Đề tài Các giải pháp tăng cường thâm nhập thị trường nước ngoài của các doanh nghiệp dệt may Việt Nam

ua hµng ®Õn víi ng­êi xuÊt khÈu + C¸c nhµ nhËp khÈu lín sö dông kh¸ch du lÞch th­êng giao cho c¸c ®¹i lý vËn t¶i nhËn hµng tõ c¸c nhµ cung cÊp vµ chuyªn trë tíi ®Þa ®iÓm cña ng­êi nhËp khÈu do vËy nhµ xuÊt khÈu sÏ Ýt bÞ liªn quan ®Õn vÊn ®Ò vËn t¶i . - C¸c tæ chøc phèi hîp : c¸c tæ chøc phèi hîp lµ sù pha t¹p gi÷a xuÊt khÈu gi¸n tiÕp vµ xuÊt khÈu trùc tiÕp . Nã lµ kªnh gi¸n tiÕp v× kh«ng ph¶i lµ mét bé phËn cña nhµ s¶n xuÊt song còng cã thÓ xem nã nh­ mét kªnh trùc tiÕp khi nhµ s¶n xuÊt cã thÓ sö dông c¸ch ®iÒu hµnh mang tÝnh hµnh chÝnh mang tÝnh chÝnh sachs ho¹t ®éng cña tæ chøc phèi hîp . Cã hai lo¹i tæ chøc phèi hîp lµ phèi hîp qua trung gian vµ c¸c tæ hîp xuÊt khÈu + Phèi hîp qua trung gian xuÊt hiÖn khi mét nhµ s¶n xuÊt sö dông hÖi thèng ph©n phèi n­íc ngoµi cña doanh nghiÖp kh¸c ®Ó b¸n s¶n phÈm cña ng­êi ®ã . H×nh thøc nµy cã Ých cho c¸c doanh nghiÖp nhá kh«ng cã s½n hÖ thèng ph©n phèi riªng cña m×nh võa cã lîi cho c¸c doanh nghÖp lín vÉn ho¹t ®éng b×nh th­êng ngay c¶ khi l­îng b¸n s¶n phÈm cña hä bÞ gi¶m sót + Tæ hîp xuÊt khÈu lµ h×nh thøc mµ nét nhµ s¶n xuÊt cã thÓ tham gia xuÊt khÈu víi t­ c¸ch lµ thµnh viªn mét tËp ®oµn hay hiÖp héi xuÊt khÈu . Mét tæ hoÞp sÏ xuÊt hiÖn khi hai hay nhiÒu c«ng ty ®éc lËp trong cïng mét lÜnh vùc kinh tÕ gièng nhau hay gÇn gièng nh­ liªn kÕt l¹i v× môc tiªu kiÓm so¸t thÞ tr­êng . §è cã thÓ lµ mét hiÖp héi t×nh nguyÖn vcña c¸c nhµ s¶n suÊt mét lo¹i hµng hãa ®­îc thµnh lËp ®Ó phèi hîp c¸c ho¹t ®éng marketing nh­ tho¶ thuËn vÒ ghÝa c¶ h¹n chÕ s¶n xuÊt hoÆc giao hµng , ph©n chia thÞ tr­êng nh»m môc tiªu t¨ng cuêng lîi nhuËn cho c¸c thµnh viªn trªnh thÞ tr­êng thÕ giíi hiÖn nay cã c¸c lo¹i tæ hîp sau + C¸c tæ chøc quèc tÕ ®­îc thµnh lËp v× môc ®Ých thèng trÞ h¼n mét thÞ tr­êng nhÊt ®Þnh(ch¼ng h¹n OPEC) +nh÷ng hiÖp ®Þnh quèc tÕ trong ®ã cã c¸c quèc gia mua vµ b¸n lµ c¸c bªn tham gia hiÖp ®Þnh C¸c hiÖp héi ®­îc thµnh lËp ®Ó c¸c héi viªn n©ng cao hiÖu qu¶ c¹nh tranh i¹i thÞ th­êng n­íc ngoµi. B. XuÊt khÈu trùc tiÕp: HÇu hÕt c¸c nhµ s¶n xuÊt chØ sö dông c¸c trung gian ph©n phèi trong c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt. Khi ®· ph¸t triÓn ®ñ m¹nh ®Ó tiÕn tíi thµnh lËp tæ chøc b¸n hµng riªng cña m×nh ®Ó cã thÓ kiÓm so¸t trùc tiÕp thÞ tr­êng th× hä thÝch sö dông h×nh thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp h¬n. Trong h×nh thøc nµy nhµ s¶n xuÊt dao dÞch trùc tiÕp víi kh¸ch hµng n­íc ngoµi ë khu vùc thÞ tr­êng n­íc ngoµi th«ng qua tæ chøc cña m×nh. VÒ nguyªn t¾c mÆc dï xuÊt khÈu rùc tiÕp cã lµm t¨ng thªm rñi ro trong kinh doanh song cã nh÷ng ­u ®iÓm c¬ b¶n sau : Gi¶m bít lîi nhuËn trung gian sÏ lµm t¨ng chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n vµ chi phÝ , Tøc lµ lµm t¨ng lîi nhuËn cho nhµ s¶n xuÊt . Nguêi s¶n xuÊt cã thÓ liªn hÖ trùc tiÕp vµ ®Òu ®Æn víi kh¸ch hµng , víi thÞ tr­êng , biÕt ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng vµ t×nh h×nh b¸n hµng do ®ã cã thÓ thay ®æi s¶n phÈm vµ c¸c ®iªï kiÖn b¸n hµng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt C¸c tæ chøc b¸n hµng trùc tiÕp cña nhµ s¶n sxuÊt gåm c¸c lo¹i sau * C¬ së b¸n hµng trong n­íc : C¸c bé phËn nµy hoÆc cã thÓ liªn quan trùc tiÕp víi nghiÖp vô b¸n hµng xuÊt khÈu hoÆc ho¹t ®éng nh­ mét nh­ mét trô së marketing xuÊt khÈu ®Æt trong n­íc ®Ó phèi­ hîp hay ®iÒu hµnh c¸c tæ chøc phô thuéc kh¸c ®Æt t¹i thÞ tr­êng n­íc ngoµi .Cã ba lo¹i tæ chøc xuÊt khÈu ®Æt trong n­íc lµ : + Gian hµng xuÊt khÈu : Tæ chøc nµy lµ h×nh thøc ®¬n gi¶n nhÊt , Bao gåm mét tæ chøc b¸n hµng vµ mét sè nh©n viªn trî gióp nhiÖm vô chñ yÕu lµ b¸n hµng trùc tiÕp vµ thùc sù cßn cã c¸c ho¹t ®éng marketing kh¸c (qu¶ng c¸o , dÞch vô tÝn dông…). Do bé phËn ®Þnh h­íng thÞ tr­êng néi ®Þa cña doanh nghiÖp ®¶m nhËn . MÆc dï cã ­un thÕ ®¬n gi¶n song nã cã h¹n chÕ lµ ho¹t ®éng marketing xuÊt khÈu bÞ lu mê do ®ã nã dd­îc c¸c bé phËn kh¸c thùc hiÖn víi tr×nh ®é hiÓu biÕt nghiÖp vô xuÊt khÈu rÊt h¹n chÕ . + Phßng xuÊt khÈu: Lµ mét ®¬n vÞ ho¹t ®«ng ®éc lËp qu¶n lý phÇn lín c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu.Phßng xuÊt khÈu cã thÓ ®­îc tæ chøc theo chøc n¨ng , theo vïng ®Þa lý ,s¶n phÈm , kh¸ch hµng hay mét vµi kiÓu kÕt hîp tuú thuècù thay ®æi nhiÖm vô marketing xuÊt khÈu. + Chi nh¸nh b¸n hµng xuÊt khÈu : §Ó t¸ch biÖt hoµn toµn c¸c ho¹t ®éng néi ®Þa, mét sè doanh nghiÖp cã thÓ thµnh lËp chi nh¸nh b¸n hµng xuÊt khÈu nh­ mét c«ng ty con , mÆc dï chi nh¸nh b¸n hµng xuÊt khÈu vÉn do c«ng ty mÑ qu¶n lý song nã chÞu tr¸ch nhiÖm vµ cã quyÒn h¹n ®Çy ®ñ trong c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu , thËm chÝ c¶ lîi nhuËn víi h×nh thøc nµy nhµ s¶n xuÊt cã thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c lîi Ých cña xuÊt khÈu vµ tr¸nh ®­îc ®èi lËp kh«ng cÇn thiÕt b¾t nguån tõ kinh doanh néi ®Þa. Nã ®­îc thµnh lËp víi môc ®Ých sau: thèng nhÊt sù kiÓm so¸t ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ kiÓm soat chi phÝ lîi nhuËn liÖn quan ®Õn xuÊt kha¶u , ph©n phèi ®¬n ®Æt hµng gi÷a c¸c nhµ m¸y cña doanh nghiÖp nhanh h¬n vµ gi¸m sat tr¸ch nhiÖm hiÖu qu¶ h¬n.dÏ huy ®éng c¸c nguån tµi chÝnh cÇn thiÕt h¬n ,cung cÊp c¸c lo s¶n phÈm hoµn thiÖn ®ång thêi tiÕt kiÖm®­îc c¸c lo¹i thuÕ kinh doanh. * §ai diÖn b¸n hµng xuÊt khÈu : §èi víi nhiÒu lo¹i s¶n phÈm c¸c nhµ xuÊt khÈu cã thÓ sö dông c¸c ®¹i diÖn b¸n hµng th­êng trùc hoÆc t¹m thêi cña m×nh ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi. §¹i diÖn lµ c·c nh©n viªn cña doanh nghiÖp cã nhiÖm vô thu thËp c¸c ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng cã hai lo¹i ®¹i diÖn lµ: V¨n phßng ®¹i diÖn Ng­êi ®¹i diÖn ®­îc h­ëng l­¬ng * Chi nh¸nh b¸n hµng t¹i n­íc ngoµi : lµ mét bé phËn cña doanh nghiÖp ®Æt t¹i n­íc ngoµi co¸ trachs nhiÖm qu¶n lý vµ c¶ sóc tiÕn b¸n hµng vµ ph©n phèi hµng ãa trªn toµn bé khu vùc thÞ tr­êng ®· ®Þnh . Trong tùc tÕ khi mét vïng thÞ tr­êng ®· ®­îc h×nh thµnh bëi c¸c ®¹i lý vµ c¸c nhµ ph©n phèi ®Þa ph­¬ng th× ta thiÕt lËp mét chi nh¸nh b¸n hµng . Vµ ë møc ®é cao h¬n chi nh¸nh b¸n hµng cã thÓ ®­îc n©ng lªn thµnh møc c«ng tychi nh¸nh b¸n hµng t¹i n­íc ngoµi víi quyÒn tù chñ vµ tr¸ch nhiÖm réng lín h¬n. ­u ®iÓm : Lµ c¬ së ®Ó c¸c nhµ s¶n xuÊt tr­ng bµy s¶n phÈmcña hä, gi¸ trÞ cña c«ng cô sóc tiÕn b¸n hµng nµy rÊt râ nÐt . Lf trung t©m cung cÊp dÞc vô cho kh¸ch hµng. Nh­îc ®iÓm: chi phÝ c¸c lo¹i thuÕ ph¶i ®ãng, quy chÕ chuyÓn lîi nhuËn vÒ n­íc ë mét sè quèc gia , chi phÝ ®µo t¹o vµ ho¹t cña nh©n viªn . Do ®ã h×nh thøc nµy chØ thÝch hîpvíi c¸c nhµ s¶n suÊt lín vµ cã tiÒm lùc m¹n vÒ tµi chÝnh . * Tæ chøc trî gióp ë n­íc ngoµi : lµ mét c«ng ty riªng rÏ ®­îc lhµnh lËp vµ ®¨ng ký ë n­íc ngoµi song hÇu hÕt vèn cæ phÇn cña nãlaÞ do nhµ xuÊt khÈu n¾m quyÒn xuÊt khÈu së h÷u . So víi chi nh¸nh b¸n hµng , h×nh thøc tæ chøc nµy cã ­u diÓm lµ kh«ng cã vÊn ®Ò vÒ thuÕ , tuy nhiªn cã thÓ cã vÊn ®Ò kh¸c vÒ ph¸p lý * §¹i lý nhËp khÈu : vÒ h×nh thøc ®Ëi lý nhËp khÈu còng t­¬ng tù nh­ ®¹i lý xuÊt khÈu hoÆc thËm chi chóng gièng nhau vÒ t­ c¸ch ph¸p nh©n , vÒ chøc n¨ng dÞch vô vµ c¸ch tr¶ thï lao . Sù kh¸c biÖt lµ ë chç ®¹i lý nhËp n»m ë thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña nhµ s¶n xuÊt do ®ã hîp ®ång gi­· nhµ s¶n xuÊt vµ ®¹i lý nhËp khÈu ®­îc ®iÒu chØnh theo luËt cña cña n­íc së t¹i . Mét h×nh thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp kh¸c ®¸ng chó ý lµ xuÊt khÈu c¸c dÞch vô kü thuËt vµ s¶n xuÊt, hiÖn nay cã nh÷ng h×nh thøc chñ yÕu sau: ChuyÓn giao vµ xuÊt khÈu bÝ quyÕt c«ng nghÖ, cã hai lo¹i cÇn ph©n biÖt lµ: + ChuyÓn nh­îng giÊy phÐp sö dông b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ:§©y lµ sù nh­îng l¹y sù khai th¸c mét s¸ng chÕ ®· ®­îc c«ng bè vµ ®éc quyÒn khai th¸c ®­îc b¶o ®¶m trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh mµ nhµ n­íc ®· cÊp cho nhµ s¸ng chÕ. Ta th­êng thÊy c«ng thøc nµy khi nhµ xuÊt khÈu kh«ng tù s¶n xuÊt; khi mét nhµ s¸ng chÕ ®¬n lÎ hay mét hiÖp héi kÜ thuËt kh«ng thÓ s¶n xuÊt hoÆc b¸n kÕt qu¶ cña s¸ng chÕ ®ã; hoÆc lµ do cÇn cã nh÷ng ®Çu t­ nhÊt ®Þnh, nh÷ng quy ®Þnh h¶i quan, nh÷ng ®Þnh møc kÜ thuËt néi ®Þa… ThËm chÝ cã nh÷ng thÞ tr­êng bÞ gß bã thùc tÕ kh«ng thÓ b¶o ®¶m cho nhµ xuÊt khÈu s¶n xuÊt t¹i chç hoÆc kh«ng thÓ ®­a s¶n phÈm vµo thÞ tr­êng th«ng qua ®¹i lÝ hay nhµ nhËp khÈu t¹i n­íc ®ã. ViÖc nh­ dµng v× kh¸ch hµng khi tiÕn hµnh khai th¸c c«ng ngiÖp s¸ng chÕ ®ã cã nhu cÇu ®­îc b¶o ®¶m vÒ gi¸ trÞ kinh tÕ ch¾c ch¾n cña nã. Lîi thÕ ®èi víi ng­êi nh­îng quyÒn lµ nhanh chãng triªn khai s¸ng chÕ cña ng­êi îng l¹i giÊy phÐp cho phÐp sö dông s¸ng chÕ mµ kh«ng tù m×nh s¶n xuÊt song ®iÒu ®ã còng kh«ng hoµn toµn dÔ ®ã vµ b¶o ®¶m ®i tiªn phong trªn thÞ tr­êng tr­íc c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. + ChuyÓn giao quèc tÕ vÒ kü thuËt lµ mét thao t¸c quèc tÕ mµ ®èi t­îng cña nã lµ t¹o ra nh÷ng ®iÓm míi trong s¶n xuÊt hoÆc khai th¸c mét kü thuËt nµo ®ã d­íi sù kiÓm so¸t huÆc kh«ng kiÓm so¸t cña nã vµ cung øng cho ng­êi nhËn tæng thÓ nh÷ng kiÕn thøc vµ d÷ liÖu thÝ nghiÖm mµ nã ®· tù ¸p dông vµ cung cÊp cho ng­êi nhËn nh÷ng c«ng cô, hiÖn naú lo¹i h×nh xuÊt khÈu nµy kh¸ ph¸t triÓn, qua c¸c giai ®o¹n tù cung cÊp bÝ quyÕt kü thuËt, x©y dùng xÝ nghiÖp vµ duy tr× s¶n xuÊt, ®iÒu mµ kh«ng thÓ cã sù chuyÓn giao ®¬n thuÇn mµ cßn ph¶i lµm cho kü thuËt thÝch nghi n÷a.trong mét sè tr­êng hîp ®iÒu ®ã cßn bao gåm vµ viÖc ®µo tËo cho kh¸ch hµng vµ nh©n sù cña hä ®Ó cã thÓ tiÕp nhËn, hÊp thô vµ khai th¸c cã hiÖu qu¶ kiÕn thøc kü thuËt còng nh­ tæ chøc s¶n xuÊt vµ ®«i khi c¶ th­¬ng m¹i n÷a. *- Trî gióp kü thuËt cho n­íc ngoµi lµ viÖc b¸n dÞch vô kÌm theo b¸n trang thiÕt bÞ vµ nh÷ng lo¹i cung øng kh¸c cã thÓ gióp cho viÖc thùc hiÖn mét dù ¸n cho t¬Ý khi ®­a mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt vµo hoat ®éng th«ng qua viÖc ®µo t¹o nh©n sù cung cÊp kiÕn thøc liªn quan ®Õn viÖc tæ chøc vµ c¸c ph­¬ng ph¸p c«ng nghÖ … Thùc chÊt ®©y lµ sù quay trë l¹i hoÆc sù tiÕp tôc cña mét thao t¸c xuÊt khÈu tr­íc ®ã. *- Hîp ®ång qu¶n lý còng lµ mét d¹ng b¸n dÞch vô xuÊt khÈu v× nã ®¶m b¶o viÖc qu¶n lý, trong mét thêi h¹n x¸c ®Þnh hoÆc kh«ng x¸c ®Þnh, mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt hoÆc dÞch vô mµ nhµ xuÊt khÈu ®· tù m×nh x©y dùng hoÆc kh«ng. H×nh thøc xuÊt khÈu nµy ë n­íc ngoµi gÇn gièng víi h×nh thøc ®¹i lý. §Çu t­ trùc tiÕp . Ph­¬ng thøc më réng ho¹t ®éng cao h¬n cña doanh nghiÖp ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi lµ ®Çu t­ trùc tiÕp ®Ó x©y dùng c¸c xÝ nghiÖp ®Æt t¹i thÞ tr­êng ®ã.Khi mét doanh nghiÖp ®· cã ®­îc kinh nghiÖp vÒ xuÊt khÈu vµ nÕu thÞ tr­êng n­íc ngoµi ®ñ lín th× c¸c c¬ së s¶n xuÊt ®Æt t¹i hÞ tru­êng n­íc ngoµi cã cã nh÷ng ­u ®iÓm næi tréi . - Thø nhÊt :doanh ghiÖp cã thÓ tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ vÒ nh©n hoÆc nguyªn liÖu th« , ®­îc h­ëng nh÷ng ­u ®·i cña chÝnh quyÒn n­íc ngoµi , vµ tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ vËn t¶i - Thø hai :doanh nghiÖp xÏ t¹o ®­îc h×nh ¶nh tèt ë n­íc ngoµi vµ t¹o thªm ®­îc c«ng ¨n viÖc lµm . Thø ba: Doanh nghiÖp sÏ thiÕt lËp ®­îc mèi quan hÖ trÆt trÏ víi chÝnh quyÒn së t¹i , kh¸ch hµng c¸c nhµ cung cÊp vµ c¸c nhµ ph©n phèi b¶n xø lµm cho s¶n phÈm thÝch nghi tèt h¬n víi ddiÒu kiÖn thÞ tr­êng ®ã . Thø t­ : Doanh nghiÖp kiÓm so¸t ®­îc hoµn toµn häat ®éng ®Çu t­ vµ kinh doanh vµ do ®ã cã thÓ triÓn khai c¸c chÝnh s¸ch marketing phôc vô ®­îc c¸c môc tiªu quèc tÕ l©u dµi cña nã . H¹n chÕ chñ yÕu cña ph­¬ng thøc nµy lµ møc ®é may rñi cao h¬n , ch¼ng h¹n tµi kho¶n bÞ phong to¶ hay bÞ ph¸ gi¸ , thÞ tr­êng bÞ xÊu ®i hay kh¶ n¨ng xÝ nghiÖp bØt­ng thu . Tuy nhiªn trong mét sè tr­êng hîp ®©y lµ ph­¬ng thøc duy nhÊt ®Ó cã thÓ ho¹t ®éng l©u dµi t¹i mét thÞ tr­êng n­íc ngoµi nµo ®ã . Ph­¬ng thøc ®Çu t­ trùc tiÕp cã cã c¸c h×nh thøc sau : a.XÝ nghiÖp ch×a kho¸ trao tay: Lµ mét ho¹t ®éng kh¸ l©u dµi vµ rÊt tæng hîp trong ®ã ng­êi ta xuÊt khÈu rÊt nhiÒu thø c¶ nguyªn liÖu (trang thiÕt bÞ m¸y mãc ,vËt liÖu…) vµ dÞch vô (bÝ quyÕt kü thuËt , trî gióp kü thuËt ,®µo t¹o nh©n sù …)cÇn thiÕt ®Ó x©y dùng ®­a vµo ho¹t ®éng .(mét sè biÕn t­íng cña nã lµ BOT(x©y dùng chuyÓn giao…)) b. Chi nh¸nh chung hay xÝ nghiÖp liªn doanh: thµnh lËp tõ mong muèn cña nhµ xuÊt khÈu hoÆc ®ßi hái cña ®Êt n­íc mµ nã muèn th©m nhËp . thùc chÊt ®ã lµ mét d¹ng céng ®ång së h÷u víi c¶ ­u vµ nh­îc ®iÓm cña nã : sù kh¸c biÖt cã thÓ cã trong lùa chän chiÕn thuËt , chiÕn l­îc, qu¶n lý … Khã kh¨n trong kiÓm so¸t viÖc lùa chän c«ng thøc nµy cã ­u thÕ khi nhµ xuÊt khÈu chê ®îi mét sù liªn kÕt víi b¹n hµng ®Þa ph­¬ng .nÕy b¹n hµng ®ã cung cÊp ®­îc nguån tµi chÝnh hoÆc kiÕn thøc vÒ thÞ tr­êng ®Þa ph­¬ng mµ nã kh«ng cã , hoÆc tõ mong muèn hiÖn diÖn ë mét n­íc hoÆc mét nghµnh ®ang cã triÓn väng ph¸t triÓn väng ph¸t triÓn . Cã nhiÒu ph­¬ng ¸n liªn doanh lµ : + Liªn doanh víi mét doanh nghiÖp ®Þa ph­¬ng lµ h×nh thøc chung nhÊt ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn mµ luËt ph¸p ®ßi hái céng thªm c¶ thêi h¹n mµ doanh nghiÖp n­íc ngoµi ®­îc phÐp ho¹t ®éng + Liªn kÕt d­íi d¹ng mét doanh nghiÖp hçn hîp kh¸c víi d¹ng tr­íc ë chç b¹n hµng ®Þa ph­¬ng lµ nhµ n­íc ,trong nh÷ng nghµnh chiÕn l­îc nh­ liªn l¹c viÔn th«ng , n¨ng l­îng hoÆc giao th«ng vËn t¶i . c. XÝ nghiÖp hoµn toµn së h÷u n­íc ngoµi : nÕu ®­îc luËt lÖ ®Þa ph­¬ng cho phÐp vµ nÕu cã ®ñ kinh nghiÖm vÒ thÞ t­êng n­íc ngoµi th× doanh nghiÖp cã thÓ thµnh lËp chi nh¸nh cña m×nh ë n­íc ngoµi d­íi d¹ng mét xÝ nghiÖp hoµn toµn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp .Cã hai d¹ng chi nh¸nh lµ: + Chi nh¸nh l¾p r¸p: C¸c chi nh¸nh s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ë chÝnh quèc vµ chi nh¸nh ë n­íc ngoµi chØ thùc hiÖn l¾p r¸pthµnh s¶n phÈm hoµn thiªn ®Ó tiªu thô. + Chi nh¸nh s¶n xuÊt : ®ã lµ h×nh thøc trªn cßn thªm viÖc s¶n xuÊt t¹i chç mét phÇn hoÆc toµn bé c¸c chi tiÕt cña s¶n phÈm . §iÒu ®ã cho phÐp doanh nghiÖp cã ®­îc nhiÒu lîi thÕ vÒ th­¬ng m¹i , vÒ tµi chÝnh ,vÒ thuÕ v× nã tËn dông ®­îc chi phÝ ®Þa ph­¬ng , b¶o hé ph¸p lý vµ h¶i quan , vµ kh¶ n¨ng lín h¬n trong viÖc thÝch nghi nhanh víi biÕn ®éng cña nhu cÇu . III. lùa chän ph­¬ng thøc th©m nhËp thÞ truêng n­íc ngoµi Nh­ ®· t×nh bµy ë trªn, khi doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh th©m nhËp vµo mét thi tr­êng n­íc ngoµi th× nã ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò lùa chän ph­¬ng thøc th©m nhËp thÝch hîp nhÊt víi ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng cña nã . NÕu sö dông h×nh thøc xuÊt khÈu hµng hãa vµ dÞch vô th× ph¶i quyÕt ®Þnh xem nªn xuÊt khÈu trùc tiÕp hay qua trung gian. NÕu qua trung gian th× nªn sö dông bao nhiªu trung gian vµ ®ã lµ nh÷ng trung gian nµo , c¸ch thøc thiÕt lËp quan hÖ víi c¸c trung gian ®ã ra sao .Cßn nÕu quyÕt ®Þnh ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng n­íc ngoµi th× nªn chon h×nh thøc ®Çu t­ nµo lµ thÝch hîp nhÊt .TÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò ®ã cÇn ®­îc doanh nghiÖp c©n nh¾c kü l­ìng dùa trªn ph©n tÝch kh¸ch quan h¬n lµ nh÷ng nhËn ®Þnh chñ quan ,®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ ho¹t ®éng l©u dµi cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi . C¸c c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau trong lùa chän ph­¬ng thøc th©m nhËp. Cã 3 c¸ch tiÕp cËn: * C¸ch tiÕp cËn ®¬n gi¶n: Doanh nghiÖp sÏ ®i theo c¸ch tiÕp cËn nµy khi nã chØ c©n nh¾c mét ph­¬ng thøc duy nhÊt ®Ó th©m nhËp vµo nhiÒu thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Nh­ng c¸ch tiÕp cËn nµy bá phÝ mÊt nhiÒu c¬ héi kinh doanh. * C¸ch tiÕp cËn thùc dông: Doanh nghiÖp ®i thªo c¸ch tiÕp cËn nµy khi nã b¾t ®Çu viÖc kinh doanh trªn trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi theo ph­¬ng thøc quen thuéc nhÊt víi nã hoÆc víi mét ph­¬ng thøc quen thuéc nhÊt víi mét ph­¬ng thøc ®¶m b¶o ®é rñi do thÊp nhÊt . * C¸ch tiÕp cËn chiÕn l­îc: Môc tiªu cña c¸ch tiÕp cËn nµy lµ t×m ra c¸ch thøc th©m nhËp thÝch hîp nhÊt ®èi víi doanh nghiÖp .Nã ®ßi hái ph¶i ­íc l­¬ng ®­îc tÊt c¶ c¸c c¸ch thøc th©m nhËp cã cã thÓ cã vµ sau ®ã so s¸nh chóng víi nhau ®Ó t×m ra quyÕt ®Þnh. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn quyÕt ®Þnh lùa chän ph­¬ng thøc th©m nhËp. Khi doanh nghiÖp lùa chän c¸c ph­¬ng thøc th©m nhËp thÞ tr­êng ph¶i chó c¸c nh©n tè sau: a. §iiªï kiÖn thÞ tr­êng : - Sè l­îng vµ c¬ cÊu tËp hîp kh¸ch hµng tiÒm n¨ng. §Æc ®iÓm nhu cÇu , mong muèn vµ thÞ hiÕu tiªu dïngcña kh¸ch hµng Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ tr­êng Kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp : N¨ng lùc qu¶n lý Kinh nghiÖm ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi Søc m¹nh vÒ tµi chÝnh vµ kh¶ n¨g huy ®éng nguån tµi chÝnh bæ xung Quy m« cña c«ng ty vµ chñng lo¹i s¶n phÈm §Æc tÝnh cña s¶n phÈm: B¶n chÊt cña s¶n phÈm ¶nh h­ëng tíi ph­¬ng thøc th©m nhËp Thñ tôc lùa chon ph­¬ng thøc th©m nhËp thÞ tr­êng : Thu thËp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt Ph©n lo¹i th«ng tin vµ lo¹i bá Ra bµi to¸n quyÕt ®Þnh X©y dùng ph­¬ng thøc th©m nhËp Tõ trªn rót ra c¸c ph­¬ng ¸n X¸c dÞnh ph­¬ng ¸n ­u tiªn Ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng Ra kÕ ho¹ch thùc hiÖn Thñ tôc lùa chän trung gian ph©n phèi . Sau khi ®· chän ph­¬ng thøc tèt nhÊt ®Ó th©m nhËp thÞ tr­êng ,cÇn ph¶i lùa chän c¸c trung gian ph©n phèi cô thÓ tham gia vµo ho¹t ®éng ®ã: X¸c ®Þnh yªu cÇu doanh nghiÖp: - C¸c lo¹i kh¸ch hµng chñ yÕu cña doanh nghiÖp ChÊt l­îng cña c¸c ®iÓm b¸n hµng vµ ®¹i diÖn chóng C¸c nh·n hiÖu hiÖn cã trªn thÞ r­êng Møc gi¸ s¶n phÈm C¸c ®iÒu kiÖn giao hµng Kh¶ n¨ng l­u kho hµng hãa cña c¸c ®¹i lý Lo¹i ®¹i lý nµo thÝch ho¹p víi yªu cÇu doanh nghiÖp Kinh nghiÖm cña nhµ s¶n xuÊt trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi Kh¶ n¨g tµi chÝnh cña doanh nghiÖp b.X¸c ®Þnh c¸c th«ng tin vÒ c¸c ®¹i lý ph©n phèi trªn thÞ tr­êng . §Ó thu thËp danh s¸ch c¸c ®¹i lý vµ nhµ ph©n phèi , cã thÓ sö dông c¸c th«ng tin sau: - C¸c c¬ quan chÝnh phñ, C¸c tæ chøc bu«n b¸n C¸c ng©n hµng C¸c phßng th­¬ng m¹i C¸c c¬ quan dÞch vô th«ng tin th­¬ng m¹i. c.§¸nh gi¸ vµ lùa chän ®¹i lý §Ó chän ®­îc ®¹i lý phï hîp cÇn xem Ðt c¸c ®iÓm sau: - Kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña ®¹i lý trªn thÞ tr­êng Kinh nghiÖm ho¹t ®éng cña ®¹i lý trªn thÞ tr­êng Hinh thøc tæ chøc cña ®¹i lý Møc ®é ­u tiªn cña ®¹i lý dµnh cho doanh nghiÖp. d. QuyÕt ®Þnh ng­êi ph©n phèi ký hîp ®ång vµ biÖn ph¸p ho¹t ®éng Lùa chän h×nh thøc phï hîp víi c¸c trung gian ph©n phèi Sau khi ®· lùa chän ®­îc c¸c trung gian ph©n phèi th× c©n ph¶i gi¶i quyÕt c¸c chÝnh s¸ch øng sö cña doanh nghiÖp ®èi víi c¸c trung gian lµ thµnh viªn cña kªnh ph©n phèi . Ch­¬ng II Thùc tr¹ng th©m nhËp thÞ tr­êng n­íc ngoµi cña hµng dÖt may ViÖt Nam I. Thùc tr¹ng vÒ thÞ tr­êng cña hµng dÖt may may cña ViÖt Nam. 1. Thùc tr¹ng cña hµng dÖt may ViÖt Nam. Sù æn ®Þnh hay bÊt æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ x· héi lµ nh©n tè c¬ b¶n ¶nh h­ëng tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng hãa cña mét quèc gia, vµ ®èi víi hµng dÖt may ViÖt Nam ph¶i ®­îc sù cho phÐp t¹i c¬ quan qu¶n lý cã thÈm quyÒn do ph¸p luËt quy ®Þnh. ë ViÖt Nam, Bé th­¬ng m¹i ®· thiÕt kÕ mÉu giÊy phÐp xuÊt khÈu theo mÉu cña liªn hîp quèc víi néi dung ®· ®­îc tiªu chuÈn ho¸ theo quy ®Þnh quèc tÕ. GiÊy phÐp xuÊt khÈu hµng dÖt may chØ cÊp cho c¸c tæ chøc cã quyÒn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng dÖt may trong ph¹m vi h¹n ng¹ch quy ®Þnh cho mÆt hµng ®ã. Hµng dÖt may xuÊt khÈu ph¶i lµm thñ tôc h¶i quan khi xuÊt khÈu, theo c¸c quy ®Þnh chÝnh thøc vÒ xuÊt khÈu hµng dÖt may vµ cã khi theo yªu cÇu cña n­íc nhËp khÈu. ChÕ ®é h¹n ng¹ch xuÊt khÈu cña VN®­îc quy ®Þnh theo quyÕt ®Þnh ssè 96/H§BT ngµy 5/4/91cña H§BT vÒ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu. Hµng n¨m Bé Th­¬ng m¹i c«ng bè danh môc hµng dÖt may qu¶n lý b»ng h¹n ng¹ch sau khi thèng nhÊt víi UBKH nhµ n­íc. Bé qu¶n lý s¶n xuÊt ®­îc chñ tÞch HDBT duyÖt. Sau ®ã Bé th­¬ng m¹i ph©n bè h¹n ng¹ch xuÊt khÈu cho c¸n bé ngµnh ®Þa ph­¬ng . Trong thanh to¸n quèc tÕ bªn xuÊt khÈu hµng dÖt may ph¶i biÕt lµ bªn nhËp khÈu cã quyÒn thanh to¸n hµng ho¸ b»ng ngo¹i tÖ cã thÓ nhËn khi xuÊt khÈu, ®ã th­êng lµ c¸c ngo¹i tÖ tù do chuyÓn ®æi. Mét biÖn ph¸p quan trräng nhµ n­íc cÇn ph¶i göi lo¹i ngo¹i tÖ thu ®ù¬c do xuÊt khÈu vµo c¸c ng©n hµng ë n­íc ngoµi. NÕu ng­êi ®ã më tµi kho¶n ë n­íc ngoµi th× l« hµng ®ã ch­a ®­îc thanh to¸n vµ ng­êi xuÊt khÈu vi ph¹m chÕ ®é qu¶n lý ngo¹i tÖ cña nhµ n­íc. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc t¹i c¸c thÞ tr­êng nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu hµng dÖt may còng chÞu ¶nh h­ëng trùc tiÕp bëi thuÕ nhËp khÈu vµ thuÕ xuÊt khÈu qua ta. ThuÕ nhËp khÈu lµm t¨ng gi¸ c¶ trong n­íc cña hµng nhËp khÈu cho nªn chóng cã ¶nh h­ëng t­¬ng tù nh­ sù ph¸ gi¸ ®èi víi tû gi¸ chÝnh thøc. ThuÕ xuÊt khÈu hµng dÖt may cã xu thÕ lµm gi¶m xuÊt khÈu hµng dÖt may vµ do ®ã lµm gi¶m nguån thu ngo¹i hèi cña ®Êt n­íc. Kinh nghiÖm cña nhiÒu quèc gia cho thÊy trong viÖc ph¸t triÓn nhanh xuÊt khÈu hµng dÖt may lµ ý khÝ vµ sù khÐo lÐo cña chÝnh phñ trong viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ chÝnh thøc, thuÕ quan vµ trî cÊp ®Ó duy tr× tû gi¸ thùc tÕ kÝch thÝch hµng dÖt may vÒ l©u dµi vµ ng¨n ngõa tû gi¸ nhËp khÈu tr­ît lªn cao víi tû gi¸ xuÊt khÈu . a. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng dÖt may Trong qu¸ tr×nh ®æi míi h¬n 10 n¨m qua dÖt may lµ ngµnh c«ng nghiÖp ph¸t triÓn rÊt nhanh. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may cã vai trß quan träng trong c«ng cuéc CNH,H§H nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc ta. TÝnh ®Õn ®Çu n¨m 2000 n¨ng lùc s¶n xuÊt cña toµn ngµnh cã thÓ s¶n xuÊt 162 000 tÊn sîi, 800 triÖu mÐt v¶i, 39 trriÖu s¶n phÈm dÖt kim, 400 triÖu s¶n phÈm mang c¸c lo¹i vµ nhiÒu hµng dÖt may kh¸c. Ngµnh dÖt may ®ang hiÖn cã gÇn 90 v¹n lao ®éng lµm viÖc, chiÕm gÇn 20% tæng sè lao ®éng c«ng nghiÖp cña c¶ n­íc. xuÊt khÈu hµng dÖt may ®·, ®ang,vµ sÏ lµ ngµnh quan träng hµng ®Çu cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû 20, ®Çu thÕ kû 21 víi møc t¨ng tr­ëng cao (tõ 30-40%) liªn tôc vµ æn ®Þnh suèt gÇn chôc n¨m qua tû träng kim ng¹ch trong c¬ cÊu xuÊt khÈu còng ngµy cµng t¨ng vµ chiÕm mét tû lÖ quan träng (chiÕm kho¶ng 14,5% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu). Tuy nhiªn xuÊt khÈu hµng dÖt may hiÖn nay míi chØ dõng ë møc gia c«ng lµ chñ yÕu (chiÕm kho¶ng 75-80%) ®em l¹i nguån thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc hµng n¨m kho¶ng 300 tû USD. Trong bèi c¶nh khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc hai n¨m qua xuÊt khÈu cña n­íc ta còng kh«ng tr¸nh khái bÞ ¶nh h­ëng nÆng nÒ, mÆc dï lóc ®Çu cã quan ®iÓm cho r»ng n­íc ta cã møc ®é héi nhËp ch­a cao nªn Ýt bÞ ¶nh h­ëng. Thùc ra kh«ng hoµn toµn nh­ vËy, n­íc ta ®ang lµ n­íc chËm ph¸t triÓn l¹i ®ang trong qu¸ tr×nh ®Èy m¹nh CNH,H§H ®Êt n­íc. Bªn c¹nh ®ã ngµnh dÖt may ®­îc khèi EU cÊp kh¸ nhiÒu h¹n ng¹ch nh­ng so víi Trung Quèc vµ ASEAN kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam vÉn thua kÐm. Sè l­îng h¹n ng¹ch ­u ®·i cho ViÖt Nam chØ b»ng 20% cña c¸c n­íc ASEAN vµ 5% cña Trung Quèc. Sè mÆt hµng dÖt may cña ViÖt Nam bÞ h¹n chÕ vµo thÞ tr­êng EU lµ 28 nhãm. S¶n phÈm dÖt may cña ta xuÊt khÈu vµo EU tËp chung ë mét sè s¶n phÈm truyÒn thèng dÔ lµm nh­ ¸o s¬ mi quÇn ©u ¸o jacket.....nh÷ng s¶n phÈm yªu cÇu kü thuËt cao cßn s¬ chèng h¹n ng¹ch ®­îc cÊp. ë khu vùc thÞ tr­êng hµng dÖt may ch©u ¸tËp chung ë NhËt B¶n, Hµn Quèc hµng dÖt may ViÖt Nam ®ang cã uy tÝn cao nh­ng còng bÞ c¹nh tranh gay g¾t vµ mÊt dÇn lîi thÕ bëi hµng dÖt may cña c¸c n­íc ®ang håi phôc sau khñng ho¶ng tiÒn tÖ Ch©u ¸ võa qua ë thÞ tr­êng Mü vµ B¾c Mü hµng dÖt may xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp cßn rÊt nhá bÐ vµ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong qu¸ tr×nh th©m nhËp v× chóng ta ch­a ®­îc h­ëng quy chÕ tèi huÖ quèc do chÝnh phñ Mü quy ®Þnh. b. B¶ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña hµng rÖt may ViÖt Nam. B¶ng : Gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam N¨m Ngµnh dÖt Ngµnh may Ngµnh dÖt may 1990 27,8 90,7 118,5 1991 29,4 142,9 172,3 1992 39,6 357,2 396,8 1993 61,7 512,0 582,7 1994 107,8 691,6 799,4 1995 147,8 878,8 1026,6 1996 175,5 1162,7 1338,2 1997 176,8 1172,2 1349,0 1998 177 1174,5 1351,5 1999 207,2 1539,8 1747 Nguån: UNIDO, Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­, Tæng côc thèng kª. 2. ThÞ tr­êng hµng dÖt may cña ViÖt Nam a. ThÞ tr­êng EU. Ch©u ¢u tõng ®­îc mÖnh danh lµ lôc ®Þa giµ nh­ng l¹i lµ mét khu vùc thÞ tr­êng réng lín, lµ n¬i cung cÊp c¸c thiÕt bÞ, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, lµ mét trung t©m tµi chÝnh, kinh tÕ lín.Víi sè d©n 374.2 triÖu ng­êi vµ cã GDP h¬n 9000 tû USD, EU thËt sù lµ mét thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng, cã møc tiªu thô hµng dÖt may lín (17 kg/ng­êi/n¨m). Do diÔn tr×nh lÞch sö gi÷a Liªn hiÖp Ch©u ¢u (EU) vµ tõng quèc gia thµnh viªn víi ViÖt Nam ë møc ®é kh¸c nhau ®· cã quan hÖ th­¬ng m¹i. Ngo¹i th­¬ng 2 n¨m cßn cã nhiÒu triÓn väng v× ViÖt Nam quan hÖ bu«n b¸n víi nhiÒu n­íc thuéc EU ®· cã tho¶ thuËn vÒ ®èi xö tèi huÖ quèc trong quan hÖ bu«n b¸n, tho¶ thuËn chiÕn l­îc hîp t¸c 1996 – 2000. Ho¹t ®éng cña Uû ban hîp t¸c EU ®ang thóc ®Èy tiÕn tr×nh hîp t¸c chung vµ trong tõng lÜnh vùc cô thÓ nh­ y tÕ, gi¸o dôc, trî gióp kü thuËt gióp ViÖt Nam gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ (WTO). Bªn c¹nh ®ã, EU cßn viÖn trî nh©n ®¹o ñng hé ViÖt Nam trong c¸c diÔn ®µn quèc tÕ vÒ kinh tÕ th­¬ng m¹i, tµi chÝnh tiÒn tÖ. EU ®· s¾p xÕp ViÖt Nam vµo danh s¸ch c¸c n­íc ®­îc ­u tiªn ph¸t triÓn hîp t¸c 30% tæng sè vèn n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam lµ cña c¸c n­íc thuéc EU. Thêi kú ®Çu c¸c C«ng ty Ch©u ¢u tËp trung vµo bÊt ®éng s¶n th× nay ®· quan t©m ®Õn chÕ biÕn n«ng s¶n, c¬ së h¹ tÇng. C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp cña EU ®· s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu, ®ãng gãp vµo tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Hµng tr¨m doanh nghiÖp EU ®· ®Æt v¨n phßng ®¹i diÖn ®Ó lµm cÇu nèi gi÷a C«ng ty chÝnh víi thÞ tr­êng ViÖt Nam T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng EU trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· t¨ng dÇn lªn râ rÖt. N¨m 1991, tæng kim ng¹ch 2 chiÒu gi÷a ViÖt Nam víi EU chØ cã 360 triÖu USD, ®Õn n¨m 1997 ®· t¨ng gÇn 10 lÇn. N¨m 1998 råi 1999 ®· cã nh÷ng ®éng th¸i khÝch lÖ, gia t¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cho chÝnh n¨m ®ã vµ t¹o c¬ héi ph¸t triÓn cho n¨m 2000 vµo nh÷ng n¨m tiÕp theo. Khi HiÖp ®Þnh vÒ hµng dÖt may thêi kú 1992 – 1997 s¾p hÕt h¹n, EU ®· ký tiÕp HiÖp ®Þnh ®ã cho thêi kú 1998 – 2000 t¨ng h¹n ng¹ch so víi HiÖp ®Þnh tr­íc lµ 31%. Thªm vµo ®ã do tËn dông quy ®Þnh trong HiÖp ®Þnh cã thÓ chuyÓn ®æi h¹n ng¹ch, ViÖt Nam ®· ®­îc sö dông thªm h¹n ng¹ch cña Singapo, In®onªxia vµ Philipin tíi møc 10% h¹n ng¹ch cña c¸c chñng lo¹i. Hµng n¨m EU nhËp khÈu 63 tû USD hµng dÖt may c¸c lo¹i trong ®ã §øc lµ thÞ tr­êng lín nhÊt chiÕm kho¶ng 402 triÖu USD. Riªng hµng dÖt may lµ 145 triÖu USD, sau §øc lµ Anh gi÷ vÞ trÝ thø 2 víi kim ng¹ch nhËp khÈu 290, 6 triÖu USD (riªng hµng dÖt may lµ 38,5 triÖu USD). Hµ Lan lµ n­íc nhËp khÈu hµng ViÖt Nam ®øng thø 3 víi 240,8 triÖu USD (riªng hµng dÖt may lµ 30,6 triÖu USD), Ph¸p gi÷ vÞ trÝ thø 4 víi kim ng¹ch nhËp khÈu hµng ViÖt Nam lµ 223,4 triÖu USD. Nh÷ng quèc gia cßn l¹i nh­ BØ, Italia, T©y Ban Nha, Thuþ §iÓn, §an M¹ch, PhÇn Lan ... §Òu cã nhËp hµng dÖt may cña ViÖt Nam nh­ng sè l­îng kh«ng ®¸ng kÓ. §iÒu ®ã cho thÊy tû träng hµng dÖt may cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang EU cßn qu¸ Ýt. MÆc dï thõa nhËn r»ng HiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng dÖt may gi÷a ViÖt Nam vµ EU ®· t¹o 1 b­íc tiÕn trong xuÊt khÈu hµng dÖt may cña n­íc ta. B¶ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang EU §¬n vÞ: triÖu USD N¨m Gi¸ trÞ xuÊt khÈu N¨m Gi¸ trÞ xuÊt khÈu 1993 250 1997 450 1994 275 1998 620 1995 350 1999 700 1996 420 2000 820 Nguån: Tæng c«ng ty Vinatex Võa qua, Liªn minh Ch©u ¢u ®· ®ång ý t¨ng h¹n ng¹ch dÖt may cña ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng nay lªn 4324 tÊn (tøc 26%) cho nh÷ng mÆt hµng ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu. TÝnh chung toµn tæng c«ng ty ®· xuÊt khÈu ®­îc 106,6 triÖu USD (tÝnh theo gi¸ FOB), nép ng©n s¸ch 33,7 tû. Trong ®ã, 10 mÆt hµng dÖt may ®­îc t¨ng h¹n ng¹ch xuÊt khÈu ®i EU nh­ cat 4, ¸o T – shirt, polo – shirt cat 5 ¸o len t¨ng 19,98%, cat 6 t¨ng 12,89%, cat 7: s¬ mi n÷ t¨ng 17,82%.. . hiÖn cßn nhiÒu mÆt hµng kh¸c ViÖt Nam ®­îc EU cÊp h¹n ng¹ch xuÊt khÈu nh­ng do sè l­îng ®¬n ®Æt hµng Ýt nªn tû lÖ sö dông h¹n ng¹ch rÊt thÊp bao gåm cat 12, tÊt dµi chØ sö dông 2,93% h¹n ng¹ch ®­îc cÊp, cat 9: kh¨n v¶i b«ng, kh¨n v¶i vÖ sinh sö dông 21,72%, cat 10: g¨ng tay sö dông 33,3%.. . Danh s¸ch 16 mÆt hµng dÖt may xuÊt ®i EU ®­îc t¨ng h¹n ng¹ch Cat 4: ¸o T – shirt vµ Polo – shirt, 9,8 triÖu chiÕc t¨ng 39,99% Cat 5: ¸o len, 3, 25 triÖu chiÕc, t¨ng 19,98% Cat 6: quÇn 5 triÖu chiÕc, t¨ng 12,89% Cat 7: s¬ mi n÷, 2,75 triÖu chiÕc, t¨ng 17,82% Cat 8: s¬ mi nam, 13 triÖu chiÕc , t¨ng 43,5% Cat 15: ¸o kho¸c n÷, 475.000 chiÕc, t¨ng 43,5% Cat 21: ¸o jacket, 18 triÖu chiÕc, t¨ng 14, 16% C¸t 26: v¸y ¸o liÒn, 1,15 triÖu chiÕc, t¨ng 44,47% Cat 29: bé quÇn ¸o dÖt kim n÷, 350 000 bé, t¨ng 32% Cat 31: ¸o lãt nhá, 4 triÖu chiÕc, t¨ng 36,99% Cat 68: quÇn ¸o trÎ em, 425 tÊn, t¨ng 32,69%. Cat 73: quÇn ¸o kh¸c, 1 triÖu bé, t¨ng 32,69% Cat 78: quÇn ¸o thÓ thao, 1200 tÊn, t¨ng 71, 42% Cat 83: quÇn, ¸o, 350 tÊn, t¨ng 65% Cat 97: l­íi ®¸nh c¸, 200 tÊn, t¨ng 86,91% Cat 118: v¶i lanh tr¶i gi­êng, tr¶i bµn, 250 tÊn, t¨ng 194,1%. b. ThÞ tr­êng Mü. D©n sè n­íc Mü kho¶ng 272 triÖu ng­êi Ýt h¬n c¸c n­íc EU nh­ng møc tiªu thô hµng dÖt may l¹i nhiÒu h¬n gÊp r­ìi EU (27 kg/ng­êi/n¨m) nªn tæng nhu cÇu sö dông lµ rÊt lín,thªm vµo ®ã nhu cÇu sö dông ®a d¹ng , phong phó. Nhu cÇu lín cña thÞ tr­êng Mü ®èi víi hµng dÖt may ®­îc ®¸p øng chñ yÕu b»ng nguån nhËp khÈu nªn ®©y ®­îc xem lµ mét thÞ tr­êng tiÒm n¨ng rÊt lín ®èi víi c¸c n­íc xuÊt khÈu hµng dÖt may trªn thÕ giíi. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn th­¬ng m¹i Mü vµ ViÖt Nam cã thÓ ®­îc tÝnh b¾t ®Çu vµo ngµy 3/2/1994 Mü ®· huû bá cÊm vËn th­¬ng m¹i víi ViÖt Nam vµ sau ®ã Mü cho phÐp c¸c C«ng ty Mü ®­îc xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng cã nhu cÇu thiÕt yÕu cho con ng­êi. §Õn ngµy 12 – 7- 1995 chÝnh phñ Mü quyÕt ®Þnh b×nh th­êng ho¸ quan hÖ ngo¹i giao víi ViÖt Nam, hai bªn ®· më réng trao ®æi c¸c ®oµn th­¬ng m¹i t×m hiÓu thÞ tr­êng cña nhau, ®ång thêi hîp t¸c cung cÊp th«ng tin vµ nh÷ng v¨n b¶n luËt ph¸p, nh÷ng chÝnh s¸ch, c¬ chÕ, thñ tôc ®Ó cã nh÷ng b­íc chuÈn bÞ cÇn thiÕt cho viÖc ®µm ph¸n HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i cña 2 n­íc. Sau 8 vßng ®µm ph¸n song ph­¬ng 2 bªn ®· ®­îc tho¶ thuËn vÒ nguyªn t¾c c¸c ®iÒu kho¶n cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng. HiÖp ®Þnh xö lý c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i, hµng ho¸, dÞch vô, b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ vµ quan hÖ gi÷a 2 n­íc. TriÓn väng vÒ quan hÖ th­¬ng m¹i hai n­íc sau khi ký HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü lµ rÊt lín. Do Mü lµ thÞ tr­êng hÊp dÉn vµ kh¸ lý t­ëng ®èi víi c¸c n­íc xuÊt khÈu hµng ho¸ trªn thÕ giíi, n­íc Mü cã mét nÒn ngo¹i th­¬ng ph¸t triÓn m¹nh vµ lµ mét thÞ tr­êng tiªu thô lín nhÊt thÕ giíi, kim ng¹ch nhËp khÈu hµng ho¸ hµng n¨m t¨ng lªn ®Õn trªn 1 ngµn tû USD.ChiÕm trªn 12% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu vµ trªn 14% tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu cña thÕ giíi. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· b¾t ®Çu tiÕp cËn ®­îc víi thÞ tr­êng Mü, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam sang Mü tuy thÊp nh­ng cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao. B¶ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo Mü §¬n vÞ: TriÖu USD MÆt hµng 1994 1995 1996 1997 1998 Hµng dÖt 0,14 1,78 3,59 5,326 5,053 Hµng may 2,45 15,09 20,01 20,602 21,347 Céng 2,56 16,87 23,60 25,928 26,40 Nguån: Bé th­¬ng m¹i Mü Nh×n vµo b¶ng trªn cho thÊy s¶n phÈm hµng dÖt xuÊt khÈu sang Mü nh÷ng n¨m 1995 – 1997 ®· cã tèc ®é t¨ng tr­ëng râ rÖt nh­ng l¹i gi¶m vµo n¨m 1998. Cßn s¶n phÈm hµng may xuÊt khÈu sang Mü l¹i t¨ng nhanh ngay ®Çu nh÷ng n¨m 1995 vµ t¨ng dÇn ®Õn n¨m 1998 cho thÊy ngµnh may nãi riªng ®· cã nh÷ng b­íc ®Çu héi nhËp vµo thÞ tr­êng Mü kh¸ thµnh c«ng. Ngµnh dÖt may nãi chung ®· cã tõng b­íc ph¸t triÓn nh­ng ch­a ®ång bé vµ chiÕm tû lÖ rÊt nhá so víi tæng kim ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may cña Mü vµ 53,769 tû USD. Mü lµ thÞ tr­êng cã søc mua c¸c lo¹i s¶n phÈm dÖt may lín nhÊt thÕ giíi bao gåm nhiÒu chñng lo¹i kh¸c nhau kÓ c¶ c¸c s¶n phÈm trung b×nh. §iÒu ®¸ng l­u ý lµ kh¸ch hµng Mü chØ mua hµng thµnh phÈm kh«ng qua gia c«ng. V× vËy, hµng dÖt may cña ViÖt Nam muèn ®­îc h­ëng thuÕ ­u ®·i (GSP) vµo Mü ph¶i s¶n xuÊt b»ng c¸c lo¹i v¶i vµ nguyªn liÖu t¹i ViÖt Nam. Th¸ch thøc víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ë chç Mü lµ n­íc nhËp khÈu nhiÒu nh­ng Mü vÉn giµnh mét thÞ phÇn ®¸ng kÓ cho c¸c doanh nghiÖp Mü, vËy ®iÒu ®Çu tiªn khi th©m nhËp thÞ tr­êng Mü lµ doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i c¹nh tranh víi nÒn c«ng nghiÖp Mü. Lùc l­îng c¹nh tranh lín thø hai lµ c¸c quèc gia ®· vµ ®ang xuÊt khÈu hµng dÖt may cã uy tÝn trªn thÞ tr­êng Mü trong nh÷ng n¨m qua nh­ ; Mªxic«( xuÊt khÈu sang Mü 6.9 tû USD hµng dÖt may ), Trung Quèc (xuÊt khÈu sang Mü 4.42 tû USD), Bangladesh, §µi Loan, Hµn Quèc . . . c. Mét sè thÞ tr­êng kh¸c. NhËt B¶n lµ 1 c­êng quèc vÒ c«ng nghiÖp dÖt may, song do gi¸ nh©n c«ng t¹i NhËt B¶n ngµy cµng cao vµ l¹i thiÕu nh©n c«ng, ®ång yªn l¹i t¨ng gi¸ nªn tõ n¨m 1980 NhËt B¶n ®· chuyÓn ®æi chiÕn l­îc lµ gi¶m s¶n xuÊt trong n­cí vµ t¨ng nhËp khÈu hµng dÖt may. N¨m 1998 nhËp khÈu 14 tû USD hµng dÖt may trong ®ã ViÖt Nam chiÕm 0,467 tû USD. ¦u thÕ cña thÞ tr­êng NhËt B¶n lµ kh«ng h¹n ng¹ch, thuÕ nhËp khÈu l¹i thÊp, ®Þa lý gÇn nªn hµng dÖt may n­íc ta cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c n­íc xuÊt khÈu kh¸c. Ngoµi thÞ tr­êng NhËt B¶n hµng dÖt may cña ViÖt Nam ®· v­¬n tíi c¸c thÞ tr­êng kh¸c nh­ thÞ tr­êng SNG vµ §«ng ¢u, thÞ tr­êng B¾c ¢u vµ Trung §«ng, bªn c¹nh ®ã cßn ph¶i kÓ ®Õn c¸c n­íc trong khu vùc. Víi thÞ tr­êng SNG vµ §«ng ¢u mÊy n¨m gÇn ®©y ®· b¾t ®Çu ®­îc kh«i phôc. Céng hoµ Liªn bang Nga ®· trë thµnh mét trong 10 n­íc nhËp khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam víi kim ng¹ch nhËp khÈu lµ 41,4 triÖu USD n¨m 1997 vµ 59,3 triÖu USD n¨m 1998. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng ®· b¾t ®Çu quan t©m kh«i phôc l¹i thÞ tr­êng §«ng ¢u víi ph­¬ng thøc b¸n chñ yÕu lµ hµng ®æi hµng víi gi¸ trÞ kim ng¹ch hµng dÖt may dù kiÕn lªn ®Õn 100 triÖu USD. Hµng dÖt may ViÖt Nam míi xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng B¾c ¢u kho¶ng 10 tû USD. ThÞ tr­êng Trung §«ng lµ 1 h­íng ®i míi cho ngµnh dÖt may ViÖt Nam. XuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Trung §«ng cã nhiÒu ®iÓm thuËn lîi, nhu cÇu nhËp khÈu ao do c«ng nghÖ s¶n xuÊt hµng tiªu dïng cña c¸c n­íc nµy ch­a ph¸t triÓn. MÆc dï kim ng¹ch cßn thÊp nh­ng mét sè mÆt hµng dÖt may cña ViÖt Nam ®· tá ra cã kh¶ n¨ng th©m nhËp vµ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng nµy. Ngoµi ra hµng n¨m hµng dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu mét l­îng lín s¶n phÈm sang c¸c n­íc trong khu vùc nh­ §µi Loan, Hång K«ng, Singapo, Hµn Quèc,.. . Tuy nhiªn c¸c n­íc nµy kh«ng ph¶i lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu chÝnh mµ lµ n­íc nhËp khÈu ®Ó xuÊt sang n­íc thø 3. II. Thùc tr¹ng vÒ th©m nhËp thÞ tr­êng n­íc ngoµi cña hµng dÖt may ViÖt Nam 1. Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc. Trong qu¸ tr×nh ®æi míi h¬n 10 n¨m qua, tæng c«ng ty dÖt may ViÖt Nam ®· chØ ®¹o c¸c doanh nghiÖp tËp trung ®Çu t­ chiÒu s©u, ®æi míi trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ®Ó dÇn dÇn ký ®­îc c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu trùc tiÕp. §Æc biÖt, tõ n¨m ngo¸i, tæng c«ng ty dÖt may ®· thùc hiÖn 7 dù ¸n víi møc ®Çu t­ lµ 106,4 tû ®ång vµ 26 dù ¸n víi møc ®Çu t­ lµ 532 tû ®ång, trong ®ã 50 tû ®ång lµ vèn tÝn dông ­u ®·i. Tæng C«ng ty còng ®· sö dông nguån vèn ODA ®Ó ®Çu t­ cho 11 dù ¸n t¹i ViÖn dÖt, nhµ m¸y dÖt Nam §Þnh vµ May 10, b­íc ®Çu c¸c dù ¸n nµy ®· mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ thiÕt thùc. Kh«ng nh÷ng thÕ, n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ chÊt l­îng hµng dÖt may cña ta ®· ®øng v÷ng vµ cã uy tÝn trªn c¸c thÞ tr­êng thêi trang kh¾t khe nhÊt thÕ giíi nh­ Pari, London, Roma, Berlin, Tokyo... cïng víi viÖc kh«ng ngõng ®æi míi c«ng nghÖ, sö dông nh÷ng lo¹i nguyªn phô kiÖn vµ v¶i hîp xu thÕ thêi trang, chÊt l­îng hµng dÖt may ViÖt Nam ngµy nay ®· ®¹t c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ. Hµng lo¹t c¸c tËp ®oµn dÖt may cã tªn tuæi trªn thÕ giíi ®· vµo ViÖt Nam ®Æt hµng nh­ h·ng Nike, Adidas, Stone, Fashion.. . 2. Nh÷ng mÆt tån t¹i vµ nguyªn nh©n. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc ®¸ng khÝch lÖ trong nh÷ng n¨m qua, ngµnh dÖt may cña ta cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ tån t¹i nhÊt ®Þnh. Ngµnh dÖt may ViÖt Nam do ch­a cã kÕ ho¹ch tæng thÓ, ch­a cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®ång bé, ch­a ®­îc ®Çu t­ ®óng møc nªn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ bÞ ph©n ho¸ thµnh 2 cùc râ rÖt. Ngµnh dÖt chñ yÕu gÆp ph¶i nhËp nguyªn liÖu tõ n­íc ngoµi (trªn 90%), hÖ thèng m¸y mãc c«ng nghÖ l¹c hËu, s¶n xuÊt ra sîi vµ v¶i kh«ng ®¸p ÷ng ®­îc yªu cÇu chÊt l­îng cho c¸c xÝ nghiÖp may xuÊt khÈu, chñ yÕu lµ tiªu thô t¹i thÞ tr­êng trong n­íc lªn ®Õn 70% doanh thu. Trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp may ®­îc trang bÞ m¸y mãc kh¸ hiÖn d¹i l¹i may xuÊt khÈu lµ chÝnh, doanh thu tiªu thô néi ®Þa chØ chiÕm 7,5 – 9,4% s¶n phÈm may cña ViÖt Nam kh«ng chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng néi ®Þa bëi gi¸ cao vµ ph¶i m­în m¸c cña c¸c n­íc kh¸c ®Ó xuÊt khÈu. N­íc ta ph¶i nhËp nguyªn liÖu dÖt thµnh v¶i ®Ó dïng, l¹i ph¶i nhËp v¶i may thµnh s¶n phÈm råi míi ®em ®i xuÊt khÈu d­íi nh·n m¸c n­íc ngoµi. Ngµnh dÖt may bÞ Ðp gi¸ h¹ khi b¸n s¶n phÈm ra n­íc ngoµi. ThÞ tr­êng néi ®Þa bÞ v¶i vµ quÇn ¸o n­íc ngoµi vµo chiÕm lÜnh. Cã tíi 70% c¸c xÝ nghiÖp nay lµm hµng gai c«ng ®Ó xuÊt khÈu hµng nh­ chóng ta míi chØ khëi ®éng ë 2 thÞ tr­êng chÝnh lµ NhËt B¶n vµ EU. Nãi nh­ vËy bëi v× kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ta vµo 2 thÞ tr­êng nµy cßn rÊt nhá bÐ so víi nhu cÇu cña 2 thÞ tr­êng nµy. Nh÷ng n¨m ta xuÊt khÈu vµo 2 thÞ tr­êng nµy lµ trªn 1 tû USD. Trong khi ®ã hä nhËp khÈu 4 – 5 chôc tû USD hµng dÖt may. ThÞ tr­êng B¾c Mü ®Çy tiÒm n¨ng nh­ng bÞ h¹n chÕ bëi kim ng¹ch, hµng dÖt may ViÖt Nam kh«ng thÓ th©m nhËp ®­îc do thuÕ nhËp khÈu cao. Nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n cña c¸c tån t¹i: + N¨ng lùc vµ thiÕt bÞ cña ngµnh dÖt míi huy ®éng ®­îc gÇn 40% c«ng suÊt thiÕt bÞ nh­ng hÇu hÕt c«ng nghÖ l¹c hËu vµ thiÕu ®ång bé gi÷a c¸c kh©u. §Æc biÖt lµ thiÕt bÞ dÖt vµ nhuém, ngµnh may ch­a chñ ®éng tiÕp cËn ®­îc trùc tiÕp víi kh¸ch hµng tiªu thô s¶n phÈm ë thÞ tr­êng thÕ giíi (xuÊt khÈu s¶n phÈm qua ®èi t¸c trung gian). + HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng cña ngµnh dÖt may ch­a ®­îc quan t©m chó ý ®óng møc. NhiÒu doanh nghiÖp ch­a cã gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1999 toµn ngµnh míi cã 8 doanh nghiÖp ®¨ng ký qu¶n lý chÊt l­îng theo tiªu chuÈn ISO 9002 trong ®ã 4 ®¬n vÞ ®­îc cÊp chøng chØ. + ChÊt l­îng nguån nh©n lùc cña ngµnh dÖt may cßn nhiÒu bÊt cËp. Lùc l­îng lao ®éng cña ngµnh dÖt may kh¸ ®«ng (trªn 90% v¹n ng­êi), nh­ng sè l­îng c«ng nh©n kü thuËt tr×nh ®é thî bËc cao, giái cßn Ýt. §éi ngò c¸n bé chñ chèt trong c¸c doanh nghiÖp cßn nhiÒu h¹n chÕ trong tiÕp cËn víi phong c¸ch qu¶n lý hiÖn ®¹i, ®Æc biÖt lµ kinh nghiÖm giao dÞch xuÊt nhËp khÈu, nghiªn cøu thÞ tr­êng thÕ giíi. + Vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may cßn thiÕu, ®Æc biÖt ë c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. HiÖn t­îng ®Çu t­ dµn tr¶i, manh món theo xu h­íng tù c©n ®èi khÐp kÝn ë nhiÒu doanh nghiÖp lµm cho ngµnh dÖt – may ë t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi nghiªm träng gi÷a c¸c kh©u s¶n xuÊt. + ChÝnh s¸ch ®Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ch­a hîp lý: nh­ quy ®Þnh vÒ thêi gian thu håi vèn vay ®Çu t­ ph¸t triÓn cho ngµnh dÖt tõ 7 – 10 n¨m, ngµnh may tõ 5 – 7 n¨m. Thùc tÕ ë ViÖt Nam ®Çu t­ vµo ngµnh dÖt ph¶i tõ 12 – 15 n¨m, ngµnh may tõ 10 – 12 n¨m míi thu håi ®­îc hÕt vèn. C¸c thñ tôc triÓn khai ®Çu t­ x©y dùng th­êng kÐo dµi nhiÒu n¨m ch­a cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch cô thÓ thÝch hîp ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ nhµ ®Çu t­ trong n­íc bá vèn ®Çu t­ nhiÒu h¬n vµo ngµnh dÖt – may. III. §¸nh gi¸ chung vÒ ho¹t ®éng th©m nhËp thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Nh×n chung vÒ c¸c ph­¬ng thøc th©m nhËp thÞ tr­êng n­íc ngoµi cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh c«ng nhÊt ®Þnh trong viÖc th©m nhËp thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Nh­ng c¸c biÖn ph¸p nµy ch­a ®ñ m¹nh ®Ó cã thÓ chiÕm lÜnh ®­îc mét thÞ phÇn réng lín trong thÞ tr­êng quèc tÕ vµ cã thÓ chiÕm lÜnh thÞ phÇn cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh quèc tÕ bëi mét sè c¸c lý do sau : Uy tÝn cña hµng dÖt may cña viÖt trªn thÞ tr­êng quèc tÕ cßn thÊp . §é hiÓu biÕt cña kh¸ch hµng quèc tÕ vÒ hµng dÖt may viÖt nam cßn ch­a cao. Hµng hãa ch­a ®­îc mang nh·n m¸c cña chÝnh m×nh . Ch­¬ng III C¸c gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh th©m nhËp thÞ tr­êng n­íc ngoµi cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam I. TriÓn väng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy th©m nhËp thÞ tr­êng n­íc ngoµi cña c¸c doanh nghiÖp dÖt mayViÖt Nam sang nh÷ng thÞ tr­êng chñ yÕu. 1. TriÓn väng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam. Trong h¬n 10 n¨m qua, nhê thùc hiÖn ®­êng lèi míi vµ më cöa cña §¶ng vµ nhµ n­íc, nghµnh c«ng nghiÖp dÖt may ®· kh«ng ngõng ph¸t triÓn c¶ vÒ, n¨ng lùc s¶n xuÊt, tr×nh ®é trang thiÕt bÞ, kh«ng ngõng ®æi míi c«ng nghÖ theo h­íng g¾n liÒn víi thÞ tr­êng xuÊt khÈu nh­ EU, NhËt B¶n, Mü, Canada. . . C¸c thÞ tr­êng nhËp khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam cã nhu cÇu nhËp khÈu rÊt lín. Nh­ thÞ tr­êng Ch©u ¢u (EU) lµ 1 khu vùc thÞ tr­êng réng lín, lµ n¬i cung cÊp c¸c thiÕt bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, lµ trung t©m tµi chÝnh – tiÒn tÖ lín, víi sè d©n 374,2 triÖu ng­êi vµ cã GDP h¬n 9000 tû USD, cã møc tiªu dïng hµng dÖt may cao 17kg/ng­êi/n¨m. Ngoµi ra, NhËt B¶n còng lµ thÞ tr­êng ®Çy triÓn väng trong viÖc xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam. ¦u thÕ cña thÞ tr­êng nµy lµ kh«ng h¹n ng¹ch, thuÕ nhËp khÈu thÊp, ®Þa lý gÇn nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh hµng dÖt may cña ta cã ­u thÕ h¬n c¸c n­íc xuÊt khÈu kh¸c. KhÝ hËu cña NhËt B¶n chia ra lµm 4 mïa râ rÖt nªn nhu cÇu hµng dÖt may lµ rÊt lín 20,3 kg/ng­êi vµ thay ®æi liªn tôc. Bªn c¹nh ®ã, Mü còng lµ mét thÞ tr­êng nhËp khÈu hµng dÖt may ®Çy tiÒm n¨ng cña ViÖt Nam. Tuy thÞ tr­êng Mü lµ mét thÞ tr­êng míi mÎ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nh­ng nhu cÇu nhËp khÈu hµng dÖt may cña Mü lµ rÊt lín, tæng kim ng¹ch nhËp khÈu hµng dÖt may t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m (tõ n¨m 1992 – 1998 tæng kim ng¹ch t¨ng 35 911 triÖu USD – 53 769 triÖu USD) qu¶ thËt lµ 1 thÞ tr­êng khæng lå nhËp khÈu hµng dÖt may. ThÞ tr­êng Mü cßn lµ thÞ tr­êng mua c¸c lo¹i hµng dÖt may bao gåm nhiÒu chñng lo¹i kh¸c nhau kÓ c¶ s¶n phÈm trung b×nh. §iÒu ®ã còng lµ lîi thÕ ®èi víi hµng dÖt may ViÖt Nam. Kh«ng nh÷ng thÕ c¸c thÞ tr­êng kh¸c ®· vµ ®ang lµm t¨ng tiÒm n¨ng xuÊt khÈu ngµnh dÖt may cña ViÖt Nam nh­ thÞ tr­êng SNG vµ §«ng ¢u, B¾c ¢u, Trung §«ng vµ c¸c thÞ tr­êng trong khu vùc. Bªn c¹nh ®ã kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may t¨ng dÇn liªn tôc qua c¸c n¨m, møc t¨ng tr­ëng trung b×nh ®¹t 40% n¨m. Tãm l¹i triÓn väng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo c¸c thÞ tr­êng trªn trong t­¬ng lai lµ rÊt lín .Thªm vµo ®ã ViÖt nam cã ­u thÕ h¬n vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c n­íc xuÊt khÈu kh¸c nh­ ; gi¸ nh©n c«ng rÎ, vÞ trÝ ®Þa lý thuËn tiÖn cho viÖc xuÊt khÈu vµ ®Æc biÖt ViÖt Nam ®ang tõng b­íc t¹o dùng uy tÝn trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm b»ng sù qu¶n lý chÊt l­îng hµng ho¸ xuÊt khÈu cña nhµ n­íc. 2. Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy xuÊt th©m nhËm hµng dÖt may. Tæng c«ng ty dÖt may nªn khai th¸c vµ huy ®éng mäi nguån vèn ®Ó tËp trung ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng vµ n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ thiÕt bÞ cho c¸c doanh nghiÖp dÖt may t¹o lËp sù c©n ®èi trong toµn ngµnh, ®Æc biÖt gi÷a kh©u kÐo sîi vµ dÖt, liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a c¸c doanh nghiÖp dÖt vµ may, may xuÊt khÈu. - C¸c c¬ quan chøc n¨ng ë c¸c khu vùc tËp trung (Hµ Néi, §µ N½ng, thµnh phè Hå ChÝ Minh) nªn ph¸t triÓn chñ yÕu c¸c h×nh thøc chuyªn m«n ho¸ ngang (sîi, dÖt). C¸c nhµ m¸y dÖt chuyªn tr¸ch víi quy m« kh¸c nhau, sÏ mua sîi vµ chñ yÕu dÖt c¸c lo¹i v¶i cÊp thÊp vµ trung b×nh phôc vô thÞ tr­êng trong n­íc. Bªn c¹nh ®ã, x©y dùng 1 sè nhµ m¸y sîi – dÖt liªn hîp (liªn kÕt däc) ®Ó chuyªn s¶n xuÊt 1 sè lo¹i v¶i c¸o cÊp phôc vô cho nhu cÇu cao cÊp cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu. ë vïng kh«ng tËp trung, ®Ó tiÕt kiÖm ®­îc trong kh©u vËn chuyÓn, cã thÓ tæ chøc s¶n xuÊt theo liªn kÕt däc (liªn hîp sîi dÖt) nh­ng víi quy m« kh«ng lín, chñ yÕu dÖt c¸c lo¹i v¶i cÊp thÊp vµ trung b×nh ®Ó phôc vô tiªu dïng trong n­íc. C¸c c¬ quan chøc n¨ng ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng vµ khuyÕn khÝch chÝnh s¸ch doanh nghiÖp ®¨ng ký tiªu chuÈn ISO 9002 nh»m nhanh chãng n©ng cao chÊt l­îng cña hµng dÖt may ViÖt Nam.T¨ng c­êng ®Çu t­ cho ho¹t ®éng nghiªn cøu thiÕt kÕ mÉu m· s¶n phÈm dÖt may, nghiªn cøu thêi trang, qu¶ng c¸o c¸c s¶n phÈm míi ®Ó hµng dÖt may ViÖt Nam nhanh chãng ®¸p øng ®­îc thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng trong n­íc vµ xuÊt khÈu. §èi víi s¶n xuÊt trong n­íc, c¸c doang nghiÖp nhanh chãng chuyÓn dÇn viÖc nhËn gia c«ng sang chñ ®éng mua nguyªn liÖu vµ t¨ng n¨ng lùc t¹o ra nguån nguyªn liÖu trong n­íc ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. Ngoµi ra, n©ng cao chÊt l­îng cña c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng chó ý c¶ thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc, thÞ tr­êng hiÖn cã vµ thÞ tr­êng tiÒm n¨ng cña ngµnh. §èi víi thÞ tr­êng xuÊt khÈu chó ý ®Õn thÞ tr­êng Mü vµ tiÕp tôc ®Èy m¹nh më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu nh­ EU, NhËt, Nga, §«ng ¢u, B¾c ¢u, t×m hiÓu thÞ hiÕu kh¸ch hµng vµ së thÝch tiªu dïng cña tõng thÞ tr­êng t¹o ra nh÷ng mÉu m· míi, kh¸c l¹ hiÖu qu¶ so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. II. Mét sè kiÕn nghÞ ®èi víi Nhµ n­íc 1. T¨ng c­êng më réng quan hÖ hîp t¸c th­¬ng m¹i quèc tÕ §Ó më réng quan hÖ hîp t¸c th­¬ng m¹i quèc tÕ trªn thÕ giíi tr­íc hÕt chóng ta cÇn xem xÐt kh¶ n¨ng héi nhËp cña m×nh vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c c¸c b¹n hµng quèc tÕ. Bé th­¬ng m¹i t¨ng c­êng ®µm ph¸n th­¬ng m¹i ®Ó më réng thÞ tr­êng vµ giµnh ­u ®·i cho viÖc xuÊt khÈu hµng dÖt may. Bªn c¹nh ®ã, Bé th­¬ng m¹i nªn khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp dÖt may më v¨n phßng ®¹i diÖn, ®¹i lý ë n­íc ngoµi ®Ó ®Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng. Ph¸t huy vai trß tÝch cùc cña c¸c c¬ quan th­¬ng vô, tham t¸n th­¬ng m¹i ë c¸c §¹i sø qu¸n ViÖt Nam t¹i c¸c n­íc trong viÖc t×m kiÕm vµ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu cho ngµnh dÖt ma n­íc ta trong thêi gian tíi. Thµnh lËp c©u l¹c bé 100 doanh nghiÖp hµng dÖt may xuÊt khÈu hµng ®Çu cña ViÖt Nam ®Ó cæ vò, tËp hîp nh÷ng ®iÓn h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam tõ ®ã giíi thiÖu víi kh¸ch hµng trong vµ ngoµi n­íc. Danh s¸ch nµy hµng n¨m ®­îc ®æi míi theo thùc tÕ kinh doanh xuÊt khÈu. 2. Nh÷ng chÝnh s¸ch chñ yÕu phôc vô cho viÖc thóc ®Èy xuÊt khÈu §Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu hµng dÖt may chÝnh phñ ®· sö dông nhiÒu biÖn ph¸p nh»m më réng xuÊt khÈu chiÕm lÜnh thÞ tr­êng. Nh­ng cã lÏ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn kh¸ rôt rÌ trong viÖc tung vèn ra ®Ó më réng kinh doanh. Do vËy, chÝnh s¸ch hç trî vèn b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau cã lÏ lµ mét biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may. Trî cÊp xuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu gióp Nhµ n­íc t¨ng thu nhËp, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh hµng ho¸ xuÊt khÈu vµ do ®ã ®Èy m¹nh ®­îc xuÊt khÈu. Bªn c¹nh ®ã Nhµ n­íc miÔn gi¶m thuÕ vµ hoµn l¹i thuÕ cho mét sè doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n trong nh÷ng b­íc ®Çu ra thÞ tr­êng cßn Ýt b¹n hµng kinh doanh nh­ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng vµ cã tiÒm n¨ng chiÕm ®­îc mét vÞ trÝ nhÊt ®Þnh trong t­¬ng lai. ¦u tiªn cho ngµnh dÖt may vay vèn ®Çu t­ ­u ®·i cña ng©n s¸ch víi l·i suÊt 5%/n¨m vµ thêi h¹n vay tõ 10- 12 n¨m ®Ó t¨ng c­êng ®Çu t­ ®æi míi trang thiÕt bÞ cho ngµnh dÖt may. Muèn ®Èu m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may trong nh÷ng n¨m tíi chÝnh phñ cÇn c¶i tiÕn chÕ ®é ph©n bæ h¹n ng¹ch. §Æc biÖt cÇn æn ®Þnh h¹n ng¹ch cho c¸c doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn tèt h¹n ng¹ch ®­îc cÊp, nÕu ng­îc l¹i sÏ mÊt thÞ tr­êng vµ kh¸ch hµng truyÒn thèng. ViÖc tæ chøc ®Êu thÇu h¹n ng¹ch cµn hÕt søc thËn träng v× lîi Ýt, h¹i nhiÒu. ChØ nªn ®Êu thÇu phÇn h¹n ng¹ch hµng n¨m t¨ng thªm vµ víi mét sè mÆt hµng h¹n chÕ (kho¶ng 3 - 4 mÆt hµng). §èi t­îng dù thÇu ph¶i lµ nh÷ng doanh nghiÖp thùc sù s¶n xuÊt, xuÊt khÈu hµng cã uy tÝn cã chÊt l­îng c¸o qua c¸c n¨m. T¨ng c­êng kiÓm tra, kiÓm so¸t, ®¸nh gi¸ thùc lùc viÖc thùc hiÖn h¹n ng¹ch. ChØ cÊp h¹n ng¹ch cho doanh nghiÖp thùc sù s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ®i c¸c thÞ tr­êng cã h¹n ng¹ch. Liªn Bé chØ cÊp h¹n ng¹ch c¸c chñng lo¹i hµng c¸c n¨m qua sö dông hÕt h¹n ng¹ch. C¸c chñng lo¹i h¹n ng¹ch kh¸c l©u nay d­ thõa nhiÒu nªn ®Ó c¸c phßng qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu ë 3 khu vùc cÊp giÊy phÐp xuÊt khÈu (E/L) tù ®éng. Tæ ®iÒu hµnh liªn bé theo dâi vµ th«ng b¸o ngõng cÊp E/L hÕt h¹n ng¹ch (hiÖn nay ®· nèi m¹ng hÖ thèng cÊp E/L toµn quèc). Xóc tiÕn th­¬ng m¹i b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p vµ kh¶ n¨ng còng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p t¨ng c­êng thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng dÖt may. Giíi thiÖu cho doanh nghiÖp cña ViÖt Nam vÒ thÞ tr­êng Ch©u ¢u (EU) tõ hÖ thèng thuÕ quan phæ cËp c¸c biÖn ph¸p phi h¹n ng¹ch, gi¸ c¶ hµng dÖt may. Ng­îc l¹i, th«ng tin cho phÝa kh¸ch hµng Ch©u ¢u hiÓu vÒ thÞ tr­êng, chñng lo¹i, mÉu m·, gi¸ c¶ hµng dÖt may ViÖt Nam. KÕt luËn Nãi vÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam cña c¸c doanh nghiÖp, doanh nh©n ViÖt Nam qu¶ thËt lµ sù v­¬n lªn ®¸ng khÝch lÖ. Ngµnh dÖt may r¬i vµo bèi c¶nh thÞ tr­êng §«ng ¢u- Liªn X« cò sôp ®æ, tiÕp ®Õn lµ sù trµn ngËp cña hµng may mÆc nhËp ngo¹i “rÎ nh­ bÌo”, tiÕp ®Õn lµ khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc cã lóc ®· khiÕn ng­êi ta nghi ngê sù tån väng cña ngµnh dÖt may n­íc nhµ. Sù thùc th× ®· cã lóc nguån sèng chÝnh cña c¶ ngµnh may còng nh­ ®Ó ®ãng gãp cho ®Êt n­íc lµ lµm thuª cho n­íc ngoµi, tiÕng nhiÒu nh­ng l·i thùc ch¼ng bao nhiªu. §Æt trong bèi c¶nh nh­ vËy ngµnh dÖt may ®· thùc sù chuyÓn m×nh trong nh÷ng n¨m qua. Ngµnh ®· thùc hiÖn cuéc c¸ch m¹ng c«ng gnhÖ ®­a toµn ngµnh tiÕp cËn víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Quan träng h¬n lµ ngµnh thay ®æi nÕp nghÜ, lÒ lèi lµm ¨n, tõng b­íc v÷ng ch¾c tho¸t khái vÞ trã lµm thuª. Ngµnh còng ®· tõng b­íc tù t×m tãi thÞ tr­êng xuÊt khÈu trùc tiÕp vµ tiÕp tôc t¨ng h¹n ng¹ch víi thÞ tr­êng hµng dÖt may ®· cã uy tÝn nh­ UE, NhËt B¶n... Bªn c¹nh ®ã, ngµnh dÖt may ®ang tiÕp cËn ®­îc thÞ tr­êng Mü ®Çy tiÒm n¨ng vÒ nhËp khÈu hµng dÖt may. Ngoµi nh÷ng thµnh tùu ngµnh ®¹t ®­îc chóng ta cßn ph¶i kÓ ®Õn nh÷ng mÆt tån t¹i mµ muèn t×m chç ®øng trªn thÞ tr­êng hµng dÖt may thÕ giíi th× chóng ta cÇn ph¶i kh¾c phôc t×nh tr¹ng ph¸t triÓn khËp khÔnh cña ngµnh dÖt vµ ngµnh may vµ sau ®ã cßn ph¶i qu¶n lý h¹n ng¹ch vµ ph©n bæ chóng cho hîp lý.. .. Nãi tãm l¹i, tiÒm n¨ng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam lµ rÊt lín bëi nh÷ng ­u thÕ cña quèc gia vµ sù häc hái cña nh÷ng n­íc ph¸t triÓn vÒ c«ng nghÖ, qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp, doanh nh©n ViÖt Nam, ®Ó tõng b­íc kh«ng ngõng ph¸t triÓn ra nh÷ng thÞ tr­êng xuÊt khÈu míi cña ngµnh. NhËn xÐt cña gi¸o viªn h­íng dÉn Tµi liÖu Tham Kh¶o Gi¸o tr×nh Marketing quèc tÕ – NguyÔn Cao V¨n Gi¸o tr×nh sau ®¹i hoc kinh doanh quèc tÕ- §ç §øc B×nh Kû yÕu héi th¶o khoa häc - khoa KT&KDQT Bµi gi¶ng kinh doanh quèc tÕ(vë viÕt) T¹p chÝ 1) Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nghµnh c«ng nghiÖp dÖt may trong bèi c¶nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i _ T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ sè 270-11/2000 2) §Ó hµng dÖt may ViÖt Nm chiÕm lÜnh thÞ tr­êng thÕ giíi _ T¹p chÝ ph¸t triÓn kinh tÕ sè 118-8/2000 3) TriÓn väng xuÊt khÈu sang EU ®ang t¨ng dÇn lªn _ T¹p chÝ kinh tÕ ViÖt Namvµ thÕ giíi sè 77- n¨m 2000 4) Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nghµnh dÖt may ViÖt Nam _ T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn sè 41- n¨m 2000 5) Nh÷ng thay ®æi c¬ b¶n trong th­¬ng m¹i hµng dÖt may thÕ giíi vµ ¶nh h­ëng cña chóng tíi c¹nh tranh xuÊt khÈu hiÖn nay _ T¹p chÝ Th­¬ng m¹i sè 23- n¨m 2000 6) ThÞ tr­êng EU vµ ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam _ T¹p chÝ Th­¬ng m¹i sè 9- n¨m 2000 7) Thªm hµng dÖt may ®i EU _ T¹p chÝ kinh tÕ ViÖt nam vµ thÕ giíi sè 56- n¨m 2000 8)dÖt may ViÖt nam h­íng ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi _T¹p chÝ kinh tÕ ViÖt nam vµ thÕ giíi sè 77- n¨m 2000 9) §Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may _ T¹p chÝ Th­¬ng m¹i sè 12-n¨m1999 10) §Ó dÖt may trë thµnh ngµnh mòi nhän -B¸o kinh tÕ -®Çu t­ sè 6- n¨m 2000 11) Kinh nghiÖm mét sè n­íc vÒ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may vµ kh¶ n¨ng vËn dông vµo ViÖt Nam _ B¸o c«ng nghiÖp sè 20- n¨m 2000 12) Hµng dÖt may ViÖt Nam vµ thÞ tr­êng Mü nh÷ng triÓn väng vµ th¸ch thøc _ B¸o ph¸t triÓn kinh tÕ sè 40 – n¨m 2000 T¹p chÝ ngiªn cøu ®«ng nam ¸ 13) ViÖt nam héi nhËp ASEA- Lîi thÕ kh¸c biÖt – sè4/2001 14) Khu mËu dÞch tù do ASEA – Héi nhËp cña viÖt nam- sè 2/2001 15) Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ víi mét sè chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i- s«4/2001 16) Kinh tÕ ch©u ¸ th¸i b×nh d­¬ng