Đề tài Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực công nghiệp Việt Nam hiện nay

a ®¹t kho¶ng 2,7USD; n¨m 2010 kim ng¹ch ®¹t kho¶ng 4,7 tû USD [39]. VÒ thÞ tr­êng trong chiÕn l­îc ®Ò ra võa ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc võa xuÊt khÈu hiÖu qu¶. Riªng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, mét mÆt ph¶i quan t©m ®Õn ph¸t triÓn c¸c thÞ tr­êng míi nh­: Hång K«ng... mÆt kh¸c còng ph¶i ®Çu t­ kh«i phôc l¹i thÞ tr­êng truyÒn thèng (Liªn X«, §«ng ©u...) * VÒ mÆt hµng ®iÖn tö - tin häc: Dùa trªn c¸c c¨n cø chóng ta cã thÓ nãi mÆt hµng ®iÖn tö - tin häc trong giai ®o¹n tõ 2001 -2010 sÏ lµ mÆt hµng ph¸t triÓn m¹nh cña n­íc ta. nhµ n­íc ta ®· cã nhiÒu chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn ngµnh nµy. Ngay tõ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VII (n¨m 1991) §¶ng ta, NghÞ quyÕt §¹i héi ®· kh¼ng ®Þnh “ph¸t triÓn ngµnh §iÖn tö - tin häc ®Ó thËp kû tíi ngµnh nµy trë thµnh mét ngµnh mòi nhän, ®­a nhanh ®iÖn tö - tin häc vµo s¶n xuÊt, dÞch vô, qu¶n lý ®êi sèng vµ an ninh quèc phßng” ( nguån : V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng VII, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, 1991). TiÕp sau ®ã lµ hµng lo¹t c¸c chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch kh¸c nh»m thóc ®Èy ngµnh ph¸t triÓn. Mét sè ®Þnh h­íng ph¸t triÓn mÆt hµng ®iÖn tö - tin häc nh­ sau: - §Þnh h­íng vÒ c«ng nghÖ : Ph¶i chän ®óng s¶n phÈm vµ c«ng nghÖ ®Ó tËp ph¸t triÓn , trong ®ã ®Æc biÖt quant©m ®Õn vÊn ®Ò ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. - §Þnh h­íng vÒ nghiªn cøu triÓn khai : ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc môc tiªu chÝnh cña nghiªn cøu triÓn khai lµ phôc vô cho ph¸t triÓn kinh doanh. - §Þnh h­íng vÒ nguån vèn : tËp trung mäi nguån vèn ®Ó ph¸t triÓn ngµnh, nhu cÇu vèn ®Çu t­ cho ngµnh trong giai ®o¹n 2001 - 2005 vµo kho¶ng 2,5 tû USD vµ giai ®o¹n 2006 -2010 lµ 3 tû USD . §Æt ngµnh §iÓn tö - tin häc n­íc ta trong t×nh h×nh chung ngµnh toµn thÕ giíi vµ chñ tr­ong héi nhËp cña c¸c n­íc ta, Bé C«ng nghiÖp ®­a ra “ Quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn vµ ph©n bè theo c¬ cÊu s¶n phÈm “ trong ®ã nªu ra 7 lÜnh vùc ­u tiªn ph¸t triÓn sau : thiÕt bÞ ®iÖn tö d©n dông: thiÕt bÞ tin häc, thiÕt bÞ th«ng tin liªn l¹c; thiÕt bÞ ®iÖn tö C«ng nghiÖp vµ chuyªn dông ; s¶n phÈm phÇn mÒm vµ dÞch vô tin häc; dÞch vô ®iÖn tö C«ng nghiÖp vµ chuyªn dông ; vËt liÖu, linh kiÖn, phô kiÖn ®iÖn tö - tin häc. VÒ mét sè chØ tiªu xuÊt khÈu cô thÓ nh­ sau: - N¨m 2005 môc tiªu xuÊt khÈu ®iÖn tö tin häc ®¹t kim ng¹ch 2,5 tû USD (t¨ng gÊp 3 lÇn n¨m 2000 so víi tèc ®é dù kiÕn t¨ng tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu giai ®o¹n 2001 - 2005 kho¶ng 2 lÇn), trong ®ã xuÊt khÈu phÇn mÒn ®¹t 500 triÖu USD [45]. - N¨m 2010 môc tiªu xuÊt khÈu ®iÖn tö tin häc ®¹t kim ng¹ch 6 tû USD (t¨ng gÊp 7,5 lÇn n¨m 2000 so víi tèc ®é dù kiÕn t¨ng tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2000 - 2010 chØ lµ 4 lÇn), trong ®ã xuÊt khÈu phÇn mÒm ®¹t 1 tû USD [45]. VÒ dÇu th« * §i s©u th¨m dß vµ ®¸nh gi¸ nguån cho tÊt c¶ c¸c bÓ trÇm tÝch ë ViÖt Nam * TiÕp tôc më réng hîp t¸c víi n­íc ngoµi víi c¸c C«ng ty dÇu khi quèc tÕ trong lÜnh vùc th¨m dß khai th¸c c¸c l« míi. * Nhanh chãng ®i vµo khai th¸c c¸c má dÇu ph¸t hiÖn ®Ó ®¹t tíi s¶n l­îng khai th¸c Ýt nhÊt 30 triÖu tÊn n¨m trong n¨m 2005. 2. §Þnh h­íng vÒ thÞ tr­êng môc tiªu ph¸t triÓn nh÷ng thÞ tr­êng lín vµ cã tiÒm n¨ng, t¨ng c­êng kh«i phôc thÞ tr­êng truyÒn thèng. - N­íc ta ®· ký hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi trªn 80 n­íc trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn hiÖp ®Þnh khung vÒ hîp t¸c vµ th­¬ng m¹i vµ hiÖp ®Þnh hµng dÖt may víi EU, viÖc tham gia vµo AFTA, APEC. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü. ViÖc ®µm ph¸n gia nhËp WTO ®ang ®­îc xóc tiÕn quan hÖ th­¬ng m¹iViÖt Trung ®­îc n©ng lªn tÇm cao míi. ViÖc kh«i phôc quan hÖ th­¬ng m¹i truyÒn thèng víi c¸c n­íc SNG ®ang cã nhiÒu triÓn väng. - Cho ®Õn nay, ®­êng lèi ®a ph­¬ng ho¸ thÞ tr­êng râ rµng ®· mang l¹i kÕt qu¶. Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn héi nhËp th­¬ng m¹i quèc tÕ, nn cÇn ®Þnh h­íng vµo nh÷ng thÞ tr­êng träng ®iÓm víi ph­¬ng ch©m thÞ tr­êng nµo ®ã nhiÒu thuËn lîi cho hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam th× cÇn ®­îc kh¶o s¸t, nghiªn cøu ®Ó hç trî cho c¸c doanh nghiÖp. H¬n n÷a, mét nguyªn t¾c bÊt di bÊt dÞch trong th­¬ng m¹i quèc tÕ song ph­¬ng lµ nguyªn t¾c “ cã ®i cã l¹i” theo ®ã hµng ho¸ ViÖt Nam muèn ®­îc h­ëng nh÷ng ­u ®·i khi xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng nh÷ng n­íc ®ã th× ph¶i dµnh cho nh÷ng hµng ho¸ n­íc ®ã nh÷ng ­u ®·i t­¬ng tù. ViÖc x¸c ®Þnh thÞ tr­êng träng ®iÓm còng ®Ó phôc vô cho viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch phï hîp víi hµng ho¸ vµ th­¬ng nh©n ®Õn tõ thÞ tr­êng ®ã. Cã nh­ vËy, hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam míi t¨ng søc c¹nh tranh. Víi ®­êng lèi trªn, cïng víi viÖc theo dâi nh÷ng thÞ tr­êng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam, ta cã thÓ x¸c ®Þnh mét sè thÞ tr­êng träng ®iÓm sau: a. ThÞ tr­êng ASEAN Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng ASEAN chiÕm 33,6% kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng ch©u ¸. Vµ23,6% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña n­íc ta. Kinh tÕ khu vùc nµy hiÖn ®ang ®­îc phôc håi nhanh chãng sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ võa qua víi tèc ®é t¨ng tr­ëng Kinh tÕ 3 - 4 % so víi møc t¨ng tr­ëng ©m n¨m 1998. Kh¶ n¨ng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng nµy lµ rÊt lín víi viÖc thùc hiÖn AFTA. b. ThÞ tr­êng NhËt B¶n. NhËt b¶n lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu lín thø hai cña ViÖt Nam sau ASEAN, kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng nµy chiÕm 18,5% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam . Ngoµi mÆt hµng dÇu th« cßn nhiÒu mÆt hµng nh­ may mÆc, thuû s¶n, giÇy dÐp cña ViÖt Nam còng ®· xuÊt khÈu sang NhËt tõ nhiÒu n¨m nay. C¸c doanh nghiÖp NhËt B¶n cã ®Æc tÝnh lµ t­¬ng ®èi trung thµnh trong quan hÖ kinh doanh nªn viÖc më réng thÞ tr­êng nµy sÏ t¹o n¬i tiªu thô æn ®Ønh cho hµng ViÖt Nam. §èi víi thÞ tr­êng nµy, nªn hiÓu ®Çy ®ñ ®Æc ®iÓm cña c¸c h·ng NhËt B¶n th­êng lµ c¸c h·ng ®a n¨ng, do ®ã, khi quan hÖ víi hä cÇn g¾n gi÷a c¸c C«ng ty trong mét Bé, mét ®Þa ph­¬ng, ®i ®«i víi viÖc duy tr× vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. c. ThÞ tr­êng EU HiÖn t¹i, thÞ tr­êng EU ®ãng vai trß kh¸ quan träng ®èi víi hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam (®øng thø 3 sau ASEAN vµ NhËt B¶n). ThÞ tr­êng nµy ®ang cßn nhiÒu kho¶ng trång cho hµng ho¸ cña n­íc ta nÕu nh­ cã chÊt l­îng ®¶m b¶o, ®Æc biÖt lµ hµng thuû s¶n, cµ phª. Sù ra ®êi cña ®ång Euro, ®­îc dù ®o¸n lµ ®ång tiÒn kh¸ æn ®Þnh, sÏ cµng t¹o thªm thuËn lîi cho quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a EU víi bÊt cø ®èi t¸c nµo. Më réng quan hÖ th­¬ng m¹i víi EU còng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam th©m nhËp vµo c¸c thÞ tr­êng Ch©u ¢u kh¸c. d. ThÞ tr­êng c¸c n­íc SNG vµ Nga. §©y lµ thÞ tr­êng quen thuéc hµng ho¸ cña ViÖt Nam tr­íc ®©y. Do nh÷ng biÕn ®éng chÝnh trÞ ë khu vùc nµy, quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam víi Nga vµ SNG còng nh­ c¸c n­íc §«ng ¢u bÞ thu hÑp ®¸ng kÓ. ViÖc më réng thÞ tr­êng nµy sÏ t¹o c¬ héi ®Ó ta xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng truyÒn thèng nh­ thÞt, chÌ. VÊn ®Ò v­íng m¾c h¹n chÕ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng nµy lµ kh©u thanh to¸n. Còng cã nhiÒu c¸ch ®Ó th¸o gì khã kh¨n nµy nh­ ¸p dông ph­¬ng thøc hµng ®æi hµng, ph­¬ng thøc L/C tr¶ chËm hay thµnh lËp c«ng ty con ngay trªn thÞ tr­êng tiªu thô nµy. Nh­ng ®Ó ®¶m b¶o quan hÖ th­¬ng m¹i l©u dµi, ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn ký tho¶ thuËn víi ng©n hµng phÝa b¹n nh»m thùc hiÖn viÖc b¶o l·nh hay t¸i b¶o l·nh hµng tr¶ chËm. e. thÞ tr­êng Trung Quèc ThÞ tr­êng nµy ngoµi mÆt hµng dÇu th« cßn cã nhu cÇu nhËp cao su, than ®¸, thuû s¶n, cµ phª, h¹t ®iÒu...cña n­íc ta. Víi tinh thÇn chung lµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ quan hÖ bu«n b¸n chÝnh ng¹ch víi Trung Quèc, c¸c C«ng ty ViÖt Nam cÇn th©m nhËp s©u vµo thÞ tr­êng Trung Quèc theo h­íng tiÕp cËn thÞ tr­êng víi c¸c h·ng kinh doanh lín. §iÒu nµy cã thÓ thùc hiÖn th«ng qua c¸c Tæng c«ng ty Nhµ n­íc. f. ThÞ tr­êng Mü §©y lµ thÞ tr­êng cã søc tiªu thô khæng lå mµ mäi quèc gia ®Òu h­íng tíi. HiÖn t¹i, c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam sang Mü gåm cµ phª (120 - 130 triÖu USD). T«m ®«ng l¹nh (500 triÖu USD), quÕ vµ cao su tù nhiªn (®­îc h­ëng thuÕ suÊt MFN 0%) vµ giÇy dÐp, may mÆc, dÇu th«, g¹o. ViÖt Nam trong khu«n khæ AFTA cÇn ®­îc coi lµ thÝ ®iÓm ®Ó thùc thi tù do ho¸ th­¬ng m¹i trªn diÖn réng h¬n. Tuy nhiªn, tù do ho¸ th­¬ng m¹i kh«ng cã nghÜa lµ kh«ng cßn b¶o hé c¸c ngµnh s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ nh­ng qui m« cßn nhá so víi c¸c ngµnh t­¬ng tù ë c¸c n­íc kh¸c vµ cßn cÇn thêi gian ®Ó ph¸t triÓn. VÊn ®Ò lµ nh÷ng g× ®­îc coi lµ c¶n trë ®ãi víi xuÊt khÈu th× cÇn ®­îc dì bá ngay nÕu viÖc ®ã kh«ng ¶nh h­ëng lín ®Õn c¸c ngµnh kh¸c hay Ýt ra còng ph¶i ®­îc gi¶m bít. §Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu trong ®iÒu kiÖn héi nhËp, Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch hç trî toµn diÖn : hç trì c¸c doanh nghiÖp trong viÖc chuÈn bÞ nguån hµng ®Ó kÞp thêi ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr­êng vµo thêi ®iÓm gi¸ c¶ cã lîi nhÊt, hç trî c¸c doanh nghiÖp n¾m b¾t kÞp thêi nh÷ng tÝn hiÖu trªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu, nh÷ng con ®­êng thuËn lîi ®Ó th©m nhËp vµo thÞ tr­êng ; chuyÓn tõ chÝnh s¸ch “ qu¶n lÝ” sang chÝnh s¸ch “ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi “ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp... Sau ®©y lµ mét sè ®Ò xuÊt cô thÓ nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi. II. Mét sè kinh nghiÖm quèc tÕ vÒ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng chñ lùc Kinh nghiÖm x©y dùng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña mét sè n­íc ®«ng ¸ kÓ tõ khi b¾t ®Çu thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ ®Õn nay. 1.Trung Quèc VÊn ®Ò lùa chän mÆt hµng xuÊt khÈu vµ triÓn väng xuÊt khÈu ChiÕn l­îc hµng ho¸ (a)Than ®¸ vµ x¨ng dÇu Trung Quèc ®· ®Çu t­ nhiÒu nguån quü trong n­íc lÉn n­íc ngoµi quan träng nh»m ph¸t triÓn c¸c nguån tµi nguyªn than ®¸ vµ dÇu khÝ. Tõ n¨m 1995, viÖc ph¸t hiÖn c¸c má quÆng míi ®· gióp gia t¨ng s¶n l­îng khai th¸c than ®¸ vµ dÇu khÝ ë Trung Quèc, ®Æc biÖt lµ xuÊt khÈu than ®¸. (b)Kho¸ng s¶n hiÕm Tr÷ l­îng ®Êt hiÕm cã thÓ khai th¸c ®­îc ®øng h¹ng nhÊt vµ n¨ng xuÊt s¶n xuÊt kho¸ng s¶n hiÕm cña Trung Quèc ®· gia t¨ng ®Òu ®Æn hµng n¨m. (C) Hµng thñ c«ng mü nghÖ Hµng mü nghÖ , mét sè s¶n phÈm b¶n ®Þa vµ mét sè s¶n phÈm phô cña ngµnh ch¨n nu«i lµ nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu truyÒn thèng cña Trung Quèc. NhiÒu mÆt hµng trong sè ®ã ®· ®em vÒ cho Trung Quèc mét khèi l­îng lín ngo¹i tÖ. C¸c mÆt hµng ®¹t ®­îc sù næi tiÕng trªn toµn thÕ giíi vµ ®­îc ­a chuéng ë c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng cu¶ Trung Quèc. MÆc dï vËy, Trung Quèc hiÖn vÉn ®ang nç lùc n©ng cao chÊt l­îng vµ thiÕt kÕ mÉu m· c¸c lo¹i hµng nµy. Dù b¸o doanh sè c¸c s¶n phÈm nµy sÏ gia t¨ng bao gåm hép l«ng thó, l«ng mao, len caosomia, l«ng th«, gèm sø, ®å m©y tre , c¸c s¶n phÈm b»ng r¬m sîi, ®å ch¹m kh¾c ®å s¬n mµi, tranh v4, hµng thªu, duîc liÖu vµ c©y thuèc, trµ, tr¸i c©y b¶o qu¶n… (d) C¸c s¶n phÈm hoµn tÊt vµ b¸n hoµn tÊt Nguyªn vËt liÖu vµ c¸c s¶n phÈm th« ch­a chÕ biÕn chiÕm gÇn nöa c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña Trung quèc. V× lý do ®ã , ChÝnh phñ Trung Quèc ®· ®Æt kÕ ho¹nh gia t¨ng dÇn kh¶ n¨ng chÕ biÕn c¸c nguyªn liÖu th« s¬ thµnh c¸c s¶n phÈm hoµn tÊt vµ t¨ng c­êng tû lÖ s¶n xuÊt c¸c thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm trong tæng khèi l­îng xuÊt khÈu cña ®Êt nø¬c. C¸c thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm nµy bao gåm ®å dÖt may mÆc, c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp nhÑ kh¸c vµ thùc phÈm. Ch¨ng h¹n sîi len caosomia sÏ ®­îc s¶n xuÊt thµnh ¸o l¹nh, l«ng thó vµ l«ng mao thµnh ¸o kho¸c vµ c¸c s¶n phÈm kh¸c, s¸p thµnh nÕn , sîi cotton thµnh v¶i vãc vµ c¸c mÆt hµng may s½n ®Ó xuÊt khÈu. (e) M¸y mãc +Ngµnh c«ng nghiÖp m¸y mãc ph¸t triÓn kh¸ víi khèi l­îng hµng xuÊt khÈu m¸y mãc chiÕm trªn 10% tæng s¶n l­îng xuÊt khÈu cña Trung Quèc. Ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt may mãc trÊt ph¸t triÓn ë nhiÒu mÆt hµng kh¸c nhau nh­ m¸y tiÖn, c«ng t¾c, ®ång hå n­íc, Wat kÕ, c«ng cô chïi bãng, vång bi.. (f) C«ng nghiÖp x©y dùng tÇu biÓn Ngµnh c«ng nghiÖp tµu biÓn tuy cßn non trÎ nh­ng ®ang ph¸t triÓn nhanh chãng. Trung Quèc cã26 x­ëng s¶n xuÊt ®ãng tÇu h¹ng lín vµ h¹ng trung, 66 nhµ m¸y s¶n xuÊt trang thiÕt bÞ hµng h¶i. S¶n l­äng tµu biÓn hµng n¨m ®¹t kho¶ng 2000 chiÕc kÝch cì ®a d¹ng lªn ®Õn 100.00dwt. ChiÕn l­îc thÞ tr­ßng NhËt B¶n, Mü vµ Hång K«ng lµ nh÷ng thÞ tr­êng xuÊt khÈu lín nhÊt cña Trung Quèc. Vµo 1990, xuÊt khÈu hµng Trung Quèc sang Hång K«ng vµ Macao chiÕm 36,4% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Trung Quèc, NhËt B¶n chiÕm 17%, c¸c n­íc ASEAN 6%, liªn minh Ch©u ©u 9,7%, Trung ®«ng vµ c¸c n­íc xuÊt khÈu dÇu má cña t©y b¾c phi chiÕm 3%. Mét sè thÞ tr­êng xuÊt khÈuvµ ngµnh c«ng nghiÖp cña Trung quèc XuÊt khÈu m¸y mãc vµ hµng ®iÖn tö cña Trung Quèc XuÊt khÈu m¸y mãc vµ hµng ®iÖn tö chiÕm h¬n mét nöa thu nhËp ngo¹i hèi cña Trung Quèc. XuÊt khÈu c¸c mÆt hµng nµy vµo Mü ®¹t 5,67 tû USD trong 4 th¸ng ®Çu n¨m 2003, t¨ng 14% so víi cïng kú n¨m 2002. M¸y xay sinh tè, Êm cµ phe ®iÖn, truyÒn h×nh mµu, m¸y giÆt, m¸y ®Üa, m¸y tÝnh lµ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh vµo thÞ tr­êng Mü.Theo Bé Hîp t¸c kinh tÕ vµ Ngo¹i th­¬ng Trung Quèc(MOFTEC), 27 trong sè 86 mÆt ahngf m¸y mãc vµ hµng ®iÖn tö cña Trung quèc cã sè l­îng xuÊt khÈu gi¶m trong n¨m 2002. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu xe g¾n m¸y Trung Quèc L­îng xe m¸y xuÊt khÈu n¨m 2002 cña Trung Quèc gi¶m cßn 1 triÖu chiÕc so víi 2 triÖu chiÕc n¨m 2001.Dù b¸o kho¶ng 30% c¸c c«ng ty ®ang kinh doanh xe m¸y sÏ ®ãng cöa trong 2 n¨m tíi. HiÖn Trung Quèc cã 240 nhµ s¶n xuÊt xe m¸y nh­ng chØ cã 117 c«ng ty lµ ®­îc cÊp phÐp chÝnh thøc cßn 103 c¬ spö kh«ng ®­îc phÐp nh­ng vÉn tiÕp tôc s¶n xuÊt xe m¸y. ChØ trong vßng 13 n¨m xe m¸y T rung Quèc ®· cã mÆt ë h¬n 130 n­íc trªn kh¾p thÕ giíi. N¨m 1998, Trung quèc xuÊt khÈu gÇn 80.000 xe m¸y, 250.000 chiÕc n¨m 1999 vµ 2 triÖu chiÕc vµo n¨m 2000. N¨m 1999, doanh thu xuÊt khÈu ®¹t 5,79 tû NDT (700 triÖu USD). Gi¸ xe4 m¸y b¸n ra kho¶ng trªn 6000 NDT t¹i ViÖt Nam n¨m1999, ®· gi¶m xuèng cßn 2483 NDT vµo cuèi n¨m 2000. Trong khi ®ã xe m¸y NhËt cã gi¸ Ýt nhÊt lµ 9.933 NDT (1.200USD/chiÕc). C¸c nh·n hiÖu xe m¸y trung Quèc ®¸ng tin cËy gåm cã : Jialing,jianshie, Longxin, Lifan, Zongchen vµ New Continent l¹i lµ n¹n nh©n lín trong cuéc chiÕn gi¸ c¶ xe m¸y Trung Quèc. Kho¶ng 50-60 nh·n hiÖu ®­îc s¶n xuÊt b»ng nguyªn liÖu kÐm chÊt l­îng, khiÕn cho nh·n hiÖu xe m¸y Trung Quèc trë nªn tÇm th­êng vµ trë nªn ®ång nghÜa víi xe kÐm chÊt l­îng t¹i ViÑt Nam vµ Indonesia. ViÖt Nam ®· t¨ng thuÕ ®¸nh lªn xe m¸y Trung Quèc nhËp khÈu nh»m b¶o hé xe m¸y trong n­íc. ThÞ tr­êng xe m¸y Trung Quèc sÏ biÕn mÊt vµo n¨m2010. Ngµy cµng cã nhiÒu thµnh phè ë Trung quèc cÊm hay h¹n chÕ ®i m«t«. N¨m 1998 Trung Quèc cã kho¶ng 45 triÖu xe m¸y, 15 triÖu trong sè nµy n»m t¹i c¸c thµnh phè lín vµ trung b×nh. B¾t ®Çu vµo n¨m 1994, c¸c thµnh phè Th­îng H¶i, Jianjin vµ Nantong ®· ngõng cÊp ®¨ng ký xe m¸y. TØnh Giangzhou ®· b¾t ®Çu cÊm tõ th¸ng 4/1998. Mét sè thµnh phè vÉn ch­a cÊm hoµn toµn ®i m«t«, ®· chÊp nhËn mét sè biÖn ph¸p h¹n chÕ nh­ thuÕ vµ lÖ phÝ Theo b¸o c¸o, 31 thµnh phè cÊm ®¨ng ký m«t« vµ 27 thµnh phè ®Æt h¹n chÕ cÊp giÊy ®¨ng ký m«t« vµ 8 thµnh phè ®Æt h¹n chÕ cÊp giÊy ®¨ng ký. Do vËy b¸n m«t« hµng n¨m ®· gi¶m thªm 1,5 triÖu chiÕc. Ngµnh dÖt may Trung Quèc Lîi nhuËn cña ngµnh dÖt n¨m 2000 ®¹t møc cao kû lôc 29,01 tû NDT( 3,5 Tû USD) t¨ng 120% so víi n¨m 1999. Trong sè nµy, c¸c doanh nghiÖp dÖt quèc doanh thu ®­îc 6,71 tØ NDT (810,39 triÖu USD) so víi 5,76 tØ NDT (695,65 triÖu USD) cña n¨m 99. C¸c doanh nghiÖp quèc doanh ®· ®i lªn tõ con sè rßng 8,3 tØ NDT (966,2 triÖu USD) trong n¨m 2000, t¨ng 9% so víi n¨m 99. Doanh thu b¸n cña 19.000 doanh nghiÖp lín vµ trung b×nh ®¹t 817,63 tØ (98,75 tØ) trong n¨m 2000, t¨ng 20,8% so víi n¨m 99. Trong ®ã, 3.679 doanh nghiÖp dÖt quèc doanh cã doanh thu b¸n ®­îc 251,57 tØ NDT t¨ng 20,4% so víi n¨m 99. Trung Quèc ®· xuÊt khÈu 52,08 tØ USD trÞ gi¸ quÇn ¸o dÖt n¨m2000, t¨ng 20,9 % so víi n¨m 99. XuÊt khÈu quÇn ¸o chiÕm 20,9 % tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Trung Quèc. 2. §µi loan a/ Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ngo¹i th­¬ng §µi Loan §µi Loan lµ mét h¶i ®¶o tµi nguyªn nghÌo nµn, ®· xem ngo¹i th­¬ng lµ nh©n tè chñ ®¹o cña giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸ cã nhÞp ®é t¨ng tr­ëng nhanh trong h¬n 30 n¨m qua. Trong thËp thiªn 1950, kim ng¹ch ngo¹i th­¬ng cña §µi Loan rÊt nhá, tiÕn triÓn chËm ch¹p vµ nhËp khÈu h¬n xuÊt khÈu. Nh­ng tõ n¨m 1960 §µi Loan ®Èy m¹nh xuÊt khÈu trªn c¬ së dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸. Kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng nhanh. Cho tíi n¨m1990, §µi Loan ®· trë thµnh n­íc xuÊt khÈu ®øng thø 11 trªn thÕ giíi, nhËp khÈu ®øng thø 16 vµ kim ng¹ch ngo¹i th­¬ng ®øng thø 14 trªn thÕ giíi. B¶ng 18 : MËu dÞch §µi Loan giai ®o¹n 1951-2001 N¨m vµ th¸ng Kim ng¹ch XuÊt khÈu NhËp khÈu KÕt d­ 1951 0,26 0,1 0,16 - 0,60 1961 0,50 0,2 0,3 - 0,1 1971 3,8 2,0 1,8 + 0,2 1981 42,702 21,261 21,441 - 0,18 1986 54,751 23,698 21,053 + 12,654 1991 139,020 76,160 62,960 + 13,300 1996 243,500 122,800 120,700 + 2,100 2000 288,331 148,320 140,010 + 8,309 8 th¸ng ®Çu n¨m 2001 155,475 82,162 73,313 + 8,849 Nguån: - Taiwan Statistics Data Book 1989 Monthly Bulletin o¦ the ROC 1996 -Taiwan Statistics Data Book 1991 Monthly Bulletin o¦ the ROC 2001 b. VÊn ®Ò lùa chän mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc b1. Lùa chän mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc giai ®o¹n 1963- 1990 N¨m1963, §µi Loan b¾t ®Çu thùc thi chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ h­íng ngo¹i, më réng xuÊt khÈu. Thêi kú ®Çu, trong s¶n phÈm xuÊt khÈu cña §µi Loan, n«ng s¶n phÈm (th« vµ s¬ chÕ) chiÕm tû träng tuyÖt ®èi. N¨m 1952, chóng chiÕm tíi 91,9%, n¨m 1965 gi¶m xuèng cßn 54,0%. B¾t ®Çu tõ thËp kû 60, nÒn kinh tÕ kiÓu ra c«ng xuÊt khÈu lÊy c«ng nghiÖp nhÑ lµm chñ ®¹o ®· tõng b­íc thiÕt lËp vµ ph¸t triÓn. xuÊt khÈu n«ng s¶n vµ n«ng s¶n chÕ biÕn tuy vÉn ph¸t triÓn nh­ng tû träng gi¶m xuèng, n¨m 1970 cßn 21,4%; tû träng cña hµng c«ng nghiÖp trong toµn békim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng nhanh vµ n¨m 1970 ®· ®¹t 78,6%. ë thËp kû 70, nÒn kinh tÕ §µi Loan h­íng vµo c«ng nghiÖp nÆng vµ c«ng nghiÖp ho¸ chÊt. Tû träng xuÊt khÈu nh÷ng nghµnh hµng nµy còng t¨ng dÇn. N¨m1980, tû träng s¶n phÈm c«ng nghiÖp chiÕm 90,8% vµ n¨m 1990 lªn ®Õn 95,6% kim ng¹ch xuÊt khÈu. Vµo gi÷a thËp kû 70, s¶n phÈm chñ yÕu vÉn lµn hµng dÖt vµ c¸c lo¹i s¶n phÈm quÇn ¸o vµ s¶n phÈm c«ng nghiÖp nhÑ vÉn chiÕm tû träng t­¬ng ®èi lín. §Çu nh÷ng n¨m 1960, §µi Loan ®­a ra khÈu hiÖu “ph¸t triÓn n«ng nghiÖp b»ng c«ng nghiÖp vµ nu«i d­ìng c«ng nghiÖp b»ng ngo¹i th­¬ng”. ChÝnh phñ cho c¸c nhµ xuÊt khÈu ®­îc h­ëng nh÷ng khuyÕn khÝch ®Æc biÖt nh­ vay nî l·i suÊt thÊp, gi¶m thuÕ h¶i quan vµ miÔn gi¶m nhiÒu lo¹i thuÕ. c¸c nhµ s¶n xuÊt cña §µi Loan ®· h­ëng øng m¹nh mÏ chñ tr­¬ng ®ã. Thêi kú ®Çu, hµng ho¸ xuÊt khÈu chñ lùc lµ g¹o, ®­êng. Nhê cuéc c¶i c¸ch ruéng ®Êt vµ ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt nhiÒu h¬n trong thuû lîi, n«ng nghiÖp ®· ®¸p øng ®­îc nhu cÇu trong n­íc vÒ l­¬ng thùc vµ xuÊt khÈu mét khèi l­îng kh¸ lín n«ng s¶n. §Õn gi÷a n¨m 1960, hµng xuÊt khÈu chñ lùc ®· chuyÓn tõ g¹o vµ ®øng sang hµng may mÆc vµ hµng dÖt. Mét sè s¶n phÈm c«ng nghiÖp nhÑ kh¸c còng ph¸t triÓn, nh­ giµy dÐp ®øng vÞ trÝ thø 3 vµ §µi Loan trë thµnh nguån cung cÊp lín cho thÕ giíi vÒ s¶n phÈm nµy. §Õn gi÷a thËp kØ 70, ®å ®iÖn ®· cã b­íc ph¸t triÓn næi bËt vµ nhê nhãm hµng ®iÖn tö vµ trëthµnh nguån thu xuÊt khÈu lín thø 2 vµ tõ ®Çu thËp kû 80 ®Õn nay ®øng vÞ trÝ hµng xuÊt khÈu sè 1. Theo nhËn xÐt cña Jon Woronoff trong cuèn s¸ch “nÒn kinh tÕ thÇn kú ë Ch©u ¸” th× ë §µi Loan, nh÷ng s¶n phÈm xuÊt khÈu chñ lùc trong thêi kú (1950-1980) ®Òu lµ sù më réng cña nh÷ng hµng thay thÕ nhËp khÈu, ®Õn mét b­íc nhÊt ®Þnh cung cÊp ®ñ cho nhu cÇu trong n­íc qua c¹nh tranh th¾ng lîi trªn thÞ tr­êng néi ®Þa lµ tiÒn ®Ò ®Ó c¹nh tranh th¾ng lîi trªn thÞ tr­êng quèc tÕ vµ sÏ trë thµnh mÆt hµng xuÊt khÈu lín. ThËp niªn 80, §µi Loan lùa chän s¶n phÈm thÐp, ®ãng tµu vµ ho¸ dÇu. Tèc ®é ph¸t triÓn vµ sù thay ®æi tû träng hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña §µi Loan thÓ hiÖn râ rÖt trong b¶ng sau: B¶ng 19: Hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña §µi Loan MÆt hµng Kim ng¹ch (tû §«la §µi Loan) Tû träng (%) 1990/1976 (lÇn) T¨ng tr­ëng qu©n n¨m 1976 1990 1976 1990 Tæng sè 296 1680,8 100,0 100,0 5,7 12,5 1. §å ®iÖn 48,5 479,9 16,3 28,6 9,9 18,5 2. Hµng dÖt 36,6 147,6 11,7 8,8 4,0 10,1 3. SP Cao su 23,0 128,1 7,8 7,6 5,6 12,9 4. QuÇn ¸o 50,7 120,2 11,7 7,2 2,4 6,6 5. C¬ giíi 11,0 113,5 3,7 6,7 10,3 17 6. SP c¬ khÝ 9,2 108,5 3,1 6,5 11,8 17,4 7. PT vËn t¶i 7,5 92,1 2,5 5,5 12,3 19,3 8. Thùc hÈm CB 25,1 61,7 8,5 3,7 2,5 6,8 9. Ho¸ chÊt 3,6 53,0 1,2 3,2 14,7 20,5 Tæng sè 9 mÆt hµng XK 252,2 1304,6 66,5 67,8 6,1 13,2 Nguån: Tr× ®iÒu tiÕt phu, Hå H¸n “§µi Loan nÒn kinh tÕ siªu tèc vµ bøc tranh cho thÕ kû sau” NXB ChÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi, 1997 B¶ng trªn cho thÊy 9 mÆt hµng xuÊt khÈu chñ cña §µi Loan ®· chiÕm tû träng 66,5% n¨m 1976 vµ 67,8% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 1990. Trong thêi kú 1977-1990, ho¸ chÊt tuy vÉn ®øng vÞ trÝ thø 9 trong b¶ng xÕp h¹ng s¶n phÈm xuÊt khÈu chñ lùc nh­ng cã tèc ®é t¨ng b×nh qu©n 19,1%, chuyÓn tõ vÞ trÝ thø 8 lªn vÞ trÝ thø 7; ®å ®iÖn víi tèc ®é t¨ng 18,5% mçi n¨m vÉn gi÷ vÞ tÝ dÉn ®Çu. Thêi kú 1976-1990 cã 3 mÆt hµng chñ lùc gi¶m tû träng lµ hµng dÖt tõ 11,7% xuèng cßn 8,8% quÇn ¸o tõ 11,7% xuèng cßn 7,2% vµ thùc phÈm chÕ biÕn tõ 8,5% xuèng cßn 3,7%. Ba mÆt hµng nµy ®· gi¶m tû träng tõ 41,9% xuèng cßn 8,9% tuy kim ng¹ch Én t¨ngtèc ®é 8,0% n¨m. Nh­ vËy, trong c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña §µi Loan, tû träng cña s¶n phÈm c«ng nghiÖp chÕ t¹o liªn tôc t¨ng nhanh, ®Õn n¨m 1980 ®¹t ®Õn 90,8% n¨m 1990 lªn ®Õn 95,6%. T­¬ng øng, hµng c«ng nghiÖp khai kho¸ng vµ s¶n phÈm n«ng nghiÖpgi¶m m¹nh vÒ tû träng. Trong c«ng nghiÖp chÕ t¹o thËp kû 70, trong c¬ cÊu s¶n phÈm xuÊt khÈu, chñ yÕu vÉn lµ hµng dÖt vµ trong s¶n phÈm c«ng nghiÖp nhÑ. §Õn ®Çu thËp kû 80, trong hµng c¬ khÝ, ®iÖn tõ ®· ph¸t triÓn lªn vÞ trÝ chñ ®¹o nh­ng nh÷ng s¶n phÈm hµng dÖt truyÒn thèng vµ s¶n phÈm c«ng nghiÖp nhÑ vÉn chiÕm tû träng t­¬ng ®èi lín. §Õn ®Çu thËp kû 80, c¸c hµng c¬ khÝ, ®iÖn tö ®· ph¸t triÓn lªn vÞ trÝ chñ ®¹o nh­ng nh÷ng s¶n phÈm hµng dÖt truyÒn thèng vµ s¶n phÈm c«ng nghiÖp nhÑ vÉn chiÕm tû träng t­¬ng ®èi lín. §Õn ®Çu thËp kû 90, vÞ trÝ cña nh÷ng s¶n phÈm c«ng nghiÖp tËp trung lao ®éng truyÒn thèng bÞ ®Èy xuèng hµng thø yÕu, thay thÕ chóng lµ nh÷ng s¶n phÈm kü thuËt cao vµ nh÷ng s¶n phÈm cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao. B2/ Lùa chän mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc giai ®o¹n míi (1990 ®Õn nay) B¾t ®Çu tõ thËp kû 90, ngoµi viÖc mét mÆt vÉn chó träng suy tr× vµ ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc nh­ hµng dÖt may, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, ho¸ chÊt, thùc phÈm chÕ biÕn, §µi Loan cßn tiÕn hµng m¹nh mÏ ®iÒu chØnh c¬ cÊu vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp míi ®Ó lµm c¬ së cho viÖc x©y dùng c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc gia ®o¹n míi. trong ngµnh chÕ t¹o lo¹i h×nh c«ng nghiÖp tËp trung vèn vµ kü thuËt t¨ng cao, c«ng nghiÖp tËp trung lao ®éng t¨ng thÊp. Víi nh÷ng chñ tr­¬ng nh­ trªn, tõ n¨m 1990 ®Õn nay, §µi Loan ®· thùc sù më réng c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc vµ ®iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn ë b¶ng sau B¶ng 20: MÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc §µi Loan giai ®o¹n 1993 - 2001 §¬n vÞ: triÖu USD N¨m th¸ng §éng vËt vµ c¸c sp tõ ®éng vËt S¶n phÈm rau Thùc phÈm, ®å uèng vµ thuèc l¸ Ho¸ chÊt Da vµ s¶n phÈm thuéc da Gç vµ s¶n phÈm tõ gç Hµng may mÆc M¸y mãc vµ thiÕt bÞ ®iÖn Kim lo¹i vµ c¸c s¶n phÈm kim lo¹i Ph­¬ng tiÖn GT ®­êng bé, m¸y bay, tµu thñy & c¸c TB t.øng thiÕt bÞ chÝnh x¸c, ®ång hå, nh¹c cô §å ch¬i, dông cô thÓ thao 1993 2.0433 514,9 870 1.937,4 1.053,2 785,2 12.039,4 33.474,7 7.133,1 4.677,0 2.165,7 2.816,1 1994 2.543,0 472,7 743,6 2.404,1 1.287,2 753,5 13.999,4 37.810,1 8.074,9 4.816,5 2.293,3 2.704,3 1995 3.092,2 457,6 661,4 3.238,2 1.446,9 741,0 15.622,0 48.829,1 10.026,8 5.361,8 2.588,5 2.746,1 1996 2.938,4 426,1 583,3 3.257,3 1.445,9 686,9 15.668,0 53.727,2 10.245,7 5.215,4 2.546,0 2.671,3 1997 1.593,1 340,4 498,1 3.277,6 1.456,3 653,3 16.660,5 58.990,8 11.530,6 5.587,7 2.751,8 2.382,8 1998 1.184,9 287,0 388,6 2.857,0 1.286,4 446,7 14.545,9 55.274,0 10.870,1 5.216,2 2.462,8 1.901,3 1999 1.117,6 349,7 397,0 3.266,9 1.196,0 413,6 14.172,7 64.161,9 11.606,9 5.151,9 2.966,9 1.781,2 2000 1.475,4 334,6 560,8 4.515,6 1.181,5 397,2 15.217,1 82.561,6 13.518,6 5.752.8 4.057,8 2.210,6 *2001 571,1 146,8 256,3 2.113,4 538 164,7 6.576,4 34.198 5.828,7 2.284,1 1.650,1 876,3 Chó thÝch: *2001 lµ sè liÖu 6 th¸ng ®Çu n¨m 2001. Nguån: Monthly bulletin of Taiwan Statistics, July 2001 3.Ên ®é 3.1. S¬ l­îc nÒn c«ng nghiÖp Ên §é NÒn t¶ng cong nghÖ cña Ên ®é ®i tõ c¸c cç xe ®Çy cång kÒnh víi nh÷ng b¸nh xe hiÖn ®¹i cho ®Õn n¨ng lùc vÖ tinh kh«ng gian. §Õn Ên §é ng­êi ta cã thÓ nh×n thÊy nh÷ng cç m¸y dÖt b«ng cæ x­a vµ m¸y xay x¸t g¹o n»m kÒ cËn c¸c nhµ m¸y cã c«ng nghÖ tinh vi nhÊt. Ên §é ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn khæng lå trong c¸c khu vùc c«ng nghiÖp ®a d¹ng nh­ ®iÖn n¨ng ®iÖn tuÎ, phÇn mÒm vi tÝnh, ho¸ dÇu, thÐp, c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ, dÖt, giÊy, xi m¨ng, ®­êng, «t«… Ên ®é cã h¬n 200.000 ®¬n vÞ s¶n xuÊt trong khu vùc c«ng nghiÖp, trong sè ®ã 5% lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. Bªn c¹nh ®¸y cßn kho¶ng 1,94 triÖu c¬ së n«ng nghiÖp nhá h¬n, hoµn toµn trong khu vùc t­ nh©n, thuª m­ín 12,4 triÖu nh©n c«ng vµ mét ngµnh c«ng nghiÖp n«ng th«n ho¹t ®éng s«i næi. C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc chñ yÕu tham gia vµo c¸c ngµnhc«ng nghiÖp c¬ khÝ nÆng, ®ãng gãp kho¶ng 29% tæng s¶n l­îng vµ 34% gi¸ trÞu bæ sung vµo khu vùc s¶n xuÊt. C«ng t¸c nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ l©u da× ®· h×nh thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp vi tÝnh trong ®ã h¬n 70% mÆt ahngf xuÊt khÈu cña Ên §é lµ nh÷ng s¶n phÈm chÕ t¹o trong n­íc. TØ lÖ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu ®i ®Ðn c¸c quçc gia ph¸t triÓn chiÕm tØ lÖ 50% tæng sè hµng xuÊt khÈu hµng n¨m. C¸c nhµ khoa häc Ên ®é cã lý do ®Ó tù hµo vÒ c¸c b­íc ®ét ph¸ quan träng cña hä trong lÜnh vùc nghiªn cøu kh«ng gian. C«ng nghÖ vÖ tinh vµ c¸c øng dông d©n sù cña c«ng nghÖ h¹t nh©n. Ên §é cã mét lùc l­îng nh©n sù cã chuyªn ngµnh kü thuËt lín hµng thø ba trªn thÕ giíi vµ l;µ nh÷ng nhµ xuÊt khÈu phÇn mÒm vi tÝnh hµng ®Çu thÕ giíi. Ên §é lµ mét trong Ýt n­íc ®ang ph¸t triÓn ®· sím thiÕt lËp ®­îc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp quan träng nh­ ®ãng tµu, s¶n xuÊt m¸y bay, «t«, c«ng cô c¬ khÝ, m¸y mãc n«ng nghiÖp, ho¸ chÊt, c¸c nhµ m¸y läc dÇu, ph©n bãn, thuèc trõ s©u, d­îc phÈm vµ d­îc liÖu, diÖn n¨ng, giÊy vµ giÊy c¸ct«ng, ®iÖn tö. Ên §é còng ®i tiªn phong trong mét sè lÜnh vùc nh­ n¨ng k­îng nguyªntö, nghiªn cøu kh«ng gian, vµ ph¸t triÓn ®¹i d­¬ng. §Êt n­íc nµy cã m¹ng l­íi vÖ tinh viÔn th«ng ®­îc triÓn khai trong n­íc, cã kh¶ n¨ng v÷ng ch¾c vÒ chu tr×nh h¹t nh©n trän vÑn tõ th¨m dß nhuyªn liÖu ®Õn x©y dùng c¸c lß ph¶n øng h¹t nh©n. VÒ phÇn mÒm, Ch©u ¸ lµ mét trong nh÷ng thÞ tr­êng tiªu thô lín nhÊt cña Ên §é. §iÒu nµy phï hîp víi nh÷ng c¶i thiÖn trong c¸c ngµnh du lÞch, viÔn th«ng lµ nh÷ng yÕu tè lµm gia t¨ng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu phÇn mÒm m¸y tÝnh cña Ên §é. Trong thËp niªn qua, l·nh vùc c«ng nghiÖp lµ môc tiªu cña nhiÒu cuéc c¶i tæ kinh tÕ ë Ên §é. Tuy nhiªn, sù gi¶m sót vÒ mÆt s¶n xuÊt trong c«ng nghiÖp ®ang trë thµnh mèi quan t©m cña nhiÒu nhµ kinh tÕ n­íc nµy.. Nh÷ng c¶i c¸ch trong thËp niªn qua nh»m th¸o bá c¸c rµo c¶n trong lÜnh vùc ®Çu t­, më réng th­¬ng m¹i, t¹o ®iÒu kiÖn tiÕp cËn tù do c¸c c«ng nghÖ cña n­íc ngoµi ®· l¹i nhiÒu hi väng cho viÖc c¶i thiÖn nÒn kinh tÕ nãi chung vµ khu vùc c«ng nghiÖp nãi riªng. Ng­êi ta còng hi väng r»ng sù c¶i thiÖn nµy còng sÏ n©ng cao c¸c kho¶n thu nhËp quèc gia, h­íng nÒn c«ng nghiÖp vµo lÜnh vùc xuÊt khÈu vµ t¹o c¬ héi thu hót nhiÒu lao ®éng vµo c¸c c¬ së s¶n xuÊt. Víi mét c¬ cÊu luËt lÖ kinh tÕ ngµy cµng cëi më, ngµnh c«ng nghiÖp cña Ên §é tá ra cã nhiÒu c¬ héi thu hót vèn ®Çu t­ trong còng nh­ ngoµi n­íc. Tuy nhiªn ®Ó hoµn thµnh lÜnh vùc phøc t¹p vµ nh¹y c¶m nµy, c¸c chÝnh s¸ch cÇn ®ång bé, trong ®ã cã nh÷ng thñ tôc ph¸ s¶n h÷u hiÖu v¸ mét thÞ tr­êng lao ®éng mÒm dÎo. Trong thêi gian qua nÒn c«ng nghiÖp Ên §é cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau ChØ sè s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cho thÊy møc t¨ng tr­ëng vÒ s¶n l­îng c«ng nghiÖp gi¶m cßn 5,1% trong n¨m tµi chÝnh 2000-2001, nh­ vËy lµ gi¶m 4% so víi n¨m tr­íc. Sù gi¶m sót nÆng nÒ nhÊt thuéc vÒ lÜnh vùc ®iÖn n¨ng, møc t¨ng tr­ëng gi¶m 3,3% chØ cßn 4,4%. Møc t¨ng tr­ëng cña lÜnh vùc s¶n xuÊt còng gi¶m cßn 2,1% trong thêi gian tõ 4/2000 ®Õn 2/2001 so víi 6% cïng kú n¨m tr­íc. LÜnh vùc duy nhÊt cã sù gia t¨ng vÒ møc ®é t¨ng tr­ëng lµ lÜnh vùc tiªu thô víi tØ lÖ t¨ng tr­ëng 7,7% tøc t¨ng 2,2% so víi cung kú n¨m tr­íc. Trong c«ng nghiÖp nÆng, sù suy thãai ¶nh huëng ®Õn nh÷ng lÜnh vùc c«ng nghiÖp quan träng nh­ kho¸ng chÊt kh«ng kim lo¹i (chñ yÕu lµ xim¨ng), kim lo¹i c¬ b¶n, s¶n phÈm b»ng kim lo¹i, m¸y mãc vµ trang thiÕt bÞ. Trong c«ng nghiÖp nhÑ, sù suy gi¶m vÒ møc ®é t¨ng tr­ëng thÊy râ nhÊt lµ sîi v¶i, s¶n phÈm lµm tõ sîi v¶ivµ da. Møc t¨ng tr­ëng cña thøc uèng, thuèc l¸ vµ giÊy còng gi¶m. ChØ cã s¶n phÈm chÕ biÕn lµ cã sù gia t¨ng vÒ møc ®é t¨ng tr­ëng. 3.2. VÊn ®Ò lùa chän mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc Víi mét ¸p lùc d©n sè kh¸ nÆng nÒ trong nh÷ng n¨m qua, Ên §é ph¶i tõng b­íc th¸o gì nh÷ng khã kh¨n néi t¹i cña mét nÒn kinh tÕ cßn l¹c hËu, c¶i tiÕn nh÷ng ph­¬ng thøc qu¶n lý s¶n xuÊt, qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu ®Ó gia t¨ng s¶n l­îng vµ chÊt l­îng nh÷ng mÆt hµng s¶n xuÊt trong n­íc ®«ngf thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ Ên ®é th©m nhËp vµo thÞ tr­êng khu vùc còng nh­ thÞ tr­êng ph­o­ng t©y. Kim ng¹ch xuÊt khÈu Trong n¨m tµi chÝnh 2000-2001 , tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Ên §é ®¹t 94,112 tØ USD t¨ng 11% so víi n¨m tr­íc vµ 24% so víi 2 n¨m tr­íc ®ã. Riªng vÒ xuót khÈu, víi kim ng¹ch h¬n 4 tØ USD, n¨m tµi chÝnh 2000-2001 t¨ng ®Õn 33% so víi thêi ®iÓm c¸ch ®ã 2 n¨m. Còng nh­ t×nh tr¹ng kinh tÕ cña hÇu hÕt c¸c n­íc ph¸t triÓn, Ên §é khong tr¸nh khái t×nh tr¹ng nhËp siªu. Tuy nhiªn nÕu tÝnh trªn c¬ së kim ng¹ch xuÊt khÈu th× tØ lÖ nhËp siªu kh«ng caovµ cã khuynh h­¬ngs gi¶m dÇn, tõ 12,13% n¨m 1998-1999. cßn 11,13% n¨m 1999-2000 vµ 6% n¨m 2000-2001. §iÒu nµy nãi lªn ®­îc phÇn nµp nç lùc cã hiÖu qu¶ cña bé m¸y qu¶n lý kinh tÕ Ên §é trong viÖc n©ng cao tiÒm n¨ng xuÊt khÈu , gi¶m nhÑ ¸p lùc nhËp khÈu ®Ó thu ng¾n møc ®é c¸ch biÖt thuËn lîi cña hai khu vùc ngo¹i th­¬ng naú B¶ng 21 : T×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu cña Ên §é c¸c n¨m 1998-2001 1998-1999 1999-2000 2000-2001 XuÊt khÈu 33.128 37.599 44.217 NhËp khÈu 42.388 47.212 49.895 Tæng KN xuÊt nhËp khÈu 75.606 84.811 94.112 Chªnh lÖch (NhËp siªu) -9.170 -9.613 -5.678 Nguån : -ITPC T×nh h×nh kinh tÕ Ên §é qua c¸c con sè -Website:www.itpc.hochiminhcity.gov.vietnam.com b.TrÞ gi¸ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh B¶ng 22: B¶ng kª d­ãi ®©y cho thÊy t×nh h×nh c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu trong thêi gian qua §VT : TriÖu USD MÆt hµng 1997-1998 1998-1999 1999-2000 2001-2002 §¸ quý vµ n÷ trang 5.345,52 5.929,35 7.636,04 7.389,99 Hµng may mÆc 3.876,18 4.364,94 4.802,07 5.575,43 Sp c¬ khÝ 4.435,28 3.804,83 4.372,55 5.715,65 V¶i sîi cotton 3.246,28 2.771,88 3.138,94 3.499,60 Ho¸ chÊt c¸c lo¹i 2.821,79 2.654,61 2.945,69 3.664,15 S¶n phÈm da 1.656,69 1.660,72 1.538,39 1.951,48 H¶i s¶n 1.207,26 1.038,39 1.180,11 1.393,48 QuÆng vµ Kho¸ng s¶n 1.061,06 893,43 396.98 447,55 G¹o 907,04 1.492,91 716,63 640,50 Cao su thuû tinh 866,88 786,92 924,71 1.239,05 S¶n phÈmdÖt 822,80 719,65 861,64 1.095,42 Th¶m dÖt 545,60 543,54 606,39 581,56 QuÆng s¾t 476,17 384,00 265,56 356,65 Trµ 504,86 538,35 407,49 432,48 H¹t ®iÒu 378,60 387,83 566,23 412,00 Céng 29.706,72 28.931,98 31.933,40 36.165,53 Tæng céng KNXK 35.006,36 33.218,38 37.596,60 44.217,00 Nguån : -ITPC T×nh h×nh kinh tÕ Ên §é qua c¸c con sè -Website:www.itpc.hochiminhcity.gov.vietnam.com III. Gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn nhãm mÆt hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi: A. Gi¶i ph¸p mang tÝnh vÜ m« Nhµ n­íc cã thÓ t¸c ®éng ®Õn c¶ ®Çu vµo vµ ®Çu ra cña qóa tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ nh­ng vÉn ph¶i t«n träng c¸c quy luËt thÞ tr­êng. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm nµy nhµ n­íc trong thêi gian tíi cã thÓ thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p t¸c ®éng hç trî ®Çu ra vµ ®Çu vµo cho hµng xuÊt khÈu chñ lùc th«ng qua ®ã thóc ®Èy ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu chñ lùc cña n­íc ta ®i ®óng h­íng ®ãng gãp tÝch cùc vµo chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ c¬ cÊu toµn nÒn kinh tÕ quèc d©n theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. 1. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn vµ më réng nguån hµng chñ lùc cho xuÊt khÈu (Gi¶i ph¸p t¸c ®éng vµo qóa tr×nh s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu chñ lùc) gi¶i ph¸p nµy nh»m c¨n cø vµo lîi thÕ so s¸nh, lîi thÕ tuyÖt ®èi cña ®Êt n­íc khai th¸c cã hiÖu qu¶ vµ toµn diÖn tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc. Th«ng qua thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy chóng ta x©y dùng mét c¬ cÊu mÆt hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu chñ lùc võa lín vÒ quy m« tõng mÆt hµng, võa phong phó vÒ chñng lo¹i nh­ng l¹i theo ®óng ®Þnh h­íng hiÖn ®¹i tiªn tiÕn. Cô thÓ gi¶i ph¸p chÝnh phñ cã thÓ thùc hiÖn nh­ sau: - Nhµ n­íc cÇn phèi hîp víi c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh x©y dùng quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c ngµnh hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu chñ lùc cña ®Êt n­íc (c¶theo ngµnh vµ theo vïng) trong thêi gian dµi c¨n cø trªn c¬ së nhu cÇu thÞ tr­êng, tiÒm n¨ng s¶n xuÊt vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña mçi ngµnh hµng. x©y dùng vµ thùc hiÖn thµnh c«ng chiÕn l­îc ph¸t triÓn dµi h¹n cña nhµ n­íc mét mÆt gãp phÇn ®Þnh h­íng ®óng ®¾n sù ph¸t triÓn cña c¬ cÊu s¶n xuÊt trong n­íc, c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu phï hîp víi thÕ giíi mÆt kh¸c tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng ph¸t triÓn tù ph¸t dÉn ®Õnl ·ng phÝ c¸c nguån lùc ®ång thêi ®¹t hiÖu qu¶ hiÖu qu¶ thÊp. - Nhµ n­íc cÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p hç trî cho doanh nghiÖp. Cô thÓ ë ®©y lµ c¸c biÖn ph¸p hç trî vÒ nguån lùc (Cã ®µo t¹o), kü thuËt c«ng nghÖ, ... tµi chÝnh, tÝn dông, thuÕ,... ®Æc biÖt trong giai ®o¹n tíi (tõ n¨m 2010) cÇn ¨ng c­êng ®µo t¹o ®éi ngò c«ng nh©n chuyªn nghiÖp cã kh¼ n¨ng tiÕp thu ®­êng c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Th«ng qua c¸c biÖn ph¸p nµu cã thÓ khuÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng chñ lùc ®i ®óng h­íng. - Nhµ n­íc cÇn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh h¬n n÷a ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam nh»m thu hót c¶ vèn, c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm hiÖn ®¹i vµo c¶i t¹o nÒn s¶n xuÊt vèn nghÌo nµn l¹c hËu cña ta th«ng qua ®ã t¹o tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu. - Trong giai ®o¹n tíi nhµ n­íc còng cÇn t¨ng c­êng sù qu¶n lý cña m×nh ®èi víi hÖ thèng doanh nghiÖp th«ng qua viÖc ban hµnh, söa ®æi, bæ sung c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt nh»m t¹o dùng mét m«i tr­êng ph¸p lý th«ng tho¸ng. Mét mÆt m«i tr­êng ph¸p lý nµy ph¶i ®¶m b¶o ®ñ th«ng tho¸ng ®Ó khuyÕn khÝch mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp, mäi thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn mÆt kh¸c còng ®¶m b¶o sù qu¶n lý cña nhµ n­íc víi nÒn kinh tÕ. Cô thÓ trong thêi gian tíi cÇn tiÕn hµnh söa ®æi bæ sung c¸c luËt nh­ Bé LuËt th­¬ng m¹i, LuËt doanh nghiÖp ... - Hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu chñ lùc ViÖt Nam hiÖn nay cho dï sè l­îng t¨ng víi tèc ®é ®¸ng kÓ nh­ng kim ng¹ch l¹i t¨ng chËm hoÆc gi¶m. Nguyªn nh©n lµ do hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu chñ lùc ViÖt Nam cã gi¸ thÊp h¬n gi¸ quèc tÕ hay gi¸ s¶n phÈm cïng lo¹i cña c¸c n­íc. nghiªn cøu kü h¬n ho¹t ®éng xuÊt khÈu chñ lùc ViÖt Nam cßn cã thÓ nhËn ra mét ®Æc ®iÓm kh¸ phæ biÕn n÷a lµ nhiÒu mÆt hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu rÊt lín nh­ng phÇn gi¸ trÞ gia t¨ng thùc tÕ l¹i kh«ng lµ bao nh­ nhãm hµng da -giµy hay dÖt may chØ ®¹t kho¶ng 25-30% kim ng¹ch xuÊt khÈu do phÇn lín nguyªn, phô liÖu cho s¶n xuÊt l¹i ph¶i nhËp khÈu. nguyªn nh©n s©u xa cña c¶ hai vÊn ®Ò nµy lµ do kh¶ n¨ng h¹n chÕ trong viÖc chÕ biÕn s©u s¶n phÈm xuÊt khÈu. §a sè c¸c hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu chñ lùc cña ta ®Òu xuÊt d­íi d¹ng th« hay s¬ chÕ víi gi¸ thÊp thËm chÝ c¸c hµng cã hµm l­îng kü thuËt c«ng nghÖ t­¬ng ®èi cao nh­ hµng ®iÖn tö chóng ta còng chñ yÕu lµ gia c«ng l¾p r¸p nªn gi¸ trÞ gia t¨ng trong n­íc thÊp. Do ®ã trong giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2010 nhµ n­íc cÇn quan t©m thùc hiÖn gi¶i ph¸p ®Çu t­ t¨ng c­êng n¨ng lùc chÕ biÕn s¶n phÈm nh»m n©ng cao gi¸ xuÊt khÈu chñ lùc. Trªn c¬ së quy ho¹ch, ®Þnh h­íng ph¸t triÓn trong nhãm mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc nhµ n­íc cÇn tËp trung ­u tiªn ®Çu t­ ph¸t triÓn nhãm hµng nµy tr¸nh t×nh tr¹ng ®Çu t­ ph©n t¸n, tiÕn hµnh x©y dùng mét sè ngµnh cã tr×nh ®é c«ng nghÖ cao b¾t kÞp víi thÕ giíi vÉn tËn dông m¸y mãc c«ng nghÖ kh«ng qu¸ l¹c hËu. trong thêi gian võa qua chóng ta ®· thùc hiÖn x©y dùng ®­îc ngµnh dÇu khÝ cã tr×nh ®é c«ng nghÖ, m¸y mãc t­¬ng ®­¬ng c¸c n­íc tiªn tiÕn. Trong c¸c ngµnh da -giµy, dÖt may do dùa chñ yÕu vµo gi¸ lao ®éng rÎ nªn chóng ta mét mÆt tiÕn hµnh ®Çu t­ ®Çu t­ m¸y mãc míi mÆt kh¸c vÉn tËn dungj ®­îc m¸y mãc cò. §©y lµ ®iÓm ®¸ng khÝch lÖ tuy nhiªn vÒ mÆt n¨ng lùc chÕ biÕn chóg ta cßn cÇn ®Çu t­ nhiÒu ®Æc biÖt trong lÜnh vùc chÕ biÕn... thùc hiÖn viÖc ®Çu t­ n©ng cao n¨ng lùc chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu chñ lùc nhµ n­íc cÇn huy ®éng ®­îc tæng hîp c¸c nguån lùc tõ bªn trong (tÝch luü néi bé) vµ bªn ngoµi (®Çu t­ n­íc ngoµi), ph¸t huy søc m¹nh cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. 2. Gi¶i ph¸p t¸c ®éng hç trî nh»m t¹o vµ më réng thÞ tr­êng ®Çu ra cho hµng xuÊt khÈu chñ lùc (gi¶i ph¸p t¸c ®éng vµo ddÇu ra cho s¶n phÈm): C¸c gi¶i ph¸p nµy tËp trung vµo ®Çu ra cho s¶n phÈm. Nh×n chung c¸c gi¶i ph¸p thuéc nhãm nµy chØ mang tÝnh tøc thêi cßn c¬ b¶n vÉn lµ c¸c gi¶i ph¸p thuéc nhãm rªn míi lµ nh÷ng gi¶i ph¸p dµi h¬i cho vÊn ®Ò ph¸t triÓn hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ®Êt n­íc. Trong nhãm nµy cã thÓ kÓ ra mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ nh­ sau: - T¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng ngo¹i giao, ®µm ph¸n víi c¸c thÞ tr­êng cã nhiÒu ®iÒu kiÖn­u ®·i mËu dÞch cho s¶n phÈm c«ng nghiÖp xuÊt khÈu chñ lùc. VÝ dô nh­ thÞ tr­êng EU. - Më réng ho¹t ®éng ®µm ph¸n ký kÕt tho¶ thuËn th­¬ng m¹i song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng. Trong ®ã bao gåm c¶ viÖc ®µm ph¸n h¹n ng¹ch víi c¸c thÞ tr­êng, mÆt hµng cã h¹n ng¹ch dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng EU), ®µm ph¸n ®ßi c©n b»ng xuÊt - nhËp khÈu víi c¸c thÞ tr­êng mµ ViÖt Nam th­êng nhËp siªu (nh­ ®èi víi c¸c n­íc ASEAN), ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh chÝnh phñ vÒ mua b¸n hµng ho¸ quèc tÕ ( ®Æc biÖt ®èi víi c¸c n­íc SNG, §«ng ¢u). - X©y dùng tèt mèi quan hÖ gi÷a ViÖt Nam víi c¸c tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ cña tõng khu vùc nh­: APEC, WTO, NAFTA... tham gia vµo c¸c hiÖp héi xuÊt khÈu ... - ®Æc biÖt tiÕn hµnh m¹nh mÏ h¬n c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i c¶ trong vµ ngoµi n­íc nh»m ®Èy nhanh qóa tr×nh tiÕp cËn thÞ tr­êng xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp, s¶n phÈm c«ng nghiÖp xuÊt khÈu chñ lùc. ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i trong thêi gian tõ nay ®Õn n¨m 2010 chñ yÕu lµ: thùc hiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i nh»m khuyÕn khÝch xuÊt khÈu hµng xuÊt khÈu chñ lùc nh­ cã thÓ ®«i lóc ¸p dông tû gi¸ thanh to¸n cao h¬n tû gi¸ chung; x©y dùng, triÓn khai c¸c quü tµi trî xuÊt khÈu , nghiªn cøu ¸p dông c¸c h×nh thøc tÝn dông xuÊt khÈu ®èi víi hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu chñ lùc (vÝ dô nh­ hµng da -giµy, dÖt may... cña ta vµo thÞ tr­êng §«ng ©u, SNG... c¸c thÞ tr­êng ®ang khã kh¨n trong vÊn ®Ò thanh to¸n); xóc tiÕn thµnh lËp c¸c hiÖp héi xuÊt khÈu víi c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu chñ lùc... B. Gi¶i ph¸p mang tÝnh vi m«: 1. Tæ chøc tèt viÖc nghiªn cøu, më réng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng ThÞ tr­êng tiªu thô lµ yÕu tè tiªn quyÕt c¸c doanh nghiÖp tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh. thÞ tr­êng chÝnh lµ n¬i thÈm ®Þnh kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng ngoµi n­íc cã vÞ trÝ quyÕt ®Þnh. thÞ tr­êng quèc tÕ cã thÓ cã nÐt t­¬ng ®ång vÒ nhu cÇu, v¨n ho¸, tr×nh ®é... nh­ thÞ tr­êng trong n­íc nh­ng phÇn lín c¸c thÞ tr­êng lµ kh¸c nhau vÒ c¸c yÕu tè nµy ®«i khi cã thÓ tr¸i ng­îc lÉn nhau vµ th­êng xuyªn thay ®æi. Do vËy viÖc nghiªn cøu, t×m hiÓu vµ n¾m b¾t thÞ tr­êng thÕ giíi ®Ó tõ ®ã cã thÓ th©m nhËp, duy tr× vµ ph¸t triÓn lµ nh÷ng gi¶i ph¸p cã tÝnh then chèt trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp nµy. Thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy tøc c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m hiÓu c¸c khu vùc thÞ tr­êng kh¸c nhau víi c¸c ®Æc ®iÓm cña nã ®Ó t×m ra mèi liªn hÑ gi÷a kh¶ n¨ng cung cÊp cña m×nh vµ ®Æc ®iÓm tiªu dïng trªn tõng khu vùc thÞ tr­êng nh»m thÝch øng ®­îc víi tõng thÞ tr­êng . Trong chiÕn l­îc nµy c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m hiÓu, nghiªn cøu mäi khu vùc thÞ tr­êng nh­ng kh«ng dµn tr¶i mµ cã tË trung, ®Þnh h­íng. doanh nghiÖp ph¶i nghiªn cøu c¶ c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng lÉn thÞ tr­êng míi. ®Æc biÖt ph¶i tËp trung quan t©m ®Õn c¸c thÞ tr­êng dung l­îng lín, nhu cÇu tiªu dïng lín, kh¶ n¨ng thanh to¸n cao vµ hiÖu qu¶ xuÊt khÈu ®¶m b¶o nh­ thÞ tr­êng EU, NhËt B¶n, B¾c Mü, Trung CËn §«ng... Tæ chøc tèt c«ng t¸c tiÕp thÞ ®Ó khai th¸c vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng, tr­íc hÕt ph¶i quan t©m ®Õn c«ng t¸c thÞ tr­êng, ®Æt thµnh mét trong nh÷ng néi dung quan träng trong chiÕn l­îc kinh doanh cña m×nh vµ ph¶i cã sù ®Çu t­ ho¹ch ®Þnh râ rµng. §Æc biÖt c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i x©y dùng ®­îc cho m×nh v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i mét sè thÞ tr­êng träng ®iÓm vµ tÝch cùc tham gia vµoc¸c cuéc héi chî triÓn l·m xóc tiÕn th­¬ng m¹i trong vµ ngoµi n­íc nh»m tËn dông c¬ héi giíi thiÖu s¶n phÈm vµ tÝm kiÕm ®èi t¸c. c¸c v¨n phßng nµy nÕu ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ kÕt hîp víi hÖ thèng tham t¸n th­¬ng m¹i cña nhµ n­íc sÏ cung cÊp ®­îc mét c¸ch nhanh chãng, kÞp thêi c¸c th«ng tin h÷u dông vÒ thÞ tr­êng cho doanh nghiÖp ®ång thêi ho¹t ®éng giao dÞch, ®µm ph¸n cña doanh nghiÖp còng sÏ ®­îc thuËn lîi ho¸. C¸c doanh nghiÖp nhá kh«ng cã ®ñ kh¶ n¨ng thµnh lËp vµ duy tr× ho¹t ®éng th­êng xuyªn cña v¨n phßng ®¹i diÖn riªng t¹i n­íc ngoµi th× cã thÓ liªn kÕt víi nhau ®Ó x©y dùng mét v¨n phßng. 2. CÇn ®a d¹ng ho¸ chñng lo¹i hµng ho¸ xuÊt khÈu C¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu hµng c«ng nghiÖp chñ lùc bªn c¹nh chiÕn l­îc ®Çu t­ cã träng ®iÓm, ­u tiªn ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm cã khèi l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu lín còng cÇn ph¶i chó ý ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu nh»m tr¸nh t×nh tr¹ng lÖ thuéc vµo mét sè l­îng nghÌo nµn mÆt hµng. VÝ dô nh­ ngay trong ngµnh dÖt may, c¸c doanh nghiÖp còng cÇn ph¸t triÓn ®a d¹ng h¸o mÆt hµng xuÊt khÈu ra c¸c s¶n phÈm nh­ ga, gèi, rÌm... bªn c¹nh s¶n phÈm chñ chèt nh­ quÇn ¸o b¶o hé, quÇn ¸o trÎ em... 3. N©ng c¸o chÊt l­îng s¶n phÈm, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm, x©y dùng th­¬ng hiÖu s¶n phÈm cña ViÖt Nam Mét trong nh÷ng ®iÓm chÝnh lµm gi¶m n¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm xuÊt khÈu cô thÓ lµ c¸c mÆt hµng x¸c nhËn xuÊt khÈu chñ lùc hiÖn nay cña ViÖt Nam chÝnh lµ vÊn ®Ò chÊt l­îng s¶n phÈm. §Ó cã thÓ thùc hiÖn ®­îc vÊn ®Ò c¶i thiÖn chÊt l­îng hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu ph¶i cã gi¶i ph¸p ®ång bé song tõ phÝa doanh nghiÖp tr­íc tiªn hiÖn nay cÇn ph¶i n©ng cao tr¸ch nhiÖm, thùc hiÖn tèt c«ng t¸c tiªu chuÈn ho¸ vµ kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm, ®Çu t­ ®ái míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ång bé. Mét yÕu tè quan träng kh¸c ®ang ®­îc quan t©m nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam xuÊt khÈu ®ã lµ th­¬g hiÖu cña s¶n phÈm hµng chñ lùc cña ViÖt Nam hiÖn nay xuÊt khÈu hÇu hÕt ph¶i qua trung gian, hay theo ph­¬ng thøc gia c«ng nªn th­¬ng hiÖu cña s¶n phÈm kh«ng cã. H¬n thÕ mét sè th­¬ng hiÖu ®· cã uy tÝn trong n­íc vµ b­íc ®Çu h×nh thµnh ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi nh­ng ch­a ®­îc doanh nghiÖp ®¨ng ký nªn ®· bÞ ®¸nh c¾p. Do vËy trong thêi gian tíi c¸c doanh nghiÖp cÇn quan t©m ®Çu t­ x©y dùng th­¬ng hiÖu s¶n phÈm cña m×nh ë c¸c thÞ tr­êng n­íc ngoµi. N¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm bao gåm nhiÒu yÕu tè cÊu thµnh tuy nhiªn chÊt l­îng th­¬ng hiÖu cña s¶n phÈm lµ 2 yÕu tè doanh nghiÖp cÇn quan t©m ®Çu t­ ngay trong giai ®o¹n tíi. 4. §a d¹ng ho¸ h×nh thøc huy ®éng vèn thùc hiÖn liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu, chÕ biÕn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu chñ lùc ®Ó tËp trung vµ tÝch tô vèn cho s¶n xuÊt vµ kinh doanh. trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, xuÊt khÈu hµng chñ lùc cña ta ®· xuÊt hiÖn h×nh thóc nµy cÇn ®­îc ph¸t huy m¹nh h¬n n÷a. Cô thÓ trong lÜnh vùc xuÊt khÈu ®· h×nh thµnh nh÷ng C«ng ty cã c¬ së thu mau, chÕ biÕn, xuÊt khÈu liªn kÕt theo ngµnh däc tõ kh©u ®Çu ®Õn kh©u xuÊt khÈu tiªu thô. Tuy nhiªn quy m« c¸c doanh nghiÖp cßn nhá cÇn ph¶i h×nh thµnh ®­îc nh÷ng tæng C«ng ty, tËp ®oµn cã ®ñ søc m¹nh chi phèi thÞ tr­êng trong n­íc ®ång thêi t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm chiÕn l­îc cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. §Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc m¹nh mÏ h¬n n÷a nh»m huy ®éng tèi ®a mäi nguån vèn. trong qóa tr×nh x©y dùng c¸c tæng C«ng ty , tËp ®oµn cÇn tr¸nh t×nh r¹ng nh­ tr­íc ®©y lµ h×nh thµnh c¸c C«ng ty tËp ®oµn lín vÒ quy m« nh­ng ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ do chØ ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së phÐp tÝnh céng gi÷a c¸c C«ng ty nhá. 5. §Èy m¹nh c«ng t¸c ®µo ¹o n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé, c«ng nh©n viªn con ng­êi lµ trung t©m, lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh cña qóa tr×nh ph¸t triÓn. Do vËy trong thêi gian tíi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng chñ lùc cÇn x¸c ®Þnh vai trß tr¸ch nhiÖm cña m×nh “®Çu tµu” cña m×nh trong lÜnh vùc xuÊt khÈu vµ n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô vµ nhËn thøc tr¸ch nhiÖm cña ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn. ®Æc biÖt ph¶i chó ý n©ng cao tr×nh ®é ngo¹i ng÷, tin häc nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu vµ hiÓu biÕt cña c¸n bé, chuyªn viªn vÒ m«i tr­êng ph¸p ló thÞ tr­êng n­íc ngoµi, kü n¨ng sö dông m¸y mãc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, tr×nh ®é tin häc, tr×nh ®é tay nghÒ.. cña c«ng nh©n. 6. §¶m b¶o kh©u l­u th«ng vËn chuyÓn ®Ó giao hµng ®óng yªu cÇu §©y lµ kh©u quan träng quyÕt ®Þnh ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®µm ph¸n ký kÕt c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu theo ®iÒu kiÖn CIF, nh»m cã ®­îc quyÒn chñ ®éng thuª tµu vµ b¶o hiÓm. Khi ®· cã ®­îc nh÷ng quyÒn nµy cÇn ph¶i n¾m râ, khai th¸c hîp lý ®­îc c¸c luång vËn chuyÓn rót ng¾n thêi gian chuyªn chë hµng ho¸ ®¶m b¶o thêi h¹n giao hµng víi kh¸ch hµng n­íc ngoµi. 7. C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i th­êng xuyªn phèi hîp chÆt chÏ víi nhµ n­íc ®Æc biÖt lµ Bé th­¬ng m¹i ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng chñ lùc C¸c doanh nghiÖp lµ ng­êi trùc tiÕp thùc hiÖn ho¹t ®éng xuÊt khÈu qua ho¹t ®éng thùc tiÔn ph¸t sinh c¸c vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt. Nªn c¸c doanh nghiÖp cÇn ®Ò xuÊt, kiÕn nghÞ víi c¸c c¬ quan nhµ n­íc ®Ó kÞp thêi gi¶i quyÕt thuËn lîi ho¸, thóc ®Èy, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xuÊt khÈu. §ång thêi c¸c doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i phèi hîp trùc tiÕp nhµ n­íc ®Ó x©y dùng c¸c chiÕn l­îc, quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh hµng, vïng s¶n xuÊt cã tÝnh kh¶ thi cao phï hîp víi kh¶ n¨ng doanh nghiÖp , thÞ tr­êng vµ xu h­íng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. 8. c¸c doanh nghiÖp cÇn phèi hîp víi nhau nh»m thu ®­îc hiÖu qu¶ tèi ®a (c¶ vÒ mÆt kinh tÕ vµ x· héi) khi xuÊt khÈu hµng ho¸: HiÖn nay trong lÜnh vùc xuÊt khÈu nãi chung vµ ®Æc biÖt trong lÜnh vùc xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp chñ lùc cña th­êng diÔn ra hiÖn t­îng trnah mua, tranh b¸n nªn dÉn ®Õn t×nh tr¹ng hµng xuÊt khÈu cña ta th­êng cã chi phÝ cao nh­ng gi¸ xuÊt khÈu th­êng bÞ Ðp thÊp h¬n møc gi¸ quèc tÕ dÉn ®Õn gi¶m hiÖu qu¶ xuÊt khÈu. Trong thêi gian tíi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu chñ lùc cÇn th«ng tin phèi hîp víi nhau chÆt chÏ h¬n tr¸nh t×nh tr¹ng nµy. Mé trong nh÷ng h×nh thøc liªn kÕt hiÖu qu¶ ®ã lµ c¸c HiÖp héi ngµnh nghÒ. trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp nhÑ cã HiÖp héi da -giµy ... c¸c hiÖp héi nay cÇn t¨ng c­êng ho¹t ®éng h¬n n÷a bªn c¹nh ®ã nªn h×nh thµnh thªm c¸c hiÖp héi míi ®Æc biÖt trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt, xuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ. kÕt luËn Ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ cña n­íc ta thêi gian qua tuy cßn cã h¹n chÕ song ®· mang l¹i nhiÒu lîi Ých kinh tÕ x· héi to lín b×nh qu©n trong tèc ®é t¨ng tr­ëng kim ng¹ch xuÊt khÈu trong nhiÒu n¨m qua liªn tôc ®¹t trªn 20%/ n¨m ®Ò ®Èy m¹nh, ph¸t triÓn xuÊt khÈu lµ vÊn ®Ò then chèt, trong ®ã viÖc ®Þnh h­íng x©y dùng vµ ph¸t triÓn nhãm hµng xuÊt khÈu chñ lùc lµ vÊn ®Ò v« cïng phøc t¹p ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh b¹i cña chiÕn l­îc ph¸t triÓn xuÊt khÈu nãi chung cña ®Êt n­íc. Nã ®¶m b¶o cho chóng ta cã ®­îc sù chñ ®éng trong viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c tiÒm n¨ng, nguån lùc, lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt n­íc tæ chøc s¶n xuÊt cho phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng thÕ giíi lu«n lu«n biÕn ®éng, nã t¹o cho chóng ta cã ®­îc sù æn ®Þnh t­¬ng ®èi trong m«i tr­êng thay ®æi liªn tôc trong ®ã ph¶i kÕ ®Õn phÇn ®ãng gãp ®¸ng kÓ cña c¶ mÆt hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu chñ lùc. Nh×n chung viÖc x©y dùng ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña n­íc ta trong thêi gian qua c¬ b¶n lµ ®i ®óng h­íng song cßn mét sè hiÖn t­îng cÇn kh¾c phôc t×nh tr¹ng gi¸ trÞ thÊp, gi¸ trÞ gia t¨ng trong n­íc Ýt, c¬ cÊu mÆt hµng nghÌo nµn t×nh tr¹ng ph¸t triÓn tù ph¸t... vÉn cßn x¶y ra. Víi ®Ò tµi gi¶i ph¸p thóc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam phÇn nµo cã thÓ lµm s¸ng tá c¸c vÊn ®Ò lý luËn, thùc tiÔn vÒ mÆt hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu chñ lùc, ®­a ra ®­îc nh÷ng ®Þnh h­íng ®óng ®¾n trong viÖc s¶n xuÊt xuÊt khÈu mÆt hµng chñ lùc cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi sao cho phï hîp víi ®Þnh h­íng ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ cña §¶ng vµ nhµ n­íc ta vµ xu h­íng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng thÕ giíi. Ngoµi ra qua viÖc nghiªn cøu thùc tr¹ng vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp chñ lùc t«i còng hi väng ®Ò xuÊt ®­îc nh÷ng gi¶i ph¸p thiÕt thùc nh»m thùc hiÖn nh÷ng ®Þnh h­íng nµy mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Tãm l¹i chñ tr­¬ng ®a phu¬ng, ®a d¹ng ho¸ ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi chung lµ chñ tr­¬ng ®óng ®¾n, nhÊt qu¸n vµ l©u dµi cña §¶ng vµ nhµ n­íc. C¶ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i cè g¾ng nhiÒu h¬n n÷a ®Ó cã thÓ ®­îc nhãm mÆt hµng c«ng nghiÖp xuÊt khÈu chñ lùc v÷ng m¹nh theo h­íng tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i n©ng cao hiÖu qu¶ ®ãng gãp nhiÒu h¬n n÷a cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, tiÕn tíi môc tiª vµo n¨m 2020 c¬ b¶n ®­a n­íc ta thµnh n­íc c«ng nghiÖp. Tµi liÖu tham kh¶o 1.LV 169 TH 2000 t×nh h×nh xuÊt khÈu dÇu khÝ 2.Kho¸ luËn 411 xuÊt khÈu sang ASEAN 3. Kho¸ luËn tèt nghiÖp: gi¶i ph¸p hoµn thiÖn xuÊt khÈu phÇn mÒm. 4.LV 402 ph¸t triÓn hµng dÖt may 5.S¸ch: §æi míi chÝnh s¸ch nh»m thóc ®Èy XHHH cña ViÖt Nam trong qóa tr×nh héi nhËp kinh tÕ, quèc tÕ NXB lao ®éng HA -2003 6. H­íng dÉn ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam tíi n¨m 2010 - Ph¹m QuyÒn - PTS Lª Minh T©m - HN - 1997 NXB Thèng kª 7.ViÖt Nam víi tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 8. Kû yÕu xuÊt khÈu n¨m 2001 9.Niªn gi¸m thèng kª 1999,2000,2001,2002 NXB Thèng kª 10.T¹p chÝ céng s¶n sè1/2001 11.Monthly bulletin of Taiwan statistics 2001 12.Sai Gon Times Groups (10/140/1991 - 10/10/2001) NXB TPHCM 13.V¨n kiªn §¹i héi §¶ng III,VI, VII, VIII, IX, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia 14. Kinh tÕ 2000-2001, 2001-2002, 2002-2003 ViÖt Nam & ThÕ giíi, Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam 15.B¸o thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam (01/11/2002) (02/12/2001; 22/09/2003) 16.Thêi b¸o kinh tÕ Sµi Gßn (20/12/2002; 10/05/2001) 17.Sµi Gßn gi¶i phãng (14/10/2002; 25/09/2003; 19/09/2003) 18.Th«ng tÊn x· ViÖt Nam (20/12/2002) (19/12/2002) 19.Tuæi trÎ (26/9/2003; 29/09/2003) 20.ViÖt Nam Express 25/9/2003 21.ViÖt Nam Net 22/09/2003 22.Media VDC 24/9/2003 23.Rconet (29/9/2003) 24.ViÖt Nam Economic (29/9/2003) 25.ITPC T×nh h×n kinh tÕ Ên §é qua c¸c con sè