LỜI NÓI ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước là một trong những hướng quan trọng của quá trình cải cách doanh nghiệp nhà nước- bộ phận không thể thiếu trong thành phần kinh tế nhà nước. Theo hướng đó, Đảng ta đã lựa chọn cổ phần hóa như một phương thức có hiệu quả để đổi mới các doanh nghiệp nhà nước như các Nghị quyết 3 và Nghị quyết 9 của Ban chấp hành Trung ương khóa IX đã nêu rõ.
Thực tế, kinh nghiệm của các nước trên thế giới đã cho thấy, cải cách chế độ cổ phần được coi là một đột phá lý luận kinh tế. Cụ thể, Trung Quốc từ năm 1997 đến 2001, xí nghiệp cổ phần tăng từ 7.200 lên tới gần 300.000, số lao động từ 6.437 triệu người lên đến 27.466 triệu người, doanh thu từ 813.1 tỷ nhân dân tệ lên 5.673,3 tỷ NDT. Thực tế đó có sức thuyết phục, đem lại nhận thức đúng đắn về vai trò của cổ phần hóa trong xây dựng kinh tế đất nước.
Cổ phần hóa tại Việt Nam được thực hiện từ năm 1992. Vậy cho đến nay, chính sách ấy được thực hiện như thế nào, mang lại hiệu quả ra sao? Với mong muốn giải quyết các vấn đề ấy, tôi đã chọn chủ đề ‘Đánh giá thực trạng công tác cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước và các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước’ cho tiểu luận của mình.
II. MỤC TIÊU CỦA TIỂU LUẬN
Tìm hiểu mục tiêu của cổ phần hóa Doanh nghiệp nhà nước.
Tìm hiểu thực trạng cổ phần hóa DNNN ở nước ta trong thời gian qua.
Đưa ra giải pháp để đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa.
III. KẾT CẤU TIỂU LUẬN
Để giải quyết các mục tiêu trên, tiểu luận lần lượt nghiên cứu 03 phần chính như sau:
Phần 1 - Chính sách nhà nước trong vấn đề cổ phần hóa: tìm hiểu các vấn đề như mục tiêu cổ phần hóa, danh mục phân loại Doanh nghiệp nhà nước trong cổ phần hóa, phương pháp, lộ trình cổ phần hóa .
Phần 2 - Thực trạng tình hình cổ phần hóa DNNN ở Việt Nam trong thời gian qua: trình bày những kết quả đạt được cũng như các vấn đề còn tồn tại trong quá trình cổ phần hóa.
Phần 3 - Giải pháp nhằm đẩy mạnh tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước trong giai đoạn 2006 – 2010.
24 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2325 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Đánh giá thực trạng công tác cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước và các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
.HCM ñaõ saép xeáp vaø chuyeån ñoåi 285 doanh nghieäp, trong ñoù coù 172 doanh nghieäp ñöôïc coå phaàn hoùa, ñi ñaàu caû nöôùc trong coâng taùc ñoåi môùi doanh nghieäp. Caùc doanh nghieäp sau coå phaàn hoùa ñeàu ñaït hieäu quaû roõ reät trong saûn xuaát kinh doanh vaø thöïc hieän ñöôïc caùc muïc tieâu ñeà ra, taïo ra nhieàu loaïi hình sôû höõu trong ñoù ngöôøi lao ñoäng thöïc söï giöõ quyeàn laøm chuû.
II.2 Nhöõng toàn taïi, vöôùng maéc:
Nhìn chung, coâng taùc saép xeáp ñoåi môùi DNNN vaãn boäc loä nhieàu yeáu keùm, vieäc saép xeáp, ñoåi môùi, nhaát laø CPH DNNN theo tinh thaàn Nghò quyeát Trung öông 3 chaäm so vôùi muïc tieâu ñeà ra. Trong khi vieäc saép xeáp laïi caùc DNNN ñaït 81% thì CPH DNNN chæ ñaït gaàn 63%. Saùu thaùng ñaàu naêm 2004 chæ ñaït 20%. Hôn nöõa, CPH thöïc hieän haàu heát ôû caùc DN vöøa vaø nhoû, môùi chæ gaàn 6% soá voán coù taïi DNNN ñöôïc CPH.
Tieán trình CPH hieän nay vaãn coøn raát nhieàu haïn cheá, toàn taïi caàn khaéc phuïc: Toác ñoä chaäm, quy moâ nhoû, nhieàu vöôùng maéc, luùng tuùng caû trong lyù luaän laãn thöïc tieãn, quyeàn lôïi cuûa ngöôøi lao ñoäng chöa ñöôïc ñaûm baûo, caû nhöõng tieâu cöïc trong vieäc bieán voán nhaø nöôùc thaønh voán cuûa moät nhoùm ngöôøi ôû moät soá nôi...
II.2.1 Tö töôûng vaø nhaän thöùc chöa ñöôïc nhaát quaùn trong caùc caáp, ngaønh vaø cô sôû
Nhieàu caáp boä Ñaûng môùi döøng laïi ôû möùc phoå bieán nghò quyeát, chöa toå chöùc hoïc taäp nghieân cöùu saâu ñeå ñaûng vieân thaáy heát yeâu caàu caàn thieát vaø lôïi ích cuûa vieäc CPH DNNN. Taâm lyù hoaøi nghi, lo laéng trong caùn boä coâng nhaân vieân raát phoå bieán. Moät boä phaän caùn boä laõnh ñaïo DNNN, caùc caáp chuû quaûn coøn chaàn chöø do döï, sôï maát quyeàn, maát lôïi ôû doanh nghieäp.
II.2.2 Raøo caûn veà chính saùch:
Caùc vaên baûn höôùng daãn thöïc hieän Nghò ñònh 64/2002/NÑ-CP chaäm, coøn boäc loä nhieàu khoù khaên cho DN nhö: Vieäc baùn toái thieåu 30% soá coå phaàn coøn laïi ra ngoaøi DN qua caùc ñôn vò taøi chính trung gian; vieäc xaùc ñònh giaù trò DN raát phöùc taïp, thuû tuïc röôøm raø. Caùc chæ thò, thoâng tö vaø quy ñònh cuûa caùc caáp, caùc ngaønh thieáu thoáng nhaát, nhieàu choã khoâng phuø hôïp vôùi Nghò ñònh 64 cuûa Chính phuû cuõng ñang laø aùch taéc.
Quy trình CPH coøn röôøm raø, phöùc taïp, cöùng nhaéc, chöa gaén ñöôïc vôùi caûi caùch haønh chính laøm cho caùc DN, TCty thaäm chí tænh, boä cuõng bò ñoäng.
Chuû tröông cuûa Ñaûng ñeà ra laø ngöôøi lao ñoäng phaûi coù coå phaàn ñeå phaùt huy vai troø laøm chuû tröïc tieáp taïi coâng ty, nhöng treân thöïc teá, ôû nhieàu nôi ngöôøi lao ñoäng laïi baùn “chui” coå phaàn öu ñaõi vaø hieän nay quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc cuõng khoâng caám vieäc naøy
II.2.3 Thieáu minh baïch trong tieán trình CPH
Taøi chính trong DNNN khi thöïc hieän CPH khoâng roõ raøng, coâng nôï nhieàu doanh nghieäp khoâng ñoái chieáu ñöôïc, loã laõi khoâng roõ, khoâng xaùc ñònh ñöôïc nguyeân nhaân.
Nhìn veà maët chaát, caùc DNNN khi thöïc hieän CPH coøn boäc loä moät soá vaán ñeà sau: Môùi coù 8% coå phaàn do coå ñoâng beân ngoaøi, caùn boä coâng nhaân vieân chieám 54%, Nhaø nöôùc 38% thì thöïc chaát vaãn laø CPH kheùp kín. Chöa thu huùt ñöôïc nhaø ñaàu tö chieán löôïc, chöa thay ñoåi ñöôïc cô baûn phöông thöùc quaûn trò DN. Vì vaäy muïc tieâu ñöôïc neâu trong nghò quyeát TW3 laø chöa ñaït. Chæ 6% voán nhaø nöôùc trong caùc DNNN ñöôïc ñem ra CPH, chuû yeáu baèng hình thöùc baùn bôùt voán nhaø nöôùc vaø CPH caùc coâng ty nhoû, keùm hieäu quaû. Vì vaäy, tính haáp daãn chöa cao. Caàn toång keát ruùt kinh nghieäm veà loaïi hình DN CPH maø Nhaø nöôùc giöõ treân 50% coå phaàn chi phoái xem hieäu quaû thöïc cuûa noù theá naøo? Vì ñaây laø loaïi hình DN maø söï quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc seõ loûng hôn nhieàu, söï giaùm saùt cuûa coå ñoâng khoâng cao. Do ñoù deã coù khaû naêng phaùt sinh tieâu cöïc chöa löôøng ñöôïc.
Beân caïnh ñoù, trong tieán trình CPH hieän vaãn coøn khoâng ít toàn taïi. Ñieån hình nhö vieäc CPH "kheùp kín" maø dö luaän ñaõ hôn moät laàn ñaû phaù. Raát nhieàu DN thuoäc dieän Nhaø nöôùc khoâng caàn naém giöõ voán chi phoái nhöng caùc boä, ngaønh vaãn kieân quyeát naém giöõ, phoå bieán nhaát laø trong caùc TCty thuoäc Boä Xaây döïng vaø Boä GTVT (Boä GTVT coù tôùi 82% soá DN ñaõ CPH nhaø nöôùc vaãn naém giöõ voán chi phoái).
Vieäc thu huùt coå ñoâng ngoaøi DN môùi chæ chieám hôn 15% voán ñieàu leä vaø chöa roäng raõi. Caùc coå ñoâng chieán löôïc - nhöõng nhaø ñaàu tö coù tieàm löïc - vaãn raát khoù coù cô hoäi mua CP. Coù tôùi 860 DN ñaõ CPH (chieám 38,4%) khoâng coù CP baùn ra ngoaøi DN.
Ñieån hình laø tænh Haûi Döông 28/28, Boä Thöông maïi 36/59 DN khoâng baùn CP ra beân ngoaøi. CPH kheùp kín taát yeáu daãn tôùi hieän töôïng ñònh giaù DN thaáp so vôùi giaù thò tröôøng, gaây thaát thoaùt taøi saûn nhaø nöôùc. Tính minh baïch trong tieán trình CPH cuûa nhieàu DN vaãn laø ñieàu khieán chuùng ta phaûi nghi ngôø.
II.2.4 Khoù khaên trong ñònh giaù doanh nghieäp
Thöù nhaát, veà maët phöông phaùp. Theo quy ñònh hieän haønh, coù hai cô cheá ñònh giaù ñöôïc pheùp aùp duïng laø thaønh laäp Hoäi ñoàng ñònh giaù hoaëc thueâ coâng ty tö vaán ñònh giaù ñoäc laäp. Thaønh vieân hoäi ñoàng ñònh giaù laø caùn boä ñaïi dieän cuûa nhieàu cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc khaùc nhau: sôû taøi chính, sôû KH-CN, Uûy ban nhaân daân,…vì theá yù kieán ñaùnh giaù cuûa hoï khoâng phaûi bao giôø cuõng thoáng nhaát vaø coù theå bò nghieâng veà nhöõng muïc tieâu quaûn lyù rieâng. Do ñoù, ñònh giaù theo cô cheá naøy thöôøng khoâng phaûn aùnh ñöôïc giaù trò thöïc teá cuûa DNNN. Hôn nöõa, maâu thuaån veà quyeàn lôïi giöõa DNNN vôùi caùc cô quan quaûn lyù nhieàu khi laøm cho vieäc ñònh giaù chaäm ñöôïc thoáng nhaát. Vieäc söû duïng coâng ty tö vaán ñoäc laäp ñeå ñònh giaù toû ra coù hieäu quaû hôn nhöng vaãn coù nhöõng haïn cheá trong vieäc xaùc ñònh giaù trò taøi saûn voâ hình nhö thöông hieäu hay lôïi theá kinh doanh. Hôn nöõa, haàu heát caùc coâng ty tö vaán ñoäc laäp cuûa Vieät Nam vaãn chöa ñuû kinh nghieäm vaø trình ñoä ñeå ñònh giaù caùc DNNN lôùn vaø phöùc taïp. Veà maët kyõ thuaät, tuy treân theá giôùi coù nhieàu phöông phaùp ñònh giaù nhöng theo quy ñònh cuûa Boä Taøi chính chæ coù hai phöông phaùp ñöôïc pheùp aùp duïng laø taøi saûn roøng vaø doøng tieàn chieát khaáu. Hai phöông phaùp naøy ñöôïc quy ñònh keøm theo caùc coâng thöùc tính toaùn coá ñònh. Ñieàu naøy haïn cheá vieäc tìm kieám vaø aùp duïng nhöõng phöông phaùp ñònh giaù phuø hôïp hôn.
Thöù hai, laø vieäc tính giaù trò quyeàn sôû höõu ñaát khi ñònh giaù. Quyeàn sôû höõu ñaát cuûa nhieàu DNNN tính theo giaù thò tröôøng laø raát lôùn, thaäm chí coù theå coøn lôùn hôn caû giaù trò cuûa taát caû caùc taøi saûn khaùc cuûa doanh nghieäp. Neáu khoâng tính ñeán giaù trò quyeàn sôû höõu ñaát thì DNNN coù theå bò ñònh giaù quaù thaáp. Vì vaäy, Nhaø nöôùc ñaõ coù chuû tröông thöïc hieän tính giaù trò quyeàn sôû höõu ñaát khi ñònh giaù DNNN ñeå coå phaàn hoùa. Tuy nhieân thöïc hieän chuû tröông naøy treân thöïc teá coøn raát nhieàu khoù khaên do thieáu nhöõng quy ñònh cuï theå, chöa coù thò tröôøng cuõng nhö caùc toå chöùc ñònh giaù chuyeân nghieäp. Laõnh ñaïo caùc DNNN chuaån bò coå phaàn hoùa thöôøng khoâng ñoàng tình vôùi chính saùch tính giaù trò quyeàn sôû höõu ñaát khi ñònh giaù ñeå coå phaàn hoùa vì laøm nhö vaäy seõ ñaåy giaù coå phaàn cuûa caùc DNNN coå phaàn hoùa leân quaù cao, laøm cho hoï baát lôïi hôn caùc doanh nghieäp khaùc vaø khoâng haáp daãn caùc nhaø ñaàu tö tieàm naêng. Caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø tö nhaân khaùc, theo Luaät ñaát ñai söûa ñoåi, vaãn ñöôïc quyeàn löïa choï hình thöùc thueâ ñaát neân khoâng phaûi tính giaù trò quyeàn sôû höõu ñaát vaøo giaù trò doanh nghieäp, do ñoù haáp daãn caùc nhaø ñaàu tö hôn.
Thöù ba, laø khoù khaên trong vieäc ñònh giaù taøi saûn voâ hình. Moät soá DNNN lôùn, hoaït ñoäng toát nhö Vinamilk, Baûo Minh, Vietcombank,… ñeàu coù thöông hieäu vaø teân tuoåi noåi tieáng, taøi saûn voâ hình coù theå coù giaù trò khoâng keùm caùc taøi saûn höõu hình. Maëc duø Boä taøi chính ñaõ quy ñònh coâng thöùc tính giaù trò lôïi theá kinh doanh cuûa caùc DNNN nhöng caùc coâng thöùc naøy khoù aùp duïng treân thöïc teá. Vaán ñeà naøy ñaëc bieät nghieâm troïng ñoái vôùi caùc DNNN lôùn trong caùc ngaønh dòch vuï nhö baûo hieåm, ngaân haøng, tö vaán. Nhieàu quan ñieåm cho raèng phöông phaùp ñònh giaù toát nhaát trong nhöõng tröôøng hôïp naøy laø ñaáu giaù coâng khai. Song moät soá DNNN lo ngaïi raèng ñaáu giaù coâng khai chæ thu huùt caùc nhaø ñaàu tö caù nhaân nhoû leû chöù khoâng giuùp hoï ñaït ñöôïc muïc tieâu chính khi coå phaàn hoùa laø ñem laïi nhöõng ñònh cheá ñaàu tö chieán löôïc ñeå ñoùng goùp kinh nghieäm quaûn lyù vaø chieán löôïc kinh doanh cho doanh nghieäp. Vì theá coù raát nhieàu tranh luaän xung quanh vieäc tìm ra giaûi phaùp ñònh giaù taøi saûn voâ hình cho phuø hôïp, ñaëc bieät laø ñoái vôùi caùc DNNN lôùn.
Thöù tö, laø ñònh giaù phaàn goùp voán cuûa DNNN trong lieân doanh. Nhieàu DNNN coù voán goùp tham gia lieân doanh gaëp khoù khaên trong vieäc xaùc ñònh phaàn voán goùp naøy khi coå phaàn hoùa. Trong nhieàu tröôøng hôïp, DNNN goùp voán baèng quyeàn sôû höõu ñaát, vaø moät soá DNNN giôø ñaây thöøa nhaän raèng quyeàn sôû höõu ñaát ñoù coù theå ñaõ ñöôïc ñònh giaù quaù cao khi thaønh laäp lieân doanh. Moät vaán ñeà khaùc laø phaàn lôùn caùc lieân doanh ñeàu phaùt sinh loã trong nhöõng naêm ñaàu hoaït ñoäng, do vaäy neáu tính giaù trò phaàn voán goùp taïi thôøi ñieåm DNNN coå phaàn hoùa thì phaàn voán goùp ñoù thöôøng bò thaáp hôn so vôùi soá lieäu ban ñaàu khi thaønh laäp lieân doanh. Trong nhöõng tröôøng hôïp naøy, cô quan taøi chính khoâng chaáp nhaän xaùc ñònh giaù trò phaàn voán goùp lieân doanh theo soå saùch taïi thôøi ñieåm coå phaàn hoùa nhöng cuõng chöa tìm ra ñöôïc moät giaûi phaùp ñònh giaù naøo hôïp lyù. Hieän nay coù raát nhieàu DNNN coù voán goùp lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi chöa theå coå phaàn hoùa vì lyù do naøy.
Ngoaøi ra moät soá quy ñònh khaùc veà coå phaàn hoùa coù theå gaây caûn trôû cho vieäc ñònh giaù. Raát nhieàu DNNN phaøn naøn raèng caùc quy ñònh veà xaùc ñònh giaù trò caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi cuûa Boä taøi chính laø quaù cöùng nhaéc, ví duï nhö chæ ñöôïc pheùp xoùa nôï khi chöùng minh ñöôïc con nôï ñaõ cheát hoaëc phaù saûn. Do vaäy, coù nhöõng DNNN buoäc phaûi tính caùc khoaûn phaûi thu haàu nhö khoâng coù khaû naêng thu hoài vaøo giaù trò taøi saûn cuûa doanh nghieäp ñeå coå phaàn hoùa. Trong khi ñoù, caùc ngaân haøng thöông maïi quoác doanh cuõng khoâng xoùa caùc khoaûn nôï ñaõ bò quaù haïn hoaëc treo cho nhöõng DNNN naøy. Keát quaû laø nhöõng DNNN ñoù coù theå bò ñònh giaù quaù cao neân gaëp raát nhieàu khoù khaên trong vieäc huy ñoäng coå ñoâng.
II.2.5 Moâi tröôøng kinh doanh chöa bình ñaúng
Ngoaøi ra, sau CPH thì söï nhìn nhaän vaø öùng xöû cuûa nhieàu cô quan, ñoái taùc ñoái vôùi coâng ty coå phaàn laø coù söï khaùc bieät, laøm naûy sinh haøng loaït nhöõng vaán ñeà haäu CPH nhö khoâng xaùc laäp ñöôïc quyeàn sôû höõu taøi saûn cuûa DN, quaûn trò kinh doanh ít thay ñoåi, khoâng coøn ñöôïc tín chaáp vay ngaân haøng, thuû tuïc ñi nöôùc ngoaøi khoù khaên hôn..., gaây trôû ngaïi cho DN. Noùi chung, sau khi DNNN CPH, khoâng coù moät cô quan naøo ñöùng ra theo doõi, giuùp ñôõ DN thaùo gôõ khoù khaên.
Maëc duø chuùng ta ñaõ thöïc hieän chuû tröông coâng ty hoaù, nhöng ôû nhieàu nôi vaãn nhìn vaø ñoái xöû vôùi coâng ty coå phaàn khoâng khaùc gì DNNN tröôùc ñaây. Thaäm chí, cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc coøn can thieäp nhieàu vaøo DN, theå hieän qua vieäc quaûn lyù caùn boä, quaûn lyù chi phí, chæ ñaïo phöông höôùng saûn xuaát, kinh doanh... Beân caïnh ñoù, vieäc söû duïng moät soá DNNN lôùn laøm coâng cuï ñieàu tieát bình oån giaù cuûa Nhaø nöôùc, nhöng khoâng coù cô cheá buø tröø gì cho DN vaø coù nhöõng ñieàu khoâng phuø hôïp vôùi cô cheá thò tröôøng, gaây khoù khaên cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa DN.
II.2.6 Chaát löôïng CPH chöa cao
Tuy vaäy, vaãn phaûi thöøa nhaän raèng tæ troïng voán cuûa caùc DN CPH trong khoái DNNN vaãn coøn quaù khieâm toán (17.700 tæ ñoàng, chæ baèng 8,2% toång voán cuûa toaøn boä khoái DNNN). Voán huy ñoäng ngoaøi xaõ hoäi chæ chieám 53,4%, chöa töông xöùng vôùi tieàm naêng.Trong hôn möôøi naêm qua, chuùng ta phaàn nhieàu chæ CPH caùc DNNN quy moâ nhoû, neân tuy soá löôïng thì nhieàu, nhöng ñoàng voán laïi chaúng bao nhieâu. Ñoái vôùi moät soá "ñaïi gia" nhö Ñieän löïc, Daàu khí, Böu chính vieãn thoâng - nhöõng ngöôøi naém giöõ nhöõng khoaûn voán khoång loà cuûa Nhaø nöôùc, haàu nhö quaù trình CPH môùi chæ baét ñaàu...
Soá löôïng DN CPH thì nhieàu nhöng soá voán ñöa ra CPH chæ môùi chieám 6,3% toång voán cuûa Nhaø nöôùc taïi DN (khoaûng 240.000 tæ ñoàng). Soá DN coù voán treân 10 tæ, chæ chieám 13%. CPH coøn mang tính chaát "kheùp kín": Khoâng chæ soá voán ñöa ra CPH coøn nhoû, maø Nhaø nöôùc coøn giöõ laïi trong ñoù moät tæ leä khoaûng 45,6%, CBCNV giöõ 39,3%, coå ñoâng beân ngoaøi chæ giöõ 15,1%. Soá löôïng DN CPH ñöôïc Nhaø nöôùc giöõ CP chi phoái (treân 50%) chieám ñeán 27,4%. Tæ leä coå phaàn baùn giaù öu ñaõi raát cao, tæ leä ñem baùn ñaáu giaù laïi quaù thaáp, vöøa gaây thaát thoaùt cho Nhaø nöôùc, vöøa khoâng taïo ñieàu kieän cho coâng chuùng tham gia. Söï thaát thoaùt taøi saûn nhaø nöôùc cho ñeán nay chöa ai coù theå ñaùnh giaù ñaày ñuû. Vaán ñeà naøy vaãn coøn naèm ngoaøi taàm kieåm soaùt cuûa Ban chæ ñaïo Ñoåi môùi & Phaùt trieån doanh nghieäp. Moät nguyeân nhaân nöõa gaây thaát thoaùt laø caùch xaùc ñònh giaù trò taøi saûn DN thôøi gian qua coøn cöùng nhaéc, chöa tính ñöôïc giaù trò voâ hình nhö thöông hieäu, lôïi theá ñaát ñai...
CPH DNNN so vôùi yeâu caàu ñoåi môùi vaãn coøn chaäm. Vieäc thu huùt caùc coå ñoâng ngoaøi DN coøn haïn cheá. Nhaø nöôùc coøn chieám tæ troïng lôùn trong voán ñieàu leä ôû nhieàu DN ñaõ laøm haïn cheá söï ñoåi môùi trong quaûn trò Cty, phöông phaùp quaûn lyù, leà loái laøm vieäc, tö duy quaûn lyù vaãn coøn nhö DNNN.
Vieäc ñaáu giaù DNNN ôû Kieán An (Haûi Phoøng) ñaõ cho kinh nghieäm raát quyù baùu, giaù khôûi ñieåm 854 trieäu nhöng ñaáu giaù leân tôùi 4,6 tæ coäng 2 tæ nhaän nôï laø 6,6 tæ, taêng 8 laàn so vôùi giaù khôûi ñieåm; thöïc chaát laø mua quyeàn söû duïng 1,6ha ñaát ôû Kieán An. Vì laâu nay ta khoâng ñöa giaù trò quyeàn söû duïng ñaát vaøo giaù trò doanh nghieäp, ñaõ laøm thieät thoøi cho Nhaø nöôùc vaø gaây ra bao nhieâu vuï kieän raát phöùc taïp. Nhaø nöôùc khoâng tính giaù trò quyeàn söû duïng vaøo giaù trò DNNN nhöng thò tröôøng vaãn cöù tính. Khi ngöôøi lao ñoäng naém giöõ CP thì khoâng theå caám hoï baùn CP, vì leõ, hoï coù quyeàn sôû höõu taøi saûn, neáu caám, hoï hoaøn toaøn coù theå theá chaáp CP ñeå "vay" tieàn, sau ñoù uyû quyeàn cho "ngöôøi cho vay" ñi hoïp ÑHÑCÑ.
Thöïc teá vöøa qua nhieàu ngöôøi lao ñoäng ñaõ baùn CP vôùi giaù gaáp 5,7 laàn giaù saøn, coù leõ ít ngöôøi lao ñoäng nghó ñeán quaûn trò moät coâng ty CP theá naøo cho toát, coù leõ caùi hoï thöôøng nghó ñeán laø mua ñöôïc reû ñeå baùn ñaét. Do vaäy NQ 34 NQ/TW ñaõ quy ñònh "giaù trò DNNN CPH coù giaù trò QSD ñaát veà nguyeân taéc phaûi do thò tröôøng quyeát ñònh", thieát nghó quy ñònh naøy seõ cô baûn xoaù ñöôïc söï cheânh leäch giaù CP hieän nay.
II.2.7 Khoù khaên khi thöïc hieän CPH caùc doanh nghieäp lôùn
Hieän nay khi thöïc hieän caùc CPH caùc TCty vaø caùc DN quy moâ lôùn thì nhieàu khoù khaên môùi ñang ñaët ra. Tröôùc heát, khung phaùp lyù (keå caû Nghò ñònh 64 cuûa Chính phuû) phaûi söûa ñoåi phöông phaùp CPH, khoâng theå aùp duïng nhö tröôùc ñaây ñoái vôùi DN vöøa vaø nhoû. Nhaát laø caùc vaán ñeà phaùt haønh coå phieáu, traùi phieáu treân thò tröôøng chöùng khoaùn, vai troø coå ñoâng thieåu soá, quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi TCty coå phaàn, giaù trò quyeàn söû duïng ñaát, thöông hieäu vaø thöông quyeàn.
Ñoái vôùi caùc NHTMNN, vieäc thöïc hieän CPH coøn gaëp khoù khaên hôn vì ñaây laø lónh vöïc heát söùc nhaïy caûm. Giaûi thích nguyeân nhaân cuûa nhöõng khoù khaên naøy, TS Leâ Hoaøng Nga (Hoïc vieän Ngaân haøng) nhaán maïnh: Trong heä thoáng taøi chính VN, caùc NHTM giöõ troïng traùch chi phoái caùc doøng voán cuûa neàn kinh teá vaø phaûi gaùnh chòu phaàn lôùn caùc ruûi ro cuûa neàn kinh teá do ít coù tính chuyeån ñoåi. NHTMNN laïi naém giöõ tôùi 70-80% caùc luaân chuyeån voán vaø 90% nguoàn voán cung öùng cho caùc hoaït ñoäng kinh teá neân troïng traùch lôùn vaø aùp löïc ruûi ro cuõng lôùn.
Trong khi ñoù, haønh lang phaùp lyù ñeå ñieåu chænh veà CPH coù nhieàu ñieåm khoâng phuø hôïp vôùi caùc NHTMNN. OÂng Leâ Xuaân Nghóa daãn ra ví duï cuï theå: Caùc NHTMNN khoâng thuoäc dieän aùp duïng Quyeát ñònh 58/2002/QÑ-TTg cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà ban haønh tieâu chí, danh muïc phaân loaïi DNNN vaø toång coâng ty nhaø nöôùc. Nghò ñònh 64/2002/NÑ-CP veà vieäc chuyeån DNNN thaønh coâng ty coå phaàn yeâu caàu doanh nghieäp coù traùch nhieäm ñoái chieáu, xaùc nhaän, thu hoài vaø xöû lyù caùc khoaûn nôï phaûi thu tröôùc khi CPH. Nhöng vieäc ñoái chieáu naøy laø khoâng theå thöïc hieän ñöôïc do moãi NHTMNN coù haøng vaïn khaùch haøng vay voán.
Quy ñònh veà xöû lyù nôï trong Nghò ñònh 64 cuõng khoâng thöïc hieän ñöôïc do nôï quaù haïn theo tieâu chuaån quoác teá taïi caùc NHTMNN raát lôùn, trong khi Chính phuû laïi chöa coù cô cheá taøi chính buø ñaép toån thaát trong xöû lyù nhöõng khoaûn nôï khoâng coù khaû naêng thu hoài taïi caùc NHTMNN tröôùc khi CPH.
Quy ñònh "thoaû thuaän vôùi caùc chuû nôï ñeå chuyeån nôï thaønh voán goùp coå phaàn" theo taïi ñieàu 11, Nghò ñònh 64 cuõng khoâng khaû thi, vì hoaït ñoäng ngaân haøng raát nhaïy caûm, neáu thuû tuïc xöû lyù quaù phieàn haø deã daãn ñeán vieäc ruùt tieàn cuûa ngöôøi göûi, gaây ñoå vôõ ngaân haøng. Trong khi ñoù, Thoâng tö 79/2002/TT-BTC cuûa Boä Taøi chính veà höôùng daãn xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp khi chuyeån thaønh coâng ty coå phaàn coù nhieàu ñieåm khoâng phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa ngaân haøng, nhaát laø vieäc ñaùnh giaù vaø xaùc ñònh chaát löôïng caùc khoaûn cho vay, ñaàu tö...
III. CAÙC GIAÛI PHAÙP NHAÈM ÑAÅY MAÏNH TIEÁN TRÌNH COÅ PHAÀN HOAÙ DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC TRONG GIAI ÑOAÏN 2006 – 2010.
Nhöõng khoù khaên chuû quan neâu treân coäng theâm taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá khaùch quan nhö moâi tröôøng kinh doanh chòu taùc ñoäng cuûa khuûng hoaûng taøi chính tieàn teä vaø caùc heä quaû cuûa cô cheá quaûn lyù kieåu cuõ chöa khaéc phuïc ñöôïc heát ñaõ laøm cho quaù trình CPH trong nhöõng naêm qua vaø trong thôøi gian tôùi khoâng theå dieãn ra suoân seû. Vì theá ñoøi hoûi chuùng ta phaûi coá gaéng vaø quyeát taâm cao, coù caùch laøm phuø hôïp ñeå coù theå hoaøn thaønh cô baûn chöông trình CPH DNNN.
III.1 Nhaát quaùn nhaän thöùc veà CPH
Keát hôïp tuyeân truyeàn, thuyeát phuïc vôùi aùp duïng bieän phaùp haønh chính ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp thuoäc dieän coå phaàn hoùa. Taêng cöôøng coâng taùc tuyeân truyeàn coå phaàn hoùa, khuyeán khích caùc DNNN töï nguyeän ñaêng kyù coå phaàn hoùa ñoàng thôøi aùp duïng caùc bieän phaùp haønh chính buoäc caùc DNNN thuoäc dieän coå phaàn hoùa phaûi thöïc hieän. Söû duïng roäng raõi caùc hình thöùc hoäi thaûo khoa hoïc ñeå ñaåy maïnh tuyeân truyeàn chuû tröông cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc veà coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc. Phoå bieán, thoâng tin nhöõng kinh nghieäm toát cuûa moät soá nöôùc treân theá giôùi nhaát laø caùc nöôùc coù ñieàu kieän töông töï nhö Vieät Nam.
Tröôùc ñaây khi chæ ñaïo coå phaàn hoùa coøn chôø vaøo tinh thaàn töï nguyeän cuûa doanh nghieäp vaø cô quan chuû quaûn thì hoï tìm ra raát nhieàu lyù do ñeå chaäm treã coå phaàn hoùa caøng laâu caøng toát. Thaäm chí coù nhöõng doanh nghieäp nhaø nöôùc coøn tìm caùch traùnh coå phaàn hoùa baèng caùch saùt nhaäp vaøo ñôn vò khaùc, ñaàu tö ñeå môû roäng saûn xuaát kinh doanh vôùi hy voïng khoâng naèm trong dieän döôùi 5 tyû ñoàng, khoâng tích cöïc trong vieäc xöû lyù nôï, lao ñoäng… Sau khi coù Nghò quyeát Trung öông 3 (khoùa IX) vaø gaàn ñaây laø Nghò quyeát Trung öông 9 (Khoùa IX) thì lyù do ñeå laån traùnh coå phaàn hoùa ít nhieàu ñaõ bò gaït boû song thöïc taâm caùn boä vaø ngöôøi lao ñoäng vaãn chöa tích cöïc coå phaàn hoùa. Vì hoï tieác nuoái beä ñôõ khaù an toaøn cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc, tieác nuoái nhöõng öu ñaõi vaãn maëc nhieân toàn taïi cho doanh nghieäp nhaø nöôùc nhö: tín chaáp, söû duïng ñaát, söï quan taâm cuûa caùc toå chöùc kinh teá lôùn cuõng nhö cuûa caùc cô quan Nhaø nöôùc ñoái vôùi doanh nghieäp nhaø nöôùc… vì hoï coøn lo sôï söï maát an toaøn vaø khoù khaên hôn khi chuyeån sang coâng ty coå phaàn. Ñeå giaûi quyeát trieät ñeå caên nguyeân naøy caàn kieân quyeát xoùa boû caùc öu ñaõi baát hôïp lyù töø phía caùc cô quan Nhaø nöôùc cuõng nhö caùc toå chöùc kinh teá cuûa Nhaø nöôùc, ñaët doanh nghieäp nhaø nöôùc 100% voán Nhaø nöôùc trong moâi tröôøng caïnh tranh nhö moïi doanh nghieäp khaùc, chính saùch kinh teá cuûa Nhaø nöôùc khoâng neân thieát keá öu ñaõi theo thaønh phaàn kinh teá maø neân theo ngaønh, laõnh thoå… Tuy nhieân, ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy caàn phaûi coù nhieàu thôøi gian ñeå chuaån bò vaø ñieàu chænh daàn daàn, trong khi ñoù thôøi gian ñeå coå phaàn hoùa khoâng cho pheùp keùo quaù daøi hôn nöõa. Do ñoù bieän phaùp tröôùc maét laø ñi ñoâi vôùi vaän ñoäng tuyeân truyeàn döôùi moïi hình thöùc phaûi coù söï chæ ñaïo chaët cheõ vaø quyeát taâm cuûa taát caû caùc ngaønh caùc caáp.
Veà tuyeân truyeàn, neân ña daïng hoùa caùc hình thöùc vaø noäi dung. Thôøi gian qua chuùng ta môùi naëng tuyeân truyeàn thuyeát phuïc, vaän ñoäng doanh nghieäp vaø ngöôøi lao ñoäng töï nguyeän coå phaàn hoùa. Giôø ñaây caàn môû roäng giaùo duïc kieán thöùc veà coâng ty coå phaàn, veà quyeàn vaø traùch nhieäm cuûa coå ñoâng, cuûa Ñaïi hoäi coå ñoâng, Hoäi ñoàng quaûn trò, Ban kieåm soaùt vaø Ban ñieàu haønh. Nhöõng kieán thöùc ñoù caàn thieát ñeå ngöôøi lao ñoäng töï giaùc löïa choïn coå phaàn hoùa cuõng nhö ñuû söùc vaän haønh coâng ty coå phaàn hoaït ñoäng coù hieäu quaû. Ñoàng thôøi, cuõng caàn tuyeân truyeàn roäng raõi caùc kinh nghieäm, caùc taám göông doanh nghieäp sau coå phaàn hoùa hoaït ñoäng hieäu quaû ñeå kích thích tính tích cöïc cuûa nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán coå phaàn hoùa. Caùc chuû tröông chính saùch cuûa Nhaø nöôùc cuõng phaûi ñöôïc truyeàn taûi ñeán taän ngöôøi lao ñoäng ñeå moãi ngöôøi bieát löïa choïn phöông thöùc haønh ñoäng toát nhaát cho mình.
Caàn gaén traùch nhieäm cuûa caùn boä ñöùng ñaàu caùc cô quan chuû quaûn ñoái vôùi tieán ñoä vaø chaát löôïng coå phaàn hoùa. Moãi caùn boä naøy phaûi giaûi trình theo ñònh kì 1 naêm hoaëc 6 thaùng nguyeân nhaân cuûa söï chaäm treã coå phaàn hoùa. Vaø neáu khoâng coù lyù do thoûa ñaùng thì caùc caù nhaân lieân quan phaûi chòu traùch nhieäm haønh chính töông xöùng. Veà phía Nhaø nöôùc Trung öông caàn cuõng coá naêng löïc cuûa Ban ñoåi môùi vaø phaùt trieån doanh nghieäp hôn nöõa, taêng cöôøng quyeàn löïc cho Ban naøy ñeå hoï ñuû söùc tham möu cho Chính phuû thaùo gôõ nhanh choùng caùc aùch taéc trong coå phaàn hoùa. Trong moät xu höôùng chæ ñaïo tích cöïc nhö vaäy, seõ coù ít doanh nghieäp nhaø nöôùc tìm ñöôïc lyù do ñeå laån traùnh coå phaàn hoùa hôn tröôùc.
III.2 Hoaøn thieän chính saùch, quy ñònh veà CPH DNNN
Vieäc quaûn lyù cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi doanh nghieäp CPH chöa ñöôïc quy ñònh cuï theå vaø kòp thôøi gaây ra cho caùc doanh nghieäp CPH nhieàu luùng tuùng trong hoaït ñoäng vaø coù taâm lyù ngaàn ngaïi khi quyeát ñònh chuyeån ñoåi DNNN thaønh coâng ty coå phaàn.
Vieäc khoáng cheá tyû leä mua coå phaàn laàn ñaàu, quy ñònh veà soá coå phaàn öu ñaõi noùi chung vaø ñoái vôùi caùn boä quaûnlyù noùi rieâng, xöû lyù phaàn voán töï boå sung, nôï khoù ñoøi nhö hieän nay ñang daàn laøm maá ñi söï nhieät tình vaø haêng haùi cuûa khoâng ít doanh nghieäp vaø ngöôøi lao ñoäng.
Quy trình CPH coøn phöùc taïp, nhieàu thuû tuïc phieàn haø, nhaát laø vieäc xöû lyù nhöõng vaán ñeà taøi chính. Vieäc laäp, pheâ duyeät ñeà aùn CPH, ñieàu leä hoaït ñoäng cuûa coâng ty coå phaàn, xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp coøn röôøm raø, phöùc taïp vaø laïi chia laøm nhieàu coâng ñoaïn, nhieàu toå chöùc tham gia ñaõ aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán tieán trình CPH.
Vì vaäy, heä thoáng luaät ñònh cuõng caàn roõ raøng, thoâng thoaùng hôn- taïo söï haáp daãn ñoái vôùi caùc doanh nghieäp vaø ngöôøi lao ñoäng khi hoï tham gia vaøo tieán trình coå phaàn hoùa.
Maët khaùc caàn söûa ñoåi, boå sung moät soá quy ñònh ñeå quaù trình CPH ñöôïc chaët cheõ hôn: môû roäng ñoái töôïng coå phaàn hoùa, ñaåy maïnh thöïc hieän coå phaàn hoùa caùc toång coâng ty vaø coâng ty nhaø nöôùc quy moâ lôùn, keå caû ngaân haøng thöông maïi nhaø nöôùc vaø caùc toå chöùc taøi chính nhaø nöôùc. Quy ñònh chi tieát caùc phöông thöùc vaø bieän phaùp lieân quan ñeán vieäc coå phaàn hoùa caùc coâng ty nhaø nöôùc lôùn vaø caùc toång coâng ty; caàn môû roäng hình thöùc ñònh giaù thoâng qua caùc toå chöùc thaåm ñònh giaù, kieåm toaùn, tö vaán taøi chính; vaän dung nguyeân taéc thò tröôøng trong cô cheá thöïc hieän coå phaàn hoùa. Caàn quy ñinh ñaáu giaù coå phieáu bao goàm caû vieäc ñaáu giaù nieâm yeát qua trung taâm giao dòch chöùng khoaùn laãn ñaáu giaù trong noäi boä doanh nghieäp.
Chính phuû ñaõ chæ ñaïo tieáp tuïc ñöa theâm moät soá DN vaøo dieän CPH, vaø con soá phaûi thöïc hieän trong thôøi gian tôùi laø khoaûng 1.500 - 1.600 DN. Naêm 2006 seõ saép xeáp khoaûng 900 DNNN, trong ñoù khoaûng 600 phaûi CPH.
Tröôùc heát seõ chuyeån caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc giöõ 100% voán sang hoaït ñoäng theo Luaät Doanh nghieäp chung. Thu heïp toái ña dieän Nhaø nöôùc ñoäc quyeàn; xoaù boû ñoäc quyeàn doanh nghieäp. Coù cô cheá giaùm saùt vaø chính saùch ñieàu tieát ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp coù vò theá ñoäc quyeàn kinh doanh...
Theo phöông aùn, döï kieán ñeán cuoái naêm 2006 caû nöôùc chæ coøn khoaûng 1.800 doanh nghieäp nhaø nöôùc giöõ 100% voán; 900 doanh nghieäp nhaø nöôùc ñaõ coå phaàn hoùa nhöng Nhaø nöôùc naém giöõ coå phaàn chi phoái; 700 doanh nghieäp nhaø nöôùc ñaõ coå phaàn hoùa nhöng Nhaø nöôùc khoâng giöõ coå phaàn chi phoái vaø coù khoaûng 500 doanh nghieäp coå phaàn môùi thaønh laäp coù ñaàu tö voán cuûa Nhaø nöôùc, 8 taäp ñoaøn vaø 93 toång Coâng ty nhaø nöôùc.
III.3 Hoaøn thieän caùc yeáu toá cuûa kinh teá thò tröôøng, nhaát laø thò tröôøng chöùng khoaùn
Tieáp tuïc hoaøn thieän cô cheá, chính saùch nhaèm khuyeán khích kinh teá tö nhaân, kinh teá caù theå phaùt trieån; khuyeán khích caùc hình thöùc lieân keát, lieân doanh vôùi nhaø nöôùc; nhaø nöôùc baûo hoä quyeàn sôû höõu vaø lôïi ích hôïp phaùp cuûa hoï; taïo laäp ñoàng boä caùc loaïi thò tröôøng, ñaëc bieät laø phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn. Nhaø nöôùc caàn taïo moïi ñieàu kieän ñeå hoaït ñoäng cuûa Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn ngaøy caøng phaùt trieån thuaän lôïi; hoaøn thieän caùc coâng cuï quaûn lyù vó moâ. Ñieåm maáu choát laø taêng tieàm löïc vaø laønh maïnh hoùa neàn taøi chính quoác gia, hoaøn thieän chính saùch taøi chính- tieàn teä vaø hoaït ñoäng ngaân haøng, oån ñònh tieàn teä, kieàm cheá laïm phaùt vaø thieåu phaùt, naâng cao naêng löïc quaûn lyù kinh teá thò tröôøng cuûa caùc caáp, caùc ngaønh töø Trung öông ñeán ñòa phöông; ñieàu chænh vaø hoaøn thieän heä thoáng luaät phaùp veà kinh teá thò tröôøng, ñoàng thôøi phaûi höôùng daãn, kieåm tra nhaèm ñaûm baûo thöïc hieän nghieâm tuùc caùc Luaät ñaõ ban haønh.
III.4 Giaûi quyeát vöôùng maéc ôû khaâu ñònh giaù doanh nghieäp nhaø nöôùc.
Thieát laäp heä thoáng kieåm tra, giaùm saùt coâng taùc ñònh giaù doanh nghieäp. Caàn coù cô cheá kieåm tra caùc ñôn vò thöïc hieän ñònh giaù doanh nghieäp nhö quy trình hoaït ñoäng, chaát löôïng dòch vuï, nhaân söï… Cô quan coù thaåm quyeàn kieåm tra giaùm saùt laø cô quan quy ñònh trong phaùp leänh thaåm ñònh giaù ñaõ ban haønh.
Coå phaàn hoùa laø hoaït ñoäng mang tính trao ñoåi mua baùn, trong ñoù beân baùn laø Nhaø nöôùc do caùc caáp khaùc nhau ñöôïc uûy uyeàn ñaïi dieän vaø beân mua laø xaõ hoäi coâng daân vôùi caùc chuû theå ña daïng nhö caù nhaân, phaùp nhaân, toå chöùc ñoaøn theå, xaõ hoäi, ngöôøi trong nöôùc vaø ngöôøi nöôùc ngoaøi… Trong quan heä mua baùn ñoù lôïi ích cuûa caùc beân khoâng phaûi tuyeät ñoái thoáng nhaát vôùi nhau. Do ñoù taát yeáu giaù phaûi ñöôïc hai beân chaáp nhaän qua thoûa thuaän vaø ngaøy nay ña soá daân chuùng ñeàu cho raèng cô cheá taïo ra giaù thoûa ñaùng aáy chính laø giaù thò tröôøng treân cô sôû cung – caàu vaø caïnh tranh. Thôøi gian qua cô cheá ñònh giaù theo Nghò ñònh soá 28/CP, Nghò ñònh soá 44/CP, Nghò ñònh soá 46/CP ñeàu chöa theå hieän tính caïnh tranh vaø cung caàu, do ngöôøi mua chöa ñöôïc caïnh tranh vôùi nhau, do söï ñònh giaù döïa nhieàu vaøo giaù trò soå saùch (ñaõ quaù laïc haäu) vaø söï ñònh giaù chuû quan cuûa caùc chuyeân gia. Ñoái vôùi caùc nöôùc coù neàn kinh teá thò tröôøng phaùt trieån thì vieäc ñònh giaù do caùc toå chöùc chuyeân nghieäp nhö: Coâng ty ñònh giaù doanh nghieäp, coâng ty tö vaán taøi chính, coâng ty kieåm toaùn… tính toaùn, ñaët ra moät möùc giaù laøm caên cöù ñöa ra chaøo thaàu, sau ñoù treân cô sôû boû thaàu maø xaùc ñònh ñöôïc möùc giaù coå phieáu. Do thò tröôøng chöùng khoaùn nöôùc ta chöa phaùt trieån neân caùc toå chöùc dòch vuï thò tröôøng taøi chính cuõng coøn yeáu keùm. Ñeå khaéc phuïc tình traïng naøy, tröôùc maét coù theå môøi thaàu caùc coå ñoâng chieán löôïc vì ñaây laø yeáu toá hieäu quaû vaø ñoåi môùi cuûa coâng ty coå phaàn sau naøy, sau ñoù caên cöù vaøo giaù thaàu coù tham chieáu vaø tính toaùn ñeå quyeát ñònh giaù trò doanh nghieäp nhaø nöôùc. Theo caùch laøm naøy coù theå xaûy ra tình traïng moät soá doanh nghieäp sau coå phaàn hoùa giaù taêng cao, ñoàng thôøi cuõng coù theå xuaát hieän nhieàu doanh nghieäp sau coå phaàn khoâng baùn ñöôïc vì doanh nghieäp quaù keùm. Neáu vieäc taêng giaù cao do naêng löïc quaûn trò vaø chieán löôïc cuûa coâng ty coå phaàn toát thì ñoù khoâng phaûi laø thaát thoaùt cuûa Nhaø nöôùc. Khoâng neân quaù gaïn voán Nhaø nöôùc trong khi coå phaàn hoùa, bôûi leõ xaõ hoäi phaûi chaáp nhaän söï ñònh giaù cuûa thò tröôøng vaø coi ñoù laø giaù trò trao ñoåi ñuùng. Vaán ñeà thaát thoaùt caàn ñöôïc xem xeùt ôû khía caïnh nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán ñònh giaù vaø coå phaàn hoùa doanh nghieäp coù daáu hieäu caáu keát vôùi coå ñoâng chieán löôïc ñeå dìm giaù baùn doanh nghieäp nhaø nöôùc hay khoâng, vaø neân ñöa khía caïnh naøy vaøo hoaït ñoäng ñieàu tra hình söï, khoâng thuoäc khuoân khoå cuûa coå phaàn hoùa. Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp keùm coûi, gioáng nhö moùn haøng eá khoâng baùn ñöôïc, khi ñoù caàn giaûm giaù. Thaäm chí coù nhieàu doanh nghieäp nhaø nöôùc neáu coá tình coå phaàn hoùa cuõng khoâng theå toàn taïi trong moâi tröôøng caïnh tranh thì khoâng theå troâng chôø vaøo coå phaàn hoùa maø caàn chuyeån qua xöû lyù baèng caùc hình thöùc khaùc nhö: giao, baùn, khoaùn, cho thueâ, giaûi theå, phaù saûn… Ngoaøi ra, khoâng neân quaù coi naëng vaán ñeà thaát thoaùt voán cuûa Nhaø nöôùc khi coå phaàn hoùa, bôùi leõ nhöõng ngöôøi mua coå phieáu ñaõ gaùnh traùch nhieäm ruõi ro cuøng doanh nghieäp.
Ngoaøi ra, vaán ñeà quyeàn söû duïng ñaát cuõng gaây raát nhieàu tranh caûi trong ñònh giaù doanh nghieäp nhaø nöôùc. Coù thöïc traïng laø moät soá doanh nghieäp nhaø nöôùc nhö: khaùch saïn Phuù Gia, keøm Trang Tieàn… coù nhöõng vò trí ñaát raát thuaän lôïi maø ñòa toâ cuûa noù coù theå nuoâi soáng sung tuùc nhöõng coå ñoâng cuûa caùc coâng ty coå phaàn sau chuyeån ñoåi. Vì theá cuõng khaù nhieàu ngöôøi kieán nghò phaûi tính giaù trò quyeàn söû duïng ñaát vaøo giaù trò doanh nghieäp nhaø nöôùc coå phaàn hoùa. Tuy nhieân yù kieán naøy chæ phuø hôïp vôùi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc coù vò trí ñaát toát vaø coù theå duïng quyeàn söû duïng ñaát ñoù cho vieäc giao dòch thöông maïi. Coøn vôùi ña soá caùc doanh nghieäp khaùc do giaù trò quyeàn söû duïng ñaát laø khaù lôùn (theo thôøi giaù hieän taïi), neân neáu tính ngay vaøo giaù trò doanh nghieäp nhaø nöôùc caàn coå phaàn hoùa thì seõ ñoäi giaù trò doanh nghieäp nhaø nöôùc leân raát cao, khoù baùn coå phieáu trong khi chuùng ta caàn coå phaàn hoùa nhanh. Do ñoù, neân coù phöông thöùc ngoû, cho pheùp doanh nghieäp nhaø nöôùc töï löïa choïn, neáu chaáp nhaän mua vaø coù theå mua thì baùn quyeàn söû duïng, neáu khoâng theå mua ñöôïc thì neân tieáp tuïc aùp duïng hình thöùc cho thueâ. Quan ñieåm chung laø neân taùch phaàn ñaát ñai khoûi coå phaàn hoùa taïm thôøi baèng cô cheá coâng ty coå phaàn thueâ ñaát theo giaù ñaát Nhaø nöôùc hoaëc ñieàu chænh theo thò tröôøng nhaèm khuyeán khích coå phaàn hoùa, keå caû khi Nhaø nöôùc bò thieät ít nhieàu. Vì giaù thueâ ñaát chæ chieám phaàn nhoû trong giaù ñaát neân söï sai leäch khoâng aûnh höôûng lôùn ñeán giaù trò doanh nghieäp vaø quyeàn lôïi cuûa ngöôøi chuû ñaát laø Nhaø nöôùc, vaø nguyeân taéc thueâ ñaát cuõng deã xöû lyù cho Nhaø nöôùc sau naøy.
Thöù tröôûng Boä Taøi chính Leâ Thò Baêng Taâm cho bieát, seõ xoaù boû vieäc xaùc ñònh giaù trò DN thoâng qua hoäi ñoàng. Ngoaøi 44 toå chöùc ñaõ ñöôïc Boä Taøi chính coâng boá, seõ xem xeùt, boå sung theâm caû caùc toå chöùc nöôùc ngoaøi tham gia xaùc ñònh giaù DN ñeå naâng cao minh baïch, taêng tính caïnh tranh.
Theo oâng Hoà Xuaân Huøng - Phoù Tröôûng ban CÑÑM & PTDNTÖ, ñeå CPH thöïc söï gaén vôùi thò tröôøng, traùnh tham nhuõng, truïc lôïi, phöông thöùc ñaáu giaù CP seõ ñöôïc aùp duïng roäng raõi hôn. Giaù baùn CP laàn ñaàu phaûi thöïc hieän treân cô sôû ñaáu giaù. Coå phaàn öu ñaõi ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng seõ ñöôïc giaûm 40% thay vì 30% nhö tröôùc kia. Ñaïi dieän Boä Taøi nguyeân - Moâi tröôøng cho bieát seõ boå sung quy ñònh veà vieäc ñöa giaù trò ñaát vaøo giaù trò DN khi CPH.
Phaûi ñaáu giaù coå phaàn tröôùc, sau ñoù môùi baùn öu ñaõi cho CBCNV (giaûm giaù 40% so vôùi ñaáu giaù) vaø coå ñoâng chieán löôïc (giaûm 20%). Caùch giaûi quyeát coâng nôï cuûa DN cuõng roõ raøng, chaët cheõ hôn.
Caû nöôùc seõ noã löïc cao nhaát ñaåy nhanh quaù trình CPH doanh nghieäp nhaø nöôùc, aùp duïng toái ña caùc phöông thöùc thò tröôøng trong xaùc ñònh giaù trò DN, baùn, ñaáu giaù coå phaàn, khaéc phuïc baèng ñöôïc vieäc baùn coå phaàn kheùp kín trong noäi boä DN vaø thaát thoaùt taøi saûn nhaø nöôùc. Phaûi coi CPH nhö moät trong nhöõng giaûi phaùp chuû yeáu taùi cô caáu, naâng cao hieäu quaû khoâng chæ khoái DNNN maø caû neàn kinh teá VN noùi chung.
Vieäc tính giaù trò ñaát vaøo giaù trò doanh nghieäp haàu nhö chöa ñöôïc thöïc hieän khi CPH DNNN vì coù nhieàu vöôùng maéc. Thöïc teá cho thaáy, neáu tính giaù trò ñaát theo giaù thò tröôøng vaøo giaù trò doanh nghieäp ñeå CPH thì giaù trò doanh nghieäp quaù cao, khoâng theå kinh doanh coù hieäu quaû. Maët khaùc, ñaát ñai khoâng theå tính khaáu hao nhö maùy moùc, thieát bò. Hôn nöõa, giaù trò sinh lôøi cuûa maûnh ñaát coøn phuï thuoäc vaøo muïc ñích kinh doanh, nhaát laø ñaát ôû trung taâm thaønh phoá lôùn. Neáu ñaát chæ ñeå laøm nhaø xöôûng saûn xuaát seõ thu lôïi thaáp hôn nhieàu so vôùi chuyeån ñoåi muïc ñích sang kinh doanh nhaø haøng, khaùch saïn.
Giaûi phaùp cô baûn ñeå khaéc phuïc toàn taïi treân laø chæ neân cho doanh nghieäp tieáp tuïc thueâ ñaát theo giaù quy ñònh maø khoâng tính giaù trò quyeàn söû duïng ñaát laøm maët baèng saûn xuaát, kinh doanh vaøo giaù trò doanh nghieäp. Ñaát ñai laø taøi saûn toaøn daân, khi giaûi toaû ngöôøi daân khoâng theå ñoøi boài thöôøng baèng giaù thò tröôøng, hoï chæ ñöôïc höôûng moät phaàn, coøn moät phaàn phaûi ñöa vaøo phuïc vuï nhu caàu coâng coäng. Vì vaäy, Nhaø nöôùc caàn ñöùng ra giaûi toaû, ñeàn buø roài cho doanh nghieäp thueâ theo quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi töøng khu vöïc cuï theå.
Taïi TP.HCM, haøng loaït giaûi phaùp ñöôïc ñeà ra ñeå ñaåy nhanh tieán ñoä coå phaàn hoùa. Thaønh phoá ñaõ ñeà ra caùc bieän phaùp nhö thaønh laäp hoäi ñoàng xaùc ñònh giaù trò caùc toång coâng ty vôùi söï tham gia cuûa caùc sôû, ban ngaønh lieân quan, nhaát laø Chi cuï taøi chính doanh nghieäp thaønh phoá, Cuïc Thueá, Ban ñoåi môùi quaûn lyù doanh nghieäp, caùc quaän huyeän ñeå thaùo gôõ kòp thôøi nhöõng vöôùng maéc cho doanh nghieäp; xaùc ñònh thôøi gian giaûi quyeát töøng khaâu nhö giao taøi saûn coá ñònh, quyeát toaùn thueá, taøi chính, xaùc ñònh giaù trò cuûa caùc doanh nghieäp. Ngoaøi ra Ban ñoåi môùi quaûn lyù doanh nghieäp nhaø nöôùc thaønh phoá coøn phoái hôïp vôùi Trung taâm giao dòch chöùng khoaùn TP.HCM toå chöùc taäp huaán cho hôn 200 doanh nghieäp ñaõ vaø ñang coå phaàn hoùa veà thò tröôøng chöùng khoaùn, töøng böôùc gaén coå phaàn hoùa doanh nghieäp vôùi phaùt haønh coå phieáu treân saøn giao dòch.
III.5 Coå phaàn hoùa caùc ngaân haøng thöông maïi nhaø nöôùc
Taát yeáu phaûi CPH caùc NHTMNN. Vieäc CPH caùc NHTMNN seõ laøm taêng tieàm löïc taøi chính, taêng tính caïnh tranh vaø hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng, giaûm ñoäc quyeàn, taêng hieäu quaû söû duïng voán ñaàu tö cuûa Nhaø nöôùc vaø caûi thieän maïnh meõ naêng löïc quaûn trò, ñieàu haønh NHTM.
CPH laø phöông tieän höõu hieäu ñeå caùc NHTM coù theå cuøng moät luùc ñaït ñöôïc nhieàu muïc tieâu trong chieán löôïc phaùt trieån cuûa mình.... Coù nghóa laø, caùc NHTMNN seõ coù theå hy voïng buø ñaép ñöôïc 117 ngaøn tæ ñoàng voán thieáu huït vaøo naêm 2010 thoâng qua con ñöôøng CPH. Nhöng töø nay tôùi ñoù, caùc raøo caûn veà cô cheá caàn ñöôïc sôùm gôõ boû, trong ñoù cô cheá xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp vaãn ñang ñöôïc xem nhö vaán ñeà nan giaûi nhaát.
III.6 Taïo söï bình ñaúng trong moâi tröôøng kinh doanh giöõa Coâng ty CP vaø DNNN
Phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn ñeå kích thích tieán trình coå phaàn hoùaSöï thieáu bình ñaúng giöõa DNNN vôùi Coâng ty coå phaàn ñang caûn trôû vieäc ñaåy nhanh tieán ñoä CPH. Bôûi hieän nay, caùc DNNN ñang ñöôïc höôûng quaù nhieàu öu ñaõi: khoâng phaûi goùp voán, khoâng phaûi chòu ruûi ro trong kinh doanh, ñaëc bieät coù nhieàu lôïi theá hôn so vôùi doanh nghieäp CPH veà söû duïng ñaát, vay voán ngaân haøng, ñöôïc khoanh nôï, xoùa nôï khi gaëp ruûi ro, ñöôïc xeùt giaûm, mieãn thueá deã daøng.
Thuû töôùng Chính phuû vöøa chæ ñaïo Ban chæ ñaïo ñoåi môùi vaø phaùt trieån doanh nghieäp trong naêm 2006 phaûi thöïc hieän nhöõng bieän phaùp quyeát lieät ngay töø ñaàu naêm 2006 nhö xoùa boû khaùc bieät veà ñieàu kieän kinh doanh giöõa caùc loaïi hình, thu heïp toái ña dieän ñoäc quyeàn nhaø nöôùc, kieân quyeát chuyeån töø quaûn lyù haønh chính sang hình thöùc Nhaø nöôùc ñaàu tö voán theo cô cheá thò tröôøng.
Thöù nhaát, tieáp tuïc hoaøn thieän khuoân khoå phaùp lyù ñeå töøng böôùc vaø tieán tôùi xoaù boû söï khaùc bieät veà ñieàu kieän kinh doanh ñoái vôùi caùc loaïi hình doanh nghieäp.
Thu heïp toái ña dieän Nhaø nöôùc ñoäc quyeàn. Coù cô cheá giaùm saùt vaø chính saùch ñieàu tieát ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp coù vò theá ñoäc quyeàn kinh doanh; thöù hai, tieáp tuïc ñaåy maïnh cô caáu laïi doanh nghieäp Nhaø nöôùc theo höôùng hình thaønh loaïi hình doanh nghieäp Nhaø nöôùc coù nhieàu chuû sôû höõu; Nhaø nöôùc chæ naém giöõ 100% voán ñieàu leä ñoái vôùi caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng trong lónh vöïc an ninh, quoác phoøng, lónh vöïc coâng ích maø caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc khoâng coù khaû naêng hoaëc khoâng muoán tham gia.
Kieân quyeát xöû lyù vaø saép xeáp laïi nhöõng doanh nghieäp Nhaø nöôùc kinh doanh thua loã theo hình thöùc thích hôïp. Gaén coå phaàn hoaù vôùi môû roäng baùn ñaáu giaù coå phaàn, nieâm yeát, ñaêng kyù giao dòch treân thò tröôøng chöùng khoaùn goùp phaàn naâng cao tính minh baïch trong coå phaàn hoaù.
Chuyeån caùc doanh nghieäp maø Nhaø nöôùc giöõ 100% voán sang hoaït ñoäng theo cheá ñoä coâng ty döôùi hình thöùc coâng ty traùch nhieäm höõu haïn moät thaønh vieân; thöù ba, hoaøn thieän cô cheá giaùm saùt, ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa doanh nghieäp Nhaø nöôùc, goùp phaàn sôùm phaùt hieän nhöõng khieám khuyeát trong quaûn lyù, ñieàu haønh cuûa doanh nghieäp ñeå kòp thôøi ñieàu chænh; ñoàng thôøi giuùp chuû sôû höõu thöïc hieän ñöôïc chöùc naêng cuûa mình maø khoâng caàn tröïc tieáp can thieäp vaøo hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp Nhaø nöôùc; thöù tö, naâng cao vai troø quaûn lyù Nhaø nöôùc, thöïc hieän thu heïp vaø tieán tôùi xoaù boû daàn chöùc naêng ñaïi dieän chuû sôû höõu cuûa caùc boä, UBND caùc tænh, thaønh phoá ñoái vôùi doanh nghieäp Nhaø nöôùc. Kieân quyeát chuyeån töø phöông thöùc quaûn lyù chuû yeáu baèng bieän phaùp haønh chính sang hình thöùc Nhaø nöôùc ñaàu tö voán theo cô cheá thò tröôøng.
Ñeå thöïc hieän toát vieäc CPH, Chính phuû yeâu caàu caùc boä, ban ngaønh caàn ñaåy maïnh vieäc saép xeáp vaø ñoåi môùi doanh nghieäp nhaø nöôùc moät caùch chaéc theo höôùng hình thaønh loaïi hình doanh nghieäp Nhaø nöôùc kinh doanh ña ngaønh coù nhieàu chuû sôû höõu (chuû yeáu laø coâng ty coå phaàn) ñeå naâng cao hieäu quaû vaø söùc maïnh caïnh tranh, nhaèm laøm toát vai troø noøng coát trong nhöõng ngaønh, lónh vöïc then choát, thuùc ñaåy phaùt trieån, kinh teá xaõ hoäi.
Chính phuû seõ taêng cöôøng ñaàu tö coù troïng ñieåm vaøo caùc lónh vöïc kinh teá caàn chi phoái, taäp trung chæ ñaïo vaø xaây döïng cô cheá ñeå caùc taäp ñoaøn kinh teá thí ñieåm hoaït ñoäng coù hieäu quaû, ñoàng thôøi chuyeån caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc giöõ 100% voán sang hoaït ñoäng theo Luaät Doanh nghieäp. Vieäc thí ñieåm coå phaàn hoùa caùc toång coâng ty nhaø nöôùc cuõng seõ ñöôïc tieáp tuïc thöïc hieän.
III.7 Taïo söï minh baïch khi CPH DNNN, ñaåy nhanh tieán trình CPH
Ñeå chuyeån ñoåi sôû höõu, doanh nghieäp nhaø nöôùc (DNNN) phaûi traûi qua caùc coâng ñoaïn khaùc nhau vaø treân thöïc teá ñaõ naûy sinh khaù nhieàu phöùc taïp do söï thieáu aên khôùp cuûa caùc coâng ñoaïn naøy. Nhaèm muïc ñích ñaåy nhanh tieán trình CPH, Boä Taøi chính chuû tröông lieân hoaøn caùc khaâu laïi vôùi nhau theo höôùng khaâu sau phaûi ñöùng treân neàn cuûa khaâu tröôùc. Muïc tieâu cuoái cuøng maø Boä Taøi chính höôùng ñeán laø DN ñaáu giaù coå phaàn thaønh coâng.
Trong quy trình chuyeån ñoåi sôû höõu, tröôùc heát baùo caùo taøi chính cuûa DNNN phaûi ñöôïc kieåm toaùn bôûi coâng ty kieåm toaùn ñoäc laäp nhaèm xaùc nhaän söï trung thöïc cuûa soá lieäu. Tieáp theo laø coâng ñoaïn tö vaán phöông aùn coå phaàn hoaù (CPH), thöôøng ñöôïc DN thueâ coâng ty chöùng khoaùn thöïc hieän. Ñeå tieát kieäm chi phí, ñoàng thôøi cuõng nhaèm muïc ñích ñaåy nhanh tieán trình chuyeån ñoåi sôû höõu, taïi khaâu tö vaán CPH, DN thöôøng thueâ luoân ñôn vò tö vaán xaùc ñònh giaù trò DN.
Baùn coå phaàn ra coâng chuùng döôùi hình thöùc baùn ñaáu giaù tröïc tieáp taïi DN hoaëc baùn ñaáu giaù thoâng qua ñònh cheá taøi chính trung gian hoaëc baùn ñaáu giaù qua trung taâm giao dòch chöùng khoaùn. Theo soá lieäu cuûa UÛy ban Chöùng khoaùn Nhaø nöôùc, naêm 2005, Trung taâm Giao dòch chöùng khoaùn TP.HCM vaø Haø Noäi thöïc hieän ñaáu giaù coå phaàn cho 64 DNNN chuyeån ñoåi sôû höõu vôùi toång giaù trò 4.574 tyû ñoàng. Nhö vaäy, töøng coâng ñoaïn trong quaù trình chuyeån ñoåi sôû höõu DNNN ñeàu coù söï tham gia cuûa toå chöùc trung gian. Theo oâng Tröông Huøng Long, Phoù vuï tröôûng Vuï Taøi chính - Ngaân haøng (Boä Taøi chính) thì caùc coâng ñoaïn cuûa quaù trình naøy taùch rôøi nhau vaø ñaây chính laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân khieán vieäc CPH bò keùo daøi. Ñôn cöû, tröôøng hôïp ñôn vò tö vaán CPH khoâng chaáp nhaän keát quaû kieåm toaùn ñaõ hoaøn thaønh ôû khaâu tröôùc vôùi lyù do coâng ty kieåm toaùn loaïi boû moät soá giaù trò cuûa DN, trong khi phöông aùn CPH phaûi ñöa ra caùch thöùc xöû lyù hoaëc buoäc phaûi tính vaøo giaù trò DN. Neáu “söï coá” xaûy ra thì keát quaû kieåm toaùn khoâng coù giaù trò vaø DN phaûi thöïc hieän laïi töø ñaàu. Ngay caû tröôøng hôïp caû 3 coâng ñoaïn ñaàu tieân ñeàu “thoâng ñoàng beùn gioït” nhöng giaù trò DN khoâng ñöôïc nhaø ñaàu tö chaáp nhaän do ñöôïc xaùc ñònh quaù cao hoaëc khoâng ñöôïc cô quan chuû quaûn DN chaáp nhaän vì ñöôïc xaùc ñònh quaù thaáp thì quaù trình chuyeån ñoåi sôû höõu DNNN cuõng bò ngöng treä.
Do söï khoâng aên khôùp giöõa caùc coâng ñoaïn keå treân khieán thò tröôøng cung caáp caùc dòch vuï chuyeån ñoåi sôû höõu DNNN trôû neân loän xoän vaø khoù kieåm soaùt. “Ngoaøi ra, coøn phaûi keå ñeán chaát löôïng dòch vuï khoù baûo ñaûm, neân ñaõ coù tröôøng hôïp giaù trò DN ñöôïc xaùc ñònh sau khi ñònh giaù thaáp hôn möùc phí maø DN phaûi traû cho coâng ty kieåm toaùn, toå chöùc tö vaán, ñònh giaù”, oâng Long noùi. Hôn nöõa, caùc ñôn vò tham gia quaù trình chuyeån ñoåi sôû höõu DNNN laïi thuoäc nhieàu cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc khaùc nhau, nhö coâng ty chöùng khoaùn do UÛy ban Chöùng khoaùn Nhaø nöôùc quaûn lyù, coâng ty kieåm toaùn do Vuï Cheá ñoä keá toaùn - kieåm toaùn quaûn lyù, vieäc xaùc ñònh keát quaû giaù trò DN thuoäc thaåm quyeàn cuûa Cuïc Taøi chính doanh nghieäp. Neáu DN thöïc hieän nieâm yeát ngay laïi phaûi qua coâng ñoaïn thueâ tö vaán hoà sô nieâm yeát, trong nhieàu tröôøng hôïp, ñôn vò tö vaán ñöa ra khuyeán caùo khieán naûy sinh theâm nhieàu khaâu phöùc taïp.
Khi lieân hoaøn caùc khaâu laïi vôùi nhau thì caùc ñôn vò cung caáp dòch vuï chæ ñöôïc höôûng phí döïa treân keát quaû ñaáu giaù coå phaàn thaønh coâng thay vì vieäc khaùch haøng buoäc phaûi traû phí baát keå keát quaû ra sao. Möùc phí ñöôïc caên cöù treân toång giaù trò coå phaàn baùn ñöôïc neân nhöõng toå chöùc tham gia vaøo quaù trình chuyeån ñoåi sôû höõu DNNN phaûi naâng cao chaát löôïng dòch vuï nhaèm muïc ñích hoã trôï khaùch haøng baùn ñöôïc coå phaàn toái ña vôùi möùc giaù cao nhaát. Ñieàu naøy seõ giaûm ñöôïc thaát thoaùt taøi saûn nhaø nöôùc do giaù trò DN ñöôïc xaùc ñònh thaáp hôn giaù thò tröôøng.
Thaùng 10/2005, Vieät Nam phaùt haønh thaønh coâng 750 trieäu USD traùi phieáu ra thò tröôøng voán quoác teá. Vieäc phaùt haønh thaønh coâng coù ñoùng goùp khoâng nhoû cuûa caùc toå chöùc quoác teá cuõng nhö caùc beân baûo laõnh phaùt haønh, tö vaán phaùt haønh, xaùc ñònh heä soá tín nhieäm. Taát caû nhöõng toå chöùc tham gia vaøo quaù trình naøy chæ nhaän ñöôïc phí khi Vieät Nam phaùt haønh thaønh coâng traùi phieáu quoác teá. Quaù trình CPH töø khaâu kieåm toaùn ñeán baùn ñaáu giaù coå phaàn cuõng seõ thöïc hieän theo höôùng naøy. Moät khi quy trình ñöôïc kheùp kín, seõ coù nhöõng ñôn vò saün saøng tö vaán CPH, xaùc ñònh giaù trò DN mieãn phí, ñoåi laïi hoï ñöôïc ñöùng ra toå chöùc baùn ñaáu giaù hoaëc laøm ñaïi lyù phaùt haønh coå phaàn vaø seõ ñöôïc höôûng phí treân giaù trò coå phaàn baùn ñöôïc.
Ñeå khaéc phuïc nhöõng toàn taïi treân, ñaåy nhanh tieán trình CPH DNNN trong thôøi gian tôùi, caàn phaûi tieáp tuïc ñoåi môùi DNNN cô baûn hôn, maïnh meõ hôn. Nhöõng DNNN caàn ñöôïc ñoåi môùi trong nhöõng naêm tôùi chính laø nhöõng DN coù vò trí heát söùc quan troïng, keát quaû ñoåi môùi boä phaän DNNN chieám giöõ hôn 80% toång löôïng voán cuûa Nhaø nöôùc naøy seõ taïo ñoäng löïc maïnh meõ ñeå phaùt trieån kinh teá, coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc. Cuï theå, phaûi thu heïp maïnh hôn dieän DN 100% voán nhaø nöôùc, noùi chung ñaïi boä phaän DNNN toàn taïi döôùi hình thöùc ña sôû höõu. Beân caïnh ñoù, caàn taäp trung hôn nöõa DNNN, maø chuû yeáu laø nhöõng DN trong ñoù Nhaø nöôùc coù coå phaàn chi phoái nhöng khoâng nhaát thieát treân 51%, vaøo moät soá ngaønh, lónh vöïc raát then choát cuûa neàn kinh teá. Tröôùc maét, caàn quy ñònh roõ theo höôùng môû roäng nhöõng ngaønh, lónh vöïc maø Nhaø nöôùc khoâng caàn giöõ coå phaàn chi phoái theo tinh thaàn Nghò quyeát Trung öông 9 (khoaù IX). Phaûi hình thaønh caùc DN lôùn, caùc taäp ñoaøn kinh teá lôùn, ña sôû höõu, noøng coát laø sôû höõu nhaø nöôùc. Vieäc saép xeáp caùc DNNN phaûi keát hôïp nguyeân taéc ngaønh vaø laõnh thoå. DNNN phaûi thöïc söï hoaït ñoäng theo cheá ñoä coâng ty; phaûi coù quyeàn töï chuû ñaày ñuû hôn treân thò tröôøng. Phaûi thöïc hieän ñuùng nguyeân taéc thò tröôøng, khoâng ñöôïc aùp ñaët chuû quan, duy yù chí, traùi nguyeân taéc thò tröôøng trong vieäc saép xeáp, CPH DNNN nhö: khoâng neân saùp nhaäp nhöõng DNNN ñang thua loã, ñang trong tình traïng phaù saûn vaøo nhöõng DN maïnh, taïo gaùnh nôï cho caùc DN naøy; khoâng neân aùp duïng hình thöùc coâng ty TNHH moät thaønh vieân laø Nhaø nöôùc ñoái vôùi nhöõng DN thuoäc dieän CPH; khoâng neân CPH nhöõng DN ñang trong tình traïng thua loã maø chöa coù phöông aùn kinh doanh môùi...
Trong naêm 2006, Thaønh phoá Hoà Chí Minh seõ ñaåy maïnh coå phaàn hoùa, phaán ñaáu hoaøn thaønh keá hoaïch coå phaàn hoùa 51 doanh nghieäp vaø ñaït 10% soá doanh nghieäp ñaõ coå phaàn hoùa nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn. Thaønh phoá cuõng ñaët muïc tieâu trong naêm 2006 hoaøn thaønh vieäc chuyeån ñoåi caùc Toång Coâng ty vaø coâng ty Nhaø nöôùc coù quy moâ lôùn sang hoaït ñoäng theo moâ hình Coâng ty meï-coâng ty con.
Ban Ñoåi môùi quaûn lyù doanh nghieäp thaønh phoá cho bieát theo keá hoaïch, ñeán cuoái naêm 2007 TP.HCM seõ coå phaàn hoùa 8 trong soá 17 Toång Coâng ty vaø coâng ty lôùn theo moâ hình Coâng ty meï-coâng ty con, xaây döïng 1 hoaëc 2 taäp ñoaøn kinh teá lôùn trong 2 ngaønh coâng nghieäp-dòch vuï vaø môû roäng ra caùc ngaønh khaùc trong caùc naêm tieáp theo.
Trong naêm 2006, Thaønh phoá cuõng phaán ñaáu hoaøn thaønh vieäc taùch chöùc naêng quaûn lyù Nhaø nöôùc vaø quaûn lyù saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc sôû, ngaønh, quaän, huyeän ñoái vôùi caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc tröïc thuoäc, tröø caùc doanh nghieäp ñaëc thuø.
KEÁT LUAÄN
Coå phaàn hoùa DNNN laø moät chieán löôïc maø caû nöôùc caàn phaûi ñaåy maïnh thöïc hieän thoáng nhaát ôû caùc caáp. Thöïc teá ñaõ cho thaáy, nhôø coå phaàn hoùa, nhieàu doanh nghieäp ñaõ hoaït ñoäng hieäu quaû hôn, theå hieän ôû caùc chæ tieâu doanh thu, lôïi nhuaän, tieàn löông, coå töùc. Nhôø hoaït ñoäng hieäu quaû, nhieàu doanh nghieäp ñaõ huy ñoäng nhieàu nguoàn voán cuûa xaõ hoäi nhö Coâng ty Coå phaàn cô ñieän laïnh REE, neäm Kim Ñan, sôn Baïch Tuyeát, goã SAVIMEX.
Tuy nhieân, tieán trình CPH DNNN ôû nöôùc ta, do caùc nguyeân nhaân khaùch quan vaø chuû quan, vaãn coøn chaäm vaø chöa thöïc söï ñoàng boä, roäng khaép treân caû nöôùc, trong taát caû caùc ngaønh ngheà. Treân theá giôùi, Quoác gia ñöôïc coi laø taùi cô caáu doanh nghieäp nhaø nöôùc thaønh coâng nhaát nhö Malaysia cuõng phaûi maát hôn 10 naêm. Vaø trong töông lai, ñoù thöïc söï laø moät quaù trình nhieàu khoù khaên, ñaày thöû thaùch ñoái vôùi caùc nhaø quaûn lyù, laõnh ñaïo ôû Vieät Nam. Daãu khoù khaên, nhöng ñaây laø muïc tieâu phaûi thöïc hieän baèng ñöôïc cuûa nöôùc ta neáu muoán phaùt trieån ñaát nöôùc- gioáng nhö moät chuù caù cheùp nhoû phaûi vöôït aûi moân quan ñeå ñöôïc hoùa roàng.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Đánh giá thực trạng công tác cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước và các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.doc