27 trang
Lời nói đầu 1
Phần I 2
Cơ sở lý luận về chứng khoán và thị trường chứng khoán. 2
I. Thị trường chứng khoán. 2
1. Khái niệm. 2
2. Lịch sử hình thành và phát triển của thị trường chứng khoán 2
3. Phân loại TTCK 3
31 Căn cứ theo tính chất pháp lý có thị trường chứng khoán chính thức và thị trường chứng khoán phi chính thức. 3
32 . Căn cứ vào quá trình luân chuyển chứng khoán có thị trường phát hành và thị trường giao dịch. 4
33 . Căn cứ vào phương thức giao dịch có thị trường giao ngay và thị trường tương lai. 4
34 . Căn cứ vào đặc điểm hàng hoá trên thị trường chứng khoán có thị trường trái phiếu, thị trường cổ phiếu và thị trường phát sinh. 4
4. Vai trò của thị trường chứng khoán. 4
41 Đối với chính phủ. 4
42 Đối với các doanh nghiệp. 5
43 Đối với nhà đầu tư. 5
5. Các nguyên tắc cơ bản về hoạt động của thị trường chứng khoán. 5
51 Nguyên tắc trung gian. 5
52 Nguyên tắc định giá. 6
53 Nguyên tắc công khai hoá. 6
II. Chứng khoán. 7
1. Khái niệm. 7
2. Phân loại. 7
21 Căn cứ theo tiêu thức pháp lý có chứng khoán vô danh và chứng khoán kí danh. 7
22 Căn cứ theo tính chất thu nhập có chứng khoán có thu nhập ổn định, chứng khoán có thu nhập không ổn định và chứng khoán hỗn hợp. 7
23 Căn cứ theo chủ thể phát hành có chứng khoán Chính phủ và chứng khoán công ty. 7
3. Trái phiếu. 8
31 Đặc điểm. 8
32.Môt. vài loại trái phiếu. 8
4. Cổ phiếu. 9
41 Khái niệm 9
42 Cổ phiếu thường. 9
43 Cổ phiếu ưu đãi. 9
5. Các công cụ phát sinh. 10
51 Khái niệm. 10
52 Một số công cụ phát sinh là quyền lựa chọn và hợp đồng tương lai. 10
Phần II 12
Điều kiện và khả năng huy động vốn qua Thị trường chứng khoán ở việt nam 12
I. Mô hình thị trường chứng khoán Việt Nam. 12
1. Về cơ quan quản lý thị trường chứng khoán. 12
2. Về trung tâm giao dịch chứng khoán. 12
3. Về sở giao dịch chứng khoán. 12
31 Hình thức sở hữu. 12
32 Số lượng Sở giao dịch chứng khoán. 12
33 Địa điểm thiết lập Sở giao dịch chứng khoán. 12
34 Giao dịch ngoài Sở. 13
35 Hệ thống giao dịch. 13
36 Mức độ tự động hoá. 13
4. Về lĩnh vực đăng ký, thanh toán - bù trừ và lưu giữ chứng khoán. 13
5. Về các tổ chức trung gian. 13
6. Về sự tham gia của bên nước ngoài. 14
II. Điều kiện và khả năng huy động vốn trên thị trường chứng khoán 14
1. Cách gọi vốn của công ty 14
2. Điều kiện và thủ tục phát hành chứng khoán của doanh nghiệp 16
21 Điều kiện phát hành chứng khoán ra công chúng 16
22 Thủ tục đăng ký phát hành chứng khoán 17
3. Niêm yết chứng khoán 19
Phần III : thực trạng và giải pháp phát triển thị trường chứng khoán đáp ứng nhu cầu vốn đầu tư của doanh nghiệp 20
I. Thực trạng huy động vốn của các doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán việt nam 20
II. Các giải pháp nâng cao khả năng huy động vốn của doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán 22
Kết Luận 24
Tài liệu tham khảo 25
Lời nói đầu
Thị trường chứng khoán Việt Nam mới ra đời đầu năm 2000. Thuật ngữ “Thị trường chứng khoan”' còn khá mới mẻ đối với công chúng Việt Nam. Trong khi đó ở nhiều nước trên thế giới, thị trường chứng khoán đã phát triển rất sôi động. Vai trò quan trọng nhất của TTCK là huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế. Trong nền kinh tế hiện đại, TTCK trở thành một kênh huy động vốn chủ yếu đối với các doanh nghiệp.
TTCK ỏ Việt nam quy mô còn nhỏ bé nhưng đã bước đầu xây dựng được một hệ thống tương đối hoàn chỉnh. Đã có nhiều doanh nghiệp thực hiện việc huy động vốn qua kênh này. Đề án này nghiên cứu về điều kiện và khả năng huy động vốn của doanh nghiệp trên TTCK trên góc độ vĩ mô. Tập trung trình bày về các cơ sở lý luận về TTCK và cách thức huy động vốn cũng như điều kiện và khả năng huy động vốn của doanh nghiệp qua kênh quan trọng này
Đề tài gồm 3 phần
Phần I. Cơ sở lý luận về chứng khoán và TTCK
Phần II. Điều kiện và khả năng huy động vốn trên TTCK của doanh nghiệp
Phần II. Thực trạng và giải pháp phát triển TTCK đáp ứng nhu cầu huy động vốn đầu tư của doanh nghiệp
27 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 3197 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Điều kiện và khả năng huy động vốn trên Thị trường chứng khoán của doanh nghiệp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu
ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam míi ra ®êi ®Çu n¨m 2000. ThuËt ng÷ “ThÞ trêng chøng kho¸n” cßn kh¸ míi mÎ ®èi víi c«ng chóng ViÖt Nam. Trong khi ®ã ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi, thÞ trêng chøng kho¸n ®· ph¸t triÓn rÊt s«i ®éng. Vai trß quan träng nhÊt cña TTCK lµ huy ®éng vèn ®Çu t cho nÒn kinh tÕ. Trong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, TTCK trë thµnh mét kªnh huy ®éng vèn chñ yÕu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp.
TTCK á ViÖt nam quy m« cßn nhá bÐ nhng ®· bíc ®Çu x©y dùng ®îc mét hÖ thèng t¬ng ®èi hoµn chØnh. §· cã nhiÒu doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc huy ®éng vèn qua kªnh nµy. §Ò ¸n nµy nghiªn cøu vÒ ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña doanh nghiÖp trªn TTCK trªn gãc ®é vÜ m«. TËp trung tr×nh bµy vÒ c¸c c¬ së lý luËn vÒ TTCK vµ c¸ch thøc huy ®éng vèn còng nh ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña doanh nghiÖp qua kªnh quan träng nµy
§Ò tµi gåm 3 phÇn
PhÇn I. C¬ së lý luËn vÒ chøng kho¸n vµ TTCK
PhÇn II. §iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn trªn TTCK cña doanh nghiÖp
PhÇn II. Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn TTCK ®¸p øng nhu cÇu huy ®éng vèn ®Çu t cña doanh nghiÖp
PhÇn I
C¬ së lý luËn vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n.
I. ThÞ trêng chøng kho¸n.
1. Kh¸i niÖm.
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ thÞ trêng cã tæ chøc, lµ n¬i mµ c¸c chøng kho¸n ®îc mua b¸n theo c¸c qui t¾c ®· ®îc Ên ®Þnh. Chøng kho¸n ®îc hiÓu lµ c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ hay bót to¸n ghi sæ, nã cho phÐp chñ së h÷u cã quyÒn yªu cÇu vÒ thu nhËp vµ tµi s¶n cña tæ chøc ph¸t hµnh hoÆc quyÒn së h÷u. C¸c quyÒn yªu cÇu nµy cã sù kh¸c nhau gi÷ c¸c lo¹i chøng kho¸n, tuú theo tÝnh chÊt së h÷u cña chóng.
ThÞ trêng chøng kho¸n kh«ng gièng víi thÞ trêng c¸c hµng ho¸ th«ng thêng kh¸c v× hµng ho¸ cña thÞ trêng chøng kho¸n lµ mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt, lµ quyÒn së h÷u vÒ t b¶n. Nh vËy, cã tthÓ nãi b¶n chÊt cña thÞ trêng chøng kho¸n lµ thÞ trêng thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a cung vµ cÇu cña vèn ®Çu t mµ ë ®ã, gi¸ c¶ cña chøng kho¸n chøa ®ùng nh÷ng th«ng tin vÒ chi phÝ vèn hay gi¸ c¶ cña vèn ®Çu t. ThÞ trêng chøng kho¸n lµ h×nh thøc phat triÓn bËc cao cña nÒn s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸.
2. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thÞ trêng chøng kho¸n
ThÞ trêng chøng kho¸n ®îc coi lµ ®Æc trng c¬ b¶n, lµ biÓu tîng cña nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i. Ngêi ta cã thÓ ®o lêng vµ dù tÝnh sù ph¸t triÓn kinh tÕ qua diÔn biÕn trªn thÞ trêng chøng kho¸n. H×nh thøc s¬ khai cña TTCK ®· xuÊt hiÖn c¸ch ®©y hµng tr¨m n¨m. Vµo kho¶ng thÕ kû 15, ë c¸c thµnh phè trung t©m th¬ng m¹i cña c¸c níc ph¬ng t©y, trong c¸c chî phiªn hay héi chî, c¸c th¬ng gia thêng tô tËp t¹i c¸c qu¸n cµ phª ®Ó th¬ng lîng mua b¸n, trao ®æi hµng ho¸. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng nµy lµ c¸c th¬ng gia chØ trao ®æi b»ng lêi nãi víi nhau vÒ c¸c hîp ®ång mua b¸n mµ kh«ng cã sù xuÊt hiÖn cña bÊt cø hµng ho¸, giÊy tê bµo. §Õn cuèi thÓ kû 15 “khu chî riªng” ®· trë thµnh thÞ trêng ho¹t ®éng thêng xuyªn víi nh÷ng quy íc x¸c ®Þnh cho c¸c cuéc th¬ng th¬ng lîn. Nh÷ng quy íc nµy dÇn trë thµnh c¸c quy t¾c cã tÝnh chÊt b¾t buéc víi c¸c thµnh viªn tham gia.
Buæi häp ®Çu tiªn diÔn ra n¨m 1453 t¹i mét l÷ qu¸n t¹i gia ®×nh Vanber t¹i tµnh phèi Bruges (BØ). Trîc l÷ qu¸n cã mét b¶ng hiÖu vÏ 3 tói da vµ ch÷. Ba tói da tîng trng cho ba néi dung cña thÞ trêng: thÞ trêng hµng ho¸, thÞ trêng ngo¹i tÖ vµ thÞ trêng chøng kho¸n ®éng s¶n cßn ch÷ bourse cã nghÜa lµ mËu dÞch thÞ trêng hay cßn gäi lµ n¬i bu«n b¸n chøng kho¸n.
§Õn n¨m 1547, thÞ trêng ë thµnh phè Bruges bÞ sôp ®æ do cöa biÓn Evin n¬i dÉn c¸c tµu thuyÒn vµo bu«n b¸n t¹i thµnh phè bÞ c¸t biÓn lÊp mÊt.
Tuy nhiªn, vµo n¨m 1531 thÞ trêng nµy ®· ®îc dêi tíi thµnh phè c¶ng Anvers(bØ), tõ ®ã thÞ trêng nµy ph¸t triÓn nhanh chãng. Mét thÞ trêng nh vËy còng ®îc thµnh lËp ë London vµo thÕ kû 18 sau ®ã mét lo¹i thÞ trêng t¹i Ph¸p, §øc, ý vµ mét sè níc B¾c ¢u vµ Mü còng ®îc thµnh lËp. Sau mét thêi gian ho¹t ®éng thÞ trêng ®· chøng tá kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña c¶ 3 giao dÞch kh¸c nhau. V× thÕ, thÞ trêng hµng ho¸ ®îc t¸ch ra thµnh c¸c khu th¬ng m¹i, thÞ trêng ngo¹i tÖ ®îc t¸ch ra vµ ph¸t triÓn thµnh thÞ trêng hèi ®o¸i. ThÞ trêng chøng kho¸n ®éng s¶n trë thµnh thÞ trêng chøng kho¸n. Nh vËy, thÞ trîng chøng kho¸n ®îc h×nh thµnh cïng víi thÞ trêng hµng ho¸ vµ thÞ trêng hèi ®o¸i.
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña thÞ trêng chøng kho¸n ®· tr¶i qua nhiÒu bíc th¨ng trÇm. LÞch sö ®· ghi nhËn hai ®ît khñng ho¶ng lín, ®ã lµ khi c¸c thÞ trêng chøng kho¸n lín ë Mü, T©u ¢u, B¾c ¢u, NhËt B¶n bÞ sôp ®æ chØ trong vµi giê vµo “ngµy thø n¨m ®en tèi”, 29/10/1929 vµ “ngµy thø hai ®en tèi” 19/10/1987. Song, tr¶i qua c¸c cuéc khñng ho¶ng, cuèi cïng thÞ trêng chøng kho¸n l¹i ®îc phôc håi vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn, trë thµnh mét thÓ chÕ tµi chÝnh kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng.
3. Ph©n lo¹i TTCK
3.1. C¨n cø theo tÝnh chÊt ph¸p lý cã thÞ trêng chøng kho¸n chÝnh thøc vµ thÞ trêng chøng kho¸n phi chÝnh thøc.
ThÞ trêng chøng kho¸n chÝnh thøc hay cßn gäi lµ Së giao dÞch chøng kho¸n lµ n¬i mua b¸n lo¹i chøng kho¸n ®îc niªm yÕt cã ®Þa ®iÓm vµ thêi biÓu mua b¸n râ rÖt, gi¸ c¶ ®îc x¸c ®Þnh theo h×nh thøc ®Êu gi¸ hoÆc ®Êu lÖnh.
ThÞ trêng chøng kho¸n phi chÝnh thøc hay cßn gäi lµ thÞ trêng OTC lµ n¬i mua b¸n chøng kho¸n bªn ngoµi Së giao dÞch, kh«ng cã ngµy giê nghØ hay thñ tôc quyÕt ®Þnh mµ do tho¶ thuËn gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n.
3.2.. C¨n cø vµo qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn chøng kho¸n cã thÞ trêng ph¸t hµnh vµ thÞ trêng giao dÞch.
ThÞ trêng ph¸t hµnh hay cßn gäi lµ thÞ trêng s¬ cÊp lµ n¬i c¸c chøng kho¸n ®îc ph¸t hµnh lÇn ®Çu bëi c¸c nhµ ph¸t hµnh ®îc b¸n cho c¸c nhµ ®Çu t.
3.3.. C¨n cø vµo ph¬ng thøc giao dÞch cã thÞ trêng giao ngay vµ thÞ trêng t¬ng lai.
ThÞ trêng giao ngay lµ thÞ trêng mua b¸n chøng kho¸n theo gi¸ cña ngµy giao dÞch nhng viÖc thanh to¸n vµ chuyÓn giao chøng kho¸n sÏ diÔn ra tiÕp theo sau ®ã vµi ngµy theo qui ®Þnh.
ThÞ trêng t¬ng lai lµ thÞ trêng mua b¸n chøng kho¸n theo mét lo¹t hîp ®ång ®Þnh s½n, gi¸ c¶ ®îc tho¶ thuËn trong ngµy giao dÞch nhng viÖc thanh to¸n vµ chuyÓn giao chøng kho¸n sÏ diÔn ra trong mét ngµy kú h¹n nhÊt ®Þnh trong t¬ng lai.
3.4.. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm hµng ho¸ trªn thÞ trêng chøng kho¸n cã thÞ trêng tr¸i phiÕu, thÞ trêng cæ phiÕu vµ thÞ trêng ph¸t sinh.
* ThÞ trêng tr¸i phiÕu lµ n¬i mua b¸n c¸c tr¸i phiÕu.
* ThÞ trêng cæ phiÕu lµ n¬i mua b¸n c¸c cæ phiÕu.
* ThÞ trêng ph¸t sinh lµ n¬i mua b¸n c¸c c«ng cô cã nguån gèc chøng kho¸n.
4. Vai trß cña thÞ trêng chøng kho¸n.
4.1. §èi víi chÝnh phñ.
ThÞ trêng chøng kho¸n cung cÊp c¸c ph¬ng tiÖn ®Ó huy ®éng vèn vµ sö dông c¸c nguån vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. ChÝnh phñ huy ®éng vèn b»ng viÖc b¸n tr¸i phiÕu vµ dïng sè tiÒn ®ã ®Ó ®Çu t vµo c¸c dù ¸n cÇn thiÕt cña m×nh.
ThÞ trêng chøng kho¸n cßn gãp phÇn thùc hiÖn qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸. ChÝnh thÞ trêng chøng kho¸n cã thùc míi cã thÓ tuyªn truyÒn sù cÇn thiÕt cña thÞ trêng chøng kho¸n mét c¸ch tèt nhÊt. Tõ ®ã khuyÕn khÝch viÖc cæ phÇn ho¸ nhanh lªn c¸c doanh nghiÖp quèc doanh.
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ n¬i ®Ó thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. L·i suÊt thÞ trêng cã thÓ t¨ng lªn hoÆc gi¶m xuèng do viÖc chÝnh phñ mua hoÆc b¸n tr¸i phiÕu.
Ngoµi ra thÞ trêng chøng kho¸n lµ n¬i thu hót c¸c nguån vèn ®Çu t gi¸n tiÕp tõ níc ngoµi qua viÖc níc ngoµi mua chøng kho¸n.
4.2. §èi víi c¸c doanh nghiÖp.
ThÞ trêng chøng kho¸n gióp c¸c c«ng ty tho¸t khái c¸c kho¶n vay cã chi phÝ tiÒn vay cao ë c¸c ng©n hµng. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ ph¸t hµnh cæ phiÕu hoÆc tr¸i phiÕu. HoÆc chÝnh thÞ ttêng chøng kho¸n t¹o ra tÝnh thanh kho¶n ®Ó cho c«ng ty cã thÓ b¸n chøng kho¸n bÊt kú lóc nµo ®Ó cã tiÒn. Nh vËy, thÞ trêng chøng kho¸n gióp c¸c doanh nghiÖp ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn vµ ®Çu t.
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ n¬i ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp vµ cña c¶ nÒn kinh tÕ mét c¸ch tæng hîp vµ chÝnh x¸c (kÓ c¶ gi¸ trÞ h÷u h×nh vµ v« h×nh) th«ng qua chØ sè gi¸ chøng kho¸n trªn thÞ trêng. Tõ ®ã t¹o ra mét m«i trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, kÝch thÝch ¸p dông c«ng nghÖ míi, c¶i tiÕn s¶n phÈm.
ThÞ trêng chøng kho¸n cßn lµ n¬i gióp c¸c tËp ®oµn ra m¾t c«ng chóng. ThÞ trêng chøng kho¸n chÝnh lµ n¬i qu¶ng c¸o Ýt chi phÝ vÒ b¶n th©n doanh nghiÖp.
4.3. §èi víi nhµ ®Çu t.
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ n¬i mµ c¸c nhµ ®Çu t cã thÓ dÔ dµng t×m kiÕm c¸c c¬ héi ®Çu t ®Ó ®a d¹ng ho¸ ®Çu t, gi¶m thiÓu rñi ro trong ®Çu t.
5. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n.
5.1. Nguyªn t¾c trung gian.
Trªn thÞ trêng chøng kho¸n, c¸c giao dÞch thêng ®îc thùc hiÖn th«ng qua tæ chøc trung gian vµ m«i giíi lµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n. Trªn thÞ trêng s¬ cÊp, c¸c nhµ ®Çu t thêng kh«ng mua trùc tiÕp cña nhµ ph¸t hµnh mµ mua tõ c¸c nhµ b¶o l·nh ph¸t hµnh. Trªn thÞ trêng thø cÊp, th«ng qua nghiÖp vô m«i giíi kinh doanh c¸c c«ng ty chøng kho¸n mua chøng kho¸n gióp c¸c nhµ ®Çu t, hoÆc mua chøng kho¸n cña nhµ ®Çu t nµy ®Ó mua vµ b¸n cho c¸c nhµ ®Çu t kh¸c.
Nguyªn t¾c nµy nh»m ®¶m b¶o c¸c lo¹i chøng kho¸n ®îc giao dÞch lµ chøng kho¸n thùc vµ gióp thÞ trêng ho¹t ®éng lµnh m¹nh, b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c nhµ ®Çu t.
5.2. Nguyªn t¾c ®Þnh gi¸.
ViÖc ®Þnh gi¸ chøng kho¸n trªn thÞ trêng phô thuéc hoµn toµn vµo c¸c nhµ trung gian m«i giíi. Mçi nhµ trung gian m«i giíi ®Þnh gi¸ mçi lo¹i chøng kho¸n t¹i mét thêi ®iÓm tuú theo sù xÐt ®o¸n vµ tïy vµo sè cung cÇu chøng kho¸n cã trªn thÞ trêng. ViÖc ®Þnh gi¸ chøng kho¸n ®îc thùc hiÖn th«ng qua cuéc th¬ng lîng gi÷a nh÷ng ngêi trung gian m«i giíi cÇn mua vµ cÇn b¸n. Gi¸ c¶ ®îc x¸c ®Þnh khi hai bªn ®· thèng nhÊt. TÊt c¶ c¸c thµnh viªn cã liªn quan trªn thÞ trêng kh«ng ai cã thÓ can thiÖp vµo sù t¸c ®éng qua l¹i cña sè cung cÇu chøng kho¸n trªn thÞ trêng vµ còng kh«ng ai cã quyÒn ®Þnh gi¸ chøng kho¸n mét c¸ch ®éc ®o¸n. V× thÕ thÞ trêng chøng kho¸n ®îc coi lµ thÞ trêng tù do nhÊt trong c¸c thÞ trêng.
5.3. Nguyªn t¾c c«ng khai ho¸.
TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trªn thÞ trêng chøng kho¸n ®Òu ®îc c«ng khai ho¸ vÒ c¸c lo¹i chøng kho¸n ®îc ®a ra mua b¸n trªn thÞ trêng, còng nh t×nh h×nh tµi chÝnh vÒ kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty ph¸t hµnh vµ sè lîng chøng kho¸n vµ gi¸ c¶ tõng lo¹i ®Òu ®îc c«ng khai trªn thÞ trêng vµ trong c¸c b¸o c¸o. Khi kÕt thóc mét cuéc giao dÞch sè lîng chøng kho¸n ®îc mua b¸n, gi¸ c¶ tõng lo¹i ®Òu ®îc lËp tøc th«ng b¸n ngay. Nguyªn t¾c nµy nh»m ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ngêi mua vµ ngêi b¸n chøng kho¸n kh«ng bÞ hí trong mua b¸n chøng kho¸n vµ ngêi mua chøng kho¸n dÔ dµng chän lo¹i chøng kho¸n theo së thÝch cña m×nh.
II. Chøng kho¸n.
1. Kh¸i niÖm.
Chøng kho¸n lµ nh÷ng giÊy tê cã gi¸ x¸c ®Þnh sè vèn ®Çu t vµ nã x¸c nhËn quyÒn ®ßi nî hay quyÒn së h÷u vÒ tµi s¶n, bao gåm nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ thu nhËp trong mét kho¶ng thêi gian nµo ®ã vµ cã kh¶ n¨ng chuyÓn nhîng.
2. Ph©n lo¹i.
2.1. C¨n cø theo tiªu thøc ph¸p lý cã chøng kho¸n v« danh vµ chøng kho¸n kÝ danh.
Chøng kho¸n v« danh lµ lo¹i chøng kho¸n kh«ng ghi râ hä tªn chñ së h÷u. ViÖc chuyÓn nhîng lo¹i nµy rÊt dÔ dµng, kh«ng cÇn thñ tôc ®¨ng ký rêm rµ.
Chøng kho¸n ký danh lµ lo¹i chøng kho¸n ghi râ hä tªn chñ së h÷u. ViÖc chuyÓn nhîng lo¹i nµy ®îc thùc hiÖn b»ng thñ tôc ®¨ng ký t¹i c¬ quan ph¸t hµnh.
2.2. C¨n cø theo tÝnh chÊt thu nhËp cã chøng kho¸n cã thu nhËp æn ®Þnh, chøng kho¸n cã thu nhËp kh«ng æn ®Þnh vµ chøng kho¸n hçn hîp.
Chøng kho¸n cã thu nhËp æn ®Þnh lµ c¸c tr¸i phiÕu thu nhËp cña nã kh«ng phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty.
Chøng kho¸n cã thu nhËp kh«ng æn ®Þnh lµ c¸c cæ phiÕu thêng, thu nhËp cña nã phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty vµ chÝnh s¸ch tr¶ cæ tøc.
Chøng kho¸n hçn hîp lµ cæ phiÕu u ®·i, cã mét phÇn thu nhËp lµ kh«ng phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty.
2.3. C¨n cø theo chñ thÓ ph¸t hµnh cã chøng kho¸n ChÝnh phñ vµ chøng kho¸n c«ng ty.
Chøng kho¸n ChÝnh phñ lµ c¸c chøng kho¸n do c¸c c¬ quan cña ChÝnh phñ trung ¬ng hay chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ph¸t hµnh nh tr¸i phiÕu kho b¹c, tr¸i phiÕu c«ng tr×nh, tr¸i phiÕu ChÝnh phñ, c«ng tr¸i Nhµ níc.
Chøng kho¸n c«ng ty lµ chøng kho¸n do c¸c doanh nghiÖp, c«ng ty cæ phÇn ph¸t hµnh nh tr¸i phiÕu, cæ phiÕu vµ c¸c c«ng cô cã nguån gèc chøng kho¸n.
3. Tr¸i phiÕu.
3.1. §Æc ®iÓm.
Tr¸i phiÕu lµ giÊy tê cã gi¸ x¸c ®Þnh sè vèn ®Çu t vµ x¸c nhËn quyÒn ®ßi nî bao gåm nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ thu nhËp trong mét kho¶ng thêi gian nµo ®ã vµ cã kh¶ n¨ng chuyÓn nhîng.
Tõ kh¸i niÖm trªn ta thÊy tr¸i phiÕu cã ®Æc ®iÓm lµ cã thu nhËp æn ®Þnh, cã kh¶ n¨ng chuyÓn nhîng, cã thêi gian ®¸o h¹n. §ång thêi tr¸i chñ kh«ng cã quyÒn tham gia bÇu cö, øng cö vµo Héi ®ång qu¶n trÞ. Nhng tr¸i phiÕu ®em l¹i cho tr¸i chñ quyÒn ®îc u tiªn trong ph©n chia lîi nhuËn còng nh thanh lý tµi s¶n khi c«ng ty ph¸ s¶n.
3.2.Mét vµi lo¹i tr¸i phiÕu.
Tr¸i phiÕu cã l·i suÊt cè ®Þnh lµ tr¸i phiÕu cho l·i suÊt cè ®Þnh ngay t¹i thêi ®iÓm ph¸t hµnh.
Tr¸i phiÕu cã l·i suÊt th¶ næi lµ tr¸i phiÕu cho l·i suÊt ®îc ®iÒu chØnh theo tõng thêi kú.
Tr¸i phiÕu kh«ng cã l·i lµ tr¸i phiÕu kh«ng cho l·i suÊt thêng kú, nã ®îc mua víi gi¸ thÊp so víi mÖnh gi¸. Toµn bé tiÒn lêi vµ gi¸ trÞ t¨ng thªm sÏ b»ng ®óng mÖnh gi¸ vµo ngµy ®¸o h¹n.
Tr¸i phiÕu thu nhËp lµ tr¸i phiÕu ®îc ph¸t hµnh bëi c¸c c«ng ty ®ang trong thêi kú tæ chøc l¹i. C«ng ty ph¸t hµnh høa sÏ tr¶ sè gèc khi tr¸i phiÕu hÕt h¹n nhng chØ høa tr¶ l·i nÕu c«ng ty cã ®ñ thu nhËp.
Tr¸i phiÕu cã thÓ thu håi lµ tr¸i phiÕu cho phÐp c«ng ty cã thÓ mua l¹i tr¸i phiÕu vµo mét thêi gian nµo ®ã. Tuy nhiªn tr¸i phiÕu kh«ng thÓ thu håi mét vµi n¨m sau khi chóng ®îc ph¸t hµnh.
Tr¸i phiÕu cã thÓ chuyÓn ®æi lµ tr¸i phiÕu cho phÐp ngêi gi÷ nã ®îc chuyÓn ®æi sang mét sè lîng cæ phiÕu nhÊt ®Þnh víi gi¸ x¸c ®Þnh.
Tr¸i phiÕu phiÕu kÌm giÊy b¶o ®¶m lµ tr¸i phiÕu cho phÐp, ngêi gi÷ nã cã quyÒn mua thªm mét sè lîng cæ phiÕu nhÊt ®Þnh cña ®¬n vÞ ph¸t hµnh ë mét gi¸ x¸c ®Þnh (mét giÊy b¶o ®¶m ë gãc tr¸i phiÕu b»ng mét cæ phiÕu).
Tr¸i phiÕu Euro lµ tr¸i phiÕu ph¸t hµnh b»ng ®ång tiÒn cña níc ph¸t hµnh t¹i mét níc kh¸c.
Tr¸i phiÕu Dollar lµ tr¸i phiÕu ph¸t hµnh b»ng ®ång §«la Mü ë c¸c níc ngoµi níc Mü.
Tr¸i phiÕu Yankee lµ tr¸i phiÕu cña c¸c c«ng ty vµ ChÝnh phñ níc ngoµi ph¸t hµnh b»ng §«la Mü vµ ®îc giao dÞch ë thÞ trêng Mü.
4. Cæ phiÕu.
4.1. Kh¸i niÖm
Cæ phiÕu lµ nh÷ng giÊy tê cã gi¸ x¸c ®Þnh sè vèn ®Çu t vµ nã x¸c nhËn quyÒn së h÷u vÒ tµi s¶n vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ thu nhËp trong mét kho¶ng thêi gian nµo ®ã vµ cã kh¶ n¨ng chuyÓn nhîng. Cã hai lo¹i cæ phiÕu lµ cæ phiÕu thêng vµ cæ phiÕu u ®·i.
4.2. Cæ phiÕu thêng.
Cæ phiÕu thêng lµ cæ phiÕu kh«ng cã thêi gian ®¸o h¹n, kh«ng cã thu nhËp æn ®Þnh mµ thu nhËp cña nã phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh hay chÝnh s¸ch chi tr¶ cæ tøc cña c«ng ty. Cæ phiÕu thêng cã kh¶ n¨ng chuyÓn nhîng dÔ dµng. Ngêi n¾m gi÷ cæ phiÕu thêng cã quyÒn tham gia bÇu cö vµo Héi ®ång qu¶n trÞ nhng kh«ng ®îc u tiªn trong ph©n chia lîi nhuËn còng nh thanh lý tµi s¶n khi c«ng ty ph¸ s¶n. Ngoµi ra cæ phiÕu thêng cßn ®em l¹i quyÒn ®Æt mua cæ phiÕu míi cho c¸c cæ ®«ng.
4.3. Cæ phiÕu u ®·i.
Cæ phiÕu u ®·i lµ lo¹i cæ phiÕu cã sù u tiªn h¬n cæ phiÕu thêng trong viÖc ph©n chia lîi nhuËn còng nh chi tr¶ cæ tøc vµ thanh lý tµi s¶n khi c«ng ty ph¸ s¶n.
Cæ phiÕu u ®·i còng nh cæ phiÕu thêng lµ nã kh«ng cã thêi gian ®¸o h¹n. Nã tån t¹i ë sù tån t¹i cña c«ng ty. Nã còng cã kh¶ n¨ng chuyÓn nhîng nhng ph¶i thªm mét sè ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Cæ tøc cña cæ phiÕu u ®·i lÉn cæ phiÕu thêng ®Òu kh«ng ph¶i lµ nî cña c«ng ty do ®ã kh«ng cã thu nhËp æn ®Þnh trong ®iÒu kiÖn b×nh thêng vµ nã cã thÓ ®îc mua l¹i bëi nhµ ph¸t hµnh.
Cæ phiÕu u ®·i cßn cã mét sè ®iÒu kho¶n kÌm theo. Thø nhÊt, cæ phiÕu u ®·i cã tÝnh chÊt tham dù trong ph©n chia lîi nhuËn khi c«ng ty lµm ¨n cã l·i, vît mét møc nµo ®ã. Thø hai, cæ phiÕu u ®·i cã tÝnh chÊt bá phiÕu. Trong ®iÒu kiÖn b×nh thêng, cæ phiÕu u ®·i kh«ng cã tÝnh chÊt bá phiÕu. Nhng khi c«ng ty lµm ¨n thua lç, cæ phiÕu u ®·i sÏ cã tÝnh chÊt bá phiÕu. Thø ba, cæ phiÕu u ®·i cã tÝnh chÊt tÝch luü hay kh«ng tÝch luü tøc lµ do c«gn ty lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶, c«ng ty sÏ kh«ng tr¶ cæ tøc. Nhng khi c«ng ty lµm ¨n cã l·i c«ng ty cã thÓ tr¶ cæ tøc cho nh÷ng n¨m bÞ thua lç tríc ®ã hoÆc kh«ng tr¶ cæ tøc cña nh÷ng n¨m cha tr¶ ®îc.
5. C¸c c«ng cô ph¸t sinh.
5.1. Kh¸i niÖm.
C«ng cô ph¸t sinh lµ nh÷ng c«ng cô ®îc ph¸t hµnh trªn c¬ së nh÷ng c«ng cô ®· cã nh cæ phiÕu nh»m nhiÒu môc tiªu kh¸c nhau nh ph©n t¸n rñi ro, b¶o vÖ lîi nhuËn hoÆc t¹o lîi nhuËn.
5.2. Mét sè c«ng cô ph¸t sinh lµ quyÒn lùa chän vµ hîp ®ång t¬ng lai.
QuyÒn lùa chän lµ mét c«ng cô cho phÐp ngêi n¾m gi÷ nã ®îc mua (nÕu lµ quyÒn chän mua) hoÆc b¸n (nÕu lµ quyÒn chän b¸n mét khèi lîng nhÊt ®Þnh hµng ho¸ víi mét møc gi¸ x¸c ®Þnh vµ trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. C¸c hµng ho¸ nµy cã thÓ lµ cæ phiÕu, tr¸i phiÕu hay hîp ®ång t¬ng lai.
Hîp ®ång t¬ng l¹i lµ mét tho¶ thuËn trong ®ã mét ngêi mua vµ mét ngêi b¸n chÊp thuËn thùc hiÖn mét giao dÞch t¹i mét thêi ®iÓm x¸c ®Þnh trong t¬ng lai víi mét møc gi¸ ®îc Ên ®Þnh vµo ngµy h«m nay. Hîp ®ång t¬ng lai ®îc niªm yÕt trªn së giao dÞch, nã xo¸ bá rñi ro tÝn dông v× nã ®îc c«ng ty thanh to¸n bï trõ phôc vô nh lµ mét trung gian trong tÊt c¶ c¸c giao dÞch. Ngêi b¸n vµ ngêi mua ®Òu b¸n mua qua c«ng ty thanh to¸n bï trõ. Hîp ®ång t¬ng lai ®Òu ®îc tiªu chuÈn hoÊ vÒ viÖc giao nhËn mét khèi lîng cô thÓ cña mét hµng ho¸ cô thÓ ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn chÊt lîng tèi thiÓu, theo mét thêi h¹n ®îc Ên ®Þnh tríc. Hîp ®ång t¬ng lai cßn ®îc chuyÓn giao theo gi¸ thÞ trêng tøc lµ bÊt kú mãn lîi nµo còng ®îc giao nhËn hµng ngµy. Cô thÓ lµ nÕu gi¸ cña hµng ho¸ c¬ së biÕn ®éng kh¸c víi gi¸ ®· tho¶ thuËn (gi¸ thùc hiÖn hîp ®ång) th× bªn bÞ thiÖt h¹i do sù thay ®æi gi¸ nµy ph¶i tr¶ tiÒn cho bªn ®îc lîi tõ sù thay ®æi gi¸ ®ã. ViÖc thanh to¸n nh thÕ ®îc tiÕn hµnh hµng ngµy.
PhÇn II
§iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn qua ThÞ trêng chøng kho¸n ë viÖt nam
I. M« h×nh thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam.
1. VÒ c¬ quan qu¶n lý thÞ trêng chøng kho¸n.
§èi víi ViÖt Nam, Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc ®· ®îc thµnh lËp ®Ó qu¶n lý vµ gi¸m s¸t thóc ®Èy cho thÞ trêng ph¸t triÓn theo ®Þnh híng XHCN vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cho c¸c nhµ ®©u t. §©y lµ bíc ®i ®óng phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam vµ xu híng quèc tÕ.
2. VÒ trung t©m giao dÞch chøng kho¸n.
Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· ®îc thµnh lËp. Cßn trung t©m giao dÞch chøng kho¸n t¹i Hµ Néi ®ang ®îc xem xÐt thµnh lËp. HÖ thèng giao dÞch cña trung t©m tù ®éng ho¸ víi tr¹m lµm viÖc cã c«ng suÊt nhá.
3. VÒ së giao dÞch chøng kho¸n.
3.1. H×nh thøc së h÷u.
§èi víi ViÖt Nam, Së giao dÞch chøng kho¸n sÏ do Nhµ níc sö h÷u, ®Ó ®¶m b¶o an toµn, c«ng b»ng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
ViÖc thµnh lËp, ®×nh chØ ho¹t ®éng hoÆc gi¶i thÓ Së giao dÞch chøng kho¸n do Thñ tíng chÝnh phñ quyÕt ®Þnh theo ®Ò nghÞ cña Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc. Së giao dÞch chøng kho¸n ViÖt Nam lµ mét tæ chøc ho¹t ®éng kh«ng v× lîi nhuËn ®Æt díi sù qu¶n lý trùc tiÕp cña Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc.
3.2. Sè lîng Së giao dÞch chøng kho¸n.
§Ó tr¸nh nh÷ng bÊt lîi cña viÖc tån t¹i nhiÒu Së giao dÞch chøng kho¸n mµ c¸c níc ®ang gÆp ph¶i, chóng ta còng chØ nªn x©y dùng mét Së giao dichj chøng kho¸n thèng nhÊt víi c¸c sµn giao dÞch t¹i mét, hai thµnh phè ®îc nèi m¹ng víi nhau.
3.3. §Þa ®iÓm thiÕt lËp Së giao dÞch chøng kho¸n.
Së giao dÞch chøng kho¸n ®îc ®Æt ë thµnh phè Hå ChÝ Minh v× hiÖn nay thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ trung t©m th¬ng m¹i tµi chÝnh lín nhÊt trong níc vµ ®Ó cho Së giao dÞch ph¸t triÓn. Víi hÖ thèng giao dÞch ®iÖn tö, c¸c c«ng ty m«i giíi t¹i Hµ Néi vÉn cã thÓ dÔ dµng sÏ ®îc tiÕp cËn thÞ trêng.
3.4. Giao dÞch ngoµi Së.
§èi víi ViÖt Nam, ®Ó c«ng khai ho¸ tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng giao dÞch, Nhµ níc ®ang xem xÐt thµnh lËp Së giao dÞch chøng kho¸n tËp trung cho tÊt c¶ c¸c chøng kho¸n (kÓ c¶ c«ng ty vµ vµ nhá) cã ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt, hay kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt ®îc mua b¸n t¹i Së giao dÞch chøng kho¸n. Tuy nhiªn, viÖc giao dÞch nh÷ng chøng kho¸n cña c«ng ty lín (®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt) t¸ch biÖt víi khu vùc giao dÞch nh÷ng chøng kho¸n cña nh÷ng c«ng ty võa vµ nhá kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt.
3.5. HÖ thèng giao dÞch.
ViÖt Nam ¸p dông hÖ thèng ghÐp lÖnh. HÖ thèng nµy ®¬n gi¶n cho phÐp cã ®îc gi¸ c¶, c¹nh tranh tèt nhÊt nªn ®ang ®îc nhiÒu níc míi næi ¸p dông. ë ViÖt Nam trong thêi gian ®Çu khi thÞ trêng cha ph¸t triÓn, khèi lîng giao dÞch cßn nhá, nªn ¸p dông ph¬ng thøc ghÐp lÖnh tõng ®ît ®Ó gi¶m bít sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶.
3.6. Møc ®é tù ®éng ho¸.
Trong ®iÒu kiÖn chi phÝ cho hÖ thèng tù ®éng ho¸ ngµy cµng cã xu híng gi¶m th× ViÖt Nam cÇn thiÕt vµ sö dông ch¬ng tr×nh tù ®éng ho¸ ngay tõ ®Çu. NÕu b¾t ®Çu b»ng giao dÞch thñ c«ng, sau ®ã l¹i thay thÕ b»ng hÖ thèng tù ®éng th× sÏ tèn kÐm. §Ó tiÕt kiÖm chi phÝ cho thêi gian ®Çu ë ViÖt Nam chØ l¾p ®Æt thiÕt bÞ víi c«ng suÊt xö lý thÊp. C¸c thiÕt bÞ l¾p ®Æt ë tr¹ng th¸i më ®Ó khi khèi lîng giao dÞch t¨ng lªn cã thÓ l¾p ®Æt thªm nh»m mæ réng c«ng suÊt xö lý cña hÖ thèng.
4. VÒ lÜnh vùc ®¨ng ký, thanh to¸n - bï trõ vµ lu gi÷ chøng kho¸n.
HÖ thèng ®¨ng ký, thanh to¸n - bï trõ vµ lu gi÷ chøng kho¸n. C¸c chøc n¨ng ®¨ng ký, thanh to¸n, bï trï vµ lu gi÷ ®îc kÕt hîp vµo mét trung t©m duy nhÊt trong c¶ níc. C¸c c«ng ty chøng kho¸n vµ c¸c ng©n hµng ®îc cho phÐp trë thµnh c«ng ty lu ký.
5. VÒ c¸c tæ chøc trung gian.
ë ViÖt Nam, c¸c ng©n hµng chØ ®îc phÐp kinh doanh chøng kho¸n díi h×nh thøc thµnh lËp c¸c c«ng ty ®éc lËp, ho¹t ®éng t¸ch rêi víi kinh doanh tiÒn tÖ. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ níc còng cho phÐp c¶ c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®éc lËp h×nh thµnh tõ c¸c c«ng ty tµi chÝnh, c¸c tæng c«ng ty lín.
ë ViÖt Nam c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®îc phÐp thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c h×nh thøc nh : b¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n, m«i giíi chøng kho¸n, t doanh chøng kho¸n, t vÊn chøng kho¸n vµ qu¶n lý quü ®Çu t. Riªng h×nh thøc qu¶n lý quü ®Çu t, yªu cÇu ph¶i ho¹t ®éng t¸ch rêi díi h×nh thøc mét c«ng ty ®éc lËp nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña nh÷ng cæ ®«ng cña quü.
Ngoµi ra hiÖn nay, Nhµ níc cßn cho phÐp hai lo¹i doanh nghiÖp tham gia kinh doanh chøng kho¸n lµ c«ng ty cæ phÇn vµ doanh nghiÖp liªn doanh.
Trªn thÕ giíi cã hai lo¹i quü ®Çu t chøng kho¸n chñ yÕu lµ quü ®ãng, vµ quü më. Trong thêi gian ®Çu ViÖt Nam dù kiÕn ¸p dông h×nh thøc quü ®Çu t chøng kho¸n d¹ng quü ®ãng (quü kh«ng mua l¹i cæ phÇn cña cæ ®«ng muèn rót vèn) ®Ó ®¶m b¶o an toµn trong ®iÒu kiÖn kh¶ n¨ng thanh to¸n cña thÞ trêng cßn thÊp.
6. VÒ sù tham gia cña bªn níc ngoµi.
ViÖt Nam cho phÐp bªn níc ngoµi ®îc së h÷u mét tû lÖ phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh vµ cho phÐp c«ng ty chøng kho¸n níc ngoµi ®îc liªn doanh víi c«ng ty chøng kho¸n trong níc theo mét tû lÖ liªn doanh nhÊt ®Þnh.
II. §iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn trªn thÞ trêng chøng kho¸n
1. C¸ch gäi vèn cña c«ng ty
Trong luËt cña ViÖt Nam vµ Ph¸p, viÖc gäi vèn cña c«ng ty ®îc quy ®Þnh ngay khi nã thµnh lËp. LuËt ®Ò ra lo¹i tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n nÕu gäi vèn riªng t vµ cæ phÇn nÕu gäi vèn c«ng chóng. Ranh giíi gäi vèn ®· ®Þnh, muèn ®æi c¸ch gäi vèn ph¶i ®èi míi c¸c h×nh thøc doanh nghiÖp.
C¸ch lµm cña Mü th× kh¸c , nã kh«ng æn ®Þnh lo¹i h×nh c«ng ty lóc ®Çu mµ ®Ó c«ng ty trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng sÏ chän c¸ch gäi vèn . Vµ tõ c¸ch gäi vèn ®ã c«ng ty cã mét lo¹i h×nh. NÕu chän c¸ch gäi vèn riªng t th× c«ng ty kh«ng ph¶i ®¨ng ký víi uû ban giao dÞch chøng kho¸n (Securities Exchange Commission)
§èi víi gäi vèn dµi h¹n b»ng c¸ch ph¸t hµnh cæ phiÕu
Khi thµnh lËp, ngay trong sæ ®¨ng ký vµ ®iÒu lÖ cña c«ng ty, nh÷ng ngêi s¸ng lËp ra c«ng ty ®· Ên ®Þnh sè vèn cña c«ng ty lµ bao nhiªu, chia ra bao nhiªu phÇn b»ng nhau gäi lµ cæ phÇn. Khi cæ phÇn ®· b¸n ®i th× nh÷ng ngêi mua nhËn ®îc nhËn biªn nhËn ®· tr¶ tiÒn lµ cæ phiÕu vµ hä trë thµnh cæ ®«ng.
TÝnh to¸n gäi vèn b»ng c¸ch nµo lµ viÖc gi¶i bµi to¸n “vèn ®îc gäi nhiÒu nhng chØ chia quyÒn qu¶n trÞ Ýt”. Cæ ®«ng cã 3 quyÒn lµ qu¶n trÞ c«ng ty, chia lêi vµ sau nµy lµ chia tµi s¶n cßn l¹i. Bá tiÒn ra, chÊp nhËn lêi ¨n, lç chÞu, cæ ®«ng thêng muèn ®îc qu¶n trÞ c«ng ty. Tr¸i l¹i, ngêi lËp ra c«ng ty kh«ng muèn quyÒn qu¶n trÞ c«ng ty cña m×nh bÞ chia xÎ cho nhiÒu ngêi. Cæ phÇn lµ c¸ch thøc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kia. C«ng ty b¸n cæ phÇn ®Ó gäi vèn, gièng nh b¸n mét viªn kÑo dõa, ë møc ph¸t triÓn thÊp, c«ng ty chØ cã kÑo dõa lµm theo 2 h×nh vu«ng, cã ®Ò tªn ngêi chñ vµ trßn, kh«ng ®Ò tªn ai. Lo¹i vu«ng kh«ng ®îc chuyÓn cho ai cã tªn kh¸c gäi lµ cæ phiÓu ký danh; lo¹i trßn chuyÓn cho ai còng ®îc gäi lµ cæ phiÕu v« danh.
§Õn møc ph¸t triÓn cao, ngêi lËp c«ng ty ®¸nh vµo tÝnh h¸m lîi cña c¸c cæ ®«ng. Hä ghi trong ®iÒu lÖ c«ng ty lµ sÏ b¸n cæ phiÕu u ®·i cho cæ ®«ng nµo kh«ng ®ßi quyÒn qu¶n trÞ c«ng ty. Gäi lµ cæ phiÕu u ®·i, môc ®Ých cña nã lµ thu hót ®îc vèn nhng kh«ng bÞ mÊt quyÒn qu¶n trÞ c«ng ty. Cæ phiÕu nµy thêng cã møc cæ tøc cao h¬n c¸c cæ phiÕu thêng.
§Ó huy ®éng vèn, c«ng ty sÏ b¸n cæ phiÕu cho cæ ®«ng tuú theo sè tiÒn cÇn cã. NÕu ®Þnh b¸n cho c«ng chóng, tríc khi b¸n c«ng ty ph¶i ®¨ng ký cæ phiÕu víi UBCKNN. Sau khi gäi vèn lÇn ®Çu, nh÷ng lÇn sau muèn t¨ng vèn, c«ng ty ph¶i b¸n nèt sè cæ phiÕu cßn gi÷ l¹i ban ®Çu, hay ph¸t hµnh mét ®ît cæ phiÕu míi, gäi lµ ph¸t hµnh míi. Lo¹i nµy, bao nhiªu th× do héi ®ång qu¶n trÞ cña c«ng ty quyÕt ®Þnh. Mçi lÇn ph¸t hµnh míi th× c«ng ty l¹i ph¶i lµm thñ tôc ®¨ng ký víi UBCK. §iÒu nµy kh¸c víi khi vay tiÒn ng©n hµng, do vËy phÝ tæn ®Ó huy ®éng vèn trªn thÞ trêng chøng kho¸n thêng cao h¬n.
BiÖn ph¸p nµo ®Ó khuyÕn khÝch cæ ®«ng mua cæ phiÕu.
NÕu ®· b¸n chøng kho¸n trªn thÞ trêng chøng kho¸n råi, mçi lÇn ph¸t hµnh míi, c«ng ty ®Æt ra 3 c¸ch thu hót cæ ®«ng. C¸ch thø nhÊt lµ ph¸t hµnh chøng quyÒn ®èi víi nh©n viªn cña c«ng ty. §ã lµ quyÒn mua hay b¸n mét sè cæ phiÕu víi gi¸ Ên ®Þnh.
C¸ch thø hai lµ Ên ®Þnh quyÒn cho ngêi n¾m cæ phiÕu th«ng thêng. Cã “quyÒn” hä ®îc mua mét sè cæ phiÕu th«ng thêng míi ph¸t hµnh víi mét gi¸ ®· Ên ®Þnh. Lo¹i thø 3 lµ lo¹i dµnh cho ngêi n¾m cæ phiÕu u ®·i, hä ®îc cÊp mét chøng quyÒn cho phÐp ®îc mua tríc mét sè lîng cæ phiÕu phæ th«ng nhÊt ®Þnh tríc mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh.
§èi víi tr¸i phiÕu, ®Ó ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ra c«ng chóng c«ng ty còng cÇn ph¶i lµm thñ tôc xin phÐp víi UBCKNN vµ ph¶i cã ®ñ mét sè tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh.
2. §iÒu kiÖn vµ thñ tôc ph¸t hµnh chøng kho¸n cña doanh nghiÖp
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng thu hót vèn ®Çu t cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. §èi víi c¸c kªnh huy ®éng vèn hiÖn nay huy ®éng vèn trªn thÞ trêng chøng kho¸n lµ mét kªnh huy ®éng chñ yÕu vµ ®îc c¸c doanh nghiÖp sö dông réng r·i. Bëi v× huy ®éng vèn qua TTCK sÏ gióp doanh nghiÖp cã ®îc nguån vèn lín vµ æn ®Þnh. §Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c c«ng ty cæ phÇn viÖc huy ®éng vèn qua thÞ trêng chøng kho¸n gióp doanh nghiÖp kh«ng ph¶i phô thuéc vµo vèn vay.
Muèn gäi vèn ®Çu t th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i ph¸t hµnh chøng kho¸n, viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n ®îc chia thµnh 2 lo¹i: ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu vµ ph¸t hµnh c¸c ®ît tiÕp theo.
- Ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu lµ viÖc tæ chøc ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu tiªn ra c«ng chóng sau khi doanh nghiÖp ®· héi tô ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn theo quy ®Þnh cña nhµ níc víi viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu.
- Ph¸t hµnh chøng kho¸n c¸c ®ît tiÕp theo lµ ho¹t ®éng ph¸t hµnh nh»m môc ®Ých t¨ng thªm vèn cña tæ chøc ph¸t hµnh. C¸c doanh nghiÖp ph¸t hµnh ®ît tiÕp theo ®· cã chøng kho¸n ph¸t hµnh ®ît ®Çu.
2.1. §iÒu kiÖn ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng
§èi víi ph¸t hµnh lÇn ®Çu(IPO)
§iÒu kiÖn quy ®Þnh ®èi víi c¸c c«ng ty ph¶i ®¸p øng tríc khi ®îc phÐp ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu ra c«ng chóng ®îc quy ®Þnh cô thÓ trong nghÞ ®Þnh sè 144/N§-CP/2003 ngµy 28 th¸ng 11 n¨m 2003 cña chÝnh phñ vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n.
Theo nghÞ ®Þnh nµy ®Ó ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu ra c«ng chóng c«ng ty cÇn tho¶ m·n c¸c chØ tiªu cã thÓ chia lµm 2 nhãm lµ chØ tiªu ®Þnh lîng vµ chØ tiªu ®Þnh tÝnh.
C¸c chØ tiªu ®Þnh lîng
- C«ng ty ph¶i cã mét sè vèn nhÊt ®Þnh, ®èi víi ph¸t cæ phiÕu lÇn ®Çu ra c«ng chóng th× sè vèn tèi thiÓu cña c«ng ty khi ®¨ng ký ph¸t hµnh lµ 5 tû ®ång, ®èi víi tr¸i phiÕu ph¸t hµnh lÇn ®Çu ra c«ng chóng th× sè vèn tèi thiÓu lµ 10 tû ®ång.
- Sè n¨m liªn tôc ho¹t ®éng kinh doanh cã l·i ( §èi víi cæ phiÕu, tr¸i phiÕu c«ng ty lÇn ®Çu ra c«ng chóng th× ho¹t ®éng kinh doanh cña n¨m liÒn tríc n¨m ®¨ng ký ph¸t hµnh ph¶i cã l·i)
- Sè lîng nhµ ®Çu t vµ tû lÖ ph¸t hµnh ra c«ng chóng(tèi thiÓu ph¶i cã 50 nhµ ®Çu t vµ 80% sè lîng chøng kho¸n ph¸t hµnh b¸n ®îc)
C¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh
- Ph¬ng ¸n kh¶ thi ®èi víi viÖc sö dông vèn thu ®îc
- §èi víi ph¸t hµnh tr¸i phiÕu th× b¾t buéc ph¶i cã tæ chøc b¶o l·nh ph¸t hµnh
- Ph¶i x¸c ®Þnh ®îc ®¹i diÖn nguêi chñ quyÒn së h÷u ®èi víi tr¸i phiÕu ph¸t hµnh.
§èi víi ph¸t hµnh c¸c ®ît tiÕp theo th× c«ng ty còng cÇn ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh nh lÇn ®Çu.
2.2. Thñ tôc ®¨ng ký ph¸t hµnh chøng kho¸n
Tríc khi chuÈn bÞ hå s¬ xin phÐp ph¸t hµnh, tæ chøc ph¸t hµnh ph¶i th«ng qua néi dung ph¸t hµnh ra c«ng chóng t¹i ®¹i héi thµnh viªn hoÆc ®¹i héi cæ ®«ng. Sau ®ã lùa chän nhµ b¶o l·nh ph¸t hµnh (nÕu cÇn) vµ ký kÕt hîp ®ång b¶o l·nh. Sau ®ã lËp hå s¬ ®¨ng ký ph¸t hµnh bao gåm:
§èi vãi cæ phiÕu
- §¬n ®¨ng ký ph¸t hµnh
- B¶n sao hîp lÖ giÊy chøng nhËn kinh doanh cña c«ng ty
- §iÒu lÖ cña c«ng ty
- QuyÕt ®Þnh cña ®¹i héi ®ång cæ ®«ng th«ng qua viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu ra c«ng chóng.
- B¶n c¸o b¹ch
- Danh s¸ch s¬ yÕu lý lÞch thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ, ban gi¸m ®èc, ban kiÓm so¸t.
- C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh 2 n¨m liªn tôc tríc n¨m ®¨ng ký ph¸t hµnh vµ ®îc kiÓm to¸n
- Cam kÕt b¶o l·nh ph¸t hµnh nÕu cã
§èi víi c¸c c«ng ty muèn ®¨ng ký ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu th× còng ph¶i cã ®¬n vµ quyÕt ®Þnh cña ®¹i héi ®ång cæ ®«ng, danh s¸ch , cam kÕt b¶o l·nh vµ c¸c tµi liÖu bæ sung thay ®æi khi ph¸t hµnh lÇn ®Çu.
§èi víi ph¸t hµnh tr¸i phiÕu
- C¸c giÊy tê gièng nh ph¸t hµnh cæ phiÕu, tuy nhiªn ®èi víi quyÕt ®Þnh th«ng qua ph¸t hµnh tr¸i phiÕu chØ cÇn quyÕt ®Þnh cña H§QT.
- Cam kÕt thùc hiÖn nghÜa vô cña tæ chøc ph¸t hµnh víi nhµ ®Çu t.
- Hîp ®ång gi÷a tæ chøc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu vµ ngêi ®¹i diÖn së h÷u tr¸i phiÕu.
- Biªn b¶n x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n b¶o ®¶m hoÆc giÊy chÊp nhËn b¶o l·nh thanh to¸n cña tæ chøc b¶o l·nh trong trêng hîp ph¸t hµnh tr¸i phiÕu cã b¶o ®¶m.
Sau khi nép hå s¬ xin phÐp ph¸t hµnh lªn UBCK nhµ níc. c«ng ty thùc hiÖn c¸c bíc tiÕp theo lµ c«ng bè ph¸t hµnh vµ chµo b¸n ra c«ng chóng.
3. Niªm yÕt chøng kho¸n
Sau khi ph¸t hµnh chøng kho¸n, ®Ó huy ®éng vèn ®Çu t doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn viÖc niªm yÕt chøng kho¸n cña m×nh trªn thÞ trêng chøng kho¸n. Niªm yÕt chøng kho¸n sÏ gióp doanh nghiÖp cã thÓ th«ng qua gi¸ chøng kho¸n cña m×nh ®Ó tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p huy ®éng vèn nÕu cÇn. V× khi niªm yÕt gi¸ cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu cña doanh nghiÖp sÏ do thÞ trêng quyÕt ®Þnh. C«ng ty cã chøng kho¸n muèn ®îc niªm yÕt ph¶i ®îc Uû ban chøng kho¸n nhµ níc cÊp giÊy phÐp. Mçi lo¹i chøng kho¸n chØ ®îc niªm yÕt t¹i mét trung t©m giao dÞch chøng kho¸n.
§Ó niªm yÕt cæ phiÕu c«ng ty cÇn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh: sè vèn t¹i thêi ®iÓm xin phÐp niªm yÕt tõ 5 tû ®ång trë lªn, ho¹t ®éng kinh doanh 2 n¨m liÒn tríc ph¶i cã l·i. §èi víi doanh nghiÖp nhµ níc cæ phÇn ho¸ thÞ ho¹t ®éng n¨m liÒn tríc ph¶i cã l·i. Ngoµi ra, c¸c cæ ®«ng lµ thµnh viªn cña héi ®ång qu¶n trÞ, ban gi¸m ®èc, Ban KiÓm so¸t cña c«ng ty ph¶i cam kÕt n¾m gi÷ Ýt nhÊt 50% sè cæ phiÕu do m×nh së h÷u trong thêi gian 03 n¨m kÓ tõ ngµy niªm yÕt. Tèi thiÓu 20% vèn cæ phÇn ph¶i do Ýt nhÊt 50 cæ ®«ng ngoµi tæ chøc ph¸t hµnh n¾m gi÷.(Víi c«ng ty cã sè vèn 100 tû trë lªn th× 15%)
§èi víi viÖc niªm yÕt tr¸i phiÕu, c«ng ty cæ phÈn c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, doanh nghiÖp nhµ níc cã vèn ®iÒu lÖ t¹i thêi ®iÓm xin ®¨ng ký niªm yÕt lµ 10 tû ®ång, ho¹t ®éng kinh doanh 2 n¨m liÒn cã l·i vµ cã Ýt nhÊt 50 ngêi së h÷u tr¸i phiÕu.
ViÖc ®¨ng ký niªm yÕt chøng kho¸n còng cã c¸c giÊy tê t¬ng tù nh hå s¬ xin ph¸t hµnh chøng kho¸n ®ît ®Çu ngoµi ra cßn mét sè giÊy tê bæ sung sæ theo dâi cæ ®«ng, cam kÕt gi÷ sè cæ phiÕu cña thµnh viªn Ban gi¸m ®èc, H§QT…
PhÇn III
thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n ®¸p øng nhu cÇu vèn ®Çu t cña doanh nghiÖp
I. Thùc tr¹ng huy ®éng vèn cña c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ trêng chøng kho¸n viÖt nam
ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam ®îc thµnh lËp ®îc 4 n¨m, nh»m t¹o mét kªnh huy ®éng vèn ngoµi nguån vèn vay gióp c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam cã thÓ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, b»ng viÖc huy ®éng vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh.
MÆc dï míi ®i vµo ho¹t ®éng cha l©u nhng viÖc tæ chøc ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng khÝch lÖ. HiÖn nay, ®· cã 23 c«ng ty cæ phÇn niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n víi tæng gi¸ trÞ cæ phiÕu niªm yÕt 1.120 tû ®ång, trong ®ã riªng n¨m 2003 ®· cã n¨m c«ng ty ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu ®Ó t¨ng vèn víi tæng gi¸ trÞ 155 tû ®ång. Cho ®Õn cuèi n¨m 2003 thÞ trêng chøng kho¸n tæ chøc ®îc gÇn 700 phiªn giao dÞch víi tæng trÞ gi¸ giao dÞch h¬n 5 ngh×n tû.
§· x©y dùng ®îc mét hÖ thèng c¸c tæ chøc trung gian ho¹t ®éng trªn thÞ trêng chøng kho¸n, bao gåm 13 c«ng ty chøng kho¸n, mét c«ng ty qu¶n lý quü ®Çu t chøng kho¸n víi tæng sè vèn ®iÒu lÖ gÇn 600 tû, c¸c tæ chøc lu ký, ng©n hµng lu ký, ng©n hµng chØ ®Þnh thanh to¸n ®· h×nh thµnh. C¸c trung gian tµi chÝnh ®· lµm tèt vai trß m«i giíi mua b¸n chøng kho¸n trªn thÞ trêng tËp trung; tÝch cùc tham gia b¶o l·nh ph¸t hµnh vµ t vÊn cho c¸c c«ng ty trong viÖc niªm yÕt vµ cung cÊp th«ng tin cho nhµ ®Çu t; thùc hiÖn tèt viÖc thanh to¸n bï trõ c¸c giao dÞch chøng kho¸n trªn thÞ trêng.
MÆc dï ®¹t ®îc mét sè kÕt qu¶ nh ®· nªu trªn, tuy nhiªn trong n¨m 2003 ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam còng ®· béc lé râ nh÷ng ®iÓm h¹n chÕ ¶nh hëng ®Õn thu hót vèn ®Çu t cña doanh nghiÖp
Quy m« thÞ trêng nhá bÐ cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu huy ®éng vèn cña trung vµ dµi h¹n cho nÒn kinh tÕ, cha tæ chøc ®îc c¸c thÞ trêng thø cÊp cã hiÖu qu¶.
Khèi lîng giao dÞch gi¸ chøng kho¸n vµ chØ sè Vn-index trong 9 th¸ng ®Çu n¨m 2003 vµ c¶ 2004 ®Òu suy gi¶m liªn tôc g©y t©m lý hoang mang cho nhµ ®Çu t.
C¸c c«ng ty niªm yÕt cæ phiÕu cã quy m« kh«ng lín vµ cha ph¶i lµ c¸c doanh nghiÖp hÊp dÉn ®èi víi nhµ ®Çu t. Cha g¾n ®îc cæ phÇn ho¸ DNNN víi ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng ®Ó niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n. Mét sè c«ng ty sau khi niªm yÕt ®· béc lé nh÷ng yÕu kÐm trong qu¶n trÞ kinh doanh, ®Çu t kh«ng cã hiÖu qu¶ ¶nh hëng lßng tin cña giíi ®Çu t.
C¸c c«ng ty chøng kho¸n míi chØ cã mÆt ë c¸c thµnh phè lín, chñ yÕu lµ triÓn khai nghiÖp vô m«i giíi, c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô kh¸c nh b¶o l·nh ph¸t hµnh, t vÊn ®Çu t cßn h¹n chÕ.
C«ng t¸c c«ng khai ho¸ th«ng tin trªn thÞ trêng nãi chung vµ c«ng ty niªm yÕt nãi riªng cßn cha ®¸p øng mong ®îi cña nhµ ®Çu t ¶nh hëng ®Õn lßng tin cña c«ng chóng.
Ph¹m vi vµ néi dung tuyªn truyÒn vµ phæ cËp kiÕn thøc vÒ chøng kho¸n vµ TTCK cßn h¹n chÕ, cha thùc sù phï hîp víi c¸c ®èi tîng ®µo t¹o tuyªn truyÒn rÊt ®a d¹ng hiÖn nay.
Nguyªn nh©n cña h¹n chÕ tån t¹i lµ do trong ®iÒu hµnh thùc tiÔn hÖ thèng thÞ trêng bÞ chia c¾t: thÞ trêng tiÒn tÖ do Ng©n hµng nhµ níc qu¶n lý, thÞ trêng b¶o hiÓm l¹i do Bé tµi chÝnh ®iÒu hµnh, thÞ trêng chøng kho¸n do UBCKNN qu¶n lý gi¸m s¸t. C¸c bé ngµnh ®Òu x©y dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn cña ngµnh m×nh, song cha cã sù tæng hîp thèng nhÊt chiÕn lîc ph¸t triÓn thÞ trêng tµi chÝnh nãi chung. V× vËy, ®Þnh híng vµ c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn thiÕu ®ång bé, cha chó träng vµo ph¸t triÓn thÞ trêng vèn.
C«ng t¸c x©y dùng ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cßn chËm cã nguyªn nh©n kh¸ch quan lµ UBCKNN kh«ng cã chøc n¨ng ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, viÖc ban hµnh do c¸c ngµnh kh¸c thùc hiÖn nªn cßn chËm.
Nguyªn nh©n c¬ b¶n nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cha thùc sù huy ®éng vèn qua TTCK, mµ tr«ng chê û l¹i nguån vèn vay cña nhµ níc. NhiÒu doanh nghiÖp e ng¹i kiÓm to¸n vµ c«ng bè th«ng tin khi niªm yÕt trªn TTCK . C¸c doanh nghiÖp niªm yÕt kh«ng ph¶i lµ doanh nghiÖp lín, cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn vµ hÊp dÉn nhµ ®Çu t. Ngoµi ra, ë mét sè c«ng ty niªm yÕt tû lÖ vèn thuéc së h÷u nhµ níc cßn kh¸ cao do vËy khèi lîng cæ phiÕu thùc sù ®a vµo giao dÞch cßn thÊp.
MÆc dï t¨ng trëng kinh tÕ cña ViÖt Nam mÊy n¨m gÇn ®©y rÊt kh¶ quan, nhng nh×n chung nÒn kinh tÕ níc ta cßn nhiÒu khã kh¨n, thu nhËp cña ngêi d©n cßn thÊp, cha cã chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó khai th¸c nguån lùc tµi chÝnh trong d©n.
II. C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng chøng kho¸n
Theo chiÕn lîc ph¸t triÓn cña TTCK ®Õn n¨m 2010 ®· ®îc Thñ tíng ChÝnh phñ phª duyÖt, víi khung ph¸p lý míi lµ nghÞ ®Þnh 144 CP vµ quyÕt ®Þnh 146 cña thñ tíng chÝnh phñ. §Ó ph¸t triÓn TTCK nh»m ph¸t huy kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña nÒn kinh tÕ trong thêi gian tíi cÇn thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p sau:
C¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn cÇn phèi hîp ®Ó tiÕp tôc ban hµnh c¸c v¨n b¶n mang tÝnh kü thuËt nghiÖp vô. Nhµ níc cÇn sím ban hµnh LuËt Chøng kho¸n vµ c¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn chøng kho¸n kh«ng niªm yÕt.
Bé KÕ ho¹ch ®Çu t vµ ban ®æi míi doanh nghiÖp lùa chän mét sè doanh nghiÖp lín vµo niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n theo híng g¾n cæ phÇn ho¸ víi ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng vµ niªm yÕt trªn TTCK. Bªn c¹nh viÖc ®a cæ phiÕu vµo niªm yÕt cÇn ®Èy m¹nh viÖc ®a tr¸i phiÕu c«ng ty vµo niªm yÕt.
UBCKNN cÇn phèi hîp víi NHNN nghiªn cøu ban hµnh c¸c quy ®Þnh híng dÉn ®Ó thÝ ®iÓm lùa chän mét sè ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn tham gia niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p hç trî ph¸t triÓn th«ng qua c¸c dÞch vô trªn thÞ trêng chøng kho¸n.
Nghiªn cøu ban hµnh chÝnh s¸ch thuÕ ®Ó khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®èi víi c¸c ®èi tîng tham gia TTCK.
KhÈn tr¬ng x©y dùng c¬ së vËt chÊt-kü thuËt, hÖ thèng giao dÞch chuÈn bÞ bé m¸y nh©n sù ®Ó sím ®a TTGDCK Hµ Néi vµo ho¹t ®éng.
Më réng m¹ng líi quy m«, ph¹m vi ho¹t ®éng, n©ng cao chÊt lîng dÞch vô cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n. Thµnh lËp mét sè c«ng ty qu¶n lý quü, vµ quü ®Çu t chøng kho¸n ph¸t hµnh chøng chØ ra c«ng chóng, niªm yÕt trªn TTCK.
Hoµn thiÖn tõng bíc c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña thÞ trêng b»ng c¸ch n©ng cÊp, hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng giao dÞch vµ gi¸m s¸t thÞ trêng cña TTGDCK, tù ®éng ho¸ lu ký vµ thanh to¸n bï trõ.
T¨ng cêng qu¶n lý gi¸m s¸t thÞ trêng th«ng qua viÖc tæ chøc vµ hoµn thiÖn c¸c ho¹t ®éng theo dâi. KiÓm tra thanh tra c¸c ho¹t ®éng trªn thÞ trêng, ®Ó kÞp thêi ban hµnh chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh phï hîp vµ xö lý c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt.
T¨ng cêng ho¹t ®éng c«ng bè th«ng tin cña c¸c ®èi tîng tham gia trªn TTCK, ®¸p øng nhu cÇu ®Çy ®ñ th«ng tin cho c«ng chóng nhµ ®Çu t ®Ó cã quyÕt ®Þnh hîp lý.
XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu kh¸ch quan vÒ vèn ®Çu t trung vµ dµi h¹n cña doanh nghiÖp vµ nÒn kinh. Trªn c¬ së ChiÕn lîc ph¸t triÓn TTCK ®Õn n¨m 2010, díi sù chØ ®¹o s¸t sao cña chÝnh phñ vµ sù phèi hîp cña c¸c bé ngµnh ®Ó tõng bíc ®a TTCK trë thµnh mét kªnh huy ®éng vèn chñ yÕu còng nh ®ãng vai trß trong viÖc c«ng khai th«ng tin cña doanh nghiÖp.
KÕt LuËn
ThÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam ®ang chËp ch÷ng bíc ®i nh÷ng bíc ®Çu tiªn. Víi vai trß quan träng trong viÖc huy ®éng vèn ®Çu t cho nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ cho c¸c doanh nghiÖp, thÞ trêng chøng kho¸n ®ang trë thµnh mét c«ng cô ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp vµ cña nÒn kinh tÕ. ViÖc huy ®éng vèn trªn thÞ trêng chøng kho¸n cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam hiÖn nay cßn nhiÒu bÊt cÊp. MÆc dï, TTCK cha trë thµnh mét kªnh huy ®éng vèn chñ yÕu nhng trong t¬ng lai víi sù quan t©m cña nhµ níc, víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña KTTT tin r»ng TTCK ViÖt nam sÏ chøng tá vai trß cña nã.
Tµi liÖu tham kh¶o
1. TS. NguyÔn B¹ch NguyÖt - Gi¸o tr×nh LËp dù ¸n ®Çu t - NXB khkt 2004
2. TËp tµi liÖu vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n cña Trung t©m nghiªn cøu vµ båi dìng nghiÖp vô chøng kho¸n.
3. §Æc san Kinh tÕ 2003 cña TBKT
4. T¹p chÝ Kinh tÕ Sµi Gßn.
5. T¹p chÝ §Çu t chøng kho¸n.
6. Gi¸o tr×nh thÞ trêng chøng kho¸n – NXBTC 2002 §¹i Häc KTQD
7. Trang Web www.stockmarket.vnn.vn
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Điều kiện và khả năng huy động vốn trên Thị trường chứng khoán của doanh nghiệp.DOC