Đề tài Hoàn thiện hoạt động kiểm toán của Công ty TNHH kiểm toán - Tư vấn - Định giá ACC - Việt Nam

ng từ trong suốt quá trình hoạt động của Công ty. Phòng Hành chính tổng hợp: Là phòng có nhiệm vụ quyết định về công tác tổ chức của Công ty, tổ chức nhân sự, cung cấp hậu cần cho Công ty, quản lý công văn đến và đi, bảo vệ Tài sản Công ty, có nhiệm vụ trợ giúp ban Giám đốc trong việc điều hành, quản lý Công ty, theo dõi và hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh, cung cấp các báo cáo kế toán, thanh toán lương, tạm ứng cho cán bộ công nhân viên…. Bao gồm: Trưởng phòng: Ông Nguyễn Sỹ Cường Kế toán viên: Bà Lê Thu Hà Thủ quỹ: Bà Nguyễn Thị Ngọc Huế Phòng Kiểm toán BCTC (FA - Financial Audit): Thực hiện cung cấp các dịch vụ tư vấn, tài chính kế toán, kiểm toán và có thể cung cấp dịch vụ sang lĩnh vực khác để hỗ trợ các phòng khác trong Công ty. Bao gồm: Trưởng phòng: Ông Nguyễn Hải An Phó phòng: Bà Đào Thị Hằng Phòng Kiểm toán BCTC được chia thành 2 phòng nghiệp vụ nhỏ hơn, mỗi phòng nghiệp vụ do 1 Trưởng phòng nghiệp vụ ( giọi tắt là Leader) quản lý, khi có chương trình Kiểm toán, Trưởng phòng Kiểm toán BCTC sẽ phân công công việc cho từng phòng nghiệp vụ. Hai phòng sẽ hỗ trợ, bổ sung cho nhau trong quá trình thực hành kiểm toán. Phòng Kiểm toán XDCB (CA - Contrusion Audit): Có chức năng cung cấp các dịch vụ kiểm toán Báo cáo quyết toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản hoặc hạng mục công trình hoàn thành… được thực hiện bởi đội ngũ KTV cũng như kỹ sư xây dựng có trình độ cao và giàu kinh nghiệm. Trưởng phòng: Ông Nguyễn Thanh Sơn Phó phòng: Bà Đặng Thị Dung Phòng tư vấn và thẩm định tài chính và thuế (CV - Connsultant and Valuation): Chuyên làm tư vấn tài chính và thuế, về các giải pháp kinh doanh và về quản trị nói chung. Ngoài ra phòng cũng thực hiện hỗ trợ các phòng ban khác trong việc cung cấp các dịch vụ về kiểm toán BCTC… Trưởng phòng: Ông Nguyễn Thanh Nhã Phó phòng: Ông Ngô Quốc Anh Phòng kiểm toán tài chính và định giá có 22 nhân viên, phòng kiểm toán xây dựng cơ bản có 8 nhân viên, phòng tư vấn tài chính và thuế có 6 nhân viên, còn lại thuộc Phòng Hành chính tổng hợp. Như vậy, mỗi phòng nghiệp vụ, phòng chức năng đều có nhiệm vụ cụ thể riêng biệt nhưng lại có quan hệ với nhau trong việc trao đổi nhân sự, trợ giúp giữa các phòng tránh lãng phí mà vẫn duy trì được hiệu quả cũng như chất lượng Kiểm toán. CHƯƠNG II – ĐẶC ĐIỂM TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN TƯ VẤN ĐỊNH GIÁ ACC_VIỆT NAM 2.1. Đặc điểm tổ chức Đoàn Kiểm toán tại Công ty Trong giai đoạn tổ chức đoàn Kiểm toán, Công ty sẽ chuẩn bị nhân lực thành lập đoàn Kiểm toán đi khách hàng. Tiến hành lần lượt các bước công việc sau,. Một là: Đánh giá, kiểm soát và xử lý rủi ro của cuộc kiểm toán Hai là: Lựa chọn nhóm kiểm toán Ba là: Lập và thảo luận các hợp đồng trong kiểm toán Ban Giám Đốc Quản lí kiểm soát cuộc kiểm toán Tổ chức Đoàn kiểm toán Trưởng đoàn kiểm toán Các Kiểm toán viên Các Trợ lý kiểm toán Các thành viên trong đoàn Kiểm toán sẽ được cấp một giấy đi đường, trong đó nêu rõ họ tên, ngày tháng, lịch công tác, phí lệ phí đi đường, hình thức đi lại... Sơ đồ 2.1. Tổ chức đoàn Kiểm Toán tại Công ty tại ACC_Việt Nam Lựa chọn các thành viên Đoàn Kiểm toán thường dựa trên yêu cầu về số người, trình độ khả năng và yêu cầu kĩ thuật của cuộc Kiểm toán. Đoàn kiểm toán thường có một chủ nhiệm Kiểm toán được giao nhiệm vụ làm trưởng đoàn cùng với các kiểm toán viên cao cấp và trợ lý kiểm toán. Nhiệm vụ của từng người sẽ được giao cụ thể bởi trưởng nhóm Kiểm toán Trưởng Đoàn Kiểm toán: Thường là một Chủ nhiệm kiểm toán hoặc KTV cao cấp có kinh nghiệm lâu năm trong nghề (tại Công ty ACC_Việt Nam Trưởng đoàn phải có thâm niên ít nhất 5 năm làm KTV) và có hiểu biết sâu sắc về đơn vị khách hàng. Theo quy định của Công ty, trưởng nhóm là người có trách nhiệm chỉ huy toàn bộ cuộc Kiểm toán, tổng hợp kết quả quá trình làm việc của các kiểm toán viên khác trong đoàn cũng như kí tên và chịu trách nhiệm trong việc phát hành BCKT. Trong suốt cuộc Kiểm toán, trưởng đoàn thường xuyên phải báo cáo tiến độ công việc cho Giám Đốc và kiểm soát chất lượng vào cuối mỗi ngày. Đồng thời Trưởng nhóm cũng là người chịu trách nhiệm trong việc liên hệ với các KTV tiền nhiệm, giải quyết các vấn đề phát sinh liên quan đến khách hàng trong toàn bộ cuộc kiểm toán. Kiểm toán viên cao cấp: Đoàn Kiểm toán thường có 1 đến 4 KTV cao cấp tùy theo quy mô cuộc kiểm toán. Các kiểm toán viên cao cấp thường có kinh nghiệm 3 đến 5 năm trong nghề, thường được giao thực hiện các phần hành khó kiểm toán như: chu trình hàng tồn kho, chu trình kiểm toán các khoản mục trên BCKQKD… Đồng thời KTV cao cấp thường được giao nhiệm vụ kèm cặp các trợ lý kiểm toán mới vào nghề. Trợ lý kiểm toán: Trong Đoàn Kiểm toán thường có 1 hoặc 2 trợ lý kiểm toán, là những người chỉ có 1 hoặc 2 năm trong nghề. Trợ lý kiểm toán thường được giao Kiểm toán một số phần hành đơn giản như: kiểm toán khoản mục tiền, tạm ứng, chu trình bán hàng - phải thu… Trợ lý kiểm toán được sự hướng dẫn trực tiếp từ các KTV cao cấp và được giám sát chặt chẽ bởi Trưởng đoàn Kiểm toán. 2.2. Đặc điểm tổ chức công tác Kiểm Toán tại Công ty. 2.2.1.Tổ chức nhân sự Kiểm toán Tổ chức nhân sự mỗi cuộc Kiểm toán ở Công ty ACC_Việt Nam bao gồm: Thứ nhất: Tổ chức Đoàn kiểm toán: Mục 2.1 Thứ hai: Bổ nhiệm người soát xét cuộc Kiểm toán. Công việc này cũng do Ban Giám đốc Công ty thực hiện. Thông thường, có một Chủ nhiệm Kiểm toán cấp cao được phân công soát xét báo cáo và theo dõi tiến độ cuộc Kiểm toán. Công việc của người soát xét báo cáo là xem xét các sai phạm phát hiện có được điều chỉnh hợp lý hay không, liệu trên BCTC của đơn vị khách hàng còn tồn tại sai phạm trọng yếu hay không, Đoàn Kiểm toán liệu có bỏ qua bước công việc cần thiết nào hay không… Sau khi soát xét, BCKT sẽ được trình lên Ban Giám đốc để soát xét lần cuối trước khi phát hành. 2.2.2.Quy trình tổ chức Kiểm toán Giai đoạn lập kế hoạch Kiểm toán Theo chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam số 300:” Kế hoạch Kiểm toán phải được lập cho mọi cuộc Kiểm toán. Kế hoạch Kiểm toán phải được lập một cách thích hợp nhằm đảm bảo bao quát hết các khía cạnh trọng yếu của cuộc Kiểm toán; phát hiện gian lận, rủi ro và những vấn đề tiềm ẩn; và đảm bảo cuộc Kiểm toán được hoàn thành đúng thời hạn. Kế hoạch kiểm toán trợ giúp KTV phân công công việc cho trợ lý Kiểm toán và phối hợp với KTV và chuyên gia khác về công việc Kiểm toán.” Và đồng thời “Phạm vi kế hoạch kiểm toán sẽ thay đổi tuỳ theo qui mô khách hàng, tính chất phức tạp của công việc kiểm toán, kinh nghiệm và những hiểu biết của kiểm toán viên về đơn vị và hoạt động của đơn vị được kiểm toán”. Tại Công ty ACC_Việt Nam Kế hoạch kiểm toán gồm ba phần, bao gồm: Phần Một: Lập Kế hoạch chiến lược; Phần Hai: Lập Kế hoạch Kiểm toán tổng thể; Phần Ba: Lập Chương trình Kiểm toán. Lập Kế hoạch chiến lược. Kế hoạch chiến lược được lập cho các cuộc Kiểm toán lớn về quy mô (cuộc kiểm toán BCTC Tổng thể hoặc BCTC hợp nhất của Tổng công ty), có tính chất phức tạp (cuộc Kiểm toán có dấu hiện tranh chấp, kiện tụng hoặc nhiều hoạt động mới mà KTV và Công ty kiểm toán chưa có nhiều kinh nghiệm), có địa bàn rộng (cuộc Kiểm toán của đơn vị có nhiều đơn vị cấp dưới nằm trên nhiều tỉnh, Thành phố khác nhau, kể cả chi nhánh ở nước ngoài), hoặc cuộc Kiểm toán BCTC của nhiều năm (là khi Công ty Kiểm toán ký hợp đồng Kiểm toán cho một số năm tài chính liên tục). Kế hoạch chiến lược vạch ra mục tiêu, định hướng cơ bản, nội dung trọng tâm, phương pháp tiếp cận và tiến trình của cuộc Kiểm toán. Một là: Tình hình kinh doanh của khách hàng (tổng hợp thông tin về lĩnh vực hoạt động, loại hình Doanh nghiệp, hình thức sở hữu, công nghệ sản xuất, tổ chức bộ máy quản lý và thực tiễn hoạt động của đơn vị) đặc biệt lưu ý đến những nội dung chủ yếu như: Động lực cạnh tranh, phân tích thái cực kinh doanh của doanh nghiệp cũng như các yếu tố về sản phẩm, thị trường tiêu thụ, giá cả và các hoạt động hỗ trợ sau bán hàng... Hai là: Xác định những vấn đề liên quan đến BCTC như chế độ kế toán, chuẩn mực kế toán áp dụng, yêu cầu về lập BCTC và quyền hạn của Công ty; Ba là: Xác định vùng rủi ro chủ yếu của Doanh nghiệp và ảnh hưởng của nó tới BCTC (đánh giá ban đầu về rủi ro tiềm tàng và rủi ro kiểm soát); Bốn là: Đánh giá HTKSNB; Năm là: Xác định các mục tiêu Kiểm toán trọng tâm và phương pháp tiếp cận Kiểm toán; Sáu là: Xác định nhu cầu về sự hợp tác của các chuyên gia: Chuyên gia tư vấn pháp luật, KTV nội bộ, KTV khác và các chuyên gia khác như kỹ sư xây dựng, kỹ sư nông nghiệp... Bảy là: Dự kiến nhóm trưởng và thời gian thực hiện; Tám là: Giám đốc duyệt và thông báo kế hoạch chiến lược cho nhóm Kiểm toán. Căn cứ kế hoạch chiến lược đã được phê duyệt, trưởng nhóm Kiểm toán lập kế hoạch Kiểm toán tổng thể và chương trình Kiểm toán. Lập Kế hoạch Kiểm toán tổng thể Kế hoạch Kiểm toán tổng thể phải được lập cho mọi cuộc Kiểm toán, trong đó mô tả phạm vi dự kiến và cách thức tiến hành công việc Kiểm toán. Kế hoạch Kiểm toán tổng thể phải đầy đủ, chi tiết làm cơ sở để lập chương trình Kiểm toán. Hình thức và nội dung của Kế hoạch Kiểm toán tổng thể thay đổi tuỳ theo qui mô của khách hàng, tính chất phức tạp của công việc Kiểm toán, phương pháp và kỹ thuật Kiểm toán đặc thù do KTV sử dụng. Những vấn đề chủ yếu KTV phải xem xét và trình bày trong Lập Kế hoạch kiểm toán tổng thể gồm: Thứ nhất: Tìm hiểu về hoạt động của đơn vị được Kiểm toán Một là: Hiểu biết chung về kinh tế và đặc điểm của lĩnh vực kinh doanh có tác động đến đơn vị được kiểm toán; Hai là: Các đặc điểm cơ bản của khách hàng, như: Lĩnh vực hoạt động, kết quả tài chính và nghĩa vụ cung cấp thông tin kể cả những thay đổi từ lần kiểm toán trước; Ba là: Năng lực quản lý của Ban Giám đốc. Thứ hai: Tìm hiểu biết về hệ thống kế toán và HTKSNB Một là: Các chính sách kế toán mà đơn vị được kiểm toán áp dụng và những thay đổi trong các chính sách đó; Hai là: Ảnh hưởng của các chính sách mới về kế toán và Kiểm toán Ba là: Hiểu biết của KTV về hệ thống kế toán và HTKSNB và những điểm quan trọng mà KTV dự kiến thực hiện trong thử nghiệm kiểm soát và thử nghiệm cơ bản. Tìm hiểu về hoạt động của Công ty khách hàng, Hệ thống kế toán và HTKTNB được Công ty quy định cụ thể, chi tiết thành mẫu tìm hiểu thông tin về khách hàng và được áp dụng cho tất cả các cuộc kiểm toán. Các nội dung này được đánh tham chiếu (trong mục 1410 – Thông tin và hoạt động của khách hàng và mục 1210 – Đánh giá rủi ro Kiểm toán và môi trường kiểm soát) và lưu trữ trong Hồ sơ Kiểm toán. Thông tin và hoạt động của khách hàng – Phụ lục 01 Đánh giá rủi ro Kiểm toán và môi trường kiểm soát – Phụ lục 02 Thứ ba: Đánh giá rủi ro và mức độ trọng yếu Một là: Đánh giá rủi ro tiềm tàng, rủi ro kiểm soát và xác định những vùng kiểm toán trọng yếu Hai là: Xác định mức trọng yếu cho từng mục tiêu kiểm toán Ba là: Khả năng có những sai sót trọng yếu theo kinh nghiệm của những năm trước và rút ra từ những gian lận và sai sót phổ biến Bốn là; Xác định các nghiệp vụ và sự kiện kế toán phức tạp, bao gồm cả những ước tính kế toán Để đánh giá được mức trọng yếu, Công ty thường có bước phân tích sơ bộ BCTC nhằm xác định giá trị MP ( Giá trị trọng yếu) mức sai sót có thể chấp nhận được. Nội dung này được đánh tham chiếu 1610 trong Hồ sơ Kiểm toán Phân tích sơ bộ BCTC – Phụ lục 03 Đánh giá rủi ro và mức độ trọng yếu cũng được Công ty quy định cụ thể, chi tiết thành mẫu Xác định mức độ trọng yếu và được áp dụng cho tất cả các cuộc Kiểm toán. Các nội dung này được đánh tham chiếu (trong mục 1710 – Xác định mức độ trọng yếu) và lưu trữ trong Hồ sơ kiểm năm. Xác định mức độ trọng yếu - Phụ lục 04 Sau đó, KTV sẽ xem xét các cơ sở dữ liệu bị ảnh hưởng: Bảng số 2.2. Đánh giá khả năng sai phạm Cơ sở dẫn liệu Tham chiếu Những sai sót đặc biệt Ghi chú Tính đầy đủ Tính hiện hữu Tính chính xác Tính giá Tính sở hữu Tính trình bày Như vậy, Thông qua thu thập bằng chứng và hiểu biết về môi trường kiểm soát, KTV phải tìm ra được các yếu tố rủi ro mà khách hàng phải gánh chịu dưới đây, các giải pháp khắc phục của khách hàng, từ đó xem xét mức độ ảnh hưởng của những yếu tố rủi ro và giải pháp khắc phục đến việc lập BCTC và tính trung thực, hợp lý của BCTC Bảng số 2.3.Bảng đánh giá về rủi ro kiểm soát Mức độ Cao Trung bình Thấp Cao Thấp Thấp Trung bình Trung bình Thấp Trung bình Cao Thấp Trung bình Cao Cao Thứ tư: Nội dung, lịch trình, phạm vi các cuộc Kiểm toán: Một là: Những thay đổi quan trọng của các vùng kiểm toán Bốn là: Ảnh hưởng của công nghệ thông tin đối với công việc Kiểm toán Ba là: Công việc Kiểm toán nội bộ và ảnh hưởng của nó đối với các thủ tục Kiểm toán độc lập Tại Công ty ACC_Việt Nam, Ảnh hưởng của công nghệ thông tin đối với công việc Kiểm toán được đánh tham chiếu 1510. Phân loại mức độ áp dụng máy vi tính của khách hàng (Phụ lục 05) Thứ năm: Phối hợp, chỉ đạo, giám sát và kiểm tra: Một là: Tham gia của các KTV khác nhau trong việc kiểm toán những đơn vị cấp dưới như các công ty con, các chi nhánh và các đơn vị độc lập Hai là: Sự tham gia của các chuyên gia thuộc các lĩnh vực khác nhau Ba là: Số lượng đơn vị trực thuộc phải Kiểm toán Bốn là: Yêu cầu về nhân sự KTV phải đánh giá các yếu tố liên quan đến tính liên tục hoạt động của Doanh nghiệp. Việc đánh giá này có thể là sơ bộ để thiết lập Kế hoạch Kiểm toán để áp dụng các phương pháp Kiểm toán thích hợp hoặc phân tích đánh giá tính liên tục của Doanh nghiệp khi phát hành BCKT Trường hợp đã lập Kế hoạch chiến lược cho cuộc Kiểm toán thì các nội dung đã nêu trong Kế hoạch chiến lược không phải nêu lại trong Kế hoạch Kiểm toán tổng thể. Lập chương trình kiểm toán Chương trình Kiểm toán phải được lập và thực hiện cho mọi cuộc Kiểm toán, trong đó xác định nội dung, lịch trình và phạm vi của các thủ tục Kiểm toán cần thiết để thực hiện kế hoạch Kiểm toán tổng thể Khi xây dựng chương trình Kiểm toán, KTV phải xem xét các đánh giá về rủi ro tiềm tàng, rủi ro kiểm soát, cũng như mức độ đảm bảo phải đạt được thông qua thử nghiệm cơ bản. KTV cần phải xem xét: Một là: Thời gian để thực hiện thử nghiệm kiểm soát và thử nghiệm cơ bản; Hai là: Sự phối hợp từ phía khách hàng, từ trợ lý Kiểm toán trong nhóm và sự tham gia của KTV khác hoặc các chuyên gia khác. Giai đoạn thực hiện kế hoạch Kiểm toán Giai đoạn KTV sử dụng các phương pháp kỹ thuật Kiểm toán thích hợp tương ứng với đối tượng Kiểm toán cụ thể để thu thập bằng chứng Kiểm toán. Căn cứ vào kết quả đánh giá độ tin cậy của HTKSNB ở các cấp độ khác nhau, KTV có thể quy định các trắc nghiệm Kiểm toán sẽ sử dụng, cụ thể có 2 cấp độ: Cấp độ một: KTV khẳng định có dựa vào HTKSNB hay không? Nếu câu trả lời là “Không” thì KTV sẽ sử dụng ngay các Trắc nghiệm đạt yêu cầu với số lượng lớn. Ngược lại, KTV sẽ sử dụng Trắc nghiệm đạt yêu cầu là chủ yếu, kết hợp với Trắc nghiệm độ vững chãi. Cấp độ hai: Nếu độ tin cậy của HTKSNB được đánh giá ở mức cao thì bằng chứng Kiểm toán được thu thập và tích luỹ chủ yếu qua Trắc nghiệm đạt yêu cầu với một số ít Trắc nghiệm độ vững chãi Thực hiện thủ tục kiểm soát: Thủ tục kiểm soát chỉ được tiến hành khi KTV đánh giá HTKSNB có hiệu lực. Khi thực hiện thủ tục kiểm soát, KTV hướng tới xác minh 3 khía cạnh sau: Một là: Thiết kế các hoạt động kiểm soát cụ thể của khách hàng Hai là: Hoạt động kiểm soát phải được triển khai theo đúng yêu cầu của thiết kế Ba là: Hoạt động kiểm soát được triển khai liên tục trong kỳ kế toán mà BCTC được lập. Trong việc thực hiện thủ tục kiểm soát, KTV phải tiến hành kết hợp các phương pháp phỏng vấn kết hợp với quan sát và thực hiện lại; phải lựa chọn phương pháp chính; phải đảm bảo tính kế thừa, phát triển các phương pháp Thực hiện thủ tục phân tích: Một là: Xây dựng một mô hình: Để phát triển một mô hình, KTV phải kết hợp các biến tài chính với các biến hoạt động và mối quan hệ giữa chúng, thường thì sẽ loại bỏ các yếu tố không thay đổi qua các năm hoặc các kỳ. Việc xây dựng mô hình giúp cho KTV dự đoán chính xác hơn về các thông tin tài chính. Hai là: Xem xét đến tính độc lập và tin cậy của dữ liệu tài chính và nghiệp vụ: Công việc này được tiến hành thông qua nguồn dữ liệu, tính kế thừa và phát triển của thủ tục Kiểm toán dữ liệu từ những năm trước và mở rộng phạm vi dữ liệu sử dụng Ba là: Ước tính giá trị và so sánh với giá trị ghi sổ: Bốn là:Ước tính giá trị, Sử dụng các giá trị được khai thác ở dữ liệu phần trên Năm là: So sánh số thực tế với số kế hoạch hoặc số dự toán, so sánh hàng tháng với nhau để từ đó xác định chênh lệch Phân tích nguyên nhân chênh lệch: Một là: Nếu giá trị ước tính có xu hướng biến động bất thường so với các niên độ khác thì phải xây dựng lại mô hình hoặc kiểm tra lại nguồn dữ liệu tài chính. Hai là: Chênh lệch này cũng có thể là do số dư tài khoản hay nghiệp vụ chứa sai phạm Ba là: Xem xét phát hiện qua Kiểm toán. Khi xem xét đến các phát hiện, KTV xem xét đến các gian lận và sai sót trong nghiệp vụ và số dư, đồng thời đưa ra nhận định về HTKSNB Thực hiện các thủ tục kiểm tra chi tiết. Phương pháp kiểm toán một số phần hành chủ yếu: Bảng số 2.4. Phương pháp kiểm toán một số phần hành chủ yếu Khoản mục Rủi ro có thể xảy ra Phương pháp kiểm toán chủ yếu Tham chiếu 1. Vốn bằng tiền C, E, A Thủ tục Test Roll- Forward period to year end tại ngày 31/12/200N, cut off, thư xác nhận, kiểm tra hệ thống 2. Hàng tồn kho C, E, A, V, O, P Đối chiếu biên bản kiểm kê HTK với sổ sách kế toán. Kỉêm tra hệ thống, Walk through test, tính giá xuất, kiểm tra giá nhập kho chọn mẫu số lớn 3. Tài sản cố định O, E, C Kiểm tra 100% chứng từ, phân tích khấu hao năm nay, năm trước 4. Phải thu, phải trả A, C, O, E Chọn mẫu và xác nhận số dư, kiểm tra sau ngày khoá sổ, kiểm tra chi tiết 5. Thuế C, A Kiểm tra 100% chứng từ hoặc kiểm tra kết hợp với các phần hành khác 6. Nguồn vốn C, O, P Kiểm tra 100% chứng từ 7. Doanh thu C, A, E Kỉêm tra hệ thống Doanh thu 8. Chi phí C, A, E Phân tích tỷ lệ năm nay/năm trước, kiểm tra tính tuân thủ, thủ tục cut off, HTKSNB Ghi chú: C E A V O P Tính đầy đủ Tính hiện hữu Tính chính xác Tính giá Tính sở hữu Tính trình bày Đánh giá kết quả kiểm tra chi tiết: Thủ tục kiểm tra chi tiết không chỉ xem các sai sót về khoản mục, nghiệp vụ mà còn quan tâm đến hoạt động của HTKSNB, hệ thống thông tin và có thể về tính khách quan của Ban Giám đốc và năng lực của đội ngũ nhân viên Khi phát hiện chênh lệch, KTV cần: Một là: Xử lý chênh lệch kiểm toán Hai là: Điều tra về nguyên nhân, tính chất chênh lệch Ba là: Thực hiện các thủ tục Kiểm toán hoặc những thủ tục bổ sung thích hợp để có đủ bằng chứng Kiểm toán khi phát hiện dấu hiệu vi phạm Bốn là: Báo cáo về những chênh lệch Kiểm toán cho nhà quản lý ngay lập tức và tuỳ thuộc vào hoàn cảnh cụ thể có thể thông báo cho Hội Đồng Quản Trị. Với những chênh lệch Kiểm toán không được sửa đổi, KTV lập một bảng tóm tắt những trọng yếu của những chênh lệch này và xem xét khả năng ảnh hưởng của chúng đến BCTC Hoàn thành kiểm toán và công bố BCKT BCKT về BCTC: BCKT là báo cáo bằng văn bản do KTV lập và công bố để nêu rõ Ý kiến chính thức của mình về BCTC của đơn vị đã được kiểm toán. BCKT là kết quả của một cuộc kiểm toán, là sự đảm bảo thông tin định lượng trên BCTC: Trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu Nội dung cơ bản của BCKT Một là: Tên, địa chỉ Công ty kiểm toán Hai là: Số hiệu BCKT về BCTC, tiêu đề của BCKT Ba là: Người nhận, nơi nhận BCKT, mở đầu BCKT về BCTC Bốn là: Nêu đối tượng của cuộc Kiểm toán BCTC Năm là: Nêu trách nhiệm của Giám Đốc đơn vị được kiểm toán, trách nhiệm của KTV và Công ty Kiểm toán Sáu là: Phạm vi và căn cứ thực hiện cuộc Kiểm toán. Nêu chuẩn mực Kiểm toán áp dụng, nêu những công việc và thủ tục đã thực hiện Bảy là: Ý kiến của KTV và Công ty Kiểm toán BCTC được Kiểm toán Tám là: Điạ điểm và thời gian lập BCTC Chín là: Chữ ký và đóng dấu. Tóm lại Quy trình kiểm toán tại Công ty ACC_ Việt Nam được có thể khái quát trong bảng sau: Bảng 2.5. Khái quát quy trình Kiểm toán tại Công ty ACC_Việt Nam Công việc thực hiện trước khi kiểm toán Đánh giá, kiểm soát và xử lý rủi ro của cuộc kiểm toán Lựa chọn nhóm kiểm toán Lập và thảo luận các hợp đồng trong kiểm toán Lập kế hoạch kiểm toán tổng quát Tìm hiểu hoạt động kinh doanh của khách hàng Tìm hiểu môi trường kiểm soát Tìm hiểu các chu trình kế toán áp dụng Thực hiện các bước phân tích tổng quát Xác định mức độ trọng yếu Lập kế hoạch giao dịch và phục vụ khách hàng Tổng hợp kế hoạch kiểm toán Lập kế hoạch kiểm toán cụ thể Xác định rủi ro tài khoản và rủi ro tiềm tàng Xác định bằng chứng kiểm toán Mô hình về độ tin cậy của kiểm toán Hình thức kiểm tra HTKS Lập kế hoạch kiểm toán cho từng tài khoản Kế hoạch kiểm tra hệ thống Kế hoạch kiểm tra chi tiết Tổng hợp kế hoạch kiểm toán Thực hiện kế hoạch kiểm toán Kiểm tra HTKS Thực hiện các bước phân tích Thực hiện kiểm tra chi tiết Tổng hợp kết quả kiểm toán và báo cáo Thực hiện việc soát xét những sự kiện sau ngày lập báo cáo Thu thập thư giải trình của Ban giám đốc Lập bản tổng hợp kết quả kiểm toán Soát xét, kiểm soát và hoàn thiện giấy tờ làm việc Lập BCKT Tổng kết cuộc kiểm toán Công việc thực hiện sau kiểm toán Đánh giá chất lượng cuộc kiểm toán Giữ mối quan hệ với khách hàng 2.3. Đặc điểm tổ chức Hồ sơ Kiểm toán tại Công ty. Theo VSA 230, “Hồ sơ kiểm toán” được hiểu là “Các tài liệu do kiểm toán viên lập, phân loại, sử dụng và lưu trữ trong một cuộc kiểm toán. Hồ sơ kiểm toán bao gồm các thông tin cần thiết liên quan đến cuộc kiểm toán đủ làm cơ sở cho việc hình thành lên ý kiến của kiểm toán viên và chứng minh rằng cuộc kiểm toán đã thực hiện đúng theo Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam (hoặc Chuẩn mực quốc tế được chấp nhận GAAP). Hồ sơ kiểm toán được phân làm 2 loại chính: Hồ sơ kiểm toán chung: là Hồ sơ kiểm toán chứa đựng các thông tin chung về khách hàng liên quan tới hai hay nhiều cuộc Kiểm toán trong nhiều năm tài chính của một khách hàng. Hồ sơ kiểm toán chung do đó bao gồm các dữ kiện có tính lịch sử hay mang tính liên tục qua các năm tài chính. Hồ sơ kiểm toán năm: là Hồ sơ Kiểm toán liên quan đến một khách hàng, chỉ liên quan tới cuộc kiểm toán của một năm tài chính. Theo quy định của VAS 230 Hồ sơ Kiểm toán phải lưu trữ trong một khoảng thời gian đủ để đáp ứng yêu cầu hành nghề và phù hợp với qui định chung của pháp luật về bảo quản, lưu trữ hồ sơ tài liệu do Nhà nước quy định và quy định riêng của tổ chức nghề nghiệp và của từng Công ty Kiểm toán. Cũng theo quy định của VSA230 Tài liệu trong hồ sơ kiểm toán được thể hiện trên giấy, trên phim, ảnh, trên phương tiện tin học hay bất kỳ phương tiện lưu trữ nào khác theo quy định của pháp luật hiện hành. Tại Công Ty ACC_Việt Nam Hồ sơ Kiểm toán được lưu dưới 2 dạng là dạng File văn bản lưu trữ, và File lưu trữ trong máy tính. 2.3.1.Cách thức tổ chức và đánh tham chiếu Hồ sơ Kiểm toán Tại Công ty ACC_Việt Nam Hồ sơ kiểm toán được lưu trữ theo từng khách hàng và xếp theo thứ tự tên của từng khách hàng. Tài liệu lưu trữ trong mỗi hồ sơ kiểm toán được đều được đánh tham chiếu, chia làm 3 phần xếp theo thứ tự 1000: Phần kế hoạch, bao gồm chương trình và kế hoạch kiểm toán tại đơn vị khách hàng, và tính giá trị trọng yếu(MP) 2000 – 4000: các thông tin chung về đơn vị khách hàng, BCTC và kết quả Kiểm toán 5000 – 8000: Các Phần hành Kiểm toán Cách thức đánh tham chiếu như sau: Bảng 2.5 : Đánh tham chiếu trên Hồ Sơ Kiểm toán tại ACC_Việt Nam TT 1 2 3 4 5 6 Nội dung Báo cáo đơn vị cung cấp Báo cáo phát hành chính thức Báo cáo Excell Biên bản kiểm toán Phần kế hoạch Các phần hành Tờ kiểm soát nội bộ Tờ tổng hợp Tờ phân tích tổng quát ( nếu có ) Chương trình kiểm toán chi tiết Xác định MP, số mẫu Giấy tờ chi tiết( bằng chứng kiểm toán) Tham chiếu 1910 2110 2120 2130 1000 – 4000 5000 – 8000 5110 5120 5121 5130 5140 513XYZ Trong đó : Một là: Các phần hành của các tài khoản khác cũng được tổ chức thực hiện tương tự như trên Hai là: Đối với Công ty có nhiều chi nhánh hoặc Tổng Công ty có các Công ty con thì ký hiệu giấy tờ làm việc phân biệt Công ty con hoặc chi nhánh bắt đầu bằng A, B, C Đối với từng phần hành kiểm toán, việc tổ chức giấy tờ làm việc trên file kiểm toán được thực hiện theo quy tắc sau: Ban Giám Đốc Giấy tờ hệ thống Mẫu do Chương trình Kiểm toán cấp Giấy tờ làm việc Giấy tờ tại các đơn vị Sơ đồ 2.6.Tổ chức giấy tờ làm việc và đánh tham chiếu 2.3.2. Tổ chức Hồ sơ Kiểm toán chung, Hồ sơ Kiểm toán năm của Công ty. Hô sơ Kiểm toán chung. Tại Công Ty, có một mẫu hồ sơ kiểm toán chung cho tất cả các Công ty khách hàng tuy nhiên ở mỗi Công ty thì tổ chức file kiểm toán lại khác nhau, tùy theo đặc điểm của khách hàng Kiểm toán. Cụ thể ta xem sét qua các mẫu hồ sơ Bảng 2.7. Mẫu Hồ sơ kiểm toán chung tại ACC_Việt Nam Công Ty TNHH Kiểm Toán – Tư Vấn Định giá ACC_Việt Nam MỤC LỤC HỒ SƠ KIỂM TOÁN CHUNG TT Nội Dung Tham chiếu I Thông tin về khách hàng 100 1 Hồ sơ thành lập doanh nghiệp 110 2 Văn bản nội bộ 120 3 Thông tin ngành 130 4 Thông tin pháp luật 140 II Tài liệu về Thuế 200 1 Thuế Giá trị gia tăng 210 2 Thuế Thu nhập doanh nghiệp 220 3 Thuế Thu nhập cá nhân 230 4 Thuê Tiêu thụ đặc biệt 240 5 Thuế Xuất nhập khẩu 250 6 Thuế Khác 260 III Tài liệu nhân sự 300 1 Thỏa ước lao động tập thể 310 2 Quy định về quản lý và sử dụng quỹ lương 320 3 Tài liệu khác 330 IV Tài liệu kế toán 400 1 Văn bản chấp nhận chế độ kế toán được áp dụng 410 2 Chính sách kế toán 420 3 Hợp đồng kinh tế, thỏa thuận kinh tế 430 V Tài liệu khác Tên khách hàng : ....................................................................................................... Mẫu này sẽ chung cho các khách hàng, tuy nhiên nội dung và tổ chức chi tiết là tùy vào đặc điểm khách hàng của Công ty ACC_Việt Nam. Hai Ví dụ sau về tham chiếu 110 và 120, nói về tổ chức trong file Hồ sơ Kiểm toán của Công ty Cổ phần công nghệ Tân Thế Kỷ (nay là Công ty cổ phần công nghệ NCS ) Công ty cổ phần công nghệ NCS ) Bảng 2.8. Hồ sơ kiểm toán chung của Công ty NCS File 110 Công Ty TNHH Kiểm Toán – Tư Vấn Định giá ACC_Việt Nam MỤC LỤC HỒ SƠ KIỂM TOÁN CHUNG Tham chiếu : 110 TT Nội Dung Tham chiếu I Hồ sơ thành lập Doanh nghiệp 110 1 Giấy chứng nhập đăng ký kinh doanh công ty Cổ phần năm 2008 110.1 2 Giấy chứng nhập đăng ký kinh doanh công ty Cổ phần năm 2007 110.2 3 Giấy chứng nhập đăng ký kinh doanh công ty Cổ phần năm 2005 110.3 4 Giấy chứng nhập đã đăng ký mẫu dấu 110.4 5 Giấy chứng nhập đăng ký kinh doanh công ty Cổ phần năm 2003 110.5 6 Giấy thông báo thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh của DN 110.6 7 ...... 8 ..... Tên khách hàng : Công Ty Cổ phần công nghệ NCS Bảng 2.9. Hồ sơ kiểm toán chung của Công ty NCS File 120 MỤC LỤC HỒ SƠ KIỂM TOÁN CHUNG Tham chiếu : 120 TT Nội Dung Tham chiếu I Báo cáo kiểm toán 2007 120.1 1 Báo cáo kiểm toán 2008 120.2 2 Biên bản họp đại hội đồng cổ đông 120.3 3 Thông báo lập sổ đăng ký cổ đông 120.4 4 Quyết định của đại hội đồng cổ đông Công ty cổ phần NCS 120.5 5 Quyết định của chủ tịch hội đồng quản trị Công ty cổ phần NCS 120.6 6 Biên bản cuộc họp đại hội đồng cổ đông Công ty cổ phần NCS 120.7 7 Quyết định của giám đốc Công ty cổ phần NCS 120.8 8 Biên bản kiểm toán Công ty cổ phần NCS 120.9 9 Quyết định của Hội đồng quản trị về phân phối lợi nhuận năm 2008 120.10 10 Phiếu đăng ký giao dịch chứng khoán 120.11 11 Sao kê tài khoản giao dịch chứng khoán 120.12 12 Báo cáo kết quả công tác kiểm toán giai đoạn 01/01 – 30/06/2009 120.13 13 Biên bản kiểm toán 2003, 2004, 2005, 2006, 2007 120.14 14 ... 15 ... Tên khách hàng : Công Ty Cổ phần công nghệ NCS Hô sơ Kiểm toán năm. Trong từng năm kiểm toán, thì việc đánh tham chiếu cho từng phần hành thay đổi theo đặc điểm mùa Kiểm toán đó, sau đây là 1 ví dụ cụ thể của Hồ sơ kiểm toán năm 2008 của Công ty Cổ Phần NCS Bảng 2.10.Hồ sơ Kiểm toán năm 2008 của Công ty NCS CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN – TƯ VẤN ĐỊNH GIÁ ACC VIỆT NAM MỤC LỤC HÔ SƠ KIỂM TOÁN TT NỘI DUNG THAM CHIẾU I KẾ HOẠCH KIỂM TOÁN 1000 1 TÓM TẮT CUỘC HỌP VỚI KHÁCH HÀNG 1110 ü 2 ĐÁNH GIÁ RỦI RO KIỂM TOÁN VÀ MÔI TRƯỜNG KIỂM SOÁT 1210 ü 3 HỢP ĐỒNG KIỂM TOÁN 1310 ü 4 THÔNG TIN VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA KHÁCH HÀNG 1410 ü 5 PHÂN LOẠI MỨC ĐỘ ÁP DỤNG MÁY VI TÍNH 1510 ü 6 PHÂN TÍCH SƠ BỘ BÁO CÁO TÀI CHÍNH 1610 ü 7 XÁC ĐỊNH MỨC ĐỘ TRỌNG YẾU 1710 ü 8 TỔNG HỢP KẾ HOẠCH KIỂM TOÁN 1810 ü 9 TÀI LIỆU KHÁCH HANG CUNG CẤP 1910 ü II KẾT QUẢ KIỂM TOÁN 2000 1 BÁO CÁO TÀI CHÍNH VÀ THƯ QUẢN LÝ (NẾU CÓ) 2100 ü 2 BẢNG TỔNG HỢP KẾT QUẢ KIỂM TOÁN 2200 ü 3 KIỂM TRA SỐ DƯ ĐẦU KỲ 2300 ü 4 KIỂM TRA TÍNH HOẠT ĐỘNG LIÊN TỤC 2400 ü 5 CÁC SỰ KIỆN BẤT THƯỜNG VÀ SỰ KIỆN SAU NGÀY KHÓA SỔ 2500 ü 6 THƯ GIẢI TRÌNH CỦA BAN GIÁM ĐỐC 2600 ü 7 THƯ TRAO ĐỔI GIAO DỊCH KHÁC 2700 III QUẢN LÝ CUỘC KIỂM TOÁN 3000 1 CÁC FORM KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG CUỘC KIỂM TOÁN 3100 ü 2 ĐÁNH GIÁ DỊCH VỤ CUNG CẤP CHO KHÁCH HÀNG 3200 3 ĐÁNH GIÁ NHÓM KIỂM TOÁN 3300 ü IV HỆ THỐNG KẾ TOÁN VÀ HỆ THỐNG KSNB V KẾT QUẢ KIỂM TOÁN – TÀI SẢN 5000 1 TIỀN VÀ CÁC KHOẢN TƯƠNG ĐƯƠNG TIÈN 5100 ü 2 CÁC KHOẢN ĐẦU TƯ NGẮN HẠN 5200 ü 3 CÁC KHOẢN PHẢI THU 5300 ü 5 HÀNG TỒN KHO 5400 ü 6 TÀI SAN LƯU ĐỘNG KHÁC 5500 ü 7 TÀI SẢN CỐ ĐỊNH 5600 9 CHÍ PHÍ XÂY DỰNG CƠ BẢN DỞ DANG 5700 ü VI KẾT QUẢ KIỂM TOÁN – CÔNG NỢ 6000 1 CÁC KHOẢN PHẢI TRẢ 6100 ü 2 CHI PHÍ PHẢI TRẢ 6200 ü 3 VAY VÀ NỢ NGẮN HẠN 6300 ü 4 CÁC LOẠI THUẾ 6400 ü 5 LƯƠNG VÀ CÁC KHOẢN TRÍCH THEO LƯƠNG 6500 ü VII KẾT QUẢ KIỂM TOÁN – NGUỒN VỐN CHỦ SỞ HỮU 7000 1 NGUÔN KINH PHÍ 7100 ü VIII KẾT QUẢ KIỂM TOÁN –BÁO CÁO KQHĐKD 8000 1 DOANH THU HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT DỊCH VỤ 8100 ü 2 CHI PHÍ HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT DỊCH VỤ 8200 ü 5 THU NHẬP KHÁC 8300 ü IV KẾT QUẢ KIỂM TOÁN – BÁO CÁO LƯU CHUYỂN TIỀN TỆ x Như vậy, nhìn chung ta thấy tổ chức Hồ sơ Kiểm toán năm tại Công ty ACC_Việt Nam là phù hợp với Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam. Đồng thời ngoài việc theo mẫu chung quy định sẵn, thì còn tổ chức phù hợp với từng năm Kiểm toán và thực tế đơn vị khách hàng năm đó. 2.4. Kiểm soát chất lượng Kiểm toán tại Công Ty Kiểm soát chất lượng hoạt động Kiểm toán là việc các Công ty Kiểm toán giám sát, theo dõi chặt chẽ mọi diễn biến, sự kiện phát sinh trong suốt quá trình tiến hành cuộc Kiểm toán, từ khâu lập kế hoạch Kiểm toán, thực hiện Kiểm toán đến kết thúc Kiểm toán Hiện nay, tại Công ty ACC_Việt Nam, kiểm soát chất lượng cuộc Kiểm toán được coi là một trong những công tác có ý nghĩa quan trọng nhất trong toàn bộ quá trình Kiểm toán. Điều đó được thể hiện từ khâu đào tạo, lựa chọn nhân viên và phân công công việc cho từng người, kiểm soát tiến độ, kết quả cuộc Kiểm toán, soát xét Hồ sơ Kiểm toán và đánh giá việc tiếp tục duy trì khách hàng 2.4.1.Kiểm soát nhân sự tham gia Kiểm toán Kiểm soát chất lượng nhân viên trong các cuộc kiểm toán: Hàng tháng, ACC_Việt Nam đều có một thời gian để phổ biến những kiến thức cơ bản về các văn bản pháp luật mới được ban hành, cập nhật những biến động của thị trường, nền kinh tế, chính sách của Nhà nước… để nâng cao tầm hiểu biết cho nhân viên. Ngoài ra, Công ty còn thường xuyên tổ chức các buổi thảo luận về các tình huống khó khăn đã gặp phải trong quá trình Kiểm toán nhằm rút kinh nghiệm và nâng cao chất lượng các cuộc Kiểm toán tiếp theo. Đối với việc lựa chọn nhân viên cho mỗi cuộc kiểm toán, Công ty luôn kết hợp giữa việc chọn những KTV có kinh nghiệm lâu năm, trình độ chuyên môn tốt và hiểu biết sâu sắc về khách hàng và các trợ lý kiểm toán mới vào nghề. Điều này nhằm đảm bảo chất lượng cuộc Kiểm toán đồng thời tạo cơ hội cho các trợ lý Kiểm toán học hỏi và tích lũy kinh nghiệm. 2.4.2.Kiểm soát chất lượng khi thực hiện Kiểm toán Để đảm bảo chất lượng của cuộc Kiểm toán đòi hỏi công tác kiểm soát phải có quy trình chặt chẽ và hệ thống kiểm soát chất lượng là yếu tố rất quan trọng. Hệ thống Kiểm soát chất lượng của Công ty có thể được khái quát như sau: Ban giám đốc Kiểm toán viên Lãnh đạo phòng Trưởng nhóm Kiểm toán Sơ đồ 2.11. Hệ thống kiểm soát chất lượng Việc kiểm soát chất lượng được Công ty quy định cụ thể, chi tiết thành các bảng soát xét và được áp dụng cho tất cả các cuộc Kiểm toán. Các nội dung kiểm soát được đánh tham chiếu (trong mục 3000 – Quản lý cuộc kiểm toán) và lưu trữ trong hồ sơ kiểm năm, bao gồm: Một là: Soát xét tổng hợp của thành viên Ban Giám Đốc: Phụ lục 06 Hai là: Soát xét tổng hợp của chủ nhiệm Kiểm toán: Phụ lục 07 Ba là: Soát xét tổng hợp của Manager và thành viên Ban giám đốc phụ trách khách hàng: Phụ lục 08 Bốn là: Bản phê duyệt/tiếp tục Kiểm toán: Phụ lục 09 Năm là: Bản cam kết về tính độc lập: Phụ lục 10 Sáu là: Bản soát xét trình bày BCKT: Phụ lục 11 Bảy là: Bản soát xét nội dung BCTC: Phụ lục 12 Tám là: Bản phê duyệt phát hành, soát xét, soạn lập và lưu trữ BCKT & Thư quản lý: Phụ lục 13: Ngoài ra, một yêu cầu đặt ra đối với các KTV là trong quá trình thực hiện Kiểm toán, phải tuyệt đối tuân thủ chương trình Kiểm toán đã được xây dựng .Trong mọi trường hợp, KTV không được tự ý thay đổi chương trình Kiểm toán. Nếu xuất hiện những vấn đề khác với kế hoạch đề ra, KTV có thể tham khảo ý kiến của người trưởng nhóm và đề nghị điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp. Mọi sự thay đổi đều phải được sự đồng ý của trưởng nhóm Kiểm toán và khách hàng - người kí hợp đồng Kiểm toán (nếu có) 2.4.3. Kiểm soát chất lượng Hồ sơ Kiểm toán Hồ sơ kiểm toán là bằng chứng về việc các cuộc Kiểm toán đã được thực hiện tuân theo Chuẩn mực kiểm toán nên sau khi tiến hành Kiểm toán xong, Công ty tiến hành kiểm tra Hồ sơ Kiểm toán để soát xét chất lượng, đảm bảo Hồ sơ được lưu trữ đúng theo Chuẩn mực Kiểm toán. 2.4.4.Đánh giá việc tiếp tục duy trì khách hàng Đánh giá việc tiếp tục duy trì khách hàng không những nhằm nâng cao uy tín của Công ty mà còn giúp giảm được rủi ro Kiểm toán. Do vậy đây cũng là một công việc quan trọng để Công ty đánh giá chất lượng cuộc Kiểm toán năm nay và nâng cao chất lượng hoạt động Kiểm toán tại khách hàng vào năm tới. Công việc này được thực hiện theo trình tự sau: Một là: Thu thập các tài liệu có liên quan đến khách hàng, chủ yếu là từ Hồ sơ kiểm toán của khách hàng đó Hai là: Trao đổi với Đoàn Kiểm toán trực tiếp tham gia Kiểm toán năm trước về các tồn tại cần điều chỉnh, mức độ sai phạm, gian lận có thể có của khách hàng Ba là: Xem xét liệu các ý kiến được đưa ra trong Thư quản lý tại cuộc Kiểm toán năm ngoái của KTV có được khách hàng áp dụng hay không. CHƯƠNG III – MỘT SỐ NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN – TƯ VẤN – ĐỊNH GIÁ ACC_VIỆT NAM 3.1.Nhận xét về hoạt động của Công ty 3.1.1.Ưu điểm Thời gian hoạt động của Công ty, tuy còn chưa lâu so với nhiều Công ty Kiểm toán hoạt động trong cùng lĩnh vực. Nhưng Công ty ACC_Việt Nam đã từng bước tiến những bước tiến vững chắc và ngày càng tạo dựng được niềm tin của khách hàng. Để đạt được những thành công ban đầu này là do Công ty luôn đặt mục tiêu thực hiện dịch vụ với chất lượng cao nhất nhằm phát hiện những điểm yếu, những điểm còn thiếu sót, chưa phù hợp trong công tác quản lý điều hành, trong hệ thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng để từ đó đưa ra những đề xuất hợp lý và đúng đắn nhất nhằm giúp khách hàng khắc phục những yếu kém còn tồn tại. Sau đây là ưu điểm của Công ty đã đạt được : Thứ nhất: Về tổ chức Đoàn Kiểm toán của Công ty Nhìn chung, việc tổ chức đoàn kiểm toán tại Công ty ACC_Việt Nam được tiến hành khá tốt, phù hợp với các quy định hiện hành về Đoàn Kiểm toán và đảm bảo cho cuộc Kiểm toán đạt được mục tiêu đã định. Công tác tổ chức Đoàn Kiểm toán khá hiệu quả, có phân công rõ ràng cho từng người và được Ban Giám Đốc điều hành, trực tiếp tới phòng nghiệp vụ. Nên công việc thường đảm bảo về tiến độ thời gian cũng như chất lượng. Những người được chọn đi kiểm toán tại Công ty khách hàng đều là những KTV hoặc trợ lý kiểm toán có tâm huyết với nghề nghiệp, luôn thể hiện phong cách chuyên nghiệp và tinh thần trách nhiệm cao đã giúp xây dựng được uy tín và hình ảnh của Công ty đối với khách hàng. Đoàn kiểm toán bao gồm những KTV có hiểu biết và kinh nghiệm về lĩnh vực hoạt động kinh doanh của khách hàng, có kĩ năng nghiệp vụ tốt nên đã hạn chế được tối đa rủi ro có thể xảy ra. Bên cạnh đó, đoàn còn có những trợ lý kiểm toán mới vào nghề, được giao làm các phần hành đơn giản, dễ thực hiện. Hơn nữa, Công ty thường tổ chức các buổi lên lớp, trực tiếp dạy cho các trợ lý những kinh nghiệm làm Kiểm toán và tiến hành cập nhật những thông tin mới. Trong quá trình Kiểm toán các trợ lý này sẽ được hướng dẫn và quan tâm theo sát, giúp họ hoàn thành tốt công việc. Điều này một mặt giúp giảm khối lượng công việc cho các KTV khác (chỉ phải Kiểm toán với các chu trình, phần hành khó) đồng thời cũng tạo điều kiện cho các trợ lý kiểm toán học hỏi và tích lũy kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho Công ty. Thứ hai: Tổ chức công tác Kiểm toán của Công ty Việc tổ chức công tác Kiểm toán tại Công ty được đánh giá là có hiệu quả, tạo điều kiện để nâng cao chất lượng cuộc Kiểm toán. Công tác Kiểm toán của Công ty tuân thủ đúng quy trình của một cuộc Kiểm toán đã được nêu trong Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam cũng như quốc tế, được chấp nhận rộng rãi từ khâu lập kế hoạch Kiểm toán, thực hiện Kiểm toán và kết thúc Kiểm toán. Trong mỗi giai đoạn, các bước công việc cụ thể đều được quy định rõ trong hướng dẫn công việc của Công ty và đều bắt buộc các KTV phải tuân thủ triệt để. Với việc số lượng cuộc Kiểm toán diễn ra thường nhiều và dồn dập vào mùa kiểm toán (từ tháng 12 đến tháng 3 hàng năm), tổ chức công tác Kiểm toán như trên là một cách hiệu quả để Công ty thuận lợi trong việc quản lý chất lượng mỗi cuộc kiểm toán, đồng thời giảm chi phí, rủi ro kiểm toán và nhân lực tham gia. Thứ ba: Tổ chức Hồ sơ Kiểm toán Hồ sơ kiểm toán của Công ty được ghi chép đầy đủ, dễ dàng và thuận tiện cho việc tra cứu và tìm kiếm thông tin. Tổ chức Hồ sơ Kiểm toán của Công ty được thiết kế phù hợp với quy định với Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam, và thông lệ chung của Quốc tế.. Trong mỗi cặp File(cặp lưu trữ tài liệu) Công ty lưu trữ những giấy tờ cần thiết theo quy định của Công ty. Việc tổ chức Hồ sơ Kiểm toán một cách khoa học như vậy giúp Công ty thuận tiện hơn trong việc kiểm soát kết quả của mỗi cuộc Kiểm toán, đồng thời tiết kiệm chi phí cho việc lưu hồ sơ. Ngoài ra Công ty còn tiến hành lưu dưới 2 dạng File Hồ sơ lưu trử ở dạng văn bản và trong máy tính. Giúp đảm bảo tra cứu dễ dàng và hạn chế rủi ro trong trường hợp mất Hồ sơ. Thứ tư: Về kiểm soát chất lượng Kiểm toán Trong mỗi cuộc Kiểm toán, Công ty ACC_Việt Nam kiểm soát trong từng giai đoạn, và sau mỗi giai đoạn lại có một biên bản phê duyệt/tiếp tục công việc của cuộc Kiểm toán thực tế. Cuối cuộc Kiểm toán, có các biên bản soát xét lại trong quá trình làm Kiểm toán. Điều này tạo điều kiện nhằm quản lý tốt chất lượng cuộc Kiểm toán, đồng thời tiến hành cập nhật các chỉ thị mới từ Ban Giám Đốc . Công ty tổ chức kiểm soát chất lượng cuộc kiểm toán theo 3 cấp độ đã giúp rủi ro kiểm toán mà kiểm toán viên có thể phải đối mặt giảm xuống. Việc soát xét lẫn nhau giữa các thành viên trong Đoàn Kiểm toán sẽ giúp phát hiện ra các sai phạm kịp thời, chính xác và đầy đủ, qua đó rút ngắn được thời gian, tiết kiệm được chi phí kiểm toán nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả công việc. Hàng ngày công việc của Đoàn Kiểm toán được báo cáo về văn phòng đã giúp Công ty có thể giám sát một cách chặt chẽ trình tự công việc và tiến độ hoàn thành cùa các Đoàn Kiểm toán. Kết quả cuối cùng của mỗi cuộc Kiểm toán được soát xét lần cuối bởi các thành viên trong Ban Giám đốc nhằm hạn chế tối đa những sai phạm còn tồn tại trước khi phát hành BCKT. Việc đánh giá tiếp tục duy trì khách hàng được diễn ra ngay sau mỗi cuộc Kiểm toán, dựa trên cơ sở những thông tin thu thập được về thái độ, lĩnh vực hoạt động của khách hàng, ý kiến của KTV trực tiếp tham gia Kiểm toán…đã giúp cho Công ty giữ được uy tín của mình đồng thời rút được kinh nghiệm cho KTV trong những năm tiếp theo. 3.1.2. Tồn tại Mặc dù công tác tổ chức kiểm toán ở Công ty ACC_Việt Nam được tiến hành một cách chặt chẽ và khoa học xong vẫn tồn tại một số nhược điểm sau: Thứ nhất: Về tổ chức đoàn kiểm toán của Công ty Số lượng, quy mô và lĩnh vực hoạt động của các khách hàng Công ty ACC_Việt Nam ngày càng nhiều. Trong khi đó số lượng KTV và trợ lý Kiểm toán hiện tại chưa tương xứng, điều đó đã dẫn đến khối lượng công việc của một KTV phải thực hiện là tương đối lớn, thời gian cho mỗi cuộc Kiểm toán cũng bị rút ngắn, điều này đã gia tăng áp lực công việc đối với đội ngũ nhân viên. Bên cạnh đó, mặc dù đã trải qua đào tạo và huấn luyện kĩ năng, tuy nhiên các trợ lý Kiểm toán mới được tuyển dụng hoặc chỉ một vài năm kinh nghiệm trong đoàn Kiểm toán vẫn chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu công việc, thời gian tiến hành công việc còn chậm làm ảnh hưởng đến tiến độ cũng như chi phí cuộc Kiểm toán. Thứ hai: Về tổ chức công tác Kiểm toán tại Công ty Việc Công ty có thêm nhiều khách hàng lớn khiến thời gian cho một cuộc Kiểm toán bị rút ngắn. Chính vì vậy, Quy trình Kiểm toán chung mà Công ty đã xây dựng có thể sẽ không được áp dụng và tuân thủ đầy đủ. Ví dụ, đối với khoản mục tiền, khi tiến hành chọn mẫu Công ty yêu cầu KTV phải kiểm tra chi tiết 10% số lượng chứng từ thu - chi. Tuy nhiên để rút ngắn thời gian, KTV có thể chỉ tiến hành kiểm toán với 5% số lượng chứng từ. Việc này dẫn đến rủi ro Kiểm toán tăng lên và có thể gây ảnh hưởng xấu đến uy tín của Công ty và mối quan hệ giữa Công ty với đơn vị khách hàng. Thêm vào đó, điều này sẽ gây khó khăn cho Công ty trong việc kiểm soát và theo dõi tiến độ cũng như trình tự các bước công việc phải làm trong cuộc kiểm toán. Thứ ba: Về tổ chức hồ sơ kiểm toán tại Công ty Hồ sơ Kiểm toán được quản lý khá đầy đủ và hiệu quả tuy nhiên Công ty chưa có phòng để Hồ sơ riêng, và phân cấp và có chế độ bảo vệ cụ thể đối với từng loại tài liệu. Các tài liệu thường để chung trên một giá, dễ bị thất lạc hoặc mất đi. Nhất là các tài liệu quan trong, như công văn nội bộ, công văn đến Công ty, tài liệu quan trọng về khách hàng. Thứ tư: Về kiểm soát chất lượng cuộc kiểm toán Việc kiểm soát chất lượng cuộc Kiểm toán qua từng bước mặc dù có ưu điểm nâng cao hiệu quả cuộc Kiểm toán nhưng ngược lại cũng làm tăng thêm áp lực đối với mỗi KTV. Hơn nữa Công ty chưa phân biệt rõ đối tượng cần kiểm soát cũng như đánh giá vì vậy kiểm soát mới chỉ ở mức độ chung chung, chưa chi tiết cụ thể đối với từng phần hàng, từng KTV. Một số giải pháp kiến nghị hoàn thiện hoạt động kiểm toán tại công ty TNHH Kiểm toán – Tư vấn – Định giá ACC_Việt Nam 3.2. Giải pháp hoàn thiện hoạt động Kiểm toán tại Công ty Việc hoàn thiện hoạt động Kiểm toán luôn là vấn đề được quan tâm hàng đầu không chỉ tại ACC_Việt Nam mà còn đối với tất cả các Công ty kiểm toán độc lập nói chung. Với kiến thức bản thân đã được học cùng với kiến thức tích lũy được trong quá trình thực tập tại Công ty ACC_Việt Nam, em xin đưa ra một số ý kiến đề xuất sau: Thứ nhất: Về tổ chức Đoàn Kiểm toán tại Công ty Công ty cần có đội ngũ nhân viên tham gia Đoàn Kiểm toán đáp ứng đầy đủ cả về số lượng lẫn chất lượng cao, vì vậy Công ty cần tuyển dụng thêm nhân lực đầu vào để đáp ứng yêu cầu về số lượng và chất lượng cho mỗi cuộc Kiểm toán. Để thực hiện điều này, Công ty có thể liên kết đào tạo và tuyển dụng với các trường Đại học, Học viện và các Trung tâm giáo dục trên cả nước. Bên cạnh việc tuyển dụng để đáp ứng yêu cầu về số lượng, Công ty còn cần tăng cường và mở rộng kế hoạch đào tạo cho đội ngũ nhân viên hiện có nhằm đáp ứng yêu cầu về chất lượng của nhân viên. Chẳng hạn, công ty có thể cấp kinh phí để đội ngũ nhân viên của Công ty tham gia các khóa học ngắn hạn, các hội thảo chuyên ngành… nhằm nâng cao trình độ đáp ứng yêu cầu công việc. Thứ hai: Về tổ chức công tác Kiểm toán tại Công ty Công ty cần có những quy định, chính sách chặt chẽ hơn nữa trong việc buộc các nhân viên Kkiểm toán khi tiến hành cuộc Kiểm toán phải thực hiện đầy đủ các bước công việc cũng như trình tự, khối lượng công việc. Tuy nhiên, cũng cần có những biện pháp nhằm làm giảm tải áp lực cho nhân viên như cho phép Trưởng Đoàn Kiểm toán chủ động hơn về thời gian cũng như khối lượng công việc cần làm trong mỗi cuộc Kiểm toán. Bên cạnh đó Công ty nên áp dụng chính sách thưởng thêm cho các nhận viên nhiệt tình, hoàn thành công việc tốt, và tiến hành đánh giá nhân viên theo chất lượng công việc nhằm khuyến khích đồng thời nâng cao trách nhiệm của KTV. Thứ ba:Về tổ chức Hồ sơ kiểm toán tại Công ty Công ty cần có chế độ phân cấp xem tài liệu và có chế độ bảo vệ riêng đối với các tài liệu quan trọng, và cần có phòng để tài liệu riêng biệt. Thứ tư: Về kiểm soát chất lượng Kiểm toán tại Công ty Dựa trên quá trình kiểm soát và đánh giá mức độ hoàn thiện công việc trong từng cuộc Kiểm toán, Ban Giám Đốc Công ty cần thiết kế mức lương thưởng phù hợp hơn với nhân viên. Đây là một trong những phương pháp có thể sử dụng để khích lệ nhân viên làm việc hết khả năng của mình và giảm thiểu được áp lực với họ. Và Công ty cần phân biệt rõ đối tượng, giai đoạn, phần hành quan trọng cần kiểm soát, đi sâu vào chi tiết, không kiểm soát chung chung, tràn lan. Đồng thời cần đánh giá nhân viên, về năng lực, ý thức chấp hành nhằm nâng cao khả năng quản lý và điều hành của Ban Giám Đốc Công ty. KẾT LUẬN Trên đây là một số hiểu biết của em về Công ty TNHH Kiểm toán- Tư vấn – Định giá ACC_Việt Nam, về họa động Kiểm toán tại Công ty. Qua đó thấy được sự quan trọng hàng đầu của chất lượng mỗi cuộc Kiểm toán. Qua một thời gian thực tập tại Công ty, em đã hiểu biết hơn về cách thức tổ chức một Công ty Kiểm toán, tổ chức Đoàn Kiểm toán, và cách thức tiến hành thực hiện một cuộc Kiểm toán. Đồng thời được thực hành một số công việc đơn giản áp dụng các kiến thức chuyên ngành đã học vào thực tế công việc. Sự phát triển nền kinh tế thị trường và quá trình hội nhập kinh tế thế giới. Mức độ phát triển về số lượng lẫn chất lượng của dịch vụ Kiểm toán Việt Nam hiện nay là một cơ hội tốt, nhưng cũng nhiều thách thức. Các Công ty kiểm toán thường gặp nhiều rủi ro tiềm ẩn và sự cạnh tranh của cách hãng Kiểm tóan nước ngoài, điển hình là KPMG, Deloit, Ernst & Young, PWC... Vì vậy, Công ty cần chú trọng đầu tư nghiên cứu phát triển các dịch vụ chuyên sâu, có hiệu quả và đạt chất lượng cao. Hơn nữa, công tác tổ chức, quản lý và kiểm soát Kiểm toán cần được Công ty chú trọng và quan tâm. Đó là cơ sở để Công ty tự hoàn thiện nâng cao chất lượng dịch vụ của mình, tạo ra sự tín nhiệm đối với khách hàng. Quá trình tìm hiểu tại ACC_Việt Nam, dựa trên những kiến thức đã học, em đã trình bày về ưu điểm trong quy trình tổ chức công tác Kiểm toán của Công ty. Và đưa ra một số ý kiến về nguyên nhân, lý do còn tồn tại và giải pháp nhằm hoàn thiên hoạt động của mình. Mặc dù đã rất cố gắng, trong quá trình thực tập tại Công ty, tuy nhiên với hiểu biết có hạn. Vì vậy bài viết này của em không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến quý báu góp ý của Thầy Giáo GS.TS Nguyễn Quang Quynh và các Thầy, Cô trong Khoa Kế Toán. Cũng như các anh chị trong Công ty ACC_Việt Nam, để Báo cáo thực tập tổng hợp của em được hoàn thiện hơn. Cuối cùng, em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của Thầy giáo GS.TS Nguyễn Quang Quynh đã giúp đỡ em rất nhiều để em hoàn thành Báo cáo thực tập tổng hợp này. Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 28 tháng 02 năm 2010 Sinh viên Nguyễn Công Kiên DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO I - Giáo trình Lý thuyết kiểm toán – chủ biên GS.TS. Nguyễn Quang Quynh và TS. Nguyễn Thị Phương Hoa - NXB Tài Chính 2008 II - Giáo trình Lý thuyết kiểm toán – chủ biên TS. Nguyễn Viết Lợi và THS. Đậu Ngọc Châu- NXB Tài Chính 2007 III - Giáo trình Kiểm toán tài chính - GS.TS. Nguyễn Quang Quynh và TS. Ngô Trí Tuệ - NXB ĐH Kinh Tế Quốc Dân - 2006 IV - Auditting a systematic approach – William F.Messier, DBA, CPA V - Auditting – Alvin A.arens VI - Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam VSA VII - Hồ sơ Kiểm toán Công ty ACC_Việt Nam VIII - Luận Văn tốt nghiệp Hoàn thiện thủ tục phân tích trong Kiểm toán BCTC tại Công ty Kiểm toán AASC – khóa 45 IX - Diễn đàn kiểm toán Việt Nam: X - Diễn đàn Kế toán Việt Nam : MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU 1 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN TƯ VẤN ĐỊNH GIÁ ACC_VIỆT NAM 3 1.1. Giới thiệu sơ lược về Công Ty TNHH Kiểm Toán Tư Vấn Định Giá ACC_Việt Nam 3 1.2. Đặc điểm hoạt động của Công ty. 9 1.3. Đặc điểm tổ chức quản lý của Công ty. 13 CHƯƠNG II – ĐẶC ĐIỂM TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN TƯ VẤN ĐỊNH GIÁ ACC_VIỆT NAM 16 2.1. Đặc điểm tổ chức Đoàn Kiểm toán tại Công ty 16 2.2. Đặc điểm tổ chức công tác Kiểm Toán tại Công ty. 17 2.3. Đặc điểm tổ chức Hồ sơ Kiểm toán tại Công ty. 27 2.4. Kiểm soát chất lượng Kiểm toán tại Công Ty 33 CHƯƠNG III – MỘT SỐ NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN – TƯ VẤN – ĐỊNH GIÁ ACC_VIỆT NAM 36 3.1.Nhận xét về hoạt động của Công ty 36 3.2. Giải pháp hoàn thiện hoạt động Kiểm toán tại Công ty 40 KẾT LUẬN 42 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 43 DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ Bảng 1.1.Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh qua các năm 6 Sơ đồ 1.2: Quy trình ký kết hợp đồng Kiểm toán 11 Sơ đồ 1.3.Quy trình thực hiện một cuộc Kiểm toán 12 Sơ đồ 1.4. Tổ chức quản lý Công ty ACC_Việt Nam 13 Sơ đồ 2.1. Tổ chức đoàn Kiểm Toán tại Công ty tại ACC_Việt Nam 16 Bảng số 2.2. Đánh giá khả năng sai phạm 21 Bảng số 2.3.Bảng đánh giá về rủi ro kiểm soát 21 Bảng số 2.4. Phương pháp kiểm toán một số phần hành chủ yếu 24 Bảng 2.5. Khái quát quy trình Kiểm toán tại Công ty ACC_Việt Nam 26 Bảng 2.5 : Đánh tham chiếu trên Hồ Sơ Kiểm toán tại ACC_Việt Nam 28 Sơ đồ 2.6.Tổ chức giấy tờ làm việc và đánh tham chiếu 29 Bảng 2.7. Mẫu Hồ sơ kiểm toán chung tại ACC_Việt Nam 29 Bảng 2.8. Hồ sơ kiểm toán chung của Công ty NCS File 110 30 Bảng 2.9. Hồ sơ kiểm toán chung của Công ty NCS File 120 31 Bảng 2.10.Hồ sơ Kiểm toán năm 2008 của Công ty NCS 31 Sơ đồ 2.11. Hệ thống kiểm soát chất lượng 34