Đề tài Hoàn thiện quy trình kiểm toán tài sản cố định trong tài chính do Công ty kiểm toán và tư vấn tài chính kế toán Sài Gòn - AFC

bæ xung) (**) Nî TK 632 500.000.000 Cã TK 642 500.000.000 (Ph©n lo¹i l¹i chi phÝ trªn b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh) Ghi chó: §Õn ngµy 31/12/2004, kh«ng cßn thµnh phÈm tån kho, kh«ng cßn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang nªn c¸c kho¶n ®iÒu chØnh liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt chung trong n¨m 2004 ®Òu ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ vèn hµng b¸n. Tæng hîp kÕt qu¶ sau kiÓm to¸n. Sau khi thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc kiÓm to¸n, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò tån ®äng vµ hoµn thiÖn giÊy tê lµm viÖc, kiÓm to¸n viªn c¨n cø vµo c¸c b»ng chøng thu thËp ®­îc ®­a ra nh÷ng nhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ vÒ phÇn hµnh TSC§ ®ång thêi thùc hiÖn c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh. C«ng viÖc cuèi cïng cña c¸c kiÓm to¸n viªn phÇn hµnh lµ ®¸nh gi¸ c¸c ký hiÖu tham chiÕu cho giÊy lµm viÖc ®Ó tr­ëng nhãm xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ lµm c¬ së cho viÖc ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n vµ th­ qu¶n lý sau nµy. BiÓu 2.8 TrÝch giÊy lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn. AFC Sµi Gßn Kh¸ch hµng: C«ng ty ABC Néi dung: TSC§ Niªn §é: 31/12/2004 Ng­êi TH: VAT Ng­êi KT M· sè: Trang Sè TK DiÔn gi¶i Tham chiÕu B¸o c¸o KQH§ KD B¶ng C§KT Nî Cã Nî Cã 133 ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ 60 60 211 TSC§ h÷u h×nh ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ nh­ng ®· ghi t¨ng nguyªn gi¸ TSC§ - m¸y in 4 mµu 333 ThuÕ GTGT ph¶i nép 60 60 133 ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ KÕt chuyÓn thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ 632 Gi¸ vèn hµng b¸n 1.350 1.350 2141 Hao mßn TSC§ trÝch khÊu hao bæ xung 632 Gi¸ vèn hµng b¸n 500 500 642 CPQLDN Ph©n lo¹i l¹i chi phÝ trªn b¸o c¸o KQKD 212 TSC§ thuª TC 1.900 95 133 ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ 342 Nî dµi h¹n 1.580 135 315 Nî dµi h¹n ®Õn h¹n tr¶ 2142 Hao mßn TSC§ thuª TC 90 190 632 Gi¸ vèn hµng b¸n Ghi nhËn ®èi víi TSC§ thuª mua “m¸y in Cameron t1000” H§ 100/H§TM 333 ThuÕ GTGT ph¶i nép 133 ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ k/c thuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ – thuÕ GTGT cña tiÒn thuª kú 1 Céng 1.850 590 2.115 3.375 2.2.1.3 KÕt thóc kiÓm to¸n §©y lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña mäi cuéc kiÓm to¸n, nã chiÕm vÞ trÝ t­¬ng ®èi quan träng vµ gãp phÇn kh«ng nhá vµo sù thµnh c«ng cña toµn cuéc kiÓm to¸n. T¹i AFC Sµi Gßn, trong giai ®o¹n nµy th­êng thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc sau: So¸t xÐt giÊy lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn. So¸t xÐt c¸c sù kiÖn ph¸t sinh sau ngµy lËp BCTC. Häp ®¸nh gi¸ sau kiÓm to¸n. LËp vµ ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n. So¸t xÐt giÊy lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn. Sau khi c¸c kiÓm to¸n viªn kÕt thóc c«ng viÖc kiÓm to¸n tõng phÇn hµnh ®­îc giao, tr­ëng nhãm kiÓm to¸n tiÕn hµnh tËp hîp l¹i vµ thùc hiÖn kiÓm tra, so¸t xÐt c¸c giÊy tê lµm viÖc nh»m môc ®Ých: B¶o ®¶m c¸c b»ng chøng ®· thu thËp, ®¸nh gi¸ cã kh¶ n¨ng m« t¶ mét c¸ch ®Çy ®ñ th«ng tin cña kh¸ch hµng. KiÓm tra tÝnh phï hîp trong viÖc ¸p dông c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n, kiÓm to¸n vµ c¸c tiªu chuÈn nghÒ nghiÖp ®­îc chÊp nhËn réng r·i. §¶m b¶o c¸c môc tiªu kiÓm to¸n x¸c ®Þnh ®· ®­îc tho¶ m·n Kh¼ng ®Þnh giÊy lµm viÖc ®· chøa ®ùng ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó chøng minh cho kÕt luËn trªn BCKT sau nµy. Víi phÇn hµnh TSC§ kiÓm to¸n t¹i c«ng ty ABC, sau khi so¸t xÐt tr­ëng nhãm ®¸nh gi¸ lµ kh¸ ®Çy ®ñ vµ ®· nªu ®­îc tÊt c¶ nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ ®èi t­îng, môc tiªu kiÓm to¸n phÇn hµnh TSC§. So¸t xÐt c¸c sù kiÖn ph¸t sinh sau ngµy lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. Trong kho¶ng thêi gian tõ khi lËp b¸o c¸o tµi chÝnh ®Õn khi ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n cã rÊt nhiÒu sù kiÖn míi ph¸t sinh, cã thÓ cã ¶nh h­ëng träng yÕu hoÆc kh«ng träng yÕu tíi b¸o c¸o tµi chÝnh. Do vËy, viÖc xem xÐt nµy lµ cÇn thiÕt, phï hîp víi nguyªn t¾c thËn träng nghÒ nghiÖp. §Ó ph¸t hiÖn ra nh÷ng sù kiÖn g©y ¶nh h­ëng nghiªm träng tíi kÕt qu¶ kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn th­êng thùc hiÖn c¸c thñ tôc pháng vÊn ban gi¸m ®èc kÕt hîp víi kinh nghiÖm cña kiÓm to¸n viªn. §èi víi c«ng ty ABC, c¸c sù kiÖn sau ngµy lËp b¸o c¸o liªn quan ®Õn kho¶n môc TSC§ kh«ng ¶nh h­ëng träng yÕu ®Õn b¸o c¸o tµi chÝnh. Häp ®¸nh gi¸. §©y lµ cuéc häp ®­îc tæ chøc gi÷a kiÓm to¸n viªn vµ ban gi¸m ®èc ®¬n vÞ kh¸ch hµng sau khi kÕt thóc c«ng viÖc kiÓm to¸n. Trong cuéc häp nµy, kiÓm to¸n viªn ph¶i gi¶i tr×nh ®­îc nh÷ng sai ph¹m ®· ph¸t hiÖn vµ ®­a ra c¸c b»ng chøng phï hîp (®· thu thËp ®­îc) ®Ó chøng minh cho c¸c sai ph¹m ®ã, ®ång thêi kh¼ng ®Þnh viÖc lËp b¸o c¸o kiÓm to¸n cho b¸o c¸o tµi chÝnh cña ®¬n vÞ hoµn toµn trung thùc vµ hîp lý xÐt trªn mäi khÝa c¹nh träng yÕu. Sau khi häp bµn, gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i, khóc m¾c, hai bªn ®i ®Õn thèng nhÊt ®Ó tiÕn hµnh lËp vµ ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n. LËp vµ ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n. Sau tÊt c¶ c¸c c«ng viÖc trªn, kiÓm to¸n viªn tæng hîp b»ng chøng kiÓm to¸n ®· thu thËp ®ång thêi tæng hîp c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh lµm c¬ së cho viÖc lËp b¸o c¸o kiÓm to¸n. Sau ®ã, b¸o c¸o kiÓm to¸n lËp sÏ ®­îc göi cho kh¸ch hµng xem xÐt ®i ®Õn thèng nhÊt sè liÖu vµ c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh ®Ó ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n chÝnh thøc. Khi cã yªu cÇu cña c«ng ty kh¸ch hµng, AFC Sµi Gßn sÏ lËp th­ qu¶n lý cho kh¸ch hµng. Trong th­ qu¶n lý nªu lªn nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña kiÓm to¸n viªn nh»m hoµn thiÖn hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng. 2.2.2 KiÓm to¸n tµi s¶n cè ®Þnh trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m 2004 cña c«ng ty H. C«ng ty H lµ doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp d­íi h×nh thøc chuyÓn tõ DNNN sang C«ng ty cæ phÇn theo QuyÕt ®Þnh 256/1998/Q§-TTg ngµy 31/12/1998. C«ng ty H lµ doanh nghiÖp cã t­ c¸ch ph¸p nh©n ®Çy ®ñ, cã con dÊu riªng, ®­îc më tµi kho¶n vµ tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo giÊy phÐp ®¨ng ký kinh doanh sè 055595 ngµy 5/3/1999 cña Së KÕ ho¹ch §Çu t­ H¶i Phßng. Thêi h¹n ho¹t ®éng cña C«ng ty lµ 30 n¨m kÓ tõ khi cã quyÕt ®Þnh chuyÓn h×nh thøc së h÷u vµ chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng tõ 1/4/1999. Vèn ®iÒu lÖ t¹i thêi ®iÓm thµnh lËp cña C«ng ty lµ: 27.500.000.000®. Trong ®ã: Tû lÖ cæ phÇn Nhµ n­íc: 40,8% Tû lÖ cæ phÇn trong n­íc: 32,9% Tû lÖ cæ phÇn n­íc ngoµi : 26,3% C«ng ty cã trô së t¹i 43 Lª Lai- Ng« QuyÒn- H¶i Phßng C«ng ty ho¹t ®éng theo LuËt C«ng ty vµ c¸c qui ®Þnh hiÖn hµnh kh¸c cña Nhµ n­íc. Theo ®ã, B¸o c¸o tµi chÝnh cña C«ng ty ph¶i ®­îc c¸c c«ng ty kiÓm to¸n mµ Uû ban Chøng kho¸n Nhµ n­íc chÊp nhËn kiÓm to¸n tr­íc khi niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ cung cÊp cho c¸c nhµ ®Çu t­. §©y còng ¶nh h­ëng ®Õn viÖc x¸c ®Þnh tÝnh träng yÕu vµ rñi ro kiÓm to¸n mong muèn mµ kiÓm to¸n viªn ph¶i quan t©m khi thiÕt kÕ ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n. C«ng ty H lµ kh¸ch hµng th­êng xuyªn nªn viÖc thu thËp c¸c th«ng tin ®Òu ®· ®­îc l­u tr÷ trªn hå s¬ kiÓm to¸n tõ n¨m b¾t ®Çu cung cÊp dÞch vô kiÓm to¸n. C¸c th«ng tin sÏ ®­îc kiÓm to¸n viªn cËp nhËt bæ sung trong cuéc häp víi Ban gi¸m ®èc kh¸ch hµng vµ trong qóa tr×nh kiÓm to¸n. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty H gåm: S¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm thùc phÈm ®ãng hép vµ thùc phÈm tõ thuû s¶n, n«ng s¶n thùc phÈm; - XuÊt nhËp thuû s¶n vµ thùc phÈm kh¸c; - NhËp khÈu vËt t­, nguyªn liÖu, hµng ho¸ phôc vô nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. Ph¹m vi ho¹t ®éng cña C«ng ty cã thÓ më réng hoÆc thu hÑp, thay ®æi do ®¹i h«i cæ ®«ng quyÕt ®Þnh. Qua 2 n¨m võa qua, trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ nãi chung cã xu h­íng gi¶m vµ ch÷ng l¹i, do t¸c ®éng xÊu cña thêi tiÕt ®Æc biÖt lµ mÊt mïa c¸ nghiªm träng ë miÒn B¾c, vô tranh chÊp th­ong m¹i s¶n phÈm tõ thñy s¶n víi Mü nh­ng s¶n xuÊt vµ tiªu thô cña C«ng ty vÉn t¨ng tr­ëng, ®ång thêi ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ (lîi nhuËn) æn ®Þnh. Trong n¨m 2005 tíi, C«ng ty sÏ t¨ng c­êng c«ng t¸c thÞ tr­êng, ®Æc biÖt víi khu vùc phÝa Nam. Héi ®ång qu¶n trÞ C«ng ty còng thèng nhÊt quan ®iÓm cÇn ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ ®Ó n©ng cao tû lÖ trÝ thøc ho¸ trong kÕt cÊu gi¸ b¸n, nh»m t¹o cho s¶n phÈm cña C«ng ty cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh tèt trªn thÞ tr­êng. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé: Sau khi kh¸ch hµng cung cÊp, c¸c th«ng tin vÒ tæ chøc qu¶n lý vµ c¸c qui chÕ kiÓm so¸t ®­îc kiÓm to¸n viªn thu thËp vµ l­u tr÷ vµo hå s¬ kiÓm to¸n. Theo nhËn xÐt cña kiÓm to¸n viªn th×: tæ chøc qu¶n lý cña C«ng ty ®­îc ph©n cÊp phï hîp víi yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh mang tÝnh chÊt gän nhÑ, thèng nhÊt, chi phÝ qu¶n lý ®­îc khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm nh­ng vÉn ®¸p øng ®Çy ®ñ yªu cÇu triÓn khai ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh; TSC§ ®­îc qu¶n lý vµ theo dâi t¹i c¸c bé phËn sö dông nh­ng viÖc duy tr× mét ban kiÓm so¸t ®éc lËp vµ sù hiÖn diÖn cña c¸c quy chÕ kÕ to¸n-tµi chÝnh thiÕt kÕ cho c¸c phßng ban trong ®¬n vÞ ®· t¹o nªn mét hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé kh¸ m¹nh ®èi víi qu¶n lý TSC§ t¹i ®¬n vÞ. ViÖc t×m hiÓu hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé t¹i ®¬n vÞ ®­îc thùc hiÖn qua thu thËp c¸c tµi liÖu do kh¸ch hµng cung cÊp vµ c¸c cuéc pháng vÊn Ban gi¸m ®èc vµ Ban kiÓm so¸t ®¬n vÞ. Theo th«ng tin cËp nhËt th× c¸c chÝnh s¸ch kÕ to¸n cña C«ng ty H liªn quan ®Õn TSC§ nh­ sau: - B¸o c¸o tµi chÝnh cña C«ng ty ®­îc lËp b»ng VN§, theo nguyªn t¾c gi¸ gèc. C¸c nghiÖp vô ph¸t sinh b»ng ngo¹i tÖ trong n¨m ®­îc chuyÓn sang ®ång ViÖt Nam theo tû gi¸ thùc tÕ t¹i thêi ®iÓm ph¸t sinh. - Niªn ®é kÕ to¸n: 1/1 ®Õn 31/12 n¨m d­¬ng lÞch. - H×nh thøc sæ: NhËt ký chøng tõ . - Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n TSC§ vµ khÊu hao TSC§: + TSC§ ®­îc ®Çu t­ tr­íc khi chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn ®· ®­îc ®¸nh gi¸ l¹i khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®Ó cæ phÇn ho¸. + TSC§ ®­îc ®Çu t­ ®æi míi sau khi C«ng ty ®· chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn ph¶n ¸nh theo gi¸ gèc. + KhÊu hao TSC§ ®­îc tÝnh theo ph­¬ng ph¸p ®­êng th¼ng dùa trªn thêi gian sö dông ­íc tÝnh cña tµi s¶n phï hîp víi QuyÕt ®Þnh 206/2003/Q§-BTC ngµy 31/12/2003. Quy tr×nh kiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i c«ng ty H còng ®­îc tiÕn hµnh t­¬ng tù nh­ ®èi víi c«ng ty ABC nªn trong khu«n khæ bµi viÕt nµy em chØ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng c«ng viÖc kiÓm tra chi tiÕt trong giai ®o¹n thùc hiÖn kiÓm to¸n bao gåm: kiÓm to¸n nghiÖp vô t¨ng, gi¶m TSC§ vµ kiÓm to¸n khÊu hao TSC§. Còng t­¬ng tù nh­ kiÓm to¸n phÇn hµnh TSC§ ®­îc thùc hiÖn t¹i c«ng ty ABC, kiÓm to¸n viªn lËp b¶ng tæng hîp vÒ kho¶n môc TSC§ nh»m thu thËp ®­îc nh÷ng th«ng tin tæng hîp cho viÖc ®¸nh gi¸ toµn bé t×nh h×nh biÕn ®éng vÒ tµi s¶n. BiÓu 2.9: B¶ng tæng hîp t¨ng, gi¶m TSC§ cña C«ng ty H DiÔn gi¶i Sè ®Çu kú T¨ng trong kú Gi¶m trong kú Sè cuèi kú TSC§ h÷u h×nh 40.251.276.416 3.364.502.866 _ 43.615.779.281 TSC§ v« h×nh _ 27.500.000 _ 27.500.000 TSC§ thuª tµi chÝnh _ _ _ _ Hao mßn TSC§ 20.630.513.253 364.516.246 _ 20.995.029.499 Gi¸ trÞ cßn l¹i 19.620.763.163 _ _ 22.648.249.782 Qua kiÓm tra, xem xÐt t×nh h×nh t¨ng, gi¶m TSC§, kiÓm to¸n viªn thÊy r»ng C«ng ty H cã sè l­îng nghiÖp vô kh«ng qu¸ nhiÒu ®èi víi tõng bé phËn sö dông nªn thùc hiÖn kiÓm tra 100% nghiÖp vô t¨ng, gi¶m TSC§. Trong n¨m, TSC§ h÷u h×nh t¨ng 3.364.502.866 lµ do mua s¾m míi, TSC§ v« h×nh t¨ng 27.500.000 lµ do c«ng ty mua phÇn mÒm qu¶n trÞ t¸c nghiÖp trªn m¹ng. B¶ng 2.10: T×nh h×nh t¨ng, gi¶m TSC§ vµ hao mßn TSC§ §¬n vÞ :VN§ ChØ tiªu Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc M¸y mãc thiÕt bÞ Ph­¬ng tiÖn t¶i TSC§ kh¸c Tæng céng I. Nguyªn gi¸ Sè ®Çu kú 14.908.322.202 22.721.937.541 2.007.823.918 613.192.755 40.251.276.416 T¨ng trong kú - Do mua s¾m 2.376.643.865 987.859.000 3.364.502.865 Gi¶m trong kú 0 0 0 0 0 Sè cuèi kú 17.284.966.067 22.721.937.541 2.995.682.918 613.192.755 43.615.779.281 II. Hao mßn TSC§ Sè ®Çu kú 8.376.720.096 11.355.202.933 713.048.960 185.541.264 20.630.513.253 T¨ng trong kú - Do trÝch khÊu hao 118.832.194 112.706.305 98.785.900 34.191.847 364.516.246 Sè cuèi kú 8.495.552.290 11.467.909.238 811.834.860 219.733.111 20.995.029.499 III. Gi¸ trÞ cßn l¹i Sè d­ ®Çu kú 6.531.602.106 11.366.734.608 1.294.774.958 427.651.491 19.620.763.163 Sè d­ cuèi kú 8.789.413.777 11.254.028.303 2.183.848.158 393.459.644 22.620.749.782 Sè liÖu ®­îc c¨n cø trªn danh môc TSC§ Phï hîp víi sæ c¸i. Phï hîp víi b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n Phï hîp víi sè liÖu kiÓm to¸n n¨m tr­íc KiÓm to¸n kho¶n môc t¨ng tµi s¶n cè ®Þnh. Khi thùc hiÖn kiÓm tra chi tiÕt, kiÓm to¸n viªn ph¶i xem xÐt tõng nghiÖp vô t¨ng trªn sæ chi tiÕt ®èi chiÕu l¹i víi c¸c chøng tõ t­¬ng øng víi c¸c c«ng viÖc gåm: kiÓm tra bé hå s¬ ph¸p lý liªn quan ®Õn tµi s¶n ®ã; kiÓm tra ®Þnh kho¶n cña kÕ to¸n, tÝnh to¸n l¹i gi¸ trÞ tµi s¶n trªn c¸c chøng tõ; kiÓm tra tÝnh hîp lý vÒ thêi gian t¨ng, gi¶m vµ ®èi chiÕu lo¹i tµi s¶n ®ã víi qui ®Þnh hiÖn hµnh nh»m xem xem doanh nghiÖp ®· ®­a ra thêi gian sö dông ­íc tÝnh cña TSC§ hîp lý ch­a. B­íc c«ng viÖc nµy tho¶ m·n ®­îc c¸c môc tiªu ®¶m b¶o c¸c TSC§ t¨ng trong kú ®Òu cã c¨n cø hîp lý, ®­îc tÝnh to¸n vµ céng dån ®óng ®¾n, kh¼ng ®Þnh ®­îc quyÒn vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp ®èi víi TSC§ t¨ng trong kú. Bªn c¹nh ®ã, qua kiÓm tra chi tiÕt vµ c¸c nghiÖp vô TSC§, kiÓm to¸n viªn sÏ tÝnh to¸n ®­îc møc khÊu hao tµi s¶n t¨ng trong kú ®­îc ph©n bæ trong kú kiÓm to¸n phôc vô cho kiÓm to¸n kho¶n môc khÊu hao. Qua qu¸ tr×nh kiÓm to¸n c¸c nghiÖp vô t¨ng TSC§, kiÓm to¸n viªn nhËn thÊy trong n¨m ®¬n vÞ cã nghiÖp vô t¨ng TSC§ lµ do mua s¾m míi, cßn TSC§ v« h×nh t¨ng lµ do nguyªn nh©n c«ng ty mua phÇn mÒm qu¶n trÞ t¸c nghiÖp trªn m¹ng. BiÓu 2.11 TrÝch giÊy lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn. AFC Sµi Gßn Kh¸ch hµng: C«ng ty H Néi dung: TSC§ Niªn §é: 31/12/2004 Ng­êi TH: VAT Ng­êi KT M· sè: Trang Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh t¨ng trong n¨m 2004 ®¬n vÞ: VND Tªn TSC§ Ngµy mua KH Trªn sæ s¸ch Nguyªn gi¸ trªn chøng tõ Chªnh lÖch Nguyªn gi¸ t¨ng bq tÝnh kh Nhµ x­ëng s¶n xuÊt X 11/01/04 5% 2.376.643.866 2.376.643.866 0 2.376.643.866 Mua xe Toyota (8 chç) 09/01/04 10% 987.859.000 987.859.000 0 987.859.000 Tæng céng 3.364.502.866 3.364.502.866 0 3.364.502.866 KiÓm tra chøng tõ t¨ng tµi s¶n cè ®Þnh “xe « t« toyota 8 chç ngåi”,”nhµ x­ëng X” Chøng tõ DiÔn gi¶i TK ®èi øng Sè tiÒn Ghi chó SH NT Nî Cã PC35 1/1 ¤ng H mua xe biÓn kiÓm so¸t 11K-1456 211 111 987.300.000 ThiÕu ho¸ ®¬n GTGT PC45 7/1 A. Q nép thuÕ tr­íc b¹ ®¨ng ký xe 11K-1456 (2%) 211 111 19.746.000 §Çy ®ñ biªn lai, vµ giÊy tê xe PC89 9/1 A.Q thanh to¸n tiÒn lÖ phÝ ®¨ng ký xe 211 111 559.000 Tæng gi¸ trÞ ®· h¹ch to¸n t¨ng TSC§: 987.859.000 PC99 11/1 A.T mua l¹i nhµ x­ëngX 211 112 2.376.643.866 §· ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ cÇn thiÕt: ho¸ ®¬n thanh lý TSC§ ®èi víi nhµ m¸y X, phª duyÖt cña héi ®ång qu¶n trÞ, biªn b¶n bµn giao nghiÖm thu ®­a vµo sö dông. NhËn xÐt: Trong gi¸ trÞ tµi nhµ x­ëng mµ c«ng ty ABC mua l¹i cña c«ng ty HY cã phÇn tµi s¶n l­u ®éng (vËt t­, phô tïng thay thÕ, dông cô ®· qua sö dông) lµ 112.930.500, ®¬n vÞ nªn ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n hµng tån kho Nî TK 152: 112.930.500 Cã TK 211: 112.930.500 §èi víi nghiÖp vô t¨ng TSC§ v« h×nh ®¬n vÞ ®Çu t­ vµo phÇn mÒm qu¶n trÞ m¹ng kiÓm to¸n viªn ®· xem xÐt vµ nhËn thÊy ®¬n vÞ ®· cã ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ cÇn thiÕt liªn quan: cã quyÕt ®Þnh ®­îc phª duyÖt cña héi ®ång qu¶n trÞ, biªn b¶n nghiÖm thu tr­íc khi bµn giao ®­a vµo sö dông kÌm theo b¸o gi¸ ®Ó ®¬n vÞ tham kh¶o, ho¸ ®¬n GTGT c¸c thiÕt bÞ l¾p ®Æt m¹ng… KiÓm to¸n ho¹t ®éng gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh. §èi víi nghiÖp vô gi¶m TSC§, theo b¶ng tæng hîp t×nh h×nh t¨ng, gi¶m th× trong kú kiÓm to¸n ®¬n vÞ kh«ng ph¸t sinh nghiÖp vô gi¶m TSC§ nµo. Tuy nhiªn, qua kiÓm tra sæ c¸i vµ sæ chi tiÕt th× kiÓm to¸n viªn thÊy r»ng, cã mét sè TSC§ ®¬n vÞ nhËn ®Þnh sai vÒ mÆt gi¸ trÞ. §¬n vÞ t¨ng 20 m¸y ®iÒu hoµ. Gi¸ trÞ 20 x 4.952.380 ®/chiÕc = 99.047.600 §· khÊu hao 19.809.520 (mua vµo 31/12/2003). Theo ý kiÕn cña kiÓm to¸n viªn, ®¬n vÞ cÇn ®­îc h¹ch to¸n tµi s¶n nµy vµo c«ng cô lao ®éng v× kh«ng ®ñ tiªu chuÈn lµ TSC§. Bót to¸n ®iÒu chØnh mµ kiÓm to¸n viªn ®­a ra: a. Nî TK 153 99.047.600 Cã TK 211 99.047.600 b. Nî TK 214 19.809.520 Cã TK 642 19.809.520 KiÓm to¸n khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. Sau khi kiÓm tra chi tiÕt sè d­ tµi kho¶n TSC§ , kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh kiÓm tra chi phÝ khÊu hao. Tr­íc hÕt, kiÓm to¸n viªn thu thËp b¶ng tæng hîp khÊu hao t¨ng vµ b¶ng tæng hîp khÊu hao gi¶m vµ b¶ng ph©n bæ khÊu hao theo ®èi t­îng sö dông. C¸c vÊn ®Ò mµ kiÓm to¸n viªn cÇn quan t©m khi kiÓm to¸n khÊu hao TSC§ lµ: møc trÝch khÊu hao cña ®¬n vÞ cã phï hîp víi QuyÕt ®Þnh 206/BTC 31/12/2004. hay c¸c v¨n b¶n ®­îc chÊp thuËn kh¸c hay kh«ng; c¸c tµi s¶n sù nghiÖp, tµi s¶n phóc lîi cã trÝch khÊu hao vµ chi phÝ trong kú kh«ng; TSC§ kh«ng dïng, TSC§ chê thanh lý, TSC§ hÕt khÊu hao... ®¬n vÞ cã trÝch khÊu hao kh«ng?... Trong b­íc c«ng viÖc nµy, tr­íc hÕt, kiÓm to¸n viªn xÐt duyÖt l¹i c¸c chÝnh s¸ch khÊu hao do Ban gi¸m ®èc v¹ch ra. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c sæ, thÎ chi tiÕt tµi s¶n. Khi t¨ng TSC§ ®· cã quyÕt ®Þnh vÒ thêi gian ph©n bæ khÊu hao cho tõng tµi s¶n. Qua kiÓm tra, kiÓm to¸n viªn thÊy r»ng qui ®Þnh vÒ thêi gian khÊu hao TSC§ rÊt râ rµng khi b¾t ®Çu ®­a tµi s¶n vµo sö dông. KiÓm tra chi tiÕt møc khÊu hao lµ b­íc c«ng viÖc quan träng trong kiÓm to¸n khÊu hao. Trong b­íc c«ng viÖc nµy, kiÓm to¸n viªn kiÓm tra tû lÖ khÊu hao cña n¨m hiÖn hµnh vµ ®iÒu tra c¸c chªch lÖch. §ång thêi, kiÓm to¸n viªn tÝnh to¸n l¹i møc khÊu hao cho mçi tµi s¶n vµ lÇn theo sè liÖu cña nã trªn sæ c¸i. KiÓm to¸n viªn ®Æc biÖt chó ý nh÷ng tr­êng hîp tµi s¶n ®· khÊu hao hÕt nh­ng vÉn cßn tiÕp tôc tÝnh khÊu hao, tµi s¶n kh«ng dïng cho môc ®Ých kinh doanh hay nh÷ng tµi s¶n ®¬n vÞ kh«ng trÝch khÊu hao. Cô thÓ ®èi víi tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh: hÖ thèng m¹ng qu¶n trÞ ®· ®­îc ®­a vµo sö dông vµo ngµy 18/11/2004 nh­ng ®¬n vÞ vÉn kh«ng kh«ng trÝch khÊu hao vµo th¸ng 12, ®Ò nghÞ c«ng ty xem xÐt ®Ó tiÕn hµnh trÝch khÊu hao bæ xung. Cuèi cuéc kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn phÇn hµnh TSC§ hoµn thiÖn giÊy tê lµm viÖc vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i theo h­íng xem xÐt l¹i toµn bé c«ng viÖc m×nh ®· thùc hÞÖn vµ ®¸nh gi¸ b»ng chøng kiÓm to¸n thu thËp. Sau ®ã, kiÓm to¸n viªn ®­a ra c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh. Nh÷ng nhËn xÐt, kiÕn nghÞ trong ph¹m vi phÇn hµnh cña m×nh ®­îc ®­a ra trªn b¶ng tæng hîp nhËn xÐt cho c¸c kho¶n môc thùc hiÖn lµm c¬ së cho tr­ëng nhãm kiÓm to¸n kiÕm tra vµ lËp th­ qu¶n lý. NhËn xÐt, kiÕn nghÞ cña kiÓm to¸n viªn ®èi víi C«ng ty H nh­ sau: Sæ tµi s¶n ghi ®Çy ®ñ chi tiÕt c¸c tµi s¶n ViÖc l­u gi÷ chøng tõ ho¸ ®¬n t¹i ®¬n vÞ cßn cã nhiÒu h¹n chÕ cô thÓ viÖc thiÕu ho¸ ®¬n GTGT ®èi víi “¤ t« Toyota 8 chç ngåi” KÕt thóc kiÓm to¸n T­¬ng tù nh­ quy tr×nh kiÓm to¸n t¹i c«ng ty ABC, viÖc kÕt thóc kiÓm to¸n t¹i ®¬n vÞ H còng ®­îc thùc hiÖn t¹i theo tr×nh tù nh­ sau: So¸t xÐt giÊy tê lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn Xem xÐt c¸c sù kiÖn sau ngµy lËp B¸o c¸o tµi chÝnh LËp b¸o c¸o kiÓm to¸n vµ th­ qu¶n lý §ã lµ toµn bé c¸c b­íc trong quy tr×nh kiÓm to¸n chung ®­îc AFC thùc hiÖn t¹i ®¬n vÞ kh¸ch hµng. Tuy nhiªn, trong mçi cuéc kiÓm to¸n quy tr×nh nµy l¹i cã nh÷ng c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau tuú thuéc vµo tõng kh¸ch hµng kiÓm to¸n vµ tõng kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn. Trong xu h­íng ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, c«ng t¸c qu¶n lý nãi chung vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nãi riªng còng trë nªn tinh vi víi tr×nh ®é chuyªn nghiÖp, nªn viÖc hoµn thiÖn h¬n n÷a quy tr×nh kiÓm to¸n vµ c¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n ngay tõ c¸c phÇn hµnh lµ yªu cÇu v« cïng cÊp thiÕt nh»m gi¶m thiÓu rñi ro kiÓm to¸n ngay tõ c¸c phÇn hµnh lµ yªu cÇu v« cïng cÊp thiÕt nh»m gi¶m thiÓu rñi ro kiÓm to¸n, nhÊt lµ trong mét x· héi cã m«i tr­êng ph¸p lý cao. PhÇn III: Bµi häc kinh nghiÖm vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn qui tr×nh kiÓm to¸n Tµi s¶n cè ®Þnh trong kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh t¹i AFC Sµi Gßn 3.1 Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm tõ thùc tiÔn kiÓm to¸n Tµi s¶n cè ®Þnh t¹i AFC Sµi Gßn: Qua thùc tiÔn kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh t¹i hai kh¸ch hµng cña AFC Sµi Gßn lµ C«ng ty ABC vµ C«ng ty H cho thÊy: Thùc tÕ kiÓm to¸n TSC§ trong qui tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh ®­îc thùc hiÖn thèng nhÊt trªn c¬ së qui tr×nh kiÓm to¸n do AFC Sµi Gßn x©y dùng. Tuy nhiªn, do nÐt ®Æc thï riªng cña tõng kh¸ch hµng nªn néi dung cña tõng b­íc c«ng viÖc ®· ®­îc kiÓm to¸n viªn vËn dông linh ho¹t cho phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ. §­îc t×m hiÓu thùc tÕ vµ ®­îc sù gióp ®ì cña ban gi¸m ®èc, c¸c anh, chÞ phßng nghiÖp vô 1 cña AFC Sµi Gßn, em cã mét vµi nhËn xÐt chung vÒ kiÓm to¸n TSC§ trong qui tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh nh­ sau: Giai ®o¹n chuÈn bÞ kiÓm to¸n Trong giai ®o¹n chuÈn bÞ kiÓm to¸n, c¸c b­íc c«ng viÖc kiÓm to¸n viªn cÇn thùc hiÖn gåm cã: tiÕp cËn víi kh¸ch hµng, x©y dùng chiÕn l­îc kiÓm to¸n vµ lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. AFC Sµi Gßn chñ tr­¬ng thùc hiÖn tèt ngay tõ c«ng t¸c tiÕp cËn víi kh¸ch hµng nh»m ®¶m b¶o cho c«ng t¸c x©y dùng chiÕn l­îc vµ lËp kÕ ho¹ch ®¹t hiÖu qu¶ cao t¹o nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho thµnh c«ng cña toµn bé cuéc kiÓm to¸n. C«ng t¸c tiÕp cËn kh¸ch hµng ®­îc AFC Sµi Gßn thùc hiÖn nhanh, gän th«ng qua quan s¸t, pháng vÊn vµ thu thËp tµi liÖu vÒ kh¸ch hµng. Khi tiÕn hµnh lËp chiÕn l­îc kiÓm to¸n, tÝnh thËn träng nghÒ nghiÖp ®ßi hái kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn ®Çy ®ñ b­íc c«ng viÖc trong giai ®o¹n nµy, lÊy ®ã lµm c¬ së ®Ó lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n cô thÓ, ®¶m b¶o tÝnh khoa häc vµ hiÖu qu¶. Trong b­íc nµy, AFC Sµi Gßn kÕt hîp viÖc thu thËp th«ng tin vÒ HTKSNB vµ t×nh h×nh kinh doanh cña kh¸ch hµng víi c¸c biÕn ®éng nÒn kinh tÕ nãi chung vµ c¸c ®èi t­îng liªn quan ®Õn kh¸ch hµng tõ ®ã x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn vµ lùa chän thñ tôc kiÓm to¸n thÝch hîp. Nhê chiÕn l­îc kiÓm to¸n vµ c¸ch tiÕp cËn phï hîp nªn AFC lu«n duy tr× ®­îc sù ®¸nh gi¸ cao tõ phÝa kh¸ch hµng. §èi víi kh¸ch hµng th­êng xuyªn nh­ C«ng ty H,vµ c«ng ty ABC kiÓm to¸n viªn cã thÓ bá qua nh÷ng b­íc c«ng viÖc phô trî cho c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch v× ®Þnh h­íng ®· ®­îc thùc hiÖn tõ lÇn kiÓm to¸n tr­íc. Tuy nhiªn, kiÓm to¸n viªn vÉn thu thËp ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin ph¶n ¸nh vµ kh¼ng ®Þnh sù tån t¹i, tÝnh hiÖu qu¶ cña HTKSNB, nh÷ng thay ®æi trong ho¹t ®éng kinh doanh vµ chiÕn l­îc kinh doanh cña C«ng ty H, vµ c«ng ty ABC cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn B¸o c¸o tµi chÝnh trong n¨m kiÓm to¸n. §iÒu nµy thÓ hiÖn sù linh ho¹t, s¸ng t¹o trong ho¹t ®éng kiÓm to¸n cña AFC Sµi Gßn phï hîp víi ®èi t­îng kiÓm to¸n nh­ng vÉn b¸m s¸t vµ thùc hiÖn tèt c¸c qui ®Þnh cña ChuÈn mùc KiÓm to¸n ViÖt Nam sè 310. Trong kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, nhãm kiÓm to¸n ®· tiÕp cËn víi cuéc kiÓm to¸n qua c¸c kho¶n môc cô thÓ vµ ph©n chia nhiÖm vô, thêi gian cho c¸c kiÓm to¸n viªn vµ trî lý kiÓm to¸n thùc hiÖn. Trong c«ng t¸c ph©n c«ng c«ng viÖc, AFC Sµi Gßn lu«n cè g¾ng duy tr× cïng kiÓm to¸n viªn cho mét kh¸ch hµng qua c¸c n¨m . Giai ®o¹n thùc hiÖn kiÓm to¸n Trªn c¬ së lËp kÕ ho¹ch ®Çy ®ñ vÒ thêi gian, môc tiªu, ph¹m vi tiÕn hµnh kiÓm to¸n vµ dùa trªn ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n chuÈn cña m×nh, AFC Sµi Gßn tiÕn hµnh kiÓm to¸n chi tiÕt mét c¸ch toµn diÖn. Tr­ëng nhãm kiÓm to¸n lu«n b¸m s¸t c«ng viÖc cña c¸c trî lý vµ kiÓm tra c«ng viÖc cô thÓ cña c¸c trî lý. C¸c vÊn ®Ò ph¸t hiÖn lu«n ®­îc th¶o luËn kü cµng cïng thèng nhÊt c¸ch gi¶i quyÕt. C¸c tµi liÖu thu thËp ®­îc, ®­îc ®¸nh sè tham chiÕu mét c¸ch hÖ thèng gióp cho kiÓm to¸n viªn vµ ng­êi so¸t xÐt lu«n cã b»ng chøng khi tra cøu. KiÓm to¸n c¸c kho¶n môc träng yÕu nh­ TSC§ lu«n ®­îc kiÓm to¸n viªn trùc tiÕp thùc hiÖn. Tuy vËy, c¸c thñ tôc kiÓm tra HTKSNB , kiÓm tra ph©n tÝch vµ kiÓm tra chi tiÕt ®­îc thùc hiÖn ë møc ®é kh¸c nhau ë mçi c«ng ty kh¸ch hµng. §èi víi hai c«ng ty ABC vµ H c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn tµi s¶n cè ®Þnh diÔn ra t­¬ng ®èi nhiÒu nªn kiÓm to¸n viªn cã thÓ kiÓm tra 100% chøng tõ ho¸ ®¬n liªn quan ®Õn c¸c gi¸ trÞ t­ong ®èi lín dÔ s¶y ra sai ph¹m trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n. MÆc dï tiÕp cËn c¸c phÇn hµnh kiÓm to¸n theo kho¶n môc nh­ng kiÓm to¸n viªn ®· kÕt hîp chÆt chÏ c¸c kho¶n môc cã liªn quan lµm gi¶m bít thêi gian kiÓm to¸n cho tõng kho¶n môc vµ g¾n kÕt c¸c mèi quan hÖ. Khi kiÓm to¸n c¸c nghiÖp vô t¨ng TSC§, kiÓm to¸n viªn kÕt hîp kiÓm tra møc tÝnh khÊu hao nªn khi kiÓm tra kho¶n môc khÊu hao, c«ng viÖc sÏ gi¶m ®i rÊt nhiÒu mµ chØ tËp trung vµo c¸c TSC§ tõ n¨m tr­íc chuyÓn sang. Giai ®o¹n kÕt thóc kiÓm to¸n Sau mçi cuéc kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn chÝnh ®Òu thùc hiÖn tæng hîp vµ so¸t xÐt c«ng viÖc cña tõng trî lý kiÓm to¸n viªn vµ so s¸nh víi ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n nh»m ®¶m b¶o kh«ng cßn kho¶n môc nµo trªn B¸o c¸o tµi chÝnh mµ ch­a ®­îc kiÓm to¸n. §¸nh gi¸ vÒ tÝnh ®Çy ®ñ vµ hîp lý cña b»ng chøng kiÓm to¸n thu thËp lu«n ®­îc tr­ëng nhãm kiÓm to¸n chó ý. VÝ dô nh­ c¸c b¶ng kª chi phÝ h×nh thµnh TSC§, sæ chi tiÕt TSC§ trÝch khÊu hao lÖch so víi sè liÖu kiÓm to¸n... ®Òu ®­îc kiÓm to¸n viªn thu thËp vµ l­u vµo hå s¬ kiÓm to¸n. Tuy nhiªn, cho dï kiÓm to¸n viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao vµ cã kinh nghiÖm th× trong bÊt cø cuéc kiÓm to¸n nµo vÉn cã thÓ x¶y ra nh÷ng sai sãt mµ kiÓm to¸n viªn kh«ng thÓ ph¸t hiÖn ®­îc hoÆc nÕu cã xö lý nh­ng còng kh«ng ®¹t ®­îc møc hoµn h¶o. Bªn c¹nh ®ã, c¸c yÕu tè kh¸ch quan còng cã thÓ t¸c ®éng theo chiÒu h­íng tÝch cùc hoÆc tiªu cùc ®Õn chÊt l­îng cuéc kiÓm to¸n. NhËn thøc ®­îc ®iÒu nµy, ®éi ngò kiÓm to¸n viªn cña AFC Sµi Gßn bao giê còng thùc hiÖn ®¸nh gi¸, nhËn xÐt tr­íc khi kÕt thóc mét cuéc kiÓm to¸n nh»m t×m ra sai sãt cßn tån t¹i ®Ó cã h­íng kh¾c phôc, hoµn thiÖn. Ho¹t ®éng nµy ®ãng vai trß quan träng trong viÖc n©ng cao kh«ng ngõng hiÖu qu¶ kiÓm to¸n, ®ång thêi qua ®ã tr×nh ®é chuyªn m«n, kh¶ n¨ng ph¸n ®o¸n nghÒ nghiÖp cña kiÓm to¸n viªn ®­îc dÇn n©ng cao. Qui tr×nh kiÓm to¸n cña bÊt cø cuéc kiÓm to¸n nµo còng bao gåm ba giai ®o¹n chÝnh lµ chuÈn bÞ, thùc hiÖn vµ kÕt thóc kiÓm to¸n. Tuy nhiªn, yÕu tè nµo ®· gióp cho C«ng ty cã mét qui tr×nh kiÓm to¸n phï hîp vµ mang l¹i thµnh c«ng cho mçi cuéc kiÓm to¸n ? Thø nhÊt, sù l·nh ®¹o cña Ban gi¸m ®èc C«ng ty Ban gi¸m ®èc cña AFC Sµi Gßn cã kinh nghiÖm l©u n¨m vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cao trong lÜnh vùc kiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh kÕ to¸n, lu«n gi¸m s¸t chÆt chÏ qu¸ tr×nh cung cÊp dÞch vô kiÓm to¸n. Môc ®Ých ë ®©y nh»m ®¶m b¶o cho cuéc kiÓm to¸n diÔn ra ®óng tiÕn ®é vµ theo hîp ®ång ®· ký kÕt gi÷a C«ng ty víi kh¸ch hµng. §Þnh kú, Ban gi¸m ®èc thùc hiÖn häp, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng vµ gi¶i quyÕt nh÷ng v­íng m¾c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cung cÊp dÞch vô t¹i c¸c phßng nghiÖp vô. Thø hai, kiÕn thøc kü n¨ng cña kiÓm to¸n viªn Thµnh c«ng cña AFC Sµi Gßn kh«ng thÓ kh«ng nãi tíi ®éi ngò nh©n viªn. §éi ngò nh©n viªn cña C«ng ty lµ mét ®éi ngò nh©n viªn trÎ, n¨ng ®éng, cã kiÕn thøc vµ kü n¨ng chuyªn m«n, s¸ng t¹o trong c«ng viÖc vµ say mª t×m tßi, häc hái. Tham gia vµo c¸c cuéc kiÓm to¸n ®Òu lµ nh÷ng kiÓm to¸n viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n v÷ng vµng cã kh¶ n¨ng xÐt ®o¸n nghÒ nghiÖp. Ngoµi nh÷ng kiÕn thøc cËp nhËt th­êng xuyªn do ®ßi hái cña c«ng viÖc, hµng n¨m nh©n viªn C«ng ty ®Òu ®­îc ®µo t¹o, båi d­ìng vµ n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n qua c¸c kho¸ tËp huÊn do C«ng ty tæ chøc. Mçi ng­êi trong AFC Sµi Gßn ®Òu tù ý thøc ®­îc tr¸ch nhiÖm vµ nhiÖm vô cña m×nh trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô cung cÊp vµ t¹o uy tÝn cho C«ng ty. Thø ba, ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n chÊt l­îng, hiÖu qu¶ Víi tr×nh ®é chuyªn m«n cao, sù vËn dông s¸ng t¹o cña kiÓm to¸n viªn trong ho¹t ®éng thùc tÕ vµ viÖc ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n tiªn tiÕn ®· mang l¹i hiÖu qu¶ cao cña dÞch vô kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh t¹i AFC Sµi Gßn. KÕt hîp hµi hoµ gi÷a viÖc vËn dông c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n ®­îc thõa nhËn, c¸c qui ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ n­íc víi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng thùc tiÔn t¹i AFC Sµi Gßn, C«ng ty ®· x©y dùng cho m×nh mét qui tr×nh kiÓm to¸n chuÈn, lÊy ®ã lµm nÒn t¶ng cho kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh. Nh­ng do yªu cÇu thùc tÕ vµ kinh nghiÖm cña kiÓm to¸n viªn, qui tr×nh kiÓm to¸n trong thùc tÕ cña AFC Sµi Gßn linh ho¹t h¬n nhiÒu nh»m tèi thiÓu ho¸ thêi gian vµ chi phÝ cho cuéc kiÓm to¸n. Nhê ®ã mµ AFC Sµi Gßn ®· t¨ng ®­îc søc c¹nh tranh vµ t¹o ®­îc mét vÞ thÕ quan träng trªn thÞ tr­êng kiÓm to¸n ViÖt Nam ®ång thêi më ra mét h­íng ®i xa h¬n trªn thÞ tr­êng kiÓm to¸n khu vùc vµ quèc tÕ. 3.2 Nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc ®èi víi AFC Sai Gon: Tr¶i qua h¬n 10 n¨m ho¹t ®éng, dï ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ thÕ cña m×nh trªn thÞ tr­êng kiÓm to¸n ViÖt Nam song AFC Sµi Gßn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n th¸ch thøc trong qua tr×nh ph¸t triÓn vµ héi nhËp. M«i tr­êng ph¸p lý kh«ng æn ®Þnh Trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam hiÖn nay, khung ph¸p lý vÒ kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n ®ang trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn. §©y sÏ lµ mét th¸ch thøc lín ®èi víi chiÕn l­îc ®µo t¹o nh©n viªn cña C«ng ty. Bëi nÕu kh«ng cËp nhËt sù thay ®æi nµy kÞp thêi, C«ng ty sÏ gÆp ph¶i rñi ro trong nghÒ nghiÖp vµ gi¶m bít uy tÝn cña C«ng ty ®ång thêi ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn viÖc thay ®æi trong qui tr×nh kiÓm to¸n cña C«ng ty. VÒ phÝa kh¸ch hµng Qua thùc tÕ kiÓm to¸n cho thÊy tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n t¹i nhiÒu ®¬n vÞ kh¸ch hµng cßn kÐm. HTKSNB cña kh¸ch hµng chØ x©y dùng mét c¸ch ®¬n gi¶n, ch­a thÓ bao trïm hÕt c¸c ho¹t ®éng ph¸t sinh t¹i ®¬n vÞ kh¸ch hµng. §Æc biÖt, mét sè ®¬n vÞ cßn sö dông kÕ to¸n thñ c«ng hoÆc chØ ¸p dông kÕ to¸n m¸y ®èi víi mét sè phÇn hµnh kÕ to¸n. §iÒu nµy còng ®ang g©y ra nh÷ng khã kh¨n kh«ng nhá ®èi víi kiÓm to¸n viªn C«ng ty trong qóa tr×nh thùc hiÖn. Bªn c¹nh ®ã, ý thøc vÒ ho¹t ®éng kiÓm to¸n cña kh¸ch hµng ch­a ®Çy ®ñ. Trong nhiÒu tr­êng hîp, c¸c bót to¸n ®iÒu chØnh vµ c¸c kiÕn nghÞ cña kiÓm to¸n viªn ch­a ®­îc kh¸ch hµng thùc hiÖn kÞp thêi mÆc dï ®· cã sù thèng nhÊt gi÷a hai bªn. §iÒu nµy g©y nh÷ng c¶n trë nhÊt ®Þnh cho tiÕn ®é ph¸t hµnh b¸o c¸o kiÓm to¸n vµ khã kh¨n cho kú kiÓm to¸n sau cña kiÓm to¸n viªn . VÒ b¶n th©n néi bé C«ng ty §iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, nguån nh©n lùc cho cuéc kiÓm to¸n cña C«ng ty vÉn cßn thiÕu. HÖ thèng trang thiÕt bÞ kü thuËt cßn ch­a ®¸p øng ®­îc ®ßi há c«ng viÖc cña kiÓm to¸n viªn. C¬ së h¹ tÇng ch­a thùc sù ®Çy ®ñ ®Æc biÖt khi C«ng ty më réng qui m« vµ lo¹i h×nh dÞch vô cung cÊp. Sè l­îng kiÓm to¸n viªn hiªn nay còng cßn ch­a ®¸p øng ®uîc nhu cÇu kiÓm to¸n, c¸c kiÓm to¸n viªn ®­îc cÊp chøng chØ kiÓm to¸n viªn ch­a nhiÒu vµ tû lÖ c¸n bé tr×nh ®é trªn ®¹i häc cßn thÊp. Do ®ã, viÖc huy ®éng kiÓm to¸n viªn vµo c¸c cuéc kiÓm to¸n ®ét xuÊt, bÊt th­êng cßn gÆp khã kh¨n nhÊt lµ vµo thêi ®iÓm mïa kiÓm to¸n. MÆt kh¸c, khi héi nhËp lo¹i h×nh dÞch vô kiÓm to¸n th× vÊn ®Ò ®µo t¹o nh©n viªn cã ®ñ n¨ng lùc, tr×nh ®é thùc hiÖn cung cÊp dÞch vô cho c¸c lo¹i h×nh kinh doanh kh¸c nhau vµ cã kh¶ n¨ng hîp t¸c víi c¸c kiÓm to¸n viªn n­íc ngoµi lµ c«ng viÖc mang tÝnh chÊt chiÕn l­îc. §©y cßn ®ang lµ th¸ch thøc lín ®èi víi C«ng ty trong qu¸ tr×nh héi nhËp. 3.3 Hoµn thiÖn qui tr×nh kiÓm to¸n Tµi s¶n cè ®Þnh trong qui tr×nh kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i AFC Sµi Gßn. 3.3.1.Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn qui tr×nh kiÓm to¸n Tµi s¶n cè ®Þnh t¹i AFC Sµi Gßn. Mét qui tr×nh kiÓm to¸n cã hiÖu qu¶ lu«n lµ mét lîi thÕ ®èi víi bÊt cø mét C«ng ty kiÓm to¸n nµo. Nã kh«ng nh÷ng cho phÐp c«ng ty kiÓm to¸n gi¶m bít chi phÝ mµ cßn gi¶m thiÓu rñi ro kiÓm to¸n ®ång thêi t¹o ®­îc uy tÝn cña C«ng ty ®èi víi dÞch vô cung cÊp. MÆt kh¸c, khi c¸c vÊn ®Ò héi nhËp kinh tÕ nh­ hîp ®ång cña ph¸p nh©n , hîp ®ång cña thÓ nh©n, chÊp nhËn dÞch vô qua biªn giíi, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc ra n­íc ngoµi.. lµm cho nhu cÇu héi nhËp kinh tÕ trë thµnh xu thÕ tÊt yÕu cña thêi ®¹i ®· vµ ®ang ®Æt ra c¬ héi vµ th¸ch thøc lín ®èi víi lo¹i h×nh dÞch vô kiÓm to¸n. Lµm thÕ nµo ®Ó c¸c C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi c¸c C«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi khi c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i quèc tÕ cã hiÖu lùc t¹i ViÖt Nam. §ã chØ cã thÓ lµ néi lùc cña chÝnh b¶n th©n c¸c c«ng ty. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ®ã, nhu cÇu hoµn thiÖn qui tr×nh kiÓm to¸n sao cho khoa häc h¬n, phï hîp h¬n lu«n ®­îc AFC Sµi Gßn quan t©m. Muèn hoµn thiÖn ®­îc qui tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh nãi chung th× ph¶i hoµn thiÖn ngay tõ qui tr×nh kiÓm to¸n c¸c chu tr×nh, kho¶n môc. KiÓm to¸n TSC§ vµ khÊu hao TSC§ lµ mét phÇn quan träng trong qui tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh, cã vai trß quan träng vµ ¶nh h­ëng lín ®Õn kÕt qu¶ toµn bé cuéc kiÓm to¸n. MÆt kh¸c, víi mçi cuéc kiÓm to¸n cho dï kh¶ n¨ng ph¸n xÐt vµ tr×nh ®é nghiÖp vô cña kiÓm to¸n viªn cao th× vÉn cã kh¶ n¨ng cßn nh÷ng khiÕm khuyÕt. ViÖc tù nh×n nhËn l¹i c«ng viÖc m×nh thùc hiÖn, rót ra bµi häc kinh nghiÖm lµ mét ®iÒu v« cïng cÇn thiÕt ®Ó tù hoµn thiÖn m×nh. H¬n thÕ n÷a, qua thùc tÕ kiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ vµ khÊu hao TSC§ trong qui tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh t¹i AFC Sµi Gßn nãi riªng vµ c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam nãi riªng ta thÊy c¸c c«ng ty míi chØ tËp trung vµo viÖc kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c, trung thùc, hîp lý, hîp lÖ cña sè d­ vµ c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh trong kú kiÓm to¸n mµ ch­a h×nh thµnh râ qui tr×nh kiÓm to¸n cô thÓ cho tõng ®¬n vÞ kh¸ch hµng. Qu¸ tr×nh kiÓm to¸n chñ yÕu dùa trªn xÐt ®o¸n nghÒ nghiÖp cña kiÓm to¸n viªn chø ch­a ®­a ra c¬ së vµ ghi chÐp trªn giÊy tê lµm viÖc. H¬n n÷a, qui tr×nh kiÓm to¸n cña C«ng ty ®­îc thiÕt kÕ chung cho mäi kh¸ch hµng nªn kh«ng thÓ bao qu¸t hÕt c¸c lo¹i h×nh kh¸ch hµng cã tÝnh chÊt ®Æc thï vµ qui tr×nh nµy ®ang cßn nh÷ng ®iÓm ch­a hoµn thiÖn kÞp víi nh÷ng thay ®æi c¸c qui ®Þnh cña Nhµ n­íc. ChÝnh v× vËy, hoµn thiÖn qui tr×nh kiÓm to¸n phÇn hµnh TSC§ còng nh­ toµn bé c¸c phÇn hµnh trªn B¸o c¸o tµi chÝnh lµ mét vÊn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi AFC Sµi Gßn còng nh­ bÊt cø c«ng ty kiÓm to¸n nµo trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh. Trªn c¬ së ®ã, qua thêi gian häc tËp t¹i tr­êng vµ thêi gian tiÕp xóc víi thùc tÕ ho¹t ®éng kiÓm to¸n t¹i AFC Sµi Gßn , em xin m¹nh d¹n ®­a ra mét sè ®Ò xuÊt gãp phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo qu¸ tr×nh hoµn thiÖn kiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ vµ khÊu hao TSC§ t¹i ®¬n vÞ. 3.3.2.Mét sè ph­¬ng h­íng nh»m hoµn thiÖn qui tr×nh kiÓm to¸n Tµi s¶n cè ®Þnh t¹i AFC Sµi Gßn. 3.3.2.1. §¸nh gi¸ HTKSNB vÒ TSC§. C¬ së ®­a ra kiÕn nghÞ: Khi ®¸nh gi¸ HTKS néi bé kiÓm to¸n viªn ghi nhËn trªn giÊy tê lµm viÖc nh­ng kh«ng ®Çy ®ñ. Trong mét cuéc kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh, kh¶o s¸t HTKSNB cña kh¸ch hµng ®Ó tõ ®ã ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t lµ b­íc c«ng viÖc cÇn thiÕt. C¸c vÊn ®Ò mµ AFC Sµi Gßn quan t©m khi thùc hiÖn kh¶o s¸t nµy gåm: - M«i tr­êng kiÓm so¸t - HÖ thèng kÕ to¸n - C¸c thñ tôc kiÓm so¸t §èi víi kh¸ch hµng, HTKSNB ph¶i cã lîi vÒ mÆt chi phÝ, tøc lµ chi phÝ ®Ó thiÕt kÕ vµ duy tr× HTKSNB ph¶i t­¬ng xøng víi hiÖu qu¶ mµ nã mang l¹i. Cßn ®èi víi kiÓm to¸n viªn viÖc ®¸nh gi¸ HTKSNB nh»m xem xÐt xem hÖ thèng nµy cã hiÖu qu¶ ®Ó cã thÓ dùa vµo vµ gi¶m bít c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n kh«ng. T¹i AFC Sµi Gßn, c«ng viÖc ®¸nh gi¸ HTKSNB ®­îc thiÕt kÕ trªn ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n nh­ng thùc tÕ c«ng viÖc nµy chØ ®­îc thùc hiÖn ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng lín vµ cã bªn thø ba so¸t xÐt chÊt l­îng thùc hiÖn kiÓm to¸n. C«ng viÖc nµy ®­îc thùc hiÖn tõ kh©u lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. Trong nhiÒu cuéc kiÓm to¸n, c¸c kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ HTKSNB kh«ng ®­îc ghi chÐp trªn giÊy tê lµm viÖc mµ chØ l­u c¸c b»ng chøng thu thËp. Qua kiÓm to¸n t¹i C«ng ty H vµ C«ng ty ABC, hå s¬ kiÓm to¸n chØ l­u l¹i c¸c giÊy tê liªn quan nh­ c¸c biªn b¶n häp Héi ®ång qu¶n trÞ, b¸o c¸o cña Ban kiÓm so¸t, qui chÕ qu¶n lý tµi chÝnh...mµ kiÓm to¸n viªn ch­a tæng hîp c¸c th«ng tin thu thËp ®­îc d­íi d¹ng ch¾t läc c¸c th«ng tin quan träng nhÊt ®Ó lµm b»ng chøng ®¸nh gi¸ HTKSNB vµ còng lµm tµi liÖu cho kú kiÓm to¸n sau. NÕu c¸c ®¸nh gi¸ HTKSNB ®­îc ghi chÐp l¹i sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c kiÓm to¸n viªn phÇn hµnh theo dâi HTKSNB liªn quan ®Õn phÇn hµnh c«ng viÖc cña m×nh vµ thùc hiÖn c«ng viÖc cã hiÖu qu¶ h¬n ®ång thêi gi¶m bít thêi gian cho c«ng viÖc t×m hiÓu HTKSNB cho kú kiÓm to¸n sau ®Æc biÖt khi c«ng viÖc ®­îc giao cho kiÓm to¸n viªn kh¸c. b. Gi¶i ph¸p: §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy nªn ch¨ng trong kh©u lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n kiÓm to¸n viªn thiÕt kÕ nhanh hÖ thèng c©u hái vÒ HTKSNB dùa trªn nh÷ng thñ tôc ®¸nh gi¸ HTKSNB trong qui tr×nh chuÈn cña C«ng ty. Nh÷ng c©u tr¶ lêi kh«ng lµ thÓ hiÖn ®­îc yÕu ®iÓm cña HTKSNB. ViÖc ¸p dông b¶ng c©u hái nµy gióp kiÓm to¸n viªn thÊy ®­îc râ nhÊt yÕu ®iÓm HTKSNB vµ ®Þnh h­íng cho c«ng viÖc kiÓm to¸n viªn phÇn hµnh. B¶ng tãm t¾t c¸c tµi liÖu kiÓm to¸n viªn ®· thu thËp liªn quan ®Õn tÝnh h÷u hiÖu HTKSNB còng nªn chØ ra nh÷ng tµi liÖu quan träng mµ c¸c kiÓm to¸n viªn phÇn hµnh cÇn l­u t©m. §èi víi HTKSNB cña kho¶n môc TSC§ vµ khÊu hao TSC§, b¶ng c©u hái cã thÓ ®­îc thiÕt kÕ trong b¶ng 3.1. B¶ng 3.1: B¶ng c©u hái vÒ HTKSNB C¸c c©u hái Tr¶ lêi Ghi chó Cã Kh«ng HTKSNB ®èi víi kho¶n môc TSC§ §¬n vÞ cã thiÕt lËp kÕ ho¹ch vµ dù to¸n ng©n s¸ch cho viÖc t¨ng, gi¶m tµi s¶n trong n¨m hay kh«ng? §¬n vÞ cã ®èi chiÕu th­êng xuyªn gi÷a sæ c¸i vµ sæ chi tiÕt kh«ng? C¸c chªch lÖch gi÷a dù to¸n vµ thùc tÕ cã ®­îc xÐt duyÖt vµ phª chuÈn hay kh«ng? §¬n vÞ cã thùc hiÖn kiÓm kª tµi s¶n cuèi niªn ®é kh«ng vµ ®èi chiÕu víi sæ kÕ to¸n hay kh«ng? C¸c chªch lÖch gi÷a kiÓm kª vµ sæ s¸ch cã ®­îc xö lý vµ phª duyÖt bëi ng­êi cã thÈm quyÒn kh«ng? Chøng tõ t¨ng, gi¶m TSC§ cã ®Çy ®ñ ch÷ ký cña ng­êi cã thÈm quyÒn hîp lý kh«ng ? Cã chÝnh s¸ch ph©n biÖt gi÷a chi phÝ t¨ng nguyªn gi¸ TSC§ vµ chi phÝ cña niªn ®é hay kh«ng? HTKSNB ®èi víi kho¶n môc khÊu hao TSC§ §¬n vÞ cã thiÕt lËp c¬ së cho ­íc tÝnh khÊu hao kh«ng?..... Bªn c¹nh ®ã, kiÓm to¸n viªn cã thÓ lËp b¶ng t­êng thuËt ®èi víi nh÷ng ®¬n vÞ kh¸ch hµng cã HTKSNB ®¬n gi¶n hay lËp nh÷ng l­u ®å ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã HTKSNB phøc t¹p. c. §iÒu kiÖn øng dông: ViÖc thiÕt lËp b¶ng c©u hái vÒ HTKSNB cho mçi ®¬n vÞ kh¸ch hµng cã thÓ ®­îc thùc hiÖn ngay trong kh©u lËp kÕ ho¹ch. B­íc c«ng viÖc nµy sÏ thùc sù hiÖu qu¶ khi kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn ®Çy ®ñ c«ng t¸c tiÕp cËn kh¸ch hµng. Tuy nhiªn, c«ng viÖc nµy cÇn thiÕt ®èi víi kh¸ch hµng míi h¬n lµ kh¸ch hµng cò. §èi víi kh¸ch hµng cò, kiÓm to¸n viªn cã thÓ dùa trªn b¶ng c©u hái HTKSNB n¨m tr­íc vµ bæ sung thªm nh÷ng c©u hái cho nh÷ng vÊn ®Ò míi ph¸t sinh mµ kiÓm to¸n viªn cho r»ng cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ kiÓm to¸n n¨m hiÖn hµnh. 3.3.2.2. Hoµn thiÖn ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n chuÈn kho¶n môc TSC§ C¬ së ®­a ra kiÕn nghÞ: Theo m« h×nh khung ph¸p lý cho ho¹t ®éng kÕ to¸n dù kiÕn vµ ®· ®­îc thùc thi th× chuÈn mùc kÕ to¸n sÏ trë thµnh trung t©m cho ho¹t ®éng kÕ to¸n t¹i c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam. Theo chuÈn mùc kÕ to¸n vÒ TSC§, ®· cã hai trong sè ba chuÈn mùc ®· ®­îc Bé Tµi chÝnh ban hµnh: chuÈn mùc TSC§ h÷u h×nh (VAS03), chuÈn mùc TSC§ v« h×nh (VAS04) vµ chuÈn mùc TSC§ thuª tµi chÝnh. HiÖn nay, ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n TSC§ cña AFC Sai Gon hiÖn nay ®· ®­îc thiÕt kÕ kh¸ hoµn chØnh bao qu¸t ®­îc c¸c loaÞ TSC§ trong c¸c kh¸ch thÓ kiÓm to¸n nh­ng ®øng tr­íc sù thay ®æi vÒ khung ph¸p lý cho ho¹t ®éng kÕ to¸n TSC§, c¸c qui ®Þnh míi vÒ TSC§ vµ c¸c d¹ng sai ph¹m míi ph¸t sinh trong ho¹t ®éng kÕ to¸n doanh nghiÖp nh­: gian lËn th­¬ng m¹i; kh¶ n¨ng thu håi vèn trong t­¬ng lai ®èi víi TSC§ ®­îc vèn ho¸ ®Æc biÖt ®èi víi TSC§ v« h×nh ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn chiÕn l­îc kiÓm to¸n. Gi¶i ph¸p MÆc dï ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n TSC§ cña AFC Sµi Gßn hiÖn nay ®· t­¬ng ®èi hoµn chØnh vµ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu kiÓm to¸n song trong t­¬ng lai tr­íc sù thay ®æi vÒ khung ph¸p lý cho ho¹t ®éng kÕ to¸n ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n cho kho¶n môc TSC§ nªn ®­îc bæ sung cËp nhËt lµm nÒn t¶ng cho ho¹t ®éng kiÓm to¸n cña c¸c kiÓm to¸n viªn. Theo ®ã, ch­¬ng tr×nh cã thÓ bæ sung theo h­íng thiÕt kÕ ch­¬ng tr×nh theo c¸c môc tiªu kiÓm to¸n kÕt hîp víi vµ c¸c qui t¾c trong c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n. Trªn c¬ së ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ hiÖn hµnh cña AFC Sµi Gßn, c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cã thÓ ®­îc thiÕt kÕ mét c¸ch tæng qu¸t vµ bæ sung cho kiÓm to¸n TSC§ h÷u h×nh vµ TSC§ v« h×nh nh­ b¶ng 3.2. B¶ng 3.2: Qui tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh 1. Kh¶o s¸t HTKSNB 2. Thñ tôc ph©n tÝch 3. KiÓm tra chi tiÕt 3.1. TSC§ h÷u h×nh X¸c ®Þnh c¸c sai sãt tiÒm tµng vµ thñ tôc kiÓm to¸n t­¬ng øng KiÓm tra sè d­ TSC§ KiÓm tra ghi nhËn ban ®Çu vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ TSC§ (nguyªn gi¸) KiÓm tra c¸c TSC§ h÷u h×nh thuª tµi chÝnh KiÓm tra khÊu hao TSC§ h÷u h×nh KiÓm tra nghiÖp vô gi¶m TSC§ KiÓm tra viÖc tr×nh bµy B¸o c¸o tµi chÝnh 3.2. TSC§ v« h×nh X¸c ®Þnh c¸c sai sãt tiÒm tµng vµ thñ tôc kiÓm to¸n t­¬ng øng KiÓm tra sè d­ TSC§ KiÓm tra ghi nhËn ban ®Çu vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ TSC§ (nguyªn gi¸) KiÓm tra c¸c TSC§ v« h×nh thuª tµi chÝnh KiÓm tra khÊu hao TSC§ v« h×nh KiÓm tra nghiÖp vô gi¶m TSC§ KiÓm tra viÖc tr×nh bµy B¸o c¸o tµi chÝnh §iÒu kiÖn ¸p dông Gi¶ thiÕt trªn chØ cã thÓ ¸p dông khi hÖ thèng chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam ®­îc ¸p dông réng r·i vµ bao trïm c¸c chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. H¬n n÷a, ý kiÕn ®Ò xuÊt chØ ®Ò cËp ®Õn m« h×nh cña ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n, c¸c thñ tôc chi tiÕt cã thÓ ®­îc thiÕt kÕ theo c¸c c¬ së dÉn liÖu ch­a ®­îc ®Æt ra ë ®©y bëi viÖc bæ sung ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n khã cã thÓ thùc hiÖn. ViÖc thiÕt kÕ c¸c thñ tôc kiÓm to¸n chi tiÕt nµy ph¶i do c¸c kiÓm to¸n viªn thiÕt kÕ dùa trªn nh÷ng kinh nghiÖm thùc tÕ sau khi c¸c chuÈn mùc nµy thùc sù cã hiÖu lùc. 3.3.2.3.Thùc hiÖn kiÓm to¸n TSC§ theo qui tr×nh kiÓm to¸n cña c«ng ty a. C¬ së kiÕn nghÞ: HiÖn nay, c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®Òu x©y dùng mét qui tr×nh kiÓm to¸n riªng cho m×nh nh­ng chØ c¸c c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi b¾t buéc lÊy qui tr×nh lµm c¬ së ®Ó thùc hiÖn cung cÊp dÞch vô kiÓm to¸n. Trong khi ®ã, AFC Sai Gon nãi riªng vµ c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam nãi chung còng ®· x©y dùng ®­îc nh÷ng qui tr×nh kiÓm to¸n riªng cho c«ng ty m×nh nh­ng viÖc thùc hiÖn kiÓm to¸n theo qui tr×nh cßn ë møc ®é h¹n chÕ. Mét trong nh÷ng lý do cña thùc tr¹ng nµy lµ c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam hiÖn nay chñ yÕu tËp trung vµo tÝnh tu©n thñ vµ chÝnh x¸c sè liÖu trong kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh trong khi c¸c c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi tËp trung nhiÒu vµo tÝnh hÖ thèng vµ môc ®Ých t­ vÊn. MÆt kh¸c, do gi¸ phÝ kiÓm to¸n ®èi víi c¸c c«ng ty trong n­íc cßn thÊp vµ thêi gian thùc hiÖn mét hîp ®ång kiÓm to¸n do yªu cÇu tõ phÝa nhiÒu kh¸ch hµng rÊt ng¾n nªn viÖc ¸p dông qui tr×nh kiÓm to¸n vµo thùc hiÖn kiÓm to¸n rÊt khã kh¨n. §iÒu nµy ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn viÖc n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cuéc kiÓm to¸n do kh¶ n¨ng bá sãt c¸c vÊn ®Ò träng yÕu vµ cã thÓ gÆp ph¶i rñi ro kiÓm to¸n vµ gi¶m uy tÝn cña c«ng ty khi thùc hiÖn c¸c cuéc kiÓm so¸t chÊt l­îng gi÷a c¸c c«ng ty kiÓm to¸n. H¬n n÷a, vÊn ®Ò hîp t¸c víi c¸c c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi vµ kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô cho mäi lo¹i h×nh kh¸ch thÓ kiÓm to¸n còng ®ßi hái c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam ph¶i thiÕt lËp mét qui tr×nh kiÓm to¸n mang tÝnh héi nhËp, khoa häc vµ hiÖu qu¶ ®ång thêi ph¶i ¸p dông nã vµo thùc tiÔn c«ng viÖc. b.Gi¶i ph¸p: §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, AFC Sµi Gßn cÇn cã biÖn ph¸p ®Ó c¸c kiÓm to¸n viªn ph¶i ¸p dông qui tr×nh vµo c«ng viÖc kiÓm to¸n ®Æc biÖt víi c¸c c«ng ty kh¸ch hµng lín th× thùc hiÖn kiÓm to¸n theo qui tr×nh ph¶i b¾t buéc. C«ng ty cã thÓ cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch kiÓm to¸n viªn thùc hiÖn kiÓm to¸n theo qui tr×nh hay cã thÓ hîp t¸c víi c¸c c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi ®Ó häc tËp c¸ch thøc lµm viÖc theo qui tr×nh cña hä. §èi víi kiÓm to¸n TSC§, trong giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn ph¶i lËp ®­îc qui tr×nh kiÓm to¸n chi tiÕt ®èi víi TSC§ vµ khÊu hao TSC§. Ch­¬ng tr×nh nµy ph¶i lËp riªng cho tõng kh¸ch hµng vµ ®­îc l­u vµo hå s¬ kiÓm to¸n cña kh¸ch hµng ®ã. Khi thùc hiÖn kiÓm to¸n, c¸c kiÓm to¸n viªn ph¶i b¸m s¸t theo qui tr×nh vµ tham chiÕu nh÷ng c«ng viÖc ®· lµm, nh÷ng c«ng viÖc bá qua hay kh«ng ¸p dông ph¶i ®­îc ghi chó vµ gi¶i thÝch ®Çy ®ñ. c.§iÒu kiÖn øng dông: Trong t­¬ng lai kh«ng xa, ®Ó n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô cung cÊp vµ t¨ng c­êng ®­îc uy tÝn cña C«ng ty trªn thÞ tr­êng kiÓm to¸n ViÖt Nam, AFC Sµi Gßn sÏ dÇn thùc hiÖn kiÓm to¸n theo qui tr×nh ®· x©y dùng. Tuy nhiªn, tr­íc m¾t, viÖc thùc hiÖn kiÓm to¸n theo qui tr×nh cã thÓ sö dông víi c¸c c«ng ty kh¸ch hµng mµ phÝa ®oµn kiÓm to¸n cã ®ñ thêi gian thùc hiÖn vµ gi¶m bít khèi l­îng c«ng viÖc ®èi cho c¸c kiÓm to¸n viªn. KÕt luËn KiÓm to¸n TSC§ ®ãng vai trß quan träng trong qui tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh vµ cung cÊp nhiÒu th«ng tin quan träng trªn B¸o c¸o tµi chÝnh. ViÖc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n mét c¸ch hîp lý, viÖc thùc hiÖn kiÓm to¸n mét c¸ch khoa häc ngay tõ c¸c phÇn hµnh kiÓm to¸n gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c cuéc kiÓm to¸n, gi¶m bít rñi ro kiÓm to¸n tõ ®ã t¨ng søc c¹nh tranh cho C«ng ty. Trªn c¬ së ph­¬ng ph¸p luËn vÒ kiÓm to¸n ®­îc trang bÞ trong thêi gian häc tËp vµ nghiªn cøu t¹i Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n vµ qua thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty kiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh kÕ to¸n Sµi Gßn, em ®· cã ®­îc c¸ch nh×n toµn diÖn h¬n vÒ qui tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh nãi chung vµ kiÓm to¸n TSC§ nãi riªng. Tõ ®ã b¶n th©n ®· rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm vµ ®­a ra nh÷ng ®Ò xuÊt gãp phÇn nhá bÐ vµo viÖc hoµn thiÖn qui tr×nh kiÓm to¸n TSC§ trong kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh t¹i AFC Sµi Gßn. MÆc dï ®· cã nç lùc cña b¶n th©n, nh­ng do kiÕn thøc còng nh­ thêi gian cßn h¹n chÕ nªn ®Ò tµi sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. V× vËy, em kÝnh mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó em cã thÓ hoµn thiÖn h¬n trong c«ng t¸c häc tËp vµ nghiªn cøu sau nµy. Cuèi cïng, em mét lÇn n÷a xin c¸m ¬n sù chØ b¶o vµ h­íng dÉn tËn t×nh cña c¸c thÇy c«, Ban gi¸m ®èc C«ng ty KiÓm to¸n vµ T­ vÊn Tµi chÝnh KÕ to¸n Sµi Gßn (AFC Sµi Gßn) vµ c¸c anh chÞ phßng nghiÖp vô 1.  Phô lôc sè 1. Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n tµi s¶n cè ®Þnh t¹i AFC Sµi Gßn. BDO Kh¸ch hµng N¨m tµi chÝnh Ng­êi thùc hiÖn Ng­êi kiÓm tra M· sè Dap Ch­¬ng tr×nh kiÓm to¸n tµi s¶n cè ®Þnh Ngµy Ngµy Tµi s¶n cè ®Þnh Môc tiªu kiÓm to¸n C E A V Ng­êi thùc hiÖn Tham chiÕu ®Õn W/P Y- nÕu tho¶ m·n môc tiªu No- cã tham chiÕu chó gi¶i Thñ tôc ph©n tÝch c¬ b¶n 1.Gi¶i thÝch c¸c thay ®æi vµ kiÓm tra c¸c mèi quan hÖ bÊt th­êng hoÆc kh«ng dù ®o¸n tr­íc trªn c¬ së so s¸nh gi÷a n¨m hiÖn t¹i víi n¨m tr­íc, hoÆc víi sè liÖu dù to¸n vÒ: Mua s¾m TSC§ theo tõng lo¹i; Thanh lý TSC§ theo tõng lo¹i, Chi phÝ khÊu hao. KiÓm tra c¸c cam kÕt vÒ vèn cña n¨m tr­íc. C C 2. So s¸nh chi phÝ khÊu hao víi gi¸ trÞ ghi sæ TSC§ trªn tæng sè hay theo tõng ph©n lo¹i tµi s¶n. C E A V 3. KiÓm tra chi phÝ khÊu hao b»ng c¸ch nh©n nguyªn gi¸ b×nh qu©n cña mçi ph©n lo¹i tµi s¶n víi tû lÖ khÊu hao b×nh qu©n t­¬ng øng. A V 4. So s¸nh nh÷ng thay ®æi vÒ s¶n l­îng víi gi¸ trÞ t¨ng thªm vÒ nhµ x­ëng vµ m¸y mãc thiÕt bÞ. KiÓm tra tû lÖ chi phÝ söa ch÷a vµ b¶o d­ìng víi: Nguyªn gi¸ TSC§. Doanh thu. Tæng chi phÝ. C C C C E E EE A AAA V C¸c thñ tôc c¬ b¶n kh¸c 5. §èi chiÕu khíp ®óng sè d­ ®Çu kú víi sè liÖu trªn hå s¬ kiÓm to¸n n¨m tr­íc. A 6. Thu thËp b¶ng tæng hîp tµi s¶n cè ®Þnh gåm c¸c th«ng tin vÒ: a. Nguyªn gi¸ TSC§, gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n vµ khÊu hao luü kÕ tµi s¶n cè ®Þnh mang sang. b. TSC§ t¨ng thªm. c. TSC§ thanh lý. d. Nh÷ng t¨ng gi¶m vÒ chi phÝ khÊu hao vµ ph©n bæ. e. L·i lç do thanh lý TSC§ C C E E A A A A V 7. Chän mÉu nghiÖp vô t¨ng tµi s¶n tõ sæ chi tiÕt tµi s¶n: a. KiÓm tra sù tån t¹i cña tµi s¶n. b. §èi chiÕu khíp chi tiÕt danh s¸ch tµi s¶n víi c¸c chøng tõ gèc vµ nguån ®Çu t­ tµi s¶n. c. KiÓm tra viÖc tÝnh to¸n l·i ph¶i tr¶ ®­îc vèn ho¸. d. KiÓm tra sù chÝnh x¸c sè häc. E E A A A 8. Chän mÉu nghiÖp vô thanh lý tµi s¶n: a. KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô thanh lý tµi s¶n víi chøng tõ gèc. b. KiÓm tra viÖc tÝnh to¸n l·i/lç vÒ thanh lý tµi s¶n. c. KiÓm tra viÖc kÕt chuyÓn l·i/lç vµo sæ c¸i. C A A 9. Chän mÉu nghiÖp vô khÊu hao tµi s¶n: a. §èi chiÕu nguyªn gi¸ tÝnh khÊu hao víi hå s¬ tµi s¶n. b. KiÓm sù chÝnh x¸c sè häc cña sè khÊu hao. c. KiÓm tra chÝnh s¸ch khÊu hao cña ®¬n vÞ cã nhÊt qu¸n víi n¨m tr­íc vµ sù hîp lý cña sè khÊu hao so víi (i) Gi¸ trÞ ph¶i thu håi; vµ (ii) Thêi gian khÊu hao. A A V 10. LËp b¶ng ®iÒu gi¶i gi÷a sæ ®¨ng ký TSC§ (hoÆc b¶ng kª TSC§) víi sæ c¸i: a. Truy ng­îc tõ sè tiÒn ®Õn c¸c nguån tµi s¶n t­¬ng øng. b. KiÓm tra sù chÝnh x¸c sè häc. c. KiÓm tra nh÷ng kho¶n môc bÊt th­êng hoÆc cã sè ph¸t sinh lín. C C E A A 11. Chän mÉu c¸c kho¶n môc tµi s¶n trong sæ ®¨ng ký TSC§: a. X¸c nhËn sù tån t¹i cña tµi s¶n. b. §èi chiÕu víi kÕt qu¶ tÝnh khÊu hao. c. X¸c ®Þnh quyÒn së h÷u cña tµi s¶n. C E V 12. Chän mÉu tµi s¶n trong qu¸ tr×nh tham gia quan s¸t kiÓm kª TSC§. a. Truy t×m trong sæ ®¨ng ký TSC§. b. §èi víi nh÷ng TSC§ trong kho ch­a sö dông kh«ng hÕt c«ng suÊt, kiÓm to¸n viªn kiÓm tra tÝnh ®Çy ®ñ vÒ c¸c kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ trÞ cña tµi s¶n. C V 13. §èi víi nghiÖp vô ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cè ®Þnh, kiÓm to¸n viªn kiÓm tra c¨n cø vµo tµi liÖu gi¶i tr×nh cho viÖc ®¸nh gi¸ l¹i TSC§. V 14. KiÓm tra nh÷ng tµi s¶n cã kh¶ n¨ng bÞ lçi thêi hoÆc ph¶i ghi gi¶m gi¸ trÞ. Xem xÐt ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè nh­ thõa c«ng suÊt, nh÷ng thay ®æi vÒ kü thuËt c«ng nghÖ hoÆc kÕ ho¹ch ®æi míi s¶n phÈm. V 15. §èi víi tµi s¶n ®­îc mua d­íi d¹ng thuª mua. a. KiÓm tra viÖc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ c¸c chi phÝ (ngo¹i trõ tiÒn l·i) vµ viÖc ghi kho¶n nî ph¶i tr¶ nhµ cung cÊp t­ong øng. b. X¸c minh chi phÝ tiÒn l·i ®­îc tÝnh vµo b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh hµng n¨m dùa trªn c¬ së x¸c ®¸ng. A A 16. §èi víi nghiÖp vô t¨ng tµi s¶n d­íi d¹ng thuª tµi chÝnh: a. KiÓm tra viÖc ghi chÐp nguyªn gi¸ tµi s¶n theo gi¸ trÞ hiÖn t¹i tÝnh trªn kho¶n tiÒn thuª tèi thiÓu ph¶i tr¶. b. KiÓm tra viÖc ph©n bæ hîp lý chi phÝ thuª tµi chÝnh vµo ®óng kú kÕ to¸n. A A V 17. Chän mÉu tµi s¶n thuª ®­îc vèn ho¸ trong kú: a. KiÓm tra chi tiÕt hîp ®ång thuª tµi s¶n ho¹t ®éng. b. X¸c nhËn chi tiÕt víi bªn cho thuª. c. KiÓm tra sù chÝnh x¸c sè häc. d. KiÓm tra viÖc xö lý hîp ®ång thuª. E E E A A A 18. Xem xÐt viÖc ph©n lo¹i hîp lý c¸c tµi s¶n thuª ho¹t ®éng cã gi¸ trÞ lín. C 19. KiÓm tra sù ®Çy ®ñ c¸c kho¶n b¶o hiÓm tµi s¶n. 20. L­u ý viÖc giao nhËn tµi s¶n gi÷a c¸c héi viªn héi ®ång qu¶n trÞ, c¸c bªn h÷u quan vµ c¸c bªn liªn kÕt. 21. L­u ý viÖc c¸c thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ sö dông c¸c tµi s¶n cña ®¬n vÞ ®Æc biÖt lµ c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i. 22. ChÊt vÊn ®Ó x¸c ®Þnh c¸c kho¶n cam kÕt, thÕ chÊp b»ng tµi s¶n cè ®Þnh cña ®¬n vÞ. Tr×nh bµy 23. Xem xÐt viÖc tr×nh bµy ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt trªn b¸o c¸o kÕ to¸n. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o “Auditing – kiÓm to¸n”, Alvin A.Arens, James K.Loebbecke, nhµ xuÊt b¶n thèng kª 1995. HÖ thèng chuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam quyÓn 1. Nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh, Hµ Néi 9/1999, quyÓn 2, quyÓn 3, quyÓn 4. KiÓm to¸n – PTS V­¬ng §×nh HuÖ, PTS §µo Xu©n Tiªn, nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh Hµ Néi. KiÓm to¸n néi bé, Vò H÷u §øc. Tr­êng ®¹i häc kinh tÕ TP Hå ChÝ Minh. Lý thuyÕt kiÓm to¸n, GS. TS NguyÔn Quang Quynh, tr­êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n, nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh 2003. KiÓm to¸n tµi chÝnh, GS. TS NguyÔn Quang Quynh, tr­êng §H KTQD Hµ Néi, nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh 2003. Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh, PGS Ph¹m ThÞ G¸i, tr­êng §H KTQD Hµ Néi, nhµ xuÊt b¶n thèng kª. KÕ to¸n tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp, TS §Æng ThÞ Loan, tr­êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n Hµ Néi, nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc. C¸c tµi liÖu lµm viÖc cña kiÓm to¸n viªn t¹i c«ng ty AFC Sµi Gßn.