Phần Mở Đầu
Doanh nghiệp nhỏ và vừa có một vai trò quan trọng trong nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường. Trong nhiều năm qua, Nhà nước Việt Nam đã liên tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và chính sách để hỗ trợ và tạo đà cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển. Nhằm tổ chức trao đổi về khuôn khổ pháp luật và chính sách hiện hành, phát hiện những điểm chưa hợp lý và kiến giải những biện pháp hoàn thiện.
Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa là một nội dung chủ yếu trong đường lối xây dựng và phát triển kinh tế, góp phần phát huy mọi khả năng của các tầng lớp nhân dân, của cả dân tộc trong công cuộc chấn hưng đất nước. Qua thực tiễn của trên mười năm đổi mới vừa qua, có thể nêu lên một số vấn đề cơ bản trong việc phát triển các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam, trước hết ta cần phải hiểu thế nào là các doanh nghiệp nhỏ và vừa?
MụC LụC
Phần mở đầu
Phần I: Định nghĩa khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa
Phần II: Đặc điểm khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa
Phần III: DNN&V với luật khuyến khích đầu tư trong nước
Phần IV: Luật doanh nghiệp -
Cơ sở pháp lý mới đối với các DNN&V ngoài quốc doanh
Phần V: Những khía cạnh pháp lý của việc thuê đất kinh doanh,
thế chấp quyền sử dụng đất để vay vốn
Phần VI: Chính sách, pháp luật thuế, tín dụng hỗ trợ phát triển
DNN&V
Phần VII: Khu vực mậu dịch tự do ASEAN (AFTA),
thách thức đối với DNN&V của Việt Nam
Phần VIII: Phần kết luận
37 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2323 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Một số giải pháp hỗ trợ các Doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
i vµ ®Çu t më réng
-ThiÕu mét c¬ chÕ ph¸p lý ®Ó thùc hiÖn khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc ®èi víi kinh tÕ trang tr¹i lµ nh÷ng DNN&V ë n«ng th«n vµ miÒn nói.
-C¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc cha t¹o ra c¬ héi cho nh÷ng ngêi nghÌo,yÕu thÕ tham gia ®Çu t mµ míi chØ quan t©m tíi c¸c chñ thÓ kinh doanh nh÷ng ngµnh nghÒ mµ Nhµ níc cÇn khuyÕn khÝch vµ ë c¸c ®Þa bµn cÇn khuyÕn khÝch.
-Cßn thiÕu chiÕn lîc khuyÕn khÝch ®Çu t ®èi víi DNN&V. Ngay c¶ c¸c dù ¸n nghiªn cøu vÒ DNN&V còng bÞ ph©n t¸n viÖc nghiªn cøu ®Ó t×m gi¶i ph¸p ®ång bé cha cã sù chØ huy thèng nhÊt, nªn cho ®Õn nay cha cã ®îc mét chÝnh s¸ch cô thÓ ®èi v¬i DNN&V.
-Mèi quan hÖ gi÷a chÝnh s¸ch ®èi víi DNN&V vµ c¸c chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, c¸c chÝnh s¸ch ®èi víi hîp t¸c x· cÇn cã mét sù lång ghÐp.
-C¸c dù ¸n liªn quan ®Õn hç trî DNN&V ngoµi quèc doanh cÇn phèi hîp hµnh ®éng v× môc tiªu chung x©y dùng ®îc luËt hç trî DNN&V ngoµi quèc doanh ®Ó thay thÕ LuËt KhuyÕn khÝch ®Çu t trong níc hiªn hµnh.
PhÇn IV: LU¢T DOANH NGHIÖP- Cë Së PH¸P Lý MíI §èI VíI C¸C DOANH NGHIÖP NHá Vµ VõA NGOµI QUèC DOANH.
Ngêi kinh doanh cÇn nh÷ng h×nh thøc ph¸p lý phï hîp ®Ó ®Çu t vèn, tæ chøc kinh doanh, chia sÎ rñi ro vµ lîi nhuËn. Ph¸p luËt ViÖt Nam hiÖn hµnh t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi kinh doanh cã thÓ lùa chän nhiÒu m« h×nh tæ chøc kinh doanh kh¸c nhau tuú theo sè lîng vèn, ngµnh nghÒ vµ môc ®Ých kinh doanh. ViÖc t×m hiÓu quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ c¸c m« h×nh nµy lµ rÊt cÇn thiÕt, v× nÕu kh«ng hiÓu biÕt ph¸p luËt mµ ®Çu t sai quy ®Þnh, cã thÓ sÏ bÞ Toµ ¸n ViÖt Nam coi lµ hµnh vi ph¹m ph¸p.
I-Thùc Tr¹ng Ph¸p LuËt HiÖn Hµnh §èi Víi Doanh NghiÖp Nhá Vµ Võa Ngoµi Quèc Doanh
Díi gi¸c ®é cña mét nhµ ®Çu t, theo ph¸p luËt hiÖn hµnh, ngêi kinh doanh cã thÓ ®Çu t vèn theo c¸c h×nh thøc díi ®©y:
-Kinh doanh theo NghÞ ®Þnh sè 66/H§BT- C¸ nh©n kinh doanh
-Gãp vèn cïng ngêi kh¸c kinh doanh theo NghÞ ®Þnh sè 66/H§BT- Nhãm kinh doanh
-Kinh doanh theo m« h×nh Tæ hîp t¸c- §iÒu 120 - 129 BLDS
-Thµnh lËp Hîp t¸c x· theo luËt hîp t¸c x· 1996
-Thµnh lËp Doanh nghiÖp t nh©n
-Thµnh lËp C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n
-Thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn
C¸c h×nh thøc nªu trªn cã thÓ ®îc gäi lµ ®Çu t thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp. Ngoµi ra, tuú theo ngµnh nghÒ vµ sù linh ho¹t cña ngêi kinh doanh, cã thÓ chän rÊt nhiÒu h×nh thøc ®Çu t kh¸c mµ kh«ng thµnh lËp doanh nghiÖp míi.
Phï hîp víi c¸c m« h×nh kinh doanh kÓ trªn, theo sè lîng thèng kª, c¸c m« h×nh doanh nghiÖp hiÖn cã ë ViÖt Nam nh sau:
+6300 Doanh nghiÖp nhµ níc
+350 Doanh nghiÖp cña c¸c tæ chøc chÝnh trÞ, chÝnh trÞ - x· héi
+8903 C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n
+2882 Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi
+200 C«ng ty cæ phÇn
+21358 Doanh nghiÖp t nh©n
+1.800.000 c¸ nh©n vµ nhãm kinh doanh theo NghÞ ®Þnh sè 66/H§BT
B¶ng thèng kª nµy cho thÊy,DNN&V ngoµi quèc doanh tËp trung ë m« h×nh “C¸ nh©n vµ nhãm kinh doanh” theo NDD sè 66/H§BT, “Doanh nghiÖp t nh©n” vµ mét sè Ýt h¬n ë d¹ng C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. C«ng ty cæ phÇn lµ m« h×nh cha ®îc a chuéng réng r·i ë ViÖt Nam.
II-Mét Sè §iÓm Míi C¬ B¶n Cña LuËt Doanh NghiÖp 1999
LuËt doanh nghiÖp gåm 10 ch¬ng víi 124 ®iÒu ®· ®îc Quèc héi th«ng qua ngµy12-6-1999, cã hiÖu lùc tõ ngµy 01-01-1999, thay thÕ LuËt c«ng ty vµ LuËt doanh nghiÖp t nh©n. §èi víi c¸c doanh nghiÖp d©n doanh, LuËt nµy lµ mét bíc tiÕn míi, t¹o nhiÒu ®iÒu kiÖn ph¸p lý thuËn lîi cho ngêi ®Çu t trong viÖc thµnh lËp vµ tæ chøc kinh doanh. Nh×n tæng thÓ, nh÷ng thµnh c«ng c¬ b¶n cña LuËt doanh nghiÖp thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm sau:
-Lµ mét bíc tiÕn míi thùc hiÖn ®¬ng lèi c¶i c¸ch kinh tÕ cña Nhµ níc ViÖt Nam:
+Ph¸t huy néi lùc
+T¹o ra sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
+§a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc ph¸p lý cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh
+C¶i c¸ch hµnh chÝnh
+Ph¸p ®iÓn ho¸
-Lµ mét thµnh c«ng lín trong viÖc khuyÕn khÝch lµm giµu hîp ph¸p:
+C¶i c¸ch c¬ b¶n thñ tôc thµnh lËp doanh nghiÖp
+B¶o hé quyÒn tù do kinh doanh
+KhuyÕn khÝch sù n¨ng ®éng
+KhuyÕn khÝch sù tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong kinh doanh
+B¶o vÖ quyÒn lîi cña cæ ®«ng thiÓu sè
+B¶o vÖ quyÒn lîi cña chñ nî
+Quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña ngêi qu¶n lý doanh nghiÖp trong c¸c giao dÞch t lîi.
-Lµ mét ®¹o luËt cã tÇm nh×n chiÕn lîc trong t¬ng quan víi:
+C¶i c¸ch doanh nghiÖp nhµ níc vµ doanh nghiÖp ®oµn thÓ
+NhÊt thÓ ho¸ luËt ®Çu t trong níc vµ níc ngoµi
+Hç trî thÞ trêng chøng kho¸n ph¸t triÓn
+ChuyÓn ®æi h×nh thøc doanh nghiÖp, c¬ së ph¸p lý cho c¸c liªn kÕt tËp ®oµn
+N©ng ph¸p luËt ViÖt Nam hµi hoµ ho¸ víi ph¸p luËt quèc tÕ (WTO).
PhÇn V: NH÷NG KHÝa C¹NH PH¸P Lý Cña VIÖC THUÕ §ÊT KINH DOANH THÕ CHÊP QUYÒN Sö DôNG §ÊT §Ó VAY VèN
HiÕn ph¸p 1992 níc CHXHCN viÖc x¸c ®Þnh “Nhµ níc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cu¶ Nhµ níc, theo ®Þnh híng XHCN. C¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn víi c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh ®a d¹ng dùa trªn chÕ ®é së h÷u toµn d©n, së h÷u tËp thÓ, së h÷u t nh©n, trong ®ã së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËp thÓ lµ nÒn t¶ng”.Víi môc ®Ých gióp cho c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, nhÊt lµ c¸c DNN&V ngoµi quèc doanh cã thÓ c¹nh tranh, lµm ¨n cã hiÖu qu¶; tån t¹i, ®øng v÷ng vµ c¹nh tranh lµnh m¹nh trong c¬ chÕ thÞ trêng, th× viÖc t×m hiÓu c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ vÊn ®Ò sö dông ®Êt ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña chñ doanh nghiÖp.
I-Thuª §Êt Kinh Doanh
1-C¸c trêng hîp thuª ®Êt:
LuËt ®Êt ®ai 1993 quy ®Þnh Nhµ níc cho thuª ®Êt trong c¸c trêng hîp sau:
-Tæ chøc kinh tÕ sö dông ®Êt ®Ó s¶n xuÊt, kinh doanh theo dù ¸n ®îc c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn phª duyÖt.
-Hé gia ®×nh, c¸ nh©n cã nhu cÇu sö dông ®Êt ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh.
Ngoµi ra, Nhµ níc cßn cho tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi, ngêi ViÖt Nam ®Þnh c ë níc ngoµi thuª ®Êt ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®Çu t t¹i ViÖt Nam.
2-Thêi h¹n cho thuª ®Êt:
LuËt ®Êt ®ai quy ®Þnh:Thêi h¹n cho thuª ®Êt ®îc x¸c ®Þnh theo dù ¸n ®· ®îc c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn phª duyÖt nhng kh«ng qu¸ 50 n¨m, ®èi víi dù ¸n cÇn thêi h¹n thuª ®Êt dµi h¬n th× c¨n cø vµo quy ®Þnh cña Uû ban Thêng vô Quèc h«Þ, ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh thêi h¹n cho thuª ®Êt ®èi víi tõng dù ¸n, nhng kh«ng qu¸ 70 n¨m.
3-VÊn ®Ò cho thuª l¹i ®Êt trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt cña tæ chøc trong níc
Thùc hiÖn c«ng cuéc “C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸” ®Êt níc do §¶ng khëi xíng, Nhµ níc ta ban hµnh quy chÕ thµnh lËp khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp nh»m khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi ®Çu t s¶n xuÊt, gia c«ng, l¾p r¸p c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô t¹i thÞ trêng trong níc, x©y dùng vµ kinh doanh c¸ c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng, tiÕn hµnh c¸c dÞch vô hç trî s¶n xuÊt c«ng nghiÖp.
II- ThÕ ChÊp QuyÒn Sö Dông §Êt §Ó Vay Vèn Kinh Doanh
1-Kh¸i NiÖm:
ThÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt lµ trêng hîp ngêi sö dông ®Êt dïng quyÒn sö dông ®Êt cña m×nh ®Ó b¶o ®¶m viÖc thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña Bé luËt d©n sù vµ ph¸p luËt ®Êt ®ai.
Së dÜ ®iÒu kiÖn thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt ®îc ph¸p luËt quy ®Þnh kh«ng kh¾t khe nh ®èi víi c¸c h×nh thøc kh¸c cña chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt lµ v×: sau khi hîp ®ång thÕ chÊp ®îc lËp th× ngêi sö dông ®Êt vÉn tiÖp tôc ®îc chiÕm h÷u vµ sö dông ®Êt. Trªn thùc tÕ cha cã sù chuyÓn giao quyÒn sö dông ®Êt cho ngêi kh¸c.Nãi c¸ch kh¸c, ph¸p luËt kh«ng cÇn thiÕt ph¶i can thiÖp s©u vµo vÊn ®Ò nµy v× thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt còng chØ lµ mét biÖn ph¸p b¶o ®¶m cho hîp ®ång vay vèn, lµ h×nh thøc chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt cã ®iÒu kiÖn tøc lµ chØ x¶y ra khi ngêi sö dông ®Êt kh«ng tr¶ ®îc tiÒn vay.
2-C¬ Së Ph¸p Lý Cña ViÖc Quy §Þnh ThÕ ChÊp QuyÒn Sö Dông §Êt
*§iÒu 18-HiÕn ph¸p 1992: Nhµ níc giao ®Êt cho c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n sö dông æn ®Þnh l©u dµi.
*§iÒu 78c - LuËt söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt ®Êt ®ai 1993:Tæ chøc kinh tÕ ®îc Nhµ níc giao ®Êt cã thu tiÒn sö dông ®Êt cã quyÒn:
“ThÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®ai tæ chøc tÝn dông ViÖt Nam ®Ó vay vèn s¶n xuÊt, kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt”
*§iÒu 78d - LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt ®Êt ®ai n¨m 1993 quy ®Þnh:
-Tæ chøc kinh tÕ ®îc Nhµ níc cho thuª ®Êt mµ tr¶ tiÒn thuª ®Êt hµng n¨m cã quyÒn thÕ chÊp tµi s¶n thuéc quyÒn sö h÷u cña m×nh g¾n liÒn víi ®Êt thuª t¹i tæ chøc tÝn dông ViÖt Nam ®Ó vay vèn s¶n xuÊt kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
-Tæ chøc kinh tÕ ®îc Nhµ níc cho thuª ®Êt mµ ®· tr¶ tiÒn thuª ®Êt cho c¶ thêi gian thuª cã quyÒn thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt vµ tµi s¶n thuéc së h÷u cña m×nh g¾n liÒn víi ®Êt thuª trong thêi h¹n thuª t¹i tæ chøc tÝn dông ViÖt Nam ®Ó vay vèn s¶n xuÊt kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt
-Tæ chøc kinh tÕ ®îc Nhµ níc cho thuª ®Êt ®· tr¶ tríc tiÒn thuª ®Êt cho nhiÒu n¨m nÕu thêi h¹n thuª ®Êt ®· ®îc tr¶ tiÒn cßn l¹i Ýt nhÊt lµ 5 n¨m th× cã quyÒn cña tæ chøc kinh tÕ ®îc Nhµ níc cho thuª ®Êt cho c¶ thêi gian thuª.
*Bé luËt d©n sù ViÖt Nam n¨m 1995: Hîp ®ång thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt.
*QuyÕt ®Þnh sè 217/Q§NH1 ngµy 17-8-96 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc ban hµnh quy chÕ thÕ chÊp, cÇm cè tµi s¶n vµ b¶o l·nh vay vèn ng©n hµng.
*NghÞ ®Þnh 17/CP ngµy 29-3-99 cña ChÝnh phñ vÒ thñ tôc chuyÓn ®æi, chuyÓn nhîng cho thuª, cho thuª l¹i thõa kÕ quyÒn sö dông ®Êt, thÕ chÊp gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt.
VËy cho thuª quyÒn sö dông ®Êt vµ thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt ®Ó vay vèn s¶n xuÊt kinh doanh lµ nh÷ng quy ®Þnh míi cña ph¸p luËt ®Êt ®ai nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi sö dông ®Êt khai th¸c tèi ®a mäi tiÒm n¨ng ®Êt ®ai, ®ång thêi gióp hä sö dông cã hiÖu qu¶ ®Êt ®ai. Tuy nhiªn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cô thÓ ho¸ c¸c quy ®Þnh nµy ®ang vµ sÏ ®îc ban hµnh, trong ®ã thiÕu c¸c quy ®Þnh cho c¸c DNN&V ngoµi quèc doanh. §iÒu ®ã g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh trong viÖc lµm thñ tôc vay vèn s¶n xuÊt kinh doanh t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông cña Nhµ níc.
Nh÷ng khÝa c¹nh ph¸p lý vÒ cho thuª ®Êt vµ thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt ®îc ®Ò cËp trªn ®©y míi dõng l¹i ë viÖc giíi thiÖu c¸c quy ®Þnh mang tÝnh kh¸i qu¸t ch¾c ch¾n cha thÓ tho¶ m·n ®îc ®ßi hái cña c¸c doanh nghiÖp, ®èi tîng trùc tiÕp thùc thi c¸c quy ®Þnh nµy. §iÒu ®ã ®Æt ra vÊn ®Ò cÇn ph¶i cã nh÷ng bæ sung, söa ®æi vµ ph¸p ®iÓn ho¸ trong c¸c quy ®Þnh cña Bé luËt ®Êt ®ai trong t¬ng lai th× míi cã thÓ ®¸p øng ®îc ®ßi hái cña thùc tiÔn cuéc sèng vµ ®¸p øng ®îc yªu cÇu vÒ vèn vµ sö dông ®Êt cña c¸c doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
PhÇn VI: CHÝNH S¸CH,PH¸P LUËT THUÕ, TÝN DôNG Hç TRî PH¸T TRIÓN DOANH NGHIÖP NHá Vµ VõA.
Kinh nghiÖm thùc tiÔn ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi cho thÊy r»ng, c¸c DNN&V ®ãng vai trß rÊt quan träng trong c¬ cÊu tæng thÓ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt níc. C¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa tuy cã quy m« vèn kh«ng lín, sè lîng lao ®éng kh«ng nhiÒu, song nã cã nhiÒu u thÕ vÒ qu¶n lý vµ sù n¨ng ®éng trong kinh doanh.Víi vÞ trÝ, vai trß vµ nh÷ng lîi thÕ cña chóng, nhiÒu níc trªn toµn thÕ giíi ®Òu cã nh÷ng b¶o ®¶m ®Çu t vµ nh÷ng u ®·i, kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ nµy
§èi víi ViÖt Nam, viÖc khuyÕn khÝch, hç trî ph¸t triÓn c¸c DNN&V trong giai ®o¹n hiÖn nay cµng cã ý nghÜa s©u s¾c khi chóng ta ®ang thùc hiÖn chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ c¬ cÊu hai thµnh phÇn sang c¬ cÊu ®a thµnh phÇn, ®a h×nh thøc së h÷u.Ph¸t triÓn DNN&V hiÖn nay lµ phï hîp víi bèi c¶nh kinh tÕ ®Êt níc hiÖn nay trªn tÊt c¶ c¸c ph¬ng diÖn cña ®Çu t tõ vèn, kü thuËt,c«ng nghÖ ®Õn qu¶n lý.
Tuy nhiªn cho ®Õn nay, nh÷ng u ®·i nh»m hç trî ph¸t triÓn c¸c DNN&V, ®Æc biÖt lµ c¸c DNN&V ngoµi quèc doanh cha nhiÒu, cha h×nh thµnh mét c¬ chÕ ®ång bé, ®ñ hÊp dÉn ®Ó kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña chóng.
NhËn thøc ®îc c¸c vÊn ®Ò trªn ®©y, trong mÊy n¨m gÇn ®©y §¶ng vµ Nhµ níc ta b¾t ®Çu quan t©m ®Õn viÖc x©y dùng vµ ban hµnh c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt nh»m hç trî vµ kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp nµy. §Æc biÖt lµ võa qua, ngµy 31-5-99 Thñ tíng ChÝnh phñ ®· ký quyÕt ®Þnh sè 133/1999/Q§-TTg thµnh lËp tæ nghiªn cøu c¬ chÕ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn DNN&V vµ ch¾c ch¾n r»ng trong mét t¬ng lai kh«ng xa, chóng ta sÏ h×nh thµnh ®îc mét c¬ chÕ ®ång bé cho viÖc ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp naú. Nãi nh vËy, kh«ng cã nghÜa r»ng hiÖn nay chóng ta cha cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch u ®·i, hç trî c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa ngoµi quèc doanh. Trong chÝnh s¸ch ph¸p luËt hiÖn hµnh cã nhiÒu u ®·i, hç trî cho c¸c nhµ ®Çu t, c¸c doanh nghiÖp mµ c¸c DNN&V ngoµi quèc doanh cã thÓ lùa chän ®Ó dµnh lÊy u ®·i cho qu¸ tr×nh ®Çu t vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh.Trong ph¹m vi bµi viÕt nµy t«i xin ®Ò cËp tíi hai lÜnh vùc u ®·i, hç trî mµ chóng t«i cho r»ng ®©y lµ hai lo¹i u ®·i hÊp dÉn nhÊt, cã ý nghÜa trùc tiÕp nhÊt vÒ mÆt kinh tÕ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, ®ã lµ c¸c u ®·i vÒ thuÕ vµ tÝn dông.
I-Nh÷ng ¦u §·i Cña Ph¸p LuËt ThuÕ
1-Nh÷ng u ®·i vÒ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp
Trong c¸c u ®·i vÒ thuÕ, u ®·i vÒ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp lµ u ®·i cã ý nghÜa thiÕt thùc nhÊt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t. Bëi v× thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp lµ lo¹i thuÕ trùc thu, ®iÒu tiÕt trùc tiÕp vµo thu nhËp cña doanh nghiÖp. ViÖc miÔn gi¶m thuÕ lµ t¹o thªm kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn tµi chÝnh ®Ó doanh nghiÖp dïng thu nhËp cã ®îc ®Ó t¸i ®Çu t l¹i qu¸ tr×nh kinh doanh.
V× lÏ ®ã, c¸c quy ®Þnh vÒ miÔn gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp cã tÝnh hÊp dÉn cao h¬n nhiÒu so víi c¸c miÔn gi¶m thuÕ kh¸c. C¸c u ®·i vÒ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp gåm:
a-C¸c u ®·i vÒ thuÕ suÊt
Muèn hiÓu vµ n¾m v÷ng c¸c u ®·i vÒ thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp, cÇn x¸c ®Þnh râ dù ¸n ®Çu t cña doanh nghiÖp, nhµ ®Çu t thuéc lo¹i nµo? lo¹i dù ¸n ®ã ®îc xÕp vµo danh môc lo¹i A, B, C. Muèn vËy cÇn ®èi chiÕu víi c¸c danh môc A, B, C ®îc ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 51/1999/N§-CP ngµy 8/7/99 cña ChÝnh phñ, quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc.
-Danh môc A: Ngµnh, nghÒ thuéc c¸c lÜnh vùc ®îc hëng u ®·i ®Çu t.
-Danh môc B: §Þa bµn cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ khã kh¨n.
-Danh môc C: §Þa bµn cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ®Æc biÖt khã kh¨n.
C¸c u ®·i vÒ thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp bao gåm:
+ThuÕ suÊt 25% ®èi v¬Ý dù ¸n ®Çu t thuéc danh môc A
+ThuÕ suÊt 25% ®èi víi dù ¸n ®Çu t thuéc danh môc B
+ThuÕ suÊt 20% ®èi víi dù ¸n ®Çu t thuéc danh môc A thùc hiÖn ë ®Þa bµn thuéc danh môc B
+ThuÕ suÊt 20% ®èi víi dù ¸n ®Çu t thuéc danh môc C
+ThuÕ suÊt 15% ®èi víi dù ¸n ®Çu t thuéc danh môc A thùc hiÖn t¹i ®Þa bµn thuéc danh môc C.
b-C¸c u ®·i vÒ thêi h¹n miÔn gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp
Nhµ ®Çu t cã dù ¸n thµnh lËp c¬ së s¶n xuÊt,kinh doanh ®¸p øng ®iÒu kiÖn quy ®Þnh t¹i ®iÒu 15,16 NghÞ ®Þnh 51/1999/N§-CP ngµy 8-7-99 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc (söa ®æi) ®îc miÔn thuÕ, gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp kÓ tõ khi cã thu nhËp chÞu thuÕ.
Thêi h¹n miÔn thuÕ tõ 2 ®Õn 4 n¨m vµ gi¶m 50% tõ 2 ®Õn 9 n¨m tiÕp theo tuú tõng dù ¸n ®¸p øng c¸c ®iÒu kiÖn theo luËt ®Þnh (ngµnh nghÒ, sö dông lao ®éng, ®Þa bµn...).
c-MiÔn gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t më réng, ®Çu t chiÒu s©u
-§èi víi dù ¸n thuéc danh môc A ®îc miÔn gi¶m mét n¨m vµ gi¶m 50% sè thuÕ ph¶i nép trong 4 n¨m tiÕp theo.
- §îc miÔn 3 n¨m vµ gi¶m 50% sè thuÕ ph¶i nép trong 5 n¨m tiÕp theo ®èi víi dù ¸n ®Çu t thùc hiÖn t¹i ®Þa bµn quy ®Þnh t¹i danh môc B.
- §îc miÔn 4 n¨m vµ gi¶m 50% sè thuÕ ph¶i nép trong 7 n¨m tiÕp theo ®èi víi dù ¸n ®Çu t thùc hiÖn t¹i ®Þa bµn quy ®Þnh t¹i danh môc C.
d-MiÔn gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®èi víi dù ¸n BOT, BTO
Nhµ ®Çu t cã dù ¸n theo h×nh thøc hîp ®ång X©y dùng, kinh doanh, chuyÓn giao (BTO) hoÆc hîp ®ång X©y dùng, chuyÓn giao, kinh doanh (BTO) ®îc miÔn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp 4 n¨m ®Çu kÓ tõ khi cã thu nhËp chÞu thuÕ vµ gi¶m 50% sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép 9 n¨m tiÕp theo.
e-¦u ®·i bæ sung vÒ thuÕ ®èi víi nhµ ®Çu t s¶n xuÊt, kinh doanh hµng xuÊt khÈu
Ngoµi c¸c u ®·i vÒ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp trªn ®©y c¸c nhµ ®Çu t s¶n xuÊt, kinh doanh hµng xuÊt nhËp khÈu cßn ®îc hëng thªm u ®·i vÒ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp nh sau:
-§îc gi¶m 50% sè thuÕ ph¶i nép cho phÇn thu nhËp cã ®îc trong c¸c trêng hîp:
+ XuÊt khÈu cña n¨m ®Çu tiªn ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch xuÊt khÈu trùc tiÕp
+XuÊt khÈu mÆt hµng míi cã tÝnh n¨ng kinh tÕ - kü thuËt, tÝnh n¨ng sö dông kh¸c víi mÆt hµng tríc ®©y doanh nghiÖp ®· xuÊt khÈu
+XuÊt khÈu ra thÞ trêng mét quèc gia míi, hoÆc l·nh thæ míi kh¸c víi thÞ trêng tríc ®©y.
-§îc gi¶m 50% sè thuÕ thu nhËp ph¶i nép cho phÇn thu nhËp t¨ng thªm do xuÊt khÈu trong n¨m tµi chÝnh ®èi víi nhµ ®Çu t cã doanh thu xuÊt khÈu n¨m sau cao h¬n n¨m tríc.
-§îc gi¶m 20% sè thuÕ thu nhËp ph¶i nép cho phÇn thu nhËp cã ®îc do xuÊt khÈu tronh n¨m tµi chÝnh ®èi víi c¸c trêng hîp:
+Cã doanh thu xuÊt khÈu ®¹t tû träng trªn 50% tæng doanh thu
+Duy tr× thÞ trêng xuÊt khÈu æn ®Þnh vÒ sè lîng hoÆc gi¸ trÞ hµng ho¸ xuÊt khÈu trong 3 n¨m liªn tôc tríc ®ã.
- §îc gi¶m thªm 25% sè thuÕ ph¶i nép cho phÇn thu nhËp cã ®îc do xuÊt khÈu trong n¨m tµi chÝnh ®èi víi nhµ ®Çu t nãi t¹i ®iÓm 1,2 hoÆc 3 trªn ®©y thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t t¹i ®Þa bµn t¹i danh môc B.
-§îc miÔn toµn bé sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép cho phÇn thu nhËp cã ®îc do xuÊt khÈu trong n¨m tµi chÝnh ®èi víi nhµ ®Çu t nãi t¹i ®iÓm 1,2 hoÆc 3 trªn ®©y, thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t t¹i ®Þa bµn quy ®Þnh t¹i danh môc C.
2-MiÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi v¬i thiÕt bÞ m¸y mãc t¹o thµnh tµi s¶n cè ®Þnh
Nhµ ®Çu t cã dù ¸n ®Çu t thuéc danh môc A hoÆc cã dù ¸n ®Çu t thùc hiÖn t¹i ®Þa bµn quy ®Þnh t¹i danh môc B hoÆc C ®îc miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi hµng ho¸ sau ®©y mµ trong níc cha s¶n xuÊt ®îc hoÆc s¶n xuÊt ®îc nhng cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu chÊt lîng:
-ThiÕt bÞ, m¸y mãc, ph¬ng tiÖn vËn t¶i chuyªn dïng ( n»m trong d©y chuyÒn c«ng nghÖ) nhËp khÈu ®Ó t¹i tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp hoÆc më réng quy m« ®Çu t, ®æi míi c«ng nghÖ.
-Ph¬ng tiªn vËn chuyÓn dïng ®Ó ®a ®ãn c«ng nh©n.
3-MiÔn thuÕ thu nhËp c¸ nh©n
-Nhµ ®Çu t lµ c¸ nh©n ®îc miÔn thuÕ thu nhËp cho phÇn thu nhËp cã ®îc do gãp vèn, mua cæ phÇn cña doanh nghiÖp, cña quü hç trî ®Çu t, quü hç trî xuÊt khÈu hoÆc quü hç trî ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ quèc gia trong thêi h¹n 5 n¨m kÓ tõ khi nhµ ®Çu t cã nghÜa vô nép thuÕ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ thuÕ thu nhËp ®èi víi c¸ nh©n.
-Nhµ ®Çu t lµ c¸ nh©n ®îc miÔn thuÕ thu nhËp cho phÇn thu nhËp cã ®îc do gãp vèn, mua cæ phÇn cña doanh nghiÖp ë ®Þa bµn quy ®Þnh t¹i danh môc B vµ C trong thêi h¹n 10 n¨m kÓ tõ khi nhµ ®Çu t cã nghÜa vô nép thuÕ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ thuÕ thu nhËp ®èi víi c¸ nh©n.
-Nhµ ®Çu t gãp vèn b»ng quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, bÝ quyÕt kü thuËt, quy tr×nh c«ng nghÖ ®îc miÔn thuÕ thu nhËp cã ®îc tõ phÇn vèn gãp nµy.
4-MiÔn gi¶m thuÕ sö dông ®Êt
-Nhµ ®Çu t ®îc Nhµ níc giao ®Êt cã dù ¸n ®Çu t theo quy ®Þnh t¹i danh môc A ®îc miÔn, gi¶m thuÕ sö dông ®Êt, kÓ tõ khi ®îc giao ®Êt nh sau:
+§îc miÔn gi¶m 50% thuÕ sö dông ®Êt trong 7 n¨m ®èi víi dù ¸n ®Çu t quy ®Þnh t¹i môc II danh môc A.
+§îc miÔn nép thuÕ sö dông ®Êt trong suèt thêi gian thùc hiÖn dù ¸n ®èi víi dù ¸n quy ®Þnh t¹i môc I danh môc A.
-Nhµ ®Çu t cã dù ¸n ®Çu t t¹i ®Þa bµn thuéc danh môc B ®îc miÔn nép thuÕ sö dông ®Êt, kÓ tõ khi ®îc giao ®Êt nh sau:
+§îc miÔn 7 n¨m ®èi víi dù ¸n t¹i ®Þa bµn quy ®Þnh t¹i môc II danh môc B.
+§îc miÔn 10 n¨m ®èi víi dù ¸n t¹i ®Þa bµn quy ®Þnh t¹i môc I danh môc B.
-Nhµ ®Çu t cã dù ¸n ®Çu t t¹i ®Þa bµn quy ®Þnh t¹i danh môc B ®ång thêi ®¸p øng ®iÒu kiÖn quy ®Þnh t¹i ®iÒu 15 NghÞ ®Þnh 51/1999/N§-®îc miÔn thuÕ sö dông ®Êt, kÓ tõ khi ®îc giao ®Êt nh sau:
+§îc miÔn 11 n¨m ®èi víi dù ¸n ®Çu t thuéc danh môc A
+§îc miÔn 15 n¨m ®èi víi dù ¸n ®¸p øng ®ång thêi hai ®iÒu kiÖn quy ®Þnh t¹i kho¶n 1, kho¶n 2, ®iÒu 15 NghÞ ®Þnh 51/1999/N§-CP.
-Nhµ ®Çu t cã dù ¸n ®Çu t ë ®Þa bµn quy ®Þnh t¹i danh môc C ®îc miÔn nép thuÕ sö dông ®Êt, kÓ tõ khi ®îc giao ®Êt nh sau:
+§îc miÔn 11n¨m ®èi víi dù ¸n t¹i ®Þa bµn quy ®Þnh t¹i môc II danh môc C
+§îc miÔn 15 n¨m ®èi víi dù ¸n t¹i ®Þa bµn quy ®Þnh t¹i môc I danh môc C.
-§îc miÔn nép thuÕ sö dông ®Êt trong suèt thêi gian thùc hiÖn dù ¸n ®èi víi dù ¸n ®Çu t thuéc danh môc A thùc hiÖn t¹i ®Þa bµn quy ®Þnh t¹i danh môc C.
II-Nh÷ng ¦u §·i VÒ TÝn Dông
1-¦u ®·i tõ tin dông ®Çu t ph¸t triÓn cña Nhµ níc
Võa qua ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 43/1999/N§-CP ngµy 29thangs 6 n¨m 1999 vÒ tÝn dông ®Çu t ph¸t triÓn cña Nhµ níc. Môc ®Ých cña viÖc ban hµnh chÝnh s¸ch nµy lµ nh»m hç trî cho c¸c dù ¸n ®Çu t ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thuéc mét sè ngµnh, lÜnh vùc, ch¬ng tr×nh kinh tÕ lín cña Nhµ níc vµ c¸c vïng khã kh¨n cÇn khuyÕn khÝch ®Çu t. NghÞ ®Þnh 43 còng lµ mét bíc tiÕn quan träng trong viÖc thèng nhÊt c¬ chÕ, thÓ lÖ tÝn dông vµ ®Çu mèi cho vay ®Çu t ph¸t triÓn Nhµ níc. Theo NghÞ ®Þnh nµy, tÝn dông ®Çu t ph¸t triÓn cña Nhµ níc ®îc thùc hiÖn th«ng qua Quü hç trî ph¸t triÓn (®îc ChÝnh phñ thµnh lËp theo NghÞ ®Þnh 50/1999/N§-CP ngµy 8-7-1999) díi ba h×nh thøc hç trî ®Çu t lµ:
-Cho vay ®Çu t
-Hç trî l·i suÊt sau ®Çu t
-B¶o l·nh tÝn dông ®Çu t
a-Cho vay ®Çu t:
§èi tîng ®îc cho vay theo h×nh thøc nµy lµ c¸c dù ¸n ®Çu t ph¸t triÓn cã kh¶ n¨ngthu håi vèn trùc tiÕp.
-Nh÷ng dù ¸n ®Çu t t¹i c¸c vïng khã kh¨n theo c¸c danh môc B vµ C thuéc mét sè ngµnh nghÒ nh: s¶n xuÊt ®iÖn, khai th¸c kho¸ng s¶n, ho¸ chÊt, chÕ t¹o m¸y c«ng cô, x©y dùng míi c¬ së chÕ biÕn n«ng ,l©m, thuû s¶n, lµm muèi, s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, trång rõng nguyªn liÖu tËp trung...
-C¸c dù ¸n nu«i trång thuû h¶i s¶n, ch¨n nu«i bß s÷a.
-C¸c dù ¸n thùc hiÖn chñ tr¬ng cña chÝnh phñ vÒ x· héi ho¸ y tÕ, gi¸o dôc, v¨n ho¸, thÓ dôc thÓ thao.
-C¸c dù ¸n cã sö dông vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) cho vay l¹i.
-Mét sè ch¬ng tr×nh, dù ¸n ®Çu t kh¸c theo quyÕt ®Þnh cña Thñ tíng ChÝnh phñ.
Thêi h¹n vay ®îc x¸c ®Þnh theo kh¶ n¨ng thu håi vèn vµ tr¶ nî cña chñ ®Çu t, nhng tèi ®a lµ 10 n¨m.
L·i suÊt cho vay lµ 9% n¨m ®îc x¸c ®Þnh t¹i thêi ®iÓm ký hîp ®ång tÝn dông vµ ®îc gi÷ nguyªn trong suèt thêi h¹n cho vay.
b-Hç trî l·i suÊt sau ®Çu t
§©y lµ h×nh thøc mµ Nhµ níc th«ng qua quü hç trî ph¸t triÓn hç trî mét phÇn l·i suÊt cho chñ ®Çu t vay vèn cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®Ó ®Çu t dù ¸n sau khi dù ¸n ®· hoµn thµnh vµ ®a vµo sö dông.
§èi tîng ®îc hç trî l·i suÊt sau ®Çu t lµ c¸c dù ¸n ®îc hëng u ®·i theo luËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc hiÖn hµnh.
Møc hç trî l·i suÊt sau ®Çu t. Sè tiÒn hç trî l·i xuÊt sau ®Çu t ®îc x¸c ®Þnh b»ng tæng sè vèn ®· vay ®Çu t cña tæ chøc tÝn dông nh©n (x) víi 50% møc l·i suÊt tÝn dông ®Çu t ph¸t triÓn cña Nhµ níc. Møc l·i suÊt hç trî ®îc tÝnh t¹i thêi ®iÓm vay vèn vµ Ên ®Þnh trong suèt thêi h¹n vay vèn.
c-B¶o l·nh tÝn dông ®Çu t
B¶o l·nh tÝn dông ®Çu t lµ cam kÕt cña quü hç trî ph¸t triÓn víi tæ chøc tÝn dông cho vay vèn vÒ viÖc tr¶ nî ®µy ®ñ, ®óng h¹n cña bªn ®i vay. Trong trêng hîp bªn ®i vay kh«ng tr¶ ®îc nî hoÆc tr¶ kh«ng ®ñ nî khi ®Õn h¹n, Quü hç trî ph¸t triÓn sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm tr¶ nî thay cho bªn ®i vay.
§èi tîng ®îc b¶o l·nh lµ c¸c chñ ®Çu t cã dù ¸n ®Çu t thuéc diÖn ®îc hëng u ®·i ®Çu t theo luËt KhuyÕn khÝch ®Çu t trong n¬cs nhng kh«ng ®îc hç trî l·i suÊt sau ®Çu t, kh«ng ®îc vay hoÆc míi chØ vay mét phÇn vèn tÝn dông ®Çu t ph¸t triÓnt cña Nhµ níc.
Møc b¶o l·nh ®èi víi mét dù ¸n b»ng møc vèn vay cña tæ chøc tÝn dông trong tæng mcs ®Çu t cña dù ¸n, nhng tèi ®a kh«ng vît møc quy ®Þnh cña LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc.
PhÝ b¶o l·nh. Chñ ®Çu t ®îc b¶o l·nh ph¶i tr¶ cho Quü hç trî ph¸t triÓn mét kho¶n phÝ b¶o l·nh lµ 0,5%/n¨m tÝnh trªn sè tiÒn ®ang b¶o l·nh.
2-C¸c u ®·i tÝn dông trong mét sè lÜnh vùc cô thÓ:
a-ChÝnh s¸ch tÝn dông ng©n hµng phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. (Theo QuyÕt ®Þnh sè 67/1999/Q§-TTg ngµy 30-3-1999 cña thñ tíng ChÝnh phñ). Cã ba lo¹i cho vay:
-Cho vay th«ng thêng: ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu vÒ vay vèn trong ®Çu t, s¶n xuÊt cña c¸c hé gia ®×nh, hîp t¸c x·....C¸c hé gia ®×nh vay ®Õn 10 triÖu ®ång th× kh«ng ph¶i thÕ chÊp tµi s¶n mµ chØ nép kÌm theo ®¬n xin vay giÊy chøng nh©n quyÒn sö dông ®Êt. §èi víi Hîp t¸c x· ®îc dïng tµi s¶n cña c¸c thµnh viªn ban qu¶n lý hoÆc tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay lµm b¶o ®¶m tiÒn vay.
-Cho vay víi l·i suÊt u ®·i, ®îc thùc hiÖn theo quyÕt ®Þnh riªng cña Thñ tíng ChÝnh phñ vµ luËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc.
-Cho vay theo c¸c ch¬ng tr×nh, chÝnh s¸ch cña Nhµ níc nh: cho vay c¸c hé nghÌo, cho vay kh¾c phôc hËu qu¶ b·o lôt, thiªn tai, cho vay ®ãng míi, c¶i ho¸ tµu ®¸nh b¾t c¸ vµ tµu dÞch vô ®¸nh b¾t h¶i s¶n xa bê, cho vay c¸c ch¬ng tr×nh kh¸c.
b-ChÝnh s¸ch cho vay vèn t¹o viÖc lµm:
Theo th«ng t liªn tÞch sè 13/1999/TTLT-BL§TBXH-BTC-BKH§T ngµy 8-5-1999 vÒ híng dÉn cho vay quü quèc gia hç trî viÖc lµm vµ lËp quü gi¶i quyÕt viÖc lµm t¹i ®Þa ph¬ng.
-§èi tîng vay: lµ c¸c hé gia ®×nh, tæ hîp t¸c,hîp t¸c x·, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo LuËt doanh nghiÖp cã dù ¸n t¹o chç lµm viÖc míi, thu hót thªm lao ®éng.
-Møc vèn vay:
+§èi víi hé gia ®×nh kh«ng qu¸ 10 triÖu ®ång
+§èi víi dù ¸n cã nhiÒu hé vay vèn, møc vay cña mçi hé tèi ®a kh«ng qu¸ 10 triÖu ®ång
+§èi víi dù ¸n cña c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh møc vay kh«ng qu¸ 300 triªu ®ång vµ kh«ng qu¸ 10 triÖu ®ång trªn mét chç lµm viÖc míi
-L·i suÊt cho vay thÊp h¬n l·i suÊt ng©n hµng th¬ng m¹i. Møc cô thÓ tõng thêi kú do Bé Tµi chÝnh quy ®Þnh.
PhÇn VII: KHU VùC MËU DÞCH Tù DO ASEAN (AFTA), TH¸CH THøC §èI VíI DOANH NGHIÖP NHá Vµ VõA Cña VIÖT NAM.
Ngµy nay vÊn ®Ò toµn cÇu ho¸, tù do ho¸ th¬ng m¹i ®· trë thµnh vÊn ®Ò cÊp thiÕt. Trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, c¸c quèc gia ngµy cµng phô thuéc lÉn nhau vÒ vèn, nguyªn liÖu, c«ng nghÖ, thÞ trêng....Do d©n sè thÕ giíi kh«ng ngõng t¨ng lªn,tµi nguyªn thiªn nhiªn ngµy cµng c¹n kiÖt cïng víi m«i trêng sinh th¸i bÞ huû ho¹i nghiªm träng, nªn c¸c quèc gia buéc ph¶i t¨ng cêng liªn kÕt kinh tÕ, më cöa thÞ trêng, hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn.
Kh«ng cã quèc gia nµo ®ãng cöa thÞ trêng mµ ®¹t ®îc sù t¨ng trëng kinh tÕ bÒn v÷ng. Mét vÝ dô ®iÓn h×nh lµ t¹i §«ng ¸, tõ ®Çu thÕ kû thø 19, níc NhËt ®· më cöa thÞ trêng bu«n b¸n víi ph¬ng T©y, tiÕp thu khoa häc c«ng nghÖ,c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ. §Æc biÖt lµ thêi gian sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, NhËt B¶n ®· thùc hiÖn chiÕn lîc xuÊt khÈu nh»m môc tiªu c«ng nghÖ ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, kÕt qu¶ hä ®· trë thµnh mét trong nh÷ng níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nhÊt thÕ giíi (nhãm G8), Hµn Quèc, §µi Loan, Singapore tuy cã chËm h¬n nhng hä còng trë thµnh nh÷ng níc c«ng nghiÖp míi (Nics).
I-Lý ThuyÕt VÒ Tù Do Ho¸ Th¬ng M¹i Vïng
Theo lý thuyÕt vÒ héi nhËp vïng, th× ¶nh hëng cña viÖc t¹o lËp th¬ng m¹i sÏ dÉn ®Õn thay ®æi c¶ trong s¶n xuÊt lÉn tiªu dïng. SÏ cã sù thay thÕ s¶n xuÊt néi ®Þa b»ng s¶n xuÊt cña níc b¹n hµng vµ sù thay thÕ tiªu dïng cña níc b¹n hµng b»ng hµng ho¸ s¶n xuÊt néi ®Þa. T¹o lËp th¬ng m¹i s¶n sinh ra hai lo¹i lîi Ých kinh tÕ: mét lµ, tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ s¶n xuÊt do nhËp khÈu nguyªn liÖu ®Çu vµo víi gi¸ rÎ h¬n, hai lµ, do thay thÕ chi phÝ cao b»ng chi phÝ thÊp sÏ t¹o ra lîi Ých thÆng d cña ngêi tiªu dïng. Tù do ho¸ th¬ng m¹i vïng cã thÓ mang l¹i lîi Ých nÕu hÇu hÕt c¸c nhµ s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ ®Òu lµ thµnh viªn.
Tù do ho¸ th¬ng m¹i sÏ buéc c¸c nhµ s¶n xuÊt cña níc thµnh viªn ph¶i t¨ng cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸, chÊt lîng, mÉu m·, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm nh»m chiÕm lÜnh thÞ trêng. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu, nhµ s¶n xuÊt ph¶i lu«n ®æi míi c«ng nghÖ vµ ph¶i ®Çu t vµo lÜnh vùc nµo cã hiÖu qu¶ nhÊt. Ngêi tiªu dïng sÏ ®îc hëng lîi tõ viÖc c¹nh tranh nµy. Tù do ho¸ th¬ng m¹i còng lµm cho xuÊt nhËp khÈu nhiÒu h¬n vµ ®ã lµ yÕu tè kÝch thÝch t¨ng trëng kinh tÕ.
Nhµ kinh tÕ häc cæ ®iÓn David Ricardo ®a ra lý thuyÕt vÒ lîi thÕ so s¸nh, lý thuyÕt nµy hiÖn nay ®· ®îc c¸c nÒn kinh tÕ thµnh viªn ¸p dông, ph¸t huy thÕ m¹nh cña m×nh trong qu¸ tr×nh héi nhËp, nã còng lµ kÕt qu¶ cña viÖc ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ mét c¸ch tù nhiªn, theo quy luËt thÞ trêng.
Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA) ®îc xem nh lµ c¬ héi ®Ó ViÖt Nam thùc hiÖn bíc ®i ®Çu tiªn cña m×nh trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi, nhng nã còng lµ th¸ch thøc ®èi víi nÒn s¶n xuÊt cña chóng ta.
II-Môc Tiªu Cña AFTA, C«ng Cô Thùc HiÖn Vµ Cam KÕt Cña ViÖt Nam
1-Môc tiªu cña AFTA:
-Thø nhÊt lµ thùc hiÖn tù do ho¸ th¬ng m¹i b»ng viÖc lo¹i bá hµng rµo thuÕ quan trong th¬ng m¹i néi bé ASEAN, trong khi vÉn cho phÐp níc thµnh viªn duy tr× chÝnh s¸ch víi phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi.
-Thø hai, ph¶i gi¶m dÇn vµ tiÕn tíi xo¸ bá h¼n c¸c biÖn ph¸p phi quan thuÕ, nh: h¹n chÕ sè lîng, quota, giÊy phÐp, phô thu h¶i quan, c¸c biÖn ph¸p c¶n trë th¬ng m¹i kh¸c.
-Thø ba, lµm cho ASEAN thÝch nghi víi m«i trêng kinh tÕ quèc tÕ, dÇn dÇn phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c cña APEC vµ WTO.
-Thø t, thu hót ®Çu t níc ngoµi vµo khu vùc b»ng viÖc ®a ra mét khèi thÞ trêng chung thèng nhÊt víi nh÷ng ®iÒu kiÖn u ®·i hÊp dÉn ®Çu t níc ngoµi h¬n c¸c khu vùc kh¸c.
2-C«ng cô ®Ó thùc hiÖn môc tiªu AFTA
a-C«ng cô ®Ó thùc hiÖn tù do ho¸ th¬ng m¹i, thùc hiÖn môc tiªu Khu vùc MËu dÞch tù do ASEAN lµ HiÖp ®Þnh u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT).
Ngay sau khi trë thµnh thµnh viªn ASEAN, th¸ng 7-1995 ViÖt Nam ®· ký kÕt tham gia hiÖp ®Þnh nµy, cam kÕt gi¶m dÇn thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu xuèng 0 ®Õn 5%. B¾t ®Çu thùc hiÖn tõ n¨m 1996 vµ ph¶i hoµn thµnh vµo n¨m 2006 ( trõ c¸c mÆt hµng thuéc danh môc lo¹i trõ hoµn toµn vµ mét sè mÆt hµng thuéc danh môc lo¹i trõ t¹m th¬×), gi¶m dÇn vµ th«i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p b¶o hé mËu dÞch kh¸c; lo¹i bá c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan (giÊy phÐp, quota, h¹n chÕ ®Þnh lîng, phô thu h¶i quan...), chØ ®îc b¶o hé s¶n xuÊt trong níc b»ng biÖn ph¸p thuÕ quan nhng ë møc thÊp vµ mét sè biÖn ph¸p kh¸c phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ nh: tiªu chuÈn kü thuËt, an toµn vÖ sinh thùc phÈm, m«i trêng, søc khoÎ céng ®ång...
b-Kh¸i niÖm vÒ c¸c danh môc mÆt hµng trong hiÖp ®Þnh CEPT
HiÖp ®Þnh ¸p dông víi tÊt c¶ s¶n phÈm chÕ t¹o, s¶n phÈm c¬ b¶n vµ n«ng s¶n, chia ra lµm 4 lo¹i danh môc hµng ho¸:
+Danh môc lo¹i trõ hoµn toµn (GEL):
Lµ danh môc bao gåm c¸c mÆt hµng ¶nh hëng tíi an ninh quèc gia, søc khoÎ, v¨n ho¸ phÈm ¶nh hëng xÊu tíi ®¹o ®øc x· héi, lÞch sö, truyÒn thèng v¨n ho¸.(ViÖt Nam quy ®Þnh kho¶ng 213 mÆt hµng thuéc danh môc nµy, chiÕm kho¶ng 41% kim ng¹ch NK víi ASEAN).
+Danh môc lo¹i trõ t¹m thêi (TEL)
Tøc lµ c¸c mÆt hµng t¹m thêi cha ®a vµo thùc hiÖn hiÖp ®Þnh CEPT, chiÕm 34% kim ng¹ch nhËp khÈu tõ ASEAN.
+Danh môc hµng n«ng s¶n cha chÕ biÕn nh¹y c¶m (SEL):
Danh môc nµy gåm c¸c mÆt hµng n«ng s¶n rÊt nh¹y c¶m ®èi víi nÒn kinh tÕ, nÕu ®a vµo thùc hiÖn CEPT ngay nã sÏ t¸c ®éng bÊt lîi tíi s¶n xuÊt ( ®èi víi danh môc nµy mçi n¨m c¸c níc thµnh viªn ph¶i chuyÓn 20% mÆt hµng vµo danh môc c¾t gi¶m).
+Danh môc mÆt hµng ®a vµo thùc hiÖn CEPT:
Danh môc nµy ®îc chia lµm hai lo¹i: lo¹i gi¶m nhanh vµ lo¹i gi¶m b×nh thêng.
Võa qua, t¹i Héi nghÞ thîng ®Ønh ASEAN lÇn thø VI t¹i Hµ Néi th¸ng12-1998. Nguyªn thñ cña nhiÒu quèc gia thµnh viªn l¹i ®Ò nghÞ rót ng¾n thªm thêi gian hoµn thµnh, ®èi víi ViÖt Nam c¸c níc vÉn dµnh u tiªn cho thêi gian hoµn thµnh lµ vµo n¨m 2006 nhng ph¶i cã nghÜa vô tèi ®a ho¸ c¸c dßng thuÕ ®¹t 0 - 0,5% vµo n¨m 2003 ( tèi ®a ho¸ tù nguyÖn).
III-T×nh H×nh THùc HiÖn HiÖp §Þnh CEPT Cña ViÖt Nam
+N¨m 1996, n¨m ®Çu tiªn ViÖt Nam thùc hiÖn c¾t gi¶m thuÕ theo CEPT,ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh 91/CP ngµy 18-12-1995, ®a 875 mÆt hµng vµo thùc hiÖn HiÖp ®Þnh.
+N¨m 1997,ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh 82/CP ngµy 13-12-1996 ®a 1496 mÆt hµng vµo thùc hiÖn CEPT, tuy ®a vµo HiÖp ®Þnh nhng trªn thùc tÕ ta cha thùc sù c¾t gi¶m thuÕ.
+N¨m 1998,ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh 15/1998/N§-CP ngµy 12-3-1998 gåm 1719 mÆt hµng.
+N¨m 1999,ChÝnh phñ tiÕp tôc ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 14/1999/N§-CP gåm 3582 mÆt hµng vµ ®©y còng lµ n¨m chóng ta thùc sù gi¶m thuÕ nhËp khÈu víi ASEAN.
Ngoµi 4 NghÞ ®Þnh trªn ®©y, ChÝnh phñ còng ®· th«ng qua lÞch tr×nh gi¶m thuÕ nhËp khÈu tæng thÓ víi ASEAN cho c¶ giai ®o¹n 10 n¨m (1996-2006 ) s¸ch híng dÉn lÞch tr×nh nµy ®· ®îc Bé tµi chÝnh xuÊt b¶n th¸ng 2-1998 vµ ®· chuyÓn tíi c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph¬ng ®Ó híng dÉn cho doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ.
VÒ lé tr×nh gi¶m c¸c biÖn ph¸p phi quan thuÕ: HiÖp ®Þnh CEPT quy ®Þnh c¸c níc thµnh viªn ph¶i huû bá ngay c¸c h¹n chÕ vÒ ®Þnh lîng ®èi víi c¸c s¶n phÈm trong danh s¸ch c¾t gi¶m vµ huû bá c¸c biÖn ph¸p phi quan thuÕ kh¸c trong vßng 5 n¨m kÓ tõ khi c¾t gi¶m. ViÖt Nam b¾t ®Çu thùc hiÖn bíc c¾t gi¶m vµo n¨m 1996, ®iÒu ®ã cã ý nghÜa r»ng viÖc huû bá c¸c biÖn ph¸p phi quan thuÕ ph¶i hoµn thµnh vµo n¨m 2000, sau c¸c níc kh¸c 3 n¨m.Nhng ®Õn nay ta vÉn cha hoµn thµnh.
Thêi gian qua, ViÖt Nam ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong c¶i c¸ch thñ tôc xuÊt nhËp khÈu (NghÞ ®Þnh 57/1998/N§-CP), cho phÐp th¬ng nh©n thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®îc thµnh lËp hîp ph¸p ®Òu ®îc phÐp xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp mµ kh«ng cÇn xin giÊy phÐp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, chØ cÇn ®¨ng ký m· sè kinh doanh XNK víi côc H¶i quan cÊp tØnh, thµnh phè.
Thñ tôc kiÓm tra H¶i quan ®· cã mét sè c¶i tiÕn, doanh nghiÖp tù kª khai tÝnh thuÕ XNK, tù chÞu tr¸ch nhiÖm, thêi gian gi¶i phãng hµng ®· rót ng¾n, ®· thùc hiÖn hÖ thèng hµnh lang xanh víi c¸c níc ASEAN.
IV-Anh Hëng Cña AFTA §èi Víi NÒn Kinh TÕ
1-§èi víi th¬ng m¹i:
Thêi gian qua hÇu hÕt c¸c mÆt hµng nhËp khÈu tõ ASEAN ®Òu cha ®îc hëng u ®·i thuÕ quan cña ta, do yªu cÇu b¶o hé s¶n xuÊt trong níc thªm mét thêi gian n÷a. MÆc dï cha ®îc gi¶m thuÕ tèi ®a, ViÖt Nam vÉn bÞ nhËp siªu. C¸c mÆt hµng cã thuª suÊt thÊp, ®îc ®a vµo c¸c NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ, trªn thùc tÕ ta kh«ng nhËp cña ASEAN. Ch¾c ch¾n vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña n¨m 2000, theo cam kÕt ta ph¶i gi¶m m¹nh thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu, lo¹i bá c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ®Þnh lîng, lóc ®ã ¶nh hëng cña viÖc tham gia AFTA ®èi víi th¬ng m¹i vµ s¶n xuÊt sÏ rÊt râ rµng.
2-§èi víi ®Çu t:
TÝnh ®Õn hÕt th¸ng 5-1998 ta ®· cÊp giÊy phÐp cho 345 dù ¸n ®Çu t cña c¸c níc ASEAN, b»ng 15,9% tæng sè dù ¸n ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam, trÞ gi¸ 9,2 tû USD. Ta còng ®· cam kÕt dµnh ®·i ngé quèc gia cho c¸c nhµ ®Çu t ASEAN (AIA). Võa qua, do t¸c ®éng cña khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc, ®Çu t cña ASEAN vµo ViÖt Nam cã gi¶m sót, nhng vÒ lý thuyÕt, khi ®îc hëng u ®·i thuÕ quan th× c¸c nhµ ®Çu t ASEAN sÏ l¹i t×m kiÕm c¬ héi t¸i ®Çu t.
3-§èi víi dÞch vô:
ViÖt Nam ®· cam kÕt më cöa mét sè ph©n ngµnh thuéc 7 lÜnh vùc dÞch vô, gåm: du lÞch, hµng h¶i, hµng kh«ng, tµi chÝnh, b¶o hiÓm, kÕ to¸n vµ dÞch vô kinh doanh. ViÖc më cöa thÞ trêng dÞch vô, tuy cßn bÞ h¹n chÕ vÒ h×nh thøc trao ®æi kinh doanh dÞch vô song nÕu ta kh«ng tù v¬n lªn th× c¸c doanh nghiÖp cña ta sÏ ph¶i ®¬ng ®Çu vµ c¹nh tranh quyÕt liÖt víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô cña ASEAN.
V-Anh Hëng Cña AFTA §èi Víi Doanh NghiÖp Nhá Vµ Võa:
1-C¬ Héi:
+Lµ c¬ héi më réng thÞ trêng, do thÞ trêng trong níc nhá, quy m« h¹n hÑp, søc mua yÕu (d©n sè kho¶ng 80 triÖu ngêi, GDP tÝnh theo ®Çu ngêi thÊp xÊp xØ 300 USD) tham gia AFTA, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam míi cã thªm c¬ héi tiÕp cËn víi thÞ trêng bªn ngoµi.
+Lµ ®éng lùc ®æi míi c«ng nghÖ, thiÕt bÞ, tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, dÞch vô, nh»m chiÕm lÜnh thÞ trêng
+SÏ xuÊt hiÖn nh÷ng ngµnh, nghÒ míi do t¹o lËp th¬ng m¹i dÉn ®Õn thay ®æi c¶ s¶n xuÊt lÉn tiªu dïng ,thay thÕ s¶n xuÊt néi ®Þa b»ng s¶n xuÊt cña níc b¹n hµng vµ ngîc l¹i. Thùc tÕ nµy ®· diÔn ra,Singapore vµ Malaysia ®· chuyÓn sang c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao, hµm lîng vèn lín,c¸c ngµnh cÇn nhiÒu lao ®éng dÇn chuyÓn sang Th¸i Lan vµ Indonesia.
+æn ®Þnh vµ hÊp dÉn ®Çu t níc ngoµi h¬n do rµo ch¾n th¬ng m¹i khu vùc bÞ rì bá.
+Ngêi tiªu dïng trong níc ®îc lùa chän,sö dông hµng ho¸ tèt h¬n, gi¸ thµnh h¹ h¬n víi nhiÒu chñng lo¹i hµng ho¸ kh¸c nhau.
2-Th¸ch Thøc:
Do thiÕu th«ng tin vµ sè liÖu vÒ doanh nghiÖp nhá vµ võa nªn b¸o c¸o chØ ph©n tÝch ¶nh hëng cña AFTA ®èi víi DNN&V, dùa trªn hai yÕu tè: yÕu tè ngµnh hµng, vµ lîi thÕ cña ®èi thñ c¹nh tranh.
a-Ngµnh hµng:
-VÒ s¶n xuÊt:DNN&V cña ta hiÖn nay ho¹t ®éng phæ biÕn trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, khai th¸c chÕ biÕn l©m s¶n, nu«i trång ®¸nh b¾t, chÕ biÕn thuû s¶n, trong c«ng nghiÖp cã dÖt , may, da giÇy, chÕ biÕn gç, sµnh sø,vËt liÖu x©y dùng, mét sè s¶n phÈm c«ng nghiÖp tù cung tù cÊp, ®å thñ c«ng mü nghÖ, mét sè thiÕt bÞ, m¸y mãc vµ nhËn gia c«ng b¸n thµnh phÈm cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi...
-VÒ dÞch vô: ho¹t ®éng chñ yÕu trong c¸c linh vùc: dÞch vô söa ch÷a, vËn t¶i hµng ho¸,vËn chuyÓn hµnh kh¸ch, dÞch vô du lÞch,kinh doanh kh¸ch s¹n, nhµ hµng, x©y dùng, kiÕn tróc, t vÊn ®Çu t, ph¸p lý...
-VÒ th¬ng m¹i: phæ biÕn lµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, ph©n phèi, lu th«ng hµng ho¸, ®¹i lý b¸n bu«n, tæ chøc b¸n lÎ cho c¸c doanh nghiÖp lín, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi, h·ng níc ngoµi.
b-VÒ ®èi thñ c¹nh tranh:
-Doanh nghiÖp cña c¸c nÒn kinh tÕ thµnh viªn ASEAN cã n¨ng lùc c¹nh tranh cao h¬n nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp cña Singapore, Malaysia, Thailan...Trong khi doanh nghiÖp cña ViÖt Nam cã quy m« vèn Ýt, c«ng nghÖ, thiÕt bÞ m¸y mãc l¹c hËu, cha cã kinh nghiÖm qu¶n lý, thiÕu kiÕn thøc
vÒ bu«n b¸n quèc tÕ...
-VÒ thÞ trêng tiªu thô khu vùc ®· dÇn æn ®Þnh, do ASEAN tù do ho¸ th¬ng m¹i tríc ta, c¸c doanh nghiÖp cña hä ®· tiÕp cËn vµ chiÕm lÜnh thÞ trêng tõ nhiÒu n¨m nay, doanh nghiÖp ViÖt Nam khã cã kh¶ n¨ng th©m nh©p.
-Lîi thÕ so s¸nh cña ta trïng víi lîi thÕ so s¸nh cña c¸c níc trong khu vùc: nguyªn liÖu cha chÕ biÕn, hµng n«ng s¶n, l©m s¶n, thuû s¶n còng ®Òu thuéc thÕ m¹nh cña ASEAN. Hµng ho¸ sö dông nhiÒu lao ®éng nh: dÖt, may mÆc, quÇn ¸o, giÇy dÐp, x©y dùng... thuéc thÕ m¹nh cña Thailan, Indonesia. Hµng c«ng nghÖ cao, ®iÖn, ®iÖn tö, c«ng nghiÖp thùc phÈm chÕ biÕn (Singapore, Malaysia).
-C¸c nÒn kinh tÕ thµnh viªn còng cã thÕ m¹nh vÒ lao ®éng
-VÒ dÞch vô, phÇn lín c¸c níc thµnh viªn ®¹t tr×nh ®é cao h¬n ta, nhÊt lµ dÞch vô hµng kh«ng, vËn t¶i biÓn, du lÞch,kh¸ch s¹n, viÔn th«ng, kiÓm to¸n, kÕ to¸n, b¶o hiÓm, ng©n hµng, tµi chÝnh, x©y dùng, dÞch vô xuÊt khÈu lao ®éng...
-C¸c ngµnh c«ng nghÖ cao, hµm lîng lao ®éng Ýt: c«ng nghÖ th«ng tin, m¸y tÝnh, linh kiÖn m¸y tÝnh, phÇn mÒm, hµng ®iÖn tö (Singapore, Malaysia).
3-KÕt luËn:
Tãm l¹i, th¸ch thøc ®èi víi DNN&V lµ tÝnh c¹nh tranh gay g¾t cña viÖc më cöa thÞ trêng, héi nhËp kinh tÕ khu vùc. C«ng cô b¶o hé chñ yÕu cña Nhµ níc ®èi víi s¶n xuÊt néi ®Þa lµ hµng rµo thuÕ quan cao vµ phi thuÕ quan sÏ dÇn mÊt ®i vµ kÕt thóc vµo n¨m 2006. Ngêi tiªu dïng trong níc sÏ lùa chän vµ sö dông hµng ho¸ rÎ vµ tèt h¬n, dÉn ®Õn nguy c¬ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam bÞ thua ngay trªn thÞ trêng trong níc.
§Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh quèc tÕ, tríc hÕt doanh nghiÖp ph¶i tù v¬n lªn, ph¶i hÕt søc linh ho¹t, nhÊt lµ viÖc tiÕp cËn thÞ trêng, x¸c ®Þnh chiÕn lîc kinh doanh, quyÕt ®Þnh quy m« s¶n xuÊt, c¬ cÊu ®Çu t phï hîp, thay thÕ m¸y mãc thiÕt bÞ cò kü, d©y chuyÒn s¶n xuÊt l¹c hËu. §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh kinh doanh, dÞch vô, c¶i tiÕn thay ®æi mÉu m·,chuyÓn híng s¶n xuÊt, ®Çu t vµo c¸i g× hiÖu qu¶ nhÊt.
VÒ ®Çu t ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, DNN&V cha chó träng ®Õn kiÕn thøc qu¶n trÞ kinh doanh, t×m hiÓu th©m nhËp thÞ trêng, n¾m vµ hiÓu biÕt c¸ch thøc, thÓ lÖ bu«n b¸n quèc tÕ, ký kÕt, thùc hiÖn, gi¶i quyÕt tranh chÊp hîp ®ång ngo¹i...N©ng cao tr×nh ®é cña c¶ ngêi sö dông lao ®éng chÝnh lµ yÕu tè t¨ng cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Mét viÖc n÷a mµ c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i lµm ngay lµ tæ chøc thµnh lËp hoÆc tham gia vµo c¸c hiÖp héi ngµnh hµng ë ®Þa ph¬ng m×nh.
ChÝnh s¸ch cña Nhµ níc ®èi víi DNN&V, thêi gian tíi lµ xem xÐt, th¸o gì khã kh¨n, víng m¾c, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó doanh nghiÖp ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh. Nhµ níc sÏ nghiªn cøu c¸c chÝnh s¸ch: vÒ u ®·i tÝn dông, vÒ thuÕ, tû gi¸, cung cÊp th«ng tin thÞ trêng, thµnh lËp c¸c trung t©m xóc tiÕn th¬ng m¹i, quü hç trî xuÊt khÈu, c¶i c¸ch vµ ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc xuÊt nhËp khÈu, cho thuª ®Êt, thÕ chÊp vay tÝn dông, thµnh lËp doanh nghiÖp vµ ®¨ng ký kinh doanh,....nh»m hç trî doanh nghiÖp nhá vµ võa trô l¹i ®îc trong ®iÒu kiÖn më cöa thÞ trêng.
PhÇn VIII: PhÇn KÕt LuËn
Thø nhÊt: Ph¸t triÓn doanh nghiÖp nhá vµ võa, mét nhiÖm vô chiÕn lîc:
C¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt níc trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ®· x¸c ®Þnh x©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng XHCN, vµ “trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ l¹c hËu lªn c¬ cÊu kinh tÕ hiÖn ®¹i, nÒn kinh tÕ quèc d©n sÏ bao gåm nhiÒu ngµnh, nghÒ, nhiÒu quy m«, nhiÒu tr×nh ®é c«ng nghÖ”. Thùc tÕ ®· chØ râ, vÒ quy m« s¶n xuÊt kinh doanh ë níc ta, ®iÒu hîp lý lµ ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a quy m« lín, quy m« võa vµ quy m« nhá, trong ®ã quy m« nhá vµ võa lµ chñ yÕu.
Thø hai: H×nh thµnh mét hÖ thèng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch:
Mét hÖ thèng chÝnh s¸ch minh b¹ch, nhÊt qu¸n, æn ®Þnh vµ ®îc thùc thi nghiªm tóc ®ang lµ ®ßi hái rÊt cÊp b¸ch cña DNN&V, ®Ó DNN&V cã thÓ ®øng v÷ng trong thÞ trêng trong níc vµ cã ®ñ søc c¹nh tranh trong héi nhËp quèc tÕ. Cã thÓ nªu c¸c chÝnh s¸ch chñ yÕu nh sau:
+ChÝnh s¸ch vÒ vèn
+ChÝnh s¸ch thÞ trêng
+ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t
+ChÝnh s¸ch thuÕ
+ChÝnh s¸ch mÆt b»ng kinh doanh
+ChÝnh s¸ch vÒ c«ng nghÖ
Thø ba: DNN&V cã rÊt nhiÒu kh¶ n¨ng thu hót lao ®éng, gi¶i quyÕt viÖc lµm. Nhng tr×nh ®é tay nghÒ cña ngêi lao ®éng ë ®©y rÊt kÐm, chñ yÕu lµ lao ®éng phæ th«ng.V× vËy rÊt cÇn ®Èy m¹nh viÖc ®µo t¹o nh©n c«ng lµnh nghÒ t¹i c¸c trêng, líp ®µo t¹o b»ng nhiÒu h×nh thøc do c¸c DNN&V hoÆc c¸c tæ chøc x· héi ®¶m nhiÖm. Nhµ níc t¹o thuËn lîi, khuyÕn khich ph¸t triÓn vµ n©ng cao chÊt lîng c¸c trung t©m d¹y nghÒ, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp lín liªn kÕt, gióp ®ì c¸c DNN&V ®µo t¹o c«ng nh©n lµnh nghÒ.
§èi víi doanh nh©n, ®iÒu quan träng lµ cã sù nh×n nhËn míi cña c¸c nhµ qu¶n lý vµ cña x· héi, xo¸ bá mäi kú thÞ, ph©n biÖt ®èi xö, cÇn c¶i thiÖn bé mÆt cña doanh nh©n trªn c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng.Doanh nh©n trong khu vùc kinh tÕ d©n doanh lµ nh÷ng ngêi rÊt ®¸ng t«n vinh v× hä ®· m¹nh d¹n bá vèn ®Çu t kinh doanh trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n, bÊt tr¾c hiÖn nay.Tuy nhiªn, ®iÒu d¸ng chó ý hiÖn nay lµ nhiÒu doanh nh©n cha ®îc ®µo t¹o vÒ qu¶n trÞ kinh doanh, chØ cã kho¶ng 30% lµ cã tr×nh ®é tõ cao ®¼ng trë lªn, vµ kho¶ng 48% doanh nh©n kh«ng cã b»ng cÊp chuyªn m«n. Kinh nghiÖm qu¶n lý doanh nghiÖp cßn rÊt thiÕu, cßn bì ngì tríc thÞ trêng ®ang ®Çy rÉy c¹nh tranh vµ th¸ch thøc. V× vËy, rÊt cÇn thiÕt b»ng nhiÒu h×nh thøc do Nhµ níc tæ chøc vµ nhÊt lµ khuyÕn khÝch m¹nh c¸c tæ chøc x· héi më réng viÖc båi dìng, ®µo t¹o ®éi ngò doanh nh©n phï hîp víi kinh tÕ thÞ trêng.
Thø t: M¹ng líi c¸c tæ chøc t vÊn, hç trî:
Trong ®iÒu kiÖn kinh doanh võa rÊt míi, võa rÊt khã kh¨n, ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc t vÊn, tæ chøc hç trî lµ rÊt cÇn thiÕt. Néi dung t vÊn cã rÊt nhiÒu: tõ t vÊn vÒ thÞ trêng, c«ng nghÖ ®Õn qu¶n trÞ kinh doanh, v.v...C¸c ho¹t ®éng hç trî còng rÊt ®a d¹ng, nhÊt lµ vÒ vèn, ®µo t¹o nghÒ. C¸c DNN&V hiÖn nay còng rÊt thiÕu th«ng tin, kÓ c¶ c¸c v¨n b¶n ph¸p quy vÒ chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch mµ hä cÇn biÕt ®Ó thi hµnh, th«ng tin vÒ thÞ trêng, vÒ c«ng nghÖ... Chóng ta cã thÓ dùa vµo c¸c tæ chøc níc ngoµi ®Ó gi¶i quyÕt yªu cÇu nµy, nhng chñ yÕu vÉn ph¶i lµ khai th¸c kh¶ n¨ng trong níc.Trong kinh tÕ thÞ trêng, céng ®ång x· héi vµ c¸c tæ chøc x· héi gi÷ vai trß cùc kú quan träng, gi÷ cÇu nèi víi Nhµ níc víi doanh nghiÖp trong nhiÒu lo¹i ho¹t ®éng. Céng ®ång c¸c DNN&V r¶i r¸c kh¾p níc, cã nh÷ng tiÒm n¨ng rÊt phong phó ®Ó tù lo liÖu c«ng viÖc cña hä. Nhµ níc chØ nªn qu¶n lý nh÷ng c«ng viÖc ®Ých thùc cÇn thiÕt, chØ nªn lµm nh÷ng viÖc mµ x· héi vµ doanh nghiÖp kh«ng lµm ®îc. C¸c tæ chøc nghÒ nghiÖp nh phßng th¬ng m¹i, héi c«ng th¬ng, c©u l¹c bé doanh nghiÖp, trung t©m t vÊn...lµ nh÷ng tæ chøc d©n sù rÊt ®¸ng khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, lµ n¬i mµ céng ®ång c¸c DNN&V cïng nhau bµn luËn mét c¸ch d©n chñ vµ gióp nhau gi¶i quyÕt ®îc nhiÒu viÖc vÒ t vÊn vµ hç trî nãi trªn mµ kh«ng cÇn thiÕt ®Õn bµn tay cña Nhµ níc, kÓ c¶ viÖc th«ng qua c¸c tæ chøc x· héi ®ã, doanh nh©n tù gi¸o dôc ®Ó tù hoµn thiÖn. §ã chÝnh lµ m« thøc “ChÝnh phñ nhá, x· héi lín” mµ Trung Quèc nªu lªn trong cuéc c¶i c¸ch më cöa.
Thø n¨m: Vai trß cña Nhµ níc
Trong kinh tÕ thÞ trêng, thÞ trêng cã vai trß trùc tiÕp híng dÉn c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ lùa chän c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng vµ ph¬ng ¸n tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶. Nhµ níc cã chøc n¨ng ®Þnh híng, dÉn d¾t c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, t¹o m«i trêng vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ trêng, kiÓm so¸t vµ xö lý c¸c vi ph¹m ph¸p luËt trong ho¹t ®éng kinh tÕ, khuyÕn khÝch c¹nh tranh hîp ph¸p, chèng ®éc quyÒn, b¶o ®¶m sù hµi hoµ gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ph¸t triÓn x· héi. Nhµ níc lµ “ngêi cÇm l¸i” chø kh«ng ph¶i lµ “ngêi cÇm chÌo”. Nhµ níc kh«ng can thiÖp vµo nh÷ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cô thÓ cña doanh nghiÖp.
Theo híng ®ã, Nhµ níc cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n n÷a cho DNN&V trong c¸c mÆt nh:
+§¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc ®¨ng ký kinh doanh. Thay v× doanh nghiÖp ph¶i xin cÊp giÊy phÐp thµnh lËp vµ xin cÊp giÊy ®¨ng ký kinh doanh, sau ®ã l¹i ph¶i xin cÊp rÊt nhiÒu giÊy phÐp hµnh nghÒ nh tríc ®©y, tõ nay doanh nghiÖp chØ cÇn ®¨ng ký kinh doanh víi thñ tôc ®¬n gi¶n.Theo NghÞ ®Þnh 25/1999 ngµy 8-7-1999 ban hµnh quy chÕ ®Çu t vµ x©y dùng, giÊy phÐp ®Çu t ®èi víi doanh nghiÖp trong níc còng ®· ®îc b·i bá, kho¶ng gÇn 200 lo¹i giÊy phÐp hµnh nghÒ còng ®ang ®îc nghiªn cøu gi¶m bít.
+§Ó hç trî c¸c DNN&V, Nhµ níc cÇn h×nh thµnh râ mét hÖ thèng c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn m¹nh h¬n n· DNN&V nh ®· tr×nh bµy ë trªn. §iÒu quan träng lµ x¸c ®Þnh râ nhiÖm vô cña c¸c c¬ quan Nhµ níc, c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn c¸c cÊp trong viÖc nghiªn cøu, ban hµnh vµ chØ ®¹o thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, hç trî ®· ®îc ban hµnh. Kh¾c phôc khuynh híng c¸c bé,nganhfban hµnh c¸c v¨n b¶n, c¸c th«ng t kh«ng qu¸n triÖt ®êng lèi ®æi míi, quy ®Þnh nh÷ng ®iÒu kho¶n b¶o vÖ cho quyÒn hµnh vµ lîi Ých côc bé cña bé, ngµnh ®ã mµ kh«ng quan t©m ®Õn nh÷ng khã kh¨n vÊt v¶ cña doanh nghiÖp khi thùc hiÖn. ChÝnh phñ còng ®· quy ®Þnh quyÒn cña doanh nghiÖp trong viÖc tham gia ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, ®èi víi c¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn ®èi tîng thi hµnh lµ doanh nghiÖp th× tríc khi ban hµnh, ph¶i ®îc lÊy ý kiÕn ®ãng gãp cña doanh nh©n th«ng qua c¸c tæ chøc nh: Phßng th¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam, c¸c hiÖp héi c«ng th¬ng.
+TiÕp tôc ®Èy m¹nh c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh vÉn lµ mét nhiÖm vô rÊt nÆng nÒ cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ níc. Ph¶i lµm cho mäi c«ng chøc nhËn thøc ®Çy ®ñ r»ng hä lµ nh÷ng ngêi do d©n, do doanh nghiÖp ®ãng thuÕ ®Ó nu«i, chøc tr¸ch cña hä lµ phôc vô d©n, phôc vô doanh nghiÖp, chø kh«ng ph¶i lµ cÊp trªn, cã quyÒn ban ¬n cho c¸c doanh nghiÖp, hä thi hµnh c«ng vô chÝnh lµ thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc ®îc ph¸p luËt giao cho, hä “chØ ®îc lµm nh÷ng g× mµ ph¸p luËt cho phÐp” chø kh«ng ®îc bµy vÏ ra nh÷ng lÖ lµng ®Ó s¸ch nhiÔu doanh nghiÖp. Nh÷ng hµnh vi cöa quyÒn, s¸ch nhiÔu cña c«ng chøc ®èi víi doanh nghiÖp ph¶i ®îc trõng trÞ nghiªm kh¾c.
+ViÖc thanh tra kiÓm tra c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ang lµ mét lÜnh vùc g©y rÊt nhiÒu khã kh¨n, phiÒn hµ, lµm n¶n lßng c¸c doanh nh©n. Nhµ níc ®· cã NghÞ ®Þnh quy ®Þnh kh¸ chÆt chÏ vÒ c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra cña c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn. ViÖc thanh tra, kiÓm tra ph¶i theo ®óng chøc n¨ng, ®óng thÈm quyÒn vµ tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt. LuËt doanh nghiÖp còng quy ®Þnh râ: viÖc thanh tra vÒ tµi chÝnh ®îc thùc hiÖn kh«ng qu¸ mét lÇn trong mét n¨m ®èi víi mét doanh nghiÖp, thêi h¹n thanh tra kh«ng qu¸ 30 ngµy. Khi thanh tra ph¶i cã quyÕt ®Þnh, kÕt thóc ph¶i cã b¶n kÕt luËn. C«ng chøc lîi dông thanh tra ®Ó s¸ch nhiÔu doanh nghiÖp th× ph¶i bÞ xö lý, nÕu g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi thêng cho doanh nghiÖp. §ã lµ nh÷ng quy ®Þnh râ rµng nh»m b¶o vÖ quyÒn cña doanh nghiÖp, cÇn ®îc thùc hiÖn nghiªm tóc.
+C¸c c¬ quan b¶o vÖ ph¸p luËt, khi xö lý c¸c vô doanh nh©n vi ph¹m ph¸p luËt, cÇn ph©n tÝch toµn diÖn, hiÓu râ nh÷ng khã kh¨n mµ doanh nghiÖp gÆp ph¶i trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh còng nh nh÷ng bÊt cËp cña hÖ thèng ph¸p luËt hiÖn hµnh mµ xö lý ®óng ngêi, ®óng téi, kh«ng nªn mét chiÒu h×nh sù ho¸ c¸c quan hÖ d©n sù.
+§Ó h×nh thµnh c¸c tæ chøc x· héi trong c¸c ho¹t ®éng t vÊn, hç trî c¸c DNN&V, Nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch ñng hé, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c tæ chøc x· héi ®ã ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ thiÕt thùc, kh¾c phôc c¸c tiªu cùc cã thÓ x¶y ra. VÒ phÝa m×nh, ChÝnh phñ cÇn h×nh thµnh mét tæ chøc cña Nhµ níc lµm ®Çu mèi phèi hîp c¸c c¬ quan Nhµ níc, c¸c tæ chøc x· héi nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, c¸c ch¬ng tr×nh hç trî DNN&V,v.v...
Tãm l¹i, ®Ó ph¸t triÓn m¹nh h¬n n÷a c¸c DNN&V, cÇn gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò ®ång bé, tõ nhËn thøc ®Õn c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, khung ph¸p lý phï hîp vµ tæ chøc thîc hiÖn cã hiÖu qu¶, ®ßi hái sù cè g¾ng v¬n lªn cña c¸c DNN&V, nhng chñ yÕu vÉn lµ c¸c c¬ quan Nhµ níc ph¶i tiÕp tôc ®æi míi nÒn hµnh chÝnh Nhµ níc, tõ thÓ chÕ ®Õn bé m¸y vµ c«ng chøc, b¶o ®¶m cho Nhµ níc thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng cña m×nh trong quan hÖ víi doanh nghiÖp.
MôC LôC
PhÇn më ®Çu
PhÇn I: §Þnh nghÜa khu vùc doanh nghiÖp nhá vµ võa
PhÇn II: §Æc ®iÓm khu vùc doanh nghiÖp nhá vµ võa
PhÇn III: DNN&V víi luËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc
PhÇn IV: LuËt doanh nghiÖp -
C¬ së ph¸p lý míi ®èi víi c¸c DNN&V ngoµi quèc doanh
PhÇn V: Nh÷ng khÝa c¹nh ph¸p lý cña viÖc thuª ®Êt kinh doanh,
thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt ®Ó vay vèn
PhÇn VI: ChÝnh s¸ch, ph¸p luËt thuÕ, tÝn dông hç trî ph¸t triÓn
DNN&V
PhÇn VII: Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA),
th¸ch thøc ®èi víi DNN&V cña ViÖt Nam
PhÇn VIII: PhÇn kÕt luËn
Tµi LiÖu Tham Kh¶o
1-C¸c V¨n B¶n Ph¸p LuËt VÒ Qu¶n Lý Doanh NghiÖp
2-Ph¸t TriÓn Kinh TÕ
3-Kû YÕu Khoa Häc: Dù ¸n chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn
4-Kinh TÕ Ngoµi Quèc Doanh Thêi Kú Më Cöa
5-T¹p ChÝ C«ng NghiÖp
6-T¹p ChÝ Céng §ång Ph¸t TriÓn
7-T¹p ChÝ ViÖt Nam Ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Một số giải pháp hỗ trợ các Doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam.DOC