Đề tài Một số giải pháp mở rộng cung tín dụng đối với người nghèo nông thôn ở Kompongcham, Campuchia

äc ñi laïi vay, traû raát baát tieän, coøn theâm thuû tuïc phöùc taïp, toán tieàn khi ñi chöùng giaáy tôø lieân quan vôùi chính quayeàn ñòa phöông, laøm cho chi phí phuïc vuï cho vieäc ñi vay raát cao so vôùi soá tieàn vay, maëc duø ta thaáy laõi suaát cuûa khu vöïc chính thöùc raát thaáp so vôùi khu vöïc khoâng chính thöùc. (xem phuï luïc soá 4.14, trang 71) Vaäy ta thaáy raèng “cung tín duïng raát haïn cheá ñoái vôùi ngöôøi noâng daân ngheøo” 2.5.3. Hieäu Quaû Hoaït Ñoäng Cuûa Caùc ÑCTDNT 2.5.3.1. Ñoái vôùi ñònh cheá chính thöùc Maëc duø thò tröôøng tín duïng chính thöùc ngaøy caøng môû roäng veà quy moâ nguoàn voán vay vaø soá löôïng chi nhaùnh treân ñôn vò dieän tích ñaát, nhöng ta thaáy raèng thò tröôøng tín duïng khoâng chính thöùc vaãn ñoùng vai troø chính ôû vuøng noâng thoân vaø noù raát thích hôïp vôùi ngöôøi ngheøo hôn thò tröôøng chính thöùc, vì lyù do thò tröôøng chính thöùc thöôøng naèm ôû xa, baát tieän trong vieäc ñi laïi, thuû thuïc phöùc taïp, toán chi phí chöùng giaáy tôø lieân quan vaø chi phí ñi laïi nhieàu laàn, trong khi hoï chæ 45 muoán vay moät khoaûn tieàn nhoû. Thöôøng ñònh cheá chính thöùc khoâng chaáp nhaän nhu caàu tín duïng cuûa ngöôøi ngheøo, maø hoï cho vay coù ñieàu kieän veà muïc ñích söû duïng roõ raøng. Ví duï hoï chæ cho vay vôùi muïc ñích ñeå saûn xuaát noâng nghieäp, hoaëc ñeå kinh doanh coù ít ruûi ro, trong khi ngöôøi ngöôøi ngheøo caàn söû duïng tín duïng vaøo nhieàu muïc ñích khaùc nhau, nhö ñeå aên, khaùm chöõa beänh, laøm leã truyeàn thoáng, hoaëc laøm leã khaùc v.v. Theo thöïc teá ñieàu tra trong thaùng 7 naêm 2004 khoaûng caùch trung bình töø noâng hoä ñeán ÑCTDCT laø 10 km raát baát tieän cho vieäc ñi vay hoaëc ñi giöûi tieát kieäm . 2.5.3.2. Caùc yeáu toá aûnh höôûng Ngoaøi vaán ñeà ñaõ keå treân vaãn coù moät yeáu toá aûnh höôûng chính beân trong noäi boä caáu truùc cuûa ñònh cheá nhö: 1. Laõi suaát: ÑCTDCT lôùn nhaát hieän nay laø ACLEDA, laõi suaát töø 3% ñeán 5%/thaùng tuyø theo phöông thöùc cho vay nhö theo nhoùm, caù nhaân, tieàn Riel, Myõ kim USD, tieàn Bath, ….thöôøng khi vay lôùn thì laõi suaát phaàn traêm thaáp. Laõi suaát cao chöùng toû ruûi ro cuûa vieäc cho vay raát cao, laõi suaát naøy nhaèm buø ñaép nhöõng khoaûn vay khoâng coù khaû naêng hoaøn traû cuûa ngöôøi ñi vay. 2. Huy ñoäng tieát kieäm Hieän nay laõi suaát cuûa khu vöïc chính thöùc coøn raát cao so vôùi moät soá nöôùc ñang phaùt trieån khaùc, nhöng vieäc huy ñoäng tieát kieäm töø noâng daân laø raát haïn cheá vì lyù do khoaûng caùch trung bình töø ñònh cheá ñeán noâng hoä coøn raát xa, vì thu nhaäp thaáp neân soá tieàn muoán gôûi tieát kieäm thöôøng chæ laø moät khoaûn nhoû, khoâng ñaùp öùng vôùi chi phí ñi laïi tôùi ñònh cheá ñeå gôûi tieát kieäm. Hieän nay nguoàn voán ñeå cho vay laø do soá tieàn gôûi cuûa caùc doanh nghieäp, nhaø ñaàu tö, taøi trôï nöôùc ngoaøi. 3. Phöông thöùc cho vay Thöôøng aùp duïng hai phöông thöùc chính laø: 46 - Cho vay caù nhaân coù taøi saûn theá chaáp, soá tieàn coù theå vay ñöôïc toái ña laø baèng moät phaàn hai toång giaù trò taøi saûn theá chaáp (giaù trò taøi saûn ñöôïc tính theo giaù trò hieän haønh taïi ñòa phöông ngöôøi ñi vay). - Cho vay theo nhoùm (thöôøng moät nhoùm ít nhaát laø 3 ngöôøi) khoâng caàn taøi saûn theá chaáp, thöôøng cho vay moät khoaûn tieàn nhoû tuøy theo muïc ñích söû duïng cuûa ngöôøi ñi vay. Cuõng coù moät soá phöông thöùc khaùc nhö cho vay baèng hieän vaät, maø hoï caàn nhö phaân boùn, thuoác tröø saâu, gioáng luùa, v.v. 4. Thaønh töïu – Qui trình Söï vay möôïn laø moät phaàn cuûa ñôøi soáng ôû noâng thoân, noâng daân vay tieàn ñeå saûn xuaát vaø söû duïng trong sinh hoaït haøng ngaøy. Do môùi phaùt trieån trong thôøi gian ngaén neân vieäc môû roäng veà quy moâ cho vay vaãn coøn haïn cheá, ñoäi nguõ nhaân vieân chöa phaûi laø laønh ngheà, khoâng bieát ñaùnh giaù ruûi ro, neân thöôøng laáy giaù trò cao laøm cho laõi suaát cho vay cao hôn so vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån khaùc. Taøi chính vi moâ coù theå noùi laø coâng cuï quan troïng trong vieäc xoùa ñoùi giaûm ngheøo, nhöng caàn phaûi môû roäng theâm vieäc cung caáp tín duïng cho ngöôøi ngheøo ñeå giuùp hoï thoaùt khoûi söï ngheøo ñoùi. 5. Ngoaïi vi - Moâi tröôøng phaùp luaät: do theå cheá chính trò quoác gia chöa phaûi laø oån laém neân caùc quan chöùc coù cô hoäi tham oâ, moâi tröôøng phaùp lyù ít coù hieäu löïc, ñaõ laøm taêng theâm chi phí cöôõng cheá khi ngöôøi vay khoâng chòu traû soá tieàn nôï ñuùng haïn. - Cô sôû haï taàng noâng thoân: bao goàm caùc heä thoáng thoâng tin lieân laïc, ñieän thoaïi, ñöôøng saù, thuûy lôïi, raát yeáu keùm laøm cho thu nhaäp ngöôøi daân raát haïn cheá, thoâng tin giöõa ngöôøi möôïn vaø ngöôøi cho vay khoâng ñöôïc hoaøn haûo, laøm cho caùc ñònh cheá TDNT taêng theâm chi phí cho vieäc saøn loïc thoâng tin, kieåm soaùt ruûi ro. 47 2.5.4. Thaønh Quaû 1. Keát quûa: ÑCTDCT hoaït ñoäng chöa coù hieäu quaû ôû vuøng noâng thoân, caùc ñònh cheá chöa thaät söï phuïc vuï cho ngöôøi ngheøo ôû noâng thoân, ta thaáy caùc ñònh cheá khoâng chính thöùc hoaït ñoäng coù hieäu quaû hôn, vieäc ngöôøi noâng daân ngheøo söû duïng roäng raõi dòch vuï cho vay cuûa hoï chöùng toû raèng phöông thöùc cho vay cuûa caùc ñònh cheá khoâng chính thöùc phuø hôïp vôùi ñôøi soáng cuûa nghöôøi ngheøo ôû noâng thoân. 2. Haïn cheá ñoái vôùi cung tín duïng cho ngöôøi ngheøo: ngöôøi ngheøo coù thu nhaäp thaáp, ruûi ro trong saûn xuaát raát cao, neân vieäc tieáp caän vôùi ÑCTDCT raát haïn cheá. Cuoäc soáng cuûa hoï thích hôïp vôùi dòch vuï cuûa ñònh cheá khoâng chính thöùc vì thuû tuïc ñôn giaûn, cho vay tín chaáp, coù du di trong vieäc traû laïi nôï vaø laõi. Caàn phaûi nhìn nhaän raèng caùc ñònh cheá khoâng chính thöùc thöïc hieän chöùc naêng höõu ích cho xaõ hoäi ngöôøi ngheøo noâng thoân Kompongcham. 2.5.4.1. Ñoái Vôùi Ñònh Cheá Taøi Chính Vi Moâ Ñònh cheá taøi chính vi moâ thöïc hieän chöùc naêng höõu ích cho ngöôøi ngheøo ôû vuøng noâng thoân, hoaït ñoäng theo söï chæ ñònh cuûa nhaø taøi trôï (chuû yeáu laø nöôùc Ngoaøi), thöôøng chæ phuïc vuï vaøo muïc ñích saûn suaát noâng nghieäp maø thoâi. 2.5.4.2. Caùc yeáu toá aûnh höôûng Do coù raøng buoäc veà muïc ñích söû duïng nguoàn tín duïng, neân ngöôøi ngheøo caøng khoù tieáp caän, vì hoï caàn tín duïng ñeå phuïc vuï cho nhieàu muïc ñích khaùc nhau. Laõi suaát cuõng töông ñöông vôùi ÑCTDCT, thöôøng ñònh cheá khoâng huy ñoäng tieát kieäm. 2.5.4.3. Heä quaû Keát quaû laø ngöôøi noâng daân ngheøo raát khoù tieáp caän ñöôïc tín duïng töø nguoàn naøy, vì thuû tuïc phöùc taïp, khoaûn cho vay thöôøng nhoû, coù raøng buoäc veà muïc ñích söû duïng, khoâng thích hôïp vôùi ñôøi soáng ngheøo ñoùi ôû noâng thoân. 2.6. PHAÂN TÍCH CAÙC YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛNG ÑEÁN MÔÛ ROÄNG CUNG TÍN DUÏNG ÑOÁI VÔÙI NGÖÔØI NGHEØO ÔÛ KOMPONGCHAM CAMPUCHIA 2.6.1. Moâ Hình phaân tích: 48 Moâ hình cung tín duïng cho ngöôøi ngheøo noâng thoân ñöôïc trieån khai nhö sau: 21 21 bb XaXY = (1) - Y laø soá löôïng tieàn maø noâng daân ngheøo caàn vay – vieát taét laø TV (ñôn vò tính laø 000 Riel), vaø Y laø bieán phuï thuoäc (bieán ñöôïc giaûi thích) cuûa moâ hình. - X1 laø taøi saûn coù theå ñem ñi theá chaáp cuûa noâng daân khi hoï ñi vay - vieát taét laø TS (ñôn vò tính laø 000 Riel). vaø X1 laø bieán ñoäc laäp (bieán giaûi thích). - X2 laø kyø haïn vay, khi noâng daân ñi vay tieàn – vieát taét laø KH (ñôn vò tính laø thaùng), vaø X2 laø bieán ñoäc laäp (Bieán giaûi thích). - a laø heä soá aûnh höôûng bôûi caùc yeáu toá khaùc. Haøm cung tín duïng coù theå ñöôïc trình baøy nhö sau: Ln Y = Lna + b1LnX1 + b2LnX2 (2) b1, b2 laø caùc heä soá co daõn cuûa haøm cung tín duïng (1). Caùc heä soá naøy seõ ñöôïc öôùc löôïng bôûi phöông phaùp bình phöông beù nhaát. Haøm (2) coù theå vieát laïi theo teân vieát taét cuûa caùc bieán ñeå tieän theo doõi nhö sau: LnTV = Lna + b1LnTS + b2LnKH (3) Keát quaû öôùc löôïng (chi tieát xem puï luïc soá 3, trang 67) - Moâ hình döïa vaøo lyù thuyeát vaø thöïc tieãn cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån, giaû ñònh raèng: ngöôøi coù thu nhaäp cao ôû noâng thoân coù nhieàu cô hoäi tieáp caän vôùi nguoàn tín duïng chính thöùc, caû hai khía caïnh nhö ñöôïc vay vôùi qui moâ lôùn vaø thôøi gian keùo daøi. Baûng 2: Moät soá ñaëc tröng cô baûn cuûa caùc bieán trong moâ hình Chæ tieâu Trung bình Ñoä leäch tieâu chuaån Soá quan saùt LnTV 6,0796 1,6695 100 LnTS 7,8809 0,9094 100 49 LnKH 100 1,4976 0,6385 Baûng 3: caùc tham so m i töøng phaàn cuûa bi Loãi tieâu chuaån cu Giaù trò t á öôùc löôïng cuûa Heä soá hoài qui oâ hình Bieán ñoäc laäp X ûa bi Heä soá Lna, a = 5,053 1,620 0,628 0,691 Taøi saûn X1 0,319 0,242 1,319 Kyø haïn vay X2 0,869 0,542 3,447 Heä soá xaùc ñònh R2 = 0,146 R2 ñieàu chænh = 0,128 Gía trò öôùc löôïng cuûa F =8,289 Möùc yù nghóa 5%, Soá quan saùt N = 100 Baûng treân cho thaáy giaù trò R2 ñieàu chænh laø 0,128. heä soá naøy ñaõ kieåm ñònh F vaø c uaû baûng hai cho tha hóa 5%. 1 = 0,319 laïi khoâng coù yù nghóa thoáng keâ. où yù nghóa thoáng keâ ñoái vôùi möùc 5%. Heä soá naøy cho bieát 13% cuûa söï thay ñoåi qui moâ tieàn vay ñöôïc giaûi thích bôûi hai bieán: gía trò taøi saûn ngöôøi möôïn vaø kyø haïn vay. Ñoái vôùi caùc heä soá hoài qui töøng phaàn, caùc heä soá b1, b2 cuõng ñaõ ñöôïc tieán haønh kieåm ñònh t. keát q áy, heä soá b2 = 0,869 coù yù nghóa thoáng keâ vôùi möùc yù ng Tuy nhieân b Keát luaän: Töø keát quaû phaân tích hoài qui ña bieán, coù theå keát luaän raèng : Yeáu toá taøi saûn aûnh höôûng khoâng coù yù nghóa ñeán qui moâ tieàn vay, hay noùi caùch khaùc trong ñieàu kieän ôû Kompongcham vieäc môù roäng cung tín duïng ñeán ngöôøi ngheøo ôû vuøng noâng thoân khoâng phuï thuoäc vaøo quan heä taøi saûn theá chaáp cuûa ho ûi hoï khoâng ùc vôùi laõi suaát hôïp lyù. Phöôn a Y = 5,053 X1 X2 ï. Nhö vaäy, noâng daân ngheøo khoâng daùm ñi vay tieàn, chöù khoâng pha ñuû ñieàu kieän ñeå ñöôïc vay töø ñònh cheá chính thö g trình öôùc löôïng cuûa moâ hình nhö s u: 0,319 0,869 50 Qua phaân tích treân ta thaáy, trong ñieàu kieän tænh Kompongcham, ñeå taêng cung tín duïng cho ngöôøi ngheøo ôû noâng thoân laø caàn taäp trung vaø giaûi quyeát moät soá vaán ñeà nhö laø laøm sao cho hoï giaùm quyeát ñònh ñi vay, töùc laø laøm sao giaûm toái thieåu nhöõng ruûi ro trong ñôøi soáng ôû noâng thoân, nhaát laø ruûi ro trong saûn xuaát noâng nghieäp, vaø cô cheá taùc ñoäng hoï tieáp caän caùc ñònh cheá TDNT. 51 CHÖÔNG 3 : CAÙC GIAÛI PHAÙP CHUÛ YEÁU NHAÈM MÔÛ ROÏÂNG CUNG TÍN DUÏNG CHO NGÖÔØI NGHEØO Môû roäng cung tín duïng cho ngöôøi ngheøo ôû noâng thoân ñoù laø vieäc cung caáp nguoàn löïc taøi chính cô baûn quan troïng cho ngöôøi ngheøo ñeå hoï söû duïng vaøo muïc ñích caàn thieát khaùc nhau. Ngöôøi ngheøo caàn tín duïng ñeå phuïc vuï cho nhu caàu caàn thieát trong cuoäc soáng thieáu thoán cuûa hoï nhö : phuïc vuï cho vieäc saûn xuaát noâng nghieäp, kinh doanh buoân baùn, aên maëc thöôøng xuyeân, khaùm chöõa beänh, cho con ñi hoïc, leã hoäi truyeàn thoáng, v.v. Nhö vaäy cung tín duïng coù muïc ñích chính laø naâng cao chaát löôïng soáng ñeå giuùp vieäc xoùa ñoùi giaûm ngheøo ôû vuøng noâng thoân. Ñaây chính laø muïc tieâu phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi beàn vöõng quan troïng nhaát hieän nay cuûa caû nöôùc noùi chung vaø tænh Kompongcham noùi rieâng. 3.1. MOÄT SOÁ NGUYEÂN NHAÂN TRÔÛ NGAÏI CHÍNH TRONG VIEÄC CUNG TÍN DUÏNG CHO NGÖÔØI NGHEØO ÔÛ NOÂNG THOÂN KOMPONGCHAM Qua phaân tích cuï theå tình hình saûn xuaát noâng nghieäp cuõng nhö moät soá caùc yeáu toá khaùc coù aûnh höôûng ñeán vieäc cung tín duïng cho ngöôøi ngheøo ôû vuøng noâng thoân tænh Kompongcham, cho thaáy coøn nhieàu vaán ñeà caàn phaûi giaûi quyeát, moät soá khoù khaên khoâng thoaùt khoûi tình traïng chung cuûa caû nöôùc nhö noâng saûn khoù tieâu thuï, giaù thaáp, vaø ruûi ro trong saûn xuaát noâng nghieäp. Noâng nghieäp Campuchia noùi chung, Kompongcham noùi rieâng laø ngaønh saûn xuaát phuï thuoäc nhieàu vaøo töï nhieân, noù chòu aûnh höôûng phaàn lôùn do taùc ñoäng bôûi söï thay ñoåi khí haäu thôøi tieát, moâi tröôøng thieân nhieân. Heä thoáng thuûy lôïi ñaõ yeáu keùm vaø ngaøy caøng xuoáng caáp, hö hoûng. Cô sôû haï taàng noâng thoân yeáu keùm. Kieán thöùc saûn xuaát noâng nghieäp laïc haäu, do heä thoáng khuyeán noâng yeáu keùm. Naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp keùm hieäu quaû. Kinh teá - chính trò - xaõ hoäi baát oån ñònh.v.v. Nhö ñaõ trình baøy treân, sau ñaây seõ laø nhöõng chi tieát cuûa caùc yeáu toá taùc ñoäng aûnh höôûng ñeán môû roäng cung tín duïng cho ngöôøi ngheøo ôû noâng thoân: 52 a. Nhöõng ruûi ro trong saûn xuaát noâng nghieäp: - Khí haäu thôøi tieát: Hieän nay khí haäu thôøi tieát ñaõ khoâng coøn thích hôïp cho ñôøi soáng noâng nghieäp cuûa ngöôøi noâng noâng daân nöõa, luùc thì coù möa quaù nhieàu laøm cho ngaäp luït, luùc thì haïn haùn (khoâng coù möa) keùo quaù daøi trong muøa möa (muøa saûn xuaát) laøm cho ruoäng luùa vaø caùc hoa maøu khaùc bò taøn phaù moät caùch traàm troïng. - Heä thoáng thuûy lôïi: Heä thoáng thuyû lôïi keá thöøa töø caùc cheá ñoä cuõng ñaõ bò hao moøn, hö hoûng, hieän nay khoâng coù khaû naêng khoâi phuïc laøm aûnh höôûng raát lôùn ñeán saûn xuaát noâng nghieäp, ñôøi soáng ôû noâng thoân… - Taùc ñoäng cuûa heä thoáng khuyeán noâng: * Hoaït ñoäng khuyeán noâng: Toång soá caùn boä khuyeán noâng tænh Kompongcham coù 45 ngöôøi treân toång dieän tích ñaát 97 986 km2, vaø chæ coù caáp huyeän, khoâng coù caáp xaõ, aáp. Trong moät huyeän coù dieän tích 998.20km2, coù 12 xaõ vaø 96 aáp chæ coù 6 caùn boä khuyeán noâng maø thoâi4. * Hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty gioáng, vaø ngöôøi mua baùn gioáng: Cho ñeán thaùng 7 naêm 2004, caû nöôùc Campuchia chöa coù moät coâng ty gioáng naøo ñaùng tin caäy caû, chæ coù nhöõng ngöôøi baùn gioáng troâi noåi khoâng coù nguoàn goác roõ raøng, ñöôïc nhaäp töø caùc nguoàn khaùc nhau nhö Thaùi Lan, Vieät Nam, Trung Quoác v.v… * Hoaït ñoäng cuûa Toå chöùc phi chính phuû (NGO): Coù raát nhieàu toå chöùc nöôùc ngoaøi vaøo taøi trôï Campuchia, hoï ñem coâng ngheä, gioáng ñeå phaân phoái cho noâng daân thoâng qua chính phuû vaø caùn boä khuyeán noâng. Nhöng ta thaáy khi tôùi tay noâng daân gioáng laïi coù giaù trò raát cao, vaø khoâng ñaûm baûo veà chaát löôïng… *** Heä quaû Taát caû hoaït ñoäng khuyeán noâng ñaõ keå treân vaø moät soá hoaït ñoäng khaùc, haàu 4 Soá lieäu thoáng keâ cuûa Huyeän Stoeungtrong. 53 nhö laø teâ lieät khoâng hieäu quaû. Kieán thöùc veà khuyeán noâng cuûa caùc caùn boä khuyeán noâng raát haïn cheá… Qua keát quaû ñieàu tra cho thaáy: Veà soá laàn tieáp xuùc caùn boä khuyeán noâng: coù 05% noâng hoä ñöôïc tieáp xuùc 01 laàn treân 12 thaùng, trong thôøi gian 3 naêm gaàn ñaây 07% noâng hoä chæ môùi tieáp xuùc ñöôïc 01 laàn, vaø coøn laïi 88 % khoâng ñöôïc tieáp xuùc laàn naøo caû. ( xem phuï luïc soá 4.09, trang soá 70) - Kieán thöùc saûn xuaát noâng nghieäp: (bao goàm troàng troït vaø chaên nuoâi) nhö thöïc teá ñaõ ñieàu tra vaøo thaùng 7 naêm 2004 cho thaáy raèng: Veà coâng ngheä saûn xuaát noâng nghieäp cuûa noâng hoä: coù 94% söû duïng coâng ngheä truyeàn thoáng gia truyeàn vaø chæ coù 06% ñöôïc söû duïng coâng ngheä môùi do khuyeán noâng höôùng daãn, nhöng chöa ñaûm baûo hieäu quaû. (xem phuï luïc soá 4.08, trang soá 69) Veà gioáng saûn xuaát: 98% noâng hoä söû duïng gioáng ñòa phöông ñaõ caát giöõ töø nhieàu naêm qua vaø chæ 02% söû duïng gioáng do khuyeán noâng höôùng daãn. (xem phuïc luïc soá 4.07, trang soá 69) b. Thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm: hieän nay naêng suaát saûn phaåm noâng nghieäp coøn quaù thaáp, thò tröôøng tieâu thuï coøn quaù heïp, vaø bò phaân khuùc, taïo ñieàu kieän cho ngöôøi trung gian queát ñònh moïi thöù keå caû chaát löôïng vaø giaù caû saûn phaåm4, laøm cho ngöôøi noâng daân ngheøo ñaõ ngheøo ngaøy caøng ngheøo theâm vaø maát khaû naêng thanh toaùn khi hoï ñi vay. c. Ñieàu kieän xa caùch: Khoaûng caùch töø nhaø ñeán ÑCTDCT coøn raát xa, trung bình 10Km, neân vieäc ñi laïi raát khoù khaên vaø toán hao chi phí, trong khi khoaûn tieàn hoï muoán vay chæ laø khoaûn vay nhoû.(xem phuï luïc soá 4.14, trang soá 71) d. Cô sôû haï taàng noâng thoân: tænh coù cô sôû haï taàng noâng thoân nhö heä thoáng thoâng tin lieân laïc, ñieän, ñöôøng xaù, thuûy lôïi, v.v hieän ñang raát yeáu keùm, laøm cho thu nhaäp cuûa ngöôøi noâng daân raát haïn cheá, daãn tôùi laøm aûnh höôûng raát lôùn ñeán quan heä vay möôïn cuûa ngöôøi noâng daân. 54 e. Trình ñoä hoïc vaán: cuoäc soáng ôû noâng thoân ñaõ thieáu thoán, trình ñoä hoïc vaán cuõng yeáu keùm, laøm aûnh höôûng raát lôùn ñeán vieäc tieáp caän vôùi ÑCTDCT (nhö ñaõ ñieàu tra coù 51% hoïc caáp I, 23% hoïc caáp II, 20% hoïc caáp III, 1% trung hoïc chuyeân nghieäp,vaø 5% muø chöõ). f. Giaùo duïc - Y teá - söùc khoeû - sinh saûn: ôû vuøng noâng thoân möùc ñoä hieåu bieát veà y teá vaø chaêm soùc söùc khoeû raát thaáp, cô sôû y teá cuõng raát ít vaø hoaït ñoäng keùm hieäu quaû. Coøn veà söùc khoeû sinh saûn thì noâng daân thöôøng ñoâng con, vaø khoâng coù khaû naêng chaêm soùc - giaùo duïc toát. Thöôøng gaëp nhieàu beänh taät vaø hoï caàn coù quan heä vay möôïn nhöng raát tieác laø hoï thöôøng khoâng coù khaû naêng thanh toaùn laïi. g. Truyeàn thoáng, taäp quaùn: ngöôøi noâng daân ôû noâng thoân coù thoùi quen nghó raèng neáu bò mang nôï, laø cuoäc soáng khoâng ñöôïc vinh döï vaø baïn beø, haøng xoùm, cheâ cöôøi.v.v. neân laøm aûnh höôûng raát lôùn ñeán vieäc tieáp caän ÑCTDCT. Hoï chæ leùn luùt ñi vay baïn beø, ngöôøi thaân, hoaëc ñi vay noùng (vay khoâng taøi saûn theá chaáp vôùi laõi suaát cao töø nhöõng ngöôøi cho vay taïi ñòa phöông)…. h. Moâi tröôøng phaùp lyù, thuû tuïc haønh chính nhaø nöôùc: Do chính trò - xaõ hoäi chöa thaät söï oån ñònh, moâi tröôøng phaùp lyù coøn nhieàu khe hôû, cuõng nhö vieäc haønh phaùp khoâng ñöôïc nghieâm chænh, taïo cô hoäi cho moät soá quan chöùc coù chöùc naêng lieân quan tham nhuõng, hoái loä, gaây khoù deã cho ngöôøi daân cuõng nhö caùc ÑCTDCT, khi hoï caàn tôùi phaùp lyù. Nhö ñaõ trình baøy treân, ñoù laø nhöõng yeáu toá cô baûn quan troïng aûnh höôûng coù yù nghóa ñoái vôùi vieäc cung tín duïng cho ngöôøi ngheøo ôû noâng thoân. Chính ñieàu ñoù chuùng ta caàn phaûi coù nhöõng giaûi phaùp vaø chính saùch hôïp lyù thöïc hieän coù hieäu quaû ñeå giuùp ngöôøi ngheøo tieáp caän ñöôïc nguoàn tín duïng vôùi laõi suaát hôïp lyù vaø chi phí giao dòch nhoû nhaát. Sau ñaây seõ laø moät soá giaûi phaùp thích hôïp ñeå cho ngöôøi ngeøo tieáp caän ñöôïc nguoàn tín duïng vôùi laõi suaát hôïp lyù: 55 3.2. MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP MÔÛ ROÄNG CUNG TÍN DUÏNG CHO NGÖÔØI NGHEØO ÔÛ NOÂNG THOÂN KOMPONGCHAM 3.2.1. Ñoái Vôùi Quaûn Lyù Nhaø Nöôùc: a. Giaûm toái thieåu ruûi ro trong saûn xuaát noâng nghieäp vaø taêng naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp ñieàu naøy laøm taêng thu nhaäp cho hoï cuõng nhö taêng khaû naêng thanh toaùn khi hoï coù quan heä vay möôïn. - Khí haäu thôøi tieát: giaûi quyeát vaán ñeà veà khí haäu thôøi tieát laø laøm sao ñeå laáy laïi möùc caân baèng cuõ cuûa heä sinh thaùi moâi tröôøng, töùc laø laøm sao cho cheá ñoä möa ñoàng ñeàu, khoâng bò haïn haùn keùo daøi trong muøa möa, khoâng bò möa quaù to gaây luõ luït, xoùi moøn ñaát ñai laøm hö keát caáu ñaát, chaát löôïng ñaát.v.v. neân phaûi caûi caùch ñaát, nhö laø chính phuû phaûi thu laïi ñaát röøng ñaõ bò taøn phaù, baûo veä vaø troàng laïi röøng ñeå khoâi phuïc chöùc naêng cuûa röøng trong töï nhieân, laøm khoâi phuïc laïi khí haäu thôøi tieát, aåm ñoä, muøa vuï cuûa löôïng möa … - Heä thoáng thuûy lôïi: khoâi phuïc laïi vaø xaây theâm caùc heä thoáng thuûy lôïi, laøm taêng khaû naêng cung caáp nöôùc cho saûn xuaát noâng nghieäp, cuõng nhö cho ñôøi soáng hoang daõ khaùc, giuùp caân baèng heä sinh thaùi moâi tröôøng. - Heä thoáng khuyeán noâng: thöïc hieän chuyeån giao coâng ngheä saûn xuaát noâng nghieäp qua caùc trung taâm khuyeán noâng baèng hình thöùc toå chöùc moâ hình saûn xuaát maãu ñieån hình ñeå noâng daân deã daøng hoïc taäp. Ñeå chuyeån giao ñöôïc thöïc hieän toát, thì moãi aáp neân coù ít nhaát moät caùn boä khuyeán noâng cô sôû. Nghieân cöùu thöïc tieãn ñöa vaøo aùp duïng coâng ngheä môùi phuø hôïp laøm gia taêng naêng suaát ñaát vaø naêng xuaát lao ñoäng noâng nghieäp b. Giaûi quyeát môû roäng thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm laøm taêng giaù trò saûn phaåm noâng nghieäp, kích thích hoï saûn xuaát nhieàu hôn ñeå taêng thu nhaäp cuõng nhö khaû naêng thanh toaùn khi hoï ñi vay. - Cô sôû haï taàng nhö ñöôøng xaù, thoâng tin lieân laïc, heä thoáng vaän chuyeån haøng hoaù, ñeå deã daøng nhaän bieát thoâng tin vaø vaän chuyeån kòp thôøi, toán ít chi phí, laøm cho thò tröôøng khoâng bò phaân khuùc, goùp phaàn môû roäng thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm. 56 - Môû roäng quan heä hôïp taùc quoác teá, ñeå coù cô hoäi môû roäng thò tröôøng ra nöôùc ngoaøi. c. Taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty saûn xuaát kinh doanh noâng saûn vaø vaät tö noâng nghieäp, - Thoâng qua caùc coâng ty naøy noâng daân cuõng tieáp caän ñöôïc moät soá coâng ngheä môùi, caùc gioáng môùi, cung vaät tö giaù reû chaát löôïng cao, töø ñoù laø taêng naêng suaát lao ñoäng noâng nghieäp, cuõng nhö laøm taêng thu nhaäp cho hoï noâng daân. d. Naâng cao trình ñoä daân trí: Xaây döïng tröôøng hoïc, khuyeán khích noâng daân ñi hoïc boå tuùc vaên hoùa, cho con ñi hoïc ñöôïc cao hôn, ñeå naâng cao möùc ñoä hieåu bieát veà kinh teá xaõ hoäi cuõng nhö caùc kyõ thuaät khuyeán noâng khaùc. e. Chaêm soùc söùc khoûe coäng ñoàng : Vieäc xaây döïng theâm traïm y teá chaêm soùc söùc khoûe ñeå taïo cho ngöôøi daân coù caûm giaùc eâm aám, giaûm bôùt chi phí chi tieâu khi hoï bò ñau beänh. f. Nghieâm chænh thi haønh phaùp luaät giaûm bôùt tham nhuõng cuûa caùc quan chöùc: - Nghieâm chænh haønh phaùp, hoã trôï ñaéc löïc khi coù nhu caàu caàn thieát töø caùc ÑCTDCT trong vieäc xöû lyù ñoái töôïng ñaõ vi phaïm hôïp ñoàng. Taïo ñieàu kieän cho caùc ñònh cheá chính thöùc hoaït ñoäng toát trong ñòa baøn cuûa mình quaûn lyù. - Khoâng gaây khoù deã hoaëc ñoøi tieàn quaù möùc qui ñònh khi noâng daân caàn chöùng giaáy tôø ñeå laøm thuû tuïc vay möôïn, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho noâng daân ñöôïc vay vôùi chí phí giao dòch nhoû nhaát. g. OÅn ñònh kinh teá - xaõ hoäi - chính trò cuûa quoác gia: Ñaáy laø vaán ñeà cô baûn quan troïng nhaát cuûa moãi xaõ hoäi, caàn phaûi sôùm giaûi quyeát ñeå taïo tieàn ñeà cho vieäc giaûi quyeát caùc yeáu toá aûnh höôûng khaùc cho coù hieäu quaû hôn . 3.2.2. Ñoái Vôùi Heä Thoáng Taøi Chính Chính Thöùc a. Nghieân cöùu vaø ñaùnh giaù saùt thöïc hôn möùc ñoä ruûi ro cuûa ngöôøi ñi vay: 57 Vieäc ñaùnh giaù chính xaùc hôn veà giaù trò cuûa ruûi ro laøm giaûm ñöôïc phaàn naøo laõi suaát (Harrod Rosen thaùng 6-2003) maø ngöôøi ñi vay phaûi chòu. Ñeå phaùt trieån toát hôn, taêng hieäu quaû hoaït ñoäng phuïc vuï cho nhieàu ngöôøi ngheøo hôn. b. Môû roäng theâm maät ñoä cuûa caùc chi nhaùnh cô sôû cho phuø hôïp vaø gaàn guõi vôùi noâng daân hôn: Hieän nay maät ñoä chi nhaùnh cuûa caùc ñònh cheá vaãn coøn ít neân taêng theâm soá löôïng chi nhaùnh, giuùp giaûm bôùt chi phí ñi laïi khi noâng daân caàn vay tieàn vaø giuùp môû roäng söï hieåu bieát veà hoaït ñoäng cuûa toå chöùc ÑCTDCT cho ngöôøi ngheøo. Theo nghieân cöùu cuûa TS.Ñinh Phi Hoå neân coù 1 ñôn vi giao dòch treân dieän tích ñaát noâng nghieäp1000ha. Chaún haïn nhö ôû huyeän Stoeungtrong, vôùi dieän tích 998.20km2, ta chæ thaáy môùi coù moät chi nhaùnh cuûa toå chöùc ACLEDA. c. Ñôn giaûn hoùa thuû tuïc cho vay: Hieän nay thuû tuïc cho vay vaãn coøn phöùc taïp, töø ngöõ khoù hieåu, trong khi trình ñoä hoïc vaán cuûa noâng daân coøn thaáp, d. Ña daïng hoùa chöùc naêng dòch vuï cho vay keøm theo dòch vuï hoã trôï saûn xuaát: - Ñaùp öùng nhu caàu ña daïng ôû noâng thoân chôù khoâng phaûi chæ coù öu tieân duy nhaát cho saûn xuaát noâng nghieäp. - Coù theå cho vay baèng tieàn maët hoaëc baèng hieän vaät ( vaät tö noâng nghieäp nhö gioáng, phaân boùn, …) giuùp ngöôøi noâng daân khoûi phaûi toán thôøi gian, chi phí ñi laïi nhieàu laàn, nhieàu nôi. - Keøm theo höôùng daãn caùch saûn xuaát, môû roäng kieán thöùc saûn xuaát, giuùp hoï giaûm bôùt ruûi ro. e. Taän duïng lôïi theá cuûa ñònh cheá khoâng chính thöùc (ngöôøi cho vay chuyeân nghieäp): - Söû duïng moái quan heä raøng buoäc xaõ hoäi trong vieäc saøn loïc thoâng tin cuûa ngöôøi ñi vay baèng caùch tuyeån choïn nhaân vieân phuïc vuï cho ñònh cheá laø ngöôøi ñaõ soáng vaø coù khaû naêng hieåu bieát roõ veà haønh vi cuûa caùc ngöôøi ñi vay, giuùp ñònh 58 cheá giaûm ñöôïc chi phí saøng loïc thoâng tin ngöôøi möôïn, laøm giaûm laõi suaát, môû roäng cung tín duïng, vaø ngöôøi ngheøo ñöôïc tieáp caän nhieàu hôn. - Söû duïng phöông thöùc cho vay löu ñoäng: caùc ñònh cheá neân naém roõ tình hình saûn xuaát, vaø nhu caàu veà voán theo thôøi vuï, qua ñoù ñieàu nhaân vieân tôùi ñòa phöông coù nhu caàu, thuyeát phuïc cho noâng daân vay töø ñònh cheá cuûa mình, vaø lieân heä taïm thôøi ñaët cô sôû giao dòch taïi uûy ban aáp, xaõ ñoù. Ñaây laø caùch toát nhaát ñeå giaûm bôùt chi phí ñi laïi trong vieäc ñi vay. - Cho vay theo nhoùm, (khoâng caàn taøi saûn theá chaáp) söû duïng raøng buoäc quan heä xaõ hoäi, cho ngöôøi vay giaùm saùt laãn nhau, baét nhoùm phaûi chòu khi thaønh vieân trong nhoùm maát khaû naêng thanh toaùn, hoaëc troán nôï. 3.2.3. Ñoái Vôùi Heä Thoáng Taøi Chính Vi Moâ a. Huy ñoäng theâm nguoàn taøi trôï: ñeå cho vay vôùi laõi suaát hôïp lyù ñoái vôùi ngöôøi noâng daân ngheøo ñoùi coù khaû naêng saûn xuaát nhöng khoâng coù voán, kích thích ngöôøi noâng daân saûn xuaát nhieàu hôn vaø hoï seõ ñi vay nhieàu hôn. b. Caàn coù chính saùch môû roäng theâm hình thöùc hoaït ñoäng: nhö daïng tín duïng Coäng Ñoàng (Hôïp Taùc Xaõ), Hoäi Phuï Nöõ vaø caùc daïng tín duïng khaùc, ñeå coù theå taän duïng quyeàn löïc cuûa chính quyeàn ñòa phöông cöôõng cheá kích thích traû laïi voán laãn laõi. Qua ñoù ta coù theå môû roäng cho vay ñoái vôùi ngöôøi ngheøo khoâng ñuû ñieàu kieän vay töø heä thoáng ÑCTDCT. 3.3. MOÁI LIEÂN KEÁT GIÖÕA HEÄ THOÁNG CHÍNH THÖÙC VAØ BAÙN CHÍNH THÖÙC Qua nghieân cöùu chuùng ta thaáy raèng heä thoáng ÑCTDKCT hoaït ñoäng toát coù hieäu quaû ôû vuøng noâng thoân Kompongcham, vaø caùc toå chöùc ñònh cheá chính thöùc cuõng ñang töøng böôùc môû roäng veà quy moâ maät ñoä chi nhaùnh, nhaèm taïo cô hoäi cho noâng daân tieáp caän vôùi ñònh cheá coù laõi suaát hôïp lyù. Caùc toå chöùc taøi chính vi moâ cuõng ñang töøng böôùc môû roäng theâm phöông höôùng, phöông thöùc hoaït ñoäng cuõng nhö maät ñoä cô sôû hoaït ñoäng cho vay, nhöng do caùc toå chöùc ñònh cheá taøi chính vi moâ chòu aûnh höôûng bôûi ñieàu kieän cuûa nhaø taøi trôï neân thöôøng khoâng huy ñoäng 59 ñöôïc tieát kieäm daãn tôùi voán cho vay coù giôùi haïn, coøn toå chöùc ñònh cheá taøi chính vi moâ cuûa chính phuû thì hieän nay khoâng theå hình thaønh ñöôïc do khoâng coù ngaân saùch (caùn caân thöông maïi bò thaâm huït). Söï keát hôïp, taän duïng öu ñieåm cuûa nhau, khaéc phuïc laïi nhöôïc ñieåm cuûa mình seõ laøm cho ngöôøi noâng daân ngaøy caøng höôûng lôïi nhieàu hôn vaø seõ töøng böôùc thoaùt khoûi söï ngheøo ñoùi. 3.4. MO HÌNH MÔÙI: TRUNG TAÂM KHUYEÁN NOÂNG – THÒ TRÖÔØNG – TOÅ CHÖÙC TÍN DUÏNG Coâng ty kinh doanh noâng saûn vaø vaät tö noâng nghieäp seõ kyù hôïp ñoàng mua noâng saûn, ñoàng thôøi coâng ty keát hôïp vôùi trung taâm khuyeán noâng ñeå höôùng daãn moâ hình saûn xuaát cho ngöôøi noâng daân. Coâng ty kinh doanh cung caáp gioáng vaø vaät tö noâng nghieäp nhö phaân boùn, thuoác tröø saâu, v.v, cho ngöôøi noâng daân, coâng ty coù theå cung vaät tö moät caùch tröïc tieáp hoaëc thoâng qua toå chöùc tín duïng, trung taâm khuyeán noâng. Sau khi ñaûm baûo ñöôïc ñaàu ra cuûa saûn phaåm, kyõ thuaät saûn xuaát, ngöôøi noâng daân saûn xuaát ít ruûi ro hôn, hoï seõ môû roäng qui moâ saûn xuaát, neân khi hoï thieáu COÂNG TY KINH DOANH NOÂNG SAÛN VAØ VAÄT TÖ NOÂNG NGHIEÄP Vay voán TOÅ CHÖÙC TÍN DUÏNG CHÍNH THÖÙC Höôùng daãn Keát hôïp Saûn xuaát Thöïc hieän Baùn Taøi trôï voán Keát hôïp Keát hôïp TRUNG TAÂM KHUYEÁN NOÂNG NOÂNG DAÂN MO HÌNH SAÛN XUAÁT SAÛN PHAÅM 60 voán thì hoï môùi giaùm quyeát ñònh ñem taøi saûn ñi theá chaáp khi caàn vay tieàn töø ñònh cheá chính thöùc. Cung tín duïng cho ngöôøi noâng daân ngheøo ôû noâng thoân Kompongcham coù theå môû roäng ñöôïc chæ khi naøo noâng daân coù ñöôïc kieán thöùc saûn xuaát vaø thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm cuûa hoï vôùi giaù caû hôïp lyù hôn, ngoaøi ra vaán ñeà yeáu toá ngoaïi sinh (quyeàn sôû höõu ñaát ñai, moâi tröôøng phaùp lyù, cô sôû haï taàng noâng thoân,… ) vaø caùc yeáu toá khaùc (söï chaäm treã thöôøng xuyeân, thuû tuïc giaáy tôø quaù nhieàu vaø phöùc taïp,…), v.v. Caàn phaûi sôùm giaûi quyeát ñeå giaûm bôùt ruûi ro trong saûn xuaát vaø taêng khaû naêng thanh toaùn khi noâng daân ñi vay. 61 KEÁT LUAÄN Cung tín duïng cho ngöôøi ngheøo ôû noâng thoân coù tieàm naêng môû roäng raát toát veà maët quy moâ voán cuõng nhö maät ñoä chi nhaùnh, ñeå naâng cao chaát löôïng ñôøi soáng ôû noâng thoân, goùp phaàn trong chính saùch xoùa ñoùi giaûm ngheøo cuûa tænh. Ngöôøi ngheøo coù dieän tích ñaát trung bình laø 2,3ha (soá lieäu ñieàu tra thaùng 7 naêm 2004), laø taøi saûn coù theå ñem ñi theá chaáp khi hoï caàn vay töø ÑCTDCT. Nhöng raát tieác raèng hoï khoâng daùm ñi vay vì quaù sôï ruûi ro trong saûn xuaát noâng nghieäp vaø hoï sôï bò thanh lyù taøi saûn theá chaáp khi hoï maát khaû naêng thanh toaùn ñuùng haïn quy ñònh cuûa ÑCTDCT. Cuõng phaûi nhìn nhaän raèng heä thoáng ÑCTDKCT coù veû thích hôïp vôùi cuoäc soáng ôû noâng thoân Kompongcham hôn, duø raèng laõi suaát raát cao so vôùi heä thoáng chính thöùc, nhöng khoaûn vay cuûa noâng daân thöôøng nhoû, khoâng caàn taøi saûn theá chaáp, coù söï du di trong vieäc hoaøn traû voán, laãn laõi suaát. Nhöng trong daøi haïn, vôùi chính saùch hieän ñaïi hoùa noâng nghieäp noâng thoân, ngöôøi noâng daân seõ caàn vay vôùi soá löôïng tieàn lôùn vaø thôøi gian vay keùo daøi, khi ñoù ÑCTDKCT khoâng theå ñaùp öùng ñöôïc. Chính vì khoaûn vay nhoû cuûa noâng daân, thuû tuïc phöùc taïp cuûa caùc ñònh cheá chính thöùc laøm toán hao chi phí ñi laïi nhieàu laàn, coøn toán chi phí chöùng nhaän moät soá giaáy tôø caàn thieát, neáu coäng laïi chi phí phuïc vuï cho vieäc ñi vay vaø tieàn laõi phaûi traû cho ñònh cheá chính thöùc coù theå laïi cao hôn caû soá tieàn laõi phaûi traû khi hoï ñi vay töø ñònh cheá khoâng chính thöùc. Qua phaân tích treân chuùng ta thaáy raèng vieäc môû roäng cung tín duïng ôû noâng thoân Kompongcham chòu söï aûnh höôûng bôûi nhöõng yeáu toá chính ruûi ro trong noâng nghieäp, thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm vaø moät soá caùc yeáu toá phuï khaùc nhö trình ñoä hoïc vaán, giaùo duïc y teá - söùc khoeû coäng ñoàng, söùc khoeû sinh saûn, cô sôû haï taàng noâng thoân, moâi tröôøng phaùp lyù, tình hình kinh teá - xaõ hoäi - chính trò quoác gia, v.v. 62 Neáu thöïc hieän toát moät soá giaûi phaùp nhö ñaõ trình baøy treân vieäc môû roäng cung tín duïng cho ngöôøi ngheøo seõ ñöôïc ngaøy caøng hieäu quaû hôn vaø ngöôøi ngheøo seõ ñöôïc höôûng lôïi töø caùc chính saùch aáy, hoï seõ töøng böôùc thoaùt khoûi ngöôõng cuûa söï ngheøo ñoùi, böôùc vaøo cöûa trung cuûa söï aên no maëc aám vaø daàn daàn böôùc tôùi cöûa thieân cuûa söï aên chaéc maëc beàn, xaõ hoäi tieâu duøng ôû möùc cao … Muoán hoaøn thieän toát nhöõng giaûi phaùp ñaõ trình baøy treân, caàn coù söï keát hôïp cuûa caùc laõnh vöïc nhö laõnh vöïc quaûn lyù nhaø nöôùc, laõnh vöïc caùc heä thoáng cuûa ÑCTD, laõnh vöïc tö nhaân, toå chöùc phi chinh phuû, toå chöùc nöôùc ngoaøi v.v. Moät soá giaûi phaùp naøy, goùp phaàn coù yù nghóa trong chính saùch xoùa ñoùi giaûm ngheøo cuûa tænh, ñaûm baûo phaùt trieån beàn vöõng neàn kinh teá cuûa tænh cuõng nhö neàn kinh teá cuûa caû quoác gia Campuchia. 63 KIEÁN NGHÒ Trung öông neân coù chính saùch hoã trôï ñaëc bieät cho vieäc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ôû vuøng noâng thoân Kompongcham cuõng nhö caùc tænh khaùc, ñaëc bieät ngaân saùch hoã trôï xaây döïng heä thoáng thuûy lôïi vaø ngaân saùch ñeå ñaåy maïnh coâng taùc khuyeán noâng. Ñaây laø giaûi phaùp toát nhaát ñeå giaûm bôùt ruûi ro, vaø taêng naêng suaát trong saûn xuaát noâng nghieäp, kích thích cho noâng daân ngheøo daùm ñi vay tieàn ñeå ñaàu tö vaøo saûn xuaát noâng nghieäp. Caàn coù chính saùch öu ñaõi, giaûm bôùt thuû tuïc vaø thueá cho vieäc xuaát khaåu haøng noâng saûn, vaø nhaäp khaåu caùc maùy moùc thieát bò khaùc ñeå phuïc vuï cho phaùt trieån noâng nghieäp noâng thoân. Taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc ÑCTDCT, cuõng nhö caùc ÑCTCVM, hoaït ñoäng coù hieäu quaû trong vieäc cung caáp tín duïng ôû vuøng noâng thoân, vaø coù bieän phaùp xöû lyù toát ñoái vôùi ñoái töôïng coù haønh vi phaïm phaùp cuûa ñònh cheá hoaëc caù nhaân ñi vay. Do thôøi gian vaø ngaân saùch coù haïn neân caùc vaán ñeà ñaõ ñöôïc neâu ra trong luaän aùn chæ phaûn aûnh ñöôïc moät phaàn thöïc traïng cuûa tình hình vay möôïn, cung tín duïng cuûa Kompongcham. Do ñoù ñeå phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa tænh baét ñaàu töø vieäc xoùa ñoùi giaûm ngheøo baèng caùch môû roäng cung tín duïng cho hoï laø phaûi keát hôïp vôùi caùc nhaø khoa hoïc ñeå coù söï phaân tích ñaùnh gía hoaøn thieän hôn töø ñoù coù theå xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån moät caùch hoaøn thieän hôn. 64 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Phaàn I: Taøi lieäu tieáng Vieät: 1. TS.Ñinh Phi Hoå, Taäp baøi giaûng kinh teá noâng nghieäp, nieân khoaù 2003-2004. 2. TS.Ñinh Phi Hoå (2003), Kinh teá noâng nghieäp: lyù thuyeát vaø thöïc tieãn, Nxb Thoáng keâ. 3. TS.Ñinh Phi Hoå, thaùng 11/2001, hoäi thaûo: Tín Duïng Nhôû Trong Khuoân Khoå Döï Aùn “Giaûm Ngheøo Taïi Caùc Ñòa Phöông Vieät Nam”. 4. PGS.TS.Döông Thò Bình Minh, Lyù thuyeát: Taøi chính – Tieàn teä, Nxb Ñaïi hoïc quoác gia TP. Hoà Chí Minh. 5. Ths. Leâ Thò Thaønh Tuøng, Ths. Leâ Ngoïc Uyeån, Ñeà cöông baøi giaûng vaø Baøi taäp Kinh teá hoïc phaùt trieån, Löu haønh noäi boä, Tröôøng Ñaïi Hoïc Kinh Teá Thaønh Phoá Hoà Chí Minh 6. Hoaøng Troïng (2002), Xöû lyù döõ lieäu nghieân cöùu vôùi SPSS for Windows, Nxb Thoáng keâ. 7. Hoaøng Ngoïc Nhaäm (2003), Kinh teá löôïng, Nxb Thoáng keâ. 8. TS.Nguyeãn Quan Dong (2002), Kinh teá löôïng, Nxb Khoa hoïc kyõ thuaät, Haø Noäi. 9. TS. Nguyeãn Troïng Hoøai, Taäp baøi giaûng kinh teá phaùt trieån vaø baøi ñoïc theâm veà tình traïng ngheøo ñoùi, nieân khoùa 2003-2004. 10. TS. Traàn Vaên Thaéng (1998), Gaùo trình Lyù thuyeát thoáng keâ. Nxb Thoáng keâ. 65 Phaàn II: Taøi lieäu tieáng Anh vaø tieáng Khmer: 1. STATISTICAL YEAR BOOK (2003), Kingdom of Cambodia. 2. CAMBODIA DEVELOPMENT REVIEW, Volume 6, Isussue 3 , July- September 2002. 3. Ministry of Agriculture, Forestsy and Fisheries, Annual Conference On Agriculture, Forestsy And Fisheries. 4. Harold Rosen (May 2002) Private Sector Discutions, Numbur 14, Financing SMEs in Cambodia: Why do Bank Fing it so Difficult? , CDRI. 5. Seminer Proceeding, Enhancing Rural Livelihoods, May 2003, CDRI. 6. kg c½nÞtarart½ñ nig c½nÞ supl, ExFñÚ2003, r)aykasþIGMBIesdækic©km<úCa. CDRI. (Kang Chandararot, Chan Sophal thaùng 12 naêm 2003, baøi baùo caùo veà kinh teá Campuchia, CDRI). 7. c½nÞ supl nig Sarthi Acharya, ÉksarviPakSaelx25 ExsIhaqñaM2003, bBaðRbQmcMeBaHkaciBa©WmCIvitenAC nbT. CDRI (Chan Sophal vaø Sarthi Acharya, taøi lieäu phaân tích 66 soá 25 thaùng 7 naêm 2003, vaán ñeà tröôùc maét ñoái vôùi cuoäc soáng ôû noâng thoân, CDRI). 8. EpnkaGPivDÆn_esd§kic¢sgÁmkic¢5qñaMelIkT I2 2001-2005 (Chieán löôït phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi 5 naêm, laàn thöù 02, 2001 - 2005). 9. r)aykarN_bUksrubqñaM2003rbskMBgcam (Baùo caùo toång keát naêm 2003 cuûa tænh Kompongcham) Phaàn III Webside 1. 2. 3. 4. 5. 67 68 DANH MUÏC PHUÏ LUÏC Phuï luïc soá 01: Baûng Caâu Hoûi Ñieàu Tra Thöïc Traïng Ñieàu tra vieân………………………………… Thôøi gian ……………………………….……… BAÛNG CAÂU HOÛI ÑIEÀU TRA PHAÀN I: THOÂNG TIN VEÀ GIA ÑÌNH 1. Giôùi tính cuûa chuû hoä : Nam º; Nöõ º; Soá ngöôøi trong hoä .......... 2. Ñòa chæ………………AÁp………………Xaõ………………Huyeän................................................ 3. Trình ñoä hoïc vaán ngöôøi hoïc cao nhaát trong hoä: a. Caáp I º; c. Caáp III º; e. Ñaïi hoïc º b. Caáp II º; d. TH chyeân nghieäp º; f. Muø chöõ º PHAÀN II: THOÂNG TIN VEÀ TÌNH HÌNH SAÛN XUAÁT VAØ TAØI SAÛN CUÛA HOÄ 4. Trong saûn xuaát, vieäc söû duïng gioáng laø do: a. Töï choïn loïc, caát giöõ gioáng ñòa phöông truyeàn thoáng ............. º b. Gioáng ñöôïc giôùi thieäu bôûi khuyeán noâng.........................................º c. Gioáng troâi noåi, mua ôû chôï ..............................................................º 5. Coâng ngheä saûn xuaát? a. Truyeàn thoáng, gia truyeàn ....................................................... º b. Coâng ngheä môùi, do khuyeán noâng höôùng daãn .......................... º c. Coâng ngheä môùi, do coâng ty SX,KD cung caáp...................................º d. Khaùc .................................................................................................º 6. Soá laàn tieáp xuùc vôùi caùn boä khuyeán noâng trong naêm a. 3 thaùng moät laàn º; e. 12 thaùng moät laàn º b. 6 thaùng moät laàn º; f. Khoâng coù laàn naøo caû º c. 9 thaùng moät laàn º; g. Khaùc…………………. 7. Gia ñình coù nhöõng taøi saûn gì? Giaáy tôø quyeàn sô höõu 69 Coù Khoâng a. Ñaát NN º ...................................... º º b. Nhaø º ...................................... º º c. Maùy NN º ...................................... º º d. Xe maùy º ...................................... º º e. Khaùc º………………………………………….. PHAÀN III: THOÂNG TIN VEÀ QUAN HEÄ VAY MÖÔÏN TIEÀN 8. Khoaûng caùch töø nhaø ñeán toå chöùc DCTCT(km)…….Ñòa hình nhö theá naøo ? a. Thuaän tieän º; b. Khoù khaên º. 9. OÂng, Baø coù vay tieàn töø ñònn cheá chính thöùc khoâng? Coù º; Khoâng º. 10. OÁng/ Baø cho bieát moät soá thoâng tin veà tieàn vay trong naêm qua? A. Khu vöïc chính Ñieàu kieän ñöôïc vay Soá tieàn vay (Ngaøn Real) Nôi vay Kyø haïn (Thaùng) Laõi suaát haøng thaùng (%) Theá chaáp Khoâng theá chaáp ………………………… ………………………… ………………………… ………………………… NHNN NHTM ……………… ……………… ………………… ………………… ………………… ………………… ……………………… ……………………… ……………………… ……………………… ………………… ………………… ………………… ………………… ……………… ……………… ……………… ……………… B. Khu vöïc khoâng chính thöùc Ñieàu kieän ñöôïc vay Soá tieàn vay (Ngaøn Real) Nôi vay Kyø haïn (Thaùng) Laõi suaát haøng thaùng (%) Theá chaáp Khoâng theá chaáp 11. Muïc ñích vay tieàn ñeå laøm gì : a. Môû roäng SX/KD º b. Ñeå aên º c. Ñeå khaùm chöõa beänh º d. Cho con ñi hoïc º 70 e. Laøm leã hoäi º f. Khaùc…………………………………. 12. Sau khi vay ñöôïc tieàn, cuoäc soáng coù ñöôïc caûi thieän hay khoâng ? a. Coù º; b. Khoâng º Vì sao: a. Laõi suaát cao………………...º d. Ruûi ro trong saûn xuaát………….º b. Laõi suaát quaù cao………º e. Giaù trò saûn phaåm thaáp….. º c. Naêng suaát thaáp……………º f. Khaùc…………………… PHAÀN IV: THOÂNG TIN VEÀ MONG MUOÁN 13. .OÂng/ Baø coù ñeà nghò gì sau ñaây ? a. Qui moâ tieàn vay ........................... b. Laõi suaát ........................................ c. Kyø haïn ............................................. d. Muïc ñích vay tieàn............................. e. Ñöôïc höôùng daãn KTSX töø khuyeán noâng…………………………. f. Ñeà nghò khaùc………………………………………………….…………………………… PHAÀN V: THOÂNG TIN VEÀ THU NHAÄP CUÛA HOÄ NOÂNG DAÂN 14. Toång doanh thu trong naêm 2003 a. Ruoäng luùa:............................................ ................................. b. Raãy ....................................................... ................................. c. Troàng ñaäu............................................. ................................. d. Vöôøn caây aên traùi .................................. ................................. e. Vöôøn cao su.......................................... ................................. f. Hoa maøu............................................... ................................. g. Chaên nuoâi............................................. ................................. h. Saên baét, thuù röøng, caù ............................ ................................. i. Laøm coâng ............................................. ................................. j. Kinh doanh buoân baùn ........................... ................................. k. Thu nhaäp töø nöôùc ngoaøi ....................... ................................. l. Keá thöøa gia taøi ..................................... ................................. m. Thu nhaäp khaùc...................................... ................................. Thoång thu nhaäp /naêm = ............................................................. 71 Phuï luïc soá 2: Baûng Soá Lieäu Phaân Tích Moâ Hình N LnTV LnTS LnKH N LnTV LnTS LnKH 1 8.070 10.170 2.480 51 8.070 10.420 2.480 2 7.600 9.570 1.100 52 8.290 9.910 2.480 3 5.800 9.210 1.100 53 11.160 10.210 2.480 4 5.520 10.000 2.480 54 2.710 9.730 1.610 5 5.520 9.130 1.100 55 6.150 9.700 1.100 6 6.250 9.630 1.100 56 6.680 9.800 2.300 7 6.630 9.500 1.100 57 6.220 9.380 2.940 N LnTV LnTS LnKH N LnTV LnTS LnKH 8 7.940 10.600 2.080 58 3.000 9.660 2.480 9 7.240 9.170 1.390 59 5.300 9.670 1.100 10 3.250 9.780 1.100 60 4.560 9.950 1.790 11 6.210 9.640 1.100 61 5.020 9.800 1.500 12 6.210 9.880 0.690 62 5.200 11.780 1.100 13 6.150 9.390 2.480 63 5.380 10.510 1.100 14 4.790 9.390 1.100 64 6.510 9.920 1.100 15 4.790 9.570 1.100 65 6.030 9.500 1.100 16 3.400 9.830 1.100 66 6.740 9.910 1.610 17 5.150 9.570 1.100 67 6.140 10.750 1.100 18 3.400 8.880 1.100 68 5.700 10.450 1.100 19 4.090 9.250 1.100 69 6.600 10.270 1.100 20 6.210 9.130 1.790 70 6.420 9.260 1.790 21 7.060 9.870 1.100 71 8.290 10.660 2.480 22 6.920 8.880 1.790 72 7.940 10.200 1.790 72 23 7.090 9.380 2.480 73 5.750 10.250 1.100 24 6.900 10.740 2.480 74 8.190 12.270 2.480 25 6.210 8.830 1.100 75 4.900 11.960 1.100 26 5.300 8.390 1.100 76 6.410 9.990 1.100 27 6.030 9.490 1.100 77 4.570 8.940 1.100 28 3.910 10.240 1.100 78 5.500 10.150 1.390 N LnTV LnTS LnKH N LnTV LnTS LnKH 30 13.820 9.630 1.100 80 4.790 9.550 1.100 31 6.210 11.640 1.100 81 6.890 10.510 2.480 32 7.170 9.730 1.100 82 8.590 11.090 1.100 33 4.790 9.690 1.100 83 4.850 10.770 1.610 34 4.610 10.350 3.180 84 5.520 9.390 1.100 35 4.380 8.960 0.000 85 5.770 9.740 1.100 36 5.140 9.980 1.100 86 4.920 10.060 1.100 37 6.800 8.560 1.390 87 6.320 10.410 1.100 38 7.600 10.580 1.390 88 6.900 8.970 2.480 39 6.850 10.320 1.790 89 9.190 10.200 2.480 40 7.070 10.150 2.890 90 6.370 9.980 1.100 41 3.400 9.760 0.690 91 5.800 9.790 1.100 42 5.990 10.380 1.610 92 4.940 10.080 1.100 43 5.300 9.850 1.790 93 5.260 8.890 1.100 44 7.600 10.290 2.480 94 4.460 9.290 2.080 73 45 4.610 9.900 2.480 95 7.470 10.550 1.610 46 4.790 9.760 2.480 96 8.200 10.370 1.790 47 6.850 9.900 1.790 97 6.450 9.880 1.100 48 6.320 9.190 1.100 98 6.220 9.820 1.100 49 2.300 9.820 0.000 99 8.240 10.110 1.100 50 4.250 10.120 0.690 100 6.570 9.660 1.100 Phuï luïc soá 3: Moâ Hình Phaân Tích Toùm taét moâ hình Thay ñoåi thoáng keâ Moâ hình R R2 R2 ñieàu chænh Sai soá chuaån cuûa öôùc löôïng Thay ñoåi R2 Thay ñoåi F df1 df2 Thay ñoåi möùc YÙ nghóa F 1 .382a .146 .128 1.55868 .146 8.289 2 97 .000 a Bieán döï baùo: (Constant), Ln KH, LnTS Keát quaû hoài quy Moâ hình Heä soá töông quan Heä soá tieâu chuaån hoaù 95% khoaûng yù nghóa heä soá cho B B Beta t YÙ nghó a Caän döôùi Caän treân 1 (Constant) 1.620 2.343 .691 .491 -3.030 6.270 LnTS .319 .242 .127 1.319 .190 -.161 .799 LnTV .869 .252 .332 3.447 .001 .369 1.369 a Bieán phuï thuoäc: LnTV Phaân tích phöông sai (ANOVA) 74 Moâ hình Toång bình phöông df Bình phöông trung bình (Mean Square) F Sig. Hoài qui 40.276 2 20.138 8.289 .000(a) Thaëng dö (Residual) 235.660 97 2.429 1 Toång 275.936 99 a Bieán döï baùo: (Constant), LnKH, LnTS b Bieán phuï thuoäc: LnTV Phuï luïc soá 4: Caùc Baûng Thoáng Keâ Moâ Taû 4.01. Giôùi tính cuûa chuû hoä Taàn suaát Phaàn traêm Giaù trò phaàn traêm Phaàn traêm tích luõy Nöõ 5 5.0 5.0 5.0 NAM 95 95.0 95.0 100.0 Toång soá hoä 100 100.0 100.0 4.02. Soá ngöôøi trong hoä N Ít nhaát Nhieàu nhaát Trung bình Soá ngöôøi trong hoä (Ngöôøi) 100 2 11 6.37 4.03. AÁp cuûa hoä ñieàu tra Taàn xuaát Phaàn traêm Giaù trò phaàn traêm Phaàn traêm tích luõy TNOT TA SAI 13 13.0 13.0 13.0 MEAK 11 11.0 11.0 24.0 KTUOI 13 13.0 13.0 37.0 SANTICH 12 12.0 12.0 49.0 SRAM 14 14.0 14.0 63.0 TMEY 12 12.0 12.0 75.0 SKUN 12 12.0 12.0 87.0 KNO 13 13.0 13.0 100.0 Toång soá hoä 100 100.0 100.0 75 4.04. Xaõ cuûa hoä ñieàu tra Taàn suaát Phaàn traêm Giaù trò phaàn traêm Phaàn traêm tích luõy PREKOK 24 24.0 24.0 24.0 OMOLU 25 25.0 25.0 49.0 SOTIP 24 24.0 24.0 73.0 SROM 27 27.0 27.0 100.0 Toång soá hoä 100 100.0 100.0 4.05. Huyeän cuûa hoä ñieàu tra Taàn suaát Phaàn traêm Giaù trò phaàn traêm Phaàn traêm tích luõy STOEUNGTRONG 52 52.0 52.0 52.0 PHEYCHHO 48 48.0 48.0 100.0 Toång soá hoä 100 100.0 100.0 4.06. Trình ñoä hoïc vaán ngöôøi hoïc cao nhaát trong hoä Taàn suaát Phaàn traêm Giaù trò phaàn traêm Phaàn traêm tích luõy Caáp I 51 51.0 51.0 51.0 Caáp II 23 23.0 23.0 74.0 Caáp III 20 20.0 20.0 94.0 Trung hoïc chuyeân nghieäp 1 1.0 1.0 95.0 Muø chöõ 5 5.0 5.0 100.0 Toång soá hoä 100 100.0 100.0 4.07. Nguoàn goác cuûa gioáng trong saûn xuaát Taàn suaát Phaàn traêm Giaù trò phaàn traêm Phaàn traêm tích luõy Gioáng ñòa phöông töø laâu 98 98.0 98.0 98.0 Gioáng do khuyeán noâng 2 2.0 2.0 100.0 Toång soá hoä 100 100.0 100.0 76 4.08. Coâng ngheä trong saûn suaát Taàn xuaát Phaàn traêm Giaù trò phaàn traêm Phaàn traêm tích luõy Truyeàn thoáng gia truyeàn 94 94.0 94.0 94.0 Coâng ngheä môùi do khuyeán noâng 6 6.0 6.0 100.0 Toång coäng 100 100.0 100.0 4.09. Soá laàn tieáp xuùc caùn boä khuyeán noâng trong naêm qua (Laàn/Thaùng) Taàn suaát Phaàn traêm Giaù trò phaàn traêm Phaàn traêm tích luõy 1 laàn treân 12 thaùng 5 5.0 5.0 5.0 Khoâng laàn naøo caû 88 88.0 88.0 93.0 Laâu laém roài môùi coù moät laàn 7 7.0 7.0 100.0 Toång coäng 100 100.0 100.0 4.10. Dieän tích ñaát cuûa caùc hoä noâng daân (ha) N Ít nhaát Nhieàu nhaát Trung bình Taøi saûn ñaát noâng nghieäp (ha) 100 .40 7.00 2.3510 4.11. Quyeàn sôû höõu ñaát noâng nghieäp Taàn xuaát Phaàn traêm Giaù trò phaàn traêm Phaàn traêm tích luõy Khoâng 5 5.0 5.0 5.0 Coù 95 95.0 95.0 100.0 Toång coäng 100 100.0 100.0 4.12. Taøi saûn laø giaù trò cuûa maùy noâng nghieäp N Thaáp nhaát Lôùn nhaát Trung bình Taøi saûn maùy noâng nghieäp (000.Rieâl) 8 1040.00 11800.00 4580.0000 77 4.13. Taøi saûn laø giaù trò xe maùy N Thaáp nhaát Lôùn nhaát Trung bình Taøi saûn xe maùy (000.Riel) 27 120.00 9600.00 3516.6667 4.14. Khoaûng caùch töø nhaø ñeán toå chöùc DCTDCT N Gaàn nhaát Xa nhaát Trung bình Khoaûng caùch töø nhaø ñeán ñònh cheá tín duïng chính thöùc (Km) 100 2 25 9.97 4.15. Ñòa hình cuûa ñoaïn ñöôøng töø nhaø ñeán DCTDCT Taàn xuaát Phaàn traêm Giaù trò phaàn traêm Phaàn traêm tích luõy Thuaän tieän 100 100.0 100.0 100.0 4.16. OÂng/ baø coù vay tieàn töø ñònh cheá tín duïng chính thöùc khoâng? Taàn suaát Phaàn traêm Giaù trò phaàn traêm Phaàn traêm tích luõy Khoâng 84 84.0 84.0 84.0 Coù 16 16.0 16.0 100.0 Toång coäng 100 100.0 100.0 4.17. Muïc ñích vay tieàn Taàn suaát Phaàn traêm Giaù trò phaàn traêm Phaàn traêm tích luõy Môû roäng saûn xuaát 66 66.0 66.0 66.0 Khaùm chöõa beänh 7 7.0 7.0 73.0 Môû roäng saûn xuaát vaø ñeå aên 21 21.0 21.0 94.0 Môû roäng saûn xuaát vaø ñeå khaùm chöõa beänh 3 3.0 3.0 97.0 Mô roäng saûn xuaát, ñeå aên vaø khaùm chöõa beänh 2 2.0 2.0 99.0 Ñeå aên vaø khaùm chöõa beänh 1 1.0 1.0 100.0 Toång coäng 100 100.0 100.0 78 4.18. Sau khi vay ñöôïc tieàn cuoäc soáng coù khaù hôn hay khoâng? Taàn xuaát Phaàn traêm Giaù trò phaàn traêm Phaàn traêm tích luõy Khoâng 66 66.0 67.3 67.3 Coù 32 32.0 32.7 100.0 Toång coäng 98 98.0 100.0 Loãi heä thoáng 2 2.0 Toång coäng 100 100.0 4.19. Laõi suaát cho vay Taàn xuaát Phaàn traêm Giaù trò phaàn traêm Phaàn traêm tích luõy Thaáp 10 10.0 17.2 17.2 Vöøa 17 17.0 29.3 46.6 Cao 16 16.0 27.6 74.1 Quaù cao 15 15.0 25.9 100.0 Coäng 58 58.0 100.0 Loãi heä thoáng 42 42.0 Toång coäng 100 100.0 4.20. Chi phí saûn xuaát Taàn xuaát Phaàn traêm Giaù trò phaàn traêm Phaàn traêm tích luõy Thaáp 7 7.0 10.1 10.1 Vöøa 62 62.0 89.9 100.0 Coäng 69 69.0 100.0 Loãi heä thoáng 31 31.0 Toång coäng 100 100.0 79 4.21. Naêng suaát noâng nghieäp Taàn xuaát Phaàn traêm Giaù trò phaàn traêm Phaàn traêm tích luõy Thaáp 56.0 81.2 81.2 10.1 Vöøa 13.0 18.8 100.0 100.0 Coäng 69.0 100.0 Loãi heä thoáng 31 31.0 Toång coäng 100 100.0 4.23. Ruûi ro trong saûn xuaát noâng nghieäp Taàn xuaát Phaàn traêm Giaù trò phaàn traêm Phaàn traêm tích luõy Vöøa 1 1.0 1.0 1.0 Cao 33 33.0 33.7 34.7 Quaù cao 64 64.0 65.3 100.0 Coäng 98 98.0 100.0 Loãi heä thoáng 2 2.0 Toång coäng 100 100.0