Đề tài Một số giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh của Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Bình Thuận

än chieán löôïc caïnh tranh: “ Ngaên chaën ñeå phaùt trieån, phaùt trieån ñeå ngaên chaën”; chieám lónh phaàn lôùn vaø naâng cao chaát löôïng thò phaàn noâng thoân; cuûng coá vaø taêng cöôøng söùc caïnh tranh treân ñòa baøn ñoâ thò; ña daïng hoùa caùc loaïi hình tín duïng; naâng cao uy tín cuûa NHNo Bình Thuaän trong quaù trình phuïc vuï phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi treân ñòa baøn; ñaàu tö vaø phaùt trieån coâng ngheä NHTM hieän ñaïi, naâng cao chaát löôïng dòch vuï phuø hôïp yeâu caàu cuûa xaõ hoäi phaùt trieån. 3- Gaén vieäc quy hoaïch, ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi vôùi boá trí nhaân löïc moät caùch phuø hôïp, taêng cöôøng ñoäi nguõ caùn boä treû coù naêng löïc; môû roäng ñoái töôïng ñaøo taïo sau ñaïi hoïc, phaùt trieån coù chaát löôïng nguoàn nhaân löïc thay theá. Thöïc hieän phaân phoái theo lao ñoäng moät caùch hôïp lyù nhaèm phaùt huy cao ñoä trình ñoä, naêng löïc caùn boä vaø taêng cöôøng ñoäng löïc kinh doanh. 4- Taïo hình aûnh vaên hoùa ñaäm neùt trong taâm trí khaùch haøng: Trung thöïc – Kyû cöông – Saùng taïo – Chaát löôïng – Hieäu quaû; taïo saûn phaåm ñaëc tröng cuûa NHNo Bình Thuaän; chia seû thaønh coâng vaø thaát baïi vôùi khaùch haøng. Laøm toát coâng taùc tö vaán vaø ñaùp öùng yeâu caàu phuïc vuï khaùch haøng taän cô sôû khi caàn thieát. 5- Phaùt huy tính truyeàn thoáng vaø beà daøy lòch söõ cuûa NHNo treân ñòa baøn, phaùt trieån toát moái quan heä vôùi ñòa phöông; laøm toát coâng taùc xaõ hoäi - töø thieän, taïo 38 söï ñoàng thuaän nhieàu maët cuûa ñòa phöông ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän treân ñòa baøn. II. Giaûi phaùp naâng cao hieäu quaû kinh doanh ñoái vôùi NHNo Bình Thuaän. 1- Ñaåy maïnh coâng taùc huy ñoäng voán ñeå môû roäng qui moâ tín duïng, naâng cao naêng löïc taøi chính vaø taêng cöôøng söùc caïnh tranh. Ñaëc tröng cuûa NHTM laø kinh doanh baèng voán cuûa ngöôøi khaùc. Vì vaäy, nguoàn voán huy ñoäng thaáp thì khoâng theå môû roäng qui moâ kinh doanh. Söï thieáu chuû ñoäng veà voán laøm cho NHNo Bình Thuaän thöôøng vuoät maát cô hoäi cho vay moät soá döï aùn lôùn, khaû thi. Bình Thuaän ñang trong quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, nhu caàu voán cho phaùt trieån kinh teá khaù lôùn, cô hoäi kinh doanh cuûa NHTM ñang môû ra nhieåu trieån voïng. Theo chuùng toâi, giöõa coâng taùc huy ñoäng voán vôùi tín duïng vaø dòch vuï coù moái quan heä khaéng khít vôùi nhau, nguoàn voán khaû duïng doài daøo ñöông nhieân thuaän lôïi veà tín duïng vaø dòch vuï. Ngöôïc laïi khi hoaït ñoäng tín duïng vaø dòch vuï phaùt trieån moät caùch coù chaát löôïng seõ taïo moái quan heä roäng lôùn, naâng cao naêng löïc taøi chính vaø uy tín trong kinh doanh, töø ñoù taïo neàn taûng vöõng chaéc cho taêng tröôûng nguoàn voán huy ñoäng. Giaûi quyeát toát moái quan heä höõu cô treân seõ taïo ñieàu kieän ñeå NHTM phaùt trieån ñi leân theo ñöôøng xoaén oác, tieán tôùi chieám lónh ña phaàn thò tröôøng kinh doanh tieàn teä vaø dòch vuï NH treân ñòa baøn tænh, vì vaäy caàn giaûi quyeát moät soá vaán ñeà cô baûn sau : - Ña daïng hoaù caùc hình thöùc göûi tieàn (keå caû noäi teä vaø ngoaïi teä). Beân caïnh caùc hình thöùc huy ñoäng voán trung haïn, caàn coù chieán löôïc huy ñoäng nguoàn voán ngaén haïn; ñaåy maïnh coâng taùc thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët. Moät trong nhöõng ñaëc tröng cuûa trung gian taøi chính laø söû duïng coâng ngheä bieán ñoåi cô caáu thôøi haïn cuûa caùc ñoàng tieàn. Töø ñoù coù theå bieán caùc khoaûn tieàn göûi ngaén haïn thaønh caùc khoaûn cho vay coù thôøi haïn lôùn hôn döïa treân qui luaät soá lôùn. Vì vaäy, beân caïnh nguoàn huy ñoäng trung vaø daøi haïn coù tính chaát oån ñònh nhöng vôùi giaù voán cao, khaû naêng thanh khoaûn ñoái vôùi khaùch haøng keùm, caàn coù chieán löôïc huy ñoäng nguoàn tieàn göûi ngaén haïn vôùi laõi suaát thaáp hôn, khaû naêng thanh khoaûn cao hôn, phuø hôïp vôùi bieán ñoäng veà laõi suaát, giaù caû, quan heä cung caàu voán töøng thôøi kyø ñeå taïo ra khoaûn thu nhaäp taøi chính cao. Beân caïnh, caàn ñaåy maïnh coâng taùc thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët nhaèm thu huùt theâm nguoàn voán giaù reû, ñoàng thôøi tieát kieäm chi phí söû duïng tieàn maët moät caùch hôïp lyù. Maët khaùc, caàn ñeà ra vaø coù 39 bieän phaùp quaûn lyù toát ñieàu chuyeån voán tröïc tieáp giöõa caùc chi nhaùnh moät caùch linh hoaït, tieát kieäm chi phí vaø coù hieäu quaû. - Taïi caùc chi nhaùnh caáp 2, phoøng giao dòch caàn boá trí caùn boä chuyeân traùch coâng taùc marketing ñeå thöïc hieän toát chieán löôïc taïo nguoàn vaø môû roäng kinh doanh taøi saûn “coù” moät caùch ña naêng. Ngaøy nay, khoa hoïc Marketing coù vò trí quan troïng trong hoaït ñoäng kinh doanh. Rieâng Marketing NH thì caøng khoâng theå thieáu trong hoaït ñoäng NHTM hieän ñaïi tröôùc theàm hoäi nhaäp. Laøm toát coâng taùc Marketing khoâng nhöõng taïo nhöõng ñoät bieán coù lôïi veà nguoàn voán, maø coøn taïo neàn taûng vöõng chaéc cho vieäc môû roäng nghieäp vuï taøi saûn “coù” vaø nghieäp vuï trung gian, goùp phaàn haïn cheá ruûi ro ñaïo ñöùc, naâng cao hieäu quaû kinh doanh. - Aùp duïng laõi suaát tieàn göûi linh hoaït trong phaïm vi traàn laõi suaát, phuø hôïp quan heä cung caàu voán vaø phöông thöùc ñieàu haønh keá hoaïch nguoàn voán theo chuû tröông cuûa NHNo VN. Caàn boá trí caùn boä chuyeân traùch coâng taùc huy ñoäng voán ôû caùc chi nhaùnh caáp 2 ñeå xöû lyù chieán löôïc huy ñoäng voán ñaùp öùng yeâu caàu cuûa cô cheá thò tröôøng. 2- Môû roäng quy moâ vaø naâng cao chaát löôïng tín duïng, dòch vuï. Hieän nay, tín duïng laø nghieäp vuï sinh lôøi chuû yeáu cuûa NHNo Bình Thuaän vôùi treân 90% doanh thu taøi chính. Vì theá vieäc môû roäng vaø naâng cao chaát löôïng, hieäu quaû tín duïng laø nhu caàu caáp thieát cuûa NHNo Bình Thuaän. Theo ñaùnh giaù chung, Bình Thuaän coù nhu caàu voán cho phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi khaù lôùn. Nhöõng naêm qua toác ñoä taêng tröôûng dö nôï NHNo Bình Thuaän bình quaân 28,78%/naêm nhöng vaãn chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa neàn kinh teá ñòa phöông, ñaëc bieät laø noâng nghieäp vaø noâng thoân. Maët khaùc, vôùi dö nôï bình quaân 4,5 tyû ñoàng/ 1 CBVC hieän nay seõ raát khoù khaên veà taøi chính. Roõ raøng hai nhu caàu khaùch quan treân gaëp nhau, taát yeáu seõ ñaåy hoaït ñoäng NHNo Bình Thuaän theo höôùng môû roäng quy moâ tín duïng. Tuy nhieân söï môû roäng naøy coù ñöôïc thuaän lôïi hay khoâng tuøy thuoäc vaøo nhöõng vaán ñeà nhö: moâi tröôøng kinh doanh, qui moâ nguoàn voán, naêng löïc quaûn lyù, khaû naêng caïnh tranh, taùc ñoäng cuûa kinh teá vó moâ, nhaát laø chính saùch nôùi loûng hay thaét chaët tín duïng trong töøng thôøi kyø. Nhö ñaõ trình baøy ôû phaàn treân, moâi tröôøng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän laø keùm thuaän lôïi vôùi yeáu toá ruûi ro baát khaû khaùng luoân caän keà, nguoàn voán huy ñoäng haïn cheá vaø coù chieàu höôùng chöûng laïi, trong khi söï hoã trôï voán töø phía NHNo VN coøn haïn heïp vaø khoâng kòp thôøi; naêng löïc quaûn lyù vaø taùc nghieäp cho 40 vay cuûa ñoäi nguõ caùn boä coøn nhieàu baát caäp so vôùi yeâu caàu, ñaõ daãn tôùi chaát löôïng tín duïng chöa toát, laøm haïn cheá hieäu quaû taøi chính; naêng löïc caïnh tranh coøn yeáu. Beân caïnh, vieäc haïn cheá taêng tröôûng tín duïng trong thôøi gian gaàn ñaây theo yeâu caàu ñieàu tieát kinh teá vó moâ cuõng laøm NHNo Bình Thuaän khoù môû roäng cho vay … Trong ñieàu kieän nhö treân, giaûi phaùp ñaët ra ñoái vôùi NHNo Bình Thuaän goàm nhöõng vaán ñeà sau: a) Phaùt trieån thò phaàn tín duïng taïi ñòa baøn Thaønh phoá, Thò xaõ – nôi ñang dieãn ra caïnh tranh quyeát lieät; chieám lónh thò tröôøng tín duïng vaø naâng cao chaát löôïng thò phaàn vuøng noâng nghieäp, noâng thoân do caùc chi nhaùnh caáp 2 ñaûm traùch. Thò phaàn dö nôï cho vay cuûa NHNo Bình Thuaän hieän nay xaáp xæ 59%, trong ñoù rieâng taïi ñòa baøn thaønh phoá Phan Thieát, NHNo Bình Thuaän chæ chieám khoaûng 25%. Vieäc môû roäng thò phaàn taïi ñòa baøn Thaønh phoá, Thò xaõ ñoøi hoûi NHNo Bình Thuaän caàn aùp duïng chieán löôïc caïnh tranh hôïp lyù, ñoù laø: (i) Ña daïng hoùa saûn phaåm tín duïng vaø dòch vuï, cung caáp theâm nhieàu tieän ích cho khaùch haøng vôùi giaù caû hôïp lyù, baûo ñaûm söùc caïnh tranh. (ii) Chuù troïng vaø coù chính saùch hôïp lyù ñoái vôùi tín duïng ngoaøi QD, oån ñònh vaø phaùt trieån khaùch haøng thuoäc kinh teá tö nhaân. (iii) Löu yù môû roäng maïng löôùi chi nhaùnh caáp 3, phoøng giao dòch ôû nôi caàn thieát, xaùc laäp moái quan heä toát vôùi ñòa phöông nhaèm taêng cöôøng lôïi theá caïnh tranh. (iiii) Khoâng ngöøng naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû coâng taùc Marketing; môû roäng thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët. Ñoái vôùi caùc huyeän - ñòa baøn coù vai troø quan troïng trong chieán löôïc taêng tröôûng kinh teá ôû Bình Thuaän, quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá ôû ñaây ñang gaëp khoâng ít khoù khaên do nhieàu nguyeân nhaân, trong ñoù vieäc thieáu voán laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân chuû yeáu. Do tính ñaëc thuø ôû ñòa baøn naøy laø kinh teá phaân taùn, nhu caàu voán manh muùn, chi phí hoaït ñoäng NHTM cao, ruûi ro tieàm aån lôùn, hieäu quaû kinh doanh chöa cao, nhöng tình hình caïnh tranh chöa ñaùng keå, NHNo Bình Thuaän vôùi lôïi theá veà moái quan heä truyeàn thoáng, hoaøn toaøn coù khaû naêng chieám lónh vaø naâng cao chaát löôïng thò phaàn ôû ngaén haïn vaø trung haïn. Giaûi phaùp ñaët ra cho vaán ñeà naøy laø: (i) Cuõng coá vaø phaùt trieån moái quan heä truyeàn thoáng vôùi ñòa phöông, chuû ñoäng ñeà xuaát vaø tham gia caùc chöông trình tín duïng coù hieäu quaû, phuø hôïp vôùi chuû tröông phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi ñòa phöông. (ii) Môû roäng maïng löôùi chi nhaùnh caáp 3, phoøng giao dòch tröïc thuoäc ñeå thu huùt nguoàn tieàn göûi vaø môû roäng hoaït ñoäng tín duïng, thanh toaùn vaø dòch vuï. 41 b) Naâng cao chaát löôïng tín duïng vaø dòch vuï NHTM. Chaát löôïng tín duïng laø söï soáng coøn, laø moái quan taâm haøng ñaàu cuûa NHTM trong moïi thôøi kyø. Naâng cao chaát löôïng tín duïng khoâng chæ coù taùc duïng naâng cao hieäu quaû taøi chính trong hoaït ñoäng kinh doanh, maø coøn coù yù nghóa saâu saéc veà kinh teá vó moâ. Lòch söû ñaõ minh chöùng nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán bieán ñoäng veà giaù caû, laïm phaùt vaø khuõng hoaûng kinh teá ôû Vieät nam thôøi kyø tröôùc ñaây coù nguyeân nhaân töø chaát löôïng tín duïng keùm. Taïi NHNo Bình Thuaän, qua phaân tích ôû phaàn treân coù theå nhaän thaáy chaát löôïng tín duïng ñang coù chieàu höôùng suy giaûm. Tröôùc thöïc traïng naøy, NHNo Bình Thuaän caàn giaûi quyeát moät soá vaán ñeà coát loõi sau: (i) Naâng cao chaát löôïng quaûn trò ñieàu haønh vaø taùc nghieäp ñoái vôùi coâng taùc tín duïng, ñaëc bieät chuù troïng coâng taùc thaåm ñònh vaø quaûn lyù moùn vay ñoái vôùi ñoäi nguõ caùn boä tín duïng. Vieäc ñaàu tieân laø caàn chuaån hoùa trình ñoä caùn boä tín duïng, thöôøng xuyeân toå chöùc thi tay ngheà vaø ñaùnh giaù naêng löïc thöïc tieån; aùp duïng qui cheá thöôûng phaït nghieâm minh. (ii) Laøm toát coâng taùc thoâng tin khaùch haøng nhaèm ngaên ngöøa ruûi ro ñaïo ñöùc; naâng cao chaát löôïng phaân tích, xöû lyù nôï; thöïc hieän phaân loaïi khaùch haøng moät caùch chính xaùc. (iii) Ña daïng hoùa danh muïc tín duïng nhaèm phaân taùn ruûi ro. (iiii) Giaùm saùt thöïc hieän coù keát quaû tieán trình cô caáu laïi nôï theo chuû tröông cuûa NHNo VN . (iiiii) Gaén hoaït ñoäng tín duïng vôùi quaù trình qui hoaïch kinh teá, chuyeån dòch cô caáu kinh teá treân ñòa baøn. Ñoái vôùi hoaït ñoäng dòch vuï, ñaây coù theå xem laø lónh vöïc hoaït ñoäng coøn heát söùc yeáu keùm cuûa NHNo Bình Thuaän xuaát phaùt töø nguyeân nhaân ôû moâi tröôøng ngoaïi vi laãn noäi taïi. Hoaït ñoäng dòch vuï neáu ñöôïc môû roäng, caøng coù ñieàu kieän naâng cao hieäu quaû kinh doanh moät caùch töông ñoái an toaøn, laøm phong phuù cô caáu taøi saûn “coù”, giaûm bôùt ruûi ro, toån thaát trong hoaït ñoäng Tín duïng. Ñeå môû roäng hoaït ñoäng dòch vuï, cung caáp ngaøy caøng nhieàu tieän ích cho khaùch haøng, phuø hôïp vôùi hoaït ñoäng cuûa NHTM hieän ñaïi, NHNo Bình Thuaän caàn giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà cô baûn sau: (i) Coù chính saùch hôïp lyù (lieân quan tín duïng, thanh toaùn, göûi tieàn …) nhaèm kích thích ôû roäng thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët. Moät trong nhöõng noäi dung cuûa chính saùch laø coù möùc phí dòch vuï phuø hôïp, keát hôïp bieän phaùp cho vay thaáu chi; saún saøng laøm toát coâng taùc tö vaán khaùch haøng, giaûi quyeát tín duïng vaø huy ñoäng taïi cô sôû cuûa khaùch haøng (khi caàn thieát) moät caùch linh hoaït ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng truyeàn thoáng vaø khaùch haøng tieàm naêng. (ii) 42 Thöôøng xuyeân ñoåi môùi saûn phaåm dòch vuï, ñaåy maïnh coâng taùc Marketing vaø duy trì thöôøng xuyeân; taïo nhöõng neùt rieâng veà saûn phaåm cuûa NHNo; ñoåi môùi phong caùch, thaùi ñoä giao dòch; laøm toát coâng taùc phaân khuùc thò tröôøng; naâng caáp coâng ngheä thanh toaùn; boá trí cô caáu nhaân vieân ôû caùc phoøng, ban phuø hôïp vôùi naêng löïc xöû lyù coâng ngheä thoâng tin vaø giao tieáp öùng xöû khaùch haøng, töông xöùng vôùi taàm voùc vaø dieän maïo cuûa NHTM hieän ñaïi. (iii) Toå chöùc ñaøo taïo caùn boä, ñaëc bieät laø caùc lôùp Marketing chuyeân saâu; thaønh laäp boä phaän Marketing chuyeân traùch ôû taát caû caùc chi nhaùnh. c) Chaán chænh vaø naâng cao nhaän thöùc laãn taùc nghieäp cho vay thöông maïi, töøng böôùc xoùa boû cho vay chính saùch. Hoaït ñoäng tín duïng NHNo Bình Thuaän vaãn coøn ñan xen giöõa cho vay thöông maïi vaø cho vay chính saùch. Ñieàu naøy ñaõ daãn ñeán söï nhaäp nhaèng veà nhaän thöùc laãn taùc nghieäp giöõa hai cô cheá cho vay naøy. Thöïc ra, chuû tröông cuûa chính phuû qui ñònh veà giôùi haïn caùc möùc voán cho vay khoâng caàn aùp duïng bieän phaùp baûo ñaûm tieàn vay laø nhaèm thaùo gôõ vöôùng maéc veà taøi saûn ñaûm baûo cuûa ñoái taùc vay voán, nguyeân taéc cho vay coù hieäu quaû tuyeät nhieân vaãn ñöôïc toân troïng. Tröôøng hôïp xaûy ra ruûi ro, chính phuû coù bieän phaùp xöû lyù nhö khoanh nôï, xoùa nôï … Treân thöïc teá, bieän phaùp treân hieän chæ toàn taïi treân giaáy tôø. Maët khaùc, vieäc cho vay giaûm laõi suaát caùc ñoái töôïng chính saùch khu vöïc 2, khu vöïc 3 hieän khoâng coøn ñöôïc nhaø nöôùc caáp buø laõi suaát. Ñaây laø khoù khaên khoâng nhoû ñoái vôùi hoaït ñoäng tín duïng cuûa NHNo Bình Thuaän. Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà treân, moät maët caàn tuyeät ñoái toân troïng chaát löôïng vaø hieäu quaû tín duïng trong cho vay nhaèm haïn cheá toái ña ruûi ro tín duïng, maët khaùc caàn xoùa boû cheá ñoä bao caáp laõi suaát ñoái vôùi cho vay khu vöïc 2, khu vöïc 3 (hieän nay thuoäc ñoái töôïng cho vay voán cuûa NHCSXH). Tuy nhieân, vieäc döøng aùp duïng laõi suaát öu ñaõi töùc thôøi ñoái vôùi caùc khu vöïc treân seõ daãn ñeán giaûm vaø maát thò phaàn ( do khaùch haøng vay ñeán 10 tr ñoàng seõ chuyeån sang vay voán ôû NHCSXH, hoaëc moät soá chi nhaùnh caáp 2 seõ ñöôïc chuyeån giao sang NHCSXH quaûn lyù). Vì vaäy theo chuùng toâi, vieäc döøng laõi suaát öu ñaûi noùi treân caàn phaûi coù loä trình thích hôïp nhaèm duy trì vaø môû roäng thò phaàn. Ngöôïc laïi, khaû naêng taøi chính NHNo Bình Thuaän seõ suy giaûm ñaùng keå. d) Ñoåi môùi cô caáu tín duïng phuø hôïp quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá treân ñòa baøn. 43 Hieän nay dö nôï cho vay noâng nghieäp, ñaëc bieät laø hoä noâng daân chieám tyû troïng lôùn. Ñaây laø taùc nhaân chuû yeáu laøm giaûm chaát löôïng tín duïng vaø hieäu quaû kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän. Vì vaäy, beân caïnh vieäc môû roäng qui moâ tín duïng phuø hôïp qui moâ vaø toác ñoä taêng tröôûng kinh teá treân ñòa baøn, caàn chuù yù caûi toå cô caáu tín duïng theo höôùng taêng daàn tyû troïng dö nôï coâng nghieäp, dòch vuï. Trong noâng nghieäp, chuù yù ñaàu tö caùc döï aùn coù chieàu saâu, chuù troïng ngaønh chaên nuoâi gia suùc, goùp phaàn taïo saûn phaåm haøng hoùa coù chaát löôïng cao, coù khaû naêng caïnh tranh trong ñieàu kieän hoäi nhaäp; öu tieân voán cho caùc döï aùn coù hieäu quaû; chuù troïng môû roäng cho vay doanh nghieäp ngoaøi QD; kinh teá trang traïi trong SX noâng nghieäp … e) Toå chöùc toát heä thoáng kieåm tra, giaùm saùt hieäu quaû söû duïng voán vay cuûa hoä noâng daân; phoái hôïp ñòa phöông xaây döïng qui cheá xöû lyù nôï toàn ñoïng ñoái vôùi hoä vay voán phuø hôïp vôùi qui ñònh cuûa phaùp luaät vaø ñieàu kieän thöïc tieån cho vay voán nhoû leû ôû khu vöïc noâng thoân. Do tính chaát vay voán manh muùn vaø nhoû leû, vieäc kieåm tra, giaùm saùt söû duïng voán vay cuûa hoä SX (ñaïi boä phaän laø hoä noâng daân) laø coâng vieäc heát söùc phöùc taïp vaø toán keùm nhieàu chi phí. Thöïc hieän chöông trình lieân tòch giöõa NHNo VN vaø Hoäi Noâng daân Vieät Nam, Hoäi Lieân hieäp Phuï nöõ Vieät Nam, Hoäi Cöu Chieán binh Vieät nam, NHNo Bình Thuaän ñaõ toå chöùc maïng löôùi toå vay voán ôû khaép caùc chi nhaùnh caáp 2. Ngoaøi vieäc toán keùm chi phí hoa hoàng, chaát löôïng hoaït ñoäng cuûa heä thoáng toå noùi treân coøn thaáp, chöa töông xöùng vôùi yeâu caàu quaûn lyù voán. Toàn taïi naøy moät maët do caùn boä toå haïn cheá veà trình ñoä vaên hoùa, khoâng naém baét ñöôïc caùc qui ñònh cuûa phaùp luaät lieân quan vaø caùc nghieäp vuï cô baûn cuûa NHNo. Maët khaùc, do ñieàu kieän sinh nhai, neå nang tình laøng nghóa xoùm, khoâng coù ñöôïc nhöõng coâng cuï cheá taøi caàn thieát… neân hoaït ñoäng cuûa caùn boä toå chuû yeáu mang yù nghóa ñoäng vieân, nhaéc nhôû. Nhieàu tröôøng hôïp do söï giaùm saùt cuûa NHNo vaø ñòa phöông thieáu saâu xaùc, chaëc cheû, ñaõ daãn tôùi trình traïng toå tröôûng vay keù, chieám duïng tieàn voán cuûa toå vieân hoaëc hình thaønh heä thoáng “ coø ” tín duïng … Ñeå khaéc phuïc tình traïng naøy, theo chuùng toâi caàn saép xeáp laïi heä thoáng toå vay voán theo höôùng tinh goïn, hieäu quaû nhaèm tieát giaûm chi phí vaø naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng tín duïng. Maët khaùc, caàn nghieân cöùu aùp duïng moâ hình quaûn lyù treân cô sôû hình thaønh caùc toå chöùc tröïc thuoäc chính quyeàn ñòa phöông, ñöôïc NHNo traû coâng thoûa ñaùng, ñoàng thôøi coù qui cheá gaén traùch nhieäm cuûa ñòa phöông trong vieäc kyù duyeät hoà sô vay voán vôùi keát quaû giaùm saùt an toaøn voán tín duïng. 44 f) Taêng cöôøng coâng taùc kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä ñoái vôùi hoaït ñoäng tín duïng. Taïi NHNo Bình Thuaän, hoaït ñoäng tín duïng ñoùng goùp treân 90% doanh thu. Ñaây laø hoaït ñoäng coù yù nghóa quyeát ñònh ñeán hieäu quaû kinh doanh cuûa ñôn vò. Maët khaùc tín duïng cuõng laø nôi thöôøng baét nguoàn cho moïi thaønh coâng hoaëc ñoå vôû trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM nhö lyù luaän ñaõ chæ ra. Vì vaäy, coâng taùc giaùm saùt chaát löôïng tín duïng caàn phaûi ñöôïc ñaët leân haøng ñaàu. Kieåm tra noäi boä veà coâng taùc tín duïng caàn löu yù nhöõng noäi dung sau: (i) Kieåm tra vieäc chaáp haønh caùc qui ñònh cuûa phaùp luaät ñoái vôùi coâng taùc tín duïng thoâng qua hoà sô tín duïng. (ii) Kieåm tra troïng ñieåm ôû ñòa baøn tín duïng ñeå xöû lyù tieâu cöïc vaø ngaên ngöøa ruûi ro ñaïo ñöùc. (iii) Phoái hôïp ñòa phöông kieåm tra vaø uoán naén hieäu quaû söû duïng voán tín duïng. (iiii) coù chöong trình kieåm tra noäi boä nhaèm naâng cao kieán thöùc vaø naêng löïc cuûa caùn boä tín duïng. 3- Môû roäng maïng löôùi chi nhaùnh caáp 3 vaø phoøng giao dòch ôû nôi caàn thieát, taïo thuaän lôïi cho vieäc thu nhaän tieàn göûi cuûa caùc toå chöùc, caù nhaân trong vaø ngoaøi ñòa baøn. Thöïc tieãn cho thaáy ngaønh Böu chính vieãn thoâng ñaõ thöïc hieän toát vieäc huy ñoäng voán theo yeâu caàu cuûa Chính phuû. Trong nhieàu nhaân toá quyeát ñònh söï thaønh coâng cuûa ngaønh Böu chính vieãn thoâng ñoái vôùi coâng taùc huy ñoäng voán laø do coù maïng löôùi böu cuïc ôû haàu heát caùc ñôn vò haønh chính Xaõ, Phöôøng, Thò traán. Tuy nhieân, hoï khoâng coù ñöôïc lôïi theá theo phaùp luaät qui ñònh cuõng nhö tính truyeàn thoáng cuûa NHTM laø moái quan heä tín duïng - coâng cuï caàn thieát ñeå toå chöùc, caù nhaân phaùt trieån SXKD. Lôïi theá naøy gôïi chuùng toâi suy nghó vieäc môû roäng maïng löôùi ñeå vöøa ñaùp öùng kòp thôøi tín duïng phuïc vuï quaù trình chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, ñoàng thôøi môû roäng thu huùt tieàn göûi. Hôn nöõa, trong thôøi ñaïi ngaøy nay moïi vieäc tieát kieäm suy cho cuøng ñeàu laø tieát kieäm thôøi gian lao ñoäng. Khi coù nhu caàu göûi tieàn, caùc chuû theå coøn phaûi tính ñeán lôïi ích cuûa vieäc göûi moät moùn tieàn nhaát ñònh vaøo NH, sau khi hoï caân nhaéc caùc khoaûn chi phí cho vieäc naøy nhö: thôøi gian - loaïi chi phí ñaëc thuø, chi phí ñi laïi, chi phí cô hoäi cho vieäc göûi tieàn … Caùc yeáu toá ñoù neáu nhö khoâng ñöôïc giaûi quyeát moät caùch thoûa ñaùng thì hoï seõ khoâng göûi tieàn vaøo NH hoaëc ñaàu tö vaøo nôi maø hoï cho laø coù lôïi. Vieäc môû roäng maïng löôùi giao dòch nhö ñeà caäp ôû treân, tuy tröôùc maét NHNo Bình Thuaän coù khoù khaên veà cô sôû vaät chaát vaø con ngöôøi, tuy nhieân nhöõng yeáu toá höõu hình naøy hoaøn toaøn coù theå ñöôïc khaéc phuïc theo thôøi gian, trong khi nhöõng yeáu toá voâ hình 45 khaùc nhö: cô hoäi, uy tín, khaû naêng phaùt trieån … thì khoâng chôø ñôïi con ngöôøi. Hôn nöõa, vieäc laøm treân hoaøn toaøn coù lôïi cho töông lai neáu nhö NHNo Bình Thuaän muoán höôùng tôùi thò phaàn roäng lôùn mang tính chieán löôïc laâu daøi. Maët khaùc, nhöõng vöôùng maéc veà cô cheá söû duïng lao ñoäng hieän chöa ñöôïc giaûi quyeát moät caùch thieát thöïc theo yù nghóa toaøn duïng nhaân löïc, thì ñaây laø cô hoäi ñeå nhöõng caùn boä treû, coù naêng löïc töï khaúng ñònh mình, haïn cheá tình traïng chaûy maùu nhaân löïc sang caùc NHTM coù ñieàu kieän laøm vieäc vaø thu nhaäp toát hôn. 4- Töøng böôùc chuyeân nghieäp hoùa hoaït ñoäng marketing NH. Hoaït ñoäng Marketing cuûa NHNo Bình Thuaän coøn khaù môø nhaït, chaép vaù vaø naëng tính phong traøo. Nhieàu noäi dung Marketing tröïc tieáp lieân quan ñeán caùc nghieäp vuï NHTM chöa ñöôïc trieån khai moät caùch thöôøng xuyeân, baøi baûn; chaát löôïng Marketing thaáp, ña phaàn tieán haønh theo ñôït. Caùch laøm naøy chöa phuø hôïp vôùi ñaëc tröng marketing NH . Maëc khaùc, thò tröôøng noâng nghieäp, noâng thoân veà cô baûn chæ coù NHNo chieám lónh, ñaõ taïo cho caùc chi nhaùnh caáp 2, caáp 3 tö töôûng chuû quan, thoaû maõn, chöa coi troïng coâng taùc Marketing ñeå ñaët noù ñuùng vò trí trong hoaït ñoäng cuûa NHTM hieän ñaïi. Vì vaäy, caàn coù nhöõng böôùc ñi thích hôïp theo chieàu daøi laãn chieàu roäng cuûa coâng taùc marketing, trong ñoù coâng ñoaïn caàn löu yù laø: ñaøo taïo vaø boá trí caùn boä, xaây döïng chieán löôïc Marketing vaø trieån khai moät caùch ñoàng boä, phuø hôïp moâi tröôøng kinh doanh. 5- Caàn taïo cô cheá caïnh tranh laønh maïnh giöõa caùc chi nhaùnh caáp 2 tröïc thuoäc (taïm goïi laø caùc SBU – ñôn vò kinh doanh chieán löôïc) nhaèm naâng cao naêng löïc kinh doanh, taêng cöôøng khaû naêng ñeà khaùng nhöõng vaáp vaùp trong cô cheá thò tröôøng. Vôùi caùch toå chöùc hieän haønh, hoaït ñoäng NHNo Bình Thuaän bò phaân khuùc bôûi ñòa baøn haønh chính theo huyeän, thò, Thaønh phoá. Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi vieäc toå chöùc phaân khuùc thò tröôøng ñeå caùc SBU coù ñieàu kieän chuyeân saâu vôùi ñòa baøn hoaït ñoäng, ñoàng thôøi thuaän lôïi cho coâng taùc quaûn trò, ñieàu haønh. Tuy nhieân, cuõng chính caùch toå chöùc naøy ñaõ taïo tö töôûng ñoäc quyeàn, taïo cho caùc SBU töï maõn, giaûm khaû naêng töï thaân vaän ñoäng vöôn leân trong cô cheá thò tröôøng. Trong nhieàu tröôøng hôïp, chính töø naêng löïc kinh doanh yeáu keùm, khoâng ñaùp öùng ñaày ñuû caùc yeâu caàu cuûa kinh teá thò tröôøng ñaõ daãn ñeán maát khaùch haøng veà tay NHTM khaùc, giaûm thò phaàn tín duïng vaø dòch vuï. Ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy, beân caïnh vieäc tieáp tuïc duy trì ñieàu haønh theo phaân khuùc thò tröôøng ñaõ coù, caàn taïo cô cheá cho caùc SBU ñöôïc hoaït ñoäng ñan xen 46 giöõa caùc phaân khuùc vôùi nhau, hình thaønh cô cheá canh tranh laønh maïnh trong noäi boä ñeå naâng cao naêng löïc kinh doanh cuûa caùc SBU trong cô cheá thò tröôøng döïa treân neàn taûng tö töôûng raát daân gian: Thöøa trong nhaø môùi ra ngöôøi ngoaøi. 6- Naâng cao chaát löôïng ñoäi nguõ caùn boä vieân chöùc töø caùn boä quaûn trò ñieàu haønh ñeán caùn boä taùc nghieäp, gaén lieàn vôùi vieäc boá trí moät caùch phuø hôïp caùn boä coù phaåm chaát ñaïo ñöùc, trình ñoä, naêng löïc thöïc tieãn vaøo caùc vò trí then choát caùc caáp. Lyù luaän vaø thöïc tieãn ñeàu khaúng ñònh yeáu toá con ngöôøi luoân giöõ vai troø quan troïng trong caùc hoaït ñoäng SXKD vaø caøng quan troïng hôn nöõa ôû nhöõng khaâu maø maùy moùc thieát bò duø hieän ñaïi ñeán ñaâu cuõng khoâng theå thay theá ñöôïc con ngöôøi. Coù theå thaáy raèng vaán ñeà con ngöôøi luoân ñöôïc ñeà caäp nhö moät giaûi phaùp trung taâm ñeå giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà mang tính noäi haøm cuûa haøm soá hieäu quaû kinh doanh. Ñeå khai thaùc vaø söû duïng voán moät caùch coù hieäu quaû, yeâu caàu veà chaát löôïng nhaân löïc luoân ñöôïc ñaët ra moät caùch nghieâm tuùc. Ñoái vôùi hoaït ñoäng NHTM, yeâu caàu ñaët ra ñoái vôùi ñoäi nguõ caùn boä veà kieán thöùc khoâng chæ döøng laò ôû söï hieåu bieát nghieäp vuï NH, maø coøn phaûi coù kieán thöùc phaùp luaät, hieåu bieát veà kinh teá thò tröôøng, hieåu bieát moâi tröôøng kinh doanh vaø kieán thöùc veà nhöõng ngaønh lieân quan … nhaèm thöïc hieän toát caùc nghieäp vuï NHTM. Maëc duø hieän nay ñoäi nguõ caùn boä vieân chöùc NHNo Bình Thuaän veà cô baûn ñaõ ñöôïc ñaøo taïo laïi vaø boå sung khaù nhieàu nhaân toá môùi, nhöng vaãn coøn nhieàu baát caäp veà trình ñoä, naêng löïc quaûn trò, ñieàu haønh laãn taùc nghieäp. Toàn taïi treân ñaõ daãn ñeán heä quaû sau: khaû naêng tieáp caän moâi tröôøng kinh doanh, naêng löïc caïnh tranh, khaû naêng tieáp caän vaø xöû lyù coâng ngheä môùi bò haïn cheá ; phaùt sinh nhieàu ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh. Do vaäy tröôùc xu theá hoäi nhaäp cuûa NHNo VN, maø ôû ñoù kieán thöùc kinh teá thò tröôøng, söï hieåu bieát phaùp luaät vaø nhöõng nghieäp vuï NHTM hieän ñaïi trong thôøi kyø buøng noå coâng ngheä thoâng tin laø cöïc kyø quan troïng, ñoøi hoûi NHNo Bình Thuaän caàn coù chieán löôïc ñaøo taïo, quy hoaïch vaø söû duïng caùn boä caùc caáp ñeå ñaùp öùng yeâu caàu tröôùc maét cuõng nhö laâu daøi. Caàn chaán chænh coâng taùc tuyeån duïng, ñaøo taïo vaø ñaøo taïo laïi moät caùch coù choïn loïc theo höôùng taêng cöôøng chaát löôïng nhaân löïc. Vieäc söû duïng caùn boä phaûi gaén vôùi caùc khaâu then choát, baûo ñaûm caùc tieâu chuaån qui ñònh. Trong coâng taùc qui hoaïch, ñaøo taïo caàn coù nhöõng böôùc ñoät phaù theo höôùng thöïc söï troïng duïng nhaân taøi; môû roäng ñoái töôïng ñaøo taïo sau ñaïi hoïc ñoái vôùi caùn boä quy hoaïch vaøo chöùc danh laõnh ñaïo chi nhaùnh caáp 1 vaø caáp 2; coù chính saùch khuyeán khích töï nghieân cöùu naâng cao kieán thöùc vaø naêng löïc. Haøng naêm, daønh kinh phí thoûa ñaùng ñeå môû lôùp ñaøo taïo ngaén haïn veà nghieäp vuï 47 NHTM hieän ñaïi. Aùp duïng bieän phaùp kieåm tra kieán thöùc vaø naêng löïc theo ñònh kyø qua ñoù saép xeáp laïi caùn boä phuø hôïp naêng löïc, sôû tröôøng töøng ngöôøi, coù chính saùch giaûi quyeát ñoái vôùi caùn boä khoâng ñuû trình ñoä, naêng löïc. Rieâng vieäc phaân coâng caùn boä tín duïng phuï traùch ñiaï baøn caàn coù nhöõng böôùc ñoåi môùi phuø hôïp. Hieän nay, caùn boä tín duïng thöôøng ñöôïc phaân coâng chuû yeáu theo ñòa baøn haønh chính. Vôùi caùch laøm naøy, caùn boä tín duïng seõ gaëp khoù khaên trong vieäc phaân tích caùc döï aùn chuyeân saâu, theo ngaønh kinh teá hoaëc theo loaïi hình kinh teá. Vì vaäy, cuøng vôùi vieäc naâng cao trình ñoä, naêng löïc ñoäi nguõ caùn boä tín duïng, tuøy theo moâi tröôøng kinh doanh, coù theå boá trí caùn boä tín duïng theo höôùng chuyeân moân hoùa ñaàu tö, cho vay theo ngaønh kinh teá hoaëc theo loaïi hình kinh teá, ñoái taùc vay voán … Caàn coù chính saùch thöôûng, phaït nghieâm minh, taïo tö töôûng vaø ñoäng löïc vöôn leân cuûa CBVC trong ñôn vò. 7- Naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû coâng taùc kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä. Heä thoáng kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä thuoäc boä maùy ñieàu haønh , giuùp Toång Giaùm ñoác (Giaùm ñoác)ñieàu haønh thoâng suoát , an toaøn vaø ñuùng phaùp luaät moïi hoaït ñoäng nghieäp vuï cuûa toå chöùc tín duïng. [16] Cô caáu heä thoáng kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä cuûa NHNo Bình Thuaän roäng khaép töø chi nhaùnh caáp 1 ñeán chi nhaùnh caáp 2. Nhöõng naêm qua heä thoáng kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä cuûa NHNo Bình Thuaän ñaõ coù nhieàu coá gaéng thöïc hieän nhieäm vuï ñaët ra. Tuy nhieân do vöøa khoâng ñuû löôïng vaø chaát , vöøa thieáu oån ñònh veà nhaân löïc, neân vieäc kieåm tra, giaùm saùt nghieäp vuï chuyeân moân caû chieàu roäng laãn chieàu saâu nhìn chung chöa chaát löôïng chöa cao. Tröôùc tình hình ngaøy caøng phaùt sinh nhieàu nghieäp vuï môùi cuûa NHTM hieän ñaïi, ñang ñaët ra nhieàu thaùch thöùc môùi ñoái vôùi hoaït ñoäng kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä cuûa NHNo Bình Thuaän, ñoù laø: (i) tình traïng tuït haäu veà quaûn trò ñieàu haønh, taùc nghieäp vaø hoaïch ñònh chieán löôïc kinh doanh. (ii) söï yeáu keùm veà chuyeân moân, haïn cheá kieán thöùc phaùp luaät … daãn ñeán sai soùt trong caùc lónh vöïc chuyeân moân, aûnh höôûng ñeán chaát löôïng tín duïng, ñaàu tö vaø dòch vuï; haïn cheá naêng löïc caïnh tranh. (iii) naêng suaát lao ñoäng keùm, chi phí taêng cao, xu höôùng MC=MR raát caän keà laøm baûo hoøa lôïi nhuaän kinh doanh. Thöïc hieän loä trình tieán veà an toaøn, chaát löôïng vaø hieäu quaû trong hoaït ñoäng, vieäc toå chöùc hoaït ñoäng cuûa heä thoáng kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä NHNo Bình Thuaän caàn quan taâm moät soá vaán ñeà sau : 48 - Thöôøng xuyeân cuûng coá kieán thöùc phaùp luaät vaø naêng löïc chuyeân moân nghieäp vuï, ñoàng thôøi coù cheá ñoä ñaõi ngoä thoûa ñaùng ñoái vôùi ngöôøi laøm coâng taùc kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä; taïo ñieàu kieän ñeå caùn boä kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä theå hieän tính öu vieät veà kieán thöùc phaùp luaät vaø chuyeân moân nghieäp vuï theo nghóa chieàu roäng laãn chieàu saâu. Beân caïnh cheá ñoä ñaõi ngoä caàn coù quy ñònh cuï theå veà cheá ñoä traùch nhieäm cuûa heä thoáng kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä, trong moái lieân quan vôùi ñoä an toaøn vaø hieäu quaû trong kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän. Caàn saép xeáp vaø boå sung ñoäi nguõ caùn boä kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä ñuû tieâu chuaån, traùnh söï thieáu oån ñònh veà nhaân löïc. - Caàn boá trí trong heä thoáng chi nhaùnh caáp 1 vaø caáp 2 moät caùn boä chuyeân traùch veà phaùp luaät ( Rieâng taïi chi nhaùnh caáp 2, caùn boä kieåm tra kieåm soaùt noäi boä coù theå kieâm nhieäm coâng taùc phaùp luaät hoaëc hôïp ñoàng vôùi ngaønh tö phaùp ). Vieäc ban haønh caùc vaên baûn noäi boä vaø ngoaïi ngaønh nhaát thieát phaûi thoâng qua tö vaán thuoäc heä thoáng kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä. 8- Tieát giaûm moät soá khoaûn chi phí hoaït ñoäng kinh doanh nhö: chi phí trích döï phoøng ruûi ro, chi phí traû laõi tieàn göûi vaø phí söû duïng voán cuûa NHNo VN, chi phí hoa hoàng maïng löôùi toå vay voán … baèng caùc bieän phaùp: - Naâng cao chaát löôïng lao ñoäng trong ñôn vò qua caùc giaûi phaùp ñaõ neâu treân. - Naâng cao chaát löôïng tín duïng, giaûm thieåu nôï quaù haïn, ñaëc bieät laø nôï xaáu. - Ñaåy maïnh taêng tröôûng nguoàn huy ñoäng taïi choå, ñoåi môùi cô caáu nguoàn huy ñoäng treân cô sôû taêng cöôøng nguoàn voán giaù reû nhaèm giaûm chi phí voán. - Tinh goïn maïng löôùi toå vay voán theo nguyeân taéc chaát löôïng vaø hieäu quaû… III. Moät soá kieán nghò vôùi NHNo VN . 1- Caàn xaây döïng chính saùch phaân phoái thu nhaäp noäi boä hôïp lyù, nhaèm khuyeán khích naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng lao ñoäng, taêng hieäu quaû kinh doanh. Nguyeân lyù trieát hoïc Maùc-Leânin ñaõ chæ ra: Vaät chaát quyeát ñònh yù thöùc. Tuy nhieân khi vaän duïng trong thöïc tieãn thì khoâng phaûi ôû ñaâu cuõng dieãn ra troâi chaûy. NHNo VN trong thôøi daøi, veà cô baûn vaãn aùp duïng cô cheá traû löông bình quaân. Ñieàu naøy ñaõ laøm giaûm ñoäng löïc kinh doanh, laøm naûn chí nhöõng ngöôøi coù coâng ñoùng goùp lôùn vaøo keát quaû kinh doanh, ñaëc bieät laø ñoäi nguõ nhaân vieân treû coù naêng 49 löïc. Caùch phaân phoái treân cuõng ñaõ san baèng khoaûng caùch veà naêng löïc vaø traùch nhieäm giöõa caùc caáp quaûn trò vieân vôùi nhaân vieân thöøa haønh. Vieäc nhaân vieân thöøa haønh ñöôïc traû löông kinh doanh ngang baèng hoaëc cao hôn quaûn trò vieân; hoaëc ngöôøi laøm vieäc coù naêng suaát, chaát löôïng thaáp nhöng ñöôïc traû löông cao hôn ngöôøi khaùc dieãn ra khaù phoå bieán. Thöïc hieän chính saùch caûi caùch tieàn löông, ngaøy 31/10/2005 Hoäi ñoàng quaûn trò NHNo VN ñaõ ban haønh cô cheá traû löông trong heä thoáng NHNo VN theo Quyeát ñònh 490/QÑ/NHNo-LÑTL. Cô cheá naøy veà hình thöùc coù tích cöïc hôn do coù chuù troïng ñeán vieäc phaân phoái löông kinh doanh. Tuy nhieân, theo chuùng toâi thì cô cheá traû löông naøy vaãn chöa phaûn aùnh ñaày ñuû yù nghóa tích cöïc cuûa tieàn löông ñoái vôùi ngaønh kinh doanh – NHNo VN, chöa phaân ñònh moät caùch roõ raøng moái quan heä giöõa coáng hieán vaø höôûng thuï trong ñoäi nguõ CBVC. Vaán ñeà naøy coøn nhieàu baát hôïp lyù khaùc maø trong phaïm vi luaän vaên khoâng theå lieät keâ heát. Nhìn chung, cô cheá traû löông môùi cuûa NHNo VN vaãn chöa ñoaïn tuyeät vôùi chuû nghóa bình quaân. Ñeå giaûi quyeát toàn taïi treân, NHNo VN caàn xöû lyù nhö sau: a) Ban haønh qui ñònh phaân phoái tieàn löông theo nguyeân taéc: traõ löông theo lao ñoäng. Nhö vaäy, ngoaøi tieàn löông nhaø nöôùc qui ñònh ñöôïc phaân phoái treân cô sôû heä soá löông vaø möùc löông toái thieåu, thì phaàn tieàn löông kinh doanh phaûi ñöôïc phaân phoái thoûa ñaùng theo keát quaû lao ñoäng. NHNo hoaøn toaøn coù theå laøm ñöôïc vieäc naøy. Trong thöïc thi neáu coù vöôùng maéc laø ôû choã: ñöa ra tieâu chí hôïp lyù ñeå phaân phoái tieàn löông, saép xeáp laïi ñoäi nguõ caùn boä vieân chöùc cho phuø hôïp trình ñoä, naêng löïc, maïnh daïn ñeà baït caùn boä treû coù ñuû phaåm chaát ñaïo ñöùc, trình ñoä, naêng löïc vaøo caùc vò trí xöùng ñaùng. b) Ban haønh cô cheá khen thöôûng xöùng ñaùng cho nhöõng phaùt kieán khoa hoïc ñöôïc aùp duïng coù hieäu quaû, nhöõng saùng kieán caûi tieán kyõ thuaät, coâng ngheä NH, cuõng nhö nhöõng ñoùng goùp cuï theå veà hieäu quaû kinh doanh. 2- Caàn thay ñoåi moät soá chæ tieâu hieäu quaû kinh doanh. Thöïc hieän thoâng tö soá 49/2004/TT-BTC ngaøy 03/06/2004 cuûa Boä Taøi chính veà höôùng daãn chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng taøi chính cuûa caùc toå chöùc Tín duïng nhaø nöôùc, NHNo VN ñaõ cuï theå hoùa baèng vieäc qui ñònh heä thoáng chæ tieâu kinh doanh trong heä thoáng NHNo VN, trong ñoù chæ tieâu cheânh leäch laõi suaát bình quaân (*) vaø quõy thu nhaäp (thu nhaäp tröø (-) chi phí chöa tính löông) ñöôïc söû duïng ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû kinh doanh cuûa caùc ñôn vò tröïc thuoäc. 50 Toång thu laõi cho vay – Toång chi traû laõi TG,TV (*) = Toång nguoàn voán kinh doanh bình quaân Veà cô baûn, heä thoáng chæ tieâu treân ña phaàn ñaùp öùng yeâu caàu cuûa thoâng tö 49 neâu treân vaø phuø hôïp thöïc tieãn. Tuy nhieân, chæ tieâu cheânh leäch laõi suaát bình quaân caàn xem xeùt laïi tính tieân tieán cuûa noù. Chæ tieâu naøy coù öu ñieåm laø: taùc ñoäng tích cöïc trong vieäc taän thu laõi cho vay vaø giaûm chi phí voán. Tuy nhieân, chæ tieâu naøy theo chuùng toâi coù moät soá haïn cheá nhö sau: - Khoâng gaén vôùi keát quaû kinh doanh cuoái cuøng - lôïi nhuaän. Lyù giaûi vaán ñeà naøy ñeå thaáy raèng maëc duø moät chi nhaùnh caáp 1 coù theå cheânh leäch laõi suaát bình quaân ñeán 0,45%/thaùng (ñaït loaïi A laø 0,4%/thaùng) nhöng quõy thu nhaäp vaãn thaáp hôn caùc ñôn vò khaùc do chi phí hoaït ñoäng kinh doanh lôùn, ñaëc bieât laø chi phí döï phoøng ruûi ro tín duïng. - Haïn cheá khaû naêng taùc ñoäng chi nhaùnh trong vieäc toái ña hoùa lôïi nhuaän, taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh qua laõi suaát, khoâng khuyeán khích môû roäng tín duïng. Chuùng ta ñaõ bieát muïc tieâu cuûa doanh nghieäp laø toái ña hoùa lôïi nhuaän, moïi noã löïc chæ döøng laïi khi doanh thu bieân baèng vôùi chi phí bieân (MR=MC). Nhö vaäy, tyû leä cheânh leäch laõi suaát bình quaân khoâng phaûn aùnh ñaày ñuû hieäu quaû kinh doanh kyø voïng, do khoâng ai coù theå kyø voïng cheânh leäch laõi suaát bình quaân ôû moät soá lôùn höõu haïn nhöng lôïi nhuaän chæ ñaït con soá beù. - Söï toàn taïi cuûa chæ tieâu naøy, NHNo VN seõ khoâng thuaän lôïi trong vieäc ñieàu haønh laõi suaát theo cô cheá laõi suaát thoûa thuaän, haïn cheá söï naêng ñoäng, saùng taïo cuûa heä thoáng caùc chi nhaùnh tröïc thuoäc. Ñeå khaéc phuïc nhöõng haïn cheá neâu treân, ñoàng thôøi thöïc hieän phaân phoái thoûa ñaùng quõy löông theo ñôn giaù, theo chuùng toâi, NHNo VN caàn ñöa ra chæ tieâu lôïi nhuaän tröôùc thueá (doanh thu tröø (-) chi phí) ñeå thay theá chæ tieâu cheânh leäch laõi suaát bình quaân/thaùng vaø chæ tieâu quõy thu nhaäp ñoái vôùi caùc chi nhaùnh caáp 1. 3- Caàn môû roäng hoaït ñoäng treân thò tröôøng tieàn teä lieân NH ñoái vôùi chi nhaùnh caáp 1 trong heä thoáng NHNo VN. 51 Hieän taïi, caùc chi nhaùnh caáp 1 chöa ñöôïc quan heä vay voán caùc NHTM khaùc treân ñòa baøn thoâng qua hoaït ñoäng cuûa thò tröôøng tieàn teä lieân NH. Vaán ñeà naøy ñaõ taïo ra aùch taéc trong vieäc löu thoâng voán töø nôi thöøa ñeán thieáu. Ñeå linh hoaït, kòp thôøi trong vieäc xöû lyù nguoàn voán theo quan heä cung caàu, NHNo VN caàn coù cô cheá cho pheùp caùc chi nhaùnh caáp 1 tröïc thuoäc ñöôïc tröïc tieáp vay möôïn voán laãn nhau giöõa caùc NHTM treân ñòa baøn nhaèm giaûi quyeát caùc nhu caàu ñaàu tö, cho vay, thanh toaùn vaø caùc nhu caàu thanh khoaûn cuûa khaùch haøng, gaén lieàn vôùi caùc bieän phaùp keá hoaïch hoùa nguoàn voán vaø chuû ñoäng trong hoaït ñoäng kinh doanh. 4- Môû roäng quyeàn haïn cuûa caùc chi nhaùnh caáp 1 trong heä thoáng ñoái vôùi hoaït ñoäng Marketing, ñaëc bieät laø hoaït ñoäng taøi trôï. Marketing NH laø noäi dung khoâng theå thieáu trong hoaït ñoäng NHTM hieän ñaïi. Hieän taïi, hoaït ñoäng Marketing NH ôû caùc chi nhaùnh caáp 1 chuû yeáu chæ giôùi haïn ôû coâng taùc tuyeân truyeàn, quaûng baù hình aûnh vaø saûn phaåm cuï theå cuûa NHNo. Caùc hoaït ñoäng taøi trôï coâng taùc xaõ hoäi, töø thieän chuû yeáu taäp trung ôû truï sôû chính NHNo VN. Söï thaønh coâng trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc ñôn vò tröïc thuoäc laø yeáu toá goùp phaàn taïo theá löïc kinh doanh cuûa NHNo VN noùi chung. Söï thaønh coâng ñoù gaén lieàn vôùi teân tuoåi, hình aûnh cuûa moãi ñôn vò tröïc thuoäc. Vì vaäy, vieäc môû roäng qui moâ tuyeân truyeàn quaûng baù thöông hieäu, trong ñoù coù hoaït ñoäng taøi trôï laø heát söùc caàn thieát cho caùc chi nhaùnh caáp 1 tröïc thuoäc. 5- Ñieàu haønh linh hoaït vaø coù hieäu quaû cô cheá laõi suaát thoûa thuaän theo xu höôùng töï do hoùa laõi suaát. Ñeå goùp phaàn vaøo taêng cöôøng hieäu quaû kinh doanh, laõi suaát phaûi ñöôïc ñieàu haønh treân neàn taûng caïnh tranh vôùi caùc toå chöùc tín duïng khaùc, baûo ñaûm lôïi nhuaän trong kinh doanh. Ñeå thöïc hieän troâi chaûy, coù hieäu quaû, vieäc quaûn trò ñieàu haønh laõi suaát kinh doanh phaûi baûo ñaûm tính thoáng nhaát trong heä thoáng NHNo VN töø khaâu ban haønh heä thoáng vaên baûn phaùp qui ñeán vieäc trieån khai vaø kieåm tra vieäc toå chöùc thöïc hieän. Treân cô sôû ñoù, chuùng toâi xin ñeà xuaát nhö sau: a) Ñònh höôùng ñieàu haønh laõi suaát theo cô cheá saøn laõi suaát cho vay, traàn laõi suaát huy ñoäng. Ñeå phaùt huy naêng löïc caïnh tranh, hieäu quaû kinh doanh, söû duïng lôïi theá veà moâi tröôøng kinh doanh, NHNo VN coù theå qui ñònh saøn laõi suaát cho vay vaø traàn laõi suaát tieàn göûi ñoái vôùi khu vöïc noâng thoân vaø nhöõng nôi ít caïnh tranh, nhöõng khu vöïc 52 coøn laïi khoâng caàn quy ñònh, nhöng caàn phaûi qui ñònh theâm veà möùc saøn cheânh leäch laõi suaát cho vay vaø huy ñoäng ñeå baûo ñaûm kinh doanh coù laõi. Treân cô sôû ñoù, heä thoáng chi nhaùnh NHNo ñieàu haønh laõi suaát treân cô sôû tình hình caïnh tranh vaø cung caàu voán, phuø hôïp ñaëc thuø cuûa moâi tröôøng kinh doanh. Beân caïnh caàn qui ñònh vaø coâng boá laõi suaát ñieàu hoøa voán noäi boä haøng thaùng theo töøng nhoùm tieàn göûi ñeå laøm cô sôû cho caùc chi nhaùnh tröïc thuoäc chuû ñoäng aùp duïng laõi suaát huy ñoäng vaø laõi suaát cho vay phuø hôïp. b) Ñeå thöïc hieän ñònh höôùng treân, tröôùc maét caàn coù caùc giaûi phaùp höõu hieäu trong ñieàu haønh laõi suaát theo cô cheá laõi suaát thoûa thuaän hieän haønh. Caàn baõi boû qui ñònh laõi suaát cöùng, ñoàng thôøi linh hoaït vaø coù hieäu quaû trong vieäc ñieàu haønh traàn laõi suaát huy ñoäng, saøn laõi suaát cho vay trong toaøn heä thoáng. Cuï theå nhö sau: + Ñoái vôùi laõi suaát cho vay: Laõi suaát naøy caàn ñieàu chænh linh hoaït, phuø hôïp töøng thôøi kyø, töøng khu vöïc ñoái vôùi loaïi cho vay ngaén haïn, trung haïn, daøi haïn döïa treân tình hình cung caàu voán vaø caïnh tranh. Treân cô sôû ñoù, caùc chi nhaùnh trong heä thoáng caên cöù tình hình cung - caàu voán, chi phí voán ñeå aùp duïng laõi suaát baûo ñaûm caïnh tranh vaø coù lôïi nhuaän. + Ñoái vôùi laõi suaát huy ñoäng: caàn qui ñònh traàn laõi suaát theo töøng nhoùm tieàn göûi phuø hôïp phaân nhoùm trích döï tröõ baét buoäc vaø tính chaát thanh khoaûn cuûa töøng nhoùm, chaúng haïn: tieàn göûi khoâng kyø haïn, nhoùm tieàn göûi coù kyø haïn döôùi 6 thaùng, nhoùm tieàn göûi coù kyø haïn treân 6 thaùng ñeán 12 thaùng vaø nhoùm tieàn göûi kyø haïn treân 12 thaùng. Treân cô sôû ñoù, chi nhaùnh caáp 1 seõ qui ñònh traàn laõi suaát theo töøng ñòa baøn ñeå caùc chi nhaùnh tröïc thuoäc thöïc hieän. + Ñoái vôùi laõi suaát ñieàu hoøa voán: Ñeå laõi suaát ñieàu hoøa voán trôû thaønh coâng cuï taùc ñoäng moät caùch nhaïy beùn vaø linh hoaït vaøo vieäc kích thích taêng tröôûng nguoàn voán huy ñoäng, höôùng daãn heä thoáng NHNo VN thöïc hieän coù hieäu quaû cô cheá traàn laõi suaát huy ñoäng, saøn laõi suaát cho vay thì möùc laõi suaát ñieàu hoøa voán noäi boä phaûi caên cöù laõi suaát thò tröôøng vaø trong phaïm vi cuûa “mieàn xaùc ñònh” cheânh leäch laõi suaát neâu treân; phaûi uyeån chuyeån, linh hoaït, kòp thôøi trong töøng thôøi kyø vaø theo thôøi haïn. + Gaén ñieàu haønh laõi suaát vôùi thöïc hieän chính saùch khaùch haøng. Döïa treân cô sôû phaân loaïi khaùch haøng theo heä thoáng tieâu chí phuø hôïp, aùp duïng laõi suaát thoûa thuaän ñoái vôùi khaùch haøng truyeàn thoáng, khaùch haøng tieàm naêng, khaùch haøng muïc tieâu… moät caùch linh hoaït vaø phuø hôïp, nhaèm môû roäng thò phaàn, taêng naêng löïc caïnh tranh. 53 Keát luaän Trong ñieàu kieän neàn kinh teá – xaõ hoäi tænh Bình Thuaän coøn khoù khaên vaø chöa thoaùt khoûi tình traïng tænh ngheøo, hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän trong moâi tröôøng ñaày ruûi ro, naêng löïc vaø hieäu quûa kinh doanh coøn haïn cheá, ñaõ ñaët ra cho NHNo Bình Thuaän nhieàu vaán ñeà lieân quan ñeán ñònh höôùng vaø giaûi phaùp hoaït ñoäng nhaèm naâng cao hieäu quaû kinh doanh. Ñeå giaûi quyeát yeâu caàu treân, luaän vaên ñaõ nghieân cöùu moät soá noäi dung cô baûn cuûa hoaït ñoäng NHTM, nghieân cöùu thöïc traïng hoaït ñoäng cuûa NHNo Bình Thuaän giai ñoaïn 2001-2004 vaø ñeà xuaát heä thoáng giaûi phaùp. Qua ba chöông trình baøy, luaän vaên ñaõ neâu leân nhöõng luaän cöù khoa hoïc vaø thöïc tieån ñeå taäp trung luaän giaûi caùc vaán ñeà: 1- Laøm roõ moät soá vaán ñeà lyù luaän cô baûn veà NHTM, trong ñoù troïng taâm laø caùc ñaëc tröng hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHTM , nhöõng vaán ñeà veà hieäu quaû kinh doanh, ñoàng thôøi ñeà caäp moái quan heä giöõa chuùng trong hoaït ñoäng kinh doanh NHTM. 2- Luaän vaên ñaõ ñaùnh giaù, phaân tích nhöõng neùt cô baûn veà thöïc traïng kinh teá– xaõ hoäi tænh Bình Thuaän vaø hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän töø naêm 2001 ñeán 2004, laøm roõ nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc, nhöõng haïn cheá vaø nguyeân nhaân. 3- Töø vieäc khaùi quaùt nhöõng noäi dung ôû chöông I vaø chöông II, caên cöù ñònh höôùng phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi treân ñòa baøn giai ñoaïn 2005 – 2010 vaø ñònh höôùng hoaït ñoäng cuûa NHNo VN tröôùc theàm hoäi nhaäp, luaän vaên ñaõ ñöa ra ñònh höôùng vaø moät soá giaûi phaùp hoaït ñoäng cuûa NHNo Bình Thuaän giai ñoaïn 2005-2010 nhö sau: 3.1/ Ñònh höôùng hoaït ñoäng kinh doanh NHNo Bình Thuaän giai ñoaïn 2005- 2010 bao goàm: (i) Ñaåy maïnh thu huùt nguoàn huy ñoäng taïi ñòa phöông, (ii) Môû roäng qui moâ, taêng cöôøng chaát löôïng tín duïng, dòch vuï theo höôùng chieám lónh ña phaàn thò tröôøng noâng thoân, taïo ñieàu kieän taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh taïi ñòa baøn ñoâ thò. (iii) Cuûng coá vaø taêng cöôøng chaát löôïng nguoàn nhaân löïc treân cô sôû ñaøo taïo, ñaøo taïo laïi vaø boá trí nhaân löïc hôïp lyù. (iiii) Taïo hình aûnh vaên hoùa NHNo VN moät caùch ñaäm neùt trong taâm trí khaùch haøng baèng caùc bieän phaùp Marketing phuø hôïp, thöïc 54 hieän coù hieäu quaû chính saùch khaùch haøng nhaèm môû roäng thò phaàn. (iiiii) Tranh thuû söï ñoàng thuaän cuûa ñòa phöông thoâng qua vieäc goùp phaàn coù hieäu quaû vaøo phaùt trieån kinh teá vaø laøm toát coâng taùc xaõ hoäi treân ñòa baøn. 3.2/ Caùc giaûi phaùp cô baûn ñeå taêng cöôøng hieäu quaû kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän bao goàm: (i) Ñaåy maïnh huy ñoäng voán, môû roäng qui moâ vaø chaát löôïng tín duïng, dòch vuï. (ii) Môû roäng maïng löôùi chi nhaùnh caáp 3 vaø phoøng giao dòch ôû nôi caàn thieát. (iii) Töøng böôùc chuyeân nghieäp hoùa hoaït ñoäng marketing NH. (iiii) Taïo cô cheá caïnh tranh laønh maïnh giöõa caùc chi nhaùnh caáp 2 tröïc thuoäc.(iiiii) Naâng cao chaát löôïng ñoäi nguõ caùn boä vieân chöùc töø caùn boä quaûn trò ñieàu haønh ñeán caùn boä taùc nghieäp, gaén lieàn vôùi vieäc boá trí caùn boä moät caùch phuø hôïp.(iiiiii) Taêng cöôøng coâng taùc kieåm tra, kieåm soaùt noäi boä.(iiiiiii) Tieát giaûm moät soá khoaûn chi phí hoaït ñoäng kinh doanh nhö: chi phí trích döï phoøng ruûi ro, chi phí traû laõi tieàn göûi vaø phí ñieàu hoøa voán cuûa NHNo VN … (iiiiiiii) Coù chính saùch phaân phoái thu nhaäp noäi boä hôïp lyù. 3.3/ Moät soá kieán nghò vôùi NHNo VN lieân quan ñeán caùc vaán ñeà: (i) Chính saùch phaân phoái thu nhaäp hôïp lyù trong heä thoáng NHNo VN . (ii) Thay ñoåi moät soá chæ tieâu hieäu quaû kinh doanh. (iii) Caàn môû roäng hoaït ñoäng treân thò tröôøng tieàn teä lieân NH ñoái vôùi chi nhaùnh caáp 1. (iiii) Môû roäng quyeàn haïn cuûa caùc chi nhaùnh caáp 1 trong hoaït ñoäng Marketing, ñaëc bieät laø hoaït ñoäng taøi trôï. (iiiii) Chính saùch ñieàu haønh laõi suaát thoûa thuaän theo loä trình töï do hoùa laõi suaát. Naâng cao hieäu quaû kinh doanh ñoái vôùi NHNo Bình Thuaän – chi nhaùnh caáp 1 trong heä thoáng NHNo VN laø vaán ñeà ñoøi hoûi nhieàu coâng söùc vaø thôøi gian, luaän vaên chöa coù ñieàu kieän ñi saâu vaøo phaân tích hieäu quaû kinh doanh cuûa NHNo Bình Thuaän trong moái quan heä so saùnh vôùi caùc NHTM khaùc treân ñòa baøn, cuõng nhö vôùi caùc chi nhaùnh NHNo caáp 1 khu vöïc mieàn Ñoâng Nam Boä, maø chuû yeáu phaân tích nhöõng neùt cô baûn veà moâi tröôøng ngoaïi vi, moâi tröôøng noäi taïi vaø soi roïi vôùi moät soá vaán ñeà lyù luaän nhö ñaõ neâu treân. Tuy nhieân, do khuoân khoå giôùi haïn veà thôøi gian, ñieàu kieän coâng taùc vaø khaû naêng tieáp caän coøn nhieàu haïn cheá caû trong lyù luaän vaø thöïc tieãn, vì vaäy noäi dung luaän vaên khoâng theå traùnh khoûi nhöõng khieám khuyeát. Vôùi kyø voïng baûn luaän vaên phaûn aùnh ñöôïc moät soá noäi dung nghieân cöùu khoa hoïc, ñoàng thôøi laø tö lieäu trong quaù trình coâng taùc thöïc tieån, chuùng toâi raát mong ñöôïc tieáp thu yù kieán ñoùng goùp cuûa caùc nhaø khoa hoïc ñeå tieáp tuïc nghieân cöùu, boå sung nhöõng vaán ñeà coøn khieám khuyeát. 55 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO --------- [1] Paul A. Samuelson – Kinh teá hoïc taäp 2 – nhaø xuaát baûn Taøi chính TPHCM 2004. [2] Edward W. Reed Ph.D vaø Edward K. Gill Ph.D – Ngaân haøng thöông maïi – nhaø xuaát baûn Thoáng keâ – TPHCM 2004. [3] GS – TS Leâ Vaên Tö – Ngaân haøng Thöông maïi – Nhaø xuaát baûn Taøi chính – TPHCM 2004. [4] Caùc Ñònh Cheá Taøi Chính – nhaø xuaát baûn Thoáng Keâ – TPHCM 2004. [5] PGS – TS Leâ Vaên Teà vaø Th.S Nguyeãn Thò Xuaân Lieãu – Quaûn Trò Ngaân Haøng Thöông Maïi – nhaø xuaát baûn Thoáng Keâ – TPHCM 2003. [6] Nguyeãn Vaên Luaân – Caùc Nguyeân Lyù Tieàn Teä Ngaân haøng vaø Thò Tröôøng Taøi Chính – nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc quoác gia TPHCM 2004. [7] Buøi Xuaân Chænh – Giaûi phaùp cuûng coá vaø naâng cao vai troø caùc trung gian Taøi chính trong chieán löôïc taêng tröôûng kinh teá vuøng Ñoâng Nam Boä – Haø Noäi 1999. [8] Taïp chí nghieân cöùu kinh teá soá 323,329,330 naêm 2005. [9] Taïp chí ngaân haøng thaùng 09 vaø thaùng 10/2005. [10] Taïp chí khoa hoïc ñaøo taïo hoïc vieän NH soá 1, 2, 5, 6, 8, 9, 11 naêm 2005. [11] Taïp chí kinh teá phaùt trieån soá 95- thaùng 05/2005. [12] Baùo caùo chính trò ñaïi hoäi Ñaûng boä tænh Bình Thuaän nhieäm kyø 2005 – 2010. [13] Nieân giaùm Thoáng keâ tænh Bình Thuaän. [14] Baùo caùo hoaït ñoäng kinh doanh NHNo Bình Thuaän caùc naêm töø 2001 ñeán 2004. [15} Luaät NHNN nöôùc CHXHCNVN. [16] Luaät caùc Toå chöùc Tín duïng nöôùc CHXHCNVN. [17] Moät soá vaên baûn lieân quan cuûa Chính phuû, NHNN, moät soá Boä, ngaønh lieân quan vaø NHNo Vieät Nam. [18] Thanh Lan – Baùo phaùp Luaät soá ra töø ngaøy 11/02/2003 ñeán 18/02/2003.