Đề tài Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác đấu thầu tại Tổng công ty xây dựng Hà Nội

rÊt tèt vµ Tæng c«ng ty cã uy tÝn rÊt cao ®èi víi c¸c c«ng tr×nh c«ng nghiÖp. Trong 493 c«ng tr×nh tróng thÇu chóng ta kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn mét sè c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ lín nh­: Dù ¸n tho¸t n­íc Hµ Néi CP 7A: 107 tû ®ång. Khoan cäc nhåi xi m¨ng Tam §iÖp: 66,399 tû ®ång. §­êng 12 t¹i CHDCND Lµo: 50 tû ®ång. CÊp n­íc H¹ Long: 63 tû ®ång. Khu d©n c­ tËp trung ®Þa bµn Qu¶ng Nam: 50 tû ®ång. C¶i t¹o më réng nhµ m¸y xi m¨ng BØm S¬n: 36,25 tû ®ång. C¶i t¹o Quèc lé 18 ®o¹n Hßn Gai - Cöa ¤ng: 34,96 tû ®ång. Nhµ m¸y xi m¨ng H­ng Yªn: 23,5 tû ®ång. Trung t©m ®iÒu hµnh viÔn th«ng Quèc Gia: 22,2 tû ®ång. §­êng 353-R3 H¶i Phßng-§å S¬n: 21 tû ®ång. Trô së H§ND-UBND tØnh B¾c Giang: 15,388 tû ®ång. Nhµ m¸y s¶n xuÊt chÝnh C«ng ty sø H¶i D­¬ng: 12,657 tû ®ång. Nh­ vËy møc th¾ng thÇu cña c«ng ty lµ rÊt lín, tõ ®ã n©ng cao uy tÝn cña Tæng c«ng ty. H¬n n÷a, c«ng t¸c th«ng tin c¸c dù ¸n cã nguån vèn ®Çu t­ ng©n s¸ch nhµ n­íc, nguån vèn n­íc ngoµi ODA, WB, OECF… l¹i rÊt ph¸t triÓn nªn Tæng c«ng ty cã nhiÒu kÕ ho¹ch tiÕp thÞ kÞp thêi ®Ó më réng ®Þa bµn ho¹t ®éng c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u, cã c¬ héi t×m kiÕm c¸c c«ng tr×nh , c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Æc biÖt lµ t¹i Lµo vµ C¨mpuchia. Tuy nhiªn ®Þa bµn ho¹t ®éng ë phÝa nam vÉn ch­a ®­îc chó ý nhiÒu, sè c«ng tr×nh th¾ng thÇu cu¶ Tæng c«ng ty ë phÝa Nam vÉn cßn h¹n chÕ. Sang n¨m 2002 : Gi¸ trÞ cã ®Õn n¨m 2002 : 1517,37 tû. Trong ®ã: a) PhÇn x©y l¾p: 996,17 tû ®ång. C«ng tr×nh chuyÓn tiÕp: 517,450 tû ®ång. C«ng tr×nh khëi c«ng míi: 220,980 tû ®ång. Dù kiÕn hîp ®ång chuÈn bÞ phª duyÖt tróng thÇu: 257,740 tû ®ång. b) S¶n xuÊt c«ng nghiÖp: 142,2 tû ®ång c) PhÇn dù ¸n: Dù ¸n x©y dùng: 67 tû ®ång. Lµng quèc tÕ Th¨ng Long: 7 tû ®ång Ngo¹i giao ®oµn: 10 tû ®ång. Kinh doanh nhµ : 50 tû ®ång. N©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt: 237 tû ®ång. ThiÕt bÞ thi c«ng: 30 tû ®ång. C¸c dù ¸n: 7 tû ®ång. Nh­ vËy gi¸ trÞ cã ®Õn n¨m 2002 chñ yÕu lµ phÇn x©y l¾p cã quy m« lín chøng tá n¨ng lùc thùc tÕ cña Tæng c«ng ty lµ rÊt tèt, c«ng tr×nh khëi c«ng míi lµ 220,980 tû ®ång vµ dù kiÕn hîp ®ång chuÈn bÞ phª duyÖt tróng thÇu lµ 257,740 tû ®ång. Qua ®ã cho thÊy Tæng c«ng ty thùc hiÖn nhiÒu c«ng tr×nh khã vµ phøc t¹p h­íng ®i cña Tæng c«ng ty lµ nh÷ng c«ng tr×nh lín h¬n, møc ®é khã h¬n. N¨m 2002 b¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c ®Êu thÇu cña Tæng c«ng ty x©y dùng Hµ Néi ®­îc tæng hîp nh­ sau: BiÓu 1: Tæng hîp kÕt qu¶ ®Êu thÇu c¸c dù ¸n sö dông vèn Nhµ n­íc n¨m 2002 §¬n vÞ: Tû VND LÜnh vùc vµ h×nh thøc Dù ¸n nhãm a Dù ¸n nhãm b Dù ¸n nhãm c Tæng(a+b+c) Tæng sè gãi thÇu Tæng gi¸ gãi thÇu Tæng gi¸ tróng thÇu Chªnh lÖch Tæng sè gãi thÇu Tæng gi¸ gãi thÇu Tæng gi¸ tróng thÇu Chªnh lÖch Tæng sè gãi thÇu Tæng gi¸ gãi thÇu Tæng gi¸ tróng thÇu Chªnh lÖch Tæng sè gãi thÇu Tæng gi¸ gãi thÇu Tæng gi¸ tróng thÇu Chªnh lÖch I-Theo lÜnh vùc ®Êu thÇu 1. T­ vÊn 79 48.99 30.62 18.37 79 48.99 30.62 18.37 2. Mua s¾m hµng hãa 3. X©y l¾p 5 226.68 224.63 2.05 87 2431.70 951.11 1480.59 978 2758.53 1522.58 1235.95 1070 5416.91 2698.32 2718.59 Tæng céng I 5 226.68 224.63 2.05 87 2431.70 951.11 1480.59 1057 2807.52 1553.20 1254.32 1149 5465.90 2728.94 2736.96 II-Theo h×nh thøc lùa chän nhµ thÇu 1. Réng r·i 7 116.24 25.26 90.98 31 105.46 22.15 83.31 38 21.7 47.41 174.29 2. H¹n chÕ 2 92.68 90.63 2.05 77 2271.57 881.96 1389.61 703 1853.87 681.86 1171.01 782 4218.12 1655.45 2562.67 3. ChØ ®Þnh thÇu vµ tù thùc hiÖn 3 134 134 0 3 43.89 43.89 0 323 848.19 848.19 0 329 1026.08 1026.08 0 4. Chµo hµng c¹nh tranh, mua s¾m trùc tiÕp Tæng céng II 5 226.68 224.63 2.05 87 2431.70 951.11 1480.59 1057 2807.52 1553.20 1254.32 1149 5465.90 2728,94 2736,96 BiÓu 2: Tæng hîp kÕt qu¶ ®Êu thÇu c¸c dù ¸n sö dông vèn liªn doanh n¨m 2002 §¬n vÞ: Tû VND LÜnh vùc vµ h×nh thøc LD víi DN trong n­íc (I) LD víiDN n­ícngoµi(II) Tæng(I+II) Tæng sè gãi thÇu Tæng gi¸ gãi thÇu Tæng gi¸ tróng thÇu Chªnh lÖch Tæng sè gãi thÇu Tæng gi¸ gãi thÇu Tæng gi¸ tróng thÇu Chªnh lÖch Tæng sè gãi thÇu Tæng gi¸ gãi thÇu Tæng gi¸ tróng thÇu Chªnh lÖch I Theo lÜnh vùc ®Êu thÇu 1. T­ vÊn 2. Mua s¾m hµng hãa 3. X©y l¾p 10 506.44 207.02 299.42 10 506.44 207.02 299.42 Tæng céng I 10 506.44 207.02 299.42 10 506.44 207.02 299.42 II. theo h×nh thøc lùa chän nhµ thÇu 1. Réng r·i 2. H¹n chÕ 10 506.44 207.02 299.42 10 506.44 207.02 299.42 3. ChØ ®Þnh thÇu vµ tù thùc hiÖn 4. Chµo hµng c¹nh tranh, mua s¾m trùc tiÕp Tæng céng II 10 506.44 207.02 299.42 10 506.44 207.02 299.42 Theo kÕt qu¶ thèng kª ë trªn, trong n¨m 2002 nÕu xÐt theo lÜnh vùc ®Êu thÇu Tæng C«ng ty tróng 5 gãi thÇu x©y l¾p cña dù ¸n nhãm A víi tæng gi¸ trÞ ­íc tÝnh lµ 226,8 tû ®ång. Tæng gi¸ trÞ tróng thÇu lµ 224,63 tû ®ång , chªnh lÖch so víi ­íc tÝnh lµ2,05 tû ®ång øng víi 0.9% tæng gi¸ trÞ gãi thÇu. §©y lµ tû lÖ Ýt ®¬n vÞ nµo cã ®­îc, kh¶ n¨ng cña Tæng C«ng ty lµ rÊt tèt vµ Tæng C«ng ty ®· cã nh÷ng thÝch øng nhanh víi c«ng t¸c ®Êu thÇu. Víi dù ¸n nhãm B Tæng C«ng ty tróng thÇu 87 dù ¸n x©y l¾p víi tæng gi¸ trÞ ­íc tÝnh lµ 2431,7 tû ®ång vµ tæng gi¸ trÞ tróng thÇu lµ 951,11 tû, chªnh lÖch 1480,59 tû ®ång chiÕm 60,89% gÝa trÞ gãi thÇu. Víi dù ¸n nhãm C : Tæng C«ng ty tróng thÇu 79 gãi thÇu tõ vèn víi phÇn chenh lÖch 18,37 tû chiÕm 37,49% táng gi¸ trÞ gãi thÇu vµ tróng 978 gãi thÇu x©y l¾p víi phÇn chªnh lÖch 1235,95 tû chiÕm 44,8% táng gi¸ trÞ gãi thÇu. VËy trong 1149 gãi thÇu mµ Tæng C«ng ty tróng thÇu th× gãi thÇu x©y l¾p vÉn chiÕm tû lÖ cao nhÊt : 93,12% víi tæng gi¸ trÞ tróng thÇu 98,88 %. Nh­ vËy thÞ tr­êng vÒ ho¹t ®éng x©y l¾p ®ang ®i vµo quü ®¹o bëi vËy Tæng C«ng ty ph¶i tËp tung nguån lùc vµ vèn ®Ó ®Çu t­ vµo lÜnh vùc nµy nh»m dµnh ®­îc kh¶ n¨ng tróng thÇu cao nhÊt trong ph¹m vi n¨ng lùc cña m×nh. XÐt vÒ h×nh thøc ®Êu thÇu : Víi c¸c dù ¸n nhãm A : Theo h×nh thøc ®Êu thÇu h¹n chÕ Tæng C«ng ty tróng hai gãi thÇu víi gi¸ trÞ ­íc tÝnh lµ 92,68 tû gi¸ trÞ tróng thÇu 90,63 tû, chªnh lÖch 2,05 tû øng víi 2,2% tæng gi¸ trÞ gãi thÇu vµ theo h×nh thøc chØ ®Þnh thÇu vµ tù thùc hiÖn Tæng c«ng ty thùc hiÖn 3 gãi thÇu vµ gi¸ trÞ tróng thÇu lµ 134 tû ®ång. Víi dù ¸n nhãm B : trong 87 gãi thÇu cã 7 gãi thÇu Tæng c«ng ty tróng thÇu theo h×nh thøc ®Êu thÇu réng r·i ,77gãi thÇu theo h×nhthøc ®Êu thÇu h¹n chÕ vµ 3 gãi thÇu lµ chØ x¸c ®Þnh thÇu. Víi dù ¸n nhãm C : theo h×nh thøc dÊu thÇu réng r·i Tæng c«ng ty tróng 31 gãi thÇu víi gi¸ trÞ ­íc tÝnh 105,46 tû, gi¸ trÞ tróng thÇu 22,15 tû chªnh lÖch 83,31tû chiÕm 79% gi¸ trÞ gãi thÇu. Theo h×nh thøc ®Êu thÇu h¹n chÕ , tróng 703 gãi thÇu víi gi¸ trÞ ­íc tinh 1853,87 tû-gi¸ trÞ tróng thÇu 682 tû chªnh lÖch 1171,01 tû chiÕm 63,17%. Cßn theo h×nh thøc chØ ®Þnh thÇu vÌ tù thùc hiÖn Tæng c«ng ty thùc hiÖn 323 gãi thÇu víi gi¸ trÞ 848,19 tû. XÐt toµn bé theo h×nh thøc lùa chän nhµ thÇu th× h×nh thøc ®Êu thÇu h¹n chÕ vÉn chiÕm tû lÖ cao nhÊt 68,06%. Qua ®ã thÊy ®­îc sù thÝch hîp cña h×nh thøc nµy ®èi víi yªu cÇu hiÖn nay cña ViÖt nam nãi chung vµ Tæng c«ng ty cã ®­îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao vµ sù tin t­ëng cña c¸c nhµ thÇu. Ng­îc l¹i, h×nh thøc ®Êu thÇu réng r·i l¹i chØ chiÕm 3.3%. con sè nµy cho thÊy tÝnh c¹nh tranh trong ®Êu thÇu lµ ch­a cao . Sè l­îng c«ng tr×nh Tæng c«ng ty chØ ®Þnh thÇu vµ tù thùc hiÖn lµ 329 c«ng tr×nh chiÕm 26,83% cho thÊy tæng c«ng ty rÊt cã uy tÝn víi c¸c c«ng tr×nh tr­íc ®ã ®· tróng thÇu vµ kh¶ n¨ng thùc hiÖn c«ng tr×nh lµ rÊt tèt. Nh×n vµo biÓu 2 chóng ta còng thÊy r»ng Tæng c«ng ty liªn doanh víi n­íc ngoµi 10 gãi thÇu x©y l¾p theo h×nh thøc ®Êu thÇu h¹n chÕ víi tæng gi¸ gãi thÇu lµ 506, 44 tû ®ång, gi¸ tróng thÇu lµ 207,02 tû ®ång, chªnh lÖch 299,42 tû chiÕm 45,34% tæng gi¸ gãi thÇu. Tæng kÕt l¹i sè gãi thÇu toµn Tæng c«ng ty tróng thÇu sö dông vèn nhµ n­íc vµ vèn liªn doanh lµ 1159 gãi thÇu t¨ng so víi n¨m 2001 lµ 666 gãi thÇu. Tæng c«ng ty ph¸t triÓn liªn tôc vµ ngµy cµng thÓ hiÖn vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ tr­êng x©y dùng thÓ hiÖn qua tû lÖ th¾ng thÇu cao. sè l­îng c«ng tr×nh th¾ng thÇu t¨ng hµng n¨m c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. Tuy nhiªn mét vµi dù ¸n thÇu Tæng c«ng ty kh«ng tróng trong ®ã cã c¶ nh÷ng dù ¸n quy m« nhá, kü thuËt kh«ng cao. nh­ vËy Tæng c«ng ty cßn h¹n chÕ trong ph­¬ng ph¸p ®Êu thÇu. Trªn ®©y lµ t×nh h×nh ®Êu thÇu cña Tæng c«ng ty víi bªn ngoµi cßn t×nh h×nh ®Êu thÇu trong néi bé Tæng c«ng ty còng rÊt tèt thÓ hiÖn trong nh÷ng gãi thÇu lín Tæng c«ng ty tróng thÇu th× Tæng c«ng ty còng chia thµnh mét vµi gãi thÇu nhá råi cho ®Êu thÇu hoÆc chØ ®Þnh thÇu nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh vµ tróng thÇu víi bªn ngoµi. II. Thùc tr¹ng ®Êu thÇu t¹i Tæng c«ng ty x©y dùng hµ néi 1. Thµnh tùu ®¹t ®­îc trong c«ng t¸c ®Êu thÇu. HiÖn nay ë n­íc ta, ngoµi c¸c Tæng c«ng ty cña ViÖt Nam ®­îc thµnh lËp, cßn kh¸ nhiÒu c«ng ty n­íc ngoµi ®­îc phÐp ho¹t ®éng trªn lÜnh vùc x©y dùng. Quy m« vµ ®Çu t­ x©y dùng ë n­íc ta mÊy n¨m nay cã xu h­íng gi¶m do nhiÒu lý do kh¸ch quan, nªn sù c¹nh tranh cµng trë nªn gay g¾t. sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc ®ßi hái ngµnh x©y dùng kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng, thêi gian thi c«ng, gi¸ thµnh, m«i tr­êng, an toµn trong lao ®éng vµ an toµn cho ng­êi sö dông. Trong mÊy n¨m gÇn ®©y, Tæng c«ng ty ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ, ®Æc biÖt lµ tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ æn ®Þnh. Song tËp thÓ l·nh ®¹o còng nh­ c¸n bé c«ng nh©n viªn Tæng c«ng ty vÉn kh«ng tho¶ m·n víi nh÷ng g× ®· ®¹t, kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng ®Ó më réng thÞ tr­êng. B»ng nh÷ng kinh nghiÖm ®· tÝch luü ®­îc trong h¬n 40 n¨m qua vµ viÖc øng dông nh÷ng thµnh tùu cu¶ c«ng nghÖ x©y dùng tiªn tiÕn Tæng c«ng ty ®· ®¸p øng ®­îc mäi yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Nh÷ng c«ng tr×nh do Tæng c«ng ty thùc hiÖn trong nh÷ng n¨m qua ®Òu cã chÊt l­îng cao, trong ®ã cã 16 c«ng tr×nh ®¹t huy ch­¬ng vµng chÊt l­îng, ®­îc x· héi vµ ng­êi tiªu dïng chÊp thuËn. Trong c«ng t¸c ®Êu thÇu Tæng c«ng ty ®· th¾ng thÇu rÊt nhiÒu c«ng tr×nh lín, cã gi¸ trÞ cao vµ thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn nhµ ë cho ng­êi cã thu nhËp thÊp ë thñ ®«, dù ¸n cã quy m« ®Çu t­ h¬n 2575 tû ®ång triÓn khai trªn diÖn tÝch 10,2 ha, khu c«ng nghiÖp TÞnh Phong- Qu¶ng Ng·i cã tæng gi¸ trÞ ®Çu t­ lµ 271 tû ®ång triÓn khai trªn diÖn tÝch 41 ha; khu ngo¹i giao ®oµn cã tæng møc ®Çu t­ lµ 197 tû ®ång trªn tæng diÖn tÝch lµ 62,8 ha. Chóng ta cã thÓ xem xÐt mét sè mÆt ®¹t ®­îc trong ho¹t ®éng ®Êu thÇu cu¶ Tæng c«ng ty nh­ sau: 1.1. Nh×n chung c«ng t¸c ®Êu thÇu lµm t¨ng tÝnh c¹nh tranh trong x©y dùng c¬ b¶n, gi¶m gi¸ thµnh trong x©y dùng: Víi nhiÒu ngµnh, qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm th­êng x¶y ra sau giai ®o¹n s¶n xuÊt, cßn ë ngµnh x©y dùng, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc x©y l¾p, qu¸ tr×nh mua b¸n l¹i x¶y ra tr­íc lóc b¾t ®Çu giai ®o¹n thi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh, th«ng qua viÖc th­¬ng l­îng, ®Êu thÇu vµ ký kÕt hîp ®ång x©y dùng. Qu¸ tr×nh nµy cßn tiÕp diÔn qua c¸c ®ît thanh to¸n trung gian, cho tíi khi bµn giao vµ quyÕt to¸n c«ng tr×nh. §Êu thÇu hiÖn nay ®· trë thµnh ph­¬ng thøc phæ biÕn trong c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. ën­íc ta h×nh thøc ®Êu thÇu ®· ®­îc ¸p dông trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®Æc biÖt lµ nh÷ng c«ng tr×nh cã chñ ®Çu t­ lµ c¸c tæ chøc vµ doanh nghiÖp thuéc së h÷u nhµ n­íc. §Êu thÇu x©y dùng lµ mét h×nh thøc c¹nh tranh trong x©y dùng,nh»m lùa chän nhµ thÇu ®¸p øng c¸c yªu cÇu kinh tª kü thuËt ®Æt ra cho viÖc x©y dùng c«ng tr×nh cña chñ ®Çu t­. Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh khèc liÖt cña thÞ tr­êng viÖc ®Êu thÇu ®Ó nhËn ®­îc hîp ®ång mµ ®Æc biÖt hîp ®ång cã gÝa cao, ®Ó thi c«ng cã lîi nhuËn ®èi víi c«ng ty x©y dùng lµ rÊt khã kh¨n.§øng tr­íc t×nh h×nh ®ã, Tæng c«ng ty còng ®· t×m mäi c¸ch c¹nh tranh ®Ó th¾ng thÇu. Cô thÓ lµ khi tham gia ®Êu thÇu x©y dùng c«ng tr×nh, Tæng c«ng ty ®· tËp trung nh©n lùc, thiÕt bÞ vµ chÊt x¸m ®Ó lËp hå s¬ dù thÇu víi chÊt l­îng tèt, h×nh thøc ®Ñp vµ nghiªn cøu h¹ gi¸ thµnh. KÕt hîp chÆt chÏ, ph¸t huy søc m¹nh tæng hîp c¸c mèi quan hÖ tõ Tæng c«ng ty ®Õn c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ®Ó ®¹t ®­îc møc th¾ng thÇu cao h¬n. §Ó th¾ng lîi trong c¹nh tranh Tæng c«ng ty cßn cã chiÕn l­îc ®Êu thÇu phï hîp víi tõng hoµn c¶nh, tõng thêi ®iÓm, tõng c«ng tr×nh vµ phï hîp víi chÝnh b¶n th©n Tæng c«ng ty. ChiÕn l­îc ®Êu thÇu cña Tæng c«ng ty bao gåm mét sè chiÕn l­îc nh­ : ChiÕn l­îc vÒ marketing, t¨ng c­êng c«ng t¸c th«ng tin c¸c dù ¸n cña nguån vèn ®Çu t­ ng©n s¸ch nhµ n­íc, nguån vèn n­íc ngoµi ODA, WB, OECF.. ®Ó cã c¬ së b¸o c¸o l·nh ®¹o Tæng c«ng ty cã kÕ ho¹ch tiÕp thÞ kÞp thêi; ChiÕn l­îc vÒ c«ng nghÖ vµ tæ chøc x©y dùng; ChiÕn l­îc liªn kÕt trong ®Êu thÇu ch»ng h¹n nh­ ë mét sè c«ng tr×nh Tæng c«ng ty vµ mét sè thµnh viªn cïng tham gia dù thÇu th× lu«n cã nh÷ng th«ng tin kÞp thêi gi÷a Tæng c«ng ty vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ®Ó dù thÇu ®¹t kÕt qu¶ cao vµ n©ng cao ®­îc uy tÝn cña Tæng c«ng ty. ChiÕn l­îc thay ®æi thiÕt kÕ c«ng tr×nh; ChiÕn l­îc vÒ thêi gian x©y dùng, Tæng c«ng ty lËp dù ¸n thêi gian x©y dùng ng¾n h¬n nhiÒu so víi thêi gian quy ®Þnh cña chñ ®Çu t­ mÆc dï gi¸ dù thÇu cã cao h¬n cña ®èi thñ c¹nh tranh mét chót nh­ng nÕu chñ ®Çu t­ tÝnh ®Õn lîi Ých do sím ®­a c«ng tr×nh vµo sö dông th× hä còng cã thÕ chÊp nhËn ph­¬ng ¸n mµ Tæng c«ng ty ®­a ra nÕu kho¶n lîi nµy lín h¬n nhiÒu so víi kho¶n thiÖt h¹i. 1.2. ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt, c¸c biÖn ph¸p c«ng nghÖ tèi ­u trong tæ chøc vµ qu¶n lý thi c«ng. Lµ mét Tæng c«ng ty lín cña Bé X©y dùng víi hµng tr¨m c«ng tr×nh thi c«ng trong mét n¨m, v× vËy ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, Tæng c«ng ty ®Æc biÖt coi träng viÖc ®Çu t­ thiÕt bÞ c«ng nghÖ ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt nh­: CÈu b¸nh líp, tr¹m trén bª t«ng, thiÕt bÞ chôp X- ray; m¸y san tù hµnh c«ng suÊt>130 cv; m¸y xóc b¸nh xÝch-dung 1-1,2 m3 /gÇu; m¸y tr¶i th¶m ®­êng- bÒ mÆt réng max 4,5 m... Nhê vËy, Tæng c«ng ty ®· th¾ng thÇu nhiÒu c«ng tr×nh lín, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong c¸c gãi thÇu cã møc ®é phøc t¹p cao ®Æc biÖt lµ ®Êu thÇu quèc tÕ. Ngoµi ra, Tæng c«ng ty cßn ¸p dông nhiÒu c«ng nghÖ lµm nhµ cao tÇng, lµm mãng cäc Beret, cäc nhåi, cäc rung vµ vËt liÖu Confosit bª t«ng nhÑ trong x©y dùng h¹ tÇng kü thuËt theo c«ng nghÖ chuÈn quèc tÕ. Tõ ®ã gãp phÇn lµm gi¶m gi¸ thµnh c«ng tr×nh ®ång thêi lµm t¨ng chÊt l­îng, rót ng¾n tiÕn ®é thi c«ng. C¸c c«ng tr×nh Tæng c«ng ty trùc tiÕp x©y dùng vµ tham gia x©y dùng khi tróng thÇu ®Òu ®­îc ®¸nh gi¸ cao vÒ tiÕn ®é thi c«ng , chÊt l­îng vµ ®é thÈm mü lµm hµi lßng c¸c chñ ®Çu t­. Do vËy uy tÝn cña Tæng c«ng ty kh«ng ngõng ®­îc n©ng cao trªn thÞ tr­êng x©y dùng trong n­íc vµ quèc tÕ. 1.3. TiÕt kiÖm do c¾t gi¶m chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt nh»m gi¶m gi¸ dù thÇu vµ t¨ng kh¶ n¨ng th¾ng thÇu: §Êu thÇu lµ mét c¬ chÕ tiÕn bé trong ngµnh x©y dùng mµ hiÖu qu¶ ®Çu tiªn lµ lµm gi¶m ®¸ng kÓ gi¸ thµnh. Ë ViÖt Nam hiÖn nay gi¸ lµ tiªu chuÈn quan träng ®Ó th¾ng thÇu. Nh­ chóng ta ®· biÕt, cÊu thµnh gi¸ thµnh s¶n phÈm bao gåm gi¸ nh©n c«ng, m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn nhiªn vËt liÖu, chi phÝ qu¶n lý. víi Tæng c«ng ty x©y dùng Hµ néi do tæ chøc khai th¸c tèt nguån hµng nªn ®· phÇn nµo gi¶m ®­îc chi phÝ vËn chuyÓn, møc hao hôt trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n. VÝ dô nh­ cãt thÐp th× nguån cung cÊp chÝnh lµ Tæng c«ng ty thÐp ViÖt Nam; g¹ch do c«ng ty g¹ch Xu©n Hoµ vµ g¹ch Th¹ch Bµn cung cÊp; xi m¨ng do Tæng c«ng ty xi m¨ng ViÖt Nam cung cÊp...Tæng c«ng ty còng ®· sö dông vµ khai th¸c triÖt ®Ó cã hiÖu qu¶ nguån nguyªn vËt liÖu x©y dùng mµ Tæng c«ng ty cã kh¶ n¨ng tù s¶n xuÊt nh­ g¹ch Granit , thÐp , xi m¨ng...Riªng víi cèt pha ®ã lµ lo¹i vËt t­ l­u chuyÓn víi chi phÝ lín, Tæng c«ng ty còng ®· biÕt tËn dông nh÷ng cèt pha hiÖn cã nh­ nh÷ng cèt pha thÐp ®· khÊu hao hÕt nh­ng vÉn cßn sö dông tèt, sö dông l¹i mét sè cèt pha cña c¸c c«ng tr×nh võa thi c«ng xong hoÆc cña mét sè ®¬n vÞ thµnh viªn. Ngoµi ra, tæng c«ng ty cßn tæ chøc sö dông m¸y thi c«ng mét c¸ch rÊt hîp lý, tËn dông triÖt ®Ó m¸y mãc hiÖn cã cña ®¬n vÞ ®· khÊu hao hÕt hoÆc gÇn hÕt. Tinh gi¶m bé m¸y qu¶n lý, sö dông ®éi ngò c¸n bé kü thuËt cã kh¶ n¨ng, kinh nghiÖm vµ chuyªn m«n. Qua ®ã n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m chi phÝ nh©n c«ng. Tæng c«ng ty còng nghiªn cøu c¸c chiÕn l­îc ®Êu thÇu nh»m rót ng¾n thêi gian x©y dùng sao cho vÉn ®¶m b¶o ®­îc yªu cÇu kü thuËt cña chñ ®Çu t­ mµ laÞ gi¶m ®­îc thiÖt h¹i do ø ®äng vèn s¶n xuÊt ®Ó thi c«ng vµ gi¶m chi phÝ phô thuéc vµo thêi gian x©y dùng 1.4. Më réng ®Þa bµn ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty x©y dùng Hµ Néi NÕu nh÷ng n¨m 1997 trë vÒ tr­íc Tæng c«ng ty chñ yÕu thi c«ng c¸c c«ng tr×nh ë thñ ®« vµ c¸c khu vùc l©n cËn cã b¸n kÝnh kh«ng qu¸ 50-60 km, th× nµy nhê ho¹t ®éng ®Êu thÇu c¸c c«ng tr×nh cña Tæng c«ng ty ®ang triÓn khai ®Òu kh¾p toµn quèc, trªn ®ñ c¸c lÜnh vùc phôc vô kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸, y tÕ, x· héi. Nh­ c¸c c«ng tr×nh: Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam, Nhµ m¸y xi m¨ng Nghi S¬n, Trung t©m truyÒn dÉn ph¸t sãng truyÒn h×nh ViÖt Nam, Trung t©m th­¬ng m¹i hµng h¶i quèc tÕ, c«ng viªn n­íc §µ N½ng, ®­¬ng T©y Ninh...Môc tiªu cña Tæng c«ng ty hiÖn nay lµ t¨ng c­êng më réng thÞ tr­êng trong n­íc vµ c¸c n­íc b¹n l¸ng giÒng mµ mòi nhän cã tÝnh ®ét ph¸ lµ khai th¸c thÞ tr­êng c¸c tØnh miÒn Trung. §©y lµ d¶i ®Êt ®Çy khã kh¨n gian khæ ®ang chuyÓn m×nh theo chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. NhiÒu c«ng tr×nh Tæng c«ng ty ®· tróng thÇu vµ ®ang tham gia dù thÇu ®­îc triÓn khai suèt tõ NghÖ An ®Õn ®iÓm chèt cña cùc Nam Trung Bé vµ c¸c tØnh T©y Nguyªn nh­ trô së tØnh uû t¹i Bu«n Mª ThuËt, b­u ®iÖn Hµ TÜnh.. Víi Tæng c«ng ty,miÒn Trung vµ T©y Nguyªn lµ thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng bëi mét lÏ khi ®­êng Hå ChÝ Minh hoµn thµnh sÏ kÕt nèi 63 tuyÕn ®­êng ngang t¹o nªn mét m¹ng l­íi giao th«ng hoµn chØnh tõ B¾c vµo Nam, liªn th«ng víi c¸c n­íc l¸ng giÒng cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó më réng thÞ tr­êng quèc tÕ. H¬n n÷a ®­êng Hå ChÝ Minh sÏ ®ãng vai trß ®¾c lùc trong viÖc quy ho¹ch ph©n bè d©n c­ vµ ®iÒu chØnh l¹i c¬ cÊu kinh tÕ, h×nh thµnh nhiÒu khu c«ng nghiÖp vµ ®« thÞ míi. ChÝnh v× vËy nh÷ng c«ng tr×nh ®· vµ ®ang ®­îc Tæng c«ng ty triÓn khai hiÖn nay trªn däc miÒn Trung vµ T©y Nguyªn sÏ lµ nh÷ng ®iÓm khëi ®Çu cho chiÕn dÞch “vÕt dÇu loang” trong chiÕn l­îc tiÕp thÞ trong t­¬ng lai kh«ng xa. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc kÓ trªn, nhê viÖc th¾ng thÇu mµ Tæng c«ng ty ®em l¹i viÖc lµm cho nhiÒu c¸n bé c«ng nh©n viªn, ch¨m lo thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng phóc lîi x· héi, n©ng cao uy tÝn cña Tæng c«ng ty trªn th­¬ng tr­êng, thu ®­îc lîi nhuËn tÝch luü, thªm ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm trong thi c«ng, qu¶n lý, ®µo t¹o, ®­îc ®éi ngò c«ng nh©n kü thuËt v÷ng vÒ tay nghÒ n©ng cao chuyªn m«n nghiÖp vô vµ t¨ng c­êng c¸n bé trÎ cã n¨ng lùc ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn. Ngoµi ra Tæng c«ng ty x©y dùng Hµ néi cßn më réng hîp t¸c t¨ng c­êng liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi n­íc, thanh thñ kü thuËt, c«ng nghÖ, häc tËp kinh nghiÖm ®Ó cã thÓ th¾ng thÇu nhiÒu c«ng tr×nh kh¸c nhau ®Æc biÖt lµ nh÷ng c«ng tr×nh ®ßi hái kü thuËt cao. n¨m 2002 víi 10 c«ng tr×nh th¾ng thÇu do liªn doanh víi n­íc ngoµi ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho Tæng c«ng ty tiÕp cËn nh÷ng thiÕt bÞ c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña thÕ giíi, cã c¬ héi häc hái ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm trong c«ng t¸c ®Êu thÇu vµ ®iÒu quan träng h¬n c¶ lµ n©ng cao uy tÝn cña Tæng c«ng ty thiÕt lËp mèi quan hÖ h÷u nghÞ l©u dµi víi c¸c n­íc b¹n trªn c¬ së hai bªn cïng cã lîi. 2. Mét sè h¹n chÕ trong c«ng t¸c ®Êu thÇu t¹i Tæng c«ng ty x©y dùng Hµ néi. 2.1. VÒ phÝa Tæng c«ng ty. Hå s¬ mêi thÇu cßn chuÈn bÞ ch­a kü, thiÕt kÕ cßn s¬ sµi nhiÒu khi cßn thiÕu thiÕt kÕ vµ ®Æc tÝnh kü thuËt: HiÖn nay mét sè c«ng ty lín thuéc Tæng c«ng ty x©y dùng Hµ Néi nh­ c«ng ty 1, c«ng ty 4 , c«ng ty b¶o tµng, c«ng ty 2 ®· cã phßng kinh tÕ thÞ tr­êng chuyªn lµm hå s¬ mêi thÇu cßn mét sè c«ng ty nhá bé phËn nµy cßn yÕu. NhiÒu hå s¬ thÇu lµm thiÕu cÈn thËn kh«ng kiÓm tra tr­íc khi ®ãng thÇu dÉn ®Õn chÊt l­îng ch­a cao, sai sãt ®¸ng tiÕc dÉn ®Õn hå s¬ kh«ng tróng thÇu. VÉn cã mét sè hå s¬ dù thÇu ch­a ®¹t yªu cÇu vÒ kü thuËt, chÊt l­îng. VËt liÖu sö dông cho nhiÒu c«ng tr×nh trong hå s¬ dù thÇu ®­a ra ch­a ph¶i lµ tèt. V× vËy dÔ bÞ mÊt ®iÓm ë tiªu chuÈn chÊt l­îng vËt liÖu x©y dùng. VÝ dô nh­ thiÕt bÞ hÖ thèng b¸o ch¸y tù ®éng d©y ®iÖn, cÇu dao ®­a ra trong hå s¬ dù thÇu cña gãi thÇu trô së giao dÞch kiªm kho trÇn ë Ng©n hµng ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn tØnh VÜnh Phóc. Ngoµi ra trong hå s¬ dù thÇu cña Tæng c«ng ty c¸c biÖn ph¸p vÒ an toµn an ninh vµ vÖ sinh m«i tr­êng cßn chung chung, ch­a cô thÓ nªn hå s¬ ch­a ®­îc ®¸nh gi¸ cao. C¸c chÕ tµi ¸p dông víi c¸c nhµ thÇu bá gi¸ qu¸ thÊp(ph¸ gi¸) ch­a ®ång bé hoÆc ch­a ®­îc thùc thi nghiªm tóc. T×nh tr¹ng phæ biÕn x¶y ra trong ®Êu thÇu thêi gian qua lµ c¸c nhµ thÇu thi nhau h¹ gi¸, bá gi¸ qu¸ thÊp ®Ó cèt sao th¾ng thÇu, giµnh ®­îc c«ng tr×nh. HiÖn t­îng nµy g©y khã kh¨n cho qu¶n lý nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n ch©n chÝnh. Trong quy chÕ ®Êu thÇu cña ta còng ch­a ®­a ra gi¸ sµn ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm x©y dùng vµ cñng cè ph¸t triÓn lùc l­îng x©y dùng nhµ n­íc bëi vËy thêi gian qua cã qu¸ nhiÒu gãi thÇu tróng víi gi¸ thÊp h¬n nhiÒu so víi gi¸ dù to¸n ®­îc duyÖt, thËm chÝ cã gãi thÇu tróng víi gi¸ chØ b»ng 28-30% gi¸ dù to¸n cña chñ ®Çu t­. Song luËt ph¸p cña ta vÉn ch­a quy ®Þnh mét biÖn ph¸p xö lý nµo ®Ó ng¨n chÆn hµnh vi ph¸ gi¸ nµy. N¨ng lùc cña ban dù ¸n cßn yÕu ch­a t­¬ng xøng víi yªu cÇu cña dù ¸n: Mét sè c«ng tr×nh Tæng c«ng ty giao cho c«ng ty, c«ng ty giao cho xÝ nghiÖp nh­ng l¹i thiÕu sù kiÓm tra gi¸m s¸t chÆt chÏ dÉn ®Õn tiÕn ®é kÐo dµi, chÊt l­îng kh«ng ®¶m bµo, c¸c hå s¬ ph¸p lý thiÕu chÆt chÏ phÇn nµo lµm gi¶m uy tÝn vµ g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c tiÕp thÞ. Ngoµi nh÷ng h¹n chÕ kÓ trªn th× mét sè c«ng tr×nh dù ¸n cßn bÞ chia thµnh c¸c gãi thÇu nhá g©y tèn kÐm vµ l·ng phÝ trong c«ng t¸c ®Êu thÇu. Mét sè c«ng tr×nh khi quyÕt to¸n gi¸ trÞ t¨ng qu¸ nhiÒu so míi gi¸ dù thÇu trong khi c¸c hå s¬ ph¸p lý kh«ng ®Çy ®ñ hoÆc kh«ng hîp lÖ g©y khã khaw cho c«ng t¸c quyÕt to¸n dÉn ®Õn ¶nh h­ëng kinh tÕ cho Tæng c«ng ty. 2.2. VÒ phÝa nhµ n­íc. Tr­íc khi b­íc vµo giai ®o¹n gäi thÇu, c¸c c¸n bé lµm kÕ ho¹ch ®Çu t­ ®· ph¶i tiÕn hµnh lµm c¸c v¨n b¶n, thñ tôc chuÈn bÞ cho ®Êu thÇu x©y dùng, lËp b¸o c¸o thiÕt kÕ kh¶ thi, b¸o c¸o kh¶o s¸t lËp dù to¸n cho dù ¸n sau ®ã lËp kÕ ho¹ch ®Êu thÇu, lËp hå s¬ mêi thÇu, tæ chøc ®¸nh gi¸ chän thÇu. §Êu thÇu nhanh nhÊt còng mÊt 40- 50ngaú(®Êu thÇu r·i vµ 60- 70 ngµy(®Êu thÇu h¹n chÕ). §èi víi gãi thÇu lín phøc t¹p vÒ yªu cÇu kü thuËt cã khi mÊt vµi ba th¸ng ®iÒu nµy lµm kÐo dµi thªm thêi gian hoµn thµnh dù ¸n. §ång thêi còng theo quy ®Þnh c¸c c¬ quan ®­îc ph©n cÊp qu¶n lý ®Êu thÇu hÇu nh­ tham gia hÕt vµo mäi lÜnh vùc cña chñ ®Çu t­ trong qu¸ tr×nh ®Êu thÇu, b­íc nµo quy ®inh còng ph¶i duyÖt nh­ng c¸c v¨n b¶n nhiÒu khi chØ mang tÝnh b¶o chøng. Thùc tÕ cho thÊy kh«ng ph¶i gãi thÇu nµo còng ®­îc tæ chøc thËt vµ viÖc mét sè gãi thÇu xÕp ®Æt tr­íc tróng thÇu kh«ng ph¶i lµ hiÕm nh­ng víi nh÷ng quy ®Þnh hiÖn hµnh, c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc chØ cã thÓ “hîp thøc ho¸ cho qu¸ tr×nh ®Êu thÇu nÕu hå s¬ hîp lÖ”. Cã thÓ ®­a ra vÝ dô ®iÓn h×nh nh­ dù ¸n cÊp n­íc cho thµnh phè §µ N½ng ®­îc Ng©n hµng thÕ giíi tµi trî. Sau 2 giai ®o¹n s¬ tuyÓn vµ ®¸nh gi¸ ®Êu thÇu, UBND thµnh phè §µ N½ng ®· chän liªn doanh SADE/OTV (Ph¸p) lµ ®¬n vÞ tróng thÇu trong khi c«ng ty POSCO (Hµn Quèc) víi gi¸ thÇu thÊp h¬n 6 triÖu ®« la víi kü thuËt vµ kinh nghiÖm t­¬ng tù nh­ng kh«ng ®­îc chän. KÕt qu¶ lµ Ng©n hµng thÕ giíi ®· huû bá tÝn dông tµi trî cho dù ¸n cÊp n­íc nµy v× Ng©n hµng thÕ giíi kh«ng thÓ cung cÊp cho gãi thÇu kh«ng c¹nh tranh nhÊt, ®©y lµ viÖc lµm cÇn thiÕt ®Ó b¶o ®¶m chÊt l­îng ®Êu thÇu cao vµ tÝnh trong s¸ng cña c¸c hç trî tõ WB cho ViÖt Nam. Bµn vÒ thñ tôc cßn nhiÒu bÊt cËp, chóng ta cÇn nãi thªm r»ng ®èi víi gãi thÇu cña dù ¸n nhãm A do DNNN trùc thuéc Tæng c«ng ty Nhµ n­íc lµm chñ ®Çu t­, quy tr×nh ®Êu thÇu ®Õn khi chñ ®Çu t­ ký ®­îc hîp ®ång trong thùc tÕ gåm 33 b­íc, trong ®ã 14 b­íc cã sù tham gia trùc tiÕp cña c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc. Cßn nhiÒu viÖc “v« t×nh” kh¸c cña quy tr×nh hµnh chÝnh lµm cho c«ng viÖc kh«ng thÓ nhanh ®­îc. Nh÷ng chËm trÔ ®ã lµm ¶nh h­ëng lín ®Õn tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n. Mét vÊn ®Ò cÇn ph¶i nãi thªm n÷a ®ã lµ nh÷ng kÏ hë trong quy chÕ ®Êu thÇu. Quy chÕ ®Êu thÇu kh«ng quy ®Þnh cô thÓ cho kh¸i niÖm ‘Gi¸ bá thÇu thÊp nh©t” v× vaayu gi¸ cø gi¶m theo c¬ chÕ c¹nh tranh cña thÞ tr­êng. Nhµ thÇu nµo cã gi¸ dù thÇu thÊp nhÊt sÏ ®­îc xÕp thø nhÊt vµ ®­îc kiÕn nghÞ xÐt thÇu cho dï gi¸ ®ã thÊp h¬n gi¸ dù to¸n 30- 35%. Mét sè ng­¬× lÊy thÕ lµm mõng v× Nhµ n­íc tiÕt kiÖm ®­îc nhiÒu tiÒn ®Ó sö dông vµo viÖc kh¸c. Nh­ng mét ®iÒu hiÓn nhiªn lµ trong x©y dùng c¬ b¶n kh«ng thÓ cã c«ng tr×nh nµo ®­îc thi c«ng víi gi¸ 20, 30, thËm chÝ 50- 70 % gi¸ dù to¸n. Râ rµng nÕu dù ¸n tróng thÇu víi gi¸ thÊp nh­ trªn th× chØ cã thÓ lµ dù to¸n tÝnh sai, hoÆc nÕu kh«ng, nhµ thÇu sÏ ph¸ s¶n ngay tõ c«ng tr×nh h¹ gi¸ nµy. HËu qu¶ lµ chÊt l­îng x©y dùng tåi, vËt t­ vËt liÖu sö dông kh«ng ®óng thiÕt kÕ, ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn tuæi thä vµ gi¸ trÞ sö dông c«ng tr×nh, ch­a nãi ®Õn nh÷ng sù cè tai n¹n ®· vµ sÏ cã thÓ x¶y ra. LÏ ra ai qu¶n lý thÞ tr­êng x©y dùng ng­êi ®ã ph¶i ®Ò ra quy chÕ ®Êu thÇu. Nh­ng ë ta, qu¶n lý thÞ tr­êng x©y dùng lµ Bé x©y dùng nh­ng x©y dùng quy chÕ ®Êu thÇu l¹i lµ Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. Khi Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ nghiªn cøu c¬ chÕ nµy, hiÖp héi x©y dùng ViÖt Nam ®· c¶nh b¸o lµ m­êi mÊy chuyªn gia ®¶m tr¸ch nã ch­a bao giê thi c«ng , ch­a bao giê hiÓu thÞ tr­êng x©y dùng c¶. §Êu thÇu lµ ®Ó c¹nh tranh toµn diÖn trong x©y dùng c«ng tr×nh chø kh«ng ph¶i ®Êu gÝa. Nh÷ng ng­êi viÕt vÒ quy chÕ ®Êu thÇu chØ nãi r»ng quy chÕ ®Êu thÇu lµm lîi cho ®Êt n­íc bao nhiªu tiÒn, hä quªn mÊt r»ng nhiÒu dù ¸n võa thi c«ng xong ®· xuèng cÊp/ Ngoµi ra quy chÕ ®Êu thÇu hiÖn nay lµ ®Èy tÊt c¶ rñi ro vÒ vèn vµ tr¸ch nhiÖm cho nhµ thÇu thiÕu rµng buéc tr¸ch nhiÖm cña chñ ®Çu t­. NhiÒu c«ng tr×nh thi c«ng nöa chõng ®Çu t­ thiÕu vèn hoÆc thêi gian thÈm ®Þnh phª duyÖt kÐo dµi trong khi gi¸ c¶ vËt t­ biÕn ®éng, nhµ thÇu g¸nh chÞu hÕt, chñ ®Çu t­ kh«ng chÞu rµng buéc g×. 2.3. VÒ phÝa c¸c chñ ®Çu t­. Trong vËn dông quy chÕ ®Êu thÇu nhiÒu chñ ®Çu t­ coi viÖc Ðp gÝa, Ðp tiÕn ®é lµ chÝnh nªn nhiÒu c«ng tr×nh ®­îc lµm xong víi gi¸ thÊp vµ chÊt l­îng ®­¬ng nhiªn còng sÏ chØ t­¬ng ®­¬ng víi gi¸ thÊp ®ã mµ th«i chø kh«ng thÓ tho¶ m·n yªu cÇu cao h¬n ®· ®Æt ra cho dù ¸n. VËy lµ khi c«ng tr×nh ®· hoµn thµnh, c¸i “ngät ngµo” cña gi¸ thÊp nhanh chãng qua ®i cßn c¸i “®¾ng cay” cña c«ng tr×nh kÐm chÊt l­îng sÏ ®äng l¹i rÊt l©u vµ sÏ ®i suèt cuéc ®êi cña c«ng tr×nh vµ nhiÒu khi cßn tiÒm tµng mét hiÓm ho¹. H­ëng thô vÞ ®¾ng cay lµ ng­êi sö dông trong khi c¸c chñ ®Çu t­ “hê” nµy ®· ®­îc coi lµ hoµn thµnh nhiÖm vô. Vai trß cña chñ ®Çu t­ ®èi víi viÖc ®¶m b¶o chÊt l­îng c«ng tr×nh ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua tr×nh ®é chuyªn m«n vµ tr¸ch nhiÖm trong viÖc tuyÓn chän ®éi ngò t­ vÊn, gi¸m s¸t lµnh nghÒ, tuyÓn chän ®­îc nhµ thÇu x©y dùng thùc sù cã n¨ng lùc ®ång thêi ph¶i chñ ®éng theo dâi, gi¸m s¸t chÆt chÏ c¸c ho¹t ®éng cña nhµ thÇu vµ t­ vÊn trong suèt qu¸ tr×nh thi c«ng. Nguyªn nh©n chñ quan cña nh÷ng sù cè c«ng tr×nh vµ t×nh tr¹ng nhiÒu c«ng tr×nh bÞ xuèng cÊp sím trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµ n¨ng lùc cña c¸c chñ thÓ tham gia vµo ho¹t ®éng ®Çu t­ vµ x©y dùng kh«ng t­¬ng xøng mµ tr­íc hÕt lµ chñ ®Çu t­. NhiÒu chñ ®Çu t­ thuéc nguån vèn ng©n s¸ch kh«ng cã chuyªn m«n, kh«ng n¾m v÷ng nh÷ng quy ®Þnh ph¸p lý cña Nhµ n­íc, th­êng kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hiÖu qu¶ cña dù ¸n vµ ®©y chÝnh lµ nguyªn nh©n quan träng nhÊt cña nh÷ng c«ng tr×nh kÐm chÊt l­îng. Trong quy ®inh cña v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ®Òu x¸c ®Þnh chñ ®Çu t­ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ chÊt l­îng c«ng tr×nh x©y dùng. NhiÒu chñ ®Çu t­ cho m×nh ngo¹i ph¹m khi x¶y ra nh÷ng rñi ro vÒ chÊt l­îng v× hä ®· tæ chøc ®Êu thÇu. Hä coi tæ chøc ®Êu thÇu xong lµ hÕt tr¸ch nhiÖm. Ngoµi ra trong ph­¬ng ph¸p xÐt thÇu ®«i khi chñ ®Çu t­ chØ dùa vµo hå s¬ dù thÇu cña c¸c nhµ thÇu, thiÕu th«ng tin thùc tÕ do ®ã khi ®¸nh gi¸ n¨ng lùc nhµ thÇu ch­a ®¶m b¶o chÝnh x¸c. ViÖc ®¸nh gi¸ cho ®iÓm ch­a c«ng b»ng tuy cã ®iÓm chuÈn nh­ng c¸c chØ tiªu ®Æt ra ch­a ®Þnh l­îng ®­îc. 2.4. VÒ phÝa c¸c nhµ thiÕt kÕ. Xung quanh hiÖn t­îng gi¸ th¾ng thÇu qu¸ thÊp cßn cã mét nguyªn nh©n lµ gi¸ dù to¸n do t­ vÊn x¸c ®Þnh vµ ®­îc chñ ®Çu t­ chÊp thuËn kh«ng ®ñ ®é tin cËy, thiÕu c¨n cø, kh«ng b¸m s¸t gi¸ c¶ thÞ tr­êng x©y dùng trong n­íc. C¸c dù ¸n ®ã ®­îc t­ vÊn thiÕt kÕ vèng gi¸ lªn nªn khi c¸c nhµ thÇu bá gÝa thÊp ®· lµm d­ luËn x«n xao nghi ngê, hoang mang. Bá thÇu vµ tróng thÇu víi gi¸ thÊp , thËm chÝ rÊt thÊp so víi gi¸ dù to¸n ®­îc duyÖt nh­ng nhµ thÇu vÉn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc gãi thÇu mµ kh«ng bÞ lç, kh«ng gian dèi thñ ®o¹n ®Ó gi¶m bít khèi l­îng vÉn ®¶m b¶o ®óng chÊt l­îng c«ng tr×nh, ®¶m b¶o tiÕn ®é thi c«ng th× nguyªn nh©n ®Ých thÞ n»m ë kh©u t­ vÊn. Trong ®Çu t­ XDCB, t­ vÊn thiÕt kÕ ®ãng vai trß quan träng. Quy tr×nh ®Çy ®ñ vµ nh÷ng m¾t xÝch tham gia qu¸ tr×nh ®Çu t­ mét dù ¸n bao gåm nhiÒu kh©u. chøc n¨ng cña t­ vÊn ®Çu t­ x©y dùng lµ thay mÆt chñ ®Çu t­ ®Ó thùc hiÖn c¸c b­íc tõ t­ vÊn ®Çu t­ ®Õn t­ vÊn x©y dùng c¸c dù ¸n mµ chñ ®Çu t­ yªu cÇu. Ho¹t ®éng t­ vÊn trong thêi gian qua ®­îc thùc hiÖn qua c¸c c«ng ty t­ vÊn, ho¹t ®éng trªn nguyªn t¾c h¹ch to¸n kinh tÕ. Theo quy ®Þnh, gi¸ t­ vÊn thiÕt kÕ tÝnh b»ng phÇn tr¨m gi¸ trÞ c«ng tr×nh. C«ng tr×nh gi¸ cµng cao tæ chøc t­ vÊn thiÕt kÕ cµng t¨ng thu nhËp. §· cã nhiÒu c«ng tr×nh lín kh«ng râ do tr×nh ®é hay cè ý ®­îc t­ vÊn ®­a gi¸ lªn cao ngÊt trêi. Bëi lÏ c¶ NDD 88 quy chÕ ®Êu thÇu lÉn NDD 52 quy chÕ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng ®Òu kh«ng quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cô thÓ, kh«ng cã chÕ tµi ®èi víi t­ vÊn, kh«ng ai xö ph¹t t­ vÊn khi cã sai xãt mµ chØ cã nh÷ng quy ®Þnh chung chung nh­ mét nghÜa vô hoÆc khuyÕn c¸o “ ph¶i theo ®óng ph¸p luËt”. Cã hµng lo¹t c«ng tr×nh ®­îc bèc gi¸ lªn ®iÓn h×nh nh­ dù ¸n ®­êng Quy Nh¬n- S«ng CÇu, t­ vÊn ®Ò ra ®Õn 400 tû ®ång nh­ng thùc tÕ chØ lµm hÕt 605 ; gãi thÇu 1 dù ¸n nhµ m¸y thuû ®iÖn Hµm ThuËn - §a Mi dù to¸n ®­îc duyÖt 150 triÖu USD, nh­ng gi¸ tróng thÇu chØ 103 triÖu(gi¶m 30%)…§©y lµ “thµnh tÝch” cña nhµ thÇu hay cña t­ vÊn? Hay chØ ®¬n thuÇn lµ mét tÝnh to¸n sai? §ã lµ do tr×nh ®é hay thiÕu tr¸ch nhiÖm. Cho nªn kh«ng véi coi chªnh lÖch gi÷a gi¸ dù to¸n ®­îc duyÖt vµ gi¸ th¾ng thÇu lµ sè tiÒn tiÕt kiÖm ®­îc do ®Êu thÇu. 3. Nguyªn nh©n 3.1. Bªn ngoµi: Trong ho¹t ®éng ®Êu thÇu cßn hiÖn t­îng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, mãc ngoÆc hoÆc mua b¸n thÇu.. ph¸ vì nguyªn t¾c b×nh ®¼ng vµ c«ng khai trong c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp x©y dùng. H×nh thøc ®Êu thÇu lµ t­¬ng ®èi míi ®èi víi nhiÒu doanh nghiÖp x©y dùng ë ViÖt Nam hiÖn nay. C¸c doanh nghiÖp ®ang trong qu¸ tr×nh võa thùc hiÖn võa häc hái v× thÕ viÖc c¹nh tranh víi c¸c nhµ thÇu n­íc ngoµi ®Çy kinh nghiÖm lµ rÊt khã kh¨n. HÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy vÒ ®Çu t­ x©y dùng ch­a ®Çy ®ñ, thiÕu tÝnh ®ång bé. §Æc biÖt trong quy chÕ ®Êu thÇu, viÖc ­u ®·i nhµ thÇu trong n­íc khi tham gia ®Êu thÇu quèc tÕ cßn chung chung ch­a cô thÓ cho nªn c¸c nhµ thÇu ViÖt Nam ch­a ®­îc h­ëng ­u ®·i nµy. ViÖc ph©n chia gãi thÇu ®Æc biÖt lµ gãi thÇu dù ¸n cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ c¸c c«ng tr×nh lín cã vèn ®Çu t­ trong n­íc ch­a hîp lý. ViÖc ph©n chia gãi thÇu thµnh c¸c gãi thÇu qu¸ lín g©y khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp x©y dùng ViÖt Nam kh«ng thÓ tham gia hoÆc tham gia mét c¸ch ®éc lËp. 3.2. Bªn trong: Ch­a cã c¸c th«ng tin kÞp thêi tõ Tæng c«ng ty ®Õn c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn C«ng t¸c lËp gi¸ dù thÇu ch­a s¸t thùc tÕ. Gi¸ dù thÇu nhiÒu khi kh«ng phï hîp so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh dÉn ®Õn kÕt qu¶ lµ kh«ng tróng thÇu nh­ng cã lóc l¹i thÊp qu¸ nªn kh«ng hiÖu qu¶ Kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c yªu cÇu kü thuËt vµ møc ®é hiÖn ®¹i cña m¸y mãc ch­a cao. Qu¸ tr×nh thi c«ng vµ qu¶n lý chÊt l­îng c«ng tr×nh ë mét sè kh©u ®«i khi vÉn x¶y ra sai sãt, lµm chËm tiÕn ®é thi c«ng, t¨ng chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt. Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c ®Êu thÇu t¹i Tæng c«ng ty x©y dùng Hµ néi. B¶n chÊt cña ®Êu thÇu lµ t¹o cho c¸c nhµ thÇu mét s©n ch¬i cã tÝnh c¹nh tranh cao, c«ng b»ng vµ minh b¹ch. Môc ®Ých cña mét cuéc ®Êu thÇu lµ ®¹t ®­îc sù thµnh c«ng, thµnh c«ng ®èi víi chñ ®Çu t­ lµ chän ®­îc mét ®èi t¸c tèt nhÊt ®Ó thùc hiÖn dù ¸n víi chi phÝ phï hîp nhÊt, chÊt l­îng cao nhÊt cã thÓ ®­îc, dù ¸n thµnh c«ng ®óng víi thêi ®iÓm víi ®é an toµn cao, Ýt rñi ro vµ tho¶ m·n c¸c môc tiªu kh¸c cña dù ¸n. víi Tæng c«ng ty thµnh c«ng ®ã lµ ph¶i ký kÕt ®­îc nhiÒu hîp ®ång, thùc hiÖn dù ¸n ®em l¹i lîi nhuËn cao, tèi thiÓu ho¸ chi phÝ vµ n©ng cao uy tÝn cña Tæng c«ng ty, më réng ®­îc quan hÖ trong t­¬ng lai, khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc vèn cã vµ tho¶ m·n nh÷ng môc tiªu kh¸c cña Tæng c«ng ty. VËy vÊn ®Ò cÇn ®Æt ra ë ®©y lµ cÇn cã biÖn ph¸p g× ®Ó kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i h¹n chÕ , ®¶m b¶o ®­îc sù thµnh c«ng trong ho¹t ®éng ®Êu thÇu cña Tæng c«ng ty. I. VÒ phÝa nhµ n­íc: H¬n m­êi l¨m n¨m thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ®Çu t­ x©y dùng ®· kh«ng ngõng ®­îc suöa ®æi bæ sung nhawmg hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc theo h­íng ngµy cµng gi¶m sù can thiÖp cña c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. C«ng t¸c qu¶n lý nhµ n­íc vÒ ®Êu thÇu trong ®Çu t­ x©y dùng ngµy cµng hoµn thiÖn,phï hîp dÇn víi th«ng lÖ quèc tÕ gãp phÇn chèng tham nhòng thÊt tho¸t. tuy nhiªn do nh÷ng quy ®Þnh ch­a hîp lý vÒ tr×nh tù thñ tôc nhÊt lµ trong ph©n cÊp xö lý tõng c«ng viÖc cô thÓ vµ do sù thiÕu hiÓu biÕt thÊu ®¸o vÒ quy chÕ, thiÕu kinh nghiÖm cña t­ vÊn chñ ®Çu t­ nªn c«ng t¸c ®Êu thÇu cßn nhiÒu bøc xóc. §Ó hoµn thiÖn h¬n ho¹t ®éng ®Êu thÇu, nhµ n­íc cÇn thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p sau: 1. CÇn thùc hiÖn c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh trong kh©u ®Êu thÇu : CÇn x¸c ®Þnh r»ng ®Êu thÇu lµ c«ng viÕc cña chñ ®Çu t­, do chñ ®Çu t­ chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh qu¶n lý dù ¸n. Khi tæ chøc thùc hiªn dù ¸n ®­¬ng nhiªn chñ ®Çu t­ ph¶i tu©n thñ quy chÕ qu¶n lý ®µu t­ vµ x©y dùng cña chÝnh phñ. ®iÒu nµy thÓ hiÖn qua tr×nh tù ®Çu t­ x©y dùng tõ kh©u lËp, thÈm ®Þnh phª duyÖt dù ¸n , thiÕt kÕ vµ dù to¸n, thi c«ng x©y l¾p nghiÖm thu bµn giao vµ quyÕt to¸n c«ng tr×nh. Theo quy chÕ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng tÊt c¶ c¸c kh©u nµy ®Òu ®­îc cÊp quyÕt ®Þnh ®Çu t­ thÈm ®Þnh vµ phª duyÖt. C¸c chØ tiªu kü thuËt c«ng nghÖ vµ kinh tÕ tµi chÝnh ®­îc kiÓm ra thanh tra theo chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc ë tõng kh©u : kÕ ho¹ch-x©y dùng -tµi chÝnh va ®­îc ph©n cÊp tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng. V× vËy ®Êu thÇu ph¶i ®­îc thùc thi trong khu«n khæ nµy mµ kh«ng thÓ thùc hiÖn kh¸c ®­îc. Ngay ®Õn gi¸ trïng thÇu (mét tiªu chÝ quan träng cña ®Êu thÇu còng khong ®­îc v­ît qu¸ tæng møc ®Çu t­, tæng dù to¸n hay dù to¸n ®· ®­îc cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt. Nh­ vËy nªn ch¨ng khi nµo c¸c chñ ®Çu t­ dù ¸n thùc hiÖn thÇu v­ît khái c¸c chØ tiªu ®­îc duyÖt nãi trªn míi cµn cã sù xem xÐt cña c¸c cÊp quyÕt ®Þnh ®Çu t­ hoÆc nÕu ph¶i tr×nh duyÖt còng chØ nªn 1-2 mang tÝnh quyÕt ®Þnh nµo ®ã, hoÆc ph©n cÊp hoÆc uû quyÒn nhiÒu h¬n n÷a cho c¸c bé, ngµnh, uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè, héi ®ång qu¶n trÞ c¸c tæng c«ng ty, c«ng ty ... NÕu thùc hiÖn ®­îc nguyªn t¾c trªn ch¾c ch¾n chñ ®Çu t­ dù ¸n sÏ n©ng cao ®­îc tÝnh chñ ®éng vµ tr¸ch nhiÖm cu¶ m×nh tr­íc cÊp quyÕt ®Çu t­ vµ tr­íc ph¸p luËt. Cßn thñ tôc hµnh chÝnh trong kh©u tr×nh duyÖt ®Êu thÇu sÏ trë nªn ®¬n gi¶n h¬n nhiÒu so víi hiÖn nay. 2. CÇn kh¾c phôc kh©u yÕu nhÊt hiÖn nay lµ chÊt l­îng hå s¬ mêi thÇu: §Ó n©ng cao chÊt l­îng hå s¬ mêi thÇu nhÊt thiÕt ph¶iquy ®Þnh râ. Tuú theo h×nh thøc hîp ®ång mµ x¸c ®Þnh viÖc h×nh thµnh hå s¬ mêi thÇu ë giai ®o¹n thÝch hîp. Cô thÓ: Hîp ®ång trän gi¸ lµ hîp ®ong theo gi¸ kho¸n gän ®­îc ¸p dông cho nh÷ng gãi thÇu ®­îc x¸c ®Þnh rx vÒ sè l­îng, yªu cÇu chÊt l­îng vµ thêi gian. Nh­ vËy víi ®Êu thÇu x©y l¾p ®Ó ký hîp ®ång trän gãi nµy kh«ng thÓ lËp hå s¬ mêi thÇu ë giai ®o¹n b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi ®­îc duyÖt hoÆc giai ®o¹n thiÕt kÕ kü thuËt ®­îc duyÖt mµ ph¶i lËp ë giai ®o¹n thiÕt kÕ kü thuËt thi c«ng hoÆc thiÕt kÕ b¶n vÏ thi c«ng. Hîp ®ång ch×a kho¸ trao tay lµ hîp ®ång bao toµn bé c¸c c«ng viÖcthiÕt kÕ, cung cÊp thiÕt bÞ vµ x©y l¾p cña mét gãi thÇu ®­îc thùc hiÖn th«ng qua mét nhµ thÇu. Nh­ vËy ®èi víi gãi thÇu thiÕt bÞ cã thÓ lËp hå s¬ míi thÇu ngay sau khi b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi ®­îc cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt. Do ®ã cÇn söa ®æi quy ®Þnh vÒ tÝn dông ®Çu t­ yªu cÇu ph¶i cã thiÕt kÕ kü thuËt vµ tæng dù to¸n ®­¬cj duyÖt míi ®­îc tiÕn hµnh thÇu thiÕt bÞ. §©y còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y chËm trÔ tiÕn ®ä thùc hiÖn dù ¸n. 3. CÇn xem xÐt l¹i ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hå s¬ vµ vÊn ®Ò ®¸nh gi¸ thÊp nhÊt lµ tróng thÇu. VÒ ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hå s¬ thÇu x©y l¾p : VÒ ®iÓm kü thuËt nªn quy ®Þnh ®iÓm tèi thiÓu 70% trë nªn sÏ ®­îc chän vµo danh s¸ch ng¾n. Thùc tÕ ®· cã nhiÒu nhµ thÇu n¨ng lùc kh«ng cao nh­ng còng lät vµo danh s¸ch. V× vËy ®Ò nghÞ cã thÓ n©ng ®iÓm tèi thiÓu kü thuËt lªn 80% hoÆc cao h¬n ®èi víi c¸c gãi thÇu hµng ho¸ vµ x©y l¾p. Tèt h¬n c¶ lµ thay b»ng ph­¬ng ph¸p tæng h­îp c¶ hai ®iÓm kü thuËt vµ gi¸ ®Ó xem xÐt lùa chän nhµ thÇu tróng thÇu nh­ th«ng lÖ quèc tÕ. a. ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng bá gi¸ qu¸ thÊp lµm ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng c«ng tr×nh vµ sù ph¸t triÓn v÷ng ch¾c l©u dµi cña c¸c nhµ thÇu, chóng ta cã thÓ ®Ò xuÊt ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ hå s¬ dù thÇu nh­ sau (gåm 4 b­íc): céng gi¸ cña nhµ thÇu víi gi¸ cña chñ ®Çu t­ råi tÝnh trung b×nh gi¶n ®¬n lÇn thø nhÊt . b. Lo¹i c¸c nhµ thÇu cã gi¸ n»m ngoµi gi¸ trung b×nh lÇn thø nhÊt ± 10% c. tÝnh l¹i gi¸ trung b×nh lÇn thø hai cña c¸c nhµ thÇu cßn l¹i vµ cña chñ ®µu t­ theo hai tr­êng hîp: Tr­êng hîp 1: c«ng tr×nh thuéc gãi thÇu ®­îc ®Çu t­ sau khi cã thiÕt kÕ kü thuËt cßn nhµ thÇu lµm thiÕt kÕ thi c«ng th× giíi h¹n lo¹i trõ cã thÓ 10% hoÆc lín h¬n n÷a. Tr­êng hîp hai : c«ng tr×nh hoÆc gãi thÇu ®­îc ®Çu t­ khi cã thiÕt kÕ kü thuËt - thi c«ng hoÆc thiÕt kÕ b¶n vÏ thi c«ng ( nÕu thiÕt kÕ hai b­íc ) th× møc ®é ph©n t¸n cña gi¸ dù thÇu Ýt. Nhµ thÇu nµo còng biÕt c¸ch tÝnh gi¸ gãi thÇu cña chñ ®Çu t­. Sù sai kh¸c gi¸ dù thÇu cña c¸c nhµ thÇu chØ cßn lµ chiÕn l­îc tranh thÇu, sai kh¸c do c¸c biÖn ph¸p kü thuËt c«ng nghÖ vµ c¸c tæ chøc qu¶n lý ... V× thÕ nªn giíi h¹n lo¹i trõ cã thÓ chØ lµ 5% ( nÕu lín h¬n cã thÓ chØ cÇn tÝnh trung b×nh mét ). d. hîp ®ång sÏ ®­îc trao cho c¸c nhµ thÇu nµo cã møc gi¸ n»m ngang d­íi møc trung b×nh tÝnh lÇn hai. II. VÒ phÝa tæng c«ng ty x©y dùng Hµ Néi 1. T¨ng c­êng c«ng t¸c thu thËp th«ng tin T¨ng c­êng c«ng t¸c thu thËp th«ng tin nãi chung vµ th«ng tin vÒ c¸c dù ¸n cña nguån vèn ®Çu t­ ng©n s¸ch nhµ n­íc, nguån vèn ngoµi ODA,WB,OECF...®Ó cã c¬ së b¸o c¸o l·nh ®¹o tæng c«ng ty cã kÕ ho¹ch tiÕp thÞ kÞp thêi, xö lý gi¸ c¶ hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ phï hîp vøi tiªu chuÈn quèc tÕ. Mäi hå s¬ dù thÇu ph¶i ®­îc chuÈn bÞ ®Çy ®ñ vÒ mäi mÆt nh­ nang lùc , m¸y mãc thiÕt bÞ tµi chÝnh, kü thuËt nh­ng tiªu chuÈn quan träng ®Ó th¾ng thÇu lµ gi¸ c¶. v× vËy lËp gi¸ thÇu hîp lý lµ ®iÒu hÕt søc quan träng. Muèn vËy tæng c«ng ty p¶i nhËn ®­îc ®Çy ®ñ tµi liÖu th«ng tin chi tiÕt , râ rµng vÒ quy m«, yªu cÇu cña gãi thÇu trong hå s¬ mêi thÇu x©y dùng ®Ó ®¬n gi¸ dù thÇu phï hîp víi quy ®Þn cña nhµ n­íc vµ s¸t víi thùc tÕ trªn thÞ tr­êng. Tæng c«ng ty ph¶i tÝnh to¸n so s¸nh kü lîi nhuËn thu ®­îc víi chi phÝ bá ra, ®iÒu nµy ®ßi hái c¸c c¸n bé lËp hå s¬ dù thÇu ph¶i cã n¨ng lùc, tr×nh ®é kinh nghiÖm ®Æc biÖt lµ c¸n bé chØ ®¹ thi c«ng. Mµ : §¬n gi¸ dù thÇu = chi phÝ trùc tiÕp (T) +chi phÝ chung (O) +l·i dù kiÕn vµ thuÕ (L). §Ó gi¶m chi phÝ trùc tiÕp nh­ chi phÝ vËt liÖu, chi phÝ nµy thi c«ng tæng c«ng ty nªn duy tr× c¸c nguån cung cÊp cò ®ång thêi tÝch cùc t×m kiÕm c¸c nguån cung cÊp míi ®Ó ®¶m b¶o gi¸ vËt liÖu mµ tæng c«ng ty sö dông lµ thÊp nhÊt, sö dông vµ khai th¸c triÖt ®Ó cã hiÖu qu¶ nguån nguyªn vËt liÖu x©y dùng mµ tæng c«ng ty cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt. §ång thêi cã kÕ ho¹ch gi¶m chi phÝ m¸y trong chi phÝ trùc tiÕp b»ng c¸ch gi¶m gi¸m¸y trong khi lËp dù to¸n dù thÇu, gi¶m khÊu hao m¸y thi c«ng, tiÕt kiÖm nhiªn liÖu, n¨ng lùc sñ dông m¸y tiÕt kiÖm phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ ®Æc ®iÓm cña tõng c«ng tr×nh . Ngoµi ra, tæng c«ng ty còng ph¶i dùa trªn th«ng tin vÒ ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó ®­a ra gi¸ trÞ thÇu mét c¸ch hîp lý. 2. Hoµn thiÖn bé m¸y ®Êu thÇu t¹i Tæng c«ng ty. §Ó ®Êu thÇu vµ th¾ng thÇu cã hiÖu qu¶ Tæng c«ng ty x©y dùng Hµ Néi ph¶i gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò phøc t¹p trong ®ã viÖc tæ chøc bé m¸y ®Êu thÇu lµ ®iÒu quan träng ®Çu tiªn cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn toµn bé qu¸ tr×nh ®Êu thÇu cña doanh nghiÖp. HiÖn nay t¹i Tæng c«ng ty phßng kinh tÕ thÞ tr­êng vµ t­ vÊn lµ phßng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ mäi ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn ®Êu thÇu. V× vËy yªu cÇu ®èi víi c¸c c¸n bé, c¸c chuyªn gia trong ®ã tæ chøc ®Êu thÇu lµ ph¶i ®­îc ®µo t¹o chÝnh quy vµ ®µo t¹o l¹i cho phï hîp víi thùc tiÔn, n¨ng ®éng, chÝnh x¸c phï hîp víi thÞ tr­êng. Qu¸ tr×nh ®Êu thÇu nh­ mét cç m¸y hoµn chØnh ch¹y hÕt c«ng suÊt, võa ph¶i ®¶m b¶o chÝnh x¸c nh­ng ®ång thêi võa ph¶i rÊt linh ho¹t tuú theo môc tiªu cña Tæng c«ng ty vµ tuú thuéc vµo diÔn biÕn cña qu¸ tr×nh c¹nh tranh. C¸c chuyªn gia ph¶i chuyªn s©u mét c«ng viÖc vµ hiÓu biÕt tæng thÓ nhiÒu lÜnh vùc trong ho¹t ®éng x©y dùng, ho¹t ®éng ®Êu thÇu vµ triÓn khai c¸c dù ¸n, th«ng th¹o ngo¹i ng÷, luËt ph¸p. §©y lµ mét yªu cÇu quan träng cña c¸c chuyªn gia x©y dùng khi tham gia ®Êu thÇu ®Æc biÖt lµ ®Êu thÇu quèc tÕ. ViÖc bè trÝ s¾p xÕp c¸c nhãm chuyªn gia ®Êu thÇu cña Tæng c«ng ty rÊt quan träng. Ch¼ng h¹n nh­: Nhãm chuyªn gia vÒ thÞ tr­êng chÞu tr¸ch nhiÖm nghiªn cøu thÞ tr­êng; nhãm chuyªn gia vÒ kinh tÕ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ néi dung kinh tÕ cña c¸c dù ¸n ®Êu thÇu, hä ph¶i lµ c¸c chuyªn gia giái quyÕt ®Þnh c¸c yÕu tè liªn quan ®Õn gi¸ bá thÇu thËm chÝ c¶ vÊn ®Ò lîi nhuËn còng nh­ hiÖu qu¶ cña c¸c dù ¸n sau nµy; nhãm chuyªn gia vÒ kü thuËt c«ng nghÖ thi c«ng tËp trung gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ kü thuËt c«ng nghÖ cña hå s¬ dù thÇu, c¸c chuyªn gia ®ßi hái ph¶i ®­îc ®µo t¹o chuyªn s©u th«ng qua thùc tiÔn chØ ®¹o thi c«ng t¹i c¸c c«ng trinh x©y dùng( ®ã lµ c¸c chuyªn gia ®· tõng tham gia c¸c dù ¸n thi c«ng theo tiªu chuÈn quèc tÕ. Nhãm chuyªn gia vÒ thiÕt bÞ thi c«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc lùa chän thiÕt bÞ phï hîp cho dù ¸n, tÝnh to¸n chi phÝ thiÕt bÞ còng nh­ bè trÝ d©y chuyÒn thiÕt bÞ vµ c¸c vÊn ®Ò kh¸c cã liªn quan. Nhãm chuyªn gia thÝ nghiÖm viÖc: viÖc thÝ nghiÖm tr­íc c¸c yÕu tè cña dù ¸n lµ rÊt quan träng, nÕu thÝ nghiÖm chÝnh x¸c sÏ lµ c¬ së v÷ng ch¾c cho giai ®o¹n thi c«ng còng nh­ ®¶m b¶o cho kh¶ n¨ng th¾ng thÇu. Ngoµi ra ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cho viÖc chuÈn bÞ hå s¬ dù thÇu Tæng c«ng ty cÇn trang bÞ thªm còng nh­ n©ng cÊp hÖ thèng m¸y tÝnh ®ñ m¹nh ®Ó cã thÓ ch¹y ®­îc nhiÒu ch­¬ng tr×nh tÝnh to¸n, thiÕt kÕ kü thuËt nh­ Autocad, coret...trang bÞ thªm mét sè m¸y photocopy, m¸y vÏ kü thuËt. §Ó ®¸p øng yªu cÇu vÒ chÊt l­îng c«ng tr×nh cÇn trang bÞ thªm c¸c thiÕt bÞ kiÓm ®Þnh nh­ cäc, kÕt cÊu c«ng tr×nh b»ng laze vµ tÜnh ®iÖn. 3. §Çu t­ n©ng cao n¨ng lùc thiÕt bÞ, ®«Ø míi c«ng nghÖ vµ øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt trong qu¶n lý vµ thi c«ng nh»m n©ng cao chÊt l­îng c«ng tr×nh vµ tiÕn bé thi c«ng t¨ng kh¶ n¨ng th¾ng thÇu. Lµ mét Tæng c«ng ty lín víi rÊt nhiÒu thiÕt bÞ, m¸y mãc thuéc nhiÒu chñng lo¹i kh¸c nhau cã xuÊt xø kh¸c nhau, ®Ó qu¶n lý tèt m¸y mãc thiÕt bÞ Tæng c«ng ty cÇn ph¶i lËp hå s¬ qu¶n lý m¸y mãc thi c«ng. ViÖc lËp vµ qu¶n lý c¸c hå s¬ thiÕt bÞ thi c«ng nµy gióp Tæng c«ng ty cã thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c thiÕt bÞ cña m×nh ®ang ë giai ®o¹n nµo tõ ®ã cã kÕ ho¹ch söa ch÷a ®Þnh kú, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc lËp hå s¬ kü thuËt thiÕt bÞ thi c«ng khi tham gia ®Êu thÇu. Tæng c«ng ty còng cÇn ph¶i ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông m¸y mãc thi c«ng hiÖn cã. vÝ dô: Lùa chän ph­¬ng ¸n c¬ giíi ho¸ x©y dùng tèi ­u, ph©n phèi m¸y hîp lý theo tiÕn ®é thi c«ng, ph©n bè m¸y theo c¸c ®Þa ®iÓm c«ng tr×nh cho phï hîp. Cã kÕ ho¹ch c¶i tiÕn sö dông m¸y mãc nh»m n©ng cao hÖ sè sö dông m¸y theo c«ng suÊt, theo thêi gian vµ ®Çu m¸y ®­a vµo ho¹t ®éng. Cã kÕ ho¹ch tËn dông m¸y mãc trong thêi gian t¹m thêi nhµn rçi do ch­a kiÕm ®­îc hîp ®ång x©y dùng b»ng c¸ch ®i lµm thÇu phô hay cho thuª. Lùa chän ph­¬ng ph¸p khÊu hao phï hîp sao cho cã thÓ võa b¶o toµn vèn l¹i võa b¶o ®¶m tÝnh c¹nh tranh, t¹o ®iÒu kiÖn ®æi míi kü thuËt. 4. VËn dông ph­¬ng ph¸p dïng chØ tiªu tæng hîp ®Ó ra quyÕt ®Þnh tranh thÇu. Môc ®Ých cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c ®Ó tr¸nh bá lì c¬ héi tranh thÇu g©y thiÖt h¹i, ®¶m b¶o bÝ mËt cho Tæng c«ng ty, ph¶n øng nhanh v× thêi gian cho phÐp rÊt ng¾n gi¶m thiÖt h¹i khi tham gia dù thÇu. Néi dung: X¸c ®Þnh danh môc c¸c chØ tiªu ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng th¾ng thÇu cña Tæng c«ng ty c¨n cø vµo kinh nghiÖm b¶n th©n, quy ®Þnh ph¸p luËt vµ quy chÕ ®Êu thÇu hiÖn hµnh ®Ó x¸c ®Þnh mét danh môc chØ tiªu ®Æc tr­ng cho nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng th¾ng thÇu, sè l­îng chØ tiªu lµ tuú ý nh­ng ph¶i bao qu¸t ®­îc ®Çy ®ñ c¸c chØ tiªu th­êng dïng ®Ó ®¸nh gi¸ hå s¬ dù thÇu, ph¶i tÝnh ®Õn t×nh h×nh c¹nh tranh cña ®èi thñ, x¸c ®Þnh ®óng nh÷ng chØ tiªu thùc sù cã ¶nh h­ëng, chØ tiªu ®­a ra chi tiÕt bao nhiªu, cô thÓ bao nhiªu th× cho kÕt qu¶ chÝnh x¸c bÊy nhiªu. X¸c ®Þnh thang ®iÓm c¸c chØ tiªu ®· lùa chän sÏ ®­îc ph©n tÝch theo tr¹ng th¸i t­¬ng øng víi tõng bËc trong thang ®iÓm. Yªu cÇu cña thang ®iÓm lµ ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c kh«ng g©y phøc t¹p cho tÝnh to¸n, mçi thang ®iÓm ®Òu cã møc tèi ®a t­¬ng øng víi tr¹ng th¸i tèt nhÊt vµ møc ®é tèi thiÓu øng víi tr¹ng th¸i tåi nhÊt cña c¸c chØ tiªu. viÖc sö dông thang ®iªm nh­ thÕ nµo lµ tuú thuéc Tæng c«ng ty. X¸c ®Þnh tÇm quan träng( träng sè) cña tõng chØ tiªu trong sè c¸c chØ tiªu ®· ®­îc lùa chän ®Ó ®­a vµo tÝnh to¸n, mçi chØ tiªu cã mét møc ®é ¶nh h­ëng riªng ®Õn kh¶ n¨ng th¾ng thÇu cña Tæng c«ng ty. TÇm quan träng cña c¸c chØ tiªu cã thÓ ®­îc thÓ hiÖn b»ng sè phÇn tr¨m hay sè thËp ph©n. Khi xuÊt hiÖn mét gãi thÇu cô thÓ Tæng c«ng ty cÇn khÈn tr­¬ng nghiªn cøu gãi thÇu, ph©n tÝch m«i tr­êng ®Êu thÇu, ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng cña m×nh ®èi víi gãi thÇu vµ dù to¸n c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó x¸c ®Þnh tr¹ng th¸i cña tõng chØ tiªu trong m¶ng danh môc vµ sè ®iÓm t­¬ng øng víi tr¹ng th¸i ®ã cuèi cïng tÝnh chØ tiªu tæng hîp theo c«ng thøc sau: N i =1 TH = å Ai * Pi TH: chØ tiªu tæng hîp N: sè c¸c chØ tiªu trong danh môc Ai: §iÓm sè cña chØ tiªu ti t­¬ng øng víi tr¹ng th¸i Pi cña nã. §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng th¾ng thÇu ra quyÕt ®Þnh: Kh¶ n¨ng th¾ng thÇu ®­îc ®o b»ng tû lÖ theo c«ng thøc sau: K = K: Kh¶ n¨ng th¾ng thÇu tÝnh b»ng phÇn tr¨m TH: §iÓm tæng hîp M: Møc ®iÓm tèi ®a trong thang ®iÓm dïng. NÕu c¸c chØ tiªu ®Òu ë tr¹ng th¸i trung b×nh th× kh¶ n¨ng th¾ng thÇu lµ 50% hoÆc nhá h¬n 50% th× doanh nghiÖp kh«ng nªn tham gia tranh gãi thÇu ®ã. KiÕn nghÞ: Trªn c¬ së t×nh h×nh ho¹t ®éng c«ng t¸c ®Êu thÇu nãi chung vµ cña Tæng c«ng ty x©y dùng Hµ Néi trong thêi gian qua, trong b¸o c¸o tæng kÕt kÕt qu¶ ®Êu thÇu n¨m 2002 Tæng c«ng ty x©y dùng Hµ Néi ®· ®­a ra kiÕn nghÞ nh­ sau: Mét sè dù ¸n lín c¸c nhµ thÇu trong n­íc hoµn toµn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc xong vÉn bÞ lo¹i do kh«ng ®¹t c¸c yªu cÇu vÒ doanh thu, kinh nghiÖm vÒ c¸c c«ng tr×nh ®· thùc hiÖn vµ nh©n sù. §Ò nghÞ trong khi ký kªt c¸c nghÞ ®Þnh th­ vay vèn nhµ n­íc cÇn hç trî vµ ­u tiªn c¸c nhµ thÇu trong n­íc( cã thÓ quy ®Þnh nÕu nhµ thÇu n­íc ngoµi muèn tham gia th× chØ lµm thÇu phô cho nhµ thÇu trong n­íc). Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng ­u ®·i ®èi víi nhµ thÇu trong n­íc trong ®Êu thÇu quèc tÕ. §Ó hç trî doanh nghiÖp ViÖt Nam kh¾c phôc c¸c ®iÓm yÕu trong c¹nh tranh , sím v­¬n lªn b×nh ®¼ng t¹o ®iÒu kiÖn khi tham gia ®Êu thÇu quèc tÕ th× nhµ n­íc ph¶i cã chÝnh s¸ch ­u ®·i cho hä. Nãi nh­ thÕ kh«ng cã nghÜa lµ chóng ta t¹o c¬ chÕ “ xö Ðp” c¸c nhµ thÇu quèc tª khi tham gia ®Êu thÇu c¸c gãi thÇu taÞ ViÖt Nam mµ viÖc ­u ®·i c¸c nhµ thÇu trong n­íc ®· trë thµnh th«ng lÖ quèc tÕ. ChÝnh s¸ch ­u ®·i c¸c nhµ thÇu trong n­íc ngoµi viÖc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho lao ®éng cßn ph¶i b¶o ®¶m 3 nguyªn t¾c: ¦u ®·i ph¶i ®¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp, kh«ng ph©n biÖt doanh nghiÖp nhµ n­íc hay doanh nghiÖp kh«ng ph¶i nhµ n­íc, liªn danh hoÆc liªn doanh ho¹t ®éng theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, hîp t¸c x· ho¹t ®éng theo luËt hîp t¸c x·, hay c¸ nh©n khi tham gia ®Êu thÇu t­ vÊn nÕu hä cã ®ñ n¨ng lùc vµ hµnh vi d©n sù theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam. ¦u ®·i nh­ng kh«ng lµm thay ®æi môc tiªu ®Êu thÇu. ¦u ®·i nh­ng vÉn tËp trung ®­îc vµo nh÷ng doanh nghiÖp cã n¨ng lùc, lµm ¨n cã hiÖu qu¶, t¹o cho hä ®iÒu kiÖn v­¬n lªn ®¹t tr×nh ®é cao ë khu vùc vµ quèc tÕ. ViÖc ­u ®·i nµy ph¶i ®­îc xem xÐt ë c¶ 3 giai ®o¹n: ë giai ®o¹n dù thÇu c¸c gãi thÇu quèc tÕ theo th«ng lÖ th­êng nhµ thÇu ph¶i nép mét kho¶n tiÒn b¶o l·nh rÊt lín mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng ®¸p øng ®­îc , do v©y hä th­êng ph¶i ®øng sau c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi. v× vËy, khi dù thÇu nhµ n­íc cÇn ®øng ra b¶o l·nh cho doanh nghiÖp ®Ó hä cã thÓ tham gia dù thÇu. Møc b¶o l·nh nµy cã thÓ tuú tÝnh chÊt cña gãi thÇu, tuú lo¹i c«ng viÖc nh­ng còng kh«ng nªn cao h¬n 70% cho phÇn khèi l­îng c«ng viÖc dù thÇu cña nhµ thÇu trong n­íc. ë giai ®o¹n xÐt thÇu: §èi víi gãi thÇu x©y l¾p cÇn ph¶i c¨n cø vµo khèi l­îng mµ nhµ thÇu trong n­íc vÒ ®¶m nhËn( cã thÓ lµ tõ 50% trë nªn) ®Ó ­u ®·i, thùc hiÖn ­u ®·i b»ng c¸ch céng thªm vµo gi¸ dù thÇu( sau khi ®· söa lçi sè häc, hiÖu chÝnh sai lÖch quy ®æi vÒ cïng mÆt b»ng) cña nhµ thÇu kh«ng ®ù¬c h­ëng ­u ®·i trong n­íc mét kho¶n trÞ b»ng mét tû lÖ cña gÝa dù thÇu, th«ng th­êng møc tû lÖ b©ng 7.5% gi¸ dù thÇu. Nõu hai nhµ thÇu ( trong n­íc vµ n­íc ngoµi) cã sè ®iÓm ®¸nh gi¸ ngang nhau th× ­u tiªn chän nhµ thÇu trong n­íc. ë giai ®o¹n sau khi tróng thÇu: ChÝnh s¸ch ­u ®·i cña Nhµ n­íc ë cÊp ®é cã thÓ nhÑ h¬n: ¦u tiªn nhµ thÇu trong n­íc ®­îc vay vèn t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông, nhµ n­íc ®Ó thùc hiÖn hîp ®ång nhËn thÇu theo tiÕn ®é ®· cam kÕt. Khi nhµ n­íc ®· cã c¬ chÕ ­u ®·i ®óng ®¾n ®èi víi nhµ thÇu trong n­íc nh­ng kh«ng ®­îc sù quan t©m vµ thùc hiÖn nghiªm tóc th× c¬ chÕ vÉn chØ lµ c¬ chÕ. Ë ®©y tr­íc hÕt lµ tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan chñ tr× ®µm ph¸n phÝa ViÖt Nam. Khi ®µm ph¸n c¸c c¬ quan nµy ph¶i chó ý ®Ó khi ®Êu thÇu quèc tÕ c¸c nhµ thÇu trong n­íc cã ®iÒu kiÖn ®­îc h­ëng ­u ®·i cña nhµ n­íc. TiÕp ®Õn lµ tr¸ch nhiÖm cña bªn mêi thÇu, bªn mêi th©ï cßn lµm râ trong hå s¬ mêi thÇu c¸c ­u ®·i còng nh­ c¸c tiªu chuÈn ®­îc ¸p dông ­u ®·i ®èi víi nhµ thÇu trong n­íc. Kh«ng ®­îc chia thµnh c¸c gãi thÇu qu¸ l¬n ®Ó nhµ thÇu trong n­íc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn tham gia còng kh«ng ®­îc tuú tiÖn ®­a ra c¸c yªu cÇu, tiªu chuÈn qu¸ cao lµm cho nhµ th©ï trong n­íc kh«ng cã kh¨ n¨ng thùc hiÖn. Môc lôc