Đề tài Một số giải pháp nhằm thúc đẩy doanh nghiệp tiềm năng lên niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam
PHẦN MỞ ĐẦU 1. SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Thị trường chứng khoán là một bộ phận cuả thị trường tài chính, hoạt động trong lĩnh vực trao đổi cổ phiếu và trái phiếu dài hạn, là một cấu trúc xã hội đặc biệt của sự vận hành vốn. TTCK có vai trò rất quan trọng không chỉ trong việc huy động vốn cho sự phát triển nền kinh tế mà còn tham gia phân phối lại thu nhập quốc dân, điều hoà phân bổ vốn đầu tư xã hội giữa các ngành nghề, doanh nghiệp, tạo ra môi trường điều tiết vĩ mô, nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh cuả doanh nghiệp Chiến lược phát triển thị TTCK Việt Nam đến năm 2010 đã được Thủ Tướng chính phủ phê duyệt ngày 05/08/2003 tại quyết định số 163/2003/QĐ – TTg thể hiện sự đặc biệt chú trọng của Đảng và Chính phủ trong việc xây dựng thị trường vốn vững mạnh. Theo đó, mục tiêu là phát triển TTCK cả về quy mô và chất lượng hoạt động nhằm tạo ra kênh huy động vốn trung và dài hạn cho đầu tư phát triển, góp phần phát triển thị trường tài chính Việt Nam; duy trì trật tự, an toàn, mở rộng phạm vi, tăng cường hiệu quả quản lý, giám sát thị trường nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư; từng bước nâng cao khả năng cạnh tranh và chủ động hội nhập tài chính quốc tế . Định hướng đầu tiên để phát triển thị trường là mở rộng quy mô của TTCK tập trung, phát triển thị trường trái phiếu và tăng số lượng các loại cổ phiếu niêm yết trên TTCK tập trung nhằm tăng quy mô về vốn cho các doanh nghiệp, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các công ty niêm yết, đưa TTCK ngày một đi vào ổn định, đa dạng hàng hoá nhằm thu hút nhà đầu tư. TTCK đã trải qua hơn 5 năm hoạt động, kể từ khi Trung tâm Giao dịch chứng khoán Thành Phố Hồ Chí Minh chính thức ra đời (ngày 20/07/2000), đến 20/07/2005 chỉ có 30 doanh nghiệp tham gia niêm yết chứng khoán. Tiến trình 2 CPH qua chặng đường hơn 10 năm, đã tạo được những thành tựu đáng ghi nhận với số doanh nghiệp CPH trên cả nước đến nay khoảng hơn 2.500 doanh nghiệp, hầu hết các doanh nghiệp CPH đều có kết quả kinh doanh khả quan, nhưng nếu xét thực chất về nhu cầu hàng hoá hiện nay trên thị trường thì rõ ràng các nhà đầu tư, các CTCK vẫn chưa thoả mãn nhu cầu tạo lập và phát triển danh mục đầu tư cuả họ một cách đầy đủ. Vậy đâu là nguyên nhân khiến các doanh nghiệp ngại “lên sàn” dẫn đến tình trạng khan hiếm hàng hoá trên TTCK Việt Nam hiện nay? Xuất phát từ tình hình thực tế và câu hỏi nêu trên, việc đề ra các giải pháp thúc đẩy các doanh nghiệp tiềm năng lên niêm yết trên TTCK Việt Nam trong giai đoạn hiện nay là hết sức cần thiết để gia tăng khối lượng hàng hoá cho thị trường, đồng thời tạo điều kiện cho các doanh nghiệp niêm yết huy động vốn qua TTCK được dễ dàng, thuận lợi hơn (vì thực tế cho thấy hiện nay hình thức CPH cuả đa số các doanh nghiệp Nhà nước đều diễn ra trong nội bộ) nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh, quảng bá thương hiệu, lành mạnh hoá tình hình tài chính và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh. 2. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN Bổ sung cơ sở lý luận khoa học cho việc hình thành và vận hành hệ thống lộ trình đưa các doanh nghiệp tiềm năng lên niêm yết trên TTCK. Tổng kết thực tiễn quá trình thúc đẩy các doanh nghiệp tiềm năng lên niêm yết trên TTCK tập trung dựa vào số liệu thực tế để từ đó có những đánh giá về xu hướng, khả năng phát hành và niêm yết cuả các doanh nghiệp tiềm năng trong tương lai. Đề tài còn đóng góp về mặt nhận thức dựa trên nền tảng khoa học đối với các giải pháp thúc đẩy có hiệu quả, giúp đưa các doanh nghiệp tiềm năng lên niêm yết trên TTCK Việt Nam. 3 Đề tài đưa ra một số giải pháp cho sự hình thành và phát triển hệ thống thúc đẩy các doanh nghiệp tiềm năng lên niêm yết, có thể áp dụng vào điều kiện cụ thể của Tp.HCM và các tỉnh phiá Bắc, và xa hơn có thể tiến đến nhân rộng mô hình để áp dụng trên phạm vi cả nước. Việc ứng dụng đề tài vào thực tiễn có thể giúp khai thác mọi tiềm lực cuả các doanh nghiệp, tương xứng với tiềm năng, lợi thế và tầm vóc cuả Tp.HCM, các tỉnh phiá Bắc mà chủ yếu là Tp. Hà Nội, phù hợp với xu thế phát triển và hoàn thiện thị trường tài chính nói chung và TTCK nói riêng. Cuối cùng, Việt Nam đang trong quá trình công nghiệp hoá-hiện đại hoá đất nước nên rất cần một lượng vốn lớn đáp ứng nhu cầu phát triển của các doanh nghiệp – những “tế bào” cấu thành nên nền kinh tế. Để đạt được mục tiêu này, chúng ta cần huy động tối đa mọi nguồn lực từ tất cả các thành phần kinh tế, sử dụng mọi phương thức huy động vốn, trong đó huy động vốn qua các doanh nghiệp niêm yết trên TTCK là một giải pháp thật sự hữu hiệu. 3. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Mục tiêu của việc nghiên cứu đề tài này không nằm ngoài việc đóng góp thêm một số giải pháp thu hút các doanh nghiệp tiềm năng lên niêm yết trên TTCK Việt Nam, nhằm giúp họ quảng bá thương hiệu, thu hút vốn được dễ dàng hơn, lành mạnh và công khai hoá tình hình tài chính. Một bước tiến xa hơn là nhằm đưa TTCK VN đi vào ổn định, phong phú về hàng hóa, đa dạng về chủng loại, nâng cao về mặt chất lượng để có thể nhanh chóng hội nhập vào TTCK thế giới. Củng cố, mở rộng các quan hệ hàng hóa – tiền tệ, đặc biệt là các quan hệ tài chính trong nền kinh tế. Cải thiện môi trường kinh tế vĩ mô, đẩy nhanh tăng trưởng kinh tế. Tạo uy tín và lòng tin từ nơi nhà đầu tư trong và ngoài nước. 4 Mục tiêu sau cùng của đề tài chính là đề xuất mô hình hỗ trợ việc gia tăng năng lực hoạt động của các doanh nghiệp tiềm năng tại hai địa bàn nêu trên mang tính hệ thống, khả thi nhằm giúp các doanh nghiệp này đáp ứng các tiêu chuẩn niêm yết, tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong quá trình tạo hàng cho TTCK, trong đó nhấn mạnh đến những khó khăn từ phía doanh nghiệp. 4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các doanh nghiệp tiềm năng trên địa bàn Tp.HCM và các tỉnh phía Bắc. 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Luận văn sử dụng phương pháp thu thập số liệu, kế thừa một cách có chọn lọc các tài liệu khoa học, mô tả, phân tích đánh giá, so sánh dựa vào thực tiễn hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và tiềm năng niêm yết của các doanh nghiệp; bài học kinh nghiệm của các nước trên thế giới, dựa vào hoàn cảnh và điều kiện cụ thể của Tp.HCM và các tỉnh phía Bắc từ đó rút ra kết luận và giải pháp theo quan điểm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Nội dung của đề tài gồm 3 chương: Chương 1: Những lý luận cơ bản về công ty cổ phần, thị trường chứng khoán, niêm yết và một số vấn đề liên quan đến việc thúc đẩy các doanh nghiệp tiềm năng lên niêm yết trên thị trường chứng khoán. Chương 2: Thực trạng quá trình cổ phần hoá DNNN và hoạt động của TTCK Việt Nam trong thời gian qua cùng với thực tiễn hoạt động cuả hệ thống niêm yết Chương 3: Một số giải pháp nhằm thúc đẩy các doanh nghiệp tiềm năng lên niêm yết trên TTCK Việt Nam
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Một số giải pháp nhằm thúc đẩy doanh nghiệp tiềm năng lên niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
goùp phaàn tích cöïc trong vieäc phaùt trieån heä thoáng nieâm
yeát cuûa caùc nöôùc, taïo ñieàu kieän phaùt trieån cho caùc DN môùi hình thaønh. Do vaäy,
ñoái vôùi TTCK Vieät Nam, ñeà taøi kieán nghò caùc cô quan chöùc naêng neân ñeà ra
nhöõng tieâu chuaån töông töï nhaèm khuyeán khích vieäc nieâm yeát cuûa moät soá DN
tieàm naêng, DN hoaït ñoäng trong nhöõng lónh vöïc kinh doanh môùi …
5 Ngaønh ngheà rieâng nhö lónh vöïc taøi chính, baát ñoäng saûn …. Ví duï: ÔÛ Haøn Quoác caùc tieâu chuaån veà tyû leä nôï
daønh cho nhöõng coâng ty hoaït ñoäng trong lónh vöïc taøi chính ñöôïc ñieàu chænh thaáp hôn so vôùi tieâu chuaån
nieâm yeát thoâng thöôøng.
102
Bôûi vì hieän nay Vieät Nam ñang ôû trong thôøi kyø ñaàu phaùt trieån treân TTCK, vieäc
taïo cung vaø gia taêng haøng hoùa cho thò tröôøng khoâng nhöõng ñoùng vai troø heát söùc
quan troïng, maø vieäc taïo ñieàu kieän cho nhöõng DN tieàm naêng nieâm yeát coå phieáu
coøn coù yù nghóa raát tích cöïc trong nhöõng giai ñoaïn veà sau, khi TTCK ñaõ phaùt
trieån.
Beân caïnh ñoù, coù theå xem DN tieàm naêng laø nhöõng DN môùi hình thaønh hoaëc
nhöõng DN hoaït ñoäng trong nhöõng lónh vöïc kinh doanh môùi, mang tính maïo hieåm,
ruûi ro cao trong ñaàu tö nhöng coù trieån voïng phaùt trieån vaø khaû naêng ñem laïi lôïi
nhuaän cao hôn caùc coâng ty bình thöôøng. Caùc DN tieàm naêng daïng naøy thöôøng laø
nhöõng DN nhoû hoaëc DN tham gia trong nhöõng ngaønh coâng ngheä môùi.
Phuï luïc 5
THÖÏC TRAÏNG THÒ TRÖÔØNG CHÖÙNG KHOAÙN VIEÄT NAM VAØ MOÂI
TRÖÔØNG KINH TEÁ VÓ MOÂ TRONG THÔØI GIAN QUA.
1. Veà coâng taùc toå chöùc vaø vaän haønh cuûa TTGDCK
TTGDCK ñöôïc toå chöùc theo moâ hình taäp trung vôùi quy moâ nhoû, thöïc hieän chöùc
naêng xaùc ñònh theo quan heä cung – caàu vaø taïo cô hoäi luaân chuyeån voán cho nhaø
ñaàu tö chöùng khoaùn.
Sau hôn 5 naêm hoaït ñoäng, TTCK VN ñaõ töøng böôùc phaùt trieån vaø ñaït ñöôïc
nhöõng keát quaû ñaùng khích leä. Song cho ñeán nay, quy moâ thò tröôøng vaãn coøn raát
khieâm toán, theo soá lieäu thoáng keâ, toång giaù trò thò tröôøng coå phieáu taïi thôøi ñieåm
cuoái naêm 2004 laø 3.723 tyû ñoàng, baèng 0,6% GDP.
Trong buoåi ñaàu hoaït ñoäng, chæ coù 2 loaïi coå phieáu ñöôïc nieâm yeát vaø giao dòch
vôùi toång giaù trò nieâm yeát 270 tyû ñoàng, tính ñeán ngaøy 20/07/2005, thò tröôøng giao
dòch CK taäp trung ñaõ coù 271 loaïi chöùng khoaùn nieâm yeát, trong ñoù bao goàm 30 coå
phieáu, 1 chöùng chæ quyõ vaø 240 loaïi traùi phieáu; coù treân 24.000 taøi khoaûn ñöôïc môû
103
(200 nhaø ñaàu tö laø toå chöùc vaø hôn 190 nhaø ÑTNN); 13 CTCK; 4 coâng ty quaûn lyù
quyõ ñaàu tö; 1 ngaân haøng chæ ñònh thanh toaùn vaø 18 toå chöùc löu kyù chöùng khoaùn
(goàm 5 ngaân haøng vaø 13 CTCK). Hieän taïi, vaên baûn phaùp quy cao nhaát ñoái vôùi
hoaït ñoäng chöùng khoaùn vaø TTCK môùi ôû möùc nghò ñònh, ñoù laø Nghò ñònh
144/2003/NÑ-CP veà chöùng khoaùn vaø TTCK.
Tröôùc ñaây, TTCK chæ thöïc hieän 3 phieân/tuaàn, nhöng keå töø thaùng 3/2002 ñaõ
naâng leân 5 phieân/tuaàn. Vaøo thôøi ñieåm 20/05/2003, TTGDCK Tp.HCM ñaõ aùp
duïng moät soá giaûi phaùp kyõ thuaät nhö: Taêng töø 1 leân 2 ñôït khôùp leänh trong moãi
phieân giao dòch (ñôït1: töø 9h00 Æ 9h20, ñôït 2: töø 10h00 Æ 10h30), haï thaáp loâ giao
dòch coå phieáu töø 100 xuoáng coøn 10, boå sung leänh giao dòch taïi möùc khôùp leänh
(ATO) vaø giaûm tyû leä kyù quõy xuoáng 70%. Tính ñeán ngaøy 20/07/2005, 1.085 phieân
giao dòch lieân tuïc, an toaøn ñaõ ñöôïc TTGDCK Tp.HCM toå chöùc thaønh coâng.
TTGDCK Tp.HCM cuõng ñaõ thöïc hieän toát chöùc naêng Trung taâm löu kyù chöùng
khoaùn. Vaø vì heä thoáng naøy khoâng ngöøng ñöôïc hoaøn thieän neân ñaõ ruùt ngaén thôøi
gian thanh toaùn töø T+4 xuoáng coøn T+3 ñoái vôùi coå phieáu vaø T+1 ñoái vôùi traùi phieáu
(01/02/2005). Ngoaøi ra, TTGDCK Tp.HCM ñaõ chuû ñoäng thöïc hieän vieäc cung caáp
thoâng tin kòp thôøi ñeán nhaø ñaàu tö qua caùc CTCK vaø moät böôùc tieán ñöôïc ñaùnh giaù
cao hôn nöõa laø vieäc cung caáp thoâng tin tröïc tuyeán (Online) thay cho vieäc cung
caáp thoâng tin treân baûng ñieän töû taïi saøn giao dòch cuûa caùc CTCK.
Nhìn chung, TTGDCK Tp.HCM ñaõ thöïc hieän töông ñoái toát coâng taùc quaûn lyù
nieâm yeát, giao dòch vaø coâng boá thoâng tin treân thò tröôøng, ngaøy caøng chuû ñoäng hôn
trong coâng taùc toå chöùc vaän haønh vaø quaûn lyù giao dòch. Tuy nhieân, do haïn cheá veà
kinh nghieäm, cô sôû vaät chaát cuõng nhö tính naêng cuûa heä thoáng giao dòch hieän coù
neân TTGDCK Tp.HCM khoù traùnh khoûi nhöõng baát caäp trong giaùm saùt giao dòch
vaø giaùm saùt thöïc hieän cheá ñoä coâng boá thoâng tin cuûa caùc CTNY.
104
2. Veà hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc trung gian treân thò tröôøng:
2.1 Hoaït ñoäng cuûa CTCK:
Töø 06 CTCK ôû giai ñoaïn ñaàu cuûa thò tröôøng, ñeán nay, ñaõ coù 13 Coâng ty vôùi
toång voán ñieàu leä leân tôùi 661,75 tyû ñoàng. 9/13 CTCK hoaït ñoäng ñaày ñuû 5 nghieäp
vuï (moâi giôùi, baûo laõnh phaùt haønh, töï doanh, quaûn lyù danh muïc ñaàu tö vaø tö vaán).
Nhìn chung, trung bình moãi naêm coù töø 1-2 CTCK môùi. Caùc CtyCK ngaøy caøng thu
huùt theâm ñöôïc nhieàu nhaø ñaàu tö ñeán vôùi TTCK.
Khi tham gia thò tröôøng, veà cô baûn caùc CTCK ñeàu tuaân thuû quy ñònh cuûa phaùp
luaät veà chöùng khoaùn vaø TTCK. Ñeå thöïc hieän nhöõng nghieäp vuï treân baûn thaân caùc
CTCK ñaõ töï hoaøn thieän daàn cô caáu toå chöùc boä maùy, naâng cao naêng löïc nghieäp vuï
cuûa nhaân vieân, taêng voán ñieàu leä, xaây döïng maïng tröïc tuyeán, thaønh laäp caùc chi
nhaùnh, phoøng giao dòch taïi moät soá thaønh phoá lôùn trong caû nöôùc…Nhö vaäy, nhöõng
thaønh coâng cuûa CTCK goùp phaàn tích cöïc vaøo thaønh coâng chung cuûa TTCK. Song
beân caïnh ñoù, CTCK cuõng boäc loäc nhöõng nhöôïc ñieåm nhö: vaãn laø chöa phaùt huy
toát vai troø laø caàu noái giöõa CTNY vôùi nhaø ñaàu tö (chöa chuû ñoäng trong vieäc tieàm
kieám khaùch haøng, chaát löôïng nghieäp vuï tö vaán chöa cao), ñoäi nguõ nhaân vieân
chöa thöïc söï chuyeân nghieäp.
Nhìn chung, toång voán ñieàu leä cuûa caùc CTCK gia taêng theo ñaø gia taêng soá löôïng
caùc CTCK, daáu hieäu ñaùng möøng laø moät soá CTCK ñaõ xin taêng theâm voán ñieàu leä
ñeå boå sung nghieäp vuï môùi hoaëc trieån khai maïnh hôn nhöõng nghieäp vuï ñaõ ñöôïc
caáp pheùp.
Hieän nay, trong caùc CTCK ñaõ coù söï phaân hoaù töông ñoái roõ raøng trong maûng
kinh doanh dòch vuï (theo soá lieäu naêm 2004) ; Moâi giôùi coå phieáu cho Nhaø ÑTNN :
Saøi Goøn, Baûo Vieät, AÙ Chaâu; moâi giôùi coå phieáu cho nhaø ñaàu tö trong nöôùc: Saøi
Goøn, Baûo Vieät, Ñaàu Tö; moâi giôùi traùi phieáu: Noâng nghieäp, Ngoaïi Thöông; Töï
doanh coå phieáu: Tp.HCM, Baûo Vieät; Töï doanh traùi phieáu: Noâng nghieäp, Ngoaïi
105
Thöông; Tö vaán ñaàu tö: Meâ Coâng, Saøi Goøn; Quaûn lyù danh muïc ñaàu tö: Ngoaïi
Thöông, Coâng Thöông; Baûo laõnh phaùt haønh: Noâng nghieäp, Ngoaïi Thöông; Dòch
vuï taøi chính khaùc: Baûo Vieät, Saøi Goøn, Ñaàu Tö.
Baûng 1: Quy moâ caùc Coâng ty Chöùng khoaùn
Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Soá CtyCK
Soá taøi khoaûn
Voán ñieàu leä (tyû)
Soá CTCK ñaêng kyù
ñuû 05 nghieäp vuï
Giaù trò giao dòch
(1.000ñ)
7
2.977
257
5
92.357.484
8
8.774
321
6
1.034.721.06
4
9
13.651
392
7
1.082.201.42
9
12
16.502
548,7
9
2.997.722.48
6
13
21.616
655,7
9
19.887.190.295
13
23.672
661,75
9
6.512.622.89
2
Nguoàn: Phoøng QLTV-TTGDCK Tp.HCM
Soá lieäu naêm 2005: tính ñeán heát thaùng 04/2005
2.2 Hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc trung gian hoã trôï khaùc:
UBCKNN ñaõ choïn Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam laøm Ngaân haøng
thöïc hieän thanh toaùn tieàn cho caùc giao dòch chöùng khoaùn. Hieän Ngaân haøng thanh
toaùn ñang trieån khai hoaït ñoäng theo höôùng vöøa laø Ngaân haøng löu kyù vöøa laø Ngaân
haøng.
Ñeå thöïc hieän chuyeån giao chöùng khoaùn nhanh choùng, an toaøn vaø thöïc hieän dòch
vuï lieân quan ñeán quyeàn cuûa ngöôøi naém giöõ chöùng khoaùn, ñeán nay ñaõ coù 5 Ngaân
haøng löu kyù (2 Ngaân haøng trong nöôùc, 3 Ngaân haøng nöôùc ngoaøi) vaø 13 CTCK
ñöôïc caáp pheùp thöïc hieän löu kyù chöùng khoaùn. Hieän nay TTCK ñaõ coù heä thoáng
löu kyù taäp trung vaø ñaõ cho pheùp ngöôøi nöôùc ngoaøi môû taøi khoaûn taïi CTCK.
106
3. Veà haøng hoùa cho TTCK:
Nhö ñaõ neâu ôû phaàn treân, tính ñeán thaùng 07/2005, treân TTCK môùi chæ coù 29 loaïi
coå phieáu ñöôïc nieâm yeát. Caùc coâng ty nieâm yeát ñaõ thöïc hieän töông ñoái toát nghóa
vuï coâng boá thoâng tin treân TTGDCK vaø chuù troïng naâng cao chaát löôïng quaûn trò
coâng ty. Tuy nhieân, do TTCK laø moät lónh vöïc môùi, phöùc taïp neân caùc CTNY cuõng
ñaõ boäc loä moät soá haïn cheá nhaát ñònh. Caùc CTNY coøn chöa chuû ñoäng trong vieäc
cung caáp thoâng tin lieân quan ñeán hoaït ñoäng cuûa coâng ty. Trong thôøi gian, qua
moät soá coâng ty ñaõ coù nhöõng vi phaïm veà nghóa vuï coâng boá thoâng tin laøm maát loøng
tin cuûa coâng chuùng ñaàu tö nhö chaäm noäp, chaäm coâng boá baùo caùo taøi chính. Thoaït
ñaàu, caùc CTNY chöa thích nghi vôùi phöông thöùc quaûn trò môùi, ñaàu tö giaøn traûi,
thieáu hieäu quaû laøm aûnh höôûng khoâng toát ñeán tình hình taøi chính vaø söï phaùt trieån
cuûa coâng ty (nhö tröôøng hôïp cuûa Bibica). Hieän nay, khi TTCK ñaõ ñi vaøo giai
ñoaïn hoài phuïc vaø daàn ñuùng höôùng, thì caùc CTNY cuõng ñaõ phaùt trieån ñöôïc chieán
löôïc laâu daøi vaø hieäu quaû hôn nhaèm thu phuïc loøng tin cuûa coå ñoâng (nhö tröôøng
hôïp cuûa GMD, REE, SAM,…).
4. Veà söï tham gia cuûa nhaø ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc
Noùi ñeán TTCK, khoâng theå khoâng nhaéc ñeán moät thaønh phaàn quan troïng goùp
phaàn cho söï thaønh baïi cuûa thò tröôøng laø nhaø ñaàu tö. Coù theå noùi, vôùi daân soá cuûa
nöôùc ta treân 80 trieäu daân so vôùi hôn 24.000 taøi khoaûn ñöôïc môû taïi caùc CTCK vaø
chæ voûn veïn khoaûng 5.000 taøi khoaûn giao dòch thöôøng xuyeân thì ñaây quaû laø con
soá quaù ít so vôùi tieàm naêng. Maëc duø ñaõ coù söï tham gia cuûa caùc caù nhaân vaø chuyeân
nhieäp hôn laø caùc toå chöùc taøi chính, caùc quyõ ñaàu tö nöôùc ngoaøi… nhöng do ñaëc thuø
quy moâ TTCK Vieät Nam coøn quaù nhoû cuøng vôùi khung phaùp lyù ñieàu chænh trong
lónh vöïc chöùng khoaùn vaø TTCK chöa hoaøn chænh, cuõng nhö söï thay ñoåi trong caùc
vaên baûn luaät khaùc ñaõ haïn cheá vieäc ñaàu tö vaø gia nhaäp thò tröôøng cuûa nhöõng nhaø
ñaàu tö môùi.
107
5. Veà coâng taùc quaûn lyù Nhaø nöôùc ñoái vôùi TTCK
UBCKNN ñaõ phoái hôïp vôùi caùc cô quan lieân quan ñeå ban haønh moät heä thoáng
vaên baûn phaùp luaät veà chöùng khoaùn vaø TTCK trong nhöõng naêm ñaàu cuûa thò
tröôøng, vaø nhöõng vaên baûn naøy cuõng ñaõ coù nhöõng söûa ñoåi, boå sung vaø thay theá
qua caùc giai ñoaïn phaùt trieån, cuï theå:
- Nghò ñònh 48/1998/NÑ-CP, ngaøy 11/07/1998 veà chöùng khoaùn vaø TTCK do
Chính phuû ban haønh;
- Nghò ñònh 22/2000/NÑ-CP, ngaøy 10/07/2000 veà xöû phaït vi phaïm haønh chính
trong lónh vöïc chöùng khoaùn vaø TTCK;
- Quyeát ñònh 139/1999/QÑ-TTg, ngaøy 10/06/1999 veà tyû leä tham gia cuûa beân
nöôùc ngoaøi vaøo TTCKVN do Thuû töôùng ban haønh;
- Quyeát ñònh 39/2000/QÑ-TTg, ngaøy 27/03/2000 veà öu ñaõi thueá taïm thôøi ñoái
vôùi hoaït ñoäng kinh doanh chöùng khoaùn.
- Ngaøy 19/06/2002, Chính phuû ban haønh Nghò ñònh 64/2002/NÑ-CP veà chuyeån
DNNN thaønh CTCP;
- Ngaøy 12/09/2002, Boä Taøi Chính ñaõ ra 02 Thoâng tö 79/2002/TT-BTC veà
Höôùng daãn xaùc ñònh giaù trò DN khi chuyeån DNNN thaønh CTCP vaø
80/2002/TT-BTC veà höôùng daãn baûo laõnh phaùt haønh vaø ñaáu giaù baùn coå phaàn
ra beân ngoaøi cuûa caùc DNNN thöïc hieän CPH.
- Thaùng 03/2003, Thuû töôùng Chính phuû ñaõ coù quyeát ñònh 36/2003/QÑ-TTg
ngaøy 11/03/2003 ban haønh quy cheá goùp voán mua coå phaàn cuûa Nhaø ÑTNN
trong DN Vieät Nam.
- Thaùng 4/2003, Chính phuû ñaõ ban haønh Nghò ñònh 38/2003/NÑ-CP ngaøy
15/04/2003 veà chuyeån ñoåi moät soá DN coù voán ÑTNN sang hoaït ñoäng theo moâ
hình CTCP;
108
- Thaùng 7/2003, Thuû töôùng Chính phuû ra Quyeát ñònh 146/QÑ-TTg ngaøy
17/07/2003 thay theá Quyeát ñònh 139/1999/QÑ-TTg naâng tyû leä naém giöõ cuûa
NÑTNN ñoái vôùi caùc loaïi chöùng khoaùn ñang giao dòch treân TTCK leân 30%.
- Thaùng 08/2003, Thuû töôùng ra Quyeát ñònh 163/QÑ-TTg ngaøy 05/08/2003 pheâ
duyeät chieán löôïc phaùt trieån TTCK ñeán 2010. Cuøng thaùng, Chính phuû ñaõ ban
haønh Nghò ñònh 90/2003/NÑ-CP thay theá Nghò ñònh 75/1996/NÑ-CP quy ñònh
chöùc naêng, nhieäm vuï, quyeàn haïn vaø cô caáu toå chöùc cuûa UBCKNN.
- Thaùng 11/2003, Chính phuû ban haønh Nghò ñònh 144/2003/NÑ-CP ngaøy
28/11/2003 they theá Nghò ñònh 48/1998/NÑ-CP ngaøy 10/07/1998 veà chöùng
khoaùn vaø TTCK.
- Thaùng 12/2003, Boä Taøi chính ñaõ coù Thoâng tö 121/TT-BTC ngaøy 12/12/2003
höôùng daãn Quyeát ñònh 146/2003/QÑ-TTg veà tyû leä tham gia cuûa beân nöôùc
ngoaøi. Tieáp ñoù, lieân Boä Taøi chính vaø Boä KH&ÑT cuõng ñaõ ra Thoâng tö
08/2003/TTLT-BKH-BTC ngaøy 29/12/2003 höôùng daãn moät soá quy ñònh taïi
Nghò ñònh 38/2003/NÑ-CP veà chuyeån moät soá DN coù voán ÑTNN sang hoaït
ñoäng theo hình thöùc CTCP.
- Chính phuû ban haønh Nghò ñònh 66/2004/NÑ-CP ngaøy 19/02/2004 chuyeån
UBCKNN vaøo BTC.
- Töø thaùng 6-9/2004, BTC ban haønh haøng loaït caùc vaên baûn höôùng daãn Nghò
ñònh 144/NÑ-CP lieân quan ñeán caùc vaán ñeà veà hoaït ñoäng cuûa CTCK, Quy cheá
Ñaêng kyù-Löu kyù-Buø tröø vaø thanh toaùn chöùng khoaùn, phaùt haønh traùi phieáu ra
coâng chuùng, thaønh vieân vaø giao dòch chöùng khoaùn, nieâm yeát coå phieáu, coâng
boá thoâng tin, toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuû Quyõ Ñaàu tö chöùng khoaùn-Coâng ty quaûn
lyù quyõ.
- Thaùng 9/2004, Chính phuû ban haønh Nghò ñònh 161/2004/NÑ-CP ngaøy
07/09/2004 veà xöû phaït haønh chính trong lónh vöïc chöùng khoaùn vaø TTCK;
109
- Thaùng 11/2004, Chính phuû ban haønh Nghò ñònh 187/2004/NÑ-CP ngaøy
16/11/2004 veà vieäc chuyeån coâng ty nhaø nöôùc thaønh CTCP, thay theá Nghò ñònh
64/2002/NÑ-CP veà CPH.
- Thaùng 12/2004, BTC ban haønh Thoâng tö 126/2004/TT-BTC ngaøy 24/12/2004
höôùng daãn Nghò ñònh 187/2004/NÑ-CP veà chuyeån coâng ty nhaø nöôùc thaønh
CTCP vaø Thoâng tö 130/2004/TT-BTC ngaøy 29/12/2004 höôùng daãn Nghò ñònh
161/2004/NÑ-CP veà xöû phaït haønh chính trong lónh vöïc chöùng khoaùn vaø
TTCK;
- Ngaøy 04/01/2005, Chuû tòch UBCKNN ñaõ ra Quyeát ñònh soá 01/QÑ-UBCK ban
haønh Quy trình ñaáu giaù coå phaàn taïi TTGDCK, môû ra höôùng ñi môùi trong coâng
taùc chuyeån ñoåi caùc DNNN cuõng nhö taïo haøng cho TTCK.
Beân caïnh ñoù coøn coù laø raát nhieàu caùc vaên baûn lieân quan ñeán chöùng khoaùn vaø
TTCK cuûa caùc Boä, Ngaønh … ñaõ theå hieän ñöôïc söï quan taâm saâu saéc cuûa Ñaûng vaø
Nhaø nöôùc ta ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng taøi chính noùi chung vaø TTCK noùi
rieâng.
Phuï luïc 6
ÑAÙNH GIAÙ CAÙC DOANH NGHIEÄP TIEÀM NAÊNG PHAÙT HAØNH VAØ NIEÂM YEÁT
CHÖÙNG KHOAÙN (TREÂN ÑÒA BAØN TP.HCM VAØ CAÙC TÆNH PHIAÙ BAÉC).
Vieäc ñaùnh giaù caùc DN tieàm naêng phaùt haønh vaø nieâm yeát chöùng khoaùn ñöôïc döïa
treân soá lieäu ñieàu tra thöïc teá. Trong soá 200 DN ñöôïc TTGDCK Tp.HCM ñieàu tra
thoâng qua baûng caâu hoûi, coù 48 DN traû lôøi khoâng hôïp leä. Trong toång soá 152 DN coù
yù kieán traû lôøi, soá DN coù doanh thu lôùn hôn 100 tyû ñoàng laø 27 DN, töø 50 tyû ñeán
100 tyû laø 26 DN, coøn laïi laø caùc DN coù doanh thu nhoû hôn 50 tyû. Neáu tính theo tyû
leä doanh thu treân voán chuû sôû höõu, 26 DN coù tyû leä naøy lôùn hôn 10 (laàn); 27 DN coù
tyû leä töø 5-10.
110
Ñoái vôùi caùc DN coù tyû leä doanh thu treân voán chuû sôû höõu lôùn, haàu heát ñeàu laø caùc
DN hoaït ñoäng trong lónh vöïc thöông maïi, dòch vuï, cheá bieán, soá ít coøn laïi thuoäc
caùc ngaønh coâng nghieäp, xaây döïng. Ñoái vôùi caùc DN coù tyû leä doanh thu treân voán
chuû sôû höõu nhoû (tyû leä töø 1 ñeán 3 laàn), chuû yeáu thuoäc lónh vöïc coâng nghieäp.
- Toång hôïp vaø phaân tích keát quaû ñieàu tra :
Baûng 2: Loaïi hình doanh nghieäp
STT Loaïi hình doanh nghieäp Soá löôïng Tyû leä (%)
1 Coâng ty coå phaàn 62 40,78
2 Coâng ty 46 30,26
3 Coâng ty TNHH 31 20,39
4 Doanh nghieäp tö nhaân 13 8,55
Toång coäng 152 100,00
Baûng 3: Lónh vöïc hoaït ñoäng
STT Loaïi hình doanh nghieäp Soá löôïng Tyû leä (%)
1 Coâng nghieäp 57 37,5
2 Giao thoâng, vaän taûi 8 5,26
3 Cheá bieán 6 3,94
4 Thöông maïi, dòch vuï 53 34,86
5 Böu chính, vieãn thoâng 4 2,63
6 Ñaàu tö 5 3,24
7 Xaây döïng 16 10,52
8 Caùc ngaønh khaùc 3 1,97
Toång coäng 152 100,00
111
Baûng 4: Cô caáu voán cuûa doanh nghieäp
STT Cô caáu voán Soá löôïng
1 Voán chuû sôû höõu treân 10 tyû ñoàng 53
2 Voán chuû sôû höõu töø 5 ñeán 10 tyû ñoàng 25
3 Voán chuû höõu döôùi 5 tyû ñoàng 37
4 Tyû leä voán Nhaø nöôùc:
- Treân 30%
- Döôùi 30%
77
38
Nhaän ñònh:
(1) Veà quy moâ voán:
Trong toång soá 152 DN ñieàu tra, 115 DN coù yù kieán traû lôøi veà quy moâ voán. Soá
DN coù voán chuû sôû höõu treân 10 tyû ñoàng laø 53 DN (chieám 46,08%), soá DN coù voán
chuû sôû höõu töø 5 ñeán 10 tyû ñoàng laø 25 DN (chieám 21,73%), coøn laïi laø caùc DN coù
voán döôùi 5 tyû ñoàng. Caùc DN coù voán lôùn theo Baûng 4, taäp trung chuû yeáu vaøo caùc
DN thuoäc caùc ngaønh nhö xaây döïng, coâng nghieäp vaø ñaàu tö. Caùc DN coù voán nhoû
döôùi 05 tyû ñoàng chuû yeáu thuoäc caùc ngaønh nhö thöông maïi, dòch vuï, cheá bieán, du
lòch vaø moät soá ngaønh khaùc.
(2) Veà cô caáu voán:
Ñoái vôùi khoái DN coå phaàn, tyû troïng voán vay trong toång voán kinh doanh thöôøng
chieám treân 60%. Tyû leä voán vay ngaân haøng chieám phaàn ñaùng keå trong toång voán
kinh doanh cuûa cuûa caùc DN. Theo soá lieäu ñieàu tra, coù 53/115 DN treân ñòa baøn
Tp.HCM vay voán ngaân haøng treân 30% trong toång soá nguoàn voán huy ñoäng. Tuy
nhieân, coù moät soá DN thuoäc caùc lónh vöïc coâng nghieäp, böu chính vieãn thoâng, giao
thoâng vaän taûi… coù voán ñaàu tö lôùn vaø chöa xaùc ñònh ñöôïc chính xaùc cô caáu voán
cuûa DN, neân soá lieäu vöøa neâu khoâng hoaøn toaøn chính xaùc.
112
Baûng 5: Nhu caàu veà voán cuûa doanh nghieäp ñeán naêm 2010
STT Giai ñoaïn Nhu caàu voán
1 Töø naêm 2001 ñeán naêm 2005 44.023,01 tyû ñoàng
2 Töø naêm 2006 ñeán naêm 2010 85.046,03 tyû ñoàng
Toång coäng 129.069,04 tyû ñoàng
Nhaän ñònh:
Trong tình hình hieän nay, raát nhieàu DN chöa xaùc ñònh ñöôïc phöông aùn saûn xuaát
kinh doanh moät caùch roõ raøng trong thôøi gian tôùi, neân vieäc DN ñöa ra nhu caàu voán
chæ laø döï kieán, vì vaäy nhöõng soá lieäu neâu ôû Baûng 5 trong thöïc teá coù theå lôùn hôn raát
nhieàu. Maët khaùc, ña soá DN ñeàu töï baèng loøng vôùi quy moâ hoaït ñoäng cuûa mình,
neân chöa coù yù ñònh môû roäng hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Moät soá DN khaùc coù
döï ñònh naøy thì chöa coù keá hoaïch vaø döï aùn ñaàu tö môû roäng cuï theå.
Baûng 6: Muïc ñích huy ñoäng voán cuûa doanh nghieäp
STT Muïc ñích huy ñoäng voán Soá löôïng doanh nghieäp
1 Boå sung voán löu ñoäng 79
2 Môû roäng saûn xuaát 54
3 Ñoåi môùi coâng ngheä 25
4 Ñeå traû nôï 3
5 Muïc ñích khaùc 5
Nhaän ñònh:
Baûng 6 cho thaáy, muïc ñích huy ñoäng voán hieän môùi taäp trung chuû yeáu vaøo boå
sung voán löu ñoäng, môû roäng saûn xuaát vaø ñoåi môùi coâng ngheä. Coù ñeán 51,97% DN
huy ñoäng voán laø ñeå boå sung voán löu ñoäng, 35,52% DN huy ñoäng voán laø ñeå môû
roäng saûn xuaát kinh doanh, vaø 16,44% DN laø ñeå ñoåi môùi coâng ngheä. Caùc muïc ñích
huy ñoäng voán ñeå traû nôï vaø nhaèm muïc ñích khaùc chieám tyû leä khaù nhoû.
113
Baûng 7: Nguoàn voán huy ñoäng chuû yeáu
STT Nguoàn vay Soá löôïng doanh nghieäp
1 Vay öu ñaõi 11
2 Ngaân haøng 97
3 Coâng nhaân vieân 30
4 Lieân doanh 0
5 Phaùt haønh coå phieáu 61
6 Phaùt haønh traùi phieáu 0
7 Nguoàn khaùc 45
Nhaän ñònh:
Nhöõng DN huy ñoäng voán töø nguoàn vay öu ñaõi khaù thaáp, chæ coù 11 DN, chieám
7,23%. Nguoàn voán huy ñoäng töø phaùt haønh traùi phieáu laø 0% vaø coå phieáu 40,13%
toång soá DN ñieàu tra. Nguoàn voán vay chuû yeáu cuûa caùc DN hieän nay laø vay ngaân
haøng. Coù 97 DN laø vay voán töø ngaân haøng, chieám tyû leä khaù lôùn (63,81%). Nhieàu
DN cuõng thöïc hieän vieäc vay voán töø caùc nguoàn khaùc, nhö huy ñoäng töø daân cö, töø
caùc toå chöùc kinh teá, vaø moät hình thöùc huy ñoäng voán ñöôïc nhieàu DN aùp duïng ñoù
laø chieám duïng voán töø khaùch haøng.
Baûng 8: Nhöõng khoù khaên maø doanh nghieäp gaëp phaûi khi vay voán töø ngaân haøng.
Möùc ñoä
Khoù khaên
Laõi suaát
cao
Thuû tuïc vay
voán khoù khaên
Ñieàu kieän vay voán ñoøi hoûi quaù cao
so vôùi ñieàu kieän cuûa doanh nghieäp
Möùc I 63 37 17
Möùc II 21 43 31
Möùc III 35 12 72
Möùc IV 0 0 0
Nhaän ñònh:
(1) Khoù khaên veà laõi suaát:
114
Coù ñeán 63 DN ñieàu tra (chieám 41,44%) choïn möùc ñoä khoù nhaên nhaát khi vay
voán laø laõi suaát cao. Ñieàu naøy cuõng deã nhaän thaáy bôûi trong tình hình thöïc teá hieän
nay, tyû suaát lôïi nhaän cuûa DN thaáp hôn laõi suaát tín duïng cuûa ngaân haøng khaù nhieàu,
laõi laøm ra cuûa DN khoâng ñuû buø ñaép phaàn traû laõi vaø voán goác khi vay ngaân haøng.
(2) Khoù khaên do thuû tuïc vay voán:
Nhieàu DN cho raèng thuû tuïc vay voán ngaân haøng laø quaù phöùc taïp vaø khoù khaên. Soá
DN choïn möùc ñoä khoù khaên nhaát do thuû tuïc vay voán chieám 24,34% (37 doanh
nghieäp). Soá DN choïn thuû tuïc vay voán laø khaù khoù khaên lôùn thöù hai chieám 28,28%
(43 DN), chöùng toû thuû tuïc vaãn laø moät vaán ñeà töông ñoái khoù khaên trong thôøi ñieåm
hieän nay.
(3) Khoù khaên veà ñieàu kieän vay voán:
Veà vaán ñeà naøy, coù raát nhieàu DN ñöôïc hoûi cho raèng ñaây chæ laø möùc ñoä khoù thöù
ba trong caùc khoù khaên gaëp phaûi khi vay voán cuûa ngaân haøng. Ngoaøi ra, moät soá DN
coøn coù nhöõng khoù khaên khaùc nhöng ñeàu khoâng ñöôïc ñaùnh giaù laø khoù khaên lôùn
nhaát, vaø caùc khoù khaên naøy thöôøng chæ xaûy ra do ñaëc thuø töøng ngaønh.
Coù theå noùi trong thôøi ñieåm hieän nay, vaán ñeà ñeà caùc ngaân haøng gaây khoù khaên
cho caùc DN trong vieäc vay voán thöïc chaát chæ lieân quan ñeán thuû tuïc haønh chính.
Trong thöïc teá, caùc DN vaãn vay ñöôïc voán vaø söû duïng voán vay ngaân haøng ñeå hoaït
ñoäng.
Baûng 9: Doanh nghieäp cho yù kieán veà nhöõng öu ñaõi ñoái vôùi doanh nghieäp
khi tham gia nieâm yeát.
STT Yù kieán Soá löôïng doanh nghieäp Tyû leä (%)
1 Ñöôïc 135 88,81
2 Chöa ñöôïc 2 1,31
3 Doanh nghieäp khoâng traû lôøi 15 9,88
Toång coäng 152 100,00
115
Baûng 10: YÙ ñònh cuûa doanh nghieäp veà huy ñoäng voán treân TTCK
STT Yù kieán Soá löôïng doanh nghieäp Tyû leä (%)
1 Coù 43 28,28
2 Khoâng 77 50,65
3 Doanh nghieäp khoâng traû lôøi 32 21,07
Toång coäng 152 100,00
Baûng 11: Thôøi gian döï kieán huy ñoäng voán treân TTCK
STT Thôøi kyø Soá löôïng doanh nghieäp
döï kieán huy ñoäng
Soá tieàn (tyû
ñoàng)
1 2001-2005 11 545
2 2006-2010 32 1.221
Toång coäng 43 1.766
Nhaän ñònh (Baûng 9, 10, 11):
(1) Veà döï ñònh tham gia vaøo TTCK:
Soá lieäu taïi caùc baûng noùi treân cho thaáy, soá DN coù yù ñònh huy ñoäng voán treân
TTCK laø khoâng nhieàu (43 DN), chieám 28,28% toång soá DN ñöôïc ñieàu tra. Soá DN
coøn laïi chöa coù yù ñònh tham gia huy ñoäng voán treân thò tröôøng laø do chöa hieåu roõ
lôïi ích cuûa vieäc phaùt haønh treân TTCK, cuõng nhö chöa ñuû ñieàu kieän tham gia thò
tröôøng. Nhö vaäy, maëc duø vieäc huy ñoäng voán treân TTCK laø moät hình thöùc hoaøn
toaøn môùi meû ñoái vôùi DN Vieät Nam, song qua soá lieäu ñieàu tra cho thaáy nhieàu DN
ñaõ coù phaàn quan taâm ñeán hình thöùc huy ñoäng voán naøy, laø do ñoøi hoûi khaùch quan
cuûa caùc DN trong vieäc huy ñoäng voán thoâng qua TTCK.
(2) Veà thôøi gian döï kieán seõ huy ñoäng voán treân thò tröôøng:
Ña soá DN ñeàu chöa coù chuû tröông tham gia TTCK trong thôøi gian tôùi, vaø haàu
heát DN ñeàu chöa coù keá hoaïch cuï theå, chöa öôùc tính chính xaùc thôøi ñieåm tham gia
116
thò tröôøng, chöa öôùc tính ñöôïc soá löôïng voán caàn huy ñoäng, vì vaäy maø soá lieäu ôû
Baûng 11 chæ coù tính tham khaûo.
Baûng 12: Veà phöông thöùc huy ñoäng voán döï kieán cuûa doanh nghieäp.
STT Phöông thöùc huy ñoäng döï kieán Soá löôïng doanh nghieäp
1 Vay voán ngaân haøng 74
2 Phaùt haønh coå phieáu 43
3 Phaùt haønh traùi phieáu 0
4 Nguoàn khaùc 35
Nhaän ñònh:
Trong toång soá 43 DN coù yù ñònh huy ñoäng voán treân TTCK, caû 43 DN naøy ñeàu coù
yù ñònh huy ñoäng voán baèng hình thöùc phaùt haønh coå phieáu (chuû yeáu laø phaùt haønh
haïn cheá), khoâng coù DN naøo döï kieán phaùt haønh traùi phieáu. Thoâng thöôøng, ñoái vôùi
DNNN CPH hoaëc caùc CTCP, hình thöùc phaùt haønh coå phieáu laø phoå bieán, hình thöùc
phaùt haønh traùi phieáu chæ phoå bieán ôû caùc ngaân haøng TMCP. Nguyeân nhaân cuûa
hieän töôïng naøy coù theå laø do nhöõng yeáu toá sau:
(1) Chi phí lôùn
(2) Laõi suaát traû vay baèng traùi phieáu cao hôn vay ngaân haøng
(3) Ñoøi hoûi lôïi nhuaän trung bình haøng naêm cuûa DN phaûi ñeàu ñaën.
(4) Huy ñoäng voán gaëp khoù khaên do thoùi quen ñaàu tö cuûa ngöôøi Vieät Nam.
Baûng 13: Veà ñoái töôïng phaùt haønh döï kieán.
STT Ñoái töôïng Soá löôïng doanh nghieäp
1 Huy ñoäng voán vôùi soá nhaø ñaàu tö haïn cheá:
Trong noäi boä vaø moät soá ít nhaø ñaàu tö caù nhaân beân
ngoaøi.
Moät soá toå chöùc coù quan heä
23
03
2 Phaùt haønh roäng raõi ra coâng chuùng vôùi khoái löôïng voán
huy ñoäng treân 10 tyû
09
Nhaän ñònh:
117
Cho ñeán nay vaãn coøn khaù nhieàu DN chöa muoán phaùt haønh chöùng khoaùn roäng
raõi ra coâng chuùng, chuû yeáu vaãn laø phaùt haønh trong noäi boä DN vaø moät soá ít nhaø
ñaàu tö caù nhaân beân ngoaøi. Trong soá 43 DN coù yù ñònh phaùt haønh chöùng khoaùn, coù
ñeán 23 DN muoán phaùt haønh trong noäi boä vaø moät soá ít caù nhaân beân ngoaøi, 09 DN
phaùt haønh cho moät soá toå chöùc coù quan heä. Nguyeân nhaân cuûa hieän töôïng naøy coù
theå do DN chöa nhaän thaáy nhöõng lôïi ích cuûa vieäc huy ñoäng voán roäng raõi, khoâng
muoán coù nhöõng thay ñoåi trong tyû leä sôõ höõu, ngaïi thöïc hieän nghóa vuï coâng boá
thoâng tin khi phaùt haønh chöùng khoaùn ra coâng chuùng.
Baûng 14: Doanh nghieäp caàn söï hoã trôï gì khi huy ñoäng voán treân TTCK
STT Hoã trôï Soá löôïng
doanh nghieäp
1 Tö vaán cho doanh nghieäp veà thuû tuïc, hoà sô phaùp lyù phaùt
haønh chöùng khoaùn ra coâng chuùng.
145
2 Nhöõng öu ñaõi veà thueá, phí, leä phí. 132
3 Ñaøo taïo kieán thöùc veà chöùng khoaùn cho nhaø quaûn trò coâng
ty.
125
4 Ñöôïc cung caáp caùc thoâng tin veà TTCK trong nöôùc vaø khu
vöïc, thoâng tin veà caùc vaên baûn phaùp lyù, quaûn lyù veà phaùt
haønh chöùng khoaùn.
97
5 Caàn söï tö vaán veà xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp. 63
6 Caàn coù caùc quy ñònh thuaän lôïi cho vieäc chuyeån nhöôïng
coå phaàn.
52
Nhaän ñònh:
Nhöõng vaán ñeà caàn hoã trôï cho DN ôû Baûng 14 ñöôïc ña soá DN taùn thaønh. Coù
95,39% DN caàn ñöôïc hoã trôï veà tö vaán thuû tuïc vaø hoà sô phaùt haønh chöùng khoaùn,
86,84% DN caàn söï hoã trôï veà nhöõng öu ñaõi thueá, phí vaø leä phí, ñaëc bieät coù ñeán
118
82,23% DN cho raèng hoï raát caàn ñöôïc ñaøo taïo kieán thöùc veà chöùng khoaùn vaø
TTCK cho ban quaûn lyù cuûa DN. Caùc ñoøi hoûi veà hoã trôï cung caáp thoâng tin chöùng
khoaùn vaø TTCK, thoâng tin veà vaên baûn phaùp lyù, söï hoã trôï veà tö vaán xaùc ñònh giaù
trò DN… cuõng ñöôïc raát nhieàu DN quan taâm.
Toùm laïi, maëc duø quy moâ ñieàu tra cuûa TTGDCK Tp.HCM coøn nhoû, song ñeà taøi
hy voïng raèng caùc DN ñöôïc ñieàu tra ñaõ bao quaùt phaàn naøo tieàm naêng phaùt haønh
vaø nieâm yeát cuûa thò tröôøng. Thoâng qua ñieàu tra phaân tích 152 DN, ñeà taøi ñaõ ñi
saâu tìm hieåu vaø phaân tích khaû naêng tham gia TTCK cuûa hoï, chuù troïng phaân tích
nhöõng toàn taïi vaø haïn cheá caàn khaéc phuïc cuûa caùc DN naøy. Treân cô sôû ñoù, ñeà taøi
ñaõ ñeà xuaát moät soá khuyeán nghò vaø giaûi phaùp ñeå thuùc ñaåy caùc DN tieàm naêng lieân
nieâm yeát (Caùc khuyeán nghò vaø giaûi phaùp naøy ñöôïc trình baøy chi tieát trong
Chöông III).
Phuï luïc 7
DÖÏ BAÙO VEÀ TIEÀM NAÊNG NIEÂM YEÁT CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP
1. Döï baùo veà tieàm naêng nieâm yeát cuûa caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng treân ñòa
baøn Tp.HCM
Tính ñeán 20/07/2005, môùi coù 29 coâng ty ñöôïc caáp pheùp nieâm yeát coå phieáu vaø
moät Quyõ ñaàu tö chöùng khoaùn ñöôïc caáp pheùp nieâm yeát chöùng chæ quyõ, vôùi toång
giaù trò taøi saûn tính theo meänh giaù khoaûng treân 1.500 tyû ñoàng, töông ñöông giaù trò
moät CTCP lôùn nhö Vinamilk (voán 1.500 tyû ñoàng). Tröôùc tình hình ñoù, Boä Taøi
chính ñaõ giao UBCKNN 03 nhieäm nhieäm vuï quan troïng trong naêm 2004-2005,
ñoù laø:
(1) Nhanh choùng hoaøn taát tieán trình nieâm yeát coå phieáu caùc Toång coâng ty lôùn;
(2) Coá gaéng taêng nhanh quy moâ thò tröôøng leân nhieàu laàn, vaø
(3) Hoaøn taát moät vaên baûn theo tinh thaàn Nghò ñònh 144/CP.
119
Trong phieân hoïp thöôøng kyø thaùng 02/2004, thaûo luaän veà chöông trình haønh
ñoäng thöïc hieän Nghò quyeát Trung öông IX veà caûi caùch DNNN, Thuû töôùng Phan
Vaên Khaûi ñaõ yeâu caàu ñeán giöõa naêm 2004 phaûi choïn ñöôïc töø 02 ñeán 03 Toång
coâng ty Nhaø nöôùc ñeå thí ñieåm CPH, phaùt haønh coå phieáu ra thò tröôøng (thöïc hieän yù
kieán chæ ñaïo naøy, moät soá Boä ñaõ trình Thuû töôùng phöông aùn CPH moät soá Toång
coâng ty. Theo ñoù, ngaøy 13/05/2004, Thuû töôùng ñaõ ra Quyeát ñònh soá 84/2004/QÑ-
PH 03 Toång coâng ty, ñoù laø: Toång coâng ty Ñieän töû –Tin hoïc Vieät Nam (thuoäc Boä
Coâng nghieäp); (2) Toång coâng ty Xuaát nhaäp khaåu vaø Xaây döïng Vieät Nam (thuoäc
Boä Xaây döïng); (3) Toång Coâng ty Thöông maïi vaø xaây döïng (thuoäc Boä Giao thoâng
Vaän taûi). Thuû töôùng nhaán maïnh laø phaûi tieáp tuïc CPH DNNN, keå caû nhöõng Toång
coâng ty lôùn trong caùc ngaønh ñieän löïc, haøng khoâng, vieãn thoâng, ngaân haøng, baûo
hieåm… TTCK cuõng phaûi ñöôïc hoaøn thieän vaø môû roäng thaønh keânh huy ñoäng voán
quan troïng cho DN. Thò tröôøng baát ñoäng saûn, thò tröôøng lao ñoäng, thò tröôøng khoa
hoïc cuõng caàn ñöôïc xaây döïng ñoàng boä.
Trong naêm 2003, Vieät Nam saép xeáp ñoåi môùi ñöôïc 654 DN – ñaït 60,8% keá
hoaïch – ñaït möùc cao nhaát trong 03 naêm qua. Caùc DN sau khi CPH ñeàu phaùt trieån
toát, duy trì möùc traû coå töùc cho caùc coå ñoâng bình quaân 10-15%/naêm. Ngay trong
naêm 2004-2005, Chính phuû vaø Ngaân haøng trung öông seõ quyeát ñònh cho pheùp
moät soá Toång coâng ty, ngaân haøng phaùt haønh coå phieáu ñeå huy ñoäng voán. Vieäc phaùt
haønh seõ ñöôïc thöïc hieän treân TTCK, khoâng baùn trong noäi boä DN vaø ñöôïc pheùp thí
ñieåm baùn cho nhaø ÑTNN.
Maëc duø nhöõng coâng ty ñang nieâm yeát hieän nay khoâng phaûi laø coâng ty lôùn vaø laïi
ít noåi tieáng, tuy nhieân Chính phuû ñaõ khaúng ñònh quyeát taâm CPH caùc Toång coâng ty
nhaø nöôùc, thuùc ñaåy caùc ñôn vò naøy leân saøn, cho neân hoaït ñoäng taïo haøng cho
TTCK trong vaøi naêm tôùi chaéc chaén seõ coù nhöõng chuyeån ñoäng raát maïnh; Quyeát
taâm naøy cuõng ñöôïc theå hieän trong keá hoaïch nieâm yeát cuûa ngaønh ngaân haøng.
120
Ngoaøi caùc ngaân haøng TMCP saün saøng tham gia thò tröôøng nhö ACB,
Sacombank, Vieät nam cuõng seõ ñöa ra CPH caùc ngaân haøng nhaø nöôùc nhö
Vietcombank, ngaân haøng Phaùt trieån nhaø Ñoàng baèng soâng Cöûu Long… Theo keá
hoaïch, UBCKNN seõ sôùm thieát laäp moät danh muïc caùc coâng ty lôùn ñeå CPH vaø
nieâm yeát, keå caû caùc ñôn vò nöôùc ngoaøi. Hieän nay coù khoaûng hôn 30 DN coù voán
FDI ñaêng kyù chuyeån sang moâ hình CTCP.
Theo moät ñeà nghò môùi ñaây cuûa Boä Taøi chính, moät soá CTCP coù voán ñieàu leä lôùn
vaø ñöôïc giôùi ñaàu tö quan taâm, coù theå seõ ñöôïc giaûm bôùt tyû leä voán nhaø nöôùc vaø ñöa
vaøo nieâm yeát. Trong soá nhöõng DN ñöôïc ñeà nghò naøy, Vinamilk ñöôïc cho laø coù
nhieàu khaû naêng nhaát (trong thôøi gian qua, coå phieáu cuûa Vinamilk thöôøng xuyeân
ñöôïc giao dòch treân thò tröôøng töï do vôùi tính thanh khoaûn khaù cao. Hieän nay, voán
ñieàu leä cuûa Vinamilk laø 1.500 tyû ñoàng nhöng coù ñeán 60% coå phaàn do nhaø nöôùc
naém giöõ (tröôùc ñaây laø 80%). Neáu nhaø nöôùc giaûm bôùt tyû leä naøy baèng caùch baùn bôùt
ra ngoaøi, chaéc chaéc seõ thu ñöôïc doøng voán töø nhaø ñaàu tö. Hôn nöõa, neáu Vinamilk
ñöôïc nieâm yeát, quy moâ thò tröôøng seõ taêng leân gaáp ñoâi.). Ngoaøi Vinamilk, 03 DN
khaùc ñöôïc Boä Taøi chính ñeà nghò baùn bôùt coå phaàn nhaø nöôùc vaø ñöa vaøo nieâm yeát
laø CTCP Nhöïa Bình Minh, CTCP Hoaù daàu Petrolimex vaø CTCP Gas Petrolimex.
Neáu ñöôïc vaøo nieâm yeát, baát cöù coâng ty naøo trong soá naøy cuõng ñeàu laø coâng ty coù
coå phieáu maïnh treân TTCK.
Hieän taïi, CTCP Nhöïa Bình Minh coù voán ñieàu leä laø 107 tyû, nhö nhaø nöôùc naém
giöõ 64,6% voán; CTCP Hoaù daàu Petrolimex coù voán ñieàu leä laø 150 tyû ñoàng, trong
ñoù nhaø nöôùc naém tôùi 85%; CTCP Gas Petrolixex coù voán ñieàu leä laø 150 tyû ñoàng,
trong ñoù voán nhaø nöôùc laø 87%. Theo Boä taøi chính, boán DN treân laø nhöõng DN
ñang ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö quan taâm, do ñoù thoâng qua vieäc nieâm yeát seõ taïo ñöôïc
loøng tin vaø uy tín treân thò tröôøng.
Ngoaøi vieäc ñeà nghò 4 coâng ty caàn nieâm yeát vaø baùn bôùt coå phaàn nhaø nöôùc nhö
treân. Boä taøi chính cuõng ñaõ ñeà xuaát danh saùch caùc DN seõ thöïc hieän CPH gaén vôùi
nieâm yeát, vaø ñaõ ñöôïc Chinh phuû chaáp thuaän (Baûng 15). Caùc DN naøy döï kieán seõ
tieán haønh xaùc ñònh giaù trò vaø baùn coå phaàn laàn ñaàu treân TTCK trong naêm 2005,
tuy nhieân ñeán nay vì moät soá lyù do khaùch quan cuõng nhö chuû quan neân môùi chæ coù
Nhaø maùy Thuyû Ñieän Vónh Sôn – Soâng Hinh thöïc hieän vieäc baùn coå phaàn vaø ñaêng
kyù giao dòch taïi saøn Haø Noäi.
121
Baûng 15: Danh saùch caùc doanh nghieäp thöïc hieän CPH gaén vôùi nieâm yeát
(Theo ñeà nghò cuûa Boä Taøi Chính)
Ñôn vò: Trieäu ñoàng
Doanh nghieäp
Cô Quan
quaûn lyù
Giaù trò doanh
nghieäp theo soå
saùch ñeán
31/12/2004
Giaù trò voán nhaø
nöôùc theo soå
saùch ñeán
31/12/2004
Lôïi nhuaän thöïc
hieän naêm 2003
1. Ngaân haøng
Ngoaïi thöông Vieät
Nam
Ngaân haøng
Nhaø nöôùc
Vieät Nam
97.112.119
3.466.523 876.814
2. Coâng ty Baûo
hieåm Tp.HCM
Boä Taøi Chính 965.456 104.089 35.691
3. Coâng ty Taùi Baûo
hieåm Vieät Nam
Boä Taøi chính
463.390
126.406 11.151
4. Nhaø maùy Thuyû
ñieän Vónh Sôn –
Soâng Hinh
Toång Coâng ty
Ñieän Löïc Vieät
Nam
1.456.000 1.017.938 Khoâng coù soá
lieäu
5. Coâng ty Xi
maêng Buùt Sôn
Toång Coâng ty
Xi maêng
2.040.478 597.322 55.190
6. Ngaân haøng Phaùt
trieån Nhaø Ñoàng
baèng soâng Cöûu
Long
Ngaân haøng
Nhaø nöôùc
Vieät Nam
4.900.000
754.400 17.129
Ngaøy 20/05/2004 taïi buoåi laøm vieäc vôùi laõnh ñaïo Tp.HCM, thuû töôùng Phan Vaên
Khaûi chæ ñaïo :”Ñaåy nhanh tieán ñoä CPH theo phöông aùn ñaõ ñöôïc Chính phuû pheâ
122
duyeät, ñoàng thôøi môû roäng dieän CPH ñoái vôùi caùc Toång coâng ty, DN lôùn saûn xuaát
kinh doanh coù hieäu quaû. Khaån tröông chuyeån DNNN naém giöõ 100% voán thaønh
coâng ty TNHH moät thaønh vieân. Thuùc ñaåy vieäc DNNN thöïc hieän vieäc huy ñoäng
voán ñaàu tö thoâng qua phaùt haønh traùi phieáu, coå phieáu ra TTCK”.
Quyeát ñònh soá 163/2003/QÑ-TTg cuûa Thuû töôùng Chính phuû veà vieäc pheâ duyeät
chieán löôïc phaùt trieån TTCK nhö ñaõ ñeà caäp ôû phaàn môû ñaàu. Tuy nhieân, vaán ñeà laø
khi choïn löïa caùc DN ra nieâm yeát phaûi ñaûm baûo tieâu chuaån ñuû maïnh veà taøi chính
vaø quaûn trò ñeå truï vöõng, taïo nieàm tin cho nhaø ñaàu tö treân thò tröôøng, giaûi quyeát
ñöôïc vaán ñeà gia taêng ñoàng boä: vöøa gia taêng soá löôïng haøng hoaù coù chaát löôïng cho
thò tröôøng, vöøa gia taêng soá löôïng vaø quy moâ nhaø ñaàu tö caû trong vaø ngoaøi nöôùc.
Phuï luïc 8
DÖÏ BAÙO VEÀ TIEÀM NAÊNG NIEÂM YEÁT CUÛA CAÙC DOANH NGHIEÄP HOAÏT
ÑOÄNG TREÂN ÑÒA BAØN CAÙC TÆNH PHÍA BAÉC
Trong khuoân khoå Döï aùn “Ñieàu tra, ñaùnh giaù caùc ñieàu kieän toå chöùc vaø hoaït
ñoäng cuûa TTCK ôû Vieät Nam”, vaán ñeà khaûo saùt ñieàu tra khaû naêng tham gia nieâm
yeát treân TTCK cuûa caùc DN. Qua ñieàu tra, khaûo saùt ñoái vôùi 150 DN treân ñòa baøn
Haø Noäi vaø caùc tænh phía Baéc cuûa Döï aùn, ñeà taøi thaáy coù nhöõng ñieåm lieân quan ñeán
khaû naêng tham gia nieâm yeát treân TTCK cuûa nhöõng DN naøy qua caùc soá lieäu cuï
theå sau:
1. Tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp
Xeùt veà nguoàn voán chuû sôû höõu
- Veà quy moâ voán
Trong soá 150 DN ñieàu tra, soá DN coù voán chuû sôû höõu treân 10 tyû ñoàng laø 89 DN,
chieám 59,33%; soá DN coù voán chuû sôû höõu töø 5-10 tyû ñoàng laø 33 DN, chieám 22%;
coøn laïi laø caùc DN coù voán döôùi 5 tyû ñoàng. Trong ñoù, caùc DN coù soá voán lôùn taäp
123
trung chuû yeáu vaøo caùc DNNN thuoäc caùc ngaønh ngaân haøng, xaây döïng, coâng
nghieäp. Caùc DN coù soá voán nhoû (döôùi 5 tyû) chuû yeáu thuoäc caùc ngaønh thöông maïi,
cheá bieán, du lòch vaø moät soá ngaønh khaùc.
Haàu heát caùc DN ñoøi hoûi voán lôùn laø caùc DN saûn xuaát ñöôïc thaønh laäp theo moâ
hình Toång coâng ty 90, 91. vôùi muïc tieâu ñieàu tra caùc DN coù khaû naêng tham gia
nieâm yeát treân TTCK Vieät Nam, caùc thoâng soá ñöôïc ñaët ra ôû caùc phaàn sau ñöôïc
löu yù nhieàu ñeán khía caïnh hieåu bieát cuûa caùc DN cuõng nhö nhöõng thuaän lôïi vaø
khoù khaên cuûa caùc DN khi tham gia TTCK.
- Veà cô caáu voán:
Ñoái vôùi khoái DNNN, tyû troïng voán vay trong toång voán kinh doanh thöôøng chieám
treân 70%. Tyû leä voán vay ngaân haøng chieám ñaùng keå trong toång voán kinh doanh
cuûa caùc DN. Theo caùc soá lieäu ñieàu tra, coù 86/150 DN (57%) vay voán ngaân haøng
treân 30% toång nguoàn voán huy ñoäng.
Tuy nhieân, coù moät soá DN thuoäc moät soá lónh vöïc coâng nghieäp, baûo hieåm, giao
thoâng…coù voán ñaàu tö lôùn cho neân vieäc vieäc xaùc ñònh cô caáu voán theo tyû leä nhö
treân chöa hoaøn toaøn chính xaùc.
Xeùt veà doanh thu cuûa DN
Trong toång soá 150 DN ñieàu tra, 22 DN coù tyû leä doanh thu/voán chuû sôû höõu lôùn
hôn 10 laàn; 23 DN coù tyû leä doanh thu/voán chuû sôû höõu töø 5-10 laàn. Caùc DN coù tyû
leä doanh thu/voán chuû sôû höõu lôùn haàu heát hoaït ñoäng trong lónh vöïc thöông maïi
dòch vuï, cheá bieán vaø moät soá ít trong caùc ngaønh coâng nghieäp, xaây döïng. Caùc DN
coù tyû leä doanh thu/voán chuû sôû höõu nhoû (töø 1-3 laàn) chuû yeáu thuoäc lónh vöïc coâng
nghieäp.
2. Tình hình huy ñoäng voán cuûa DN
Veà muïc ñích vaø hieäu quaû huy ñoäng voán
124
Muïc ñích huy ñoäng voán hieän môùi taäp trung vaøo boå sung voán löu ñoäng, môû roäng
saûn xuaát vaø ñoåi môùi coâng ngheä. Coù tôùi 72% soá DN traû lôøi muïc ñích huy ñoäng voán
laø ñeå boå sung voán löu ñoäng, 74% traû lôøi laø ñeå môû roäng saûn xuaát vaø 59,33% ñeå
ñoåi môùi coâng ngheä. Caùc muïc ñích huy ñoäng voán ñeå traû nôï khaù nhoû, chæ chieám
7,33%.
Veà nguoàn voán huy ñoäng
Hieän nay, coù khaù nhieàu DN söû duïng nguoàn voán huy ñoäng cuûa Nhaø nöôùc vaø vay
öu ñaõi. Soá DN huy ñoäng voán töø Nhaø nöôùc laø 37 DN chieám 24,6% soá DN ñöôïc
ñieàu tra. Trong ñoù, soá DN söû duïng nguoàn voán Nhaø nöôùc lôùn treân 30% laø 11 DN.
Thaäm chí coù moät soá DN söû duïng nguoàn voán huy ñoäng töø Nhaø nöôùc raát lôùn (treân
50%).
Nhöõng DN huy ñoäng voán töø nguoàn vau öu ñaõi thaáp hôn (17 DN chieám 11,3%),
trong ñoù soá DN huy ñoäng voán töø nguoàn naøy lôùn hôn 30% coù 9 DN.
Nguoàn voán huy ñoäng töø phaùt haønh coå phieáu, traùi phieáu coøn haïn cheá (döôùi 20%
toång soá DN ñieàu tra). Nguoàn vay chuû yeáu cuûa caùc DN hieän nay laø vay ngaân
haøng. Coù 119 DN traû lôøi laø vay voán töø ngaân haøng chieám tyû leä khaù lôùn (79%).
Nhieàu DN cuõng thöïc hieän vay voán ôû moät soá nguoàn khaùc nhö huy ñoäng töø daân cö,
caùc toå chöùc kinh teá vaø caù nhaân, vay qua toång coâng ty vaø moät hình thöùc huy ñoäng
khaùc ñöôïc nhieàu DN aùp duïng laø chieám duïng voán töø khaùch haøng.
Khoù khaên gaëp phaûi khi vay voán töø ngaân haøng:
- Khoù khaên veà laõi suaát:
Coù tôùi 86/150 DN (chieám 57%) cho raèng khoù khaên lôùn nhaát kh vay voán laø laõi
suaát cao. Ñieàu naøy cuõng deã nhaän thaáy bôûi tình hình thöïc teá hieän nay, tyû suaát lôïi
nhuaän cuûa DN thaáp hôn laõi suaát tín duïng ngaân haøng raát nhieàu, laõi laøm ra cuûa DN
khoâng ñuû buø ñaép phaàn traû laõi vaø voán goác vay ngaân haøng.
- Khoù khaên do thuû tuïc vay voán:
125
Coù ñeán 127/150 DN cho raèng do thuû tuïc vay voán coøn khoù khaên ñoái vôùi DN ôû
nhöõng möùc ñoä khaùc nhau (chieám ñeán 80% soá DN ñöôïc ñieàu tra).
- Khoù khaên veà ñieàu kieän vay voán:
Veà vaán ñeà naøy, coù raát nhieàu DN ñöôïc hoûi cho raèng ñaây chæ laø möùc ñoä khoù khaên
thöù ba trong caùc khoù khaên gaëp phaûi khi vay voán ngaân haøng. Ngoaøi ra moät soá DN
coøn coù nhöõng khoù khaên khaùc nhöng ñeàu khoâng ñöôïc ñaùnh giaù laø khoù khaên lôùn
nhaát vaø caùc khoù khaên naøy thöôøng chæ xaûy ra theo ñaëc thuø töøng ngaønh.
Coù theå noùi trong thôøi ñieåm hieän nay, vaán ñeà caùc ngaân haøng gaây khoù khaên cho
caùc DN trong vieäc vay voán nhö traû lôøi ñeàu thöïc chaát chæ lieân quan ñeán thuû tuïc
haønh chính. Treân thöïc teá, caùc DN vaãn vay ñöôïc voán vaø vaãn söû duïng voán ngaân
haøng ñeå hoaït ñoäng.
3. Nhu caàu veà voán cuûa doanh nghieäp trong thôøi gian tôùi.
Trong tình hình hieän nay, raát nhieàu DN chöa xaùc ñònh ñöôïc phöông aùn saûn xuaát
kinh doanh moät caùch roõ raøng trong nhöõng naêm tôùi. Do ñoù, hoï cuõng chöa xaùc ñònh
ñöôïc ñaày ñuû nhu caàu voán ngay caû trong naêm 2004 vaø trong thôøi gian tôùi. Vì vaäy,
caùc soá lieäu veà nhu caàu voán cuûa DN coù theå coøn khaùc xa so vôùi thöïc teá.
- Veà quy moâ
Nhu caàu veà voán cuûa DN laø raát lôùn, theo nhö soá lieäu thoáng keâ töø nhöõng thoâng tin
do doanh nghieäp cung caáp (khoâng keå nhu caàu voán cuùa caùc DN chöa xaùc ñònh
ñöôïc) thì trong naêm 2001, nhu caàu voán cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa DN chieám
khoaûng gaàn 18.000 tyû ñoàng, tính bình quaân moãi DN laø khoaûng 120 tyû ñoàng. Neáu
tính töø naêm 2001 ñeán 2005 thì con soá naøy vaøo khoaûng 75.000 tyû ñoàng, vaø töø naêm
2006 ñeán naêm 2010 thì toång nhu caàu voán cuûa DN seõ taêng gaáp ñoâi ñaït 150.000 tyû
ñoàng.
- Veà kyø haïn:
126
Nhu caàu voán phuïc vuï cho saûn xuaát kinh doanh cuûa DN laø raát lôùn vaø chuû yeáu laø
nguoàn voán trung vaø daøi haïn, neáu DN huy ñoäng voán chuû yeáu chæ töø caùc NHTM
nhö hieän nay, thì chaéc chaén seõ khoâng ñaùp öùng ñöôïc caùc yeâu caàu voán cuûa DN.
4. Veà vieäc mua baùn coå phieáu cuûa caùc DN coå phaàn chöa nieâm yeát treân thò
tröôøng töï do vaø vieäc phaùt trieån TTCK phi taäp trung.
Coù 72% soá DN ñöôïc hoûi phaûn ñoái vieäc mua baùn treân thò tröôøng töï do coå phaàn
cuûa caùc DN chöa nieâm yeát. Haàu heát caùc DN ñeàu cho raèng, hoaït ñoäng mua baùn coå
phieáu laø phaûi coù söï kieåm soaùt cuûa Nhaø nöôùc. Vieäc caùc coå phieáu mua baùn töï do
taïo neân söï caïnh tranh khoâng laønh maïnh, laøm giaûm bôùt söï naêng ñoäng, hieäu quaû
cuûa TTCK taäp trung. Ngoaøi ra vieäc mua baùn coå phieáu töï do seõ taïo ra nhieàu ruûi ro
cho caùc nhaø ñaàu tö. Tuy nhieân, 28% soá DN khoâng phaûn ñoái vieäc naøy. Moät soá DN
cho raèng, vieäc mua baùn seõ taïo tính thanh khoaûn cao cho caùc coå phieáu chöa nieâm
yeát, khuyeán khích nhaø ñaàu tö tham gia vaøo DN.
Soá DN taùn thaønh vieäc xaây döïng vaø phaùt trieån TTCK phi taäp trung beân caïnh
TTGDCK ñeå traùnh tình traïng giao dòch chöùng khoaùn treân thò tröôøng töï do chieám
tyû leä raát cao (86%). Lyù do laø caàn ñaûm baûo quyeàn lôïi hôïp phaùp cho nhöõng ngöôøi
mua chöùng khoaùn cuûa caùc DN chöa ñuû ñieàu kieän nieâm yeát vaø taïo ñieàu kieän cho
caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû hoaø nhaäp daàn vaøo TTCK taäp trung.
5. Hieåu bieát veà chöùng khoaùn vaø TTCK cuûa caùn boä quaûn lyù trong coâng ty
Chöa qua ñaøo taïo
Qua ñieàu tra cho thaáy, phaàn lôùn caùn boä quaûn lyù trong caùc DN ñeàu chöa qua ñaøo
taïo nhöõng kieán thöùc veà chöùng khoaùn. Soá DN maø 100% caùn boä quaûn lyù chöa qua
ñaøo taïo laø 87 DN (chieám tyû leä 58%).
Ñaõ qua ñaøo taïo veà chöùng khoaùn vaø TTCK.
127
Trong caùc DN ñöôïc ñieàu tra, soá DN ñaõ thöïc hieän ñaøo taïo veà chöùng khoaùn vaø
TTCK cho caùn boä quaûn lyù chieám 42%. Tuy nhieân, tyû leä caùn boä quaûn lyù ñaõ ñöôïc
ñaøo taïo veà vaán ñeà naøy trong moãi DN coøn khaù thaáp, haàu heát chæ töø 5-20%.
Hieåu bieát qua caùc phöông tieän thoâng tin vaø noùi chuyeän chuyeân ñeà:
Chuû yeáu DN tieáp caän ñöôïc vôùi caùc thoâng tin veà chöùng khoaùn laø qua caùc phöông
tieän thoâng tin vaø noùi chuyeän chuyeân ñeà (chieám khoaûng 73%). Tyû leä caùc caùn boä
quaûn lyù bieát veà chöùng khoaùn vaø TTCK cuõng khaù cao chöùng toû coù nhieàu caùn boä
laõnh ñaïo cuõng ñaõ baét ñaàu quan taâm tôùi TTCK.
Thöïc teá laø nhu caàu ñaøo taïo cuûa DN veà chöùng khoaùn cuõng nhö lónh vöïc khaùc
caàn cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa DN laø raát lôùn, tuy nhieân, vieäc thu xeáp veà thôøi
gian cuõng nhö caáp kinh phí cho caùn boä ñi hoïc ôû nhieàu DN coøn haïn cheá. Qua tieáp
xuùc, trao ñoåi vôùi doanh nghieäp, ban laõnh ñaïo DN ñeàu nhaát trí seõ coù keá hoaïch cöû
caùn boä ñi hoïc caùc khoaù ñaøo taïo veà chöùng khoaùn.
Vôùi keát quaû ñieàu tra nhö vaäy, ñeà taøi cho raèng vieäc taêng cöôøng ñaøo taïo cho caùn
boä quaûn lyù caùc DN kieán thöùc veà chöùng khoaùn vaø TTCK laø heát söùc caàn thieát ñeå
phaùt trieån TTCK Vieät Nam moät caùch hieäu quaû.
6. Nhu caàu ñaøo taïo kieán thöùc veà chöùng khoaùn vaø TTCK
Veà nhu caàu ñaøo taïo
Ña soá caùc DN ñeàu coù nhu caàu trang bò theâm kieán thöùc veà chöùng khoaùn (chieám
khoaûng 94%), keå caû caùc DN khoâng coù nhu caàu huy ñoäng voán treân TTCK.
Ñoái vôùi nhöõng hình thöùc ñaøo taïo:
Qua keát quaû ñieàu tra cho thaáy, phaàn lôùn caùc DN ñeàu thích hình thöùc ñaøo taïo:
- Cöû caùn boä ñi hoïc: 87%
- Phoái hôïp môû lôùp: 28%
- Môû lôùp taïi ñôn vò: 27%
128
Haàu heát caùc DN ñeàu muoán choïn hình thöùc thuaän tieän nhaát laø cöû caùn boä ñi hoïc.
Caùc hình thöùc phoái hôïp môû lôùp vaø môû lôùp taïi ñôn vò cuõng ñöôïc uûng hoä nhöng vôùi
tyû leä thaáp hôn. Hình thöùc naøy thöôøng aùp duïng vôùi caùc DN coù soá löôïng caùn boä coù
nhu caàu ñaøo taïo lôùn hôn.
7. YÙ kieán veà nhöõng hoã trôï ñoái vôùi DN khi tham gia TTCK.
Haàu heát caùc vaán ñeà veà hoã trôï maø döï aùn ñöa ra ñeàu ñöôïc haàu heát caùc DN nhaát
trí taùn thaønh. Coù 82% soá DN ñöôïc hoûi caàn hoã trôï veà vaán ñeà tö vaán cho DN veà thuû
tuïc, hoà sô phaùp lyù khi phaùt haønh chöùng khoaùn ra coâng chuùng. 75% DN caàn nhöõng
öu ñaõi veà thueá, leä phí vaø ñaëc bieät coù tôùi 91% soá DN coù nhu caàu ñaøo taïo kieán thöùc
veà chöùng khoaùn vaø TTCK cho caùc caùn boä trong coâng ty. Caùc ñoøi hoûi hoã trôï cung
caáp thoâng tin veà chöùng khoaùn vaø TTCK trong nöôùc vaø khu vöïc, thoâng tin veà vaên
baûn phaùp lyù cuõng nhö tö vaán veà xaùc ñònh giaù trò DN….cuõng ñöôïc raát nhieàu DN
quan taâm.
8. Döï ñònh tham gia vaøo TTCK
Veà döï ñònh tham gia vaøo TTCK
Soá DN coù yù ñònh huy ñoäng voán treân TTCK chieám 53,33% soá DN ñieàu tra. Soá
DN coøn laïi chöa coù yù ñònh tham gia huy ñoäng voán treân TTCK do vieäc caùc DN
chöa hieåu roõ caùc lôïi ích cuûa vieäc phaùt haønh treân TTCK vaø chöa ñuû ñieàu kieän
tham gia thò tröôøng. Soá lieäu naøy cho thaáy nhieàu DN ñaõ quan taâm ñeán hình thöùc
huy ñoäng voán thoâng qua TTCK.
Veà thôøi gian döï kieán seõ huy ñoäng voán treân TTCK
Thôøi gian döï kieán tham gia TTCK
- Naêm 2001: 11 doanh nghieäp
- Naêm 2002 ñeán 2005 : 24 doanh nghieäp
- Töø naêm 2006 ñeán 2010: 29 doanh nghieäp
Ña soá caùc DN ñeàu coù chuû tröông tham gia TTCK trong thôøi gian tôùi. Tuy nhieân,
haàu heát caùc DN ñeàu chöa coù keá hoaïch cuï theå cho neân chöa theå öôùc tính chính
xaùc thôøi gian tham gia TTCK cuõng nhö löôïng voán seõ huy ñoäng treân thò tröôøng.
Beân caïnh ñoù, ñeå coù theå tham gia TTCK, DN coøn phaûi ñaùp öùng ñaàu ñuû caùc ñieàu
kieän cuûa phaùp luaät veà chöùng khoaùn vaø TTCK, cho neân khoù coù theå döï kieán ñöôïc
thôøi gian tham gia.
Veà chöùng khoaùn döï ñònh seõ phaùt haønh
Coù 68 DN treân toång soá 80 DN ñöôïc hoûi coù yù ñònh huy ñoäng voán baèng caùch phaùt
haønh coå phieáu, soá DN döï kieán phaùt haønh traùi phieáu laø 20 DN. Thoâng thöôøng caùc
DNNN CPH hoaëc caùc CTCP thì hình thöùc phaùt haønh coå phieáu laø phoå bieán. Hình
thöùc phaùt haønh traùi phieáu ít aùp duïng hôn (chæ phoå bieán ôû caùc NHTMCP). Giaûi
thích vaán ñeà naøy, coù nhaän ñònh raèng coù theå caùc DN khoâng phaùt haønh traùi phieáu
maø vaãn aùp duïng hình thöùc vay ngaân haøng do:
129
- Chi phí phaùt haønh lôùn
- Laõi suaát traû vay baèng traùi phieáu cao hôn vay ngaân haøng.
- Ñoøi hoûi lôïi nhuaän trung bình haøng naêm cuûa doanh nghieäp phaûi ñeàu.
- Huy ñoäng khoù do thoùi quen ñaàu tö cuûa ngöôøi Vieät Nam.
Veà ñoái töôïng phaùt haønh
- Phaùt haønh trong noäi boä coâng ty:
Moät vaán ñeà ñaùng chuù yù laø caùc DN haàu nhö chöa muoán phaùt haønh chöùng khoaùn
roäng raõi ra coâng chuùng, chuû yeáu vaãn laø phaùt haønh trong noäi boä vaø moät soá ít ngöôøi
ñaàu tö caù nhaân beân ngoaøi, soá naøy chieám khoaûng 47%.
- Phaùt haønh chöùng khoaùn ra coâng chuùng:
Soá DN coù yù ñònh huy ñoäng voán vôùi soá löôïng ngöôøi ñaàu tö haïn cheá chieám tyû leä
khaù cao treân toång soá DN coù yù ñònh tham gia TTCK (54%). Ñieàu naøy cho thaáy,
DN chöa thaáy ñöôïc nhöõng lôïi ích cuûa vieäc huy ñoäng voán roäng raõi, ñoàng thôøi
khoâng muoán coù nhöõng thay ñoåi trong tyû leä sôû höõu trong coâng ty, vaø hoï raát ngaïi
phaûi thöïc hieän nghóa vuï coâng boá thoâng tin khi phaùt haønh chöùng khoaùn ra coâng
chuùng.
-----WZ YX-----
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Một số giải pháp nhằm thúc đẩy doanh nghiệp tiềm năng lên niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam.pdf
