Đề tài Một số giải pháp tăng cường khả năng thu hút và sử dụng vốn ODA ở Việt Nam giai đoạn 2008 - 2013

µ n­íc, Bé T­ ph¸p, Bé Th­¬ng m¹i, Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng ). Cã ý kiÕn cho r»ng cÇn më réng h¬n n÷a tr¸ch nhiÖm ,nghÜa vô vµ quyÒn h¹n cña c¸c c¬ quan nãi trªn. Tr¸nh t×nh tr¹ng nhiÒu ®¬n vÞ qu¶n lý mµ vÉn láng lÎo, chËm ch¹p. Sù ph©n cÊp phª duyÖt dù ¸n nh­ hiÖn nay cã cßn phï hîp n÷a hay kh«ng? ChÝnh phñ phª duyÖt nh÷ng dù ¸n tõ møc 500.000 USD trë lªn ®èi víi viÖn trî kh«ng hoµn l¹i cã nhá qu¸ kh«ng ? Cã ph¶i trong NghÞ ®Þnh chØ chó träng nhiÒu vÒ nh÷ng kh©u ®Çu nh­ kªu gäi, chuÈn bÞ dù ¸n, thÈm ®Þnh, tr×nh duyÖt.. vµ coi nhÑ kh©u kiÓm tra, theo dâi, ®¸nh gi¸ dù ¸n? §Ó kiÓm tra chÆt chÏ h¬n n÷a chÕ ®é b¸o c¸o hiÖn nay cña c¸c chñ dù ¸n, cña c¸c c¬ quan chñ qu¶n th× cÇn quy ®Þnh nh÷ng g×? Cã c«ng cô g× ®Ó chÕ tµi ? Mét sè ®¬n vÞ sö dông vèn ODA cho r»ng c¸c quy ®Þnh ViÖt Nam vµ phÝa n­íc ngoµi vÒ tr×nh tù, thñ tôc xÐt duyÖt dù ¸n vÉn cßn r­êm rµ, ph¶i qua nhiÒu b­íc, nhiÒu cÊp xÐt duyÖt nªn giai ®o¹n chuÈn bÞ dù ¸n th­êng tèn nhiÒu thêi gian (1,5 ®Õn 3 n¨m). Bªn c¹nh ®ã, viÖc c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh ë c¸c c¬ quan Nhµ n­íc chËm ®­îc ®æi míi, thiÕu triÖt ®Ó nªn ë mçi b­íc ®Òu cã thÓ bÞ chËm trÔ, ®Æc biÖt lµ c¸c b­íc thÈm ®Þnh vµ phª duyÖt nghiªn cøu kh¶ thi, phª duyÖt ®Ó triÓn khai c¸c h¹ng møc sö dông vèn d­ sau ®Êu thÇu. §Ò nghÞ tiÕp tôc c¶i tiÕn vÒ thñ tôc vµ tr×nh tù gi¶i ng©n cho c¸c dù ¸n ODA sao cho phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ lµ trong vßng 56 ngµy. HiÖn nay tr×nh tù thñ tôc vµ thanh to¸n cßn r­êm rµ tèn nhiÒu thêi gian. §· cã mét sè nhµ thÇu yªu cÇu chñ dù ¸n thanh to¸n tr¶ chËm, ®iÒu nµy g©y khã kh¨n lín cho chñ dù ¸n vµ thiÖt h¹i cho Nhµ n­íc. §èi víi c¸c dù ¸n do ph¶i chê phª duyÖt bæ sung gi¸ trÞ hîp ®ång nªn mét sè kh«i l­îng ®· hoµn thµnh kh«ng gi¶i ng©n ®­îc g©y khã kh¨n cho c¸c nhµ thÇu. Xem xÐt thªm vÒ c¬ chÕ cho vay l¹i (QuyÕt ®Þnh sè 02/2007/Q§-BTC cña Bé tµi chÝnh). NÕu l·i xuÊt ­u ®·i trong tr­êng hîp cho vay b»ng ngo¹i tÖ ®­îc tÝnh b»nh 2/3 l·i xuÊt th­¬ng m¹i tham chiÕu t¹i thêi ®iÓm ký hiÖp ®Þnh céng víi phÝ n­íc ngoµi (nÕu cã) vµ phÝ dÞch vô cho vay l¹i th× sÏ rÊt khã kh¨n ®èi víi c¸c chñ dù ¸n trong t×nh h×nh hiÖn nay. Nguån vèn ®Ó lËp ®Ò c­¬ng, x©y dùng b¸o c¸o tiÒn kh¶ thi, kh¶ thi cho c¸c dù ¸n ODA hiÖn nay hÇu nh­ kh«ng ®­îc cÊp. Nguån kinh phÝ nµy cã hay kh«ng cßn tuú thuéc vµo møc ®é “linh ho¹t” cña c¸c c¬ quan chñ qu¶n, c¸c chñ dù ¸n. Qu¶n lý dù ¸n lµ mét nghÒ cã tÝnh chuyªn nghiÖp cao, ®ßi hái c¸n bé ph¶i cã phÈm chÊt vµ chuyªn m«n nhÊt ®Þnh. Nh­ng thùc tÕ hiÖn nay cã kh«ng Ýt dù ¸n, c¸n bé lµm c«ng t¸c nµy cã sù ®iÒu ®éngthay ®æi rÊt nhiÒu thËm chÝ rÊt tuú tiÖn, ®iÒu nµy lµm cho phÝa n­íc ngoµi khã hiÓu vµ bÊt b×nh. VÉn cã nhiÒu ý kiÕn ®Ò nghÞ miÔn thuÕ (nhËp khÈu, VAT,..) ®èi víi c¸c dù ¸n ODA. 1.3.NghÞ ®Þnh 17/CP. Víi 8 ch­¬ng, 46 ®iÒu, NghÞ ®Þnh 17/CP ngµy 4/5/01 vÒ ViÖc Ban hµnh Quy chÕ Qu¶n lý vµ Sö dông nguån hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) (cã hiÖu lùc tõ 19/05/01 thay thÕ nghÞ ®Þnh 87/CP, ®· ®Ò cËp mét c¸ch t­¬ng ®èi chi tiÕt toµn bé qu¸ tr×nh tõ thu hót, vËn ®éng, ®Õn thùc hiÖn vµ theo dâi, ®¸nh gi¸ c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA. NÐt míi ë nghÞ ®Þnh so víi NghÞ ®Þnh 87/CP thÓ hiÖn ë mét sè ®iÓm: (1) Cã sù ®iÒu chØnh l¹i thø tù ­u tiªn c¸c lÜnh vùc sö dông ODA víi ®Þnh h­íng ­u tiªn cao nhÊt lµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, ®Æc biÖt t¹i c¸c vïng n«ng th«n, miÒn nói, vïng s©u, vïng xa (§iÒu 3.1.a,3.2.a) (2) T¨ng c­êng ph©n cÊp phª duyÖt dù ¸n trªn c¬ së x¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn liªn quan nh»m ®¶m b¶o viÖc qu¶n lý nhµ n­íc chÆt chÏ nguån vèn ODA. Cô thÓ, møc phª duyÖt cña thñ tr­ëng c¸c c¬ quan chñ qu¶n®èi víi c¸c dù ¸n hç trî kü thuËt ®­îc n©ng tõ d­íi 500.000 USD lªn d­íi 1000.000 USD. (Møc phª duyÖt c¸c dù ¸n ®Çu t­ ®­îc ®iÒu chØnh theo NghÞ®Þnh 52/CP). Quy chÕ còng quy ®Þnh r»ng nh÷ng ng­êi cã thÈm quyÒn phª duyÖt nµy “ph¶i c¨n cø vµo c¸c lÜnh vùc ­u tiªn sö dông ODA vµ c¨n cø vµo hiÖu qu¶ kinh tÕ-x· héi cña ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA, danh môc ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA ®· ®­îc chÝnh phñ phª duyÖt vµ chÞu tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n vÒ quyÕt ®Þnh cña m×nh” (§iÒu 20.2). (3) Ban chuÈn bÞ ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA vµ Ban qu¶n lý dù ¸n ODA ®­îc quy ®Þnh cô thÓ vÒ tæ chøc, tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n. §iÒu 13 Quy chÕ vÒ Ban chuÈn bÞ ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA ®· quy ®Þnh mét lo¹t c¸c nhiÖm vô cho Ban nµy trong ®ã bao gåm viÖc nghiªn cøu c¸c quy ®Þnh cña phÝa ViÖt Nam vµ bªn tµi trî vÒ qu¸ tr×nh chuÈn bÞ ,thùc hiÖn ch­¬ng trÞnh dù ¸n vµ lËp kÕ ho¹ch chuÈn bÞ ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA tr×nh c¬ quan chñ qu¶n phª duyÖt. Nh÷ng néi dung trªn nÕu ®­îc thùc hiÖn tèt sÏ cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi tiÕn ®é triÓn khai c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA vµ kh¾c phôc mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lín g©y chËm trÔ cho viÖc tiÕn hµnh c¸c dù ¸n hiÖn nay. (4) §ång bé ho¸ víi c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt kh¸c cã tÝnh ®Æc thï cña dù ¸n ODA . VÝ dô, t¹i giai ®o¹n thÈm ®Þnh dù ¸n, trong quy chÕ cã quy ®Þnh r»ng “ trong qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh, c¬ quan chñ tr× tæ chøc thÈm ®Þnh ph¶i xem xÐt c¸c néi dung ®É tho¶ thuËn víi Nhµ tµi trî, ý kiÕn thÈm ®Þnh cña nhµ tµi trî hoÆc ®¹i diÖn cña Nhµ tµi trî, ý kiÕn ®ång thuËn hoÆc ý kiÕn kh¸c nhau gi÷a c¸c bªn ph¶i ®­îc ph¶n ¸nh trong b¸o c¸o thÈm ®Þnh” (®iÒu 18.6) hoÆc trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ dù ¸n, Quy chÕ quy ®Þnh r»ng ngoµi c¸c néi dung b¾t buéc theo quy chÕ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng hiÖn hµnh, b¸o c¸o nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA ®Çu t­ ph¶i cã thªm néi dung mang tÝnh chÊt ®Æc thï cña ch­¬ng tr×nh, dù ¸n cã sö dông vèn ODA nh­ “ lý do sö dông vèn ODA,thÕ m¹nh cña Nhµ tµi trî vÒ c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý, t­ vÊn chÝnh s¸ch thuéc lÜnh vùc ®­îc tµi trî hoÆc ®¸nh gi¸ c¸c ®iÒu kiÖn rµng buéc theo quy ®Þnh cña Nhµ tµi trî ®èi víi ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA”. (5) So víi NghÞ ®Þnh 87/CP, NghÞ ®Þnh 17/CP ®· bæ sung thªm c¸c quy ®Þnh vÒ vèn bao gåm vèn chuÈn bÞ ch­¬ng tr×nh,dù ¸n ODA (®iÒu 5.12.a vµ 12), vèn ®èi øng chuÈn bÞ thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA (®iÒu 5.12.b vµ 26), vèn øng tr­íc ®Ó thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh,dù ¸n ODA (®iÒu 27) lµm c¬ së cho viÖc lªn kÕ ho¹ch vµ gi¶i ng©n nguån vèn ®èi øng cÇn thiÕt cho dùa ¸n. ViÖc thÓ chÕ ho¸ c¸c quy ®Þnh liªn quan ®Õn c¸c lo¹i vèn nµy vµo trong NghÞ ®Þnh míi thùc chÊt lµ t¹o c¬ së ph¸p lý cho viÖc x¸c ®Þnh nguån, lËp kÕ ho¹ch vµ gi¶i ng©n c¸c nguån vèn nµy tõ c¸c nguån thÝch hîp ®· ®­îc ®­a vµo kÕ ho¹ch, kÓ c¶ tõ Ng©n s¸ch nhµ n­íc, tr¸nh t×nh tr¹ng nhiÒu dù ¸n v× thiÕu hoÆc gÆp khã kh¨n vÒ vèn ®èi øng cña phÝa ViÖt Nam mµ bÞ chËm trÔ so víi tiÕn ®é. (6) Bæ sung thªm c¸c nhiÖm vô cã tÝnh chÊt qu¶n lý vÜ m« cho c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ vèn ODA.§©y lµ c¸c chøc n¨ng cã tÝnh h­íng dÉn vµ hç trî c¸c c¬ quan, c¸c cÊp trong qu¸ tr×nh vËn ®éng, thu hót vµ sö dông nguån vèn ODA,nh­ chøc n¨ng biªn so¹n vµ h­íng dÉn thùc hiÖn c¸c tµi liÖu nghiÖp vô cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA ®èi víi c¸c néi dung c«ng viÖc mµ ngµnh m×nh qu¶n lý. (7) Theo dâi, ®¸nh gi¸ ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA.Kh¾c phôc kh©u yÕu trong c«ng t¸c theo dâi vµ ®¸nh gi¸ ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA tr­íc ®©y, NghÞ ®Þnh 17/2008/ N§-CP ®· cã riªng mét ch­¬ng VI víi 4 §iÒu qui ®Þnh vÒ chÕ ®é b¸o c¸o, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan liªn quan còng nh­ cña Ban qu¶n lý ch­¬nng tr×nh, dù ¸n ODA trong c«ng t¸c nµy. §©y lµ b­íc tiÕn ®¸ng kÓ so víi c¸c NghÞ ®Þnh 20/CP vµ 87/CP tr­íc ®©y. 1.4.VÒ qu¶n lý ®Çu t­ vµ x©y dùng ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 52/99/CP. Ngµy 8/7/2006 ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 52/2006/N§-CP vÒ Quy chÕ qu¶n lý ®µu t­ vµ x©y dùng. Tuy thêi gian thùc hiÖn ch­a nhiÒu, song cã thÓ thÊy NghÞ ®Þnh nµy ®· chØnh söa ®­îc mét sè néi dung chñ yÕu sau: §· söa ®æi c¬ chÕ bao cÊp trong ph­¬ng thøc qu¶n lý nguån vèn ®Çu t­. Tr­íc ®©y tÊt c¶ mäi nguån vèn ®Çu t­ cña Nhµ n­íc (cÊp ph¸t ng©n s¸ch, vèn tÝn dông ®Çu t­ Nhµ n­íc, vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, vèn huy ®éng tõ nguån vèn kh¸c, vèn tÝn dông th­¬ng m¹i) ®Òu ®­îc qu¶n lý nh­ nguån vèn cÊp ph¸t tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc. §iÒu nµy ®· kh«ng ph¸t huy ®­îc c¸c nguån lùc kinh tÕ - x· héi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn. Do ®ã quy chÕ ®· söa ®æi ph­¬ng thøc qu¶n lý c¸c nguån vèn ®Çu t­ theo tÝnh chÊt cña tõnh lo¹i vèn vµ theo quy m« cña dù ¸n nh»m ph¸t huy quyÒn tù chñ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ®èi víi c¸c dù ¸n Nhãm B, C sö dông vèn tÝn dông th­¬ng m¹i vµ vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Tõ ®ã dÉn ®Õn viÖc söa ®æi ph©n cÊp quyÕt ®Þnh ®Çu t­; ph©n cÊp quyÕt ®Þnh qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t­ vµ ®­a dù ¸n vµo khai th¸c sö dông phï hîp víi tinhs chÊt cña tõng lo¹i nguån vèn. Quy ®Þnh nhiÒu gi¶i ph¸p t¨ng c­êng qu¶n lý c¸c kh©u thiÕt yÕu trong ®Çu t­ vµ x©y dùng (nh­ ®· nªu trªn) nh»m chèng thÊt tho¸t vèn ®Çu t­ vµ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña dù ¸n ®Æc biÖt lµ c¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý vÒ c«ng t¸c gi¸m ®Þnh ®Çu t­ (trong ®ã gi¸m ®Þnh c¶ néi dung quyÕt ®Þnh ®Çu t­...) vµ gi¶i ph¸p qu¶n lý thiÕt kÕ x©y dùng c«ng tr×nh kh«ng ®­îc tr¸i víi môc tiªu ®Çu t­ vµ tr¸i v¬Ý ý t­ëng, néi dung c¬ b¶n cña thiÕt kÕ s¬ bé còng kh«ng ®­îc tr¸i víi tiªu chuÈn kü thuËt vµ cÊp c«ng tr×nh ®· ®­îc phª duyÖt trong quyÕt ®Þnh ®Çu t­ nh»m kh¾c phôc c¸c nguyªn nh©n chi phÝ v­ît t«ngr møc ®Çu t­ trong nh÷ng n¨m qua. Gi¶m nhiÒu thñ tôc hµnh chÝnh trong c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh ®Çu t­ vµ x©y dùng tõ viÖc ph©n cÊp uû quyÒn ®Çu t­, thùc hiÖn ®Çu t­ dÉn ®Õn gi¶m nhÑ c¸c thñ tôc tr×nh duyÖt qua nhiÒu cÊp, nhiÒu cöa, ®ång thêi söa ®æi c¸c thñ tôc lËp dù ¸n, thÈm ®Þnh phª duyÖt dù ¸n, thiÕt kÕ, tæng dù to¸n, ®Êu thÇu, cÊp phÐp x©y dùng... nh­ ®· nªu trªn. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, NghÞ ®Þnh 52/2006/N§-CP cÇn ph¶i hoµn thiÖn thªm. 1.5 NghÞ ®Þnh 88/98/N§-CP vÒ quy chÕ ®Êu thÇu. VÒ quy chÕ ®Êu thÇu .NghÞ ®Þnh nµy ®· ®¹t ®­îc: -Ph¹m vi vµ ®èi t­îng ¸p dông réng r·i vµ bao qu¸t h¬n. -Yªu cÇu vÒ tæ chuyªn gia ®­îc n©ng lªn mét møc ®­îc x¸c ®Þnh râ chøc n¨ng vµ quyªn h¹n. Quy ®Þnh râ thêi h¹n cho c¸c kh©u chÝnh thuéc qu¸ tr×nh ®Êu thÇu. Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ râ rµng, ph©n biÖt ®¸nh gi¸ ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng. T¸ch chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Êu thÇu vµ tæ chøc thùc hiÖn ®Êu thÇu víi nh÷ng quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm râ rµng. Cã qui tr×nh riªng, ®¬n gi¶n cho gãi thÇu quy m« nhá (mua s¾m hµng ho¸, x©y l¾p d­íi 2 tû ®ång ). Tuy nhiªn ®Ó thùc hiÖn NghÞ ®Þnh nµy, c¸c Bé , nghµnh ph¶i cã nh÷ng h­íng dÉn cô thÓ víi c¸c néi dung liªn quan : -Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ chñ tr× ban hµnh H­êng dÉn chung thùc hiÖn quy chÕ ®Êu thÇu. Bé Tµi chÝnh chñ tr× h­íng dÉn tæ chøc ®Êu thÇu víi c¸c dù ¸n mua s¾m cña c¸c c¬ quan Nhµ n­íc, lùc l­îng vò trang, ®oµn thÓ doanh nghiÖp nhµ n­íc . Bé Lao ®éng Th­¬ng binh vµ X· héi chñ tr× h­íng dÉn vÒ néi dung chi phÝ t­ vÊn trong n­íc, l­¬ng chuyªn gia trong n­íc lµm theo hîp ®ång víi nhµ thÇu n­íc ngoµi tróng thÇu t¹i ViÖt Nam. Bé T­ ph¸p chñ tr× h­íng dÉn xö lý c¸c vi ph¹m Quy chÕ ®Êu thÇu. Bé x©y dùng chñ tr× nghiªn cøu vµ tr×nh Thñ t­íng ChÝnh phñ dù th¶o Quy ®Þnh vÒ ­u ®·i nhµ thÇu trong n­íc. §Õn nay, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ ®· hoµn thµnh dù th¶o Th«ng t­ h­íng dÉn trªn tinh thÇn qu¸n triÖt ý kiÕn chØ ®¹o cña Thñ t­íng ChÝnh phñ. Bé Tµi chÝnh vµ X©y dùng ®· cã dù th¶o lÇn 1 ®Ó lÊy ý kiÕn c¸c c¬ quan. 2.C«ng t¸c qu¶n lý ODA trong thùc tÕ. 2.1.ChÝnh phñ coi träng chØ ®¹o c«ng t¸c qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh thùc hiÖn ODA th«ng qua c¸c v¨n b¶n ®iÒu hµnh kÞp thêi. Cïng víi viÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, ChÝnh phñ ban hµnh kÌm theo c¸c v¨n b¶n hç trî nh»m kh¾c phôc nh÷ng han chÕ cña c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt trªn. VÊn ®Ò qu¶n lý vèn ODA, thuÕ vµ thñ tôc gi¶i ng©n ®­îc quy ®Þnh trong c¸c v¨n b¶n: NghÞ ®Þnh 87/2004/N§-CP cña ChÝnh phñ ban hµnh Quy chÕ qu¶n lý vµ sö dông nguån hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc. Th«ng t­ 15/2004/TT/BKH ngµy 24/10/2004 cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ h­íng dÉn thùc hiÖn Quy chÕ qu¶n lý vµ sö dông nguån hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc. - Th«ng t­ 18/TC/TC§N ngµy 5/3/2006 cña Bé Tµi chÝnh h­íng dÉn viÖc qu¶n lý sö dông vèn vay n­íc ngoµi cña ChÝnh phñ; LuËt Ng©n s¸ch Nhµ n­íc, ban hµnh ngµy 20/3/2003; QuyÕt ®Þnh 72/2006/Q§/BTC ngµy 9/7/2006 cña Bé Tµi chÝnh vÒ ban hµnh Quy chÕ, sö dông vµ qu¶n lý quü tÝch luü tr¶ nî n­íc ngoµi; Th«ng t­ sè 22/2006/TC-BTC ngµy 26/2/2006 cña Bé Tµi chÝnh h­íng dÉn chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh nhµ n­íc ®èi víi nguån viÖn trî kh«ng hoµn l¹i; Th«ng t­ liªn bé Tµi chÝnh - Ng©n hµng sè 09/TC-NH ngµy 20/6/2001 vÒ viÖc vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông quèc tÕ; QuyÕt ®Þnh sè 28/2006/Q§-TTg ngµy 23/2/2006 vÒ Quy chÕ qu¶n lý vµ sö dông nguån viÖn trî cña c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ n­íc ngoµi; Th«ng t­ liªn tÞch Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ - Tµi chÝnh sè 04/2006/TTLT-BKH-BTC ngµy 1/11/2006 vÒ h­íng dÉn thùc hiÖn Quy chÕ qu¶n lý vµ sö dông nguån viÖn trî cña c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ n­íc ngoµi. Th«ng t­ h­íng dÉn liªn Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ - Tµi chÝnh sè 81/2005/TTLT-BKH-BTC vÒ viÖc h­íng dÉn quy tr×nh thñ tôc vµ qu¶n lý viÖc rót vèn ®èi víi nguån vèn ODA; Th«ng t­ liªn Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ - Tµi chÝnh sè 06/2005/TTLT-BKH-BTC ban hµnh ngµy 14/8/2005 vÒ H­íng dÉn c¬ chÕ qu¶n lý vèn ®èi øng cho c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n sö dông nguån ODA. Th«ng t­ sè 82/2006/TT-BTC ban hµnh 30/6/2005 (thay th«ng t­ sè 11/2005/TT-BTC) vÒ thuÕ ®èi víi c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n sö dông nguån vèn ODA; QuyÕt ®Þnh sè 223/2006/Q§-TTg cña ChÝnh phñ ban hµnh ngµy 7/12/2006 vÒ ThuÕ gi¸i trÞ gia t¨ng ®èi víi c¸c dù ¸n sö dông nguån vèn ODA; Th«ng t­ sè 142/2006/TT-BTC ban hµnh ngµy 10/12/2006 vÒ h­íng dÉn thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®èi víi c¸c dù ¸n sö dông nguån vèn ODA. 2.2 ChÝnh phñ chØ ®¹o t¨ng c­êng c«ng t¸c theo dâi, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA HÖ thèng th«ng tin vÒ ODA ®ang tõng b­íc ®­îc h×nh thµnh theo h­íng chuÈn ho¸ phôc vô cho c«ng t¸c ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n. Tuy nhiªn, c«ng t¸c nµy míi ®­îc triÓn khai ë mét sè c¬ quan tæng hîp vµ qu¶n lý dù ¸n, ch­a ph¸t triÓn thµnh mét hÖ thèng th«ng tin bao qu¸t ®­îc toµn bé tiÕp nhËn vµ sö dông ODA ë ViÖt Nam. Trong thêi gian gÇn ®©y sù chia xÎ th«ng tin vÒ ODA gi÷a c¸c c¬ quan ChÝnh phñ, trong néi bé céng ®ång tµi trî còng nh­ gi÷a c¸c nhµ tµi trî vµ c¸c c¬ quan cña ChÝnh phñ ®· trë nªn th­êng xuyªn h¬n, nhê vËy tÝnh x¸c thùc vµ cËp nhËt cña th«ng tin vÒ ODA ®· ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. §Ó t¨ng c­êng c«ng t¸c trao ®æi th«ng tin, Bé KÕ ho¹ch &§Çu t­ , ®Æc biÖt lµ Vô Kinh tÕ §èi ngo¹i ®· x©y dùng vµ ph¸t hµnh b¶n tin ODA hµng quý vµ ®ang triÓn khai x©y dùng trang WEB vÒ ODA, tiÕn tíi ®­a trang WEB lªn Internet. 2.3. VÒ hµi hoµ thñ tôc gi÷a chÝnh phñ ViÖt Nam vµ c¸c nhµ tµi trî: TÝnh ®Õn nay cã kho¶ng 23 quèc gia, 6 tæ chøc quèc tÕ vµ liªn chÝnh phñ, 18 tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc cung cÊp ODA cho ViÖt Nam. Mçi nhµ tµi trî cã mét quy tr×nh thñ tôc cung cÊp ODA kh¸c nhau vµ ®Òu rÊt kh¸c l¹ ®èi víi ViÖt Nam. VÒ phÇn m×nh, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· cã nh÷ng cè g¾ng ®Ó c¶i thiÖn c¬ së ph¸p lý, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi h¬n cho viÖc tiÕp nhËn vµ sö dông hiÖu qu¶ ODA. MÆc dï vËy, vÉn cßn nh÷ng kh¸c biÖtvÒ thñ tôc tõ kh©u chuÈn bÞ dù ¸n ®Õn kh©u thÈm ®Þnh phª duyÖt dù ¸n, c¸c quy chÕ vÒ ®Êu thÇu mua s¾m, di d©n gi¶i phãng mÆt b»ng vµ ®Òn bï … ®· dÉn ®Õn nh÷ng bÊt cËp, chËm trÔ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n. PhÇn lín viÖc triÓn khai vµ thùc hiÖn dù ¸n vèn vay ®Òu bÞ chËm trÔ so víi kÕ ho¹ch, tû lÖ gi¶i ng©n thÊp ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ x· héi. Thùc tiÔn ®· chøng minh r»ngchuÈn bÞ dù ¸n lµ giai ®o¹n quan träng nhÊt trong c¶ mét chu tr×nh dù ¸n, chÊt l­îng ®Çu vµo sÏ quyÕt ®Þnh phÇn lín kÕt qu¶ thùc hiÖn dù ¸n. Dù ¸n nµo ®­îc chuÈn bÞ tèt th× viÖc thùc hiÖn sÏ su«n sÎ, thuËn lîi, tû lÖ gi¶i ng©n sÏ cao vµ ng­îc l¹i. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ ph¶i x¸c ®Þnh râ giai ®o¹n chuÈn bÞ dù ¸n bao gåm nh÷ng c«ng viÖc g×. ë ®©y cã nh÷ng bÊt cËp cÇn ®­îc gi¶i quyÕt. Theo c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh vÒ ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n cña chÝnh phñ th× sau khi x¸c ®Þnh dù ¸n sÏ tiÕn hµnh lËp b¸o c¸o tiÒn kh¶ thi/ kh¶ thi cho dù ¸n. Theo c¸c nhµ tµi trî (WB, ADB) th× néi dung b¸o c¸o tiÒn kh¶ thi/ kh¶ thi cña chÝnh phñ lµ c¨n cø ®Ó ®µm ph¸n hiÖp ®Þnh vay vèn ®èi víi dù ¸n ®Çu t­ cÇn bæ sung thªm c¸c néi dung nh­ kÕ ho¹ch t¸i ®Þnh c­, hå s¬ mêi thÇu vµ kÕ ho¹ch ®Êu thÇu, thiÐt kÕ kü thuËt, thËm chÝ c¶ tæng dù to¸n vµ kÕ ho¹ch gi¶i ng©n. Nõu lµm ®­îc nh­ vËy th× khi dù ¸n cã hiÖu lùc thùc hiÖn cã thÓ tiÕn hµnh ®Êu thÇu mua s¾m ®­îc ngay, gi¶m thiÓu thêi gian tr×nh vµ xÐt duyÖt th­êng bÞ kÐo dµi g©y chËm trÔ cho viÖc thùc thi dù ¸n. Qóa tr×nh phª duyÖt mét dù ¸n vèn vaythuéc Nhãm A còng cã nhiÒu bÊt cËp. Thñ tôc xÐt duyÖt bao gåm nhiÒu b­íc: nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi/ kh¶ thi, kÕ ho¹ch ®Êu thÇu, kÕt qu¶ xÐt thÇu vµ liªn quan ®Õn nhiÒu bé, ngµnh tr­íc khi tr×nh thñ t­íng ChÝnh phñ xem xÐt vµ phª duyÖt. Qu¸ tr×nh nµy th­ßng kÐo dµi bëi nhiÒu lý do nh­ hå s¬ dù ¸n ch­a ®Çy ®ñ, nhiÒu bé, ngµnh (c¬ quan chÞu tr¸ch tæng hîp tr×nh Thñ t­íng ChÝnh phñ) cßn b¨n kho¨n vÒ sù ch­a thèng nhÊt ý kiÕn gi÷a c¸c c¬ quan liªn quan… KÕt qu¶ lµ dù ¸n th­êng bÞ chËm trÔ ngay tõ kh©u chuÈn bÞ vµ phª duyÖt, ¶nh h­ëng ®Õn kÕ ho¹ch ®µm ph¸n víi c¸c nhµ tµi trî. Trong thêi gian qua, do søc Ðp cña lÞch biÓu ®µm ph¸n vµ thêi h¹n tµi kho¸, nhiÒu dù ¸n ®­îc phª duyÖt véi vµng, sau khi ®µm ph¸n vµ ký t¾t hiÖp ®Þnh vay vèn, cã nh÷ng néi dung dù ¸n vÉn ch­a râ rµng, chñ dù ¸n ph¶i gi¶i tr×nh ®Ó ®­îc phª duyÖt míi ®­îc phÐp ký chÝnh thøc hiÖp ®Þnh vay vèn. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n còng cã nhiÒu bÊt cËp, vÝ dô dù ¸n cã nh÷ng thay ®æi vÒ néi dung, vÒ vèn… th× còng ®Òu ph¶i tr¶i qua ngÇn Êy thñ tòcÐt duyÖt. Mçi mét lµn nh­ thÕ l¹i lµm dù ¸n chËm trÔ mÊt vµi th¸ng, hËu qu¶ t¨ng chi phÝ dù ¸n (®Æc biÖt chi phÝ t­ vÊn), chËm tiÕn ®é gi¶i ng©n. MÆt kh¸c, nh÷ng quy ®Þnh cña mét sè nhµ tµi trî vÒ gi¶i phãng mÆt b»ng – t¸i ®Þnh c­, vÒ ®Êu thÇu mua s¾m cßn kh¸c víi quy ®Þnh cña ChÝnh phñ còng nh­ lµ nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù chËm trÔ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Tõ sù kh¸c biÖt vÒ chÝnh s¸ch vµ thñ tôc víi c¸c nhµ tµi trî ®ã ChÝnh phñ ViÖt Nam lu«n cè g¾ng hµi hoµ chÝnh s¸ch vµ thñ tôc. Hµi hoµ chÝnh s¸ch vµ thñ tôc lµ mét qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn. §Ó tiÖm cËn sù hµi hoµ ®ßi hái c¸c bªn liªn quan nÕu cã nh÷ng bÊt ®ång, lÖch pha vÒ chÝnh s¸ch ­u tiªn vµ thñ tôc cÇn ph¶i ngåi l¹i víi nhau cïng trao ®æi t×m biÖn ph¸p kh¾c phôctheo tinh thÇn cïng h­íng tíi môc tiªu chung lµ chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn, ChÝnh phñ ViÖt Nam lu«n xem xÐt kh¶ n¨ng phèi hîp gi÷a ChÝnh phñ vµ nhµ tµi trî trong c¸c kh©u x¸c ®Þnh, lËp dù ¸n, thÈm ®Þnh vµ phª duyÖt dù ¸n, tiÕn tíi cïng ¸p dông mét hÖ thèng chuÈn mùc chung vÒ ®Çu thÇu mua s¾m vµ gi¶i ng©n; gi¸m s¸t vµ theo dâi; kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n; chÕ ®é b¸o c¸o vµ ®¸nh gi¸; c¬ chÕ ®iÒu chØnh vµ gi¶i quyÕt nh÷ng bÊt ®ång… IV.§¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh thu hót, sö dông vµ qu¶n lý ODA trong thêi gian qua. Nh÷ng thµnh tùu vµ nguyªn nh©n. Nguån vèn ODA ®­îc sö dông ®Ó thùc hiÖn mét sè ch¬ng tr×nh, dù ¸n trong lÜnh vùc c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi, trong ®ã cã mét sè dù ¸n ®· hoµn thµnh vµ ®ang ph¸t huy tÝch cùc phôc vô sù nghiÖp ph¸t triÓn cña n­íc ta. - Vèn ODA ®­îc thùc hiÖn víi quy m« lín trong lÜnh vùc n¨ng lîng nh x©y dùng c¸c nhµ m¸y ®iÖn lín (Phó Mü 1, Phó Mü 2, Hµm ThuËn - §a Mi, S«ng Hinh, §a Nhim, Ph¶ L¹i 2, Trµ Nãc...) cã tæng c«ng suÊt l¾p ®Æt chiÕm h¬n 40% tæng c«ng suÊt ®iÖn ViÖt Nam dù kiÕn ph¸t triÓn trong 5 n¨m 2003 - 2007. Ph¸t triÓn nguån ®iÖn, hÖ thèng ®êng d©y t¶i ®iÖn vµ líi ®iÖn ph©n phèi, c¸c tr¹m biÕn thÕ còng ®îc quan t©m (kh«i phôc líi ®iÖn Hµ Néi - H¶i Phßng - Nam §Þnh). - NhiÒu c«ng tr×nh giao th«ng chñ chèt cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®îc thùc hiÖn b»ng nguån vèn ODA nh Quèc lé 1, Quèc lé 5, Quèc lé 18, x©y dùng cÇu Mü ThuËn, x©y dùng c¶ng níc s©u C¸i L©n, c¶i t¹o c¶ng H¶i Phßng, c¶ng Sµi Gßn, nhiÒu cÇu trªn Quèc lé 1A vµ ®êng s¾t Thèng NhÊt, ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n... - Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ miÒn nói th«ng qua c¸c dù ¸n ph¸t triÓn s¶n xuÊt mÝa ®­êng, cµ phª, cao su; x©y dùng c¸c c¶ng c¸ t¹i c¸c tØnh ven biÓn; ph¸t triÓn ch¨n nu«i vµ s¶n xuÊt s÷a; thùc hiÖn ch¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ë nhiÒu tØnh nghÌo. Mét sè hÖ thèng thuû lîi lín ë miÒn B¾c, miÒn Trung vµ miÒn Nam ®ang ®îc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn; trång rõng phßng hé, rõng ®Çu nguån, b¶o vÖ vµ t«n t¹o c¸c khu rõng tù nhiªn, rõng ngËp mÆn... - Nguån ODA kh«ng hoµn l¹i chñ yÕu ®· sö dông ®Ó hç trî c¸c lÜnh vùc y tÕ, x· héi, gi¸o dôc vµ ®µo t¹o theo c¸c ch¬ng tr×nh quy m« toµn quèc nh phßng chèng sèt rÐt, b­íu cæ, ... ch¬ng tr×nh n­íc s¹ch n«ng th«n; t¨ng c­êng trang thiÕt bÞ cho c¸c c¬ së y tÕ ë x·, huyÖn vµ tØnh; ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé vÒ khoa häc, kü thuËt vµ qu¶n lý, ngo¹i ng÷ v.v... - C¶i thiÖn viÖc cung cÊp n­íc sinh ho¹t t¹i c¸c thµnh phè, thÞ x· vµ c¸c vïng n«ng th«n, miÒn nói vµ mét sè dù ¸n tho¸t n­íc, xö lý n­íc th¶i vµ r¸c th¶i sinh ho¹t ë mét sè thµnh phè ®ang trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. - Hç trî ng©n s¸ch, phôc vô qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ, c¶i c¸ch doanh nghiÖp Nhµ n­íc: ®· ®­îc thùc hiÖn th«ng qua ch­¬ng tr×nh gi¶i ng©n nhanh (c¸c kho¶n tÝn dông ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ, ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ më réng, phôc håi n«ng nghiÖp (hîp phÇn tÝn dông n«ng th«n), kho¶n vay ch­¬ng tr×nh tµi chÝnh; kho¶n vay ch­¬ng tr×nh n«ng nghiÖp; viÖn trî hµng ho¸). Tèc ®é gi¶i ng©n tuy ch­a ®¹t kÕ ho¹ch vµ vÉn cßn thÊp so víi c¸c n­íc nh­ng còng ®· t¨ng ®¸ng kÓ qua c¸c n¨m. Nguyªn nh©n ®¹t ®­îc kÕt qu¶ trªn lµ do: - Cã sù phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c nhµ tµi trî, ®Æc biÖt lµ 3 ®èi t¸c lín cña ViÖt Nam lµ Ng©n hµng thÕ giíi, Ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸, NhËt B¶n kÓ tõ kh©u h×nh thµnh, lùa chän ®Õn kh©u thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA. - MÆt kh¸c, b¶n th©n c¸c c¬ quan qu¶n lý phÝa ViÖt Nam còng ®· nghiªn cøu vµ ®­a ra ®­îc hµng lo¹t c¸c biÖn ph¸p c¶i thiÖn ®¸ng kÓ c¸c thñ tôc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA trong ®ã cã viÖc ®Èy nhanh vµ rót ng¾n thêi gian cã hiÖu lùc c¸c kho¶n vay tõ sau khi ký kÕt hiÖp ®Þnh. -Mét sè dù ¸n lín ®· v­ît qua ®­îc nh÷ng khã kh¨n ban ®Çu trong giai ®o¹n thÈm ®Þnh, gi¶i phãng mÆt b»ng, xÐt thÇu... ®Ó ®i vµo thùc hiÖn. §¸ng l­u ý lµ trong quý II n¨m 2005, ChÝnh phñ ®· cã nhiÒu cè g¾ng ®Ó th¸o gì c¸c vÊn ®Ò v­íng m¾c g©y chËm gi¶i ng©n, ®Æc biÖt lµ viÖc ChÝnh phñ ®· cho phÐp bæ sung nguån vèn ®èi øng cho c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA cã kh¶ n¨ng bÞ chËm thùc hiÖn v× thiÕu vèn ®èi øng. Bªn c¹nh ®ã, ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c dù ¸n vµ qu¶n lý dù ¸n còng kh«ng ngõng häc hái n©ng cao tr×nh ®é ®¸p øng c¸c yªu cÇu cÇn thiÕt trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông vèn ODA vÉn cßn ®ang míi mÎ nµy C¸c c¬ quan qu¶n lý chung nh­ Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ vµ ®Æc biÖt lµ Vô Kinh tÕ §èi ngo¹i ®· cã s¸ng kiÕn ph¸t hµnh tê tin ng¾n vÒ ODA nh»m cung cÊp cho c¸c c¬ quan cña Quèc héi, ChÝnh phñ, c¸c Bé, c¸c tØnh, thµnh phè vµ c¸c nhµ tµi trî nh÷ng th«ng tin vµ t­ liÖuvÒ viÖc thu hót vµ sö dông ODA nh»m gãp phÇn kh¾c phôc sù thiÐu v¾ng nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ ODA. VÒ phÝa chÝnh phñ còng cã nhiÒu cè g¾ng lín thÓ hiÖn b»ng viÖc cho ra ®êi hµng lo¹t c¸c NghÞ ®Þnh: 17/CP, 52/CP, 88/CP, 22/ CP thay thÕ c¸c nghÞ ®Þnh tr­íc kh«ng cßn phï hîp. Trong c¸c nghÞ ®Þnh nµy ®· quy ®Þnh mét c¸ch cô thÓ tr¸ch nhiÖm, chøc n¨ng, quyÒn h¹n cña c¸c ngµnh cã tham gia qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh vèn ODA, cã sù ph©n cÊp m¹nh trong qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh, phª duyÖt c¸c dù ¸n ODA, ®ång thêi gi¶m bít mét c¸ch ®¸ng kÓ c¸c thñ tôc bao cÊp trong ph­¬ng thøc qu¶n lý, thèng nhÊt chÝnh s¸ch ®Òn bï thiÖt h¹i, ®Èy nhanh tiÕn ®é gi¶i phãng mÆt b»ng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y chËm trÔ trong viÖc thùc hiÖn dù ¸n. Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n. Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ b­íc ®Çu trong thu hót vµ sö dông ODA nh­ tr×nh bµy ë trªn, ViÖt Nam cã nh÷ng mÆt cßn yÕu kÐm trong viÖc tiÕp thu nguån lùc nµy. Nh÷ng yÕu kÐm trong tiÕp nhËn ODA ph¶n ¸nh qua møc gi¶i ng©n ch­a ®¸p øng yªu cÇu. MÆc dï møc gi¶i ng©n ODA cã xu h­íng gia t¨ng hµng n¨m, song nh×n chung møc gi¶i ng©n ODA cßn thÊp so víi yªu cÇu cña kÕ ho¹ch 5 n¨m 2003 - 2007, còng nh­ cßn thÊp so víi møc gi¶i ng©n trung b×nh cña khu vùc. Møc gi¶i ng©n nguån vèn vay ODA thÊp g©y ra 3 hËu qu¶ bÊt lîi cho chÝnh ViÖt Nam: Kh«ng thùc hiÖn ®­îc ®óng tiÕn ®é ®­a c¸c c«ng tr×nh ®­îc tµi trî b»ng ODA vµo ho¹t ®éng sÏ ¶nh h­ëng tíi tû lÖ t¨ng tr­ëng kinh tÕ, gi¶m hiÖu qu¶ sö dông vèn, ¶nh h­ëng xÊu ®Õn viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô kinh tÕ - x· héi trong 5 n¨m 2003 - 2007. MÆt kh¸c tèc ®é ®Çu t­ c«ng céng chËm l¹i cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp (FDI) trong t­¬ng lai. Trong thêi gian qua vÊn ®Ò møc gi¶i ng©n ODA thÊp lu«n lu«n lµ chñ ®Ò th¶o luËn víi nhiÒu nhµ tµi trî song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng nh»m t×m ra nh÷ng nguyªn nh©n vµ v¹ch ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc. Tuy kh«ng thÓ coi lµ c¬ së ®Ó gi¶i thÝch cho møc gi¶i ng©n ODA cßn thÊp, song ph¶i thõa nhËn thùc tÕ kh¸ch quan lµ ViÖt Nam võa häc, võa lµm trong m«i tr­êng ODA hoµn toµn míi víi kho¶ng thêi gian kh¸ ng¾n kho¶ng 7 n¨m tõ cuèi n¨m 2000 trë l¹i ®©y. ViÖc tån t¹i c¸c ®iÓm vªnh gi÷a c¸c quy ®Þnh, thñ tôc trong vµ ngoµi n­íc, sù kh¸c nhau vÒ quy tr×nh, thñ tôc gi÷a c¸c nhµ tµi trî còng lµ nh÷ng nguyªn nh©n c¶n trë tèc ®é gi¶i ng©n ODA. Qua t×nh h×nh thùc hiÖn ODA trong thêi gian qua, vÒ phÝa ViÖt Nam cã thÓ rót ra nh÷ng nguyªn nh©n næi cém sau ®©y: - VÒ kh¸ch quan: Qui ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn tµi trî cña c¸c nhµ tµi trî rÊt ®a d¹ng, cã khi phøc t¹p; Qui tr×nh thùc hiÖn dù ¸n cña c¸c n­íc vµ c¸c tæ chøc tµi trî quèc tÕ vµ quy tr×nh cña ViÖt Nam cã nh÷ng ®iÓm ch­a phï hîp lÉn nhau; Cã c¸c kho¶n vay rµng buéc vÒ ph­¬ng thøc mua s¾m, ®Êu thÇu, chän t­ vÊn; Cã nhiÒu dù ¸n thùc hiÖn trªn ®Þa bµn tr¶i réng (C¸c dù ¸n d©n sè, y tÕ, gi¸o dôc, cÊp n­íc, giao th«ng n«ng th«n th­êng tr¶i dµi trong ph¹m vi tõ 6 ®Õn 18 tØnh). Ngoµi ra, gÇn ®©y cßn cã nguyªn nh©n do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ cña c¸c n­íc trong khu vùc ®· lµm cho mét sè dù ¸n gÆp khã kh¨n do thiÕu vèn vµ do viÖc ký vay b»ng tiÒn tÖ nh­ng hîp ®ång mua s¾m hoÆc x©y dùng c¨n cø theo gi¸ tÝnh b»ng USD, quy ra b¶n tÖ theo tû gi¸ cè ®Þnh. Khi ®ång b¶n tÖ bÞ mÊt gi¸ nhµ thÇu bÞ lç vèn kh«ng thÓ tiÕp tôc thùc hiÖn dù ¸n theo cam kÕt. - VÒ chñ quan: §Ó triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n theo c¬ chÕ qu¶n lý ODA ®ßi hái ph¶i cã sù ®ång bé trong tÊt c¶ c¸c kh©u cña qui tr×nh trong ®ã vai trß cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ hÕt søc quan träng tõ kh©u vËn ®éng ODA ®Õn viÖc xÐt duyÖt dù ¸n, ph©n bæ vèn, ®Êu thÇu vµ xÐt chän nhµ thÇu, nh÷ng kh©u nµy lµ c¬ së ®Ó b¾t ®Çu thùc thi dù ¸n. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ viÖc qui ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña tõng Bé, Ngµnh, Chñ dù ¸n trong tõng kh©u ch­a ®­îc râ rµng chÆt chÏ dÉn ®Òn sù trïng chÐo chøc n¨ng ®ång thêi tõng Bé, ngµnh ch­a thÊy ®­îc vµ còng ch­a lµm hÕt ®­îc tr¸ch nhiÖm cña m×nh nªn viÖc th­c hiÖn qui tr×nh dù ¸n bÞ ¸ch t¾c ë nhiÒu kh©u. Bªn c¹nh nguyªn nh©n bao trïm trªn, c¸c yÕu tè chÝnh ¶nh h­ëng ®Õn qu¸ tr×nh gi¶i ng©n lµ: Kh«ng thùc hiÖn ®óng chu tr×nh dù ¸n; Qu¸ tr×nh ®Êu thÇu mua s¾m kÐo dµi; Qu¸ tr×nh gi¶i phãng mÆt b»ng chËm; Vèn ®èi øng trong n­íc bè trÝ kh«ng ®ñ; N¨ng lùc qu¶n lý dù ¸n cña c¸c Ban qu¶n lý dù ¸n cßn h¹n chÕ; ChÝnh s¸ch thuÕ ®èi víi c¸c dù ¸n ODA cßn ch­a nhÊt qu¸n; Qu¸ tr×nh lµm thñ tôc gi¶i ng©n chËm, cô thÓ nh­ sau: a. ViÖc lËp thÈm ®Þnh, phª duyÖt dù ¸n cßn bÞ kÐo dµi: NhiÒu hiÖp ®Þnh ®· ký nh­ng míi chØ cã tªn dù ¸n mµ ch­a hoµn thµnh b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi, ch­a hoµn chØnh thñ tôc ®Ó phª duyÖt dù ¸n ®Çu t­ nh­ c¸c hiÖp ®Þnh vay cña NhËt B¶n (Tµi khãa 2000), Ph¸p, Ên §é, §an M¹ch, Thôy Sü do ch­a cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c c¬ quan tæng hîp vµ bé chñ qu¶n. Qu¸ tr×nh chuÈn bÞ lËp, duyÖt dù ¸n kh«ng kÞp thêi th­êng mÊt tõ 1 ®Õn 3 n¨m, cã dù ¸n sau khi ký hiÖp ®Þnh l¹i thay ®æi qui tr×nh c«ng nghÖ (Dù ¸n ®iÖn Phó Mü 1 vay OECF); Hay thay ®æi môc tiªu dù ¸n (Nh­ dù ¸n CÇu B×nh Lîi vay OECF). Cã mét sè dù ¸n trong qu¸ tr×nh lËp nghiªn cøu kh¶ thi thÊy r»ng kh«ng cã hiÖu qu¶ l¹i chuyÓn sang dù ¸n kh¸c (Nh­ dù ¸n ®iÖn tho¹i n«ng th«n, n­íc kho¸ng Kim B«i, ®iÖn Yaly vay cña Ph¸p, m¸y nghiÕn sµng ®¸ vay cña Th¸i Lan). Mét sè dù ¸n do thêi gian chuÈn bÞ kh¸ l©u nªn ®Õn khi thÈm ®Þnh, phª duyÖt th× nhiÒu h¹ng môc trong dù ¸n ®· l¹c hËu so víi t×nh h×nh míi. b. Qu¸ tr×nh ®Êu thÇu mua s¾m kÐo dµi: Nh×n chung viÖc tæ chøc ®Êu thÇu mua s¾m vµ x©y l¾p th­êng bÞ kÐo dµi do ViÖc Nam míi b¾t ®Çu lµm quen víi c¸c nguyªn t¾c vµ ®iÒu kiÖn ®Êu thÇu theo th«ng lÖ quèc tÕ (Nh­ dù ¸n ®iÖn Ph¶ L¹i, ®iÖn Phó Mü vay cña NhËt viÖc ®Êu thÇu kÐo dµi h¬n 2 n¨m) hoÆc gi¸ c¶ cao do buéc ph¶i mua thiÕt bÞ tõ c¸c n­íc tµi trî nªn chñ dù ¸n kh«ng chÊp nhËn, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Bé Chñ quan vµ c¸c chñ dù ¸n ph¶i kÐo dµi thêi gian ®µm ph¸n, thÈm ®Þnh, ký hîp ®ång (Thñy ®iÖn S«ng Hinh vay cña Thuþ §iÓn, Ên §é, Hµn Quèc) trong mét sè tr­êng hîp ph¶i chuyÓn ®æi sang dù ¸n kh¸c (Vèn vay cña Th¸i Lan, Trung Quèc ...). c. ChÝnh s¸ch vµ c«ng t¸c ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng: ChÝnh s¸ch vµ c«ng t¸c ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng ®èi víi c¸c c«ng tr×nh giao th«ng (§Æc biÖt lµ c¸c dù ¸n sö dông vèn vay cña WB, ADB) kh¸c víi chÝnh s¸ch cña ViÖt Nam nªn qu¸ tr×nh th­¬ng l­îng ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch ®Ó ®i ®Õn thèng nhÊt kÐo dµi h¬n 1 n¨m. Cã nh÷ng dù ¸n ®· cã thèng nhÊt vÒ chÝnh s¸ch nh­ng viÖc triÓn khai ®Òn bï cña c¸c chñ dù ¸n tiÕn hµnh chËm: Quèc lé 1A, Quèc lé sè 5... d. Vèn ®èi øng: Vèn ®èi øng chiÕm tû träng thÊp trong tæng sè vèn ®Çu t­ cho dù ¸n nh­ng l¹i ¶nh h­ëng ®Õn tiÕn ®é triÓn khai dù ¸n. Tõ tr­íc ®Õn nay, viÖc kÕ ho¹ch ho¸ vèn ®èi øng ch­a lµm tèt (KÓ c¶ vèn cÊp ph¸t vµ vèn tÝn dông). Do kh©u lËp dù to¸n cña chñ dù ¸n ch­a ph¶n ¸nh ®ñ hoÆc kh«ng kÞp thêi h¹n ®­a vµo kÕ ho¹ch ng©n s¸ch n2¨m nªn viÖc bè trÝ vèn ®èi øng thuéc ng©n s¸ch nhµ n­íc cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ ngay tõ ®Çu n¨m ch­a ®ñ, viÖc ®iÒu chØnh bæ sung vèn ®èi øng cã khã kh¨n g©y bÞ ®éng cho Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. §èi víi dù ¸n thuéc diÖn vay l¹i cña Ng©n s¸ch Nhµ n­íc, chñ dù ¸n kh«ng chñ ®éng thu xÕp nguån vèn ®èi øng. e. N¨ng lùc cña c¸c Ban qu¶n lý dù ¸n: Nh×n chung c¸c Ban qu¶n lý dù ¸n cßn h¹n chÕ vÒ n¨ng lùc, tr×nh ®é, ngo¹i ng÷ còng nh­ kinh nghiÖm qu¶n lý, kh¶ n¨ng ph©n tÝch, ®µm ph¸ hîp ®ång cho nªn qu¸ tr×nh xÐt thÇu, ký kÕt c¸c hîp ®ång mua s¾m, x©y l¾p kÐo dµi. f. VÒ chÝnh s¸ch thuÕ: ViÖc ¸p dông thuÕ ®èi víi c¸c dù ¸n ODA l©u nay ch­a ®­îc nhÊt qu¸n vµ ph¶i xö lý tõng tr­êng hîp. g. Thñ tôc gi¶i ng©n cho c¸c dù ¸n: Tr­íc n¨m 2002 do míi tiÕp cËn c«ng t¸c qu¶n lý ODA víi c¸c thñ tôc phøc t¹p cña c¸c nhµ tµi trî, thñ tôc ®Çu t­ trong n­íc vµ tr×nh ®é, kinh nghiÖm cña c¸n bé qu¶n lý cßn h¹n chÕ nªn kh©u xÐt duyÖt hå s¬ ®Ó rót vèn vµ lu©n chuyÓn chøng tõ cã chËm. §Õn nay Bé Tµi chÝnh ®· ban hµnh Qui chÕ, theo ®ã thêi gian x¸c nhËn hå s¬ hîp lÖ vµ lµm thñ tôc ®Ó rót vèn tèi ®a tõ 5 ®Õn 8 ngµy. Tuy nhiªn, tiÕn ®é rót vèn phÇn lín phô thuéc vµo tiÕn ®é thùc hiÖn c¸c dù ¸n vµ tËp hîp ®Çy ®ñ hå s¬ rót vèn hîp lÖ cña c¸c chñ dù ¸n ph¶i phï hîp víi tho¶ thuËn cam kÕt ®­îc c¸c nhµ tµi trî quèc tÕ chÊp nhËn (Th­êng nhµ thÇu lËp hå s¬ thanh to¸n göi cho t­ vÊn, sau 20 ®Õn 26 ngµy t­ vÊn míi x¸c nhËn göi cho chñ ®Çu t­; Chñ ®Çu t­ xem xÐt vµ duyÖt hå s¬ kho¶ng 10 ngµy, cã tr­êng hîp hµng th¸ng sau ®ã bé chøng tõ míi ®­îc chuyÓn ®Õn Bé Tµi chÝnh ®Ó lµm thñ tôc rót vèn ®èi víi phÝa n­íc ngoµi). Ngoµi ra cßn cã mét sè nguyªn nh©n kh¸c g©y chËm trÔ cho viÖc triÓn khai dù ¸n tõ ®ã dÉn ®Õn chËm gi¶i ng©n nh­ thñ tôc xin cÊp giÊy phÐp nhËp khÈu thiÕt bÞ, thñ tôc h¶i quan, xin cÊp ®Êt x©y dùng v¨n phßng... §èi víi mét sè dù ¸n cña ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng, c«ng t¸c thÈm ®Þnh cßn s¬ sµi, ch­a thùc sù tÝnh to¸n chÆt chÏ ®Õn c¸c khÝa c¹nh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña dù ¸n. Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶thu hót vµ sö dông ODA I. Môc tiªu vµ nhu cÇu thu hót vèn ODA cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2008-2013. Trong thêi kú 2008-2013, c¨n cø vµo yªu cÇu nguån vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ- x· h«Þ cña ®Êt n­íc ®ång thêi trªn c¬ së kÕt qu¶ ph©n tÝch dù b¸o vÒ kh¶ n¨ng huy ®éng c¸c nguån vèn bªn trong còng nh­ bªn ngoµi, cã thÓ nãi ODA vÉn lµ mét nguån vèn quan träng cÇn ®­îc khai th¸c, qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶, nh»m tiÕp tôc cñng cè vµ ph¸t triÓn c¸c c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ – x· héi, lµm chç dùa ®Ó nÒn kinh tÕ cã thÓ cÊt c¸nh trong nh÷ng giai ®o¹n tiÕp theo. Quan ®iÓm thu hót nguån vèn ODA. Trong giai ®o¹n 2008-2013, vÒ c¬ b¶n chÝnh s¸ch thu hót vµ së dông nguån vèn ODA vÉn dùa trªn tinh thÇn V¨n kiÖn §¹i héi l©nf thø VIII cña §¶ng, ®ã lµ: “Tranh thñ thu hót nguån tµi trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ODA ®a ph­¬ng vµ song ph­¬ng, tËp trung chñ yÕu cho viÖc x©y d­ng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ vµ x· héi, n©ng cao tr×nh ®ä khoa häc, c«ng nghÖ vµ qu¶n lý ®ång thêi, dµnh mét phÇn tÝn dông ®Çu t­ cho c¸c nghµnh n«ng, l©m, ng­ nghÖp, s¶n xuÊt hµng tiªu dïng. ¦u tiªn dµnh viÖn trî kh«ng hoµn l¹i cho nh÷ng vïng chËm ph¸t triÓn. C¸c dù ¸n sö dông vèn vay ph¶i cã ph­¬ng ¸n tr¶ nî v÷ng ch¾c, x¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm tr¶ nî, kh«ng ®­îc g©y thªm g¸nh nÆng nî nÇn kh«ng tr¶ ®­îc. Ph¶i sö dông nguån ODA cã hiÖu qña vµ kiÓm tra qu¶n lý chÆt chÏ, chèng l·ng phÝ, tiªu cùc”. 2.TriÓn väng thu hót nguån vèn ODA. Dù b¸o kh¶ n¨ng thu hót nguån vèn ODA tr­íc hÕt ph¶i dùa trªn ®¸nh gi¸ vÒ xu thÕ diÔn biÕn cña t×nh h×nh trong n­íc vµ quèc tÕ, bao gåm c¶ yÕu tè kinh tÕ lÉn chÝnh trÞ . a,T×nh h×nh quèc tÕ: Héi nhËp khu vùc vµ toµn cÇu ho¸ ®êi sèng kinh tÕ ®ang h×nh thµnh nªn c¸c khèi, c¸c khu vùc mËu dÞch vµ ®Çu t­ ®ång thêi lµm cho ®é phô thuéc lÉn nhau vµ c¹nh tranh gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ, c¸c khu vùc ngµy cµng t¨ng vµ ®Æt ra cho tÊt c¶ c¸c n­íc, nhÊt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc ®ßi hái ph¶i cã ph©n tÝch vµ ®èi s¸ch cô thÓ nh»m mét mÆt tËn dông ®­îc c¬ héi vµ mÆt kh¸c tr¸nh ®­îc nh÷ng rñi ro cã thÓ do qu¸ tr×nh nµy t¹o ra. Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt b­íc vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn míi, nhÊt lµ trong lÜnh vùc ®iÖn tö – tin häc víi nh÷ng c«ng cô vµ c«ng nghÖ míi cho phÐp n©ng cao hÖ sè lîi dông thiªn nhiªn vµ n¨ng suÊt lao ®éng. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö trë nªn phæ cËp vµ ngµy cµng chiÕm tû träng lín trong trao ®æi quèc tÕ. Sù c¾t gi¶m ng©n s¸ch dµnh cho viÖn trî ph¸t triÓn cña c¸c n­íc giÇu khiÕn cho l­îng viÖn trî trªn thÕ giíi gi¶m m¹nh trong khi nhu cÇu ®Çu t­ thuéc c¸c n­íc ph¸t triÓn vÉn t¨ng lªn kh«ng ngõng khiÕn cho cuéc c¹nh tranhgi÷a c¸c ­íc ®ang ph¸t triÓn nh»m thu hót nguån vèn nµy cµng trë lªn c¨ng th¼ng. Sau khñng ho¶ng, nÒn kinh tÕ khu vùc ®ang dµn phôc håi trë l¹i vµ kinh tÕ thÕ giíi còng b­íc vµo mét giai ®o¹n ph¸t triÓn míi trong yªu cÇu c¶i c¸ch hÖ thèng tµi chÝnh – tiÒn tÖ – th­¬ng m¹i thÕ giíi, kÓ c¶ viÖc x©y dùng l¹i c¸c luËt ch¬i quèc tÕ. Xu thÕ s¸t nhËp c¸c c«ng ty lín ®ang diÔn ra hÕt søc m¹nh mÏ lµ nguyªn nh©n ®ång thêi còng thóc ®Èy c¹nh tranh gay g¾t h¬n. Nhu cÇu tiªu dïng thay ®æi c¶ vÒ c¬ cÊu lÉn h×nh thøc, nhu cÇu ®­îc sèng trong an toµn, m«i tr­¬ng trong s¹ch ®ang ®Æt vÊn ®Ò méi sinh, b¶o vÖ m«i tr­êng lªn hµng ®Çu vµ qua ®ã thóc ®Èy hîp hîp t¸c gi÷a c¸c quèc gia, c¸c nÒn kinh tÕ. Céng ®ång tµi trî quèc tÕ tiÕp tôc hç trî sù nghiÖp ph¸t triÓn cña ViÖt Nam, tuy cã mét sè ®iÒu chØnh vÒ mÆt chÝnh s¸ch, ®iÒu kiÖn vµ c¬ cÊu tµi trî. b.t×nh h×nh trong n­íc: - §Êt n­íc dÇn tho¸t ra khái khñng ho¶ng, chÝnh trÞ tiÕp tôc ®­îc æn ®Þnh vµ gi÷ v÷ng, c¬ cÊu kinh tÕ tiÕp tôc ®­îc ®iÒu chØnh vµ dÇn lÊy l¹i tèc ®é t¨ng tr­ëng cao, bÒn v÷ng. Kh¶ n¨ng hÊp thu vèn n­íc ngoµi cña nÒn kinh tÕ t¨ng lªn do t¨ng thu nhËp vµ tÝch luü. Tr×nh ®é qu¶n lý vµ sö dông nguån vèn ODA ®· ®­îc cñng cè vµ n©ng cao c¶ vÒ l­îng vµ vÒ chÊt, ®¶m b¶o ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ sö dông nguån vèn còng nh­ thùc hiÖn dù ¸n. 3. Dù b¸o kh¶ n¨ng thu hót nguån vèn ODA thêi kú 2008-2013 C¨n cø vµo c¸c v¨n b¶n chiÕn l­îc hay ch­¬ng tr×nh hç trî quèc gia cña c¸c nhµ tµi trî còng nh­ kÕt qu¶ th¨m dß, ph©n tÝch ®èi víi nh÷ng nhµ tµi trî vµ ®iÒu kiÖn, kh¶ n¨ng tiÕp thu cña nÒn kinh tÕ, dù kiÕn giai ®o¹n 2008-2013, ta cã thÓ vËn ®éng ®­îc 12,86 tû USD cam kÕt tõ phÝa c¸c nhµ tµi trî, trong ®ã cã 11,3 vèn vay. Ba nhµ tµi trî lín (NhËt b¶n, Ng©n hµng ThÕ giíi vµ Ng©n hµng Ph¸t triÓn Ch©u ¸) chiÕm 10,15 tû USD trong ®ã 9,5 tû USD vèn vay, t­¬ng ®­¬ng víi lÇn l­ît 79% vµ 84% tæng sè ODA cam kÕt. C¸c nhµ tµi trî song ph­¬ng kh¸c sÏ cam kÕt kho¶ng 2,0 tû USD trong ®ã cã 1,5 tû USD vèn vay. Trong giai ®o¹n nµy, sÏ cã mét sè thay ®æi vÒ chÝnh s¸ch cña c¸c nhµ tµi trî, tõ c¬ cÊu nguån vèn ®Õn nh÷ng ®iÒu kiÖn rµng buéc vµ h­íng ­u tiªn. Xin ®­îc tãm t¾t mét sè tr­êng hîp sau: Ng©n hµng phat triÓn Ch©u ¸ (ADB): Tõ th¸ng 12 n¨m 2005, Ng©n hµng ®· xÕp ViÖt Nam tõ Nhãm A lªn Nhãm B1(lµ nhãm c¸c n­íc ®ang PT cã møc thu nhËp cao h¬n 695 USD/®Çu ng­êi). §iÒu kiÖn vay còng thay ®æi: Thêi h¹n tõ 40 n¨m xuèng cßn 32 n¨m; ¢n h¹n tõ 10 n¨m rót xuèng cßn 8 n¨m; Møc tµi trî cña Ng©n hµng cho mçi dù ¸n cao nhÊt tõ 80% xuèng cßn 70%; L·i suÊt tõ 0% lªn 1% cho thêi gian ©n h¹n vµ 1,5% cho thêi gian tr¶ nî gèc. ADB ®· x©y dùng chiÕn l­îc míi cho ho¹t ®éng ë ViÖt Nam ®­îc hoµn tÊt vµo n¨m 2007 theo ®ã sÏ tËp trung cao h¬n vµo hai khÝa c¹nh l·nh thæ vµ nghµnh. VÒ mÆt l·nh thæ sÏ x¸c ®Þnh chiÕn l­îc phat triÓn cho mét vïng réng lín gåm nhiÒu tØnh, huyÖn ®ång nhÊt vµ bæ sung cho nhau. VÒ nghµnh, sÏ ­u tiªn theo h­íng: Qu¶n lý nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn trong n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n víi 30% ssè vèn tµi trî, Ph¸t triÓn h¹ tÇng kinh tÕ (Giao th«ng, n¨ng l­îng) víi tû träng 40% tæng nguån vèn cho vay; Ph¸t triÓn h¹ tÇng x· héi (Gi¸o dôc, Y tÕ, cÊp n­íc vµ vÖ sinh m«i tr­êng) víi 20% nguån vèn cho vay; cßn l¹i 10% nguån vèn cho vay dµnh ®Ó ph¸t triÓn lÜnh vùc tµi chÝnh, c«ng nghiÖp. Trong giai ®o¹n 2008-2013, dù kiÕn hµng n¨m ADB sÏ cung cÊp cho ViÖt Nam kho¶ng 325-350 triÖu USD, trong ®ã nguån vèn ADF vµ OCR sÏ chuyÓn giao dÇn cho ®Õn khi tû trongj ®¹t 50/50 vµo n¨m 2013. Ng©n hµng thÕ giíi (WB): Cho ®Õn thêi ®iÓm nµy, ch­a cã thay ®æi g× trong chÝnh s¸ch ®èi víi ViÖt Nam. NÕu c¨n cø vµo tiªu chuÈn xÕp h¹ng cña WB th× tõ nay ®Õn 2010 th× ViÖt Nam vÉn ®­îc h­ëng møc ­u ®·i nh­ hiÖn nay (GDP <= 790 USD/ ng­êi) song v× lý do t¸c ®éng cña khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ lµm cho nguån vèn Ýt ®i trong khi c¹nh tranh t¨ng lªn, vµ kh¶ n¨ng sÏ diÔn ra cuéc c¶i c¸ch hÖ thèng tµi chÝnh tiÒn tÖ thÕ giíi vÒ trung vµ dµi h¹n, ViÖt Nam cã thÓ sÏ ph¶i h­ëng nh÷ng ®iÒu kiÖn cho vay kÐm ­u ®·i h¬n. HiÖn nay vÉn tån t¹i 3 ph­¬ng ¸n vÒ kh¶ n¨ng cung cÊp vèn cña WB: Theo ph­¬ng ¸n thÊp th× møc cho vay b×nh qu©n hµng n¨m kho¶ng 280 triÖu USD;Ph­¬ng ¸n c¬ b¶nlµ 580 triÖuUSD/n¨m vµ ph­¬ng ¸n cao lµ 810 triÖu USD/ n¨m. Nh­ vËy kh¶ n¨ng thu hót vèn WB hµng n¨m cã thÓ x¸c ®Þnh tõ 600 ®Õn 800 triÖu USD. WB ®· x©y dùng ChiÕn l­îc hç trî quèc gia cho ViÖt Nam giai ®o¹n 2006-2002 trong ®ã nªu râ môc tiªu tæng thÓ lµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ h­íng ­u tiªn lµ: T¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho ®Çu t­ t­ nh©n cã hiÖu qu¶; Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc (Gi¸o dôc: Y tÕ, hç trî ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng nh­ giao th«ng, n¨ng l­îng, ph¸t triÓn qu¶n lý ®« thÞ: Ph¸t triÓn n«ng th«n). NhËt B¶n: Lµ mét n­íc lu«n dµnh cho ViÖt Namkho¶n hç trî ph¸t triÓn lín nhÊt trong thêi gian qua vµ dù kiÕn giai ®o¹n 2008 - 2013, t×nh h×nh cung cÊp vèn ODA cña NhËt cho ViÖt Nam sÏ kh«ng cã g× thay ®æi nhiÒu, vÉn gi÷ møc trung b×nh 1,1 tû USD cam kÕt/ n¨m trong ®ã cã 0,1 tû USD viÖn trî kh«ng hoµn l¹i. VÒ c¬ cÊu ngµnh dù kiÕn trong giai ®o¹n 2008 -2013, thø tù ­u tiªn kh«ng cã thay ®æi nhiÒu so víi thêi kú 2003 -2007, cô thÓ: §iÖn 34%; Giao th«ng vËn t¶i 31%; N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n 14%; CÊp tho¸t n­íc vµ m«i tr­êng 10%, Y tÕ 3% vµ Gi¸o dôc 3%. §èi víi c¸c nhµ tµi trî kh¸c sÏ cã sù xª dÞch vÒ gi¸ trÞ vµ h×nh thøc cung cÊp ODA gi÷a c¸c n­íc vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ. Tuy nhiªn trong giai ®o¹n 2008 – 2013, hµng n¨m ViÖt Nam vÉn cã thÓ nhËn ®­îc mét l­îng ODA t­¬ng ®­¬ng víi 400 triÖu USD, trong ®ã cã kho¶ng 100 triÖu USD viÖn trî kh«nng hoµn laÞ. L­îng viÖn trî tõ phÝa c¸c nhµ tµi trî thuéc hÖ thèng LHQ cã thÓ gi¶m ®iv× lý do nguån cung cÊp sÏ h¹n hÑp do sù suy gi¶m ng©n s¸ch ®ãng gãp cña c¸c n­íc thµnh viªn vµ v× mét sè ®iÒu kiÖn kh¸c (tr×nh ®é ph¸t triÓn cña ViÖt Nam ®· ®­îc n©ng cao, ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu l­¬ng thùc,...). Mét sè nhµ tµi trî song ph­¬ng (EU, c¸c thµnh viªn EU, c¸c n­íc ch©u ¢u kh¸c, c¸c n­íc kh¸c) vÉn cã kh¶ n¨ng cung cÊp ODA cho ViÖt Nam víi gi¸ trÞ kh«ng nhá h¬n thêi kú 2003 – 2007, tuy nhiªn cÇn tËp trung vµo c¸c nhµ tµi trî cã ¶nh h­ëng lín nh­ Ph¸p, EU, §øc ...v× cßn liªn quan ®Õn c¸c quan hÖ trao ®æi mËu dÞch n÷a. 4.Dù kiÕn ph©n bæ ODA cho c¸c ngµnh thêi kú 2008 - 2013. GÝa trÞ thùc hiÖn vèn ODA trong thêi kú 2008 - 2013 sÏ lµ tæng hîp cña hai nguån vèn: -Nguån chuyÓn tiÕp tõ thêi kú 2003 - 2007 ®èi víi c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ch­a hoµn thµnh. -Nguån míi ®èi víi c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n sÏ ®­îc thùc hiÖn trong thêi kú 2008 - 2013. Nguån chuyÓn tiÕp sÏ thùc hiÖn trong giai ®o¹n nµy cßn kho¶ng 5 tû USD céng víi kho¶ng 6 tû USD gi¶i ng©n tõ nguån vèn míi vµ nh­ thÕ giai ®o¹n 2008 - 2013, tæng gi¸ trÞ gi¶i ng©n ­íc ®¹t 11 tû USD, trong ®ã gi¸ trÞ ODA cã thÓ c©n ®èi cho ®Çu t­ kho¶ng 9 tû USD. H¬n n÷a v× h­íng ­u tiªn ph¸t triÓn cho giai ®o¹n tiÕp theo gÇn nh­ ®· ®­îc x¸c ®Þnh nªn c¬ cÊu ngµnh cã thÓ ph©n bæ nh­ sau: N¨ng l­îng vµ c«ng nghiÖp 25%, t­¬ng ®­¬ng víi 2,25 tû USD; Giao th«ng vËn t¶i vµ B­u ®iÖn 19%, t­¬ng ®­¬ng víi 1,71 tû USD; Hç trî ng©n s¸ch 16%, b»ng 1,44 tû USD; N«ng nghiÖp - L©m nghiÖp - H¶i s¶n vµ Thuû lîi 13%, t­¬ng ®­¬ng víi 1,17 tû USD; Y tÕ - Gi¸o dôc – V¨n ho¸ - Khoa häc – C«ng nghÖ vµ m«i tr­êng 11%, b»ng 0,99 tû USD; CÊp tho¸t n­íc vµ ®« thÞ 7%, b»ng 0,63 tû USD vµ ngµnh kh¸c 9%, b»ng 0,81 tû USD.(B¸o c¸o tãm t¾t kÕ ho¹ch sö dông nguån vèn ODA thêi kú 2008 – 2013) II. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ sö dông nguån vèn ODA. §Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ viÖc qu¶n lý vµ sö dông nguån vèn ODA phôc vô cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cÇn thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p sau ®©y: 1.TiÕp tôc hoµn thiÖn h¬n n÷a chiÕn l­îc thu hót vµ sö dông nguån vèn ODA. Nh­ ta ®· biÕt ODA lµ mét nguån vèn lín cã t¸c ®éng ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc c¶ tr­íc m¾t vµ l©u dµi. Bëi vËy viÖc huy ®éng, qu¶n lý vµ sö dông ODA cÇn ph¶i ®­îc tu©n theo mét chiÕn l­îc cô thÓ. N¾m b¾t kÞp thêi xu h­íng diÔn biÕn quèc tÕ cã ¶nh h­ëng ®Õn chÝnh s¸ch vay ODA ®Ó kÞp thêi ®iÒu chØnh cho phï hîp. 2. C¶i tiÕn, n©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông kho¶n vay ODA X¸c ®Þnh dù ¸n sö dông vèn vay ODA: §©y lµ kh©u quan träng cÇn ®­îc quan t©m ®óng møc. ViÖc sö dông vèn vay ODA ph¶i tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ, hiÖu qu¶ x· héi: §èi víi c¸c dù ¸n cho vay l¹i : cÇn sím c«ng bè khung l·i suÊt cho vay l¹i ®Ó c¸c chñ dù ¸n, c¸c c¬ quan qu¶n lý cã c¬ së xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh ®Çu t­. C¸c khung l·i suÊt cho vay l¹i còng cÇn lµm râ møc ®é theo c¸c ngµnh vµ lÜnh vùc theo chñ tr­¬ng cña nhµ n­íc, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kho¶n vay ODA. CÇn quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña chñ dù ¸n ®èi víi kho¶n vay ODA. §èi víi c¸c chñ dù ¸n kh«ng cã kh¶ n¨ng trùc tiÕp hoµn vèn th× cÇn ph¶i xem xÐt kü kh¶ n¨ng vèn trong n­íc vµ vèn vay ODA, c«ng nghÖ cã míi ®­îc khi sö dông vèn vay ODA; kh¶ n¨ng thùc hiÖn dù ¸n... vµ ®Æc biÖt vÒ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý dù ¸n ë c¸c cÊp. 3. Hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý ®èi víi qu¶n lý ODA CÇn söa ®æi, bæ sung NghÞ ®Þnh 87/ChÝnh phñ vÒ c¬ chÕ qu¶n lý nguån vèn ODA vµ ph©n c«ng, ph©n cÊp ra quyÕt ®Þnh cho phï hîp víi t×nh h×nh hiÖn nay. TiÕp tôc rµ so¸t vµ hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n liªn quan nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng trë ng¹i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n nh­ vÊn ®Ò gi¶i phãng mÆt b»ng. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng chËm chÔ trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ vµ thùc hiÖn dù ¸n do sù kh¸c nhau vÒ thñ tôc gi÷a ViÖt Nam vµ bªn tµi trî, cÇn tæ chøc nghiªn cøu ®Ó lµm hµi hoµ c¸c thñ tôc cña hai bªn. X©y dùng c¬ chÕ phèi hîp gi÷a c¸c ngµnh liªn quan, gi÷a c¬ quan qu¶n lý vµ c¬ quan thùc hiÖn dù ¸n ®Ó kÞp thêi n¾m b¾t vµ xö lý nh÷ng vÊn ®Ò v­íng m¾c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n. 4. Hoµn chØnh c¸c c¬ chÕ vÒ tµi chÝnh. Rµ so¸t l¹i c¸c thñ tôc tµi chÝnh trong n­íc, ®Æc biÖt lµ thñ tôc rót vèn nh»m c¶i tiÕn thñ tôc rót vèn theo h­íng ®¬n gi¶n ho¸, hµi hoµ thñ tôc gi÷a ViÖt Nam víi c¸c nhµ tµi trî nh­ng vÉn ph¶i ®¶m b¶o ®­îc qu¶n lý nguån vay ODA. C¶i tiÕn chÝnh s¸ch thuÕ (nhËp khÈu, VAT,...) ®èi víi c¸c dù ¸n vay ODA. §iÒu hµnh, gi¸m s¸t c¸c Bé, ®Þa ph­¬ng viÖc ®¶m b¶o c©n ®èi nguån vèn ®èi øng cho c¸c dù ¸n ODA, kh«ng ®Ó hiÖn t­îng dù ¸n ¸ch t¾c do thiÕu vèn ®èi øng. §¶m b¶o nguån vèn ®èi øng ®Ó tiÕp nhËn kho¶n vay ODA khi quyÕt ®Þnh ®Çu t­ ®èi víi tÊt c¶ c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n sö dông vèn vay ODA, ®Òu ph¶i lµm râ kh¶ n¨ng ®¸p øng nguån vèn ®èi øng. Nguån vèn ®èi øng ph¶i ®­îc kÕ ho¹ch ho¸ vµ ®¶m b¶o kÞp thêi cho viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n vay ODA. T¨ng c­êng qu¶n lý viÖc gi¶i ng©n vay ODA, qu¶n lý nî vµ tr¶ nî: Nhµ n­íc qu¶n lý thèng nhÊt vÒ kho¶n vay ODA, song cÇn lµm râ chøc n¨ng cña c¸c c¬ quan tµi chÝnh, ng©n hµng vµ c¸c c¬ quan liªn quan kh¸c tõ viÖc rót vèn, ghi nî, tr¶ nî ... 5. N©ng cao c«ng t¸c th«ng tin vµ theo dâi dù ¸n T¨ng c­êng c«ng t¸c trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c c¬ quan liªn quan tõ c¬ quan qu¶n lý tíi c¸c Ban qu¶n lý dù ¸n. ThiÕt lËp mét thèng th«ng tin hoµn chØnh tõ cÊp c¬ së cho ®Õn cÊp trung ­¬ng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc theo dâi vµ gi¸m s¸t chÆt chÏ qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA. TiÕn hµnh ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ dù ¸n ®Ó cã nh÷ng ®iÒu chØnh kÞp thêi viÖc sö dông kho¶n vay ODA. 6. T¨ng c­êng c«ng t¸c ®µo t¹o §µo t¹o, ®µo t¹o l¹i vµ t¨ng c­êng n¨ng lùc qu¶n lý vµ thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n sö dông vèn vay ODA lµ mét biÖn ph¸p quan träng nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c ®iÒu phèi, qu¶n lý vµ sö dông ODA hiÖn nay. T¨ng c­êng ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé qu¶n lý, c¸n bé thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n ODA ®Æc biÖt lµ lµm quen víi thñ tôc vay cña c¸c nhµ tµi trî; n©ng cao tr×nh ®é ngo¹i ng÷ cho nh÷ng c¸n bé liªn quan ®Ó ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc; t¨ng c­êng trang thiÕt bÞ, ®iÒu kiÖn lµm viÖc... phôc vô cho qu¶n lý vµ thùc hiÖn dù ¸n. 7. C¸c biÖn ph¸p chèng tham nhòng §Èy m¹nh cuéc ®Êu tranh chèng tham nhòng mét c¸c thiÕt thùc, thùc hµnh tiÕt kiÖm, chèng l·ng phÝ b»ng sù kÕt hîp c¸c gi¶i ph¸p ®ång bé. §­a chÕ ®é c«ng khai ho¸ tµi chÝnh vµo c«ng t¸c kiÓm tra, thanh tra, c«ng t¸c kÕ to¸n, kiÕm to¸n vµ nÒn nÕp t¹o ®iÒu kiÖn thùc hiÖn quyÒn gi¸m s¸t ®èi víi c¬ quan, c«ng chøc nhµ n­íc. T¨ng c­êng sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan hµnh chÝnh vµ c¸c c¬ quan kiÓm so¸t, toµ s¸n trong viÖc ph¸t hiÖn, ®iÒu tra, truy tè vµ xÐt xö téi ph¹m tham nhòng. C¶i c¸ch ph¸p luËt vµ nh÷ng thay ®æi trong c¸c quy ®Þnh cña m×nh nh»m thóc ®Èy tÝnh minh b¹ch vµ gi¶m bít quy tr×nh thñ tôc hµnh chÝnh. C¶i c¸ch c¸c thñ tôc hµnh chÝnh bao gåm c¸c yªu cÇu vÒ thêi h¹n hoµn thµnh, khuyÕn khÝch tÝnh hiÖu qu¶, n©ng cao tiªu chuÈn ®¹o ®øc trong ®éi ngò c¸n bé c«ng chøc,.... C¶i c¸ch trong c¬ cÊu x· héi. C¶i c¸ch vÒ tiÒn l­¬ng c¸n bé c«ng chøc ®Ó v­ît qua ®éng c¬ tham nh÷ng tiÒm Èn... Tµi liÖu tham kh¶o 1.B¸o c¸o cña ChÝnh phñ ViÖt Nam t¹i Héi nghÞ nhãm t­ vÊn n¨m 2005, th¸ng 12 n¨m 2005. 2.B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn dù ¸n ODA n¨m 2006, ngµy 4 th¸ng 4 n¨m 2007. 3.Ch­¬ng tr×nh ®Çu t­ c«ng céng (Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­) 4. §¸nh gi¸ viÖn trî khi nµo cã t¸c dông - khi nµo kh«ng vµ t¹i sao - B¸o c¸o cña Ng©n hµng ThÕ giíi ngµy 18/05/2006. 5.§Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi n¨m 2001 - 2002 vµ kÕ ho¹ch n¨m 2001, Uû ban KÕ ho¹ch Nhµ n­íc , th¸ng 12 n¨m 2000. 6. Tæng quan ViÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøcViÖt Nam - Ernst van Koesveld Chuyªn viªn Kinh tÕ cña V¨n phßng UNDP 7. B¸o c¸o tãm t¾t kÕ ho¹ch sö dông nguån vèn ODA thêi kú 2008 – 2013 cña Vô Kinh tÕ §èi ngo¹i – Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­. 8.B¸o c¸o t×nh h×nh ODA c¸c n¨m 2006, 2007, 2008 cña Vô kinh tÕ §èi ngo¹i – Bé KÕ ho¹ch & §Çu t­ Môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 Ch­¬ng I.C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ nguån vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) 3 I.Vai trß cña vèn ODA ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi 3 1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm cña nguån vèn ODA 3 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i thu hót vèn ODA 11 3. Nh÷ng yªu cÇu, ®iÒu kiÖn ®Ó thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn ODA 14 II Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ sö dông vèn ODA 15 1. ODA lµ mét nguån vèn cña ng©n s¸ch nhµ n­íc 15 2. Do tÝnh c¹nh tranh cña nguån vèn ODA gi÷a c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn 16 3. Kh¸c víi ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi 16 4.ODA lµ nguån bæ sung vèn ®Çu t­ quan träng cho sù nghiÖp ph¸t triÓn ®Êt n­íc, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo 16 5. T¨ng c­êng vÞ thÕ cña n­íc sö dông cã hiÖu qu¶ ODA trªn tr­êng quèc tÕ 17 III. Kinh nghiÖm vÒ sö dông vµ qu¶n lý vèn ODA cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi 17 1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ODA trªn thÕ giíi 17 2.Kinh nghiÖm cña mét sè n­íc sö dông ODA trªn thÕ giíi 18 3. Bµi häc kinh nghiÖm cho ViÖt Nam 24 Ch­¬ng II. §¸nh gi¸ t×nh h×nh sö dông vµ qu¶n lý ODA ë ViÖt Nam giai ®o¹n 2000 – 2007 27 I.Tæng quan vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ODA ë ViÖt Nam 27 1.Thêi kú tr­íc n¨m 2000 27 2. Thêi kú tõ 2000 ®Õn nay 28 II.§¸nh gi¸ t×nh h×nh cam kÕt vµ sö dông ODA giai ®o¹n 2000 – 2007 29 1. §¸nh gi¸ vÒ ®éng th¸i chung cña ODA 29 2.§¸nh gi¸ vÒ c¬ cÊu ODA 32 3. §¸nh gi¸ ODA theo lo¹i h×nh viÖn trî 45 4. §¸nh gi¸ ODA theo c¸c nhµ tµi trî 48 5. §¸nh gi¸ ODA theo vïng, l·nh thæ 51 6. C¸c vÊn ®Ò trong thùc hiÖn vèn ODA 55 III.§¸nh gi¸ t×nh h×nh qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ODA 57 1. ChÝnh s¸ch liªn quan ®Õn qu¶n lý vµ sö dông vèn ODA 57 2. C«ng t¸c qu¶n lý ODA trong thùc tÕ 66 IV. §¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh sö dông vµ qu¶n lý ODA trong thêi gian qua 70 1. Nh÷ng thµnh tùu vµ nguyªn nh©n 70 2. Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n 72 Ch­¬ng III. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ thu hót vµ sö dông ODA 76 Môc tiªu vµ nhu cÇu thu hót vèn ODA ë ViÖt Nam giai ®o¹n 2008 – 2013 76 1. Quan ®iÓm thu hót nguån vèn ODA 76 2.TriÓn väng thu hót nguån vèn ODA 76 3.Dù b¸o kh¶ n¨ng thu hót nguån vèn ODA thêi kú 2008 – 2013 78 4. Dù kiÕn ph©n bæ ODA cho c¸c ngµnh thêi kú 2008 – 2013 80 II. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ sö dông nguån vèn ODA 81 TiÕp tôc hoµn thiÖn h¬n n÷a chiÕn l­îc thu hót vµ sö dông nguån vèn ODA 81 C¶i tiÕn, n©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông kho¶n vay ODA 81 3.Hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý®èi víi qu¶n lý ODA 81 4. Hoµn chØnh c¸c c¬ chÕ vÒ tµi chÝnh 82 5. N©ng cao c«ng t¸c th«ng tin vµ theo dâi dù ¸n 82 6. T¨ng c­êng c«ng t¸c ®µo t¹o 83 7. C¸c biÖn ph¸p chèng tham nhòng 83 tµi liÖu tham kh¶o 84