Đề tài Nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm da giày xuất khẩu trong quá trình hội nhập kinh tế thế giới

Ðp doanh nghiÖp khai th¸c ®­îc tèi ®a kh¶ n¨ng tiªu thô cña s¶n phÈm, còng nh­ kh«ng bÞ m¾c vµo nh÷ng lçi lÇm trong viÖc khai th¸c chu kú sèng. §Æc biÖt lµ víi nh÷ng s¶n phÈm ®ang ®øng tr­íc sù suý tho¸i. e. HÖ sè chi phÝ nguån lùc trong n­íc. (Domestri Pes source Cost - DRC) DRC lµ hÖ sè ph¶n ¸nh chi phÝ thùc sù mµ x· héi ph¶i tr¶ ®Ó s¶n xuÊt mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã. HÖ sè DRC cã ®Æc ®iÓm lµ th­êng chØ thay ®æi theo lîi thÕ so s¸nh dµi h¹n cña quèc gia chø kh«ng bÞ ¶nh h­ëng bëi c¸c t¸c ®éng nhÊt thêi, do vËy, nã mang tÝnh æn ®Þnh t­¬ng ®èi vµ ngµy nay nã th­êng ®­îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ c¹nh tranh cña ngµnh hµng. ViÖc tÝnh DRC cña mét ngµnh hµng (hay s¶n phÈm) ®­îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c, gi¸ trÞ cp s¶n xuÊt cña c¸c ®Çu vµo trung gian ®­îc tÝnh theo møc gi¸ thÕ giíi, cßn gi¸ trÞ cña c¸c nh©n tè s¶n xuÊt ®­îc tÝnh theo chi phÝ c¬ héi. C«ng thøc tÝnh DRC nh­ sau: DRCj = (DCj) / IVAj Trong ®ã: - DCj lµ cp trong n­íc cho c¸c nh©n tè s¶n xuÊt theo chi phÝ c¬ héi ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm j. - JVAj lµ gi¸ trÞ gia t¨ng cña s¶n phÈm j theo gi¸ thÕ giíi. NÕu hÖ sè DRC < 1 nghÜa lµ cÇn 1 l­îng tµi nguyªn trong n­íc < 1 ®Ó t¹o ra mét ®ång gi¸ trÞ gia t¨ng theo gi¸ quèc tÕ. NÕu DRC > 1 th× ng­îc l¹i. HÖ sè DRC cµng cao th× ngµnh hµng ®ã ngµy cµng kh«ng cã lîi vµ tÝnh c¹nh tranh rÊt kÐm. g. HÖ sè b¶o hé h÷u hiÖu (Effeetire Protection Rate - EPF) Trong thùc tÕ ®Ó ®¸nh gi¸ møc b¶o hé thùc tÕ ng­êi ta sö dông hÖ sè FPR lµ møc b¶o hé thùc tÕ ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chø kh«ng dïng hÖ sè x¸c ®Þnh chØ møc b¶o hé ®èi víi c¸c s¶n phÈm ®Çu ra cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh­ b¶o hé danh nghÜa. h. HÖ sè lîi thÕ so s¸nh tr«ng thÊy. (Reveald Comparative - RCA) ViÖc tÝnh to¸n hÖ sè DRC gióp chóng ta x¸c ®Þnh ®­îc trong c¸c sè s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong n­íc s¶n phÈm nµo cã lîi thÕ c¹nh tranh h¬n. Tuy nhiªn, khi so s¸nh lîi thÕ c¹nh tranh gi÷ac¸c s¶n phÈm cïng lo¹i, ®­îc s¶n xuÊt ra tõ c¸c quèc gia khac nhau th­êng sö dông c¸c hÖ s讬n gi¶n h¬n ®ã lµ hÖ sè lîi thÕ so s¸nh trong thÊy RCA. Nh­ vËy hÖ sè RCA ®­îc x¸c ®Þnh nh­ lµ phÇn cña nhãm s¶n phÈm chiÕm trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña quèc gia chia cho phÇn cña nhãm s¶n phÈm ®ã trong tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña thÕ giíi. C«ng thøc: RCAi = . Trong ®ã: i lµ n­íc i, w lµ thÕ giíi vµ j lµ hµng ho¸ j Xij lµ xuÊt khÈu mÆt hµng j cña n­íc i Xwi lµ xuÊt khÈu mÆt hµng j cña toµn toµn thÕ giíi Trong c«ng th­cs nÕu tû träng Xij / Xwj > åXij / åXwj Tøc lµ hÖ sè RCA ? 1 th× n­íc i ®­îc cho lµ cã lîi thÕ so s¸nh v× s¶n phÈm j. HÖ sè nµy cµng cao chøng tá lîi thÕ so s¸nh cµng cao vµ ng­îc l¹i. 1.2. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm. 1.2.1. M«i tr­êng vi m« 1.2.1.1. C¸c yÕu tè vµ lùc l­îng bªn trong doanh nghiÖp. NhiÖm vô c¬ b¶n cña hÖ thèng marketing lµ s¸ng t¹o ra c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô ®Ó cung cÊp cho thÞ tr­êng môc tiªu. Tuy nhiªn, c«ng viÖc ®ã cã thµnh c«ng hay kh«ng l¹i chÞu sù ¶nh h­ëng cña rÊt nhiÒu nh©n tè vµ lùc l­îng. Tr­íc hÕt c¸c quyÕt ®Þnh marketing ph¶i tu©n thñ nhiÖm vô chiÕn l­îc, môc tiªu cô thÓ, c¸c chÝnh s¸ch vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn do ban l·nh ®¹o C«ng ty v¹ch ra. Do ®ã ban l·nh ®¹o doanh nghiÖp cã ¶nh h­ëng lín tíi ho¹t ®éng vµ c¸c quyÕt ®Þnh cña bé phËn marketing. Bªn c¹nh ®ã, bé phËn marketing ph¶i lµm viÖc ®ång bé, chÆt chÏ víi c¸c bé phËn chøc n¨ng kh¸c trong C«ng ty nh­: tµi chÝnh - kÕ to¸n, vËt t­ - s¶n xuÊt, kÕ ho¹ch, nghiªn cøuvµ ph¸t triÓn, bé phËn thiÕt kÕ, bé phËn nh©n lùc. Mçi bé phËn cã mét nhiÖm vô cô thÓ. §Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm th× mçi doanh nghiÖp ph¶i ®­îc sù ®ång t×nh cña c¸c bé phËn víi nhau th× míi t¹o ra ®­îc ­u thÕ trªn thÞ tr­êng. 1.2.1.2. Nh÷ng ng­êi cung øng Nh÷ng ng­êi cung øng lµ c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c c¸ nh©n ®¶m b¶o cung øng c¸c yÕu tè cÇn thiÕt cho C«ng ty vµ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt ra hµng ho¸ vµ dÞch vô nhÊt ®Þnh. BÊt kú mét sù biÕn ®æi nµo tõ phÝa ng­êi cung øng, sím hay muén, trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp còng sÏ ¶nh h­ëng tíi ho¹t ®éng marketing cña C«ng ty. Nhµ qu¶n lý ph¶i lu«n lu«n cã ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin chÝnh x¸c vÒ t×nh tr¹ng, sè l­îng, chÊt l­îng, gi¸ c¶…hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai cña c¸c yÕu tè nguån lùc cho s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dÞch vô. ThËm chÝ hä cßn ph¶i quan t©m tíi th¸i ®é cña c¸c nhµ cung cÊp ®èi víi doanh nghiÖp m×nh vµ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Nguån lùc khan hiÕm, gi¸ c¶ t¨ng cã thÓ lµm xÊu ®i c¬ héi thÞ tr­êng cho viÖc kinh doanh nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô nhÊt ®Þnh, tåi tÖ h¬n cã thÓ buéc doanh nghiÖp ph¶i ngõng s¶n xuÊt. 1.2.1.3. C¸c trung gian marketing. §ã lµ c¸c tæ chøc dÞch vô, c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c c¸ nh©n gióp cho C«ng ty tæ chøc tèt viÖc tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô cña m×nh tíi ng­êi mua cuèi cïng. Nh÷ng ng­êi trung gian vµ c¸c h·ng ph©n phèi chuyªn nghiÖp ®ãng vai trß rÊt quan träng gióp cho doanh nghiÖp t×m kiÕm kh¸ch hµng hoÆc lµ thùc hiÖn c«ng viÖc b¸n hµng cho hä. §ã lµ nh÷ng ®¹i lý b¸n bu«n, b¸n lÎ, ®¹i lý ph©n phèi ®éc quyÒn, c¸c C«ng ty kho vËn…. Lùa chän vµ lµm viÖc víi ng­êi trung gian vµ c¸c h·ng ph©n phèi lµ nh÷ng c«ng viÖc hoµn toµn kh«ng ®¬n gi¶n. NÕu nÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn, tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸ cµng cao th× hä kh«ng cßn chØ lµ c¸c cöa hµng nhá bÐ, c¸c quÇy b¸n hµng ®¬n gi¶n, ®éc lËp. Xu thÕ ®· vµ ®ang h×nh thµnh c¸c siªu thÞ, c¸c tËp ®oµn ph©n phèi hµng ho¸ rÊt m¹nh vÒ tiÒm lùc vµ tiÕn hµnh nhiÒu lo¹i hµng ho¸ ®ång thêi nh­ vËn chuyÓn, b¶o qu¶n lµm t¨ng gi¸ trÞ vµ phèi ph«i hµng ho¸ dÞch vô mét c¸ch nhanh chãng, an toµn, tiÕt kiÖm…qua ®ã t¸c ®éng ®Õn uy tÝn, kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm cña nhµ s¶n xuÊt. C¸c h·ng dÞch vô marketing nh­ C«ng ty t­ vÊn, tæ chøc nghiªn cøu marketing, c¸c C«ng ty qu¶ng c¸o, ®µi ph¸t thanh, v« tuyÕn, b¸o, t¹p chÝ…gióp cho C«ng ty tËp trung vµ khuyÕch tr­¬ng s¶n phÈm cña m×nh ®óng ®èi t­îng, ®óng thÞ tr­êng, ®óng thêi gian. Lùa chän vµ quyÕt ®Þnh sÏ céng t¸c víi h·ng cô thÓ nµo ®Ó môa dÞch vô cña hä lµ ®iÒu mµ doanh nghiÖp ph¶i c©n nh¾c hÕt søc cÈn thËn, nã liªn quan ®Õn c¸c tiªu thøc nh­ chÊt l­îng dÞch vô, tÝnh s¸ng t¹o vµ chi phÝ…. 1.2.1.4. Kh¸ch hµng Kh¸ch hµng lµ ®èi t­îng mµ doanh nghiÖp phôc vô vµ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña doanh nghiÖp. Bëi v× kh¸ch hµng t¹o nªn thÞ tr­êng, quy m« kh¸ch hµng t¹o nªn quy m« thÞ tr­êng. Kh¸ch hµng sÏ bao hµm nhu cÇu, b¶n th©n nhu cÇu l¹i kh«ng gièng nhau gi÷a c¸c nhãm kh¸ch hµng vµ th­êng xuyªn biÕn ®æi. Nhu cÇu vµ sù biÕn ®æi nhu cÇu l¹i chÞu chi phèi cña nhiÒu yÕu tè, ®Õn l­îc m×nh nhu cÇu vµ sù biÕn ®æi cña nã l¹i ¶nh h­ëng ®Õn toµn bé c¸c quyÕt ®Þnh marketing cña doanh nghiÖp. V× vËy doanh nghiÖp ph¶i th­êng xuyªn theo dâi kh¸ch hµng vµ tiªn liÖu nh÷ng biÕn ®æi vÒ nhu cÇu cña hä. §Ó viÖc n¾m vµ theo dâi th«ng tin vÒ kh¸ch hµng, doanh nghiÖp th­êng tËp trung vµo n¨m l¹i thÞ tr­êng kh¸ch hµng sau: + ThÞ tr­êng ng­êi tiªu dïng: c¸ nh©n vµ hé tiªu dïng mua hµng ho¸ vµ dÞch vô cho môc ®Ých tiªu dïng c¸ nh©n. + ThÞ tr­êng kh¸ch hµng doanh nghiÖp lµ: c¸c tæ chøc vµ c¸c doanh nghiÖp mua hµng ho¸ vµ dÞch vô ®Ó gia c«ng chÕ biÕn thªm hoÆc ®Ó sö dông vµo mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh¸c. + ThÞ tr­êng c¸c c¬ quan vµ tæ chøc cña §¶ng vµ Nhµ n­íc mua hµng ho¸ vµ dÞch vô cho môc ®Ých sö dông trong lÜnh vùc qu¶n lý vµ ho¹t ®éng c«ng céng hoÆc ®Ó chuyÓn giao tíi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n ®ang cã nhu cÇu sö dông. + ThÞ tr­êng quèc tÕ: Kh¸ch hµng n­íc ngoµi bao gåm ng­êi tiªu dïng, ng­êi s¶n xuÊt, ng­êi mua trung gian vµ chÝnh phñ ë c¸c quèc gia kh¸c. Nhu cÇu vµ c¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn nhu cÇu cña kh¸ch hµng trªn c¸c thÞ tr­êng trªn lµ kh«ng gièng nhau. Do ®ã tÝnh chÊt ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng marketing cña c¸c doanh nghiÖp còng kh¸c, bëi vËy chóng cÇn ®­îc nghiªn cøu riªng tuú vµo møc ®é tham gia vµo c¸c thÞ tr­êng cña mçi doanh nghiÖp. 1.2.1.5. §èi thñ c¹nh tranh. Nh×n chung mäi C«ng ty ®Òu ph¶i ®èi ®Çu víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh kh¸c nhau. Quan ®iÓm marketing xem xÐt c¹nh tranh trªn bèi cÊp ®é. - C¹nh tranh mong muèn tøc lµ víi cïng mét l­îng thu nhËp, ng­êi ta cã thÓ dïng vµo c¸c môc ®Ých kh¸c nhau: x©y nhµm mua ph­¬ng tiÖn, ®i du lÞch…Khi dïng vµo môc ®Ých nµy cã thÓ th«i kh«ng dïng vµo môc ®Ých kh¸c, dïng cho môc ®Ých nµy nhiÒu sÏ h¹n chÕ dïng vµo môc ®Ých kh¸c. C¬ cÊu chi tiªu cã thÓ ph¶n ¸nh mét xu h­íng tiªu dïng, vµ do ®ã t¹o ra c¬ hoÞo hay ®e do¹ ho¹t ®éng marketing cña doanh nghiÖp. - C¹nh tranh mong muèn tøc lµ víi cïng mét l­îng thu nhËp, ng­êi ta cã thÓ dïng vµo c¸c môc ®Ých kh¸c nhau: x©y nhµ, mua ph­¬ng tiÖn, ®i du lÞch..khi dïng vµo môc ®Ých nµy cã thÓ th«i kh«ng dïng vµo môc ®Ých kh¸c, dïng cho môc ®Ých nµy nhiÒu sÏ h¹n chÕ dïng vµo môc ®Ých kh¸c. C¬ cÊu chi tiªu ®ã cã thÓ ph¶n ¸nh mét xu h­íng tiªu dïng, vµ do ®ã t¹o ra c¬ héi hay ®e do¹ ho¹t ®éng marketing cña doanh nghiÖp. - C¹nh tranh gi÷a c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau ®Ó cïng tho¶ m·n mét mong muèn. Mong muèn vÒ ph­¬ng tiÖn ®i l¹i cã thÓ g©y ra sù c¹nh tranh gi÷a c¸c h·ng b¸n xe con, xe g¾n m¸y, c¸c h·ng vËn t¶i kh¸ch. - C¹nh tranh trong cïng lo¹i s¶n phÈm - C¹nh tranh gi÷a c¸c nh·n hiÖu. §ã lµ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cã mÆt hµng gièng nh­ mÆt hµng cña doanh nghiÖp hoÆc c¸c mÆt hµng cã thÓ thay thÕ lÉn nhau. 1.2.2. M«i tr­êng vÜ m«. 1.2.2.1. M«i tr­êng nh©n khÈu häc. Nh©n khÈu häc nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò d©n sè vµ con ng­êi nh­ quy m«, mËt ®é, ph©n bè d©n c­, tû lÖ sinh, tû lÖ chÕt, tuæi t¸c, giíi tÝnh, s¾c téc, nghÒ nghiÖp…m«i tr­êng nh©n khÈu häc lµ mèi quan t©m lín cña c¸c nhµ ho¹t ®éng thÞ tr­êng, bëi v× nã bao hµm con ng­êi vµ con ng­êi t¹o ra thÞ tr­êng cho doanh nghiÖp. Tõ m«i tr­êng nh©n khÈu cña doanh nghiÖp nghiªn cøu ®Ó ph©n phèi c¸c s¶n phÈm cña m×nh cho phï hîp víi nhu cÇu cña tõng líp ng­êi, tõng løa tuæi. Sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu tuæi t¸c trong d©n c­ sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thay ®æi c¬ cÊu kh¸ch hµng tiÒm n¨ng… 1.2.2.2. M«i tr­êng c«ng nghÖ kü thuËt. M«i tr­êng c«ng nghÖ kü thuËt bao gåm c¸c nh©n tè g©y t¸c ®éng ¶nh h­ëng ®Õn c«ng nghÖ míi, s¸ng t¹o s¶n phÈm vµ c¬ héi thÞ tr­êng míi. Kü thuËt c«ng nghÖ míi b¾t nguån tõ thµnh qu¶ cña c«ng cuéc nghiªn cøu khoa häc, ®em l¹i nh÷ng ph¸t minh vµ s¸ng t¹o lµm thay ®æi bé mÆt thÕ giíi vµ lµ mét nh©n tè quan träng nhÊt t¹o ra thêi c¬ vµ ®e do¹ c¸c doanh nghiÖp. Nh÷ng ph¸t minh tõ s¸ng kiÕn khoa häc c«ng nghÖ t¹o ra xu thÕ míi trong ng­êi tiªu dïng, nhiÒu s¶n phÈm míi thay thÕ s¶n phÈm cò. C«ng cuéc c¹nh tranh vÒ kü thuËt c«ng nghÖ míi kh«ng chØ cho phÐp c¸c C«ng ty chiÕn th¾ng trªn ph¹m vi cã tÝnh toµn cÇu mµ cßn lµm thay ®æi b¶n chÊt cña sù c¹nh tranh. Bëi v× chóng t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn cp s¶n xuÊt vµ n¨ng suÊt lao ®éng, ¶nh h­ëng ®Õn viÖc thùc thi c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ cña marketing. C«ng nghÖ sinh häc vµ vËt liÖu míi sÏ thùc sù gióp chóng ta tiÕn xa h¬n n÷a. Bªn c¹nh ®ã lµ viÖc tËp trung vµo c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô hiÖn cã, dï chØ lµ nh÷ng chi tiÕt rÊt nhá bÐ t­ëng chõng nh­ Ýt ®­îc ®Ó ý. ChÝnh nh÷ng ®iÒu nh­: thay ®æi kiÓu d¸ng, bao b× nh·n hiÖu, thªm vµo mét sè ®Æc tÝnh míi, copy vµ c¶i tiÕn s¶n phÈm cña ®èi thñ c¹nh tranh…®· lµm kÐo dµi vßng ®êi s¶n phÈm, ®­a nã vµo mét pha phôc håi hay t¨ng tr­ëng míi, më réng ®­îc thÞ tr­êng vµ thu vÒ c¸c kho¶n lîi nhuËn kh«ng nhá. C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i n¾m b¾t vµ hiÓu râ ®­îc b¶n chÊt cña nh÷ng thay ®æi trong m«i tr­êng c«ng nghÖ kü thuËt cïng nhiÒu ph­¬ng thøc kh¸c nhau mµ mét c«ng nghÖ míi cã thÓ phôc vô cho nhu cÇu cña con ng­êi, mÆt kh¸c hä ph¶i c¶nh gi¸c kÞp thêi ph¸t hiÖn c¸c kh¶ n¨ng xÊu cã thÓ x¶y ra, g©y ra thiÖt h¹i tíi ng­êi tiªu dïng hoÆc c¸c khÝa c¹nh ®èi lËp cã thÓ ph¸t sinh. 1.2.2.3. M«i tr­êng v¨n ho¸ x· héi. ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn cuéc sèng vµ hµnh vi cña con ng­êi qua ®ã nã ¶nh h­ëng ®Õn hµnh vi mua s¾m cña kh¸ch hµng. V× vËy v¨n ho¸ x· héi lµ c«ng cô s¾c bÐn ®Ó c¸c doanh nghiÖp tham gia c¹nh tranh s¶n phÈm cña m×nh trªn thÞ tr­êng, bao gåm: + D©n sè vµ xu h­íng vËn ®éng. + C¸c hé gia ®×nh vµ xu h­íng vËn ®éng. + Sù di chuyÓn cña d©n c­. + Thu nhËp cña d©n c­ vµ xu h­íng vËn ®éng: ph©n bè thu nhËp gi÷a c¸c nhãm ng­êi vµ c¸c vïng ®Þa lý. + ViÖc lµm vµ vÊn ®Ò ph¸t triÓn viÖc lµm. + D©n téc vµ c¸c ®Æc ®iÓm t©m sinh lý. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm. 2.1. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu cña s¶n phÈm da giµy ViÖt Nam. S¶n phÈm da giµy lµ mét trong m­êi mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam ra thÞ tr­êng thÕ giíi. Do ®ã, ngµnh c«ng nghiÖp da giµy cã mét vÞ trÝ rÊt quan träng trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt n­íc, gãp phÇn t¹o ra viÖc lµm, tham gia vµo qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ ®Æc biÖt t¨ng thu ngo¹i tÖ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. Kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2000 s¶n phÈm dµy da ®øng thø 3 sau dÇu th« vµ dÖt may. HiÖn t¹i, toµn ngµnh ®ang cã kho¶ng 233 doanh nghiÖp víi kho¶ng 4000 lao ®éng, trong ®ã cã 76 doanh nghiÖp Nhµ n­íc, 80 doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh vµ 77 doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Tæng n¨ng lùc s¶n xuÊt giµy dÐp c¸c lo¹i hµng n¨m ®¹t kho¶ng 420 triÖu ®«i. Trong ®ã doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm kho¶ng 47,5%, doanh nghiÖp Nhµ n­íc chiÕm kho¶ng 27,5%, doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh chiÕm 25%. Ngµnh c«ng nghiÖp da giµy cña ViÖt Nam ®ang ph¸t triÓn rÊt nhanh vµ ®­îc xem lµ mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp chÝnh ®­a nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam ph¸t triÓn. Kim ng¹ch xuÊt khÈu liªn tôc t¨ng nhanh. Tõ n¨m 1992 ®Õn 2002, riªng n¨m 2003 kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 2,4 tû USD, toµn ngµnh ®­a ra kÕ ho¹ch ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ 3,1 tû USD trong n¨m 2004. XÐt vÒ tèc ®é t¨ng tr­ëng trong 10 n¨m qua, tæng C«ng ty da giµy ViÖt Nam cã møc t¨ng b×nh qu©n 26,4%/ n¨m trong ®ã tèc ®é xuÊt khÈu 23,53%/ n¨m. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ngµnh da giµy ViÖt Nam (triÖu USD) Nguån: Chuyªn san kinh tÕ 2002 - 2003 ViÖt Nam vµ thÕ giíi. Trong nh÷ng n¨m trë l¹i ®©y kim ng¹ch xuÊt khÈu cña s¶n phÈm dµy dÐp lu«n t¨ng, thÞ tr­êng chÊp nhËn s¶n phÈm ®­îc më réng do Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch më réng quan hÖ hîp t¸c, b×nh ®¼ng toµn diÖn víi mäi quèc gia trªn thÕ giíi. - VÒ s¶n l­îng xuÊt khÈu: Theo thèng kª th× s¶n l­îng xuÊt khÈu dµy dÐp lu«n t¨ng nhanh. Cô thÓ: §¬n vÞ: triÖu ®«i N¨m 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Sè l­îng 206 212,6 240,6 302,8 310 320,5 Nguån: http: // www. dpi. hochiminh city. gov. ViÖt Nam. Nh×n vµo b¶ng sè liÖu trªn th× s¶n l­îng s¶n phÈm dµy da cña n¨m 2000 lµ t¨ng tr­ëng nhanh nhÊt: t¨ng 62 triÖu ®«i b»ng 125,7% so víi n¨m 1999. Nh÷ng n¨m tiÕp theo tèc ®é t¨ng tr­ëng bÞ gi¶m sót. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do sù bÊt æn thÞ tr­êng xuÊt khÈu. C¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu ViÖt Nam liªn tôc bÞ khñng ho¶ng vµ nhiÒu nguyªn nh©n thuéc tµu ph©n ngµnh. ViÖt Nam ®ang ®øng thø 8 vÔ vµ ®øng thø 4 vÒ xuÊt khÈu da giµy trong 10 n­íc hµng ®Çu thÕ giíi. NÕu chØ tÝnh trong khu vùc ch©u ¸ th× xuÊt khÈu da giµy cña ViÖt Nam xÕp thø 3 sau Trung Quèc vµ Hång K«ng. Sè l­îng da giµy cña Trung Quèc ®ang chiÕm h¬n 50% tæng sè l­îng da giµy thÕ giíi vµ xÊp xØ 6 tû ®«i/ n¨m. - VÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu: Khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng x· héi chñ nghÜa cã ®Þnh h­íng cña Nhµ n­íc th× thÞ tr­êng tiªu thô c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu ngµy cµng më réng, chø kh«ng chØ quan hÖ víi c¸c n­íc thuéc phe x· héi chñ nghÜa nh­ nh÷ng n¨m tr­íc ®©y. Song còng gÆp khã kh¨n do thÞ tr­êng míi lµ tù do, n¨ng ®éng, lu«n tån t¹i sù ®µo th¶o nÕu nh­ c¸c doanh nghiÖp cña chóng ta kh«ng chÞu ®æi míi, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. ThÞ tr­êng EU: N¨m n¨m tr­íc ®©y, tõ chç chØ gia c«ng dµy ®¬n thuÇn cho c¸c n­íc §«ng ¢u vµ Liªn X« cò, ®Õn nay c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt dµy ®· cã d©y chuyÒn s¶n xuÊt hoµn chØnh víi nhiÒu chñng lo¹i phong phó vµ nh÷ng nh·n hiÖu dµy næi tiÕng: Nike, Adidas, Bitis…HiÖn nay, ngµnh da giµy ViÖt Nam chñ yÕu xuÊt khÈu sang liªn minh Ch©u ¢u (EU) chiÕm 80% kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn ngµnh. Dµy dÐp xuÊt sang EU chiÕm 30% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng nghiÖp ViÖt Nam. B¶ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña s¶n phÈm da giµy vµo thÞ tr­êng EU. §¬n vÞ: triÖu USD N¨m 1995 1998 2000 Gi¸ trÞ 400 800 1000 Nguån: Theo Econet Qua b¶ng sè liÖu gi¸ trÞ xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng EU. N¨m 2000 t¨ng gÊp 2,5 lÇn so víi n¨m 1995. C¸c C«ng ty 100% vèn n­íc ngoµi vµ liªn doanh cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao h¬n. Giµy dÐp xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng EU chñ yÕu giµy thÓ thao, giµy v¶i, giµy n÷, giµy da vµ c¶ dÐp ®i trong nhµ. Kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo c¸c n­íc lµ kh¸c nhau. KÕt qu¶ xuÊt khÈu cña mÆt hµng nµy trong 2 n¨m gÇn ®©y cho thÊy n­íc Anh lµ n­íc nhËp khÈu giµy dÐp cao nhÊt, tiÕp ®Õn lµ BØ, Hµ Lan, Ph¸p, §øc… * ThÞ tr­êng Mü: HiÖn nay Mü lµ n­íc nhËp khÈu giµy dÐp lín nhÊt thÕ giíi, víi møc t¨ng tr­ëng b×nh qu©n mçi n¨m tõ 75 ®Õn 81 triÖu ®«i giµy dÐp. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu giµy dÐp sang thÞ tr­êng Mü chiÕm 0,67% so víi tæng sè giµy dÐp nhËp khÈu hµng n¨m cña Mü. Khi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü ký kÕt cã hiÖu lùc, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu giµy dÐp trong nh÷ng n¨m tíi. ThÞ tr­êng Mü lµ thÞ tr­êng lín, c¹nh tranh quyÕt liÖt. Do Mü cã nÒn c«ng nghiÖp vµ khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn, ng­êi d©n cã møc sèng cao, møc tiªu thô hµng ho¸ lín. Riªng giµy dÐp tiªu thô theo ®Çu ng­êi 6 ®«i/ n¨m. §©y lµ thÞ tr­êng hÕt søc hÊp dÉn ®éng viªn c¸c nhµ s¶n xuÊt giµy dÐp. B¶ng sè liÖu xuÊt khÈu giµy dÐp vµo thÞ tr­êng Mü §¬n vÞ: triÖu ®«i N¨m 1998 1999 2000 2001 2002 Sè l­îng 1589 1664 1745 1869 1910 Nguån: t¹p chÝ kinh tÕ vµ dù b¸o sè 36/2002 TÝnh chung sè giµy xuÊt khÈu vµo Mü th­êng chiÕm 90% tæng sè tiªu thô hµng n¨m trong n­íc. HiÖn nay, Trung Quèc lµ n­íc ®øng ®Çu thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu c¸c lo¹i giµy dÐp vµo thÞ tr­êng Mü, giµy dÐp cña n¨m 2000 chiÕm 77,6% tæng sè giµy dÐp nh©ph khÈu c¶u Mü, giµy dÐp cña Trung Quèc vµo Mü gÇn nh­ chiÕm lÜnh toµn bé thÞ phÇn n­íc nµy vÒ c¸c lo¹i giµy dÐp th«ng dông cho mäi løa tuæi víi ch¸t l­îng trung b×nh trë xuèng, b¸n víi gi¸ rÊt rÎ, lµm cho c¸c ®èi thñ kh¸c khã lßng c¹nh tranh næi. C¸c n­íc In®«nªxia, Th¸i Lan vµ vïng l·nh thæ §µi Loan ®· xuÊt khÈu c¸c lo¹i giµy dÐp sang thÞ phÇn Mü tõ nhiÒu n¨m nay, nh­ng t¹i thêi ®iÓm nµy chiÕm thÞ phÇn kh«ng lín. HiÖp ®Þnh AFTA ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho Canada vµ Mehic« trë thµnh c¸c n­íc xuÊt khÈu giµy dÐp vµo thÞ tr­êng Mü ngµy cµng lín vµ trë thµnh ®èi thñ c¹nh tranh ®èi víi c¸c n­íc b¹n hµng kh¸c. N¨m 1995, ViÖt Nam b¾t ®Çu xuÊt khÈu c¸c lo¹i giµy dÐp vµo thÞ tr­êng Mü nh­ng víi sè l­îng cßn rÊt khiªm tèn. §Õn n¨m 2000, ViÖt Nam xuÊt khÈu giµy dÐp sang Mü ®¹t kim ng¹ch gÇn 100 triÖu USD. Nãi chung, giµy dÐp ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü thêi gian qua ch­a ®­îc h­ëng thuÕ ­u ®·i, th­êng chÞu møc thuÕ xuÊt cao, kh¶ n¨ng c¹nh tranh thÊp, møc ®é t¨ng tr­ëng chËm. C¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu kh¸c hiÖn nay møc s¶n l­îng cßn Ýt. 2.2. Thùc tr¹ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm da giµy ViÖt Nam. 2.2.1. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm. S¶n phÈm ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña con ng­êi. §Æc biÖt, s¶n phÈm giµy dÐp lµ mÆt hµng thêi trang rÊt nh¹y c¶m víi thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng. Do ®ã, viÖc s¸ng t¹o, thiÕt kÕ s¶n phÈm víi kiÓu d¸ng tÝnh n¨ng míi lµ ®ßi hái cÇn thiÕt ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. B¶ng kim ng¹ch xuÊt khÈu theo lo¹i n¨m 2003 Lo¹i s¶n phÈm Sè l­îng (triÖu ®«i) Gi¸ trÞ (triÖu USD) So víi tæng kim ng¹ch XK % Giµy thÓ thao 102,734 879,666 66 Giµy n÷ 39,201 182,099 14 Giµy v¶i 33,099 133,361 10 Lo¹i kh¸c 46,361 138,58 10 Nguån: T¹p chÝ kinh tÕ ph¸t triÓn sè 114/2003 C¸c mÆt hµng vÒ giµy dÐp xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam lµ giµy thÓ thao, giµy da, dÐp x¨ng ®an vµ dÐp nhùa. Trong ®ã giµy thÓ thao lµ mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc, chiÕm tû lÖ cao trong tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng xuÊt khÈu. §Ó cÊu thµnh nªn s¶n phÈm ph¶i kÓ ®Õn ®ã lµ chÊt l­îng, mÉu m·, kiÓu d¸ng vµ sù yªu thÝch cña ng­êi tiªu dïng. HiÖn t¹i, chÊt l­îng c¸c s¶n phÈm cña ngµnh da giµy ViÖt Nam chØ ë møc trung b×nh so víi c¸c n­íc s¶n xuÊt mÆt hµng nµy trªn thÕ giíi. C«ng nghÖ kü thuËt ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi chÊt l­îng s¶n phÈm, v× vËy víi tr×nh ®é c«ng nghÖ - kü thuËt l¹c hËu, thiÕu tÝnh ®ång bé nh­ hiÖn nay cña ngµnh da giµy ViÖt Nam th× khã cã thÓ lµm ra c¸c s¶n phÈm cã chÊt l­îng. Trong sè c¸c doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh b»ng chÊt l­îng s¶n phÈm cã thÓ kÓ ®Õn lµ c¸c mÆt hµng giµy dÐp trÎ em cña BitÝs B×nh Tiªn, giµy v¶i vµ giµy thÓ thao cña Th­îng §×nh, giµy da Thuþ Khª vµ mét sè doanh nghiÖp kh¸c. MÆt hµng giµy thÓ thao trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã nh÷ng tiÕn bé nhÊt ®Þnh vÒ mÆt chÊt l­îng, ®iÒu ®ã lµ do qu¸ tr×nh nhËn thøc cña ngµnh vÒ vai trß vµ vÞ trÝ quan träng cña yÕu tè chÊt l­îng trong qu¸ tr×nh c¹nh tranhh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. §êi sèng ngµy mét n©ng cao, nhu cÇu lµm ®Ñp ngµy cµng t¨ng. Do ®ã, ®Ó thÝch nghi vµ tån t¹i l©u trªn thÞ tr­êng ®ßi hái ngµnh ph¶i lu«n ®æi míi mÉu m·, kiÓu d¸ng vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i s¶n phÈm ®Ó ®¸p øng mäi nhu cÇu cña kh¸ch hµng vÒ giíi tÝnh, ®é tuæi vµ së thÝch…Thùc tÕ, mÉu m· vµ kiÓu c¸ch s¶n phÈm da giµy ViÖt Nam nghÌo nµn, thÊp cÊp, khã cã thÓ thu hót ®­îc sù quan t©m cña kh¸ch hµng trªn thÞ tr­êng, ®Æc biÖt lµ khi c¸c ®èi t¸c ®ßi hái chµo hµng b»ng catalog th× c¸c doanh nghiÖp chóng ta lu«n gÆp khã kh¨n. NhhiÒu doanh nghiÖp ph¶i nhËn gia c«ng theo mÉu m· vµ kiÓu ®¸ng, ®iÒu nµy ®· lµm cho kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp bÞ h¹n chÕ rÊt nhiÒu. Nguyªn nh©n lµ do tr×nh ®é s¸ng t¹o vµ thiÕt kÕ mÉu cña chóng ta cßn yÕu kÐm l¹i ch­a ­îc quan t©m ®óng møc. Chóng ta cÇn cã trung t©m mÉu thiÕt kÕ ®ñ kh¶ n¨ng cho ra c¸c lo¹i mÉu míi, kiÓu ®¸ng võa thuËn tiÖn, hîp thêi trang. Hång K«ng, Hµn Quèc vµ §µi Loan lµ c¸c n­íc rÊt m¹nh trong kh©u s¸ng t¹o mÉu m· míi. Trung Quèc còng rÊt nhanh nh¹y trong vÊn ®Ò nµy (kÓ c¶ kh¶ n¨ng b¾t ch­íc mÉu cña c¸c n­íc trong khu vùc). 2.2.2. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶. Gi¸ c¶ lµ yÕu tè rÊt quan träng gióp doanh nghiÖp t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh, gi¸ c¶ cña hµng ho¸ ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së quy luËt cung cÇu cña thÞ tr­êng vµ cp s¶n xuÊt ra hµng ho¸, tuy nhiªn trong bèi c¶nh mµ nhiÒu nhµ nghiªn cøu thÞ tr­êng cho r»ng thÞ tr­êng hiÖn t¹i vµ trong t­¬ng lai sÏ trong t×nh tr¹ng d­ cung hµng ho¸ th× c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i rÊt coi träng viÖc gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt hµng ho¸ th× míi cã thÓ thùc hiÖn chiÕn l­îc c¹nh tranh qua gi¸, h¬n lµ sù mong cã sù gia t¨ng cña cÇu s¶n phÈm. Ngµnh da giµy ViÖt Nam ®­îc ®¸nh gi¸ lµ cã chi phÝ s¶n xuÊt t­¬ng ®èi thÊp so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi… Gi¸ c¶ lu«n lµ mét thÕ m¹nh cña c¸c s¶n phÈm da giµy ViÖt Nam. So víi c¸c n­íc trong khu vùc, gi¸ thµnh cña ViÖt Nam cã søc c¹nh tranh cao, nhê lîi thÕ vÒ nguån lao ®éng. Giµy thÓ thao s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam b¸n ë thÞ tr­êng EU cã gi¸ b×nh qu©n 40 USD/®«i, cßn gi¸ giµy thÓ thao do Anh, Ph¸p s¶n xuÊt cã gi¸ lµ 56 USD ®«i. T¹i thÞ tr­êng trong n­íc, gi¸ giµy mang nh·n hiÖu Italia, Canada lµ kho¶ng 700.000 - 1000000 VN§ ®«i, giµy §µi Loan, Singapore gi¸ tõ 280.000 - 350.000VN§/ ®«i, trong khi ®ã giÇy da do Vina giµy s¶n xuÊt gi¸ tõ 180000 - 2200000 VN§/ ®«i. Song theo khuyÕn c¸o cña c¸c chuyªn gia trong lÜnh vùc xuÊt khÈu, c¹nh tranh b»ng gi¸ kh«ng ph¶i lµ ph­¬ng ¸n tèi ­u, ®Æc biÖt lµ víi mét sè thÞ tr­êng lín nh­ EU, Mü vµ NhËt B¶n, do ®ã ­u thÕ vÒ gi¸ sÏ gi¶m. Bªn c¹nh ®ã, luËt chèng ph¸ gi¸ ®· h¹n chÕ ­u thÕ nµy cña ViÖt Nam, c¸c doanh nghiÖp th­êng bÞ kiÖn vÒ b¸n ph¸ gi¸ khi xËm nhËp vµo c¸c thÞ tr­êng nµy, bµi häc vÒ c¸ tra vµ c¸ basa vÉn cßn ®ã. Gi¸ nguyªn liÖu vµ phô liÖu chiÕm kho¶ng 70 - 80% trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tuy nhiªn, chóng ta l¹i ph¶i xuÊt khÈu hÇu hÕt c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu vµ phô liÖu cho ngµnh da giµy. §iÒu nµy dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam phô thuéc vµo c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi Ðp gi¸ ®Çu vµo. Theo sè liÖu thèng kª n¨m 1999 cho thÊy, ®Ó xuÊt khÈu ®­îc 173,56 triÖu USD. Tæng C«ng ty da giµy ViÖt Nam ®· ph¶i nhËp khÈu gÇn 105 triÖu USD gi¸ trÞ nguyªn phô liÖu, ngay nh­ s¶n phÈm da thuéc th× trong n­íc còng chØ ®¸p øng ®­îc 15% nhu cÇu cña toµn ngµnh. Thªm vµo ®ã, chi phÝ thu mua nguyªn vËt liÖu vµ phô liÖu cho c¸c doanh nghiÖp chiÕm mét tû träng kh«ng nhá trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. H¹n chÕ vÒ nguyªn phô liÖu ®Çu vµo ®· lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh qua gi¸ cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng. ChÝnh v× vËy, ngµnh da giµy ViÖt Nam cÇn tËp trung gi¶i quyÕt bµi to¸n vÒ nguyªn phô liÖu cho ngµnh da giµy trong nh÷ng n¨m tíi. Chi phÝ vÒ lao ®éng lµ bé phËn chiÕm tû träng kh«ng nhá trong gi¸ thµnh s¶n phÈm da giµy. ViÖt Nam cã ­u thÕ vÒ nguån lao ®éng dåi dµo víi chi phÝ kh¸ thÊp. HiÖn t¹i, gi¸ nh©n c«ng t¹i ViÖt Nam ngang b»ng víi Trung Quèc vµ thÊp h¬n c¸c n­íc trong khu vùc nh­: Th¸i Lan, §µi Loan, Hång K«ng… mµ tr×nh ®é khÐo lÐo l¹i kh«ng hÒ thua kÐm, thËm chÝ cßn h¬n h¼n c¸c n­íc trªn. Víi lîi thÕ vÒ lao ®éng ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c s¶n phÈm da giµy ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao trªn thÞ tr­êng. Tuy nhiªn, ngµnh da giµy rÊt thiÕu ®éi ngò kü s­ cã tr×nh ®é, ®ñ kh¶ n¨ng khai th¸c mÉu hµng míi, sö dông nguyªn liÖu, phô liÖu vµ c¸c chi tiÕt phøc t¹p kh¸c. H¬n n÷a, vÒ l©u dµi, chóng ta ph¶i tõng b­íc c¶i thiÖn vµ n©ng cao ®êi sèng c«ng nh©n trong ngµnh da giµy, thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng, do ®ã lîi thÕ vÒ lao ®éng cã thÓ bÞ gi¶m ®i. Bªn c¹nh ®ã, ho¹t ®éng tiªu thô cña cc¸ doanh nghiÖp ViÖt Nam th­êng ph¶i tr¶i qua c¸c trung gian n­íc ngoµi. Do ®ã, ®· ®éi gi¸ c¸c s¶n phÈm da giµy lªn cao nh­ng nh×n chung th× c¸c s¶n phÈm da giµy ViÖt Nam cã gi¸ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, vµ ®©y chÝnh lµ lîi thÕ cña ngµnh da giµy ViÖt Nam. Hy väng trong nh÷ng n¨m tíi, víi nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ nguån nguyªn liÖu vµ sù hç trî tõ phÝa Nhµ n­íc sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh so víi c¸c n­íc trong khu vùc, ®Æc biÖt lµ víi Trung Quèc. 2.2.3. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ uy tÝn, sù næi tiÕng vµ thÞ phÇn cña s¶n phÈm. C¸c s¶n phÈm giµy dÐp ViÖt Nam ®ang ph¶i ®èi mÆt víi c¹nh tranh gay g¾t, nhÊt lµ phÝa Trung Quèc. HiÖn nay, Trung Quèc lµ quèc gia lµ quèc gia xuÊt khÈu giµy dÐp nhiÒu nhÊt vµo thÞ tr­êng EU vµ NhËt B¶n, t¹i thÞ tr­êng Mü giµy dÐp Trung Quèc chiÕm trªn 70% thÞ phÇn, nh÷ng con sè trªn cho thÊy kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña Trung Quèc lµ rÊt cao. §iÒu ®¸ng lo l¾ng ®i víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ gi÷a ta vµ Trung Quèc cã chung ®o¹n cÇu vÒ s¶n phÈm trªn nhiÒu thÞ tr­êng v× thÕ søc Ðp c¹nh tranh lµ c¸c kú khèc liÖt. Thªm vµo ®ã, Trung Quèc ®ã lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO, ­u thÕ nµy cña Trung Quèc ch¾c ch¾n sÏ lµ th¸ch thøc kh«ng chØ ®èi víi ViÖt Nam mµ c¶ nhiÒu quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi. Ngoµi ra, c¸c quèc gia nh­ Hµn Quèc, Hång K«ng, §µi Loan…còng lµ nh÷ng n­íc xuÊt khÈu nhiÒu giµy dÐp trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, song ®o¹n cÇu vÒ s¶n phÈm cña c¸c n­íc nµy kh«ng hoµn toµn trïng víi ®o¹n cÇu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam v× thÕ mµ tÝnh chÊt c¹nh tranh kh«ng quyÕt liÖt nh­ ViÖt Nam víi Trung Quèc. HiÖn nay, s¶n phÈm da giµy ViÖt Nam ®· ®i ®Õn 129 quèc gia trªn thÕ giíi, thÞ phÇn chÝnh cña s¶n phÈm da giµy ViÖt Nam lµ x©m nhËp thÞ thÞ tr­êng EU, Mü vµ NhËt B¶n. Cô thÓ, xuÊt sang liªn minh Ch©u ¢u (EU) chiÕm 80% kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn ngµnh. S¶n phÈm giµy dÐp xuÊt sang EU chiÕm 30% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c«ng nghiÖp ViÖt Nam. T¹i thÞ tr­êng Mü c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu giµy dÐp chiÕm 0,67% so víi tæng sè giµy dÐp nhËp khÈu hµng n¨m cña Mü. N¨m 1995, ViÖt Nam b¾t ®Çu xuÊt khÈu c¸c lo¹i giµy dÐp vµo thÞ tr­êng Mü, sè l­îng cßn rÊt khiªm tèn. §Çu n¨m 2000, ViÖt Nam xuÊt khÈu giµy dÐp sang Mü ®¹t kim ng¹ch gÇn 100 triÖu USD. N¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt khÈu giµy dÐp sang thÞ tr­êng Mü víi kho¶ng 350 triÖu USD, NhËt B¶n 250 triÖu USD. Bªn c¹nh ®ã, thÞ tr­êng c¸c SNG vµ §«ng ¢u lµ nh÷ng thÞ tr­êng truyÒn thèng cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, tuy nhiªn hiÖn nay thÞ tr­êng nµy søc mua cã xu h­íng gi¶m t­¬ng ®èi. (Nguån: http: //: www. h. c. m. trade, gov. ViÖt Nam) - S¶n phÈm giµy dÐp cña ViÖt Nam ®· kh¼ng ®Þnh uy tÝn vµ chÊt l­îng, giµy dÐp cña Bitis ®· nhËn ®­îc nhiÒu danh hiÖu quèc tÕ nh­: nh·n hiÖu uy tÝn nhÊt n¨m 1997, gi¶i th­ëng quèc tÕ lÇn thø 22 do tæ chøc TRADE CEADERS' CLDB vµ c¬ quan biªn tËp OFFICE T©u Ban Nha tÆng ngµy 30/06/1997 t¹i Italia, b»ng khen t¹i héi chî Thatlu«ng - Lµo. HiÖn nay, giµy dÐp ViÖt Nam cã, th× c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng bëi chÊt l­îng vµ uy tÝn cña nã, c¸c s¶n phÈm cña VINA giµy, BitÝs, giµy v¶i Th­îng §×nh, Thuþ Khuª lµ nh÷ng s¶n phÈm ®­îc kh¸ch hµng trong n­íc ­a chuéng. H¬n n÷a nhê liªn doanh, liªn kÕt víi nh÷ng h·ng giµy hµng ®Çu thÕ giíi, s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm mang nh·n hiÖu NIKE, Keebok, Adidas, Diadora, Timberland…s¶n phÈm cña ViÖt Nam ®· ®­îc nhiÒu n­íc biÕt ®Õn. 2.3. §¸nh gi¸ chung vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm da giµy ViÖt Nam. 2.3.1. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc. VÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña s¶n phÈm giµy dÐp lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng cã tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh nhÊt. B¶ng t×nh h×nh xuÊt khÈu giµy dÐp vµo thÞ tr­êng thÕ giíi. N¨m Gi¸ trÞ xuÊt khÈu (triÖu USD) % t¨ng 1997 965,5 82,2 1998 1031,8 6,9 1999 3191,6 34 2000 2001 1550 13,4 2002 1926,5 23,53% 2003 2387,6 24,1 Nguån: Chuyªn s©u kinh tÕ 2002 - 2003 ViÖt Nam vµ thÕ giíi. Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam Møc t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu th× tû träng xuÊt khÈu giµy dÐp ViÖt Nam chñ yÕu vµo thÞ tr­êng EU chiÕm 70% kim ng¹ch xuÊt khÈu. TiÕp ®Õn lµ thÞ tr­êng Mü ®¹t 0,67% so víi tæng sè giµy dÐp nhËp khÈu hµng n¨m cña Mü. T×nh h×nh xuÊt khÈu s¶n phÈm da giµy cña ViÖt Nam t¨ng tr­ëng æn ®Þnh mÆc dï nÒn kinh tÕ thÕ giíi diÔn biÕn phøc t¹p, lu«n x¶y ra khñng ho¶ng. ChiÕn l­îc ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vµ ®Çu t­ nguån lùc ®Ó t×m kiÕm më réng thÞ tr­êng ®· t¹o thuËn lîi cho s¶n phÈm cã ®­îc kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao h¬n. §Èy m¹nh xuÊt khÈu gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho mét sè lín ng­êi lao ®éng. Hµng n¨n, ngµnh cßn nép vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc hµng chôc tû ®ång gãp phÇn thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. 2.3.2. Nh÷ng tån t¹i vµ nguyªn nh©n. + Nh÷ng tån t¹i: Gi¸ cña s¶n phÈm giµy dÐp ViÖt Nam th­êng cao h¬n c¸c n­íc trong khu vùc kho¶ng 10 - 15% vµ cao h¬n gi¸ cña hµng Trung Quèc kho¶ng 20% mÆc dï gi¸ nh©n c«ng cña ViÖt Nam vµo lo¹i thÊp nhÊt khu vùc. N¨ng lùc xóc tiÕn b¸n hµng yÕu so víi c¸c n­íc vµ so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. C¸c doanh nghiÖp ch­a tiÕp cËn trùc tiÕp víi c¸c b¹n hµng, 70 - 80% gi¸ trÞ xuÊt khÈu lµ lµm theo hîp ®ång gia c«ng, theo mÉu cña kh¸ch hµng ®em ®Õn nªn doanh nghiÖp bÞ ®éng vÒ nguån hµng, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, gi¸ c¶ vµ hiÖu qu¶ thÊp. NhiÒu doanh nghiÖp ch­a thiÕt lËp ®­îc m¹ng l­íi th«ng tin, hÖ thèng ph©n phèi trong c¶ n­íc, ®¹i diÖn th­¬ng m¹i trong khu vùc c¸c n­íc, ¶nh h­ëng ®Õn søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp, ®Õn kh¶ n¨ng ph¶n øng, xoay quanh t×nh thÕ. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh trong thêi gian qua chñ yÕu tËp trung vµo c«ng ®o¹n gia c«ng nªn n¨ng lùc thiÕt kÕ thêi trang cßn yÕu. + Nguyªn nh©n: Trong thêi gian qua ngµnh da giµy ViÖt Nam míi chñ yÕu tËp trung ph¸t triÓn ë c«ng ®o¹n chÕ biÕn vµ l¼p¸p giµy hoµn chØnh, ch­a ph¸t triÓn s¶n xuÊt, nguyªn phô liÖu cho s¶n xuÊt giµy, g©y khã kh¨n cho c¶ kh©u thiÕt kÕ, ®a d¹ng ho¸ mÉu mèt, lµm gi¶m tÝnh c¹nh tranh. Trung Quèc lµ ®èi thñ c¹nh tranh lín, m¹nh h¬n ta vÒ nhiÒu mÆt, l¹i cã thuËn lîi h¬n ta do hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i Trung - Mü ®­îc ký kÕt vµ sù gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ (WTO) cña quèc gia nµy. Trung Quèc ®Çu t­ s¶n xuÊt ®­îc hÕt c¸c nguyªn phô liÖu cho s¶n xuÊt giµy nªn cã ®iÒu kiÖn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ hoµn toµn chñ ®éng trong s¶n xuÊt, vµ ®a d¹ng ho¸ vÒ mÉu mèt. ThÞ tr­êng Mü vµ mét sè n­íc sÏ më réng ®èi víi ngµnh da giµy ViÖt Nam trong thêi gian tíi vµ nh÷ng ­u ®·i vÒ thuÕ quan còng nh­ nh÷ng ®ßi hái rÊt kh¾c khe vÒ chÊt l­îng, vÖ sinh c«ng nghiÖp vµ m«i tr­êng luËt ph¸p…mµ kh«ng ph¶i doanh nghiÖp nµo, s¶n phÈm nµo còng cã thÓ vµo ®­îc mét c¸ch dÔ dµng. Trong khi ®ã ngµnh da giµy ViÖt Nam cßn qu¸ nhá bÐ so víi khu vùc vµ trªn thÕ giíi. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu lín nhÊt cña s¶n phÈm da giµy ViÖt Nam lµ thÞ tr­êng EU, nh­ng ®©y còng lµ mét thÞ tr­êng rÊt "khã tÝnh" nh÷ng qui ®Þnh vµ c¬ chÕ cña EU rÊt chÆt chÏ kh«ng cho phÐp doanh nghiÖp ViÖt Nam coi nhÑ. MÆt hµng xuÊt khÈu cña ta chÊt l­îng kh«ng ®ång ®Òu, ch­a kÓ ®Õn mét sè mÆt hµng gian l©n vµ thiÕu nghiªm tóc trong kinh doanh. Mét sè tr­êng hîp sau khi ký kÕt hîp ®ång b¸n gi¸ ViÖt Nam ®ßi t¨ng gi¸…Nh÷ng hµnh ®éng ®ã g©y ¶nh h­ëng xÊu cho doanh nghiÖp ViÖt Nam khi xuÊt khÈu hµng ho¸, gi¶m uy tÝn cña hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng c¸c n­íc trong khèi EU. Trong khi ®ã, thÞ tr­êng EU trµn nhËp hµng ho¸ s¶n xuÊt t¹i chç cã chÊt l­îng cao, hµng ho¸ nhËp khÈu rÊt ®a d¹ng vµ cã søc c¹nh tranh cao. Do ®ã, ®iÒu c¬ b¶n ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ th©m nhËp vµo thÞ tr­êng EU phô thuéc vµo søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cña c¬ chÕ xóc tiÕn th­¬ng m¹i trong vµ ngoµi n­íc. MÆt kh¸c, m¸y mãc vµ thiÕt bÞ ¶nh h­ëng nhiÒu tíi n¨ng suÊt, chÊt l­îng cña s¶n phÈm xuÊt khÈu. §éi ngò c¸n bé cßn thiÕu kinh nghiÖm, ch­a biÕt ®­îc c¸c luËt lÖ cña thÞ tr­êng EU. Trong khi ®ã hÇu hÕt c¸c C«ng ty nhËp khÈu lín cña EU ®Òu cã v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i ViÖt Nam, nªn hä cã nhiÒu c¬ héi n¾m b¾t t×nh h×nh nhiªn liÖu cña ta vµ ®ßi hái ViÖt Nam ph¶i gi¶m gi¸. Do kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n¨m cña ViÖt Nam sang EU t¨ng kh¸ nhanh vµ ViÖt Nam th­êng xuÊt siªu nªn EU ®ßi hái ViÖt Nam ph¶i më réng thÞ tr­êng h¬n n÷a cña ta cho c¸c s¶n phÈm cña EU. §©y lµ sù thö th¸ch lín ®èi víi thÞ tr­êng ViÖt Nam. C¸c nguyªn nh©n trªn chñ yÕu thuéc vÒ b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp, kh¸ch quan cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng s¶n phÈm giµy dÐp cña ViÖt Nam cã thÓ cã vÞ thÕ nÕu nh­ kh¾c phôc ®­îc nh÷ng nguyªn nh©n trªn. Ngoµi ra cßn t¹o thuËn lîi trong viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm. 2.4.Nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi ngµnh da giµy ViÖt Nam khi héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi. Thêi c¬ míi hÕt søc thuËn lîi ®ã lµ thÞ tr­êng Mü réng lín ®· høa hÑn më cöa víi ngµnh da giµy ViÖt Nam b»ng hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü ®­îc ký kÕt vµo th¸ng 7/2000 vµ s¾p cã hiÖu lùc. TiÕp ®Õn lµ viÖc ViÖt Nam ®µm ph¸n ®Ó trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ (WTO) trong thêi gian tíi. §iÒu ®ã ®ång nghÜa xo¸ bá hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan ®èi víi hµng ho¸ n­íc ta xuÊt khÈu vµo Mü vµ c¸c n­íc trong t chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ. Ngoµi ra, ngµnh cßn cã ­u thÕ cã mét ®éi ngò lao ®éng ®«ng ®¶o, cÇn cï, chÞu khã, tiÕp thu nhanh. Cã ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, kü thuËt giµy kinh nghiÖm sau gÇn 10 n¨m hîp t¸c víi n­íc ngoµi. Tuy nhiªn, ngµnh da giµy ViÖt Nam còng ®ang ®øng tr­íc nh÷ng th¸ch thøc kh«ng kÐm phÇn quan träng. §ã lµ sù c¹nh tranh khèc liÖt tõ phÝa Trung Quèc, mét ®Êt n­íc cã thÕ m¹nh gièng ViÖt Nam nh­ng lín h¬n ta rÊt nhiÒu lÇn. Trung Quèc cã chÝnh s¸ch hç trî xuÊt khÈu tèt h¬n ta, ®Æc biÖt Trung Quèc ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt ®­îc hÇu hÕt c¸c nguyªn phô liÖu cho giµy dÐp nªn cã ®iÒu kiÖn gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Cã lÏ ®©y lµ th¸ch thøc lín nhÊt ®èi víi ngµnh da giµy ViÖt Nam. Khi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü cã hiÖu lùc th× còng g©y cho hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam kh«ng Ýt khã kh¨n do: Tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ gi÷a hai n­íc rÊ lÖch nhau, l¹i cã nh÷ng ®iÓm rÊt kh¸c nhau vÒ luËt ph¸p, vÒ thÓ chÕ chÝnh trÞ, tËp qu¸n, së thÝch, thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng…H¬n n÷a, hÖ thèng luËt ph¸p cña ViÖt Nam cßn thiÕu nhiÒu, l¹i ch­a ®ång bé vµ cã nhiÒu quan ®iÓm kh«ng phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. Do ®ã, c¸ch trë qu¸ tr×nh thùc thi. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, ng­êi trùc tiÕp lµm ¨n víi Mü. ChÝnh ®iÒu nµy ch¼ng nh÷ng dÉn tíi viÖc bá lì c¬ héi trong kinh doanh mµ ®«i khi còng bÞ thiÖt thßi vµ nh÷ng lý do kh«ng ®¸ng cã. Nh­ vËy, lµm thÕ nµo ®Ó x©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü mét c¸ch cã hiÖu qu¶, tr¸nh ®­îc rñi ro vµ g©y ®­îc uy tÝn ngay tõ ®Çu lµ c©u hái mµ tr¶ lêi kh«ng ph¶i dÔ dµng, cÇn ph¶i cã mét hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p. 2.5. §Þnh h­íng xuÊt khÈu cña ngµnh da giµy trong nh÷ng n¨m tíi. Tõ n¨m tíi n¨m 2010 ngµnh ph¶i v­¬n lªn trô ®øng, ph¸t triÓn vµ héi nhËp víi thÞ tr­êng khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Ngµnh ®· ®Þnh h­íng quan ®iÓm lµ h­íng m¹nh vÒ xuÊt khÈu ®ång thêi ph¶i t¨ng c­êng, ph¶i ®¸p øng thÞ tr­êng néi ®Þa cã nhu cÇu ngµy cµng t¨ng, tõng b­íc chuyÓn m¹nh tõ gia c«ng chÕ biÕn sang mua vËt liÖu, b¸n s¶n phÈm, ®¶m b¶o chÊt l­îng, ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu, n©ng cao hiÖu qu¶ vµ t¨ng nhanh tÝch luü. B¶ng xuÊt khÈu giµy dÐp dù kiÕn N¨m Sè l­îng (triÖu ®«i) Gi¸ trÞ (tû USD) 2005 390 2,5 2010 620 5,2 Nguån: Http: // www. VCCI. Com. VN Theo dù kiÕn th× c«ng suÊt cña c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt, s¶n phÈm giµy dÐp ph¶i t¨ng cao, v× s¶n l­îng xuÊt khÈu t¨ng gÊp ®«i so víi thêi gian b©y giê vµ khi ®ã gi¸ trÞ xuÊt khÈu sÏ chiÕm tû lÖ lín trong tæng tû träng xuÊt khÈu cña hµng ho¸ ViÖt Nam. HiÖn nay, s¶n xuÊt giµy dÐp gia c«ng vÉn lµ phæ biÕn, viÖc gia c«ng kh«ng thÓ kh¾c phôc ®­îc trong mét thêi gian ng¾n mµ cã thÓ kÐo dµi 3 ®Õn 4 n¨m tíi. Thêi gian ®ã, ®Ó c¸c doanh nghiÖp n©ng cao tr×nh ®é vµ c«ng nghÖ ®ång thêi tranh thñ c¬ héi t×m b¹n hµng, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu trùc tiÕp, gi¶m dÇn tû träng hµng gia c«ng tiÕn tíi tù chñ vÒ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu vµo n¨m 2005. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu cña s¶n phÈm da giµy trong thêi gian sÏ ®­îc më réng, ngµnh s¶n xuÊt ®ang chñ ®éng ®Çu t­ t×m kiÕm nh÷ng thÞ tr­êng míi, víi nhiÒu thuËn lîi nh­ng vÉn gi÷ vµ t¨ng c­êng s¶n l­îng xuÊt khÈu cña ngµnh ë c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng. 2.6.Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm Da giÇy xuÊt khÈu ViÖt Nam. Tr­íc t×nh h×nh s¶n xuÊt cña ngµnh da giµy nªu trªn. Thùc tÕ ®Æt ra, ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh da giÇy ®· ®ßi hái ph¶i thùc hiÖn mét lo¹t c¸c gi¶i ph¸p cÇn thiÕt nh­ sau: 2.6.1. Gi¶i ph¸p vÒ nguyªn liÖu cña s¶n phÈm da giµy. C¨n cø vµo thùc tr¹ng cung cÊp nguyªn liÖu, phô liÖu cho ngµnh nh­ ®· tr×nh bµy ë phÇn trªn ®Òu ®Æt ra lµm thÕ nµo ®Ó cung cÊp ®ñ vÒ sè l­îng còng nh­ chÊt l­îng nguyªn liÖu ®Ó ®¶m b¶o s¶n xuÊt ®­îc tù chñ vµ æn ®Þnh. §Ó ngµnh da giÇy ViÖt Nam ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ v÷ng ch¾c trong thêi gian tíi. Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p quan träng nhÊt lµ ph¶i khÈn tr­¬ng quy ho¹ch, ph¸t triÓn nguyªn phô liÖu t¹i chç cho ngµnh, lý do nh­ sau: Ph¸t triÓn s¶n xuÊt nguyªn liÖu trong n­íc ngµnh da giÇy ViÖt Nam sÏ cã nguån vËt t­ t¹i chç rÎ. Do chi phÝ tiÒn l­¬ng thÊp l¹i tiÕt kiÖm chi phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ xuÊt nhËp khÈu nªn cã ®iÒu kiÖn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ më réng thÞ tr­êng. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt nguyªn phô liÖu trong n­íc sÏ tiÕt kiÖm ®­îc mét l­îng ngo¹i tÖ lín gãp phÇn tÝch cùc cho viÖc c©n b»ng c¸n c©n th­¬ng m¹i quèc tÕ. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt nguyªn phô liÖu trong n­íc gióp chóng ta cã nguån vËt t­ t¹i chç, chñ ®éng trong s¶n xuÊt, tiÕt kiÖm thêi gian vËn chuyÓn nhËp khÈu. Do ®ã chóng ta cã thÓ chñ ®éng giao hµng vµ ®óng thêi h¹n cho kh¸ch hµng (gi¶m bít ®­îc nh÷ng trôc trÆc ph¸t sinh do kh«ng chñ ®éng nguyªn liÖu), t¹o uy tÝn. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt nguyªn phô liÖu trong n­íc sÏ t¹o ra cho c¸c doanh nghiÖp cã nguån vËt t­ ®a d¹ng, phong phó gióp cho c¸c doanh nghiÖp cã thÓ chñ ®éng thiÕt kÕ chÕ t¹o ®­îc nhiÒu mÉu m·, phong phó ®¸p øng yªu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ tr­êng, vµ khi chóng ta cã ®éi ngò thiÕt kÕ m¹nh mµ kh«ng cã vËt t­, nguyªn liÖu lµm th× còng kh«ng cã mÉu. ChØ cã ph¸t triÓn m¹nh s¶n xuÊt nguyªn phô liÖu trong n­íc chóng ta míi chñ ®éng ®­îc vËt t­ cho s¶n xuÊt vµ tõng b­íc c¸c doanh nghiÖp cña chóng ta sÏ lµm chñ ®­îc mÉu m·, thÞ tr­êng. VËy ®Ó ngµnh da giÇy ViÖt Nam cã thÓ ph¸t triÓn m¹nh vµ cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi th× ngµnh ph¶i khÈn tr­¬ng ®Çu t­ quy ho¹ch ph¸t triÓn nguyªn phô liÖu. B­íc ®Çu cã thÓ ­u tiªn ®Çu t­ cho s¶n xuÊt thuéc da vµ s¶n xuÊt nguyªn phô liÖu ë c¸c lÜnh vùc nh­ ®Õ giµy, keo giµu vµ c¸c chi tiÕt b»ng nhùa, kim lo¹i hç trî cho viÖc s¶n xuÊt vµ b¶o qu¶n dµy, ngoµi ra cßn ®Çu t­ cho viÖc s¶n xuÊt t¹o khu«n mÉu. Ho¸ chÊt dïng trong cao su còng chiÕm mét l­îng ®¸ng kÓ. HiÖn nay, ViÖt Nam ch­a ®Çu t­ cho nghiªn cøu s¶n xuÊt, trong giai ®o¹n míi, ph¶i häc tËp con ®­êng ®i cña ngµnh s¶n xuÊt nguyªn phô liÖu cña c¸c n­íc trong khu vùc, kªu gäi n­íc ngoµi ®Çu t­, chuyÓn giao c«ng nghÖ. Khi ®ã ngµnh da giµy ViÖt Nam míi thùc sù ®i lªn trªn ®«i ch©n cña chÝnh m×nh vµ ®ãng gãp ®­îc nhiÒu cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. §©y lµ ®iÒu mµ hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp da giµy ViÖt Nam ®Òu rÊt quan t©m. §Ó gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n ®Æt ra tõ vÊn ®Ò ®Çu vµo, ngµnh ph¶i cã chiÕn l­îc quy ho¹ch, x©y dùng dù ¸n míi, gäi ®Çu t­ cho phô gia vµ s¶n xuÊt nguyªn phô liÖu. §èi víi ngµnh thuéc da lµ ngµnh cã vèn ®Çu t­ lín cho mua s¾m thiÕt bÞ vµ nhµ x­ëng, chu kú s¶n xuÊt dµi còng ®ßi hái vèn l­u ®éng lín mµ b¶n th©n ngµnh kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Çu t­. 2.6.2. Gi¶i ph¸p vÒ ®µo t¹o nguån nh©n lùc cña ngµnh da giµy. Trong ®iÒu kiÖn c¶ n­íc kh«ng cã mét tr­êng ®µo t¹o, d¹y nghÒ nµo cho ngµnh, ®©y lµ mét lç hæng lín, mét ®iÓm yÕu c¬ b¶n nÕu kh«ng cã biÖn ph¸p kh¾c phôc ngay th× ngµnh da giµy ViÖt Nam cã thÓ ph¸t triÓn nhanh, m¹nh vµ v÷ng ch¾c ®­îc. Do ®ã ngµnh ph¶i cã nh÷ng ®Ò nghÞ víi bé c«ng nghiÖp. Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o sím nghiªn cøu vµ phèi hîp ®Ó thµnh lËp khoa thiÕt kÕ, t¹o mÉu giµy dÐp t¹i tr­êng §¹i häc Mü thuËt c«ng nghiÖp vµ §¹i häc B¸ch khoa. Ngµnh da giµy ViÖt Nam cÇn x©y dùng hai trung t©m nghiªn cøu, thiÕt kÕ, chÕ t¹o mÉu mèt ®­îc trang bÞ hiÖn ®¹i, mét ë phÝa B¾c vµ mét ë phÝa Nam ®Ó ®¸p øng yªu cÇu thêi trang ngµy cµng ph¸t triÓn trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, ®ång thíi thùc hiÖn ph­¬ng thøc mua b¸n mÊu chèt vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ gi÷a c¸c doanh nghiÖp. §©y còng lµ tr­êng ®µo t¹o c¸n bé kü thuËt thiÕt kÕ - khoa häc c«ng nghÖ ®Çu ngµnh cho ngµnh da giµy ViÖt Nam. VÊn ®Ò t¹o nguån nh©n lùc cho ngµnh ph¶i quan t©m thÝch ®¸ng nh­ båi d­ìng vµ n©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò c¸n bé kü thuËt vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ ®¶m b¶o cã kh¶ n¨ng tiÕp thu nhanh. Sù chuyÓn dÞch s¶n xuÊt, chuyÓn giao c«ng nghÖ tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn, lµm chñ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, h¹n chÕ sù lÖ thuéc n­íc ngoµi. 2.6.3. Gi¶i ph¸p vÒ nguån vèn ®Çu t­. Vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh ®ãng vai trß quan träng. Huy ®éng vèn ®Çu t­ tõ tÊt c¶ c¸c nguån: doanh nghiÖp tù ®Çu t­ vèn tù cã, vèn vay, vèn tÝn dông ®Çu t­ Nhµ n­íc, vèn tõ d©n c­ vµ vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi…Sè l­îng thiÕt bÞ lín nh­ng kh«ng ®ång bé, kh«ng thÓ tæ chøc s¶n xuÊt theo h­íng chuyªn m«n ho¸, do ®ã cã thÓ thanh lý vµ di dêi xÝ nghiÖp ra ngo¹i thµnh ®Ó ®iÒu cÇn thiÕt. T¹o vèn ®Çu t­ th«ng qua c¸c kho¶n vay chiÕm vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh thóc ®Èy ngµnh ph¸t triÓn. Tr­íc ®©y, do c¸c doanh nghiÖp da giµy lµm ¨n kh«ng cã hiÖu qu¶, vay vèn nh­ng kh«ng cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nªn ng©n hµng kh«ng yªn t©m cho vay ®Çu t­. Ng©n hµng cÇn gi¶i quyÕt cho ngµnh da giµy vay vèn tÝn dông b»ng ngo¹i tÖ trung h¹n 5 n¨m ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn theo chiÒu s©u. Th«ng qua c¸c tæ chøc tÝn dông cã thÓ huy ®éng ®­îc kho¶ng 25% nguån vèn ®Çu t­, thay v× vay tÝn dông ®Çu t­ ng©n hµng. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn ph­¬ng thøc thuª mua tµi s¶n cè ®Þnh, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, vai trß cho thuª tµi chÝnh ngµy cµng trë nªn phæ biÕn trªn thÕ giíi vµ c¶ ë ViÖt Nam. ViÖc cho thuª tµi chÝnh gióp cho c¸c ®¬n vÞ cã thÓ tiÕn hµnh t¸i ®Çu t­ nh­ng kh«ng cÇn bá ra mét nguån vèn lín. Víi ho¹t ®éng nµy c¸c ®¬n vÞ cã thÓ huy ®éng ®­îc 20% nguån vèn cho ®Çu t­ th«ng qua viÖc thuª c¸c thiÕt bÞ cÇn thiÕt. T¹o nguån vèn th«ng qua cæ phÇn, cÇn ph¶i ®Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ nh»m huy ®éng vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn mét sè doanh nghiÖp mòi nhän cña ngµnh. Gäi vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ mét sè biÖn ph¸p quan träng nh»m t¹o nguå vèn, thu hót c«ng nghÖ míi vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. §©y lµ mét biÖn ph¸p mµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn tËp trung rÊt nhiÒu vµ lµ kinh nghiÖm cña c¸c n­íc Nics. Ngoµi ra cÇn huy ®éng vèn ®Çu t­ tù cã cña c¸c doanh nghiÖp. §Ó t¹o nguån vèn tù cã, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i tæ chøc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mét c¸ch cã hiÖu qu¶, nh»m kh«ng ngõng t¨ng lîi nhuËn, trÝch phÇn lîi nhuËn ®ã ®Ó t¸i ®Çu t­. 2.6.4. Gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña s¶n phÈm da giµy. Gi¶i ph¸p nghiªn cøu thÞ tr­êng, ph¸t triÓn thÞ tr­êng míi lÜnh vùc ®Çu t­ kinh doanh míi lµ rÊt cÇn thiÕt. CÇn lùa chän thÞ tr­êng, môc tiªu cho s¶n phÈm da giµy. V× vËy, ph¶i ph©n khóc thÞ tr­êng theo ®èi t­îng (cho phô n÷, trÎ em) theo tÇng líp d©n c­ (thu nhËp thÊp, thu nhËp cao…) vµ theo l·nh thæ, c¨n cø vµo tr×nh ®é c«ng nghÖ, kh¶ n¨ng vÒ vèn, nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ thÞ tr­êng mµ doanh nghiÖp chän ph©n khóc thÞ tr­êng cho thÝch hîp. S¶n phÈm da giµy cÇn h­íng tíi thÞ tr­êng ngoµi n­íc trªn c¬ së sö dông nh÷ng lîi thÕ cña n­íc ta. Tr­íc hÕt lµ lùa chän c¸c s¶n phÈm phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng, ­u tiªn c¸c s¶n phÈm cã tiÒm lùc, nguyªn liÖu néi ®Þa hoÆc cã kh¶ n¨ng sö dông c¸c nguyªn liÖu th« nhËp khÈu ®Ó chÕ biÕn. CÇn l­u ý, s¶n phÈm giµy da, ngay c¶ trong tõng khu vùc trªn thÕ giíi ®Òu ch­a vµ sÏ kh«ng bao giê lµ mét thÞ tr­êng thèng nhÊt. Bëi v×, do b¶n s¾c v¨n ho¸ kh¸c nhau, khi hËu kh¸c biÖt tõng vïng, møc sèng kh¸c nhau. CÇn sö dông c¸c gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó lµm s¶n phÈm néi ®Þa cã søc c¹nh tranh trùc tiÕp víi hµng Trung Quèc, coi träng c«ng t¸c dù b¸o, xu h­íng thÞ tr­êng s¶n phÈm còng nh­ chu kú cña s¶n phÈm ®Ó gióp c¸c doanh nghiÖp tr¸nh ®­îc viÖc ®Çu t­ s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm kh«ng cßn nhu cÇu. §Èy m¹nh n¨ng lùc c¹nh tranh ®Ó xuÊt khÈu, cñng cè, duy tr× xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng EU vµ c¸c thÞ tr­êng hiÖn cã. ChuÈn bÞ mäi ®iÒu kiÖn ®Ó vµo thÞ tr­êng Mü víi sè l­îng lín khi mµ Mü dµnh cho ViÖt Nam quy chÕ téc huÖ quèc. Ph¸t triÓn thÞ tr­êng c¸c n­íc §«ng ¢u tiÕp tôc nghiªn cøu t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó kh«i phôc vµ më réng thÞ tr­êng §«ng ¢u vµ c¸c n­íc thuéc Liªn X« cò, c¸c n­íc Trung §«ng vµ Ch©u Phi. C¬ quan nghiªn cøu cña chÝnh phñ n¾m b¾t ®­îc c¸c th«ng tin dù b¸o vÒ giµy dÐp thÕ giíi ®Ó cã chiÕn l­îc s¶n xuÊt thÝch hîp. Thµn lËp c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i gióp c¸c doanh nghiÖp nh­: - Cung cÊp th«ng tin vÒ nghiªn cøu thÞ tr­êng thÕ giíi víi sè l­îng, chÊt l­îng, gi¸ c¶ s¶n phÈm ®ang vµ sÏ cã nhu cÇu tiªu thô lín. Nh÷ng th«ng b¸o vÒ thêi tiÕt, khÝ hËu vµ nh÷ng diÔn biÕn ®ét xuÊt vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ x¶y ra ¶nh h­ëng ®Õn tiªu thô s¶n phÈm t¹i c¸c thÞ tr­êng träng ®iÓm quan träng. - Cung cÊp th«ng tin vÒ qu¸ tr×nh héi nhËp vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ, th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ khu vùc nh­: tiÕn tr×nh tham gia, qu¸ tr×nh ®µm ph¸n, ký kÕt hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i, lé tr×nh gi¶m thuÕ. Phßng tin héi th¶o vÒ thÞ tr­êng c¸c n­íc vµ khu vùc mµ s¶n phÈm da giµy ViÖt Nam cÇn th©m nhËp b¸n hµng vÒ thÞ hiÕu, luËt ph¸p, thãi quen, së thÝch,… - Cã chÝnh s¸ch phèi hîp víi c¸c c¬ quan kh¸c cña ChÝnh phñ ë trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng ®Ó khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ vµo ngµnh da giµy tham dù c¸c cuéc héi chî triÓn l·m chuyªn ngµnh giµy dÐp quèc tÕ, tæ chøc c¸c ®oµn ®i kh¶o s¸t thÞ tr­êng, giao l­u tiÕp xóc mua b¸n víi n­íc ngoµi. C¨n cø vµo xu h­íng ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch trong tõng giai ®o¹n cô thÓ. TiÕp n÷a lµ hoµn thiÖn c¬ chÕ xuÊt nhËp khÈu, hç trî l¹i gi¸ cho nh÷ng mÆt hµng träng ®iÓm, sö dông nhiÒu lao ®éng, cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn, æn ®Þnh m«i tr­êng ph¸p lý cho ngµnh chó träng ®Çu t­ theo chiÒu s©u, hiÖn ®¹i ho¸ m¸y mãc thiÕt bÞ, ®æi míi c«ng nghÖ nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l­îng s¶n phÈm, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸. KÕt luËn ViÖt Nam nhËp cuéc c¹nh tranh tõ mét xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ xuÊt khÈu nãi chung vµ cña s¶n phÈm gia dÇy xuÊt khÈu nãi riªng cßn yÕu. Trong khi ®ã, c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi lín m¹nh vµ cã kinh nghiÖm h¬n ta trªn nhiÒu lÜnh vùc. Héi nhËp lµ mét xu thÕ tÊt yÕu cña c«ng nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ®Ó t¨ng thu ngo¹i tÖ. Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i cã nh÷ng chiÕn l­îc, h­íng ®i ®óng ®¾n hîp lý. Bëi lÏ, søc m¹nh c¹nh tranh quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña c¸c doanh nghiÖp, nÕu s¶n phÈm kh«ng ®¸p øng nhu cÇu ®Æt ra th× nã sÏ bÞ ®µo th¶i. Do ®ã ngµnh s¶n xuÊt cÇn ph¶i tËn dông triÖt ®Ó nh÷ng thÕ m¹nh cña m×nh ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, t¹o ®iÒu kiÖn chñ ®éng xuÊt khÈu. Ngµnh da giµy cÇn ph¶i chñ ®éng thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p ®· tr×nh bµy ë trªn vµ kÕt hîp víi sù hç trî cña Nhµ n­íc ®Ó thóc ®Èy t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm da giµy xuÊt khÈu trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi vµ gãp phÇn x©y dùng ®Êt n­íc ngµy mét v÷ng m¹nh, æn ®Þnh, n©ng cao vÞ thÕ cña n­íc ta trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ. Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh qu¶n trÞ kinh doanh tæng hîp tËp 1 vµ 2, ®¹i häc KTQD. Gi¸o tr×nh kinh tÕ qu¶n lý T¹p chÝ c«ng nghiÖp c¸c sè tõ th¸ng 01/2000 ®Õn 03/2003 T¹p chÝ kinh tÕ ph¸t triÓn sè 112,114,116/2000, sè 19,31/1999, sè 67/2003. Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi sè 2/2002 T¹p chÝ kinh tÕ vµ dù b¸o sè 6/2001 T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ sè c¸c th¸ng 2/2002 vµ sè th¸ng 6/2002 T¹p chÝ th­¬ng m¹i sè 19/1999, sè 32/2001 Chuyªn san kinh tÕ 2002 - 2003 ViÖt Nam vµ thÕ giíi C¸c bµi viÕt trªn Website cã liªn quan nh­: Môc lôc Lêi më ®Çu 1 Ch­¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp ViÖt Nam 2 1.1. Tæng quan vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh s¶n phÈm 2 1.1.1. Mét sè quan niÖm vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh 2 1.1.2. TÝnh tÊt yÕu ph¶i n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ 3 1.1.3. Mét sè chØ tiªu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm 4 1.2. C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh cña s¶n phÈm 8 1.2.1. M«i tr­êng vi m« 8 1.2.2. M«i tr­êng vÜ m« 11 Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm 13 2.1. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu cña s¶n phÈm da giµy ViÖt Nam 13 2.2. Thùc tr¹ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm da giµy ViÖt Nam 17 2.2.1. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm 17 2.2.2. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ 18 2.2.3. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ uy tÝn, sù næi tiÕng vµ thÞ phÇn cña s¶n phÈm 20 2.3. §¸nh gi¸ chung vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm da giµy ViÖt Nam 22 2.3.1. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc 22 2.3.2. Nh÷ng tån t¹i vµ nguyªn nh©n 23 2.4. Nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi ngµnh da giµy ViÖt Nam khi héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi 25 2.5. §Þnh h­íng xuÊt khÈu cña ngµnh da giµy trong nh÷ng n¨m tíi 26 2.6. Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm da giµy xuÊt khÈu ViÖt Nam 27 2.6.1. Gi¶i ph¸p vÒ nguyªn liÖu cña s¶n phÈm da giµy 27 2.6.2. Gi¶i ph¸p vÒ ®¹o t¹o nguån nh©n lùc cña ngµnh da giµy 28 2.6.3. Gi¶i ph¸p vÒ nguån vèn ®Çu t­ 29 2.6.4. Gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña s¶n phÈm da giµy 30 KÕt luËn 32 Tµi liÖu tham kh¶o 33