MỤC LỤC
MỞ ĐẦU . trang 1
CHƯƠNG I : Một số lý luận về nền kinh tế nhiều thành phần
theo định hướng XHCN ở nước ta. Thành phần kinh tế Nhà Nước
và xu thế hội nhập kinh tế ở nước ta hiện nay . trang 3
1.1) Nền kinh tế nhiều thành phần theo định hướng XHCN ở nước ta
hiện nay trang 3
1.1.1) Khái niệm thành phần kinh tế . trang 3
1.1.2) Quan điểm – chủ trương của Đảng về nền kinh tế nhiều
thành phần. trang 4
1.1.2.1) Nhận thức về sở hữu và thành phần kinh tế ở nước
ta. trang 4
1.1.2.2) Chủ trương của Đảng. . trang 4
1.1.3) Tính tất yếu khách quan của nền kinh tế nhiều thành
phần ở nước ta. trang 5
1.2) Vai trò chủ đạo của kinh tế Nhà Nước trong nền kinh tế ở nước
ta. trang 6
1.2.1) Khái niệm kinh tế Nhà Nước. . trang 6
1.2.2) Vai trò của thành phần kinh tế Nhà Nước. . trang 6
1.2.2.1) Vai trò kinh tế. trang 7
1.2.2.2) Vai trò chính trị. trang 7
1.2.2.3) Vai trò xã hội. . trang 7
1.2.3) Các giai đoạn hình thành và phát triển DNNN ở nước ta. trang 8
1.3) Vai trò của kinh tế Nhà Nước ở một số nước trên thế giới. . trang 9
1.4) Tài chính doanh nghiệp đối với sự phát triển nền kinh tế. trang 11
1.4.1) Khái niệm tài chính doanh nghiệp trang 11
1.4.2) Vai trò của tài chính đối với sự hoạt động và phát triển
của doanh nghiệp. . trang 11
1.4.3) Vai trò của tài chính doanh nghiệp đối với sự phát triển
của nền kinh tế quốc dân. . trang 11
1.5) Xu hướng Hội nhập kinh tế thế giới và khu vực. . trang 13
1.5.1) Khái niệm toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế. . trang 13
1.5.1.1) Toàn cầu hóa. . trang 13
1.5.1.2) Hội nhập kinh tế. trang 13
1.5.2) Tác động của hội nhập kinh tế đối với các nước đang
phát triển. trang 14
1.5.2.1) Tác động tích cực trang 15
1.5.2.2) Tác động tiêu cực . trang 16
CHƯƠNG II : Thực trạng hoạt động, tình hình tài chính và năng
lực cạnh tranh của khu vực kinh tế nhà nước ở nước ta trong thời
gian qua trang 19
2.1) Chủ trương của Đảng đối với sự đổi mới và phát triển của thành
phần kinh tế nhà nước. . trang 19
2.1.1) Sự cần thiết phải đổi mới công tác quản lý nhà nước đối
với các DNNN . trang 19
2.1.2) Chủ trương sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp nhà nước của
Đảng. . trang 20
2.1.3) Quá trình sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp nhà nước . trang 21
2.2) Kết quả đạt được của DNNN trong quá trình sắp xếp, đổi mới
vừa qua ở nươc ta . trang 23
2.3) Những nhược điểm tồn tại cần khắc phục của DNNN . trang 30
2.3.1) Hiệu quả và tính cạnh tranh còn thấp. trang 30
2.3.2) Trình độ công nghệ lạc hậu. . trang 33
2.3.3) Quy mô còn nhỏ, dàn trải, chồng chéo. trang 33
2.3.4) Lao động thiếu việc làm, năng suất lao động chưa cao. . trang 35
2.3.5) Trình độ quản lý còn yếu kém. . trang 35
2.3.6) Cơ chế, chính sách còn nhiếu bất cập. trang 35
2.4) Những yếu kém của hoạt động tài chính khu vực kinh tế Nhà
Nước . trang 36
2.5) Năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nước ta trong xu thế
hội nhập. . trang 36
CHƯƠNG III : Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh và
năng lực tài chính đối với khu vực kinh tế nhà nước ở nước ta hiện
nay trong xu thế hội nhập kinh tế . . trang 41
3.1) Nâng cao năng lực cạnh tranh, năng lực tài chính và đẩy nhanh
quá trình hội nhập kinh tế đối với khu vực kinh tế nhà nước ở
nước ta. . trang 41
3.1.1) Đẩy nhanh tiến trình sắp xếp, đổi mới và cổ phần hóa. . trang 42
3.1.2) Cải thiện môi trường kinh doanh . trang 44
3.1.3) Tăng cường thu hút vốn đầu tư, đầu tư đổi mới công
nghệ, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, chống lãng phí và
thất thoát vốn. . trang 44
3.1.4) Đẩy mạnh xuất khẩu, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế. . trang 45
3.1.5) Cải cách hành chánh, nâng cao năng lực quản lý . trang 46
3.2) Đổi mới công tác quản lý của Nhà Nước đối với Ngân sách Nhà
Nước. trang 46
3.3) Tiếp tục quá trình cải cách Hệ thống thu thuế Nhà Nước. trang 50
3.4) Phát triển thị trường tài chính, huy động nguồn lực cho đầu
tư phát triển kinh tế - xã hội để chủ động hội nhập kinh tế
quốc tế trang 55
3.4.1) Tạo môi trường đầu tư thuận lợi, khuyến khích sản xuất
kinh doanh. trang 55
3.4.2) Đẩy mạnh phát triển thị trường tài chính. . trang 56
3.4.3) Đa dạng hóa các kênh và hình thức động viên nguồn lực
cho đầu tư phát triển kinh tế – xã hội. trang 57
KẾT LUẬN . trang 59
Phụ lục.
Tài liệu tham khảo.
777
MỞ ĐẦU
I/ Tính cấp thiết của đề tài :
Kinh tế nhà nước ra đời gắn liền với sự hình thành Nhà Nước và sở hữu
nhà nước. Cũng như các Nhà Nước khác, nước ta trong tất cả các giai đoạn phát
triển của mình đều quan tâm đến sự phát triển của kinh tế nhà nước nói chung và
đặc biệt là các doanh nghiệp nhà nước vì các mục tiêu phát triển kinh tế – chính
trị – xã hội của đất nước trong mỗi thời kỳ. Hiến Pháp nước ta đã khẳng định :
“Kinh tế quốc doanh được củng cố và phát triển, nhất là trong những ngành và
lĩnh vực then chốt, giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân. Cơ sở kinh tế
quốc doanh được quyền tự chủ trong sản xuất, kinh doanh, bảo đảm sản xuất, kinh
doanh có hiệu quả.” (Điều 19 – Hiến Pháp 1992).
Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của khu vực kinh tế nhà nước
luôn là mối quan tâm lớn của Đảng và Nhà Nước. Gần 20 năm qua, kể từ Đại hội
Đảng lần VI, nước ta đã thực hiện nhiều chủ trương, biện pháp tích cực, nhưng
vừa triển khai, vừa tìm tòi, rút kinh nghiệm nhằm đổi mới và nâng cao hiệu quả
hoạt động của khu vực kinh tế nhà nước, trong đó đặc biệt là các doanh nghiệp
nhà nước.
Triển khai thực hiện nghị quyết Đại hội IX của Đảng, Hội nghị Ban
chấp hành trung ương Đảng Khoá IX đã có Nghị quyết 03-NQ/TW về tiếp tục
sắp xếp, đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước đã nêu
:” Kinh tế nhà nước có vai trò quyết định trong việc giữ vững định hướng xã hội
chủ nghĩa, ổn định và phát triển kinh tế, chính trị, xã hội của đất nước. Doanh
nghiệp nhà nước (gồm doanh nghiệp nhà nước giữ 100% vốn và doanh nghiệp nhà
nước giữ cổ phần chi phối) phải không ngừng được đổi mới, phát triển và nâng
cao hiệu quả, giữ vị trí then chốt trong nền kinh tế, làm công cụ vật chất quan
trọng để Nhà Nước định hướng và điều tiết vĩ mô, làm lực lượng nòng cốt, góp
phần chủ yếu để kinh tế nhà nước thực hiện vai trò chủ đạo trong nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa, là chủ lực trong hội nhập kinh tế quốc tế”.
(trích Nghị quyết 03-NQ/TW BCH TW Khoá IX).
Trong bối cảnh nước ta đang chuẩn bị tích cực cho việc đón đầu hội
nhập kinh tế khu vực và thế giới. Để kinh tế nhà nước thực sự vững mạnh giữ vai
trò chủ đạo trong nền kinh tế và có thể cạnh tranh với các thành phần kinh tế
khác trong nước cũng như trên trường quốc tế. Có nhiều phương hướng được đặt
ra, trong đó việc nâng cao năng lực tài chính và năng lực cạnh tranh của khu vực
kinh tế nhà nước là một trong những việc làm cấp thiết.
II/ Mục đích nghiên cứu :
Luận văn được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu những lý luận về nền
kinh tế định hướng xã hội chủ nghĩa, tài chính doanh nghiệp nhà nước và xu thế
hội nhập kinh tế kết hợp với thực trạng hoạt động và khả năng cạnh tranh của
khu vực kinh tế nhà nước, mà biểu hiện là doanh nghiệp nhà nước. Nhằm tìm ra
một số giải pháp phù hợp nâng cao năng lực tài chính và năng lực cạnh tranh của
khu vực kinh tế nhà nước trong bối cảnh hội nhập kinh tế hiện nay.
III/ Đối tượng và phạm vi nghiên cứu :
Luận văn có liên quan đến nhiều lĩnh vực khoa học như : kinh tế, tài
chính, kế toán, kinh tế đối ngoại, pháp luật và các mối quan hệ quốc tế. Tuy
nhiên, luận văn chỉ giới hạn trong phạm vi nghiên cứu tập trung vào việc nâng
cao năng lực cạnh tranh và năng lực tài chính của khu vực kinh tế nhà nước trong
xu thế hội nhập kinh tế khu vực và quốc tế hiện nay ở nươc ta.
IV/ Phương pháp nghiên cứu :
Luận văn được thực hiện dựa trên cơ sở phương pháp luận của Chủ
nghĩa duy vật biện chứng, gắn việc nghiên cứu với hoàn cảnh và điều kiện cụ thể
để việc đánh giá mang tính khách quan thực tế. Ngoài ra còn kết hợp sử dụng
một số phương pháp khác như : phương pháp logic, phương pháp thống kê,
phương pháp phân tích, phương pháp so sánh .
V/ Bố cục của luận văn :
Ngoài Phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm có 3 chương :
Chương I : Một số lý luận về nền kinh tế nhiều thành phần theo định
hướng XHCN ở nước ta. Kinh tế Nhà Nước và xu thế hội nhập
kinh tế ở nước ta hiện nay.
Chương II : Thực trạng hoạt động, tình hình tài chính và năng lực cạnh
tranh của khu vực kinh tế nhà nước ở nước ta trong thời gian
qua.
Chương III : Một số giải pháp nâng cao năng lực tài chính và năng lực
cạnh tranh của khu vực kinh tế nhà nước trong xu thế hội
nhập.
74 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2263 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Nâng cao năng lực cạnh tranh và năng lực tài chính đối với khu vực kinh tế nhà nước ở nước ta hiện nay trong xu thế hội nhập kinh tế, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
o hieäu suaát söû duïng taøi saûn nhaø nöôùc taïi
doanh nghieäp.
Trang 56
- Chuyeån ñoåi caùch phaân loaïi doanh nghieäp coâng ích nhaèm huy ñoäng
moïi taàng lôùp daân cö vaø caùc thaønh phaàn kinh teá cuøng tham gia hoaït ñoäng cung
öùng caùc dòch vuï coâng ích cho xaõ hoäi. Caân ñoái vaø xem xeùt giaûm soá löôïng, thu heïp
phaïm vi hoaït ñoäng theo höôùng chæ duy trì, cuûng coá caùc doanh nghieäp coâng ích gaén
vôùi dòch vuï an ninh, quoác phoøng, nhöõng dòch vuï coâng ích maø caùc thaønh phaàn kinh
teá khaùc khoâng ñöôïc pheùp hoaëc khoâng muoán ñaàu tö ñeå phuïc vuï. Nhaø Nöôùc caàn
cung caáp ñuû voán, duyeät chæ tieâö lao ñoäng vaø quyõ tieàn löông, löïa choïn caùn boä, tieán
haønh kieåm soaùt baûo ñaûm doanh nghieäp coâng ích hoaït ñoäng ñuùùng muïc tieâu, ñoái
töôïng phuïc vuï vaø phaïm vi hoaït ñoäng. Thöïc hieän cô cheá ñaáu thaàu cho vieäc saûn
xuaát, cung öùng saûn phaåm, dòch vuï coâng ích cho moïi ñoái töôïng doanh nghieäp vaø
khuyeán khích caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc tham gia cung öùng dòch vuï coâng coäng
nhaèm ña daïng hoùa vieäc cung öùng dòch vuï coâng ích.
- Boå sung chính saùch ñoái vôùi lao ñoäng trong saép xeáp, cô caáu laïi
doanh nghieäp nhaø nöôùc. Caàn raø soaùt, xaây döïng ñuùng ñònh möùc, ñònh bieân ñeå xaùc
ñònh soá lao ñoäng caàn thieát vaø ñaït hieäu quaû, thöïc hieän nghieâm cheá ñoä hôïp ñoàng
lao ñoäng. Ngoaøi nguoàn trôï caáp töø Baûo hieåm xaõ hoäi, caàn khaån tröông thaønh laäp
Quyõ Baûo hieåm thaát nghieäp ñeå baûo ñaûm cuoäc soáng ngöôøi lao ñoäng trong cô cheá thò
tröôøng. Keát hôïp vieäc giaûi quyeát lao ñoäng doâi dö vôùi vieäc cô caáu vieäc laøm vaø ñaøo
taïo laïi ngheà cho ngöôøi lao ñoäng ñeå giaûi quyeát vieäc laøm.
Vieäc saép xeáp, ñoåi môùi doanh nghieäp nhaø nöôùc qua coå phaàn hoùa nhaèm
naâng cao hieäu quaû doanh nghieäp nhaø nöôùc, laønh maïnh hoùa taøi chính caùc doanh
nghieäp, naâng cao söùc caïnh tranh. Qua ñoù taïo nhöõng moâ hình môùi cho caùc doanh
nghieäp nhaø nöôùc, caùc toång coâng ty nhaø nöôùc noùi rieâng vaø caùc doanh nghieäp Vieät
Nam noùi chung, qua ñoù coù ñöôïc loaïi hình ña sôû höõu trong caùc doanh nghieäp,
thaønh laäp nhöõng taäp ñoaøn kinh teá ñuû maïnh. Maët khaùc caàn chuû ñoäng khaéc phuïc vaø
choáng xu höôùng tích tuï ñoäc quyeàn ñaãn ñeán luõng ñoaïn neàn kinh teá vaø gaây thieät haïi
cho ngöôøi saûn xuaát vaø ngöôøi tieâu duøng.
3.1.2) Caûi thieän moâi tröôøng kinh doanh.
Caûi thieän maïnh meõ moâi tröôøng kinh doanh nhaèm taïo ñieàu kieän thuùc
ñaåy caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc naâng cao hieäu quaû vaø söùc caïnh tranh. Phaùt trieån
ñoàng boä caùc loaïi thò tröôøng, chuyeån maïnh caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh
sang cô cheá thò tröôøng.
Theo giaùo sö Joseph E.Stiglitz – Phoù chuû tòch Ngaân haøng theá giôùi
(World Bank) töø naêm 1997-2000, ñoaït giaûi Nobel kinh teá 2001 – trong chuyeán
thaêm Vieät Nam ngaøy 21/11/2004 nhaän ñònh : quaù trình toaøn caàu hoùa ngaøy caøng
nhanh, ñoøi hoûi vai troø cuûa Nhaø Nöôùc ngaøy caøng phaûi lôùn hôn. Laøm chính saùch
Trang 57
phaûi caân baèng vai troø cuûa thò tröôøng vaø vai troø cuûa Nhaø Nöôùc. Hay noùi cuï theå
hôn, moãi ñaát nöôùc, moãi tænh, thaønh phaûi xaùc ñònh saûn phaåm, ngaønh kinh teá chuû löïc
vaø coù chieán löôïc daøi haïn phaùt trieån saûn phaåm hay ngaønh ñoù vaø vai troø cuûa Nhaø
Nöôùc trong vieäc ñieàu tieát thò tröôøng laø raát quan troïng. Kinh teá thò tröôøng seõ phaùt
trieån toát hôn neáu Nhaø Nöôùc luoân coù nhöõng chính saùch saùt söôøn. (Nguoàn : Baùo
Ngöôøi lao ñoäng soá ra ngaøy 22/11/2004).
Do ñoù Nhaø Nöôùc caàn coù nhöõng chính saùch phaùt trieån ñoàng boä thò
tröôøng phuø hôïp vôùi neàn kinh teá trong töøng thôøi kyø. Trong ñoù vieäc caûi thieän moâi
tröôøng kinh doanh phaûi baét kòp vôùi toác ñoä phaùt trieån cuûa neàn kinh teá, môùi taïo ra
ñoäng löïc thuùc ñaåy kinh teá phaùt trieån vöõng maïnh.
Ban haønh cô cheá, chính saùch xoùa boû caùc loaïi baûo hoä baát hôïp lyù, caùc
cheá ñoä bao caáp ñoái vôùi doanh nghieäp nhaø nöôùc nhö : khoanh nôï, giaõn nôï, xoùa nôï,
buø loã … Chuyeån töø chính saùch hoã trôï tröïc tieáp sang chính saùch hoã trôï giaùn tieáp phuø
hôïp vôùi quy ñònh cuûa WTO vaø taïo ñieàu kieän giuùp caùc doanh nghieäp giaûm caùc chi
phí ñaàu vaøo, naâng cao tính caïnh tranh, xuùc tieán thöông maïi vaø xuaát khaåu ñeå töøng
böôùc ñaùp öùng yeâu caàu hoäi nhaäp, khuyeán khích caùc doanh nghieäp tieáp caän vôùi thò
tröôøng voán, thò tröôøng chöùng khoaùn.
3.1.3) Taêng cöôøng thu huùt voán ñaàu tö, ñaàu tö ñoåi môùi coâng ngheä, naâng
cao hieäu quaû söû duïng voán, choáng laõng phí vaø thaát thoaùt voán.
- Söûa ñoåi, boå sung caùc cô cheá chính saùch nhaèm taïo chuyeån bieán cô
baûn trong thu huùt voán ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi, nhaát laø thu huùt voán ñaàu tö
töø caùc taäp ñoaøn xuyeân quoác gia. Môû roäng danh muïc ñöôïc ñaàu tö nöôùc ngoaøi trong
caùc lónh vöïc thöông maïi, tín duïng, baûo hieåm, vieãn thoâng, quaûng caùo, ñaøo taïo
nguoàn nhaân löïc phuø hôïp vôùi tieán trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Vì nguoàn voán
ñaàu tö tröïc tieáp (FDI) khoâng chæ laø tieàn voán, maø coøn bao haøm caû trình ñoä coâng
ngheä, laø nhöõng saûn phaåm coù tính caïnh tranh cao treân thò tröôøng quoác teá.
- Ñaåy nhanh loä trình aùp duïng cô cheá moät giaù vaø caét giaûm moät soá chi
phí saûn xuaát nhaèm hoã trôï doanh nghieäp naâng cao khaû naêng caïnh tranh vaø xoaù boû
phaân bieät ñoái xöû giöõa caùc nhaø ñaàu tö trong nöôùc vaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi.
- Naâng cao hieäu quaû söû duïng voán baèng caùch choáng laõng phí, thaát
thoaùt, nhaát laø thaát thoaùt trong ñaàu tö xaây döïng cô baûn. Ngoaøi ra caàn phaùt trieån thò
tröôøng khoa hoïc coâng ngheä tieân tieán nhaèm taêng naêng suaát lao ñoäng vaø khaû naêng
caïnh tranh. Giaûm thieåu bao caáp töø ngaân saùch nhaø nöôùc vaø thöïc hieän xaõ hoäi hoaù
hoaït ñoäng cuûa caùc ñôn vò söï nghieäp, hoaït ñoäng coâng ích nhaèm khôi daäy tieàm
naêng cuûa ngaønh dòch vuï coâng ích phaùt trieån nhanh vaø maïnh, ñem laïi lôïi ích coâng
coäng ngaøy caøng cao.
Trang 58
- Ñaàu tö ñoåi môùi coâng ngheä, thieát bò hieän ñaïi caàn ñaëc bieät quan taâm.
Tuy nhieân trong thöïc teá nguoàn voán phuïc vuï cho ñaàu tö ñoåi môùi coâng ngheä taïi
doanh nghieäp khoâng ñuû maø phaûi döïa vaøo voán vay. Nhaø Nöôùc caàn hoã trôï cho vay
öu ñaõi thoâng qua caùc quyõ ñaàu tö phaùt trieån vaø vieäc hình thaønh caùc coâng ty ñaàu tö
taøi chính nhaø nöôùc.
- Thöïc hieän chính saùch khuyeán khích doanh nghieäp söû duïng lôïi
nhuaän ñeå taùi ñaàu tö môû roäng saûn xuaát. Caàn taêng tyû leä trích quyõ ñaàu tö phaùt
trieån töø lôïi nhuaän sau thueá ñoàng thôøi öu ñaõi ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp thuoäc
moät soá ngaønh ngheà nhaát ñònh veà thueá thu nhaäp doanh nghieäp nhaèm söû duïng lôïi
nhuaän cho vieäc taùi ñaàu tö. Vieäc laøm naøy vöøa coù yù nghóa nuoâi döôõng nguoàn thu veà
sau nhöng ñoàng thôøi laïi khuyeán khích vieäc ñaàu tö môû roäng saûn xuaát.
- Ban haønh cô cheá baét buoäc doanh nghieäp phaûi chuû ñoäng xöû lyù nôï vaø
taøi saûn toàn ñoïng trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh, quy ñònh roõ traùch nhieäm
cuûa ngöôøi ñaïi dieän phaàn voán nhaø nöôùc, hoäi ñoàng quaûn trò vaø giaùm ñoác. Thieát laäp
cô cheá kyû luaät thanh toaùn taïo ñieàu kieän cho vieäc xöû lyù nôï vaø taøi saûn toàn ñoïng
thoâng qua caùc coâng ty mua, baùn nôï, coâng ty taøi chính vaø caùc ñònh cheá trung gian
taøi chính.
3.1.4) Ñaåy maïnh xuaát khaåu, chuû ñoäng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá.
Song song vôùi loä trình tham gia Khu vöïc maäu dòch töï do Ñoâng Nam AÙ
(AFTA) vaø vieäc phaùt trieån caùc moái quan heä kinh teá song phöông vôùi caùc nöôùc,
hieän nay nöôùc ta vaãn ñang ñaåy maïnh vieäc ñaøm phaùn gia nhaäp Toå chöùc thöông
maïi theá giôùi (WTO). Caàn söûa ñoåi, boå sung heä thoáng theå cheá vaø naâng cao naêng löïc
toå chöùc thöïc hieän theå cheá nhaèm ñaùp öùng vôùi yeâu caàu ñoåi môùi cuûa ñaát nöôùc vaø phuø
hôïp vôùi caùc quy ñònh chung cuûa WTO.
Vieät Nam ñang phaûi ñoái maët vôùi nhöõng yeâu caàu coøn cao hôn caû tieâu
chuaån bình thöôøng cuûa Toå chöùc thöông maïi theá giôùi WTO trong quaù trình ñaøm
phaùn song phöông, ñaëc bieät laø yeâu caàu veà töï do hoaù thöông maïi. Traû lôøi phoûng
vaán cuûa Thôøi baùo taøi chính Anh (Financial Times ngaøy 14/07/2005), Phoù Thuû
töôùng Vuõ Khoan cho bieát : “Caùc yeâu caàu toû ra khoâng coâng baèng, Vieät Nam laø
moät quoác gia ñang phaùt trieån nhöng trong quaù trình ñaøm phaùn, caùc ñoái taùc laïi ñöa
ra nhöõng yeâu caàu raát cao, thaäm chí cao hôn chuaån cuûa WTO”. Cuï theå laø Hoa Kyø
ñang yeâu caàu Vieät Nam môû cöûa hôn nöõa lónh vöïc vieãn thoâng laø lónh vöïc coù theå
aûnh höôûng tôùi an ninh quoác gia, hoaëc caùc lónh vöïc khaùc nhaïy caûm nhö ngaân haøng
hoaëc nhöõng lónh vöïc maø Vieät Nam khoâng theå giaûi quyeát ngay nhö vi phaïm baûn
quyeàn vaø sôû höõu trí tueä.
Trang 59
Trong thôøi gian qua, Vieät Nam ñaõ ñaåy maïnh toác ñoä ñaøm phaùn gia nhaäp
Toå chöùc thöông maïi theá giôùi. Trong thaùng 6/2005 cuøng vôùi vieäc taïo böôùc tieán môùi
quan troïng trong ñaøm phaùn vôùi Hoa Kyø vaø Canada, chuùng ta cuõng ñaõ keát thuùc
ñaøm phaùn vôùi Nhaät Baûn vaø Haøn Quoác vaø keát thuùc veà maët kyõ thuaät quaù trình ñaøm
phaùn vôùi moät soá ñoái taùc taïi Geneve (Thuïy Só), ñoàng thôøi cuõng ñaõ ñöôïc Trung
Quoác baøy toû uûng hoä maïnh meõ vieäc uûng hoä Vieät Nam gia nhaäp WTO. Ñeán thaùng
7/2005 trong 27 ñoái taùc ñaët vaán ñeà ñaøm phaùn song phöông thì Vieät Nam ñaõ keát
thuùc ñaøm phaùn song phöông vôùi 11 ñoái taùc vaø chính thöùc kyù keát vôùi 7 ñoái taùc goàm
Lieân minh Chaâu Aâu, Argentina, Brazil, Cuba, Chi Leâ, Colombia vaø Singapore.
(Nguoàn : Nguyeân Phong – Vietnamnet ngaøy 16/07/2005; Baùo Tuoåi treû ngaøy
22/07/2005).
Do ñoù, ñeå ñoùn ñaàu hoäi nhaäp, tröôùc heát caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc phaûi
coù bieän phaùp cuï theå ñoåi môùi coâng ngheä nhaèm giaûm chi phí saûn xuaát, naâng cao
chaát löôïng vaø taïo söùc caïnh tranh cuûa saûn phaåm qua vieäc taêng cöôøng xuaát khaåu.
Caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc phaûi xaây döïng chieán löôïc ñoùn ñaàu hoäi nhaäp, nhö theá
thì hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh môùi coù hieäu quaû vaø söùc caïnh tranh treân thò
tröôøng theá giôùi vaø khu vöïc theo ñuùng loä trình hoäi nhaäp, khi maø ñaõ dôõ boû haøng raøo
baûo hoä vaø thueá suaát.
Ngoaøi ra doanh nghieäp nhaø nöôùc xaây döïng chieán löôïc chuû ñoäng ñaàu tö
tröïc tieáp ra nöôùc ngoaøi, vì ñaây cuõng laø moät phöông thöùc xuaát khaåu haøng hoùa giaùn
tieáp thoâng qua xuaát khaåu caùc tö lieäu saûn xuaát vaø nguyeân lieäu, traùnh ñöôïc haøng
raøo baûo hoä cuûa caùc nöôc, ñoàng thôøi cuõng laø cô hoäi coù ñieàu kieän hoïc hoûi kinh
nghieäm, phöông phaùp quaûn lyù tieân tieán, söû duïng ñöôïc chaát xaùm cuûa caùc nöôùc.
3.1.5) Caûi caùch haønh chaùnh, naâng cao naêng löïc quaûn lyù.
Thuû tuïc haønh chaùnh röôøm raø ñang laø trôû ngaïi lôùn trong vieäc thu huùt voán
ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuõng nhö vieäc phaùt trieån cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc. Do
ñoù ñoåi môùi vaø naâng cao hieäu löïc quaûn lyù nhaø nöôùc qua coâng taùc caûi caùch thuû tuïc
haønh chaùnh hieän raát quan troïng nhaèm giuùp cho caùc doanh nghieäp phaùt trieån cuõng
nhö naâng cao naêng löïc caïnh tranh.
- Phaân ñònh roõ chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc vaø chöùc naêng quaûn lyù
saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi doanh nghieäp
taäp trung vaøo vieäc xaây döïng vaø hoaøn thieän khung phaùp lyù, chæ ñaïo vaø xaây döïng
chieán löôïc phaùt trieån doanh nghieäp nhaø nöôùc, taêng cöôøng chöùc naêng giaùm saùt cuûa
nhaø nöôùc trong vieäc chaáp haønh phaùp luaät. Xoaù boû cheá ñoä chuû quaûn theo kieåu
quaûn lyù haønh chính, can thieäp saâu vaøo hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh
nghieäp, laøm maát tính töï chuû vaø töï chòu traùch nhieäm cuûa doanh nghieäp.
Trang 60
- Thoáng nhaát quaûn lyù voán nhaø nöôùc ñaàu tö vaøo caùc doanh nghieäp
theo höôùng xoaù boû chia caét veà quyeàn sôû höõu doanh nghieäp giöõa caùc boä, ngaønh,
ñòa phöông vaø toång coâng ty. Nhaø Nöôùc giöõ vai troø laø nhaø ñaàu tö voán thoáng nhaát
thoâng qua toå chöùc ñaàu tö voán trung gian baèng vieäc thaønh laäp Coâng ty ñaàu tö taøi
chính nhaø nöôùc ñeå naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng, baûo toaøn vaø taêng tröôûng voán nhaø
nöôùc trong doanh nghieäp.
- Taêng cöôøng tính coâng khai, minh baïch veà taøi chính vaø heä thoáng
ñaùnh giaù ruûi ro qua caùc coâng cuï nhö kieåm toaùn, keá toaùn, tö vaán taøi chính … theo
chuaån möïc vaø tieâu chuaån quoác teá phuø hôïp vôi thöïc teá cuûa Vieät Nam.
- Ngoaøi ra vieäc xaây döïng, quy hoaïch vaø ñaøo taïo ñoäi nguõ caùn boä quaûn
lyù doanh nghieäp cuõng coù yù nghóa quyeát ñònh ñoái vôùi quaù trình ñoåi môùi , phaùt trieån
doanh nghieäp. Ngoaøi vieäc naâng cao trình ñoä chuyeân moân, kyõ thuaät vaø giaùo duïc tö
töôûng, caàn khaån tröông xaây döïng caùc tieâu chí vaø quy trình tuyeån choïn, boå nhieäm,
mieãn nhieäm ñoái vôùi caùn boä laõnh ñaïo doanh nghieäp, ngöôøi ñaïi dieän phaàn voán vaø
voán goùp cuûa Nhaø Nöôùc taïi caùc doanh nghieäp, coâng ty coå phaàn.
3.2) Ñoåi môùi coâng taùc quaûn lyù cuûa Nhaø Nöôùc ñoái vôùi ngaân saùch Nhaø Nöôùc.
Gaàn 20 naêm thöïc hieän ñöôøng loái ñoåi môùi töø Ñaïi hoäi Ñaûng laàn VI, ngaân
saùch Nhaø Nöôùc ñaõ coù nhöõng chuyeån bieán tích cöïc, laø moät khaâu taøi chính chuû ñaïo
trong heä thoáng taøi chính, baûo ñaûm duy trì hoaït ñoäng cuûa boä maùy Nhaø Nöôùc vaø laø
moät trong nhöõng coâng cuï ñieàu tieát vó moâ neàn kinh teá. Nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc
cuûa ngaân saùch Nhaø Nöôùc theå hieän chuû yeáu laø :
- Do taêng tröôûng kinh teá vaø ñoåi môùi chính saùch thueá, nöôùc ta ñaõ chuyeån
töø moät ngaân saùch chuû yeáu döïa vaøo ngoaïi vieän, thu khoâng ñuû chi ñaõ tieán tôùi khoâng
nhöõng baûo ñaûm chi thöôøng xuyeân maø coøn coù phaàn tích luõy, chi ñaàu tö phaùt trieån
vaø traû nôï, tieán tôùi chaám döùt phaùt haønh tieàn buø ñaép boäi chi ngaân saùch, hoã trôï ñaéc
löïc cho muïc tieâu choáng laïm phaùt. Theo baùo caùo ñaùnh giaù tình hình thöïc hieän
nhieäm vuï ngaân saùch giai ñoaïn 2001-2005 cuûa Boä Taøi chính thì toång thu ngaân saùch
Nhaø Nöôùc döï kieán thöïc hieän ñaït khoaûng 715 ngaøn tyû ñoàng, vöôït muïc tieâu Ñaïi hoäi
IX ñeà ra laø 620 ngaøn tyû ñoàng.
- Voán ñaàu tö töø ngaân saùch ñaõ chuù troïng ñaàu tö phaùt trieån keát caáu haï
taàng, hoã trôï cho caùc ngaønh kinh teá muõi nhoïn, then choát, töøng böôùc giaûi quyeát coù
hieäu quaû caùc vaán ñeà xaõ hoäi.
- Chi ngaân saùch töøng böôùc ñöôïc cô caáu laïi theo höôùng tieát kieäm, hieäu
quaû, xoaù bao caáp, daøn traûi, ñaùp öùng nhu caàu cuûng coá quoác phoøng, an ninh, traät töï
xaõ hoäi, xoùa ñoùi ngheøo vaø phaùt trieån kinh teá.
Trang 61
Theo baùo caùo tình hình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi naêm 2004 cuûa Boä Keá
hoaïch ñaàu tö thì voán ñaàu tö phaùt trieån toaøn xaõ hoäi thöïc hieän naêm 2004 öôùc ñaït
258,7 ngaøn tyû ñoàng, baèng 104% keá hoaïch naêm vaø taêng gaàn 19% so vôùi thöïc hieän
2003 ñaït 36,3% GDP. Trong ñoù ñaàu tö nguoàn voán ngaân saùch öôùc ñaït 61 ngaøn tyû
ñoàng, baèng 114% keá hoaïch naêm vaø taêng 29,7% so vôùi 2003.
- Luaät ngaân saùch ñaõ ñöôïc ban haønh vaø thöïc hieän taïo ñieàu kieän cho vieäc
thu ñuùng, thu ñuû vaø thu kòp thôøi. Vieäc chi ngaân saùch ñaõ ñöôïc kieåm soaùt thoâng qua
coâng taùc laäp döï toaùn vaø kieåm toaùn ngaân saùch Nhaø Nöôùc.
- Quan heä giöõa ngaân saùch trung öông vaø ñòa phöông theo höôùng taêng
cöôøng quyeàn chuû ñoäng cho ñòa phöông, moät soá ñòa phöông ñaõ taêng soá thu ngaân
saùch, baûo ñaûm laáy thu buø chi khoâng nhöõng ngaân saùch trung öông khoâng coøn caáp
buø maø coøn vaø noäp veà cho trung öông. Theo Baùo caùo phaùt trieån Vieät Nam naêm
2005 cuûa Ngaân haøng theá giôùi (WB) nhaän ñònh : Quoác Hoäi ñöôïc trao quyeàn nhieàu
hôn, chòu traùch nhieäm pheâ duyeät ngaân saùch bao goàm caû vieäc phaân boå ngaân saùch
cho caùc caáp chính quyeàn ñòa phöông. Ngoaøi ra möùc ñoä phaân quyeàn ngaøy caøng roõ
neùt. Khoaûng 44% ngaân saùch Nhaø Nöôùc ñöôïc giao cho ñòa phöông quaûn lyù, ñoàng
thôøi coù nhöõng tieán boä vöõng chaéc trong quaûn lyù taøi chính coâng (Nguoàn : Baùo Tuoåi
treû ngaøy 26/11/2004).
- Tieáp tuïc quaù trình taäp trung caûi caùch vaø kieän toaøn heä thoáng thu thueá
taïo moâi tröôøng taøi chính thuaän lôïi, khuyeán khích saûn xuaát.
- Nhaø Nöôùc ñaõ töøng böôùc caét giaûm caùc khoaûn chi hoã trôï voán cho doanh
nghieäp nhaø nöôùc. Trong giai ñoaïn ñang tieán haønh saép xeáp, ñoåi môùi doanh nghieäp
nhaø nöôùc chuyeån maïnh sang haïch toaùn kinh doanh gaén vôùi thò tröôøng, chuû ñoäng
haïch toaùn, baûo toaøn vaø phaùt trieån voán, kinh doanh coù hieäu quaû, taêng söùc caïnh
tranh.
- Chính saùch khai thaùc caùc nguoàn löïc ngoaøi ngaân saùch Nhaø Nöôùc ñöôïc
chuù troïng, thöïc hieän xaõ hoäi hoùa ñaàu tö, xaõ hoäi hoùa moät soá khoaûn chi ngaân saùch
nhaèm ñaùp öng caùc nhu caàu naâng cao chaát löôïng, chaêm lo cho söï nghieäp giaùo duïc
ñaøo taïo, y teá, vaên hoùa.
- Nhöõng cô cheá, chính saùch veà ngaân saùch ñaõ taïo ñieàu kieän thuùc ñaåy
chuyeån dòch cô caáu kinh teá theo höôùng coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa coù hieäu
quaû, khuyeán khích ñaàu tö xaõ hoäi, môû roäng thò tröôøng, phaùt trieån khoa hoïc coâng
ngheä, phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi caùc vuøng saâu, vuøng xa.
Tuy nhieân hoaït ñoäng ngaân saùch Nhaø Nöôùc vaãn coøn nhöõng khoù khaên vaø
tieàm aån nguy cô maát oån ñònh trong quaù trình hoäi nhaäp phaùt trieån, theå hieän :
Trang 62
- Cô sôû ñeå ñoäng vieân toång saûn phaåm xaõ hoäi vaøo ngaân saùch chöa vöõng
chaéc. Cuï theå laø cô caáu nguoàn thu trong nöôùc taêng chaäm do hieäu quaû neàn kinh teá
coøn thaáp; nguoàn thu ngaân saùch chöa thöïc söï baét nguoàn töø keát quaû saûn xuaát kinh
doanh, töø hieäu quaû chuyeån dòch cô caáu kinh teá maø vaãn bò chi phoái bôûi caùc khoaûn
thu thieáu chaéc chaén, phuï thuoäc yeáu toá beân ngoaøi nhö : thu töø xuaát khaåu daàu thoâ
phuï thuoäc vaøo giaù daàu theá giôùi, thu töø thueá nhaäp khaåu … ñang chieám tyû troïng lôùn
trong toång thu ngaân saùch Nhaø Nöôùc. Ngaân saùch ñòa phöông phuï thuoäc nhieàu vaøo
nguoàn thu töø ñaát, töø xoå soá kieán thieát vaø trôï caáp cuûa ngaân saùch trung öông.
- Chính saùch thueá ñang tieáp tuïc hoaøn thieän coøn nhieàu vaán ñeà caàn giaûi
quyeát, vieäc laøm cho chính saùch thueá ñôn giaûn, roõ raøng, deã thöïc hieän, deã kieåm tra
kieåm soaùt vaãn chöa thöïc hieän ñöôïc. Coâng taùc quaûn lyù, ñieàu haønh thu ngaân saùch
vaãn coøn toàn taïi thaát thu thueá, troán thueá, laäu thueá nhaát laø vieäc thoaùi thu thueá giaù trò
gia taêng. Kieåm soaùt thu nhaäp caù nhaân ñeå laøm cô sôû thu thueá thu nhaäp caù nhaân
chöa thöïc hieän ñöôïc.
- Coâng taùc quaûn lyù vaø giaùm saùt taøi chính trong ñaàu tö xaây döïng cô baûn
coøn loûng leûo daãn ñeán chaát löôïng coâng trình khoâng cao, thaát thoaùt, laõng phí lôùn.
Nôï xaây döïng cô baûn lôùn (naêm 2003 treân 11.000 tyû ñoàng) vaø keùo daøi do coâng taùc
laäp döï aùn, chuaån bò ñaàu tö, quaûn lyù voán coøn haïn cheá.
- Söùc eùp chi ngaân saùch vaãn coøn lôùn do ñoøi hoûi cuûa neàn kinh teá xaõ hoäi
ngaøy caøng cao, trong khi söï phaân boå ngaân saùch coøn tình traïng daøn traûi.
Muïc tieâu naâng cao hieäu quaû söû duïng ngaân saùch Nhaø Nöôùc khoâng theå
taùch rôøi muïc tieâu thöïc hieän caùc nhieäm vuï kinh teá xaõ hoäi, nhaát laø trong giai ñoaïn
taêng cöôøng söùc caïnh tranh, chuaån bò ñeå hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi vaø khu vöïc. Do
ñoù vieäc taêng cöôøng neàn taûng cuûa ngaân saùch Nhaø Nöôùc phaûi ñi ñoâi vôùi vieäc taêng
tröôûng kinh teá, taêng naêng suaát, chaát löôïng vaø hieäu quaû cuûa neàn kinh teá. Ñeå khaéc
phuïc nhöõng khoù khaên, haïn cheá vaø naâng cao hieäu quaû söû duïng ngaân saùch Nhaø
Nöôùc caàn thöïc hieän moät soá giaûi phaùp sau :
- Chính saùch thu ngaân saùch caàn ñöôïc hoaïch ñònh theo höôùng ñoäng
vieân hôïp lyù caùc nguoàn löïc cuûa neàn kinh teá, giaûi quyeát ñöôïc moái quan heä lôïi ích
giöõa Nhaø Nöôùc, doanh nghieäp vaø xaõ hoäi. Nhaèm baûo ñaûm ñuû nguoàn taøi chính ñeå
Nhaø Nöôùc thöïc hieän nhieäm vuï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, an ninh quoác phoøng; taïo
ñoäng löïc caàn thieát cho doanh nghieäp taäp trung voán phaùt trieån saûn xuaát kinh
doanh, thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá. Chuù troïng ñeán xu höôùng hoäi nhaäp kinh teá,
chuyeån ñoåi nguoàn thu ñeå vöøa thöïc hieän ñuùng caùc cam keát quoác teá vöøa baûo ñaûm
nguoàn thu cho ngaân saùch.
Trang 63
- Vieäc chi ngaân saùch caàn tieáp tuïc cô caáu laïi theo höôùng tieát kieäm,
hieäu quaû, caét giaûm daàn caùc khoaûn chi bao caáp. Vieäc chi ngaân saùch phaûi ñöôïc
caân nhaéc treân cô sôû phoái hôïp giöõa voán cuûa ngaân saùch vaø caùc nguoàn löïc taøi chính
khaùc trong xaõ hoäi ñeå baûo ñaûm tinh thieát thöïc vaø hieäu quaû, haïn cheá vay thöông
maïi nöôùc ngoaøi ñeå buø ñaép boäi chi ngaân saùch. Caân ñoái thu chi ngaân saùch ñòa
phöông theo nguyeân taéc chi phaûi caân baèng vôùi thu, toác ñoä chi ñaàu tö phaùt trieån
phaûi lôùn hôn toác ñoä taêng chi thöôøng xuyeân, baûo ñaûm tieát kieäm chi thöôøng xuyeân
ñeå taïo tích luõy töø noäi boä ngaân saùch cho ñaàu tö phaùt trieån.
- Tieáp tuïc hoaøn thieän cô cheá quaûn lyù, ñieàu haønh ngaân saùch, cô cheá
phaân caáp quaûn lyù ngaân saùch, heä thoáng ñònh möùc chi tieâu ngaân saùch cho phuø hôïp,
thöïc hieän coâng khai vaø minh baïch hoaù ngaân saùch caùc caáp. OÅn ñònh nguoàn thu vaø
nhieäm vuï chi cho töøng caáp ngaân saùch ñeå phaùt huy tính töï chuû, naêng ñoäng cuûa
chính quyeàn ñòa phöông cho phuø hôïp vôi tình hình cuï theå cuûa töøng ñòa phöông.
- Tieáp tuïc kieän toaøn heä thoáng chính saùch thueá, ñieàu chænh cô caáu caùc
saéc thueá vaø thueá suaát cho phuø hôïp vôùi yeâu caàu phaùt trieån, hoäi nhaäp kinh teá vaø caùc
cam keát quoác teá. Söûa ñoåi vaø hoaøn thieän caùc loaïi thueá giaùn thu, naâng daàn tyû troïng
thueá tröïc thu trong toång thu ngaân saùch nhaèm taïo moâi tröôøng bình ñaúng, coâng baèng
xaõ hoäi vaø taêng nguoàn thu cho ngaân saùch.
- Chi ñaàu tö töø ngaân saùch phaûi ñöôïc thöïc hieän taäp trung, döùt ñieåm
theo töøng coâng trình traùnh tình traïng chi ñaàu tö daøn traûi keo daøi, nhaèm ñaùp öùng
yeâu caàu tieát vaø hieäu quaû. Chuù yù taäp trung chi ñaàu tö cho caùc vuøng kinh teá troïng
ñieåm ñeå taïo ñoäng löïc phaùt trieån cho caû neàn kinh teá.
- Ñoåi môùi caùc chính saùch öu ñaõi, hoã trôï taøi chính cho vieäc thuùc ñaåy
xuaát khaåu vaø xuùc tieán thöông maïi, tìm kieám thò tröôøng môùi. Môû roäng heä thoáng
baûo hieåm vaø an sinh xaõ hoäi nhaèm huy ñoäng söï tham gia cuûa caùc thaønh phaàn kinh
teá ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà xaõ hoäi. Môû roäng xaõ hoäi hoùa moät soá khoaûn chi ngaân
saùch, thöïc hieän khoaùn chi ñoái vôùi moät soá ñôn vò söï nghieäp nhaèm naâng cao tính töï
chuû vaø tieát kieäm trong chi tieâu.
3.3) Tieáp tuïc quaù trình caûi caùch heä thoáng thu thueá Nhaø Nöôùc.
Coâng cuoäc caûi caùch heä thoáng thueá trong thôøi gian qua ñöôïc tieán haønh
song song vôùi quaù trình ñoåi môùi cuûa neàn kinh teá töø cô cheá quaûn lyù taäp trung quan
lieâu bao caáp sang neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa, toàn taïi
nhieàu thaønh phaàn kinh teá. Veà cô cheá chính saùch ñaõ hình thaønh heä thoáng caùc Luaät
thueá, Phaùp leänh thu phí vaø leä phí bao quaùt ñöôïc haàu heát caùc nguoàn thu, aùp duïng
ñoái vôùi moïi thaønh phaàn kinh teá.
Trang 64
Thueá ñaõ trôû thaønh coâng cuï ñieàu tieát vó moâ neàn kinh teá, thuùc ñaåy saûn
kinh doanh phaùt trieån, khuyeán khích ñaàu tö, khuyeán khích xuaát khaåu, baûo hoä saûn
xuaát trong nöôùc, thuùc ñaåy chuyeån dòch cô caáu kinh teá vaø laø nguoàn thu chuû yeáu
cuûa ngaân saùch Nhaø Nöôùc. Tyû leä ñoäng vieân GDP vaøo ngaân saùch Nhaø Nöôùc ngaøy
caøng taêng : naêm 2000 ñaõ taêng 13,7 laàn so vôùi naêm 1990. Cuï theå naêm 1991 ñaït
13,1% GDP, naêm 1999 ñaït 18,6% GDP; naêm 2000 ñaït 19,7% GDP, naêm 2001 ñaït
20,4% GDP; naêm 2003 ñaït 21,8% GDP, naêm 2004 ñaït 22,8% GDP. Ngoaøi vieäc
baûo ñaûm nhu caàu chi thöôøng xuyeân cuûa ngaân saùch, thueá coøn baûo ñaûm taêng chi
haøng naêm cho ñaàu tö phaùt trieån, traû nôï nöôùc ngoaøi, döï tröõ cho Nhaø Nöôùc. (Nguoàn
: Toång cuïc thueá).
Veà quaûn lyù thu thueá, ñaõ saép xeáp vaø cuûng coá heä thoáng toå chöùc quaûn lyù
thueá thoáng nhaát trong caû nöôùc, coâng taùc quaûn lyù thueá ñaõ chuyeån ñoåi töø phöông
thöùc quaûn lyù cuõ laø cô quan thueá laøm thay vieäc keâ khai vaø tính thueá cuûa doanh
nghieäp sang phöông thöùc môùi laø ñeà cao tính chuû ñoäng, töï giaùc thöïc hieän nghóa vuï
thueá cuûa doanh nghieäp qua vieäc töï keâ khai, töï tính thueá vaø töï noäp vaø töï chòu traùch
nhieäm cuûa doanh nghieäp. Cô quan thueá taäp trung vaøo vieäc höôùng daãn, hoã trôï vaø
kieåm tra vieäc keâ khai, ñoân ñoác thu noäp do ñoù hieäu quaû quaûn lyù thueá ngaøy caøng
naâng cao.
Tuy nhieân heä thoáng chính saùch thu vaø coâng taùc quaûn lyù thueá trong thôøi
gian qua coøn boäc loä nhieàu haïn cheá nhö sau :
- Heä thoáng chính saùch thueá chöa ñieàu tieát heát caùc nguoàn thu trong neàn
kinh teá nhö : chöa ñieàu chænh ñaày ñuû ñoái töôïng chòu thueá, chöa coù thueá baûo veä
moâi tröôøng ñeå ñieàu tieát caùc ñoái töôïng gaây oâ nhieãm nhaèm baûo veä vaø caûi taïo moâi
tröôøng sinh thaùi, chöa coù thueá taøi saûn ñeå ñieàu tieát moät phaàn thu nhaäp cuûa ngöôøi
coù quyeàn sôû höõu, söû duïngnhieàu taøi saûn …
- Chính saùch thueá hieän haønh chöa thaät söï bình ñaúng, coâng baèng veà
nghóa vuï thueá, chöa thuùc ñaåy maïnh meõ chuyeån dòch cô caáu kinh teá. Moãi saéc thueá
coøn coù nhieàu möùc thueá suaát, thueá thu nhaäp doanh nghieäp coøn phaân bieät giöõa ñaàu
tö trong nöôùc vaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi.
- Thueá nhaäp khaåu, thueá tieâu thuï ñaëc bieät coøn naëng veà baûo hoä saûn xuaát
trong nöôùc treân dieän roäng, chöa taïo aùp löïc maïnh ñeå naâng cao söùc caïnh tranh cuûa
saûn phaåm, chöa thuùc ñaåy doanh nghieäp ñaàu tö coâng ngheä vaø naâng cao trình ñoä
quaûn lyù. Do ñoù khi hoäi nhaäp kinh teá vaø gôõ boû haøng raøo thueá quan seõ taïo aùp löïc veà
söùc caïnh tranh. Chöa coù coâng cuï choáng laïi caùc bieän phaùp trôï giaù, chuyeån giaù,
choáng baùn phaù giaù haøng nhaäp khaåu vaøo nöôùc ta.
- Naêng löïc, trình ñoä quaûn lyù thueá coøn coù nhöõng ñieåm chöa ñaùp öùng so
vôùi yeâu caàu quaûn lyù thueá hieän ñaïi, khoa hoïc. Nhaän thöùc veà traùch nhieäm vaø nghóa
Trang 65
vuï thueá cuûa doanh nghieäp chöa cao. Coâng taùc thanh tra, kieåm tra chöa coù bieän
phaùp ngaên chaën kòp thôøi haønh vi gian laän trong vieäc keâ khai thueá. Coâng taùc quaûn
lyù thueá coøn ôû trình ñoä thaáp, chöa xöùng taàm khi nöôùc ta hoäi nhaäp vaø tham gia neàn
kinh teá theá giôùi.
- Vieäc tuyeân truyeàn giaùo duïc, höôùng daãn, giaûi thích chính saùch chöa
chöa thöôøng xuyeân vaø saâu roäng ñeå naâng cao tinh thaàn töï giaùc tuaân thuû, naâng cao
traùch nhieäm cuûa doanh nghieäp vaø cuûa nhaân daân.
Vôùi muïc tieâu laø xaây döïng heä thoáng chính saùch thueá ñoàng boä, coù cô caáu
hôïp lyù vaø hieän ñaïi hoùa coâng taùc quaûn lyù thueá nhaèm baûo ñaûm nguoàn löïc taøi chính
phuïc vuï coâng cuoäc hieän ñaïi hoùa, coâng nghieäp hoùa ñaát nöôùc, taïo söï coâng baèng xaõ
hoäi, ñoäng vieân nguoàn thu vaøo ngaân saùch Nhaø Nöôùc vaø chuaån bò ñoùn ñaàu hoäi nhaäp
kinh teá theá giôùi, caàn thöïc hieän moät soá giaûi phaùp sau :
- Thueá giaù trò gia taêng laø moät trong nhöõng loaïi thueá giaùn thu ñieàu tieát
moät phaàn vaøo thu nhaäp cuûa ngöôøi tieâu duøng. Do ñoù thueá giaù trò gia taêng coù dieän
ñieàu chænh roäng vaø seõ trôû thaønh moät saéc thueá chuû yeáu, chieám tyû troïng cao trong
heä thoáng thueá vaø seõ buø ñaép ñöôïc nguoàn thu thueá nhaäp khaåu khi caét giaûm thueá
suaát theo cam keát quoác teá. Caàn tieáp tuïc hoaøn thieän thueá giaù trò gia taêng theo
höôùng môû roäng dieän chòu thueá, giaûm bôùt soá nhoùm haøng hoaù dòch vuï khoâng chòu
thueá nhaèm oån ñònh nguoàn thu cho ngaân saùch vaø taïo ñieàu kieän cho vieäc tính thueá,
khaáu tröø thueá ñöôïc lieân hoaøn.
- Thueá tieâu thuï ñaëc bieät caàn môû roäng ñoái töôïng chòu thueá tieâu thuï ñaëc
bieät vaø ñieàu chænh thueá suaát ñoái vôùi moät soá haøng hoùa dòch vuï xa xæ, cao caáp nhaèm
höôùng daãn tieâu duøng hôïp lyù, baûo ñaûm tieát kieäm trong tieâu duøng vaø baûo hoä saûn
xuaát trong nöôùc.
-Thueá xuaát nhaäp khaåu trong thôøi gian tôùi thöïc hieän loä trình cam keát
quoác teá phaûi caét giaûm. Tuy nhieân caàn xaây döïng caùc luaät thueá choáng baùn phaù giaù,
thueá choáng trôï caáp, choáng phaân bieät ñoái xöû, vì ñaây laø moät coâng cuï ñeå baûo veä neàn
kinh teá trong hoaït ñoäng thöông maïi quoác teá.
- Thueá thu nhaäp doanh nghieäp laø loaïi thueá tröïc thu ñieàu tieát thu nhaäp
töø keát quaû saûn xuaát kinh doanh, phaûn aùnh trình ñoä vaø hieäu quaû cuûa neàn kinh teá vaø
cuûa doanh nghieäp. Hieän nay do naêng suaát, hieäu quaû vaø möùc tích luõy cuûa neàn kinh
teá nöôùc ta coøn thaáp so vôùi caùc nöôùc, quy moâ cuûa doanh nghieäp coøn nhoû, coâng
ngheä laïc haäu. Do ñoù ñeå neàn kinh teá noùi chung vaø doanh nghieäp phaùt trieån beàn
vöõng, taêng tích luõy voán, khuyeán khích ñaàu tö môû roäng, ñaàu tö chieàu saâu caàn hoaøn
thieän thueá thu nhaäp doanh nghieäp theo höôùng giaûm nghóa vuï thueá. Bôûi vì coù tích
luõy ñeå ñaàu tö phaùt trieån, nhaát laø veà coâng ngheä thì seõ giaûm chi phí saûn xuaát, taêng
Trang 66
naêng suaát lao ñoäng, giaûm giaù thaønh seõ taïo ñoäng löïc naâng cao söùc caïnh tranh, taêng
thu nhaäp, ñoàng thôøi giaù thaønh haï seõ khuyeán khích tieâu duøng, baûo ñaûm cho quaù
trình taùi saûn xuaát, taïo nguoàn tích luõy vaø taêng nguoàn thu töø tieâu duøng noäi ñòa töø ñoù
taïo ñaø cho phaùt trieån beàn vöõng.
- Thueá thu nhaäp caù nhaân laø loaïi thueá tröïc thu, theå hieän traùch nhieäm
vaø nghóa vuï ñoùng goùp cuûa moïi ngöôøi daân cho ngaân saùch Nhaø Nöôùc. Hieän nay
nguoàn thu nhaäp cuûa ñaïi boä phaän daân cö coøn thaáp do ñoù caàn xaây döïng thueá thu
nhaäp caù nhaân theo höôùng vöøa khuyeán khích laøm giaøu hôïp phaùp, vöùa môû roäng
dieän ñoäng vieân moät phaàn thu nhaäp cuûa caù nhaân vaøo ngaân saùch goùp phaàn thöïc
hieän coâng baèng xaõ hoäi.
- Trong xu theá hoäi nhaäp vaø toaøn caàu hoaù, moät trong nhöõng khuyeát ñieåm
cuûa noù laø moâi tröôøng sinh thaùi ngaøy caøng xaáu ñi do bò khai thaùc caïn kieät, oâ
nhieãm. Do ñoù caàn ban haønh thueá baûo veä moâi tröôøng thu vaøo caùc ñoái töôïng gaây
oâ nhieãm nhaèm baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi, choáng chuyeån dòch coâng ngheä baån
vaøo nöôùc ta, ngaên chaën bieán nöôùc ta thaønh baõi raùc cuûa vieäc tieâu thuï raùc thaûi coâng
nghieäp vaø taïo laäp quyõ ñeå caûi taïo moâi tröôøng.
- Khi phaùt trieån neàn kinh teá thò tröôøng, ngaøy caøng laøm phaân hoùa ñôøi
soáng cuûa ngöôøi daân. Do ñoù seõ coù moät boä phaän daân cö sôõ höõu nhieàu loaïi taøi saûn.
Nhaèm ñieàu tieát moät phaàn thu nhaäp töø vieäc sôû höõu taøi saûn, giaûm phaân hoaù giaøu
ngheøo, baûo ñaûm coâng baèng xaõ hoäi vaø taïo laäp quyõ ñeå choáng ñoùi ngheøo. Caàn ban
haønh thueá taøi saûn nhaèm ñieàu tieát moät phaàn thu nhaäp cuûa nhöõng caù nhaân coù
quyeàn sôû höõu, quyeàn söû duïng nhieàu taøi saûn coù giaù trò cao.
- Caàn ban haønh caùc chính saùch khuyeán khích vaø phaùt trieån maïnh
meõ caùc dòch vuï tö vaán thueá, keá toaùn thueá vaø kieåm toaùn. Höôùng daãn ñoái töôïng
noäp thueá thöïc hieän toát coâng taùc keá toaùn, haïch toaùn ñuùng keát quaû saûn xuaát kinh
doanh, vaø xaùc ñònh ñuùng nghóa vuï noäp thueá vôùi Nhaø Nöôùc. Naâng cao tính töï
nguyeän vaø chuû ñoäng trong vieäc töï keâ khai, töï tính thueá vaø töï noäp thueá vaøo ngaân
saùch kòp thôøi vaø ñaày ñuû.
- Ñaåy maïnh coâng taùc thanh tra, kieåm tra veà thueá, nhaát laø coâng taùc
hoaøn thueá nhaèm ngaên chaën kòp thôøi vieäc chieám ñoaït tieàn thueá cuûa Nhaø Nöôùc vaø
caùc tröôøng hôïp troán laäu thueá.
- Hieän ñaïi hoùa coâng taùc quaûn lyù thueá caû veà phöông phaùp quaûn lyù, thuû
tuïc haønh chính, boä maùy toå chöùc vaø naâng cao naêng löïc cuûa ñoäi nguõ caùn boä ñeå
ngang taàm vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø theá giôùi.
Trang 67
3.4) Phaùt trieån thò tröôøng taøi chính, huy ñoäng nguoàn löïc cho ñaàu tö phaùt trieån
kinh teá - xaõ hoäi ñeå chuû ñoäng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá.
3.4.1) Taïo moâi tröôøng ñaàu tö thuaän lôïi, khuyeán khích saûn xuaát kinh
doanh.
Moâi tröôøng ñaàu tö ôû nöôùc ta ngaøy caøng ñöôïc caûi thieän, cuøng vôùi vieäc
tieáp tuïc giöõ vöõng oån ñònh veà tình hình chính trò, xaõ hoäi vaø an ninh, Nhaø Nöôùc ñaõ
chuù troïng taäp trung chæ ñaïo, thaùo gôõ caùc raøo caûn veà voán, cô cheá chính saùch phaùp
luaät vaø caûi caùch thuû tuïc haønh chính, giaûm söï can thieäp tröïc tieáp cuûa Nhaø Nöôùc ñoái
vôùi hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, môû roäng quyeàn töï chuû taøi chính cuûa doanh
nghieäp nhaø nöôùc. Ñaõ taäp trung voán ñaàu tö töø ngaân saùch Nhaø Nöôùc keát hôïp vôùi
daàu tö cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc, baûo ñaûm oån ñònh giaù caû thò tröôøng vaø kìm
cheá laïm phaùt ôû möùc hôïp lyù nhôø ñoù moâi tröôøng ñaàu tö vaø kinh doanh ngaøy caøng
thoâng thoaùng vaø thuaän lôïi.
Tuy nhieân nhöõng naêm gaàn ñaây vieäc suùt giaûm voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi
vaøo Vieät Nam moät phaàn do moâi tröôøng ñaàu tö cuûa nöôùc ta hieän nay keùm thuaän lôïi
hôn moät soá nöôùc trong khu vöïc. Do ñoù caàn taïo moâi tröôøng ñaàu tö thuaän lôïi, haáp
daãn caùc nhaø ñaàu tö vaø khuyeán khích saûn xuaát kinh doanh vaø huy ñoäng ñöôïc toái ña
nguoàn löïc cho phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi.
- Do ñoù caàn tieáp tuïc ñoåi môùi, hoaøn thieän chính saùch ñeå thu heïp vaø ñi
ñeán chaám döùt moïi söï phaân bieät ñoái xöû khoâng bình ñaúng trong caùc quan heä vay
voán tín duïng ngaân haøng, mieãn giaûm thueá, giaù thueâ ñaát, giaù cöôùc dòch vuï vieãn
thoâng, vieäc thueâ vaø tuyeån choïn lao ñoäng … giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá, giöõa
doanh nghieäp nhaø nöôùc vôùi doanh nghieäp daân doanh, giöõa doanh nghieäp trong
nöôùc vôùi doanh nghieäp nöôùc ngoaøi, giöõa ngöôøi trong nöôc vaø ngöôøi nöôùc ngoaøi.
- Ñi ñoâi vôùi vieäc nhanh choùng xoaù boû moïi söï phaân bieät ñoái xöû khoâng
bình ñaúng, phaûi tieáp tuïc ñoåi môùi chính saùch, baûo ñaûm söï oån ñònh, coâng khai,
minh baïch vaø taêng cöôøng söùc caïnh tranh laønh maïnh, choáng bao caáp cuûa Nhaø
Nöôùc daãn tôùi ñoäc quyeàn trong kinh doanh. Tieáp tuïc taêng cöôøng ñaàu tö cuûa Nhaø
Nöôùc vaø khuyeán khích caùc thaønh phaàn kinh teá boû voán ñaàu tö phaùt trieån kinh teá
xaõ hoäi.
- Ngoaøi ra taêng cöôøng caûi caùch haønh chính, töøng böôùc ñieàu chænh giaù
haøng hoùa, dòch vuï do Nhaø Nöôùc ñònh giaù nhö : cöôùc böu ñieän vieãn thoâng, tieàn
thueâ ñaát, giaù maùy bay … ngang baèng caùc nöôùc khu vöïc. Coù cô cheá quaûn lyù vaø
kieåm soaùt caùc maët haøng ñoäc quyeàn, cô cheá choáng baùn phaù giaù vaø cô cheá kieåm
soaùt vieäc chuyeån giaù noäi boä trong doanh nghieäp ñeå baûo ñaûm moâi tröôøng kinh
doanh laønh maïnh.
Trang 68
3.4.2) Ñaåy maïnh phaùt trieån thò tröôøng taøi chính.
Heä thoáng thò tröôøng taøi chính nöôùc ta ñaõ hình thaønh vaø böôùc ñaàu ñaït
ñöôïc nhöõng keát quaû nhaát ñònh trong vieäc phaùt huy caùc nguoàn löïc cho ñaàu tö phaùt
trieån kinh teá. Thò tröôøng chöùng khoaùn sau gaàn naêm naêm hoaït ñoäng ñang coù böôùc
chuyeån ñoäng theo höôùng phaùt trieån laønh maïnh, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc
coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc. Thò tröôøng tieàn teä cuõng ñang töøng böôùc vaän
ñoäng phuø hôïp vôùi cô cheá thò tröôøng. Thò tröôøng dòch vuï taøi chính, keá toaùn, kieåm
toaùn ñaõ töøng böôùc môû roäng quy moâ, phaùt trieån vôùi toác ñoä cao, theo soá lieäu cuûa Boä
Taøi chính ñaït 15% - 18%/ naêm, soá löôïng doanh nghieäp kieåm toaùn nöôùc ngoaøi taïi
hoaït ñoäng Vieät Nam ngaøy caøng taêng taïo ñieàu kieän hoäi nhaäp nhanh vôùi quoác teá.
Thò tröôøng baûo hieåm taêng nhanh veà quy moâ vaø toác ñoä phaùt trieån ñaït treân 30%
naêm. Khung phaùp lyù cho thò tröôøng baát ñoäng saûn böôùc ñaàu ñöôïc thieát laäp.
- Tuy nhieân trong thôøi gian tôùi, caàn tieáp tuïc hoaøn thieän vaø coù chính
saùch taøi chính ñuû maïnh ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho söï phaùt trieån ñoàng boä
caùc thò tröôøng nhö thò tröôøng voán, thò tröôøng chöùng khoaùn, thò tröôøng khoa
hoïc coâng ngheä, thò tröôøng lao ñoäng, thò tröôøng baát ñoäng saûn ñeå vöøa huy ñoäng
theâm ñöôïc nhieàu nguoàn löïc, vöøa naâng cao hieäu quaû söû duïng caùc khoaûn tieàn nhaøn
roãi trong nhaân daân. Ñoàng thôøi coù bieän phaùp ñeå phaùt trieån thò tröôøng taøi chính
hoaøn chænh, coù quy moâ vaø phaïm vi hoaït ñoäng roäng, an toaøn, ñöôïc quaûn lyù, giaùm
saùt chaët cheõ, baûo veä lôïi ích hôïp phaùp cuûa moïi ñoái töôïng tham gia vaø coù khaû naêng
caïnh tranh, chuû ñoäng hoäi nhaäp thò tröôøng taøi chính quoác teá.
- Tieáp tuïc taêng cöôøng, quaûn lyù chaët cheõ vaø söû duïng coù hieäu quaû caùc
khoaûn vay nöôùc ngoaøi thoâng qua vieäc thieát laäp vaø vaän haønh heä thoáng giaùm saùt
nôï quoác gia. Kieåm soaùt caùc nguoàn voán vay nöôùc ngoaøi, ñaëc bieät laø vay ngaén haïn,
baûo ñaûm an ninh taøi chính trong hoäi nhaäp vaø phaùt trieån, chuû ñoäng thöïc hieän caùc
bieän phaùp giaûm nôï quoác gia, taêng cöôøng tích luyõ ñeå töøng böôùc ñöa neàn kinh teá ñi
leân.
Taïi cuoäc Hoäi thaûo toång keát 20 naêm ñoåi môùi cuûa Vieät Nam ngaøy
01/07/2005, trong chuû ñeà thaûo luaän veà döï baùo veà nhu caàu voán ñeå taêng tröôûng cuûa
Vieät Nam vaø caùc bieän phaùp caàn ñöôïc tieán haønh kòp thôøi. Ñeå taêng tröôûng vaø phaùt
trieån, Vieät Nam caàn raát nhieàu voán vaø nguoàn voán aáy phaûi ñöôïc taïo ra töø thò tröôøng
voán chöù khoâng theå troâng caäy maõi vaøo nguoàn vieän trôï phaùt trieån (ODA) hay phuï
thuoäc quaù nhieàu vaøo ñaàu tö nöôùc ngoaøi (FDI). Döï baùo trong töông lai thì nguoàn
voán ODA cho Vieät Nam khoâng theå tieáp tuïc taêng voâ taän, ñeå taêng tröôûng vaø phaùt
trieån Vieät Nam phaûi taïo ra nguoàn voán töø caùc keânh huy ñoäng voán theo cô cheá thò
tröôøng. Thò tröôøng chöùng khoaùn cuûa Vieät Nam coøn nhoû beù, coù nhieàu lyù do laøm
Trang 69
chaäm söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng naøy, trong ñoù coù nguyeân nhaân saâu xa veà quaûn
trò coâng ty. Raát nhieàu doanh nghieäp nhaø nöôùc coå phaàn hoaù veà danh nghóa vaø hình
thöùc coù ñaày ñuû nhö hoäi ñoàng quaûn trò, ban giaùm saùt nhöng laïi khoâng daùm laøm caùo
baïch, khoâng daùm ñeå kieåm toaùn vaø khoâng daùm ghi danh. (Nguoàn : TS Leâ Ñaêng
Doanh, Baùo Tuoåi treû chuû nhaät soá 27-05 ngaøy 10/07/05).
- Do ñoù caàn sôùm ban haønh Luaät Thò tröôøng chöùng khoaùn, phaùt trieån
thò tröôøng coå phieáu treân cô sôû löïa choïn, coå phaàn hoùa moät soá doanh nghieäp nhaø
nöôùc coù quy moâ lôùn, kinh doanh coù hieäu quaû ñeå nieâm yeát.
- Taêng cöôøng thu huùt nguoàn voán ñaàu tö giaùn tieáp töø caùc toå chöùc taøi
chính thoâng qua vieäc caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tö, vì söï coù maët cuûa nguoàn voán
ñaàu tö giaùn tieáp seõ giuùp caùc doanh nghieäp naâng caáp veà voán, quaûn trò vaø ñieàu haønh
cuõng nhö khaû naêng caïnh tranh cuûa doanh nghieäp Vieät Nam treân thò tröôøng.
Theo OÂng Dominic Scriven – giaùm ñoác Toå chöùc taøi chính phi ngaân
haøng Dragon Capital (Anh quoác) – trong soá 200 trieäu ñoâ la Myõ maø quyõ naøy huy
ñoäng ñöôïc trong 10 naêm taïi Vieät Nam, thì ñaõ ñaàu tö khoaûng 80% vaøo hôn 40
doanh nghieäp, ñoù laø caùc coâng ty nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn, ngaân haøng
coå phaàn, doanh nghieäp nhaø nöôùc coå phaàn hoaù. Coøn naêm 2004 nguoàn voán giaùn
tieáp huy ñoäng vaøo Vieät Nam khoaûng töø 100 – 110 trieäu ñoâ la Myõ laø moät con soá
khieâm toán so vôùi tieàm naêng. Vôùi toác ñoä phaùt trieån hieän nay cuûa Vieät Nam thì vieäc
ñaàu tö vaøo caùc ngaønh khaû naêng sinh lôïi lôùn nhö ñieän, theùp, ngaân haøng, vieãn
thoâng, giaùo duïc, y teá … khaû naêng huy ñoäng voán ñaàu tö giaùn tieáp laø raát lôùn vaø coù
khaû naêng huy ñoäng ñöôïc töø caùc toå chöùc taøi chính. Nhöng vaán ñeà quan troïng laø thò
tröôøng voán phaûi thöïc söï phaùt trieån vaø haáp daãn nhaø ñaàu tö, do ñoù caàn caûi thieän moâi
tröôøng ñaàu tö vaø phaùt trieån thò tröôøng taøi chính laønh maïnh nhaèm thu huùt caùc
nguoàn voán töø beân ngoaøi. (Nguoàn : baùo tuoåi treû ngaøy 16/07/2005).
- Toå chöùc thöïc hieän toát thò tröôøng baûo hieåm, toå chöùc laïi caùc coâng ty
baûo hieåm thaønh taäp ñoaøn baûo hieåm coù soá voán lôùn, quy moâ hoaït ñoäng roäng nhaèm
taêng khaû naêng caïnh tranh vôùi caùc coâng ty baûo hieåm nöôùc ngoaøi. Phaùt trieån caùc
coâng ty moâi giôùi baûo hieåm ñeå hoã trôï thò tröôøng baûo hieåm phaùt trieån. Môû roäng giôi
haïn vaø phaïm vi tham gia cuûa nöôùc ngoaøi vaøo heä thoáng thò tröôøng baûo hieåm Vieät
Nam phuø hôïp vôùi yeâu caàu hoäi nhaäp quoác teá vaø khaû naêng caïnh tranh cuûa thò
tröôøng trong nöôùc.
- Naâng cao chaát löôïng cuûa dòch vuï keá toaùn, kieåm toaùn nhaèm ñaùp öùng
cho neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa coù söï quaûn lyù cuûa Nhaø
Nöôùc. Böôùc ñaàu ñaõ ban haønh Luaät keá toaùn, Luaät thoáng keâ, kieåm tra thi vaø caáp
chöùng chæ haønh ngheà keá toaùn, chöùng chæ kieåm toaùn vieân.
Trang 70
Thöïc hieän vieäc chuyeån ñoåi hình thöùc sôû höõu Nhaø Nöôùc ñoái vôùi moät soá
coâng ty kieåm toaùn ñeå môû roäng söï tham gia cuûa moïi thaønh phaàn kinh teá. Ñaøo taïo
caùc chuyeân gia keá toaùn, kieåm toaùn ñeå tieán tôùi thöïc hieän quoác teá hoaù tieâu chuaån,
trình ñoä vaø quy trình nghieäp vuï dòch vuï keá toaùn, kieåm toaùn, baûo ñaûm naâng cao
khaû naêng caïnh tranh, môû roäng thò phaàn cuûa caùc coâng ty kieåm toaùn trong nöôùc vaø
tieán tôùi xuaát khaåu caùc dòch vuï keá toaùn, kieåm toaùn ra nöôùc ngoaøi.
3.4.3) Ña daïng hoùa caùc keânh vaø hình thöùc ñoäng vieân nguoàn löïc cho ñaàu
tö phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi.
- Ngoaøi voán ngaân saùch Nhaø Nöôùc daønh cho ñaàu tö phaùt trieån caàn ña
daïng hoùa caùc coâng cuï thu huùt caùc nguoàn löïc theo cô cheá thò tröôøng baèng caùc hình
thöùc traùi phieáu, coå phieáu, caùc quyõ ñaàu tö, caùc toå chöùc taøi chính trung gian vaø hình
thöùc huy ñoäng voán khaùc thoâng qua keânh thò tröôøng voán, thò tröôøng chöùng khoaùn.
- Chaám döùt vieäc yû laïi vaøo ngaân saùch Nhaø Nöôùc, troâng chôø vaøo voán vay
tín duïng ngaân haøng cuûa doanh nghieäp Nhaø Nöôùc, maø phaûi taïo laäp voán thoâng qua
thò tröôøng voán laø giaûi phaùp cô baûn, laâu daøi ñeå phaùt huy coù hieäu quaû cao nguoàn löïc
cho ñaàu tö.
- Tieáp tuïc thöïc hieän phaùt haønh vaø huy ñoäng coâng traùi vaø traùi phieáu
chính phuû ñeå ñaàu tö caùc coâng trình troïng ñieåm cuûa ñaát nöôùc, nhaèm laøm giaûm aùp
löïc leân ngaân saùch vaø huy ñoäng ñöôïc nguoàn löïc trong daân.
- Hoaøn chænh khung phaùp lyù cho caùc hoaït ñoäng giao dòch, mua baùn,
chuyeån nhöôïng, caàm coá, theá chaáp ñeå naâng cao hieäu quaû söû duïng caùc coâng cuï taïo
voán, taïo ñoäng löïc maïnh ñeå khuyeán khích caùc toå chöùc kinh teá taïo voán thoâng qua
thò tröôøng voán.
- Ñoái vôùi doanh nghieäp nhaø nöôùc môû roäng quyeàn töï chuû taøi chính trong
hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, trong vieäc vay voán, quaûn lyù taøi saûn. Môû roäng vieäc
baùn coå phaàn ra beân ngoaøi ñeå huy ñoäng caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc, taäp trung xöû
lyù döùt ñieåm nôï toàn ñoïng cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc.
W * X
Trang 71
KEÁT LUAÄN
Trong xu theá toaøn caàu hoùa vaø hoäi nhaäp quoác teá, söï tuøy thuoäc laãn nhau
veà kinh teá ngaøy caøng gia taêng, tuy nhieân caùc nöôùc treân theá giôùi ñeàu coi troïng khaû
naêng ñoäc laäp töï chuû veà kinh teá nhaèm baûo ñaûm lôïi ích chính ñaùng cuûa quoác gia
trong caïnh tranh vaø ñeå xaùc laäp moät vò theá chính trò nhaát ñònh. Ñoái vôùi nöôùc ta
hieän nay thì ñoäc laäp töï chuû veà kinh teá phaûi baûo ñaûm moät ñieàu kieän tieân quyeát laø
ñònh höôùng Xaõ hoäi chuû nghóa trong phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi, thöïc hieän coâng
nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Ngoaøi ra ñoäc laäp töï chuû veà kinh teá phaûi laø chuû
ñoäng môû cöûa, hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi, tích cöïc tham gia vaøo giao löu, hôïp taùc,
phaân coâng lao ñoäng quoác teá, treân cô sôû phaùt huy noäi löïc, lôïi theá so saùnh ñeå caïnh
tranh coù hieäu quaû.
Quaù trình ñoåi môùi trong thôøi gian qua, nöôùc ta ñaõ chuû ñoäng hoäi nhaäp
kinh teá theá giôùi vaø khu vöïc. Naêm 1994 laø quan saùt vieân cuûa Hieäp ñònh chung veà
thueá quan vaø maäu dòch (GATT), naêm 1995 thaønh vieân cuûa Hieäp hoäi caùc Quoác gia
Ñoâng Nam AÙ, naêm 1995 laø thaønh vieân chính thöùc cuûa Dieãn ñaøn hôïp taùc kinh teá
Chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông (APEC) vaø trong töông lai gaàn seõ gia nhaäp Toå chöùc
Thöông maïi theá giôùi (WTO). Chöùng toû moät söï ñoäc laäp, chuû ñoäng chuaån bò tích
cöïc cho hoäi nhaäp.
Tuy nhieân, trong neàn kinh teá thò tröôøng thì hoäi nhaäp vaø caïnh tranh laø
hai maët cuûa quaù trình toaøn caàu hoaù. Ñeå hoäi nhaäp ñöôïc thì phaûi ñöông ñaàu vôùi
caïnh tranh vaø caïnh tranh ñöôïc thì seõ hoäi nhaäp thaønh coâng. Do ñoù ñeå ñoùn ñaàu hoäi
nhaäp nöôùc ta caàn naâng cao vò theá caïnh tranh cuûa mình trong khu vöïc vaø quoác teá,
trong ñoù khu vöïc kinh teá Nhaø Nöôc vôùi vai troø chuû ñaïo cuûa neàn kinh teá phaûi thöïc
söï vöõng maïnh, laø choã döïa cho caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc cuøng phaùt trieån.
Ñoåi môùi vaø saép xeáp doanh nghieäp Nhaø Nöôùc laø moät yeâu caàu caáp thieát
hieän nay nhaèm naâng cao naêng löïc hoaït ñoäng, laønh maïnh hoùa tình hình taøi chính
vaø taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh. Neáu tieáp tuïc hoaït ñoäng keùm hieäu quaû seõ trôû
thaønh löïc caûn lôùn cho söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá.
Trong boái caûnh nhö vaäy, khu vöïc kinh teá Nhaø Nöôùc muoán toàn taïi vaø
phaùt trieån caàn phaûi naâng cao naêng löïc taøi chính, hoaït ñoäng coù hieäu quaû ñeå goùp
phaàn naâng cao naêng löïc caïnh tranh treân thò tröôøng vaø giöõ vöõng vai troø chuû ñaïo
cuûa mình trong söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa neàn kinh teá.
X * Y
Trang 72
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1) Nghò quyeát Ñaûng, Hoäi nghò Ban chaáp haønh Trung öông 6 – Khoùa VI.
2) Nghò quyeát Ñaûng, Hoäi nghò Ban chaáp haønh Trung öông 3 – Khoaù IX.
3) GS.TS Nguyeãn Thanh Tuyeàn, “Taøi chính doanh nghieäp”, Nhaø xuaát baûn thoáng
keâ 1994.
4) TS. Traàn Ngoïc Thô, “Taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi”, Nhaø xuaát baûn thoáng
keâ 2003.
5) TS. Traàn Ngoïc Thô, TS. Nguyeãn Ngoïc Ñònh, ThS. Nguyeãn Thò Ngoïc Trang,
TS. Nguyeãn Thò Lieân Hoa, “Taøi chính quoác teá”, Nhaø xuaát baûn thoáng keâ 2000.
6) Mai Ngoïc Cöôøng, “Kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa Vieät
Nam”, Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá quoác daân 2001.
7) GS.TS. Vuõ Ñình Baùch, “Ñoåi môùi, taêng cöôøng thaønh phaàn kinh teá nhaø nöôùc lyù
luaän, chính saùch vaø giaûi phaùp”, Nhaø xuaát baûn chính trò quoác gia 2001.
8) PGS. TS. Traàn Ñình Ty, “Quaûn lyù nhaø nöôùc veà taøi chính tieàn teä”, Nhaø xuaát
baûn lao ñoäng 2002.
9) GS.TS Leâ Vaên Tö, TS. Nguyeãn Quoác Khanh, “Moät soá vaán ñeà veà chính saùch tæ
giaù hoái ñoaùi cho muïc tieâu phaùt trieån kinh teá Vieät Nam”, Nhaø xuaát baûn thoáng
keâ 2000.
10) PGS. TS. Phan Thanh Phoá, “Vieät Nam vôi tieán trình gia nhaäp toå chöùc thöông
maïi theá giôùi”, Nhaø xuaát baûn chính trò quoác gia 2005,
11) Vieän nghieân cöùu quaûn lyù kinh teá tröông öông – Ban chæ ñaïo ñoåi môùi vaø phaùt
trieån doanh nghieäp.
12) Nguyeãn Sinh Huøng, Boä tröôûng Boä Taøi Chính,”Huy ñoäng nguoàn löïc cho ñaàu tö
phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi”, Taïp chí coäng saûn soá 55, 61.
13) TS. Leâ Ñaêng Doanh, “Naêng löïc caïnh tranh cuûa Vieät nam bò tuït haïng”, Baùo
Tuoåi treû 22/10/2004.
14) Vuõ Phaïm Tín, “Hoäi nhaäp kinh teá quoác teá “, Vieän kinh teá TP.Hoà Chi Minh.
15) Taïp chí coäng saûn. Web site
16) Vieän nghieân cöùu quaûn lyù kinh teá trung öông. Web site
17) Boä keá hoaïch ñaàu tö. Web site
18) Boä Taøi chính. Web site
Trang 73
19) Toång cuïc thueá. Web site
20) Toång cuïc thoáng keâ. Web site
21) VietNamNet. Web site
22) Taïp chí kinh teá phaùt trieån, soá 138, 141, 144, 146. Tröôøng Ñaïi hoïc kinh teá
TP.Hoà Chí Minh.
23) GS. TSKH. Taøo Höõu Phuøng, Phoù chuû nhieäm uûy ban kinh teá & ngaân saùch Quoác
Hoäi, “Naâng cao hieäu quaû söû duïng ngaân saùch nhaø nöôùc”, Taïp chí coäng saûn soá
53.
24) Baùo caùo cuûa Boä taøi chính taïi Hoäi nghò saép xeáp, ñoåi môùi doanh nghieäp Nhaø
Nöôùc taïi Haø Noäi ngaøy 15 – 16/03/2004.
25) TSKH. Traàn Nguyeãn Tuyeân, Kinh teá xaõ hoäi Vieât nam 3 naêm 2001-2003, Toång
cuïc thoáng keâ.
26) Löông vaên Töï, Taïp chí thöông maïi, soá 11/2004.
27) Luaän vaên thaïc só Buøi Thò Kim Quy (2001), “Hoaøn thieän cô cheá quaûn lyù taøi
chính ñoái vôùi doanh nghieäp nhaø nöôùc”, Tröôøng Ñaïi hoïc kinh teá TP.HCM.
28) Luaän vaên thaïc só Phan Thò Caåm Thy (2003), “Moät soá giaûi phaùp goùp phaàn naâng
cao naêng löïc taøi chính cho khu vöïc kinh teá nhaø nöôùc ôû Vieät nam trong xu theá
hoäi nhaäp”, Tröôøng Ñaïi hoïc kinh teá TP.HCM.
29) Luaän vaên thaïc só Nguyeãn Thò Kim Chi (2004), “Kinh doanh voán coå phaàn coâng
ty moät phöông thöùc ñaàu tö taøi chính môùi cho thò tröôøng taøi chính taïi Vieät
Nam”, Tröôøng Ñaïi hoïc kinh teá TP.HCM.
30) Baùo Tuoåi treû ngaøy 22/10/2004, 20/11/2004, 22/11/2004, 26/11/2004.
31) Baùo Haûi quan, ngaøy 18/03/2004.
32) Baùo Ngöôøi lao ñoäng, ngaøy 22/11/2004, 26/11/2004, 28/12/2004.
Trang 74
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Nâng cao năng lực cạnh tranh và năng lực tài chính đối với khu vực kinh tế nhà nước ở nước ta hiện nay trong xu thế hội nhập kinh tế.pdf