Đặt vấn đề
Rối loạn lipid máu được xác định khi có thay đổi có tính chất bệnh lý của một hay nhiều thành phần lipid trong máu như cholesterol, triglycerid . Vì lipid không hoà tan trong trong huyết thanh, di chuyển trong máu dưới dạng lipoprotein, nên nhiều tác giả gọi một cách chính xác là chứng rối loạn lipoprotein máu [16].
Rối loạn lipid máu đã được coi là một trong những yếu tố nguy cơ quan trọng trong việc hình thành bệnh vữa xơ động mạch và là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất trong việc gây nên các tai biến của thể vữa xơ động mạch vành. Theo tài liệu của Tổ chức Y tế thế giới, ở các nước phát triển, tử vong nhiều nhất là do bệnh tim (32%) mà chủ yếu là do vữa xơ động mạch, rồi đến tai biến mạch máu não (13%), nhiều hơn hẳn các loại bệnh khác [16], [17], [26].
ở nước ta, bệnh vữa xơ động mạch với các biểu hiện lâm sàng như suy vành, đột tử, nhồi máu cơ tim, nhồi máu não trước đây ít gặp, đang có xu hướng tăng nhanh theo nhịp độ phát triển của xã hội và theo dự báo sẽ trở thành một bệnh đáng lo ngại cho sức khỏe của những người có tuổi. Ngoài bệnh vữa xơ động mạch, rối loạn lipid máu cũng còn được coi là yếu tố nguy cơ quan trọng của một số bệnh tim mạch khác như tăng huyết áp, đái tháo đường Giải quyết rối loạn lipid máu đã trở thành một mục tiêu trong các biện pháp dự phòng tiên phát và thứ phát của các bệnh đó [12], [16].
Hiện nay với những thiết bị hiện đại, các nhà nghiên cứu đã chứng minh được rằng điều trị chứng rối loạn lipid máu không những làm hạn chế được sự tiến triển của các mảng xơ mạch, mà còn làm thoái triển các mảng vữa xơ ngăn ngừa được các tai biến gây tử vong cao [16], [17], [34].
Y học hiện đại có nhiều loại thuốc điều trị rối loạn lipid máu có hiệu quả như: Nhựa trao đổi ion, acid nicotinic, fibrat, statin . Tuy nhiên thuốc còn có một số các tác dụng phụ bất lợi như: Tiêu cơ, rối loạn tiêu hoá, đau đầu, chóng mặt, đỏ da, ngứa, nhịp tim nhanh . Hơn nữa giá thành của thuốc lại khá cao chưa phù hợp với điều kiện kinh tế của đa số bệnh nhân ở Việt Nam hiện nay [16], [34], [47].
Y học cổ truyền Việt Nam và Trung Quốc đã có nhiều nghiên cứu về chứng rối loạn lipid máu và nhận thấy chứng đàm thấp và chứng rối loạn lipid máu có nhiều điểm tương đồng. Vì vậy có thể sử dụng phương pháp điều trị chứng đàm thấp để điều trị chứng rối loạn lipid máu. Một số vị thuốc, bài thuốc có nguồn gốc thảo mộc đã và đang được dùng phổ biến trên lâm sàng. Do thuốc sẵn có, giá thành rẻ, ít độc tính nên có thể dùng kéo dài [17], [49].
Thuốc cholestin gồm những vị thuốc y học cổ truyền được bào chế dưới dạng viên nang, đã được dùng để điều trị cho bệnh nhân tăng cholesterol máu. Song trên lâm sàng chưa có một nghiên cứu đánh gía đầy đủ, khách quan khoa học về tác dụng điều trị và tác dụng không mong muốn của thuốc. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu tác dụng điều trị rối loạn lipid máu của viên cholestin” nhằm hai mục tiêu sau:
1. Đánh giá tác dụng viên cholestin lên một số chỉ số lâm sàng và cận lâm sàng của chứng rối loạn lipid máu nguyên phát.
2. Theo dõi tác dụng không mong muốn của thuốc.
Mục lục
Đặt vấn đề 1
cHƯƠNG 1: Tổng quan tài liệu 3
1.1. Hội chứng rối loạn lipid máu 3
1.1.1. Đại cương về lipid 3
1.1.2. Cấu trúc và thành phần của lipoprotein: 4
1.1.3. Chuyển hoá của lipoprotein 5
1.1.4. Phân loại hội chứng rối loạn lipid máu: 8
1.1.5. Hội chứng rối loạn lipid máu và vữa xơ động mạch: 10
1.1.6. Điều trị hội chứng rối loạn lipid máu : 13
1.2. Quan niệm của y học cổ truyền về rối loạn lipid máu 17
1.2.1. Chứng đàm thấp: 17
1.2.2. Sự tương đồng giữa chứng đàm thấp và chứng rối loạn lipid máu 20
1.2.3. Điều trị chứng đàm thấp 21
1.2.4. Tình hình nghiên cứu thuốc và ứng dụng thuốc y học cổ truyền điều trị chứng rối loạn lipid máu 22
1.3. Thuốc nghiên cứu 25
1.3.1. Thành phần thuốc nghiên cứu 25
1.3.2. Các nghiên cứu đã làm với viên nang cholestin 26
CHƯƠNG 2: Chất liệu, Đối tượng và phương pháp 27
2.1. Chất liệu nghiên cứu 27
2.1.1. Thuốc nghiên cứu: cholestin 27
2.1.2. Thuốc đối chứng : cholestan 27
2.2.2. Tiêu chuẩn loại khỏi nhóm nghiên cứu 29
2.3. Phương pháp nghiên cứu 29
2.4. Chỉ tiêu theo dõi 30
2.4.1. Lâm sàng 30
2.4.2. Cận lâm sàng 30
2.5. Tiêu chuẩn đánh giá kết quả 31
2.5.1. Tiêu chuẩn đánh giá trên cận lâm sàng 31
2.5.2. Tiêu chuẩn đánh giá triệu chứng lâm sàng theo y học cổ truyền 32
2.5.3. Các chỉ tiêu khác 32
2.6. Phương pháp xử lý số liệu 33
CHƯƠNG 3: kết quả nghiên cứu 34
3.1. Đặc điểm của nhóm nghiên cứu 34
3.2. Thay đổi triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng của bệnh nhân trước sau điều trị 41
3.2.1. Thay đổi triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân trước và sau điều trị 41
3.2.2. Thay đổi triệu chứng cận lâm sàng của bệnh nhân trước và sau điều trị 47
CHƯƠNG 4: bàn luận 60
4.1. Đặc điểm bệnh nhân tham gia nghiên cứu 60
4.1.1. Giới tính và tuổi 60
4.1.2. Nghề nghiệp 61
4.1.3. Yếu tố nguy cơ 62
4.2. Tác dụng của cholestin đối với triệu chứng lâm sàng 64
4.2.1. Triệu chứng cơ năng 64
4.2.2. Triệu chứng thực thể 66
4.3. Tác dụng của viên cholestin đối với các chỉ tiêu cận lâm sàng 69
4.3.1. Tác dụng lên thành phần lipid máu 69
4.3.2. Các xét nghiệm khác 71
4.4. Đặc điểm của thuốc nghiên cứu 72
4.5. Tác dụng không mong muốn của viên cholestin 73
Kiến nghị 77
Tài liệu tham khảo
phiếu nghiên cứu
danh sách bệnh nhân
79 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 3217 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Nghiên cứu tác dụng điều trị rối loạn lipid máu của viên cholestin, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
c lîi tiÓu thiazid, nhãm h¹ ¸p øc chÕ beta…
- BÖnh nh©n m¾c bÖnh nhiÔm khuÈn, bÖnh cÊp tÝnh...
- BÖnh nh©n trong qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ sö dông thuèc ®iÒu trÞ kh¸c hoÆc ph¬ng ph¸p ®iÒu trÞ rèi lo¹n lipid m¸u kh¸c.
- C¸c bÖnh nh©n kh«ng tu©n thñ ®iÒu trÞ.
2.3. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu:
- Dïng ph¬ng ph¸p nghiªn cøu l©m sµng ngÉu nhiªn, tiÕn cøu, so s¸nh tríc sau ®iÒu trÞ vµ so s¸nh víi nhãm chøng.
- TÊt c¶ c¸c bÖnh nh©n ®Òu ®îc theo dâi theo mét mÉu phiÕu nghiªn cøu thèng nhÊt, tríc khi ®iÒu trÞ ph¶i vµo viÖn kh¸m bÖnh, bÖnh nh©n ph¶i lµm ®Çy ®ñ c¸c xÐt nghiÖm c¬ b¶n huyÕt häc, xÐt nghiÖm c¸c thµnh phÇn lipid m¸u, xÐt nghiÖm vÒ chøc n¨ng gan, thËn. BÖnh nh©n ®îc kh¸m l¹i, ®¸nh gÝa vµ cÊp thuèc hµng tuÇn.
- Ngµy thø 60 ((D60) cña ®ît ®iÒu trÞ lµm l¹i xÐt nghiÖm c¬ b¶n huyÕt häc, xÐt nghiÖm c¸c thµnh phÇn lipid m¸u, xÐt nghiÖm vÒ chøc n¨ng gan, thËn.
- Gåm 60 bÖnh nh©n ®îc chia lµm hai nhãm:
+ Nhãm A: 30 bÖnh nh©n ®îc híng dÉn ®iÒu chØnh chÕ ®é ¨n, vµ ®iÒu trÞ b»ng thuèc cholestin.
+ Nhãm B: 30 bÖnh nh©n ®îc híng dÉn ®iÒu chØnh chÕ ®é ¨n, vµ ®iÒu trÞ b»ng thuèc cholestan.
2.4. ChØ tiªu theo dâi
bÖnh nh©n ®îc theo dâi c¸c triÖu chøng l©m sµng vµ cËn l©m sµng tríc vµ sau ®iÒu trÞ, cô thÓ nh sau:
2.4.1. L©m sµng:
- M¹ch, huyÕt ¸p ®îc ®o ë t thÕ n»m, b»ng huyÕt ¸p kÕ thñy ng©n, mçi tuÇn ®o mét lÇn ®èi víi bÖnh nh©n kh«ng m¾c bÖnh tim m¹ch, ®o 2 lÇn/ ngµy ®èi víi bÖnh nh©n cã t¨ng huyÕt ¸p.
- ChØ sè khèi c¬ thÓ (BMI):
+ C©n nÆng (kg) vµ ®o chiÒu cao (m): BÖnh nh©n mÆc ¸o quÇn bÖnh viÖn, bá giµy dÐp tríc khi c©n, c©n vµo buæi s¸ng lóc ®ãi, kÕt hîp víi ®o chiÒu cao, khi ®o chiÒu cao bÖnh nh©n ®øng th¼ng ë t thÕ tho¶i m¸i; chÈm, m«ng, gãt ch©n trªn cïng mét mÆt ph¼ng, c©n ®o b»ng c©n y tÕ (SMIC) cña Trung Quèc, tríc vµ sau ®iÒu trÞ.
+ BMI ®îc tÝnh theo c«ng thøc: BMI = c©n nÆng (kg)/ (chiÒu cao)2m
- C¸c triÖu chøng theo y häc cæ truyÒn: ®au ®Çu, chãng mÆt, tøc ngùc, tª b×, mÊt ngñ, mÖt mái, lìi bÖu, rªu lìi tr¾ng nhên, m¹ch ho¹t.
- C¸c thãi quen vµ sinh ho¹t cña bÖnh nh©n: Uèng rîu thêng xuyªn, ¨n nhiÒu dÇu mì, tËp thÓ dôc...
- C¸c biÓu hiÖn bÊt thêng (nÕu cã).
2.4.2. CËn l©m sµng:
- C¸c chØ sè huyÕt häc: sè lîng hång cÇu, b¹ch cÇu, tiÓu cÇu ®îc lµm trªn m¸y ®Õm tù ®éng ABBOT (USA). Theo nguyªn t¾c kû thuËt ®Õm tÕ bµo tù ®éng theo dßng dùa trªn kÝch thíc cña tÕ bµo. C¸c bíc tiÕn hµnh: bÖnh nh©n ®îc lÊy m¸u tÜnh m¹ch b»ng xilanh 1ml, vµo buæi s¸ng tríc khi ¨n, chèng ®«ng b»ng citrat 3,8%, c¸c mÉu m¸u ®îc b¶o qu¶n ë nhiÖt ®é 4 ®é C, sau ®ã ®a vµo ph©n tÝch tù ®éng, sau 1 phót cho kÕt qu¶ (m¸u lÊy xong kh«ng ®Ó qu¸ 6 giê).
- C¸c chØ sè sinh hãa:
+ CT, TG, HDL-c, LDL-c.
+ ALT, AST, ure, creatinin.
BÖnh nh©n ®îc lÊy m¸u tÜnh m¹ch vµo buæi s¸ng tríc khi ¨n, sau ®ã ly t©m t¸ch huyÕt thanh. C¸c kû thuËt ®Þnh lîng ho¹t ®é ALT, AST, ®Þnh lîng ure, creatinin trªn m¸y tù ®éng Hitachi 705.
2.5. Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ kÕt qu¶
§¸nh gi¸ kÕt qu¶ nghiªn cøu theo 4 møc ®é trªn l©m sµng vµ cËn l©m sµng dùa theo nhãm nghiªn cøu l©m sµng Bé Y tÕ Trung Quèc ®· ®Ò xuÊt [55].
2.5.1. Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ trªn cËn l©m sµng:
- §¸nh gi¸ t¸c dông cña thuèc qua sù biÕn ®æi thµnh phÇn lipid m¸u
+ Møc ®é tèt: Khi ®¹t ®îc mét trong c¸c chØ tiªu sau:
CT gi¶m ³ 20%
TG gi¶m ³ 40%
LDL-c gi¶m < 3,9 mmol/l
HDL-c t¨ng ³ 0,259 mmol/l so víi tríc khi ®iÒu trÞ
+ Møc ®é kh¸: Khi ®¹t ®îc mét trong c¸c chØ tiªu sau:
CT gi¶m 10% - 20%
TG gi¶m 20 - 40%
LDL-c gi¶m 3,9 - 4,9 mmol/l
HDL-c t¨ng 0,12 - 0,258 mmol/l
+ Kh«ng t¸c dông: Kh«ng thay ®æi c¸c chØ tiªu hoÆc thay ®æi Ýt (ë díi møc c¸c chØ tiªu cña hiÖu qu¶ kh¸).
+ XÊu ®i: Khi cã mét trong c¸c chØ tiªu sau:
CT t¨ng > 10%
TG t¨ng ³ 10%
LDL-c > 4,9 mmol/l
HDL-c gi¶m ³ 0,12 mmol/l
- C¸c chØ sè cËn l©m sµng kh¸c: So s¸nh sù biÕn ®æi cña c¸c chØ tiªu sinh ho¸ m¸u: AST, ALT, ure, creatinin; c¸c chØ tiªu huyÕt häc: hång cÇu, b¹ch cÇu, tiÓu cÇu tríc vµ sau ®iÒu trÞ.
2.5.2. Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ triÖu chøng l©m sµng theo y häc cæ truyÒn:
- Tèt: Lìi h×nh th¸i c©n ®èi, rªu lìi hÕt tr¾ng nhên, hÕt ®au ®Çu chãng mÆt, hÕt tª mái nÆng nÒ, ngñ ®îc.
- Kh¸: Lìi bÌ Ýt, rªu lìi cßn tr¾ng nhên Ýt, ®au ®Çu chãng mÆt Ýt, tª mái nÆng nÒ Ýt, mÊt ngñ Ýt.
- Kh«ng t¸c dông: Kh«ng thay ®æi c¸c chØ tiªu.
- XÊu: C¸c triÖu chøng kh«ng thay ®æi mµ cßn t¨ng lªn.
2.5.3. C¸c chØ tiªu kh¸c:
So s¸nh sù biÕn ®æi cña c¸c chØ tiªu: c©n nÆng, chØ sè BMI, chØ sè huyÕt ¸p, tríc vµ sau ®ît ®iÒu trÞ.
2.6. Ph¬ng ph¸p xö lý sè liÖu
Sè liÖu thu thËp ®îc xö lý theo thuËt to¸n thèng kª y häc b»ng phÇn mÒm SPSS 13.0. C¸c sè liÖu thèng kª ®îc tr×nh bµy díi d¹ng trung b×nh ± ®é lÖch chuÈn (), tû lÖ %, so s¸nh c¸c gi¸ trÞ trung b×nh b»ng test t, c¸c gi¸ trÞ % b»ng test . Ngìng cã ý nghÜa thèng kª ®îc chän víi ®é tin cËy 95%, sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª khi ( p< 0,05).
Ch¬ng 3
kÕt qu¶ nghiªn cøu
Tham gia nghiªn cøu gåm 60 bÖnh nh©n ®îc chia lµm 2 nhãm:
- Nhãm A: 30 bÖnh nh©n uèng thuèc cholestin.
- Nhãm B: 30 bÖnh nh©n uèng thuèc cholestan.
3.1. §Æc ®iÓm cña nhãm nghiªn cøu
B¶ng 3.1: §Æc ®iÓm chung cña bÖnh nh©n.
C¸c chØ sè nh©n tr¾c
Nhãm A
Nhãm B
p
n=30
n=30
ChiÒu cao (m)
1,57 ± 0,05
1,57 ± 0,06
> 0,05
C©n nÆng (Kg)
58,12 ± 8,66
57,76 ± 6,35
> 0,05
BMI (kg/m2)
23,15 ± 2,29
22,83 ± 2,75
> 0,05
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.1 cho thÊy sù kh¸c biÖt gi÷a hai nhãm bÖnh nh©n kh«ng cã ý nghÜa thèng kª vÒ chiÒu cao, c©n nÆng vµ chØ sè BMI tríc khi ®×ªu trÞ ( p > 0,05).
B¶ng 3.2: Ph©n bè bÖnh nh©n theo nhãm tuæi (theo ph©n lo¹i cña WHO)
Nhãm tuæi
Sè bÖnh nh©n
Tû lÖ %
p
< 45
Nhãm A 4
13,33
p > 0,05
Nhãm B 3
10
45- 60
Nhãm A 22
73,33
p > 0,05
Nhãm B 23
76,67
61-75
Nhãm A 2
6,67
p > 0,05
Nhãm B 3
10
> 75
Nhãm A 2
6,67
p > 0,05
Nhãm B 1
3,33
Tuæi trung b×nh
55,25 ± 8,97
57,35 ± 9,23
p > 0,05
BiÓu ®å 3.1: Ph©n bè bÖnh nh©n theo tuæi ë hai nhãm A, B
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.2 vµ biÓu ®å 3.1 cho thÊy
- Tuæi tõ 45-60 chiÕm tØ lÖ cao nhÊt.
- Tuæi trung b×nh cña bÖnh nh©n ë hai nhãm kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
- Ph©n bè theo nhãm tuæi gi÷a hai nhãm A, B kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
B¶ng 3.3: §Æc ®iÓm vÒ giíi cña hai nhãm
§Æc ®iÓm
Nhãm A (n=30)
Nhãm B (n=30)
p
n
%
n
%
Nam
18
60
16
53,33
p > 0,05
N÷
12
40
14
46,67
p > 0,05
BiÓu ®å 3.2: Ph©n bè bÖnh nh©n theo giíi ë hai nhãm A, B
NhËn xÐt: KÕt qu¶ ë b¶ng 3.2 vµ biÓu ®å 3.2 cho thÊy sù kh¸c biÖt vÒ giíi gi÷a hai nhãm kh«ng cã ý nghÜa thèng kª.
B¶ng 3.4: §Æc ®iÓm vÒ nghÒ nghiÖp cña bÖnh nh©n ë hai nhãm
NghÒ nghiÖp
Nhãm A
Nhãm B
p
n
%
n
%
C¸n bé ®· nghØ hu
2
6,7
1
3,3
> 0,05
C«ng chøc, viªn chøc
23
76,6
22
73,3
> 0,05
Lao ®éng ch©n tay
5
16,7
7
23,4
> 0,05
Céng
30
100
30
100
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.4 cho thÊy
- Sè bÖnh nh©n nghiªn cøu chñ yÕu lµ c«ng chøc, viªn chøc.
- Sè lao ®éng ch©n tay vµ c¸n bé vÒ hu chiÕm tØ lÖ thÊp.
- Sù kh¸c biÖt vÒ nghÒ nghiÖp gi÷a hai nhãm A, B kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
B¶ng 3.5: ChØ sè BMI tríc ®iÒu trÞ (theo ph©n lo¹i ch©u ¸ -Th¸i B×nh D¬ng: Asia-Pacific-Perspectives)
BMI
Nhãm
B×nh thêng
18,5-22,9
D c©n
23-24,9
BÐo ph× ®é I
25-29,9
BÐo ph× ®é II ³30
n
%
n
%
n
%
n
%
A
9
30
9
30
12
40
0
0
B
10
33,3
7
23,3
13
43,3
0
0
p
> 0,05
> 0,05
> 0,05
> 0,05
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.5 cho thÊy bÖnh nh©n ë hai nhãm bÐo ph× ®é I ®Òu cao h¬n so víi BMI b×nh thêng vµ d c©n. Tuy nhiªn sù kh¸c biÖt gi÷a hai nhãm kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p >0,05).
B¶ng 3.6: Mét sè thãi quen sinh ho¹t cña bÖnh nh©n tríc ®iÒu trÞ
Mét sè thãi quen
Nhãm A
Nhãm B
p
n
%
n
%
¡n nhiÒu dÇu, ®¹m thùc vËt
6
20
7
33,3
> 0,05
¡n nhiÒu mì, ®¹m ®éng vËt
18
60
16
46,7
> 0,05
Uèng rîu thêng xuyªn
10
26,7
9
33,3
> 0,05
ThÓ dôc
8
26,7
7
33,3
> 0,05
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.6 cho thÊy
- §a sè bÖnh nh©n cã thãi quen sinh ho¹t vµ ¨n uèng kh«ng hîp lý.
- Nh÷ng thãi quen ¨n uèng vµ sinh ho¹t hîp lý chiÕm tØ lÖ t¬ng ®èi thÊp.
- Sù kh¸c biÖt vÒ thãi quen sinh ho¹t hai nhãm kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
B¶ng 3.7: §Æc ®iÓm thµnh phÇn lipid m¸u
Nång ®é c¸c thµnhphÇn
lipid m¸u
Nhãm A
Nhãm B
p
n=30
n=30
CT (mmol/l)
6,32 ± 0,64
6,19 ± 0,79
> 0,05
TG (mmol/l)
3,21 ± 1,26
3,25 ± 1,33
> 0,05
LDL-c (mmol/l)
3,65 ± 1,08
3,55 ± 1,06
> 0,05
HDL-c (mmol/l)
1,12 ± 0,57
1,09 ± 0,75
> 0,05
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.7 cho thÊy sù kh¸c biÖt vÒ ®Æc ®iÓm thµnh phÇn lipid m¸u ë hai nhãm A, B kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
B¶ng 3.8: Ph©n bè tØ lÖ rèi lo¹n lipid m¸u cña hai nhãm
Thµnh phÇn lipid m¸u
Nhãm A (n=30)
Nhãm B (n=30)
p
n
%
n
%
CT > 6,5 (mmol/l)
20
66,6
22
73,3
> 0,05
TG >2,3 (mmol/l)
18
60
16
53,3
> 0,05
LDL-c > 3,9 (mmol/l)
14
46,6
15
50
> 0,05
HDL-c <0,9 (mmol/l)
vµ CT > 5,2 (mmol/l)
3
10
2
6,6
> 0,05
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.8 cho thÊy
- Sè bÖnh nh©n rèi lo¹n HDL-c chiÕm tØ lÖ thÊp nhÊt
- Ph©n bè tØ lÖ rèi lo¹n lipid m¸u ë hai nhãm kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
3.2. Thay ®æi triÖu chøng l©m sµng vµ cËn l©m sµng cña bÖnh nh©n tríc sau ®iÒu trÞ
3.2.1. Thay ®æi triÖu chøng l©m sµng cña bÖnh nh©n tríc vµ sau ®iÒu trÞ
B¶ng 3.9: Thay ®æi huyÕt ¸p ë nh÷ng bÖnh nh©n cã t¨ng huyÕt ¸p cña hai nhãm A, B
HA (mmHg)
Nhãm A (n=8)
p
Nhãm B (n=5)
p
D0
D60
D0
D60
HATT
152,33 ± 4,02
129,27 ±3,45
¯ 15,14%
<0,01
144,26 ±3,35
140,27 ±3,83
¯ 2,76%
> 0,05
HATTr
89,23 ± 3,87
81,15 ± 2,82
¯ 9%
<0,01
90,02 ± 2,36
88,55 ± 2,76
¯ 1,63%
> 0,05
BiÓu ®å 3.3: Thay ®æi huyÕt ¸p ë bÖnh nh©n cã t¨ng huyÕt ¸p thuéc nhãm A (n=8)
BiÓu ®å 3.4: Thay ®æi huyÕt ¸p ë bÖnh nh©n cã t¨ng huyÕt ¸p
thuéc nhãm B (n=5)
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.9 vµ biÓu ®å 3.3; 3.4 cho thÊy
- BÖnh nh©n t¨ng huyÕt ¸p trong nghiªn cøu nµy ®Òu lµ t¨ng huyÕt ¸p ë giai ®o¹n I,
- Nhãm A cã 8/30 bÖnh nh©n t¨ng huyÕt ¸p, sau ®iÒu trÞ HATT vµ HATTr gi¶m râ rÖt, cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,01).
- Nhãm B cã 5/30 bÖnh nh©n t¨ng huyÕt ¸p, sau ®iÒu trÞ sù biÕn ®æi c¸c trÞ sè huyÕt ¸p kh«ng cã ý nghÜa thèng kª ( p > 0,05).
B¶ng 3.10: Thay ®æi huyÕt ¸p ë bÖnh nh©n cã huyÕt ¸p trong giíi h¹n b×nh thêng ë hai nhãm A, B
Thêi gian
HA
(mmHg)
Nhãm
D0
D60
Thay ®æi (%)
p
HATT
A (n=22)
122,33 ±7,02
119,21 ±6,45
-3,12 (2,55%)
> 0,05
B (n=25)
125,21 ±6,14
121,33 ±6,23
-3,88 (3,09%)
> 0,05
HATTr
A (n=22)
72, 31 ±6,87
71,16 ± 7,81
-1,15 (1,6%)
> 0,05
B (n=25)
75, 28 ±7,06
73,27 ± 7,76
-2,01 (2,67%)
> 0,05
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.10 cho thÊy nh÷ng bÖnh nh©n cã huyÕt ¸p trong giíi h¹n b×nh thêng ë hai nhãm A, B. Sau ®iÒu trÞ sù biÕn ®æi c¸c trÞ sè huyÕt ¸p kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
Thêi gian
ChØ sè
nh©n tr¾c
Nhãm
D0
D60
Thay®æi
(%)
p
C©n nÆng (kg)
A
58,12 ± 8,66
56,46 ± 6,35
- 1,66 (2,85%)
> 0,05
B
57,76 ± 6,35
56,51 ± 6,25
-1,25 (2,16%)
> 0,05
BMI (kg/m2)
A
23,15 ± 2,29
22,53 ±3,75
- 0,62(2,67%)
> 0,05
B
23,43 ± 2,75
23,02 ±4,45
-0,41(1,74%)
> 0,05
B¶ng 3.11: Thay ®æi c¸c chØ sè nh©n tr¾c cña hai nhãm A, B
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.11 cho thÊy
- Nhãm A träng lîng c¬ thÓ gi¶m 2,85% vµ BMI gi¶m ®îc 2,67% so víi tríc khi dïng thuèc. Sù thay ®æi nµy kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
- Nhãm B thay ®æi träng lîng c¬ thÓ vµ BMI gi¶m ®îc 1,74% so víi tríc khi dïng thuèc. Sù thay ®æi nµy kh«ng cã ý nghÜa thèng kª ( p > 0,05).
- Sù thay ®æi chØ sè nh©n tr¾c gi÷a hai nhãm kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (P >0,05).
B¶ng 3.12: Thay ®æi triÖu chøng c¬ n¨ng sau ®iÒu trÞ cña hai nhãm A, B
TriÖu chøng
Nhãm
Sè
BN
Tèt
Kh¸
Kh«ng hiÖu qu¶
p
n
%
n
%
n
%
§au ®Çu
A
18
14
77,7
3
16,7
1
5,6
< 0,05
B
16
9
56,2
4
25
3
18,8
Chãng mÆt
A
17
13
76,5
3
17,7
1
5,8
< 0,05
B
15
8
53,3
4
26,7
3
20
Tøc ngùc
A
10
7
70
2
20
1
10
> 0,05
B
11
6
54,5
3
27,3
2
18,2
DÞ c¶m
A
18
8
44,4
9
50
1
5,6
> 0,05
B
16
7
43,8
8
50
1
6,2
MÊt ngñ
A
10
6
60
3
30
1
10
> 0,05
B
12
6
50
4
33,3
2
16,7
MÖt mái
A
13
8
61,6
4
30,7
1
7,7
> 0,05
B
14
9
64,3
3
21,4
2
14,3
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.12 cho thÊy c¸c triÖu chøng c¬ n¨ng nhøc ®Çu, chãng mÆt, tøc ngùc, dÞ c¶m, mÊt ngñ, mÖt mái cña hai nhãm gi¶m râ rÖt. Trong ®ã triÖu chøng nhøc ®Çu, chãng mÆt ë nhãm A gi¶m nhiÒu h¬n nhãm B cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,05).
B¶ng 3.14: Thay ®æi mét sè triÖu chøng l©m sµng ®Æc thï theoy häc cæ truyÒn cña hai nhãm A, B
TriÖu chøng
Nhãm
Sè BN
Tèt
Kh¸
Kh«ng hiÖu qu¶
p
n
%
n
%
n
%
Lìi bÌ
nhít
A
14
9
64,3
4
28,6
1
7,1
> 0,05
B
13
8
61,5
3
23,1
2
15,4
Rªu lìi
tr¾ng nhên
A
11
8
72,7
2
18,2
1
9,1
< 0,05
B
12
5
41,7
3
25
4
33,3
M¹ch
ho¹t
A
17
12
70,6
4
23,5
1
5,9
> 0,05
B
16
10
62,5
5
31,3
1
6,2
M¹ch
huyÒn ho¹t
A
7
3
42,9
3
42,9
1
14,2
> 0,05
B
9
5
55,6
2
22,2
2
22,2
NhËn xÐt : KÕt qu¶ b¶ng 3.14 cho thÊy c¸c triÖu chøng l©m sµng ®Æc thï theo y häc cæ truyÒn: lìi bÌ nhít, rªu lìi tr¾ng nhên, m¹ch ho¹t hoÆc huyÒn ho¹t ®Òu gi¶m râ rÖt. Trong ®ã triÖu chøng rªu lìi tr¾ng nhên nhãm A gi¶m nhiÒu h¬n nhãm B, sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,05).
3.2.2. Thay ®æi triÖu chøng cËn l©m sµng cña bÖnh nh©n tríc vµ sau ®iÒu trÞ
B¶ng 3.14: Thay ®æi thµnh phÇn lipid m¸u sau 60 ngµy ®iÒu trÞ
cña hai nhãm A, B
Nhãm
Thµnh phÇn lipid m¸u
CT
(mmol/l)
TG
(mmol/l)
HLD-c (mmol/l)
LDL-c (mmol/l)
A
D0 ()
6,32 ± 0,81
3,21 ± 1,26
1,12 ± 0,57
3,65 ± 1,08
D60 ()
5,35 ± 0,88
2,95 ± 1,33
1,30 ± 0,23
3,16 ± 1,03
Thay ®æi (%)
-0,97 (15,3)
-0,26 (8,1)
+0,18(16)
-0,49(13,5)
p
< 0,01
p > 0,05
< 0,01
< 0,05
B
D0 ()
6,19 ± 0,79
3,25 ± 1,13
1,09 ± 0,35
3,55 ± 1,06
D60 ()
5,42 ± 0,83
3,01 ± 1,01
1,24 ± 0,25
3,15 ± 1,04
Thay ®æi (%)
-0,77 (12,4)
-0,24 (7,3)
+0,15 (13,8)
0,40 (11,3)
p
< 0,01
> 0,05
< 0,01
< 0,05
pA-B
> 0,05
> 0,05
> 0,05
> 0,05
BiÓu ®å 3.5: Thay ®æi cholesterol tríc vµ sau ®iÒu trÞ cña hai nhãm A, B
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.14 vµ biÓu ®å 3.5 cho thÊy
- T¹i thêi ®iÓm D0 sù chªnh lÖch chØ sè cholesterol m¸u trung b×nh gi÷a hai nhãm A vµ B lµ 0,13 mmol/l (2,05%). Sù kh¸c biÖt nµy kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
- T¹i thêi ®iÓm D60 chØ sè cholesterol m¸u trung b×nh cña nhãm A lµ 5,35 mmol/l so víi thêi ®iÓm D0 gi¶m ®îc 0,97 mmol/l (15,3%). Sù kh¸c biÖt nµy cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,01).
- T¹i thêi ®iÓm D60 chØ sè cholesterol m¸u trung b×nh cña nhãm B lµ 5,42 mmol/l gi¶m ®îc 0,77 mmol/l (12,4%). Sù kh¸c biÖt nµy cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,01).
- HiÖu qu¶ gi¶m cholesterol m¸u cña nhãm A h¬n nhãm B, tuy nhiªn sù kh¸c biÖt nµy kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
BiÓu ®å 3.6: Thay ®æi triglycerid tríc vµ sau ®iÒu trÞ cña hai nhãm A, B
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.14 vµ biÓu ®å 3.6 cho thÊy
- T¹i thêi ®iÓm D0 sù chªnh lÖch chØ sè triglycerid m¸u trung b×nh gi÷a hai nhãm A vµ B lµ 0,04 mmol/l (1,25%). Sù kh¸c biÖt nµy kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
- T¹i thêi ®iÓm D60 chØ sè triglycerid m¸u trung b×nh cña nhãm A lµ 2,95 mmol/l so víi thêi ®iÓm D0 gi¶m ®îc 0,26 mmol/l (8,1%). Sù kh¸c biÖt nµy kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
- T¹i thêi ®iÓm D60 chØ sè triglycerid m¸u trung b×nh cña nhãm B lµ 3,01 mmol/l gi¶m ®îc 0,24 mmol/l (7,3%). Sù thay ®æi nµy kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
- Thay ®æi triglycerid m¸u sau ®iÒu trÞ cña hai nhãm A, B kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
BiÓu ®å 3.7: Thay ®æi LDL-c tríc vµ sau ®iÒu trÞ cña hai nhãm A, B
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.14 vµ biÓu ®å 3.7 cho thÊy
- T¹i thêi ®iÓm D0 sù chªnh lÖch chØ sè LDL-c m¸u trung b×nh gi÷a hai nhãm A vµ B lµ 0,1 mmol/l (2,7%). Sù kh¸c biÖt nµy kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
- T¹i thêi ®iÓm D60 chØ sè LDL-c m¸u trung b×nh cña nhãm A lµ 3,16 mmol/l so víi thêi ®iÓm D0 gi¶m ®îc 0,49 mmol/l (15,3%). Sù thay ®æi nµy cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,01).
- T¹i thêi ®iÓm D60 chØ sè LDL-c m¸u trung b×nh cña nhãm B lµ 3,15 mmol/l gi¶m ®îc 0,4 mmol/l (13,5%). Sù thay ®æi nµy cã ý nghÜa thèng kª (P < 0,05).
- HiÖu qu¶ gi¶m LDL-c m¸u cña nhãm A h¬n nhãm B, sù kh¸c biÖt nµy kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
BiÓu ®å3.9. Thay ®æi HDL-c tríc vµ sau ®iÒu trÞ
BiÓu ®å 3.8: Thay ®æi HDL-c tríc vµ sau ®iÒu trÞ cña hai nhãm A, B
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.14 vµ biÓu ®å 3.8 cho thÊy
- T¹i thêi ®iÓm D0 sù chªnh lÖch chØ sè HDL-c m¸u trung b×nh gi÷a hai nhãm A vµ B lµ 0,03 mmol/l (2,6%). Sù kh¸c biÖt nµy kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
- T¹i thêi ®iÓm D60 chØ sè HDL-c m¸u trung b×nh cña nhãm A lµ 1,30 mmol/l so víi thêi ®iÓm D0 t¨ng ®îc 0,18mmol/l (16%). Sù kh¸c biÖt nµy cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,05).
- T¹i thêi ®iÓm D60 chØ sè HDL-c m¸u trung b×nh cña nhãm B lµ 1,24mmol/l t¨ng ®îc 0,18 mmol/l (13,8%). Sù thay ®æi nµy cã ý nghÜa thèng kª (P < 0,05).
- Sù thay ®æi HDL-c gi÷a hai nhãm kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
* Thay ®æi cô thÓ cña tõng thµnh phÇn lipid m¸u
B¶ng 3.15: Nh÷ng thay ®æi cô thÓ cña cholesterol m¸u hai nhãm A, B sau ®iÒu trÞ
Nhãm
Thay ®æi
Nhãm A (n=30)
Nhãm B (n=30)
p
n
%
n
%
T¨ng
1
3,3
2
6,7
> 0,05
Kh«ng thay ®æi
2
6,7
1
3,3
> 0,05
Gi¶m < 10%
1
3,3
2
6,7
> 0,05
Gi¶m 10 - 19%
15
50
17
56,6
> 0,05
Gi¶m 20 - 29%
5
16,7
3
10
> 0,05
Gi¶m 30 - 39%
3
10
2
6,7
> 0,05
Gi¶m ³ 40%
3
10
3
10
> 0,05
Céng
30
100
30
100
> 0,05
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.15 cho thÊy ë c¶ hai nhãm chØ sè cholesterol gi¶m 10-19% chiÕm tØ lÖ cao nhÊt: nhãm A cã 15/30 bÖnh nh©n (50%), nhãm B cã17/30 bÖnh nh©n (56,6%). Møc ®é thay ®æi cholesterol á hai nhãm kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
B¶ng 3.16: Nh÷ng thay ®æi cô thÓ cña triglycerid m¸u hai nhãm A, B sau ®iÒu trÞ
Nhãm
Thay ®æi
Nhãm A (n=30)
Nhãm B (n=30)
p
n
%
n
%
T¨ng
2
6,7
3
10
> 0,05
Kh«ng thay ®æi
2
6,7
3
10
> 0,05
Gi¶m < 10%
7
23,3
6
20
> 0,05
Gi¶m 10 - 19%
12
40
10
33,3
> 0,05
Gi¶m 20 - 29%
5
16,7
5
16,7
> 0,05
Gi¶m 30 - 39%
1
3,3
2
6,7
> 0,05
Gi¶m ³ 40%
1
3,3
1
3,3
> 0,05
Céng
30
100
30
100
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.16 cho thÊy ë c¶ hai nhãm chØ sè triglycerid gi¶m 10-19% chiÕm tØ lÖ cao nhÊt: nhãm A cã 12/30 bÖnh nh©n (40%), nhãm B cã10/30 bÖnh nh©n (33,3%). Møc ®é thay ®æi triglycerid ë hai nhãm kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
B¶ng 3.17: Nh÷ng thay ®æi cô thÓ cña LDL-c m¸u hai nhãm A, B sau ®iÒu trÞ
Nhãm
Thay ®æi
Nhãm A (n=30)
Nhãm B (n=30)
p
n
%
n
%
T¨ng
1
3,3
2
6,7
> 0,05
Kh«ng thay ®æi
3
10
3
10
> 0,05
Gi¶m < 10%
4
13,3
4
13,3
> 0,05
Gi¶m 10 - 19%
5
16,7
6
20
> 0,05
Gi¶m 20 - 29%
8
26,7
9
30
> 0,05
Gi¶m 30 - 39%
5
16,7
3
10
> 0,05
Gi¶m ³ 40%
4
13,3
3
10
> 0,05
Céng
30
100
30
100
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.17 cho thÊy ë c¶ hai nhãm chØ sè LDL-c gi¶m 20-29% chiÕm tØ lÖ cao: nhãm A cã 8/30 bÖnh nh©n (26,7%), nhãm B cã 9/30 bÖnh nh©n (30%). Møc ®é thay ®æi LDL-c ë hai nhãm kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
B¶ng 3.18: Nh÷ng thay ®æi cô thÓ cña HDL-c m¸u hai nhãm A vµ B sau ®iÒu trÞ
Nhãm
Thay ®æi
Nhãm A (n=30)
Nhãm B (n=30)
p
n
%
n
%
Gi¶m
2
6,7
2
6,7
> 0,05
Kh«ng thay ®æi
4
13,3
4
13,3
> 0,05
T¨ng < 10%
3
10
2
6,7
> 0,05
T¨ng 10 - 19%
14
46,6
13
43,3
> 0,05
T¨ng 20 - 29%
3
10
5
16,7
> 0,05
T¨ng 30 - 39%
2
6,7
3
10
> 0,05
T¨ng ³ 40%
2
6,7
1
3,3
> 0,05
Céng
30
100
30
100
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.18 cho thÊy ë c¶ hai nhãm chØ sè HDL-c gi¶m 10-19% chiÕm tØ lÖ cao: nhãm A cã 14/30 bÖnh nh©n (46,6%), nhãm B cã 13/30 bÖnh nh©n (43,3%). Møc ®é thay ®æi HDL-c ë hai nhãm kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
B¶ng 3.19: HiÖu qu¶ ®iÒu trÞ cña cholestin lªn c¸c thµnh phÇn lipid ë
hai giíi nam vµ n÷
Thµnh phÇn lipid
Nam (n=18)
Thay ®æi
p
tríc sau
N÷ (n=12)
Thay ®æi
p
tríc sau
D0
D60
D0
D60
CT
6,35 ±0,87
5,17± 0,76
-0,98 (16,4%)
< 0,01
6,14 ± 0,87
5,24±0,67
-0,9 (14,7%)
<0,01
TG
3,25±1,24
2,99 ±1,17
-0,26 (8,4%)
>0,05
3,22± 1,32
2,94 ±1,13
-0,28
(8,7%)
>0,05
LDL-c
3,68 ±1,23
3,07 ±1,34
-0,61 (16,6%)
< 0,01
3,64 ± 0,77
3,17± 0,84
-0,47 (12,9%)
<0,01
HDL-c
1,13±0,22
1,28±0,35
+0,15 (13,2%)
< 0,05
1,09 ± 0,24
1,30±0,32
+0,21
(21,9)
<0,05
p nam vµ n÷
>0,05
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.19 cho thÊy thuèc cã t¸c dông lµm gi¶m cholesterol, gi¶m LDL-c, t¨ng HDL-c mét c¸ch râ rÖt cã ý nghÜa thèng kª ë c¶ nam, n÷ víi p 0,05).
Riªng ®èi víi triglycerid, sù thay ®æi tríc vµ sau ®iÒu trÞ kh«ng cã ý nghÜa thèng kª ë c¶ hai giíi nam vµ n÷ (p>0,05).
3.4. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ theo c¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸
B¶ng 3.20: HiÖu qu¶ ®iÒu trÞ theo c¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸
HiÖu qu¶
Nhãm
HiÖu qu¶ tèt
HiÖu qu¶ kh¸
Kh«ng hiÖu qu¶
XÊu h¬n
n
%
n
%
n
%
n
%
A (n=30)
11
36,7
15
50
3
10
1
3,3
B (n=30)
7
23,3
17
56,7
4
13,3
2
6,7
p A-B
> 0,05
> 0,05
> 0,05
> 0,05
BiÒu ®å 3.9: HiÖu qu¶ ®iÒu trÞ theo c¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.20 vµ biÓu ®å 3.9 cho thÊy
- Nhãm A : HiÖu qu¶ ®iÒu trÞ tèt vµ kh¸ 26/30 bÖnh nh©n (86,7%), kh«ng cã hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ 4/30 bÖnh nh©n (13,3%).
- Nhãm B: HiÖu qu¶ ®iÒu trÞ tèt vµ kh¸ 24/30 bÖnh nh©n (80%), kh«ng cã hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ 6/30 bÖnh nh©n (20%).
- So s¸nh hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ gi÷a hai nhãm th× nhãm A hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ cao h¬n nhãm B lµ 6,7%. Tuy nhiªn sù kh¸c nhau cña hai nhãm kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
3.5. T¸c dông kh«ng mong muèn cña thuèc
B¶ng 3.21: C¸c triÖu chøng l©m sµng kh«ng mong muèn
TriÖu chøng l©m sµng
Nhãm A
Nhãm B
n
%
n
%
N«n – buån n«n
0
0
0
0
Tiªu ch¶y
0
0
0
0
MÈn ngøa
0
0
0
0
MÖt mái
0
1
0
0
Céng
0
3,3
0
0
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.21 cho thÊy thuèc hÇu nh kh«ng g©y t¸c dông kh«ng mong muèn trong 60 ngµy ®iÒu trÞ liªn tôc. Nhãm A cã 1 bÖnh nh©n mÖt mái t¨ng lªn vµo ngµy thø 3, tiÕp tôc dïng thuèc ngµy thø 5 bÖnh nh©n trë l¹i b×nh thêng, ë nhãm B kh«ng ghi nhËn t¸c dông phô nµo cña thuèc.
B¶ng 3.22: Nh÷ng thay ®æi trªn c¸c chØ tiªu sinh hãa kh¸c hai nhãm A, B
ChØ tiªu
theo dâi
Nhãm
D0
D60
p
Ure (mmol/l)
A (n=30)
5,03 ± 1,20
4,91 ±1.0
> 0,05
B (n=30)
5,13 ± 1,18
4,83 ± 1.3
> 0,05
Creatinin (mmol/l)
A (n=30)
86,20 ± 11,8
81,20 ± 9,8
> 0,05
B (n=30)
85,12 ± 12,1
83,21 ± 9,9
> 0,05
ALT (U/l)
A (n=30)
30,23 ± 2,5
29,15 ± 2,7
> 0,05
B (n=30)
29,13 ± 2,7
28,17 ±2,3
> 0,05
AST(U/l)
A (n=30)
28,15 ± 3,2
30,21 ± 2,6
> 0,05
B (n=30)
29,35 ± 2,2
30,19 ± 2,5
> 0,05
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.22 cho thÊy sù thay ®æi ure, creatinin, ALT, AST tríc vµ sau ®iÒu trÞ ë c¶ hai nhãm kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
B¶ng 3.23: Nh÷ng thay ®æi trªn c¸c chØ huyÕt häc cña hai nhãm A, B
ChØ tiªu theo dâi
Nhãm
D0
D60
p
Hång cÇu (T/l)
A (n=30)
3,95 ± 0,11
4,10 ± 0.10
> 0,05
B (n=30)
3,89 ± 0,15
4,12 ± 0.12
> 0,05
B¹ch cÇu (G/l)
A (n=30)
7,15 ± 0,13
6,98 ± 0.21
> 0,05
B (n=30)
7,12 ± 0,12
6,78 ± 0.23
> 0,05
TiÓu cÇu (G/l)
A (n=30)
253,25 ± 3,9
252,15 ± 4,9
> 0,05
B (n=30)
254,21 ± 3,8
251,17 ± 4,8
> 0,05
NhËn xÐt: KÕt qu¶ b¶ng 3.22 cho thÊy sù thay ®æi hång cÇu, b¹ch cÇu, tiÓu cÇu tríc vµ sau ®iÒu trÞ ë c¶ hai nhãm kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
Ch¬ng 4
bµn luËn
4.1.®Æc ®iÓm bÖnh nh©n tham gia nghiªn cøu
4.1.1. Giíi tÝnh vµ tuæi:
* Giíi tÝnh
Tham gia nghiªn cøu gåm 60 bÖnh nh©n, trong ®ã cã 34 nam (56,7 %) vµ 26 n÷ (43,3%). So s¸nh víi nghiªn cøu cña TrÇn ThÞ HiÒn (1996) th× tØ lÖ nam chiÕm 52,92%, tØ lÖ n÷ chiÕm 47,08%, §oµn Quèc Dòng (2001), NguyÔn Nhîc Kim vµ céng sù (1998), Bïi ThÞ MÉn (2004) th× tØ lÖ nam n÷ trong nghiªn cøu cña chóng t«i lµ t¬ng ®¬ng [14], [20], [33], [36].
* Tuæi
Tuæi trung b×nh cña nhãm nghiªn cøu lµ 56,3 tuæi; trong ®ã tuæi thÊp nhÊt lµ 40 vµ tuæi cao nhÊt lµ 77 tuæi. Tuæi tõ 45-60 chiÕm ®a sè cã 45/60 bÖnh nh©n (75%), tuæi trªn 60 cã 8/60 bÖnh nh©n (13,3%) vµ tuæi díi 45 cã 7/60 bÖnh nh©n (11,7%). Tû lÖ nµy t¬ng ®¬ng víi nghiªn cøu cña TrÇn ThÞ HiÒn (1996), NguyÔn Nhîc Kim (1998), Bïi ThÞ MÉn (2004). So víi nghiªn cøu cña TrÞnh §×nh CÇn (1996) trªn 405 bÖnh nh©n rèi lo¹n lipid m¸u, tuæi trung b×nh 45,4 tuæi th× tuæi trung b×nh cña nhãm nghiªn cøu chóng t«i cao h¬n [14], [20], [33], [36].
Nh vËy løa tuæi tõ 45 ®Õn 60 tuæi lµ ®èi tîng chÝnh cña nghiªn cøu. §iÒu nµy phï hîp víi tØ lÖ bÖnh nh©n cã bÖnh tim m¹ch ®i kÌm víi rèi lo¹n lipid m¸u nh: t¨ng huyÕt ¸p, thiÕu m¸u c¬ tim…
Ngoµi ra cßn cã 8/60 bÖnh nh©n (13,3%) kh«ng cã biÓu hiÖn l©m sµng hoÆc bÖnh lý ®i kÌm mµ do ph¸t hiÖn t×nh cê khi kiÓm tra søc kháe ®Þnh kú vµ cã 7/60 bÖnh nh©n (11,7%) díi 45 tuæi. §iÒu nµy cho thÊy r»ng cÇn ph¶i cã chÕ ®é theo dâi ®Þnh kú ®Ó ph¸t hiÖn sím c¸c rèi lo¹n lipid m¸u nh»m ng¨n ngõa nh÷ng biÕn chøng.
Y häc cæ truyÒn cho r»ng con ngêi trªn 40 tuæi thiªn quÝ b¾t ®Çu suy, c«ng n¨ng t¹ng phñ suy gi¶m ®Æc biÖt lµ t¹ng tú, tú khÝ h nhîc mÊt hoÆc gi¶m chøc n¨ng vËn ho¸ thñy thÊp hoÆc thËn d¬ng h kh«ng khai th«ng thñy thÊp, lµm thñy thÊp ®äng l¹i sinh ®µm trÖ.
Theo Y häc hiÖn ®¹i ®é tuæi ngoµi 40 thêng gi¶m ho¹t ®éng, cã nhiÒu thay ®æi trong chu kú sinh häc, ®Æc biÖt lµ ph¶i chÞu nhiÒu stress do hoµn c¶nh sèng mang l¹i...
V× vËy, ngêi ë løa tuæi nµy võa dÔ “ph¸t ph× ”, võa ®ang trªn ®µ “l·o hãa”. §iÒu nµy chøng tá rèi lo¹n lipid m¸u vµ chøng ®µm Èm cña y häc cæ truyÒn cã liªn quan mËt thiÕt ®Õn tuæi.
4.1.2. NghÒ nghiÖp:
§èi tîng nghiªn cøu cña chóng t«i ®a sè lµ c«ng chøc, viªn chøc. Nh÷ng ngêi nµy thêng lao ®éng trÝ ãc, lµm viÖc v¨n phßng ngåi nhiÒu, Ýt ho¹t ®éng thÓ lùc, ¨n uèng kh«ng hîp lý, chÞu t¸c ®éng nhiÒu bëi yÕu tè stress sÏ lµm bÖnh dÔ ph¸t sinh.
Theo y häc cæ truyÒn, tú lµ nguån sinh ra ®µm, tú h cã thÓ do t×nh chÝ: lo, nghÜ, giËn d÷, lµm tæn th¬ng can tú, can méc kh¾c tú thæ lµm tæn th¬ng tú vÞ, lµm tú gi¶m hoÆc mÊt kh¶ n¨ng vËn ho¸ thuû cèc, t©n dÞch tô l¹i thµnh ®µm Èm.
VËn ®éng cã t¸c ®éng bao qu¸t toµn diÖn ®èi víi rèi lo¹n chuyÓn ho¸ lipid, do chuyÓn ho¸ vèn ®îc ®iÒu hoµ bëi nhiÒu hÖ thèng, trong ®ã kh©u quan träng lµ hÖ thèng thÇn kinh trung ¬ng. TËp luyÖn kh«ng chØ lµm cho c¬ thÓ khang kiÖn mµ cßn gióp cho tinh thÇn tho¶ m¸i, gi¶i táa ®îc stress. V× còng nh mäi chøc n¨ng kh¸c trong c¬ thÓ, chøc n¨ng chuyÓn ho¸ lipid nãi chung vµ cholesterol nãi riªng lu«n n»m díi sù kiÓm so¸t ®iÒu chØnh cña thÇn kinh thÓ dÞch nãi chung vµ hÖ thÇn kinh nãi riªng. ChuyÓn ho¸ cholesterol ®Æc biÖt nh¹y c¶m ®èi víi c¸c c¨ng th¼ng mÖt nhäc thÇn kinh vµ c¶m xóc, khi xóc c¶m lo sî sÏ b¾t chÐo sang hÖ thèng chuyÓn ho¸ g©y ra t¨ng cholesterol [13].
Nhãm lao ®éng ch©n tay do vËn ®éng thÓ lùc nhiÒu, Ýt bÞ stress, nªn tØ lÖ m¾c bÖnh Ýt. §èi tîng c¸n bé hu thêng chiÕm tØ lÖ cao trong c¸c nghiªn cøu kh¸c, theo nghiªn cøu cña Bïi ThÞ MÉn (2004), tØ lÖ c¸n bé hu chiÕm 35%, trong nghiªn cøu cña chóng t«i chØ chiÕm 5%.
Theo chóng t«i ®èi tîng c¸n bé hu rÊt quan t©m ®Õn søc kháe vµ do cã nhiÒu thêi gian tËp luyÖn thÓ dôc, chÕ ®é ¨n uèng hîp lý nªn bÖnh rèi lo¹n lipid m¸u Ýt ph¸t sinh.
Theo y häc cæ truyÒn “cöu to¹ th¬ng khÝ”, ý nãi ngêi Ýt vËn ®éng ngåi nhiÒu dÔ lµm tæn th¬ng khÝ h¹i tú, dÔ sinh chøng ®µm thÊp.
§iÒu nµy c¶ y häc hiÖn ®¹i vµ y häc cæ truyÒn ®Òu chøng tá r»ng yÕu tè nghÒ nghiÖp cã t¸c ®éng ®Õn bÖnh rèi lo¹n lipid m¸u.
4.1.3. YÕu tè nguy c¬
* BÐo ph×: KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy tØ lÖ bÐo ph× ë nghiªn cøu lµ 25/60 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 41,7%. TØ lÖ nµy t¬ng ®¬ng víi nghiªn cøu cña Bïi ThÞ MÉn (2004), NguyÔn Nhîc Kim vµ cs (1998).
Do ®iÒu kiÖn kinh tÕ ph¸t triÓn, nªn chÕ ®é ¨n cã nhiÒu protid, lipid, glucid, ¨n Ýt chÊt x¬, dÉn ®Õn thõa n¨ng lîng nªn bÐo ph×. C¸c nghiªn cøu gÇn ®©y trªn thÕ giíi, bÐo ph× thêng ®i ®«i víi rèi lo¹n lipid m¸u vµ dÔ bÞ v÷a x¬ ®éng m¹ch. Theo ph©n lo¹i ngêi lín ch©u ¸ -Th¸i B×nh D¬ng: Asia-Pacific-Perspectives nh÷ng ngêi d c©n nguy c¬ søc kháe b¾t ®Çu t¨ng nhÑ.
Theo y häc cæ truyÒn chøng bÐo ph× thuéc ph¹m vi chøng ®µm Èm, v× vËy ®iÒu trÞ chøng bÐo ph× còng gãp phÇn lµm gi¶m lipid m¸u.
* T¨ng huyÕt ¸p:
Trong nghiªn cøu cña chóng t«i bÖnh nh©n t¨ng huyÕt ¸p 13/60 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 21,6%. KÕt qu¶ cña chóng t«i t¬ng ®¬ng víi kÕt qu¶ nghiªn cøu cña Bïi ThÞ MÉn (2004), cao h¬n kÕt qu¶ nghiªn cøu cña NguyÔn Nhîc Kim vµ cs (1998).
Theo Ph¹m Th¾ng (2003), t¨ng huyÕt ¸p lµ yÕu tè nguy c¬ thø hai ®øng sau rèi lo¹n lipid m¸u g©y v÷a x¬ ®éng m¹ch vµ theo KhuyÕn c¸o cña héi tim m¹ch häc ViÖt Nam vÒ môc ®Ých ®iÒu trÞ (1998) bÖnh nh©n rèi lo¹n lipid m¸u cã nguy c¬ cao khi cã bÖnh suy vµnh, nhåi m¸u c¬ tim, t¨ng huyÕt ¸p... V× vËy, ®èi víi bÖnh nh©n rèi lo¹n lipid m¸u cã t¨ng huyÕt ¸p th× viÖc ®iÒu trÞ t¨ng huyÕt ¸p lµ rÊt cÇn thiÕt.
* ThÓ dôc thÓ thao:
KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy bÖnh nh©n cã thãi quen tËp thÓ dôc thêng xuyªn lµ 22/60 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 36,7%. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña chóng t«i thÊp h¬n nghiªn cøu cña Bïi ThÞ MÉn (2004): thÓ dôc thêng xuyªn nhãm A lµ 63,3% vµ nhãm B lµ 73,3%.
NhiÒu nghiªn cøu cho r»ng c¸c ho¹t ®éng t¨ng cêng thÓ lùc nh: thÓ dôc võa søc, ®i bé, tËp dìng sinh...lµm t¨ng HDL-c. Tuy nhiªn ph¶i tu©n thñ thêi gian tËp luyÖn mçi ngµy tèi thiÓu 30 phót, tËp ®Òu hµng th¸ng hoÆc Ýt nhÊt 3lÇn/tuÇn, v× nÕu ngng tËp th× kÕt qu¶ tèt sÏ mÊt ngay.
* ChÕ ®é ¨n uèng:
KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy bÖnh nh©n ¨n nhiÒu mì, ®¹m ®éng vËt 32/60 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 53,3%. KÕt qu¶ nµy cao h¬n kÕt qu¶ nghiªn cøu cña Bïi ThÞ MÉn (2004), ®©y lµ nh÷ng thãi quen ¨n uèng kh«ng cã lîi cho søc kháe ®Æc biÖt lµ bÖnh rèi lo¹n lipid m¸u vµ t¨ng huyÕt ¸p.
Nh÷ng bÖnh nh©n ¨n uèng theo híng cã lîi cho søc kháe nh dÇu, ®¹m thùc vËt chiÕm tØ lÖ thÊp. Trong khi ®ã bÖnh nh©n uèng rîu, bia thêng xuyªn chiÕm tØ lÖ cao 18/60 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 30%.
ViÖc thay ®æi nh÷ng thãi quen ¨n uèng ®ßi hái ph¶i cÇn thêi gian l©u dµi, v× phô thuéc nhiÒu yÕu tè trong ®ã cã yÕu tè x· héi vµ v¨n ho¸ hiÖn h÷u cña tõng vïng miÒn. Trong nghiªn cøu cña chóng t«i, cã híng dÉn chÕ ®é ¨n kiªng theo híng dÉn cña ViÖn dinh dìng ViÖt Nam. Nh×n chung bÖnh nh©n cã cè g¾ng thùc hiÖn trong thêi gian ®iÒu trÞ.
4.2. t¸c dông cña cholestin §èi víi triÖu chøng l©m sµng
4.2.1. TriÖu chøng c¬ n¨ng
- §au ®Çu lµ triÖu chøng c¬ n¨ng thêng gÆp víi tÝnh chÊt c¨ng, nÆng c¶ ®Çu, trong nghiªn cøu cã 34/60 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 56,60% cã triÖu chøng ®au ®Çu.. KÕt qu¶ nghiªn cøu nµy t¬ng ®¬ng víi kÕt qu¶ nghiªn cøu cña V¬ng Kim Chi (2004), “Nghiªn cøu t¸c dông cña dìng sinh gãp phÇn ®iÒu chØnh chøng rèi lo¹n lipid m¸u”: ë nhãm A cã 26/46 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 54,17%, nhãm B cã 20/46 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 47,62%. Vµ nghiªn cøu cña §oµn Quèc Dòng (2001), “Nghiªn cøu t¸c dông ®iÒu chØnh héi chøng rèi lo¹n lipid m¸u cña bµi thuèc nhÞ trÇn thang”: ë nhãm A cã 16/30 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 53,33%, nhãm B cã 17/30 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 56,67%.
Sau ®iÒu trÞ sè bÖnh nh©n nhãm A ®¹t kÕt qu¶ tèt 14/18 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 77,8%, kÕt qu¶ kh¸ 3/18 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 16,6% vµ kh«ng hiÖu qu¶ 1/18 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 5,6%.
Theo Ph¹m Khuª gÆp nhiÒu triÖu chøng ®au ®Çu ë 91% bÖnh nh©n bÞ bÖnh v÷a x¬ ®éng m¹ch giai ®o¹n sím. Vµ theo NguyÔn Nhîc Kim vµ céng sù (1998) gÆp triÖu chøng nµy ë 71% bÖnh nh©n [8], [14], [28].
- TriÖu chøng chãng mÆt ë nhãm A lµ 17/30 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 56,7%, sau ®iÒu trÞ sè bÖnh nh©n ®¹t kÕt qu¶ tèt ®¹t 13/17 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 76,5%, kÕt qu¶ kh¸ 3/17 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ (17,6% vµ kh«ng hiÖu qu¶ 1/17 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 5,9%.
Theo y häc cæ truyÒn ®au ®Çu, chãng mÆt thuéc ph¹m vi chøng “®Çu thèng”, “huyÔn vùng”. §an khª t©m ph¸p cho r»ng: “kh«ng cã ®µm th× kh«ng thµnh huyÔn, kh«ng cã háa th× kh«ng thµnh vùng” Viªn cholestin cã t¸c dông bæ can thËn, thanh nhiÖt trõ thÊp, ho¹t huyÕt nªn c¶i thiÖn râ rÖt c¸c triÖu chøng ®au ®Çu, chãng mÆt.
- TriÖu chøng ®au ngùc gÆp ë 10/30 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 33,3% møc ®é nÆng ngùc vµ ®au nhãi tho¸ng qua, sau ®iÒu trÞ ®¹t hiÖu qu¶ tèt 7/10 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 70%, hiÖu qu¶ kh¸ lµ 2/10 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 20% vµ kh«ng hiÖu qu¶ 1/10 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 10%.
Theo y häc cæ truyÒn, tøc ngùc thuéc ph¹m vi chøng “hung tý”, “t©m quÝ”... nguyªn nh©n bÖnh lµ do c«ng n¨ng c¸c t¹ng t©m, can, thËn bÞ gi¶m sót lµm cho khÝ trÖ huyÕt ø g©y hiÖn tîng ®au tøc ngùc. Do vËy, khi dïng choletin cã t¸c dông ho¹t huyÕt, bæ can thËn nªn triÖu chøng tøc ngùc c¶i thiÖn râ rÖt.
- TriÖu chøng dÞ c¶m chñ yÕu lµ c¶m gi¸c tª mái vïng cæ g¸y, da ®Çu, hoÆc tª mái tø chi tõng lóc. Nhãm A cã 18/30 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 60%, nhãm B cã 11/30 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 36,7%. TØ lÖ nµy thÊp h¬n so víi nghiªn cøu cña Bïi ThÞ MÉn (2004). Sau ®iÒu trÞ triÖu chøng dÞ c¶m gi¶m nhiÒu 8/18 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 44,4%, gi¶m kh¸ 9/18 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 50% vµ kh«ng hiÖu qu¶ 1/18 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 5,6%.
DÞ c¶m lµ biÓu hiÖn sím cña chøng v÷a x¬ ®éng m¹ch. Theo y häc cæ truyÒn tª b× thuéc chøng “ma méc” nguyªn nh©n lµ do ®µm thÊp, huyÕt trÖ dån vµo kinh l¹c mµ g©y nªn. Viªn nang cholestin cã t¸c dông ho¹t huyÕt nªn lµm gi¶m triÖu chøng dÞ c¶m.
- Rèi lo¹n giÊc ngñ: chñ yÕu lµ khã vµo giÊc ngñ, giÊc ngñ kh«ng s©u, dÔ tØnh giÊc, gÆp ë 10/30 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 33,3%. Nguyªn nh©n lµ do tuæi cao can, thËn h, can kh«ng tµng huyÕt. Viªn nang cholestin cã t¸c dông bæ can thËn gióp cho can tµng huyÕt nªn c¶i thiÖn triÖu chøng mÊt ngñ. Sau ®iÒu trÞ cã 6/10 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 60% trë vÒ giÊc ngñ b×nh thêng, 3/10 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 30% ngñ kh¸ h¬n vµ cã 1 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 10% vÉn cßn mÊt ngñ.
- TriÖu chøng mÖt mái: BÖnh nh©n cã c¶m gi¸c mÖt mái nÆng nÒ toµn th©n gÆp ë 13/30 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 43,3. Y häc cæ truyÒn cho r»ng ®µm thÊp trë trÖ l©u ngµy tæn th¬ng phÇn khÝ, tú h kh«ng nu«i dìng ®îc c¬ nhôc nªn toµn th©n mÖt mái. Sau ®iÒu trÞ bÖnh gi¶m møc tèt, kh¸ ®¹t 12/13 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 92.3% vµ cã 1/13 bÖnh nh©n vÉn cßn mÖt chiÕm tØ lÖ 7,7%.
- Lìi bÌ nhít gÆp ë 14/30 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 46,7%, ®ã lµ biÓu hiÖn cña ®µm thÊp, sau ®iÒu trÞ hÕt bÌ nhít 9/14 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 64,3%, lìi ®ì bÌ nhít 4/14 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 28,6% vµ cßn 1/14 bÖnh nh©n kh«ng thay ®æi chiÕm tØ lÖ 7,1%.
- Rªu lìi tr¾ng nhên gÆp ë 11/30 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 36,7%, ®©y còng lµ biÓu hiÖn cña ®µm thÊp. Sau ®iÒu trÞ hÕt ®µm thÊp rªu lìi hÕt tr¾ng nhên 8/11 bÖnh nh©n chݪm tØ lÖ 72,8%, rªu lìi ®ì tr¾ng nhên 2/11 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 18,2% vµ cã 1/11 bÖnh nh©n kh«ng thay ®æi chiÕm tØ lÖ 9,0%.
- M¹ch ho¹t gÆp ë 17/30 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 56,7%, do ®µm tÝch trÖ l©u ngµy g©y nªn. Sau ®iÒu trÞ ®¹t kÕt qu¶ tèt, kh¸ cã 16/17 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 94,1%.
- M¹ch huyÒn ho¹t gÆp ë 7/30 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 23,3%, ®a sè bÖnh nh©n nµy cã t¨ng huyÕt ¸p kÌm theo. Sau ®iÒu trÞ ®¹t kÕt qu¶ tèt, kh¸ cã 7/8 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 87,5%.
Y häc cæ truyÒn chÈn ®o¸n vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ chñ yÕu dùa trªn c¸c triÖu chøng l©m sµng. KÕt qu¶ cho thÊy cholestin cã t¸c dông c¶i thiÖn râ c¸c triÖu chøng l©m sµng trªn ®a sè bÖnh nh©n, chØ cã mét sè Ýt kh«ng ®¹t hiÖu qu¶. KÕt qu¶ nµy t¬ng ®¬ng NguyÔn Nhîc Kim vµ céng sù (1998) khi nghiªn cøu bµi “Gi¸ng chi Èm”.
4.2.2. TriÖu chøng thùc thÓ
* C©n nÆng vµ chØ sè BMI
KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy sau 60 ngµy ®iÒu trÞ, cholestin lµm gi¶m trung b×nh 1,66 kg thÓ träng, chØ sè BMI gi¶m 2,67%, kh«ng cã trêng hîp nµo t¨ng c©n. Tuy nhiªn sù gi¶m c©n vµ gi¶m chØ sè BMI tríc vµ sau ®iÒu trÞ kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
BÐo ph× vµ thõa c©n lµ yÕu tè nguy c¬ cña v÷a x¬ ®éng m¹ch, nhiÒu t¸c gi¶ cho nhËn thÊy cã mèi t¬ng quan thuËn gi÷a BMI vµ rèi lo¹n lipid m¸u nh trong nghiªn cøu cña Ph¹m Khuª (1995), NguyÔn Nhîc Kim vµ céng sù (1998), So s¸nh t¸c dông ®iÒu trÞ héi chøng rèi lo¹n lipid m¸u cña bµi thuèc gi¸ng chi Èm víi lipanthyl, Hoµng Kh¸nh Toµn, Chu Quèc Trêng, Y häc cæ truyÒn vµ héi chøng rèi lo¹n lipid m¸u (1998) [27], [33], [44].
Y häc cæ truyÒn cho r»ng: “ph× nh©n ®a ®µm”, ngêi bÐo thêng cã nhiÒu ®µm thÊp vµ ®îc gäi lµ ngêi ®µm trÖ. Do ngêi bÐo khÝ h sinh hµn, hµn sinh thÊp, thÊp sinh ®µm. Nh vËy, gi÷a ®µm thÊp vµ t×nh tr¹ng bÐo ph× cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Thuèc kiÓm so¸t ®îc sù t¨ng c©n cña bÖnh nh©n trong qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ.
* T¨ng huyÕt ¸p
KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy thuèc cã t¸c dông h¹ huyÕt ¸p trªn nh÷ng bÖnh nh©n t¨ng huyÕt ¸p giai ®o¹n I.
Trung b×nh HATT ë thêi ®iÓm D60 129,27; thêi ®iÓm D0 lµ 152,33, tøc lµ sau ®iÒu trÞ huyÕt ¸p gi¶m 15%. Sù thay ®æi nµy cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,01).
T¬ng tù HATTr ë thêi ®iÓm D60 89,23; thêi ®iÓm D0 lµ 81,15; tøc lµ sau ®iÒu trÞ huyÕt ¸p gi¶m 9%. Sù thay ®æi nµy cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,01).
Trong nhãm A cã 8 bÖnh nh©n bÞ rèi lo¹n lipid m¸u kÌm t¨ng huyÕt ¸p, sau ®iÒu trÞ huyÕt ¸p cña tÊt c¶ bÖnh nh©n ®Òu trë vÒ b×nh thêng chiÕm tØ lÖ 100%.
Theo Ph¹m Khuª (1984) th× t¨ng huyÕt ¸p lµ b¹n ®ång hµnh cña v÷a x¬ ®éng m¹ch. T¨ng huyÕt ¸p kÕt hîp t¨ng cholesterol m¸u sÏ lµm t¨ng nguy c¬ bÖnh ®éng m¹ch vµnh lªn gÊp 5 lÇn. V× vËy, trªn bÖnh nh©n cã rèi lo¹n lipid m¸u m¸u kÌm t¨ng huyÕt ¸p, vÊn ®Ò ®iÒu chØnh huyÕt ¸p lµ rÊt cÇn thiÕt.
KÕt qu¶ nghiªn cøu cña chóng t«i còng t¬ng ®¬ng víi kÕt qu¶ nghiªn cøu cña NguyÔn Nhîc Kim vµ céng sù (1998), víi Bïi ThÞ MÉn (2004), “Nghiªn cøu t¸c dông ®iÒu trÞ héi chøng rèi lo¹n lipid m¸u cña viªn BCK” [33], [36].
Theo khuyÕn c¸o xö trÝ c¸c bÖnh lý tim m¹ch chñ yÕu ë ViÖt Nam: §iÒu trÞ t¨ng huyÕt ¸p v« c¨n kh«ng ®¬n thuÇn chØ lµ dïng thuèc mµ ph¶i phèi hîp c¸c biÖn ph¸p kh¸c, nh nhiÒu nhµ khoa häc ®· ®Æt tªn chung lµ ®iÒu chØnh lèi sèng. C¸c biÖn ph¸p nµy rÊt quan träng vµ ®îc coi nh c¸ch ®iÒu trÞ chñ yÕu cho t¨ng huyÕt ¸p nhÑ cã hoÆc Ýt cã c¸c yÕu tè nguy c¬ vµ c¶ khi cÇn dïng thuèc cho bÖnh nh©n t¨ng huyÕt ¸p ë møc ®é nÆng h¬n vÉn rÊt cÇn thiÕt, ®ã lµ: Gi¶m c©n nÆng nÕu thõa c©n, h¹n chÕ ¨n muèi Ýt h¬n 6g muèi NaCl/ngµy, h¹n chÕ rîu (15-30 ml ethanol tïy c©n nÆng vµ giíi tÝnh), t¨ng cêng vËn ®éng (30- 45 phót/ ngµy)…
Thuèc cholestin cã t¸c dông h¹ huyÕt ¸p trªn bÖnh nh©n cã t¨ng huyÕt ¸p, trªn nh÷ng bÖnh nh©n cã trÞ sè huyÕt ¸p b×nh thêng thuèc kh«ng lµm thay ®æi râ rÖt trÞ sè huyÕt ¸p sau ®iÒu trÞ.
Theo y häc cæ truyÒn t¨ng huyÕt ¸p thuéc ph¹m vi chøng “huyÔn vùng”, “®Çu thèng” cã liªn quan mËt thiÕt chøc n¨ng hai t¹ng can, thËn. Trong thµnh phÇn viªn cholestin cã ngu tÊt, hoÌ hoa cã t¸c dông bæ can thËn, thanh nhiÖt... nªn cã t¸c dông h¹ huyÕt ¸p.
Trong nghiªn cøu cña chóng t«i sè lîng cßn Ýt, thêi gian nghiªn cøu cßn ng¾n, nªn kÕt qu¶ nghiªn cøu cña chóng t«i chØ lµ kh¶o s¸t bíc ®Çu, cÇn ®îc nghiªn cøu víi cë mÉu lín h¬n, thêi gian dµi h¬n ®Ó kÕt luËn t¸c dông cña viªn cholestin trªn nh÷ng bÖnh nh©n rèi lo¹n lipid m¸u cã kÌm t¨ng huyÕt ¸p giai ®o¹n I.
4.3. T¸c dông cña viªn cholestin ®èi víi c¸c chØ tiªu cËn l©m sµng
4.3.1. T¸c dông lªn thµnh phÇn lipid m¸u:
Môc tiªu ®iÒu trÞ chøng rèi lo¹n lipid m¸u lµ ®a c¸c th«ng sè lipid vÒ giíi h¹n b×nh thêng hoÆc gÇn b×nh thêng.
ViÖc chän môc tiªu ®iÒu trÞ thÝch hîp ph¶i dùa vµo viÖc ph¸t hiÖn vµ ®¸nh gi¸ tÝnh chÊt c¸c yÕu tè nguy c¬ trªn bÖnh nh©n cã tiÒn sö suy vµnh, nhåi m¸u c¬ tim, tai biÕn m¹ch m¸u n·o vµ t¨ng huyÕt ¸p…Tuy nhiªn trong nghiªn cøu cña chóng c¸c yÕu tè nguy c¬ cha ®îc ®Ò cËp ®Õn, chØ xÐt hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ trªn tõng thµnh lipid m¸u.
T¹i thêi ®iÓm D0 nång ®é trung b×nh c¸c thµnh phÇn lipid m¸u gi÷a hai nhãm A, B t¬ng ®¬ng nhau (p > 0,05).
T¹i thêi ®iÓm D60 nång ®é c¸c thµnh phÇn lipid cña hai nhãm nh sau:
- Nhãm A: nång ®é cholesterol gi¶m 15,3% cã ý nghÜa thèng kª (p 0,05), nång ®é LDL-c gi¶m 13,5 % cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,01), nång ®é HDL-c m¸u t¨ng lªn 16% cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,05).
- Nhãm B: nång ®é cholesterol gi¶m 12,4% cã ý nghÜa thèng kª (p 0,05), nång ®é LDL-c gi¶m 11,3 % cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,01), nång ®é HDL-c m¸u t¨ng lªn 13,8% cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,05).
Y häc hiÖn ®¹i trong ®iÒu trÞ rèi lo¹n lipid m¸u chØ ®Þnh dïng thuèc cô thÓ nh sau: t¨ng cholesterol ®¬n thuÇn dïng nhãm statin lµ tèt nhÊt, sau ®ã lµ fibrat, nhùa trao ®æi ion. T¨ng triglycerid ®¬n thuÇn hay t¨ng lipid hçn hîp fibrat lµ nhãm thuèc hµng ®Çu, sau ®ã lµ acid nicotinic…
* So s¸nh ph©n bè tû lÖ rèi lo¹n lipid m¸u:
Trong nghiªn cøu cña chóng rèi lo¹n HDL-c chiÕm tØ lÖ thÊp, c¸c rèi lo¹n cholesterol ®¬n thuÇn, triglycerid ®¬n thuÇn vµ rèi lo¹n LDL-c chiÕm tØ lÖ cao h¬n. Tuy nhiªn so s¸nh víi nghiªn cøu cña TrÇn ViÕt Hoµng (1998), “Nghiªn cøu t¸c dông cña bµi thuèc THB 94 trong ®iÒu chØnh rèi lo¹n lipid m¸u thÓ ®µm thÊp”, t¨ng lipid m¸u hæn hîp chiÕm tØ lÖ 93,75% cao h¬n nghiªn cøu cña chóng t«i [19].
* So s¸nh hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ cña hai nhãm A, B:
- Nång ®é cholesterol m¸u nhãm A gi¶m 15,3% trong khi ®ã nhãm B chØ gi¶m 12,4%.
- Nång ®é triglycerid m¸u nhãm A gi¶m 8,1% trong khi ®ã nhãm B chØ gi¶m 7,3%.
- Nång ®é LDL-c m¸u nhãm A gi¶m 13,5% trong khi ®ã nhãm B chØ gi¶m 11,3%.
- Nång ®é HDL-c m¸u nhãm A t¨ng 16% trong khi ®ã nhãm B chØ t¨ng 13,8%.
* So s¸nh sù thay ®æi cô thÓ cña tõng thµnh phÇn lipid m¸u: c¸c chØ sè cholesterol, LDL-c, HDL-c ®¸p øng ®iÒu trÞ cña hai nhãm lµ nh nhau. Riªng ®èi víi triglycerid ë hai nhãm A, B sù thay ®æi kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
* So s¸nh hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ theo tØ lÖ bÖnh nh©n:
- Nhãm A cã hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ rèi lo¹n lipid m¸u 26/30 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 86,7%, kh«ng cã hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ lµ 4/30 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 13,3%.
- Nhãm B cã hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ rèi lo¹n lipid m¸u 24/30 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 80 %, kh«ng cã hiÖu qu¶ 6/30 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 20%.
* So s¸nh hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ gi÷a hai nhãm A vµ B th× nhãm A ®¹t hiÖu qu¶ ®Òu trÞ cao h¬n nhãm B lµ 6,7%. Tû lÖ kh«ng ®¹t hiÖu qu¶ cña nhãm B cao h¬n nhãm A lµ 7,7%. Tuy nhiªn sù kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
Nh vËy hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ cña viªn cholestin u ®iÓm h¬n so víi cholestan vµ t¬ng ®¬ng víi mét sè thuèc h¹ lipid kh¸c.
* So s¸nh hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ rèi lo¹n lipid m¸u víi mét sè thuèc
- Phan ViÖt Hµ (1998), nghiªn cøu t¸c dông bµi thuèc "Gi¸ng chi Èm" trong ®iÒu trÞ héi chøng rèi lo¹n lipid m¸u, kÕt qu¶ cho thÊy lµm gi¶m 13,54 % cholesterol; 32,67% triglycerid; 15,23 % LDL-c; t¨ng 17,07 % HDL-c [18].
- TrÇn ViÕt Hoµng (1998), nghiªn cøu t¸c dông cña bµi thuèc THB 94 trong ®iÒu trÞ chøng rèi lo¹n lipid m¸u thÓ ®µm thÊp, kÕt qu¶ cho thÊy gi¶m 11,5% cholesterol, 39% triglycerid, 19% LDL-c; t¨ng 11,5% HDL-c [23].
- §oµn Quèc Dòng (2001), nghiªn cøu t¸c dông ®iÒu chØnh héi chøng rèi lo¹n lipid m¸u cña bµi thuèc "NhÞ trÇn gia gi¶m", kÕt qu¶ cho thÊy cã t¸c dông lµm gi¶m 18,4% cholesterol, 32,21% triglycerid, 16,5% LDL-c vµ lµm t¨ng 18,97% HDL-c [14].
- V¬ng Kim Chi (2001), nghiªn cøu t¸c dông cña dìng sinh gãp phÇn ®iÒu chØnh chøng rèi lo¹n lipid m¸u, kÕt qu¶ gi¶m 15,76% cholesterol, 34,29% triglycerid, LDL-c 13,77%; t¨ng 23,68% HDL-c [8].
- Bïi ThÞ MÉn (2004), Nghiªn cøu t¸c dông ®iÒu trÞ héi chøng rèi lo¹n lipid m¸u cña viªn BCK, kÕt qu¶ cho thÊy lµm gi¶m 18,34% cholesterol, 27,7% triglycerid, 18,3 % LDL-c; t¨ng 18,6 % HDL-C [36].
4.3.2. C¸c xÐt nghiÖm kh¸c:
Sau 60 ngµy ®iÒu trÞ kÕt qu¶ c¸c th«ng sè xÐt nghiÖm huyÕt häc: hång cÇu, b¹ch cÇu, tiÓu cÇu; c¸c xÐt nghiÖm sinh ho¸: ure, creatinin, ALT, AST thay ®æi kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05). §iÒu nµy chøng tá víi liÒu ®· nghiªn cøu thuèc cholestin kh«ng ¶nh hëng ®Õn c¬ quan t¹o m¸u vµ chøc n¨ng gan, thËn.
4.4. §Æc ®iÓm cña thuèc nghiªn cøu
Theo y häc cæ truyÒn cÊu t¹o mét bµi thuèc thêng tu©n theo “ Qu©n, ThÇn, T¸, Sø” víi môc ®Ých t¨ng cêng t¸c dông ®iÒu trÞ vµ kh¾c chÕ t¸c dông kh«ng mong muèn cña tõng vÞ thuèc.
Dùa trªn nguyªn t¾c nµy chóng t«i phèi hîp trong c«ng thøc thuèc gåm 3 vÞ: Ngu tÊt, nghÖ, hoÌ hoa.
Ngu tÊt cã tÝnh b×nh, kh«ng ®éc vµo kinh can, thËn ®ãng vai trß lµm “Qu©n” trong bµi thuèc v× cã t¸c dông ho¹t huyÕt, bæ can thËn.
NghÖ tÝnh Êm cã t¸c dông ho¹t huyÕt th«ng kinh, chØ thèng t¨ng t¸c dông ho¹t huyÕt cña vÞ ngu tÊt nªn ®ãng vai trß lµm “ThÇn”.
HoÌ hoa tÝnh m¸t cã t¸c dông thanh nhiÖt l¬ng huyÕt, lµm gi¶m bít tÝnh nãng cña nghÖ, cã t¸c dông lµm bÒn thµnh m¹ch ®ãng vai trß lµ “T¸” vµ “Sø”.
Qua ph©n tÝch chóng t«i nhËn thÊy bµi thuèc cã tÝnh b×nh, cã t¸c dông lµm cho khÝ huyÕt lu th«ng, bæ can thËn, v× vËy theo y häc cæ truyÒn thuèc ®îc dïng cho c¶ thÓ hµn lÉn thÓ nhiÖt.
Theo dîc lý hiÖn ®¹i, c¸c nghiªn cøu cña §oµn ThÞ Nhu, NguyÔn Quang Hoan vµ céng sù, nghiªn cøu thùc nghiÖm trªn thá th× ngu tÊt cã t¸c dông h¹ cholesterol vµ h¹ huyÕt ¸p kÐo dµi. Nghiªn cøu cña Ph¹m Khuª vµ Bïi ThÞ NguyÖt, ngu tÊt lµm gi¶m cholesterol ë 65% bÖnh nh©n cã cholesterol m¸u cao, vµ lµm h¹ huyÕt ¸p ë nh÷ng bÖnh nh©n cã cao huyÕt ¸p 82%. Theo Ph¹m Tö D¬ng vµ céng sù nghÖ cã t¸c dông h¹ cholesterol m¸u [25], [27], [37].
Ngoµi ra dîc lý hiÖn ®¹i ®· chøng minh hoÌ hoa cã t¸c dông lµm gi¶m tÝnh thÊm thµnh m¹ch, bÒn thµnh m¹ch vµ h¹ huyÕt ¸p.
Nh vËy trong viªn nang cholestin cã chøa ba vÞ thuèc y häc cæ truyÒn ®· ®îc nghiªn cøu b»ng dîc lý hiÖn ®¹i cã t¸c dông h¹ ¸p, gi¶m tÝnh thÊm thµnh m¹ch vµ ®iÒu trÞ rèi lo¹n lipid m¸u. Vµ tõng vÞ thuèc ®· ®îc nghiªn cøu vµ øng dông trªn l©m sµng cã hiÖu qu¶ ®iÒu trÞ tèt.
Chóng t«i hy väng r»ng viÖc phèi hîp c¸c dîc liÖu cã c¸c t¸c dông võa nªu trªn cña viªn nang cholestin, kh«ng nh÷ng cã t¸c dông ®iÒu trÞ rèi lo¹n lipid m¸u, mµ thuèc cßn c¶i thiÖn t×nh tr¹ng v÷a x¬ ®éng m¹ch vµ lµm gi¶m huyÕt ¸p nÕu ®îc sö dông l©u dµi.
4.5. T¸c dông kh«ng mong muèn cña viªn cholestin
Trong thêi gian ®iÒu trÞ 60 ngµy liªn tôc b»ng thuèc cholestin ë nhãm A cã 1 bÖnh nh©n cã c¶m gi¸c mÖt t¨ng lªn vµo ngµy thø 3, tiÕp tôc cho bÖnh uèng, kh«ng dïng ®Õn ngµy thø 5 cña liÖu tr×nh ®iÒu trÞ bÖnh nh©n trë vÒ b×nh thêng, kh«ng cÇn ®iÒu trÞ g×. Ngoµi ra kh«ng thÊy cã bÊt kú t¸c dông kh«ng mong muèn nµo kh¸c. KÕt qu¶ nµy cho thÊy hÇu nh viªn cholestin kh«ng cã t¸c dông kh«ng mong muèn. Thuèc kh«ng ¶nh hëng ®Õn chøc n¨ng t¹o m¸u vµ chøc n¨ng gan, thËn thÓ hiÖn qua c¸c chØ sè c«ng thøc m¸u, ure, creatinin, ALT, AST thay ®æi tríc vµ sau ®iÒu trÞ kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05).
* So s¸nh víi t¸c dông phô cña thuèc y häc cæ truyÒn ®iÒu trÞ rèi lo¹n lipid m¸u:
- Nghiªn cøu cña §oµn ThÞ Nhu, Ph¹m Khuª vµ céng sù, T¸c dông ®iÒu trÞ cholesterol m¸u cao cña ngu tÊt th× ngu tÊt dïng l©u kh«ng cã t¸c dông phô g× ®¸ng kÓ trõ mét trêng hîp Øa ch¶y nhÑ trªn bÖnh nh©n viªm gan m¹n, ngõng thuèc th× khái [37].
- Nghiªn cøu cña Hoµng Kh¸nh Toµn, Ph¹m Tö D¬ng, Chu Quèc Trêng, Ph¹m Quang Minh, T¸c dông ®iÒu chØnh héi chøng rèi lo¹n lipid m¸u thÓ phong ®µm cña b¸n h¹ b¹ch truËt thiªn ma thang (®¬n NBT), trong qu¸ tr×nh dïng thuèc cã hai bÖnh nh©n cã c¶m gi¸c nãng bông trong ngµy ®Çu, mét bÖnh nh©n ®¹i tiÖn ph©n n¸t vµo ngµy thø ba, nh÷ng biÕn ®æi nµy tù hÕt kh«ng ph¶i xö trÝ g×. Theo dâi tríc vµ sau ®iÒu trÞ, c¸c xÐt nghiÖm kh¸c còng kh«ng biÕn ®æi ®¸ng kÓ. Riªng men gan gi¶m râ rÖt nhng trÞ sè vÉn n»m trong giíi h¹n sinh lý [44].
* So s¸nh víi t¸c dông phô cña c¸c thuèc y häc hiÖn ®¹i ®ang ®îc dïng ®iÒu trÞ cho bÖnh nh©n rèi lo¹n lipid m¸u [16]:
- Nhãm statin: t¸c dông phô g©y rèi lo¹n tiªu hãa, ®au ®Çu, chãng mÆt, ngøa, næi mÈn, dÞ c¶m. Cã thÓ thÊy t¨ng men transaminase > 3 lÇn; bÖnh c¬, thÓ hiÖn b»ng ®au c¬, yÕu c¬ víi men creatin- phossphokinase t¨ng cao gÊp 10 lÇn b×nh thêng. T×nh tr¹ng hñy c¬ v©n cïng suy thËn cÊp g©y tö vong hiÕm gÆp nhng cã thÓ thÊy khi dïng liÒu cao phèi hîp víi fibrat, acid nicotinic…
- Nhãm fibrat: g©y rèi lo¹n tiªu hãa, mÈn ngøa, t¨ng men gan, gi¶m b¹ch cÇu, rông tãc, thiÓu n¨ng sinh dôc, vó to, trÇm uÊt … mét sè nghiªn cøu cho thÊy cã mét sè bÖnh nh©n t¨ng urª vµ creatinin m¸u trong qu¸ tr×nh dïng thuèc…
kÕt luËn
Qua nghiªn cøu trªn 60 bÖnh nh©n chia thµnh hai nhãm, nhãm A cã 30 bÖnh nh©n ®iÒu trÞ b»ng cholestin, nhãm B cã 30 bÖnh nh©n ®iÒu trÞ b»ng cholestan. Víi liÒu 3 viªn x 3 lÇn/ ngµy ®iÒu trÞ liªn tôc trong 60 ngµy, trªn bÖnh nh©n rèi lo¹n lipid m¸u, chóng t«i thu ®îc mét sè kÕt qu¶ sau:
1. T¸c dông cña viªn nang cholestin trªn mét sè triÖu chøng l©m sµng vµ cËn l©m sµng
HiÖu qu¶ ®iÒu trÞ tèt, kh¸ trªn bÖnh nh©n rèi lo¹n lipid m¸u ®¹t 26/30 bÖnh nh©n chiÕm tØ lÖ 86,7%.
* VÒ l©m sµng: nhãm dïng thuèc cholestin cã nhiÒu u ®iÓm h¬n so víi nhãm ®iÒu trÞ b»ng cholestan víi liÒu 3 viªn x 3 lÇn/ ngµy ®iÒu trÞ liªn tôc trong 60 ngµy, cô thÓ nh sau:
- C¶i thiÖn râ rÖt c¸c triÖu chøng ®au ®Çu, chãng mÆt
- Thuèc cã t¸c dông h¹ huyÕt ¸p trªn bÖnh nh©n rèi lo¹n lipid m¸u cã t¨ng huyÕt ¸p giai ®o¹n I.
* VÒ cËn l©m sµng:
- Thuèc lµm gi¶m 15,3 % cholesterol, 13,5% LDL-c; t¨ng 16% HDL-c. Nªn chØ sö dông cã kÕt qu¶ ë bÖnh nh©n t¨ng lipid møc ®é võa vµ nhÑ, cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu ®iÒu trÞ nh÷ng trêng hîp t¨ng lipid m¸u cao (t¬ng ®¬ng víi nhãm ®iÒu trÞ b»ng thuèc cholestan).
- Thuèc kh«ng cã t¸c dông trªn chØ sè triglycerid. Sau ®iÒu trÞ b»ng thuèc cholestin lµm gi¶m 8,1% triglycerid, thuèc cholestan gi¶m 7,3% triglycerid, tuy nhiªn sù kh¸c biÖt tríc sau ®iÒu trÞ, vµ kh¸c biÖt gi÷a hai nhãm kh«ng cã ý nghÜa thèng kª víi p >0,05.
2. T¸c dông kh«ng mong muèn cña thuèc
- Thuèc cholestin an toµn, kh«ng ®éc vµ hÇu nh kh«ng cã t¸c dông kh«ng mong muèn.
- Trong thêi gian ®iÒu trÞ liªn tôc 60 ngµy thuèc kh«ng lµm ¶nh hëng ®Õn c¸c chØ sè: hång cÇu, b¹ch cÇu, tiÓu cÇu, ure, creatinin, AST, ALT. Qua ®ã gi¸n tiÕp ®¸nh gi¸ thuèc kh«ng ¶nh hëng ®Õn c¬ quan t¹o m¸u vµ chøc n¨ng gan, thËn.
KiÕn nghÞ
Thuèc cholestin cã t¸c dông ®iÒu trÞ rèi lo¹n lipid m¸u møc ®é võa vµ nhÑ, cha thÊy cã t¸c dông phô trong thêi gian 60 ngµy ®iÒu trÞ, nªn ®a vµo øng dông ®iÒu trÞ cho bÖnh nh©n rèi lo¹n lipid m¸u.
CÇn nghiªn cøu víi cì mÉu lín h¬n, thêi gian dµi h¬n ®Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c t¸c dông h¹ huyÕt ¸p cña cholestin.
Môc lôc
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Nguyen van Anh CH7.doc