Đề tài Phân tích ngành hàng vải thiều Lục Ngạn tại huyện Lục Ngạn – tỉnh Bắc Giang

Mục lục I. Tóm tắt khái quát 2 II. Phương pháp nghiên cứu 3 1. Phương pháp khảo sát 3 2. Lựa chọn điểm nghiên cứu 3 III. Tình hình chung 3 III.1. Giới thiệu khái quát tỉnh Bắc giang 3 III.1.1. Vị trí địa lý 3 III.1.2. Điều kiện tự nhiên 3 III.1.3. Điều kiện kinh tế xã hội 4 III.2. Tình hình sản xuất vải thiều tỉnh Bắc giang 5 III.2.1. Huyện Lục ngạn - Trung tâm sản xuất và tiêu thụ vải của Bắc giang 5 III.2.2. Phân vùng sản suất vải ở Lục ngạn- Sự khác nhau về mặt chất lượng sản phẩm 7 III.2.3. Một số giống vải và đặc tính mùa vụ sản xuất: 8 IV. Đặc điểm thị trường và tính cạnh tranh của sản phẩm 9 IV.1. Đặc điểm các trung tâm thương mại vải tập trung 9 IV.2. Tính cạnh tranh của sản phẩm 10 IV.2.1. Những thuận lợi trong sản xuất và tiêu thụ vải thiều ở Bắc giang 10 IV.2.2. Tiềm năng và những hạn chế trong xuất khẩu vải thiều Lục ngạn 10 IV.2.3. Những hạn chế trong khâu tiêu thụ 11 V. Mô tả các kênh hàng vải Lục ngạn 13 V.1. Kênh hàng vải tươi 13 V.2. Kênh hàng vải sấy khô 14 VI. Đặc điểm và các mối quan hệ giữa các tác nhân tham gia 15 VI.1. Người tiêu dùng 15 VI.2. Đối với hộ sản xuất 16 VI.2.1. Đặc điểm chung 16 VI.2.2. Đặc điểm canh tác của các hộ sản xuất 18 VI.2.3. Hình thức tiêu thụ vải tươi của các hộ sản xuất 19 VI.2.5. Những hạn chế trong sản xuất của các hộ 20 VI.3. Tác nhân thu gom và buôn bán 20 VI.3.1. Tác nhân thu gom và buôn bán vải tươi 20 VI.3.2. Hoạt động lưu thông vải sấy khô ở Lục ngạn 23 VI.4. Người bán lẻ và các siêu thị 25 VI.4.1. Người bán lẻ 25 VI.4.2. Các siêu thị tham gia tiêu thụ vải tại Hà Nội 26 VI.5. Tác nhân tham gia chế biến 26 VI.5.1. Hình thức sấy khô 26 VI.5.2. Chế biến đóng hộp và chế biến rượu 28 VI.5.3. Hình thức bảo quản lạnh 28 VI.6. Vai trò của các tổ chức trong phát triển sản phẩm 28 VI.6.1. Hiệp hội sản xuất và tiêu thụ vải thiều chất lượng cao huyện Lục ngạn 28 VI.6.2. Vai trò của các tổ chức khác ở địa phương 29 VII. Qúa trình hình thành giá và phân chia lợi nhuận giữa các tác nhân 30 VIII: Kết luận và kiến nghị 31 VIII.1. Kết luận 31 VIII.2. Kiến nghị 32 Phụ Lục 34 I. Tóm tắt khái quát Sự xuất hiện của cây vải trên địa bàn tỉnh Bắc giang được bắt đầu từ những năm 1960 -1965, do các hộ nông dân từ các tỉnh Hải Dương, Hưng Yên, Thái Bình, Hà Nam lên xây dựng quê hương mới đã mang theo vải ở quê hương mình lên trồng thử nghiệm. Tuy nhiên sự phát triển mạnh của cây vải ở Bắc Giang mới chỉ thực sự phát triển kể từ khi triển khai Nghị quyết 10/CT Bộ Chính trị (1988). Đây là cơ hội cho cây vải không chỉ được trồng tại các vườn trong gia đình, mà trồng trên những chân đất được giao cho hộ gia đình quản lý và cho phép được chủ động đầu tư trồng vải lên vườn đồi. Đến nay, cây vải đã được trồng ở tất cả các huyện trên địa bàn của tỉnh Bắc giang với tổng diện tích lên đến 30.746 ha và sản lượng đạt gần 160.000 tấn (năm 2004). Một số huyện trồng nhiều vải như Lục ngạn, Lục nam, Sơn động, Yên thế, . nhưng nhiều nhất vẫn là huyện Lục ngạn với gần 13.000 ha, chiếm 40,85% diện tích và 47,31% sản lượng năm 2004 của toàn tỉnh. Năm 2005 sản lượng vải của Lục ngạn chiếm 65,05% sản lượng toàn tỉnh. Đây được coi là trung tâm sản xuất và thương mại (ước tính trên 80% sản lượng vải của Bắc giang được tiêu thụ tại huyện Lục ngạn) vải quả lớn nhất của Bắc giang cũng như cả nước với chất lượng vải nổi tiếng được khách hàng nhiều vùng biết đến. Mặc dù vậy, ngay trong huyện Lục ngạn thì chất lượng vải cũng có sự khác nhau giữa các vùng. Có thể phân thành 3 vùng sản xuất có chất lượng vải khác nhau, trong đó vùng 4 xã Hồng giang, Tân quang, Giáp sơn và Phì điền có chất lượng ngon nhất với tổng diện tích 1.914 ha (chiếm 14,8% diện tích vải toàn huyện). Trong sản xuất, trình độ thâm canh của người dân nhìn chung còn nhiều hạn chế về kỹ thuật canh tác: bón phân thiếu cân đối, chưa khắc phục được một số sâu bệnh gây hại, biện pháp kéo dài thời gian chín trên cây còn hạn chế, dẫn đến chất lượng sản phẩm không cao và chưa đồng đều, làm giảm tính cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường. Do có sự khác nhau về chất lượng sản phẩm giữa 3 vùng nên hình thức tiêu thụ vải ở Lục ngạn cũng khác nhau: Vải loại 1 có chất lượng ngon nhất ở vùng 1 thường xuất khẩu sang Trung quốc (50% sản lượng), ở vùng 2 và 3 thường là vải loại 2 và loại 3 có chất lượng kém hơn được tiêu thụ tại các tỉnh Miền nam (40%) và các tỉnh phía Bắc như Hà nội, Hà nam (10%). Sản phẩm mà thị trường Trung quốc ưa thích là sản phẩm ngon nhất và giá của sản phẩm này luôn được các thương gia Trung quốc mua cao hơn các sản phẩm khác 500 - 1.500 đồng/kg vào cùng thời điểm. Công nghệ chế biến vải ở Lục ngạn nhìn chung còn rất lạc hậu, chủ yếu là các lò sấy vải thủ công của các hộ dân (khối lượng vải đem sấy khô hàng năm chiếm khoảng 40 – 50% tổng sản lượng). Việc đầu tư cho nghiên cứu công nghệ bảo quản, chế biến còn hạn chế. Khả năng chế biến và bảo quản của các cơ sở đóng trên địa bàn tỉnh còn ở mức thấp và chi phí cho bảo quản cao. Bên cạnh đó việc đa dạng hoá các sản phẩm chế biến còn rất hạn chế (chủ yếu là sấy khô) nên chưa nâng cao được hiệu quả cho ngươì sản xuất, hạn chế được rủi ro. II. Phương pháp nghiên cứu 1. Phương pháp khảo sát - Chúng tôi tiến hành thu thập các tài liệu thứ cấp, bao gồm các tài liệu, số liệu liên quan ngành hàng vải thiều tỉnh Bắc Giang và huyện Lục Ngạn - Phỏng vấn các tác nhân tham gia ngành hàng vải từ khâu sản xuất đến khâu tiêu thụ bằng bộ câu hỏi đã được chuẩn bị trước. Trong quá trình phỏng vấn, chúng tôi sử dụng phương pháp phỏng vấn từng tác nhân hoặc một nhóm các tác nhân cùng tham gia. 2. Lựa chọn điểm nghiên cứu - Sau khi tổng hợp các thông tin thứ cấp đã thu thập, chúng tôi đã chọn huyện Lục Ngạn để tiến hành khảo sát vì đây là trung tâm sản xuất và tiêu thụ vải thiều của Bắc Giang. - Tại huyện Lục Ngạn, chúng tôi tiến hành khảo sát tại 3 xã Phì Điền, Trù Hựu và Phương Sơn là 3 xã nằm trong 3 khu vực sản xuất vải có chất lượng khác nhau. Mặt khăc sđây cũng là 3 trung tâm tiêu thụ vải lớn nhất của huyện Lục Ngạn. III. Tình hình chung III.1. Giới thiệu khái quát tỉnh Bắc giang III.1.1. Vị trí địa lý Bắc giang nằm liền kề vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc, cách thủ đô Hà Nội 50 km về phía Bắc, cách cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị Quan 100 km về phía Nam. Cụ thể: Phía Bắc giáp tỉnh Lạng sơn, phía Nam giáp 2 tỉnh Bắc ninh và Hải dương, phía Đông giáp tỉnh Quảng ninh và phía Tây giáp tỉnh Thái nguyên và Hà nội. Hệ thống giao thông của tỉnh bao gồm cả đường bộ, đường sắt và đường thuỷ được phân bố khá đồng đều và thuận tiện như quốc lộ 37, 31, 279 và đặc biệt quốc lộ 1A. Có 3 tuyến đường sắt và 3 con sông lớn chảy qua (sông Thương, sông Cầu và sông Lục nam) tạo nên một mạng lưới giao thông nối với các trung tâm kinh tế trọng điểm trong và ngoài nước. III.1.2. Điều kiện tự nhiên ã Thời tiết, khí hậu Bắc giang nằm trong vùng khí hậu Đông-Bắc, thuộc chế độ nóng ẩm, có mùa đông lạnh. Khí hậu có thể chia thành 3 vùng chính: Vùng khí hậu đồng bằng Bắc bộ: ấm và ẩm hơn so với các huyện khác trong tỉnh bao gồm các huyện Hiệp hoà, Việt yên và một phần huyện Yên dũng. Vùng khí hậu đồi: lạnh và ẩm, gồm các huyện Yên thế, Tân yên, Lạng giang, Lục nam, Việt yên, Hiệp hoà và một phần huyện Yên dũng. Vùng khí hậu núi thấp có khí hậu lạnh hơn hai vùng trên và ẩm, bao trùm lên các huyện Lục ngạn và Sơn động. ã Đặc điểm về đất đai và cơ cấu sử dụng đất Bắc giang có 382.200 ha đất tự nhiên với địa hình không bằng phẳng, nhiều đồi, núi, phù hợp cho phát triển sản xuất nông-lâm-nghiệp đa dạng. Đất nông nghiệp chiếm khoảng 32,20% tổng diện tích đất tự nhiên, đất lâm nghiệp chiếm 28,80% và phần còn lại là đất đô thị, chuyên dùng và đất ở. Với cơ cấu đất kể trên là yếu tố thuận lợi để Bắc giang có điều kiện phát triển về công nghiệp, nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản. Đặc điểm sử dụng đất ở Bắc giang trong những năm qua là diện tích đất trồng cây lâu năm tăng nhanh trong đó chủ yếu là diện tích trồng cây ăn quả mà điển hình là diện tích đất trồng vải tăng lên nhanh chóng: Năm 2004 so với năm 2000 đạt 2,405 lần. Như vậy, Bắc Giang thực sự là vùng sản xuất cây ăn quả hàng hoá tập trung (sản phẩm vải, nhãn) có giá trị kinh tế cao.

35 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2327 | Lượt tải: 3

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Phân tích ngành hàng vải thiều Lục Ngạn tại huyện Lục Ngạn – tỉnh Bắc Giang, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

thô v¶i sÊy kh«. ChÝnh hä lµ ngêi quyÕt ®Þnh gi¸ mua, thêi ®iÓm mua vµ khèi lîng s¶n phÈm mua sau ®ã tù vËn chuyÓn ®Õn cöa khÈu T©n Thanh - L¹ng S¬n ®Ó tho¶ thuËn gi¸ b¸n víi c¸c chñ bu«n Trung Quèc. ChÊt lîng vµ h×nh thøc s¶n phÈm cã sù kh¸c nhau gi÷a 2 kªnh hµng nµy: §èi víi kªnh hµng xuÊt khÈu sang Trung Quèc thêng lµ qu¶ bãp hoÆc trßn to hay lo¹i 1 vµ lo¹i 2. Cßn s¶n phÈm tiªu thô ë thÞ trêng miÒn Nam thêng lµ lo¹i 3 (trßn bÐ) víi gi¸ thÊp h¬n. S¬ ®å 2: Kªnh tiªu thô v¶i kh« ë Lôc ng¹n 30% Thu gom + bu«n b¸n + sÊy v¶i V¶i t¬i Hé SX vµ sÊy v¶i kh« Trung gian ®Þa ph¬ng MiÒn nam Trung gian ë L¹ng S¬n Trung Quèc 20% 50% 90% 10% VI. §Æc ®iÓm vµ c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c t¸c nh©n tham gia VI.1. Ngêi tiªu dïng NhËn thøc vµ th¸i ®é cña ngêi tiªu dïng ®èi víi s¶n phÈm cã vai trß quyÕt ®Þnh tíi sù ph¸t triÓn cña ngµnh hµng. Tuy nhiªn do kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh ®iÒu tra kh¶o s¸t c¸c ®èi tîng tiªu dïng v¶i thiÒu kh¸c nhau, t¹i c¸c thÞ trêng kh¸c nhau nªn trong b¸o c¸o nµy chóng t«i chØ ®a ra ®îc mét sè ®¸nh gi¸ cña ngêi tiªu dïng trong viÖc ra quyÕt ®Þnh mua s¶n phÈm v¶i thiÒu Lôc ng¹n cña m×nh th«ng qua c¸c t¸c nh©n thu gom, bu«n b¸n t¹i ®Þa ph¬ng: ThÞ trêng khÈu sang Trung Quèc yªu cÇu v¶i lo¹i 1 vµ gi¸ thu mua lu«n cao h¬n so víi c¸c lo¹i v¶i kh¸c tõ 500 - 1.500 ®ång/kg. Kh¸c víi v¶i thiÒu Thanh Hµ, viÖc tiªu thô v¶i Lôc ng¹n vµo thÞ trêng thµnh phè HCM kh«ng yªu cÇu chÊt lîng qu¶ v¶i kh¾t khe nh thÞ trêng Trung Quèc: V¶i lo¹i 2 vµ thu ho¹ch khi míi chÝn ®îc 2/3 qu¶ ®Ó ®¸p øng cho viÖc vËn chuyÓn ®i xa ThÞ trêng gÇn nh Hµ néi, H¶i phßng,…. yªu cÇu qu¶ v¶i chÝn ®Òu c¶ qu¶ ®Ó ®é ®êng ®îc tÝch luü ë møc cao nhÊt. §Æc ®iÓm cña ngêi tiªu dïng v¶i thiÒu t¹i thÞ trêng Hµ Néi lµ ®a phÇn hä quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn gi¸ s¶n phÈm mµ hä mua. Nh÷ng lo¹i v¶i cã mÉu m· gièng nhau th× gi¸ lo¹i nµo rÎ h¬n ®îc ngêi tiªu dïng quan t©m nhiÒu h¬n, yÕu tè chÊt lîng kh«ng ph¶i lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh hµnh vi mua s¶n phÈm cña ngêi tiªu dïng t¹i Hµ Néi. §iÒu nµy gi¶i thÝch t¹i sao v¶i thiÒu Lôc ng¹n lo¹i 2 vµ lo¹i 3 ®îc tiªu thô chñ yÕu t¹i Hµ Néi. B¶ng 8: Yªu cÇu chÊt lîng v¶i t¹i c¸c thÞ trêng ChØ tiªu MiÒn Nam + Campuchia Trung Quèc Hµ Néi vµ c¸c tØnh phÝa B¾c B¸n lÎ B¸n rong Lo¹i v¶i Lo¹i 2 Lo¹i 1 Lo¹i 2 Lo¹i 3 Träng lîng qu¶ (Qu¶/kg) Kh«ng qu¸ kh¾t khe To ®Òu (40 - 45) To ®Òu (50 - 60) Kh«ng kh¾t khe MÉu m· T¬i s¸ng kh«ng cã vÕt s©u bÖnh T¬i s¸ng kh«ng cã vÕt s©u bÖnh T¬i s¸ng kh«ng cã vÕt s©u bÖnh Ýt ®ßi hái kh¾t khe §é chÝn ChÝn 2/3 ChÝn 2/3 ChÝn 100% ChÝn 100% (Nguån: Dù ¸n Dialogs, 2004- ViÖn KHKT n«ng nghiÖp ViÖt Nam) Riªng kh¸ch hµng cña c¸c siªu thÞ Hµ Néi: Kh¸ch hµng thêng xuyªn mua qu¶ t¬i trong siªu thÞ thuéc ®èi tîng cã thu nhËp cao vµ kh¸ch hµng mua v¶i còng thuéc ®èi tîng ®ã v× gi¸ v¶i trong siªu thÞ lu«n ®¾t h¬n so víi v¶i b¸n ngoµi tõ 1,5 - 2,5 lÇn. KÕt qu¶ ®iÒu tra ngêi tiªu dïng cña dù ¸n Dialogs - ViÖn khoa häc kü thuËt n«ng nghiÖp ViÖt nam n¨m 2004 cho thÊy: Trong sè 63 ngêi mua hµng ®îc hái th× b×nh qu©n lîng v¶i tiªu thô lµ 5,4 kg/ngêi/n¨m. B¶ng 9: Sè lîng v¶i ngêi tiªu dïng Hµ Néi mua trong n¨m 2003 ChØ tiªu KÕt qu¶ Sè hé ®îc hái 63 Sè khÈu trung b×nh/hé 4 Khèi lîng tiªu dïng v¶i thiÒu trung b×nh cña 1 ngêi/n¨m (kg) 5,4 (Nguån: Dù ¸n Dialogs, 2004- ViÖn KHKT n«ng nghiÖp ViÖt Nam) VI.2. §èi víi hé s¶n xuÊt VI.2.1. §Æc ®iÓm chung Th«ng qua viÖc ph©n vïng s¶n xuÊt vµ th¬ng m¹i s¶n phÈm trªn ®Þa bµn huyÖn Lôc ng¹n, chóng t«i ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra kh¶o s¸t c¸c hé s¶n xuÊt v¶i t¹i 3 x· ®¹i diÖn cho 3 vïng nµy lµ: X· Ph× ®iÒn - Vïng 1; X· Trï hùu - Vïng 2 vµ X· Phîng s¬n - Vïng 3. B¶ng 10: Lao ®éng trong c¸c hé ®iÒu tra ë 3 x· KhÈu - Lao ®éng Ph× ®iÒn Trï hùu Phîng s¬n Sè khÈu/hé (ngêi) 4,5 4,8 4,4 Sè L§/hé (Lao ®éng) 2,9 3,2 3,5 Lao ®éng NN/hé (Lao ®éng) 2,5 2,2 2,6 (Nguån: §iÒu tra hé n«ng d©n, 2005) C©y v¶i ®îc trång phæ biÕn trong tÊt c¶ c¸c kiÓu hé ë B¾c giang vµ lµ c©y mang l¹i nguån thu nhËp chÝnh cho phÇn lín c¸c hé n«ng d©n ë ®©y. Theo thèng kª cña Së n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n B¾c giang, n¨m 2004 c¶ tØnh cã kho¶ng 190.000 hé tham gia trång v¶i, chiÕm 60% tæng sè hé lµm n«ng nghiÖp. §Æc biÖt huyÖn Lôc ng¹n gÇn nh 100% sè hé n«ng nghiÖp ë ®©y ®Òu trång v¶i (tæng sè 43.000 hé). B¶ng 11: C¬ cÊu thu nhËp cña hé trång v¶i ë Lôc ng¹n ChØ tiªu C¬ cÊu thu nhËp (%) I. Thu nhËp n«ng nghiÖp 90,0 1. Trång trät 80,0 Trong ®ã: V¶i 70,0 2. Ch¨n nu«i 20,0 II. Thu nhËp phi n«ng nghiÖp 10,0 (Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra 08/2005) Víi diÖn tÝch v¶i b×nh qu©n 1 ha/hé ë Lôc ng¹n, trong ®ã 30% sè hé cã diÖn tÝch v¶i tõ 3 ®Õn 5 ha (Phßng kinh tÕ huyÖn Lôc ng¹n) vµ n¨ng suÊt v¶i b×nh qu©n 18 - 20 tÊn/ha th× tæng thu b×nh qu©n tõ c©y v¶i cña c¸c hé ë Lôc ng¹n mçi n¨m kho¶ng 30 - 40 triÖu ®ång Theo gi¸ v¶i t¬i b×nh qu©n n¨m 2004 lµ 2.000 ®ång/kg . Tuy nhiªn thu nhËp tõ c©y v¶i cña c¸c hé còng rÊt bÊp bªnh do sù biÕn ®éng gi¸ thÊt thêng hµng n¨m. Theo ®¸nh gi¸ chung cña tØnh, n¨m 2004 møc thu nhËp tõ v¶i cña c¸c hé tham gia trång v¶i nh sau: B¶ng 12: Møc thu nhËp tõ v¶i cña c¸c hé ë B¾c giang Møc thu nhËp Tû lÖ (%) < 5 triÖu ®ång/hé 90,0 5 - 10 triÖu ®ång/hé 5,0 10 - 20 triÖu ®ång/hé 3,0 > 20 triÖu ®ång/hé 2,0 (Nguån: Së NN vµ PTNT tØnh B¾c Giang, 2004) §èi víi c¸c hé n«ng d©n ë B¾c giang nãi chung vµ huyÖn Lôc ng¹n nãi riªng th× c©y v¶i lµ nguån thu nhËp chÝnh cña gia ®×nh (70%), gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. HiÖu qu¶ kinh tÕ mµ c©y v¶i mang l¹i còng lín h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c c©y trång kh¸c, ®Æc biÖt lîi nhuËn tõ c©y v¶i gÊp gÇn 3 lÇn so víi trång lóa nÕu tÝnh trªn cïng 1 ®¬n vÞ diÖn tÝch Bé m«n HTNN-ViÖn KHKT NN ViÖt nam: Nghiªn cøu thùc tiÔn dån ®iÒn ®æi thöa ë mét sè tØnh vµ ®Ò xuÊt chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch dån ®iÒn ®æi thöa n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt ë §ång b»ng s«ng Hång . B¶ng 13: Møc ®Çu t vµ thu nhËp/sµo cña c©y v¶i ë Lôc ng¹n ChØ tiªu Thµnh tiÒn §Çu t c¬ b¶n ban ®Çu/sµo (1000 ®ång) 3000 Tæng chi phÝ hµng n¨m/sµo(1000 ®ång) 180 Tæng thu/sµo (1000 ®ång)* 1000 Lîi nhuËn/sµo (1000 ®ång) 820 Lîi nhuËn/chi phÝ (lÇn) 4,5 (Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra 08/2005) * N¨ng suÊt v¶i b×nh qu©n n¨m 2005 lµ 200 kg/sµo vµ ®¬n gi¸ 5.000 ®ång/kg VI.2.2. §Æc ®iÓm canh t¸c cña c¸c hé s¶n xuÊt VÒ c¬ cÊu c©y trång, gÇn nh 100% sè hé ë c¸c x· nµy ®Òu trång v¶i trªn ®Êt vên ®åi xen lÉn c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ kh¸c nh hång, na, nh·n…. (diÖn tÝch lóa vµ c¸c lo¹i c©y kh¸c kh«ng ®¸ng kÓ). Lao ®éng trong n«ng hé chñ yÕu lµ tham gia s¶n xuÊt n«ng nghiÖp mµ cô thÓ lµ trång v¶i vµ c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ kh¸c. B¶ng 14: DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp trong c¸c hé ®iÒu tra ë 3 x· §vt: Sµo/hé DiÖn tÝch Ph× ®iÒn Trï hùu Phîng s¬n DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp 7,8 6,5 11,5 DiÖn tÝch trång CAQ 6,6 4,8 10,5 DiÖn tÝch trång v¶i 6,0 4,5 9,8 (Nguån: §iÒu tra hé n«ng d©n, 2005) Sù kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn canh t¸c vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt cña c¸c hé s¶n xuÊt: Sù kh¸c nhau vÒ kü thuËt vµ ®iÒu kiÖn canh t¸c cña c¸c hé ë 3 vïng còng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n dÉn ®Õn sù kh¸c nhau vÒ chÊt lîng s¶n phÈm ë 3 vïng nµy. PhÇn lín c¸c hé cã diÖn tÝch v¶i lín ë x· Phîng s¬n ®Òu cho r»ng: Víi diÖn tÝch v¶i b×nh qu©n cña 1 hé hiÖn nay (kho¶ng 10 sµo/hé) lµ qu¸ lín so víi ®iÒu kiÖn vÒ lao ®éng (2 - 3 lao ®éng) vµ ®Çu t cña hé nªn hä kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó ch¨m sãc tèt h¬n cho vên v¶i cña m×nh nh c¸c hé ë vïng 1. Mét ®iÒu mµ c¸c hé nµy dÔ dµng nhËn thÊy lµ cÇn ph¶i bãn ph©n vµ phun thuèc s©u, thuèc kÝch thÝch cho vên v¶i cña m×nh (b×nh qu©n mçi gèc v¶i cÇn ®Çu t kho¶ng 20.000 – 30.000 ®ång/n¨m; 1 sµo kho¶ng 15 - 17 gèc) th× víi diÖn tÝch kho¶ng 10 sµo hä kh«ng thÓ ®Çu t ®îc 20- 30 triÖu ®ång ®îc, nhÊt lµ t©m lý sî rñi ro cña c¸c hé trång v¶i ngµy cµng lín khi mµ gi¸ v¶i cã xu híng biÕn ®éng thÊt thêng trong vµi n¨m trë l¹i ®©y. Mét kh©u kh¸c còng rÊt quan träng trong ch¨m sãc v¶i lµ sau khi thu ho¹ch xong c¸c hé ph¶i tiÕn hµnh c¾t tØa cµnh lu«n nhng ®iÒu nµy còng thËt khã thùc hiÖn ®îc ngay víi nh÷ng hé cã diÖn tÝch v¶i lín vµ lao ®éng gia ®×nh kh«ng nhiÒu, hä kh«ng muèn thuª lao ®éng bªn ngoµi ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ mµ sÏ tù lµm trong mét thêi gian dµi. ChÝnh v× nh÷ng nguyªn nh©n nµy ®· dÉn sù kh¸c nhau vÒ n¨ng suÊt vµ chÊt lîng v¶i gi÷a c¸c hé cã diÖn tÝch kh¸c nhau. Anh §.V.Quýnh ë xãm ChÓ x· Phîng S¬n n¨m nay 43 tuæi. Gia ®×nh cã 4 khÈu víi 2 L§ ®Òu lµm NN lµ ch¨m sãc khu vên ®åi 3 mÉu (h¬n 1ha) gåm 300 gèc v¶i vµ gÇn 200 gèc hång, na. Sau khi thu ho¹ch vô v¶i n¨m 2004 ®îc 9 tÊn (26 triÖu ®ång) víi gi¸ b¸n rÊt thÊp nªn vµo vô 2005 anh ®©ï t ph©n bãn, thuèc s©u,... rÊt h¹n chÕ kho¶ng 3 triÖu ®ång cho c¶ vên v¶i (theo anh b×nh thêng cÇn ph¶i ®Çu t gÊp 2 -3 lÇn sè ®ã). KÕt qu¶ lµ vô v¶i n¨m 2005 võa qua anh chØ thu ho¹ch ®îc 6 tÊn v¶i (30 triÖu ®ång). TÊt nhiªn NS v¶i n¨m 2005 thÊp cßn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè nhng râ rµng viÖc h¹n chÕ ®Çu t còng ¶nh hëng c¬ b¶n ®Õn n¨ng suÊt. Anh cßn cho biÕt thªm, mÆc dï vÉn biÕt sau thu ho¹ch cÇn ph¶i tØa cµnh cho vên v¶i ngay th× sÏ n©ng cao NS vµ chÊt lîng v¶i vô sau nhng chØ víi 2 L§ gia ®×nh th× kh«ng thÓ lµm ngay 1 lóc ®îc cho 1ha v¶i cña m×nh. Anh sÏ tù lµm dÇn dÇn trong thêi gian 1 - 2 th¸ng mµ kh«ng muèn thuª L§ ®Ó gi¶m tèi ®a chi phÝ. MËt ®é trång v¶i còng lµ nguyªn nh©n ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng qu¶ v¶i. HÇu hÕt c¸c hé s¶n xuÊt ë x· Phîng S¬n thuéc vïng s¶n xuÊt 3 mµ chóng t«i ®iÒu tra ®Òu cã mËt ®é c©y trung b×nh kho¶ng 200 - 250 c©y/1ha cao h¬n so víi møc trung b×nh ë vïng 1 (180 - 200 c©y/1 ha), ngoµi ra cßn trång xen c¸c c©y ¨n qu¶ kh¸c nh na, hång,….. VÒ tuæi v¶i, nh×n chung c¸c hé ®Òu trång v¶i trong giai ®o¹n 1994-2000, vµ mét phÇn rÊt nhá ®îc trång sau n¨m 2000, chØ cã díi 5% sè c©y v¶i trªn 10 tuæi. §iÒu nµy kh¼ng ®Þnh r»ng trong thêi gian võa qua c¸c hé chñ yÕu tËp trung vµo trång vµ ch¨m sãc c©y con (thêi kú kiÕn thiÕt c¬ b¶n) vµ míi bíc sang giai ®o¹n kinh doanh (sau 5 tuæi) vµ tõ 8 tuæi trë ra c©y v¶i cho n¨ng suÊt cao vµ kh¸ æn ®Þnh. §©y còng cã thÓ lµ mét trong c¸c lý do dÉn tíi t×nh tr¹ng khã kh¨n cña c¸c hé do møc ®Çu t cho s¶n xuÊt v¶i giai ®o¹n ®Çu lín h¬n møc thu. Mét nguyªn nh©n n÷a dÉn ®Õn chÊt lîng v¶i cña c¸c hé vïng 1 cao h¬n so víi c¸c vïng kh¸c ®ã lµ kü thuËt phun thuèc ®Ó kÐo dµi thêi gian thu ho¹ch trªn c©y. Cã thÓ nãi ®©y lµ 1 bÝ quyÕt riªng cña c¸c hé thuéc khu vùc nµy mµ c¸c hé n¬i kh¸c kh«ng thÓ t×m hiÓu ®îc. Theo chóng t«i ®îc biÕt, c¸c hé nµy thêng sö dông lo¹i thuèc cã nguån gèc tõ Trung quèc nhng kh«ng cã nh·n m¸c cô thÓ Theo c¸n bé kü thuËt huyÖn Lôc ng¹n th× ®ã lµ thuèc s©u ch÷a bÖnh kh« v»n cho lóa ®äc pha trén víi «xy ®ång víi kü thuËt pha chÕ vµ thêi ®iÓm phun rÊt ®Æc biÖt cã thÓ kÐo dµi thêi gian cho thu ho¹ch tõ 1 ®Õn 1,5 th¸ng ®ång thêi gióp cho mÇu s¾c qu¶ v¶i sau thu ho¹ch ®îc gi÷ nguyªn sau 2 - 3 ngµy thu ho¹ch (nhiÒu hé kh¸c ë vïng 2 vµ 3 còng ¸p dông thö nhng kh«ng thµnh c«ng do kh«ng biÕt c¸ch pha thuèc vµ thêi ®iÓm phun thÝch hîp). VI.2.3. H×nh thøc tiªu thô v¶i t¬i cña c¸c hé s¶n xuÊt C¸ch thøc b¸n v¶i t¬i cña c¸c hé hiÖn nay chñ yÕu díi d¹ng tù vËn chuyÓn ®Õn b¸n cho ngêi thu gom mµ kh«ng th«ng qua bÊt kú mét sù rµng buéc nµo. ViÖc mua b¸n diÔn ra sau khi cã sù tho¶ thuËn miÖng gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n vÒ gi¸ c¶, chÊt lîng vµ sè lîng s¶n phÈm ®em b¸n. HÇu nh 100% sè hé ®îc hái ®Òu ¸p dông h×nh thøc vËn chuyÓn v¶i ®Õn b¸n t¹i c¸c ®iÓm thu mua trong ®Þa bµn x·. RÊt Ýt hé tù mang s¶n phÈm cña m×nh ®i b¸n lÎ. Hai ph¬ng tiÖn chñ yÕu ®îc ngêi d©n ë ®©y sö dông ®ã lµ xe m¸y vµ xe ®¹p. VI.2.5. Nh÷ng h¹n chÕ trong s¶n xuÊt cña c¸c hé Kü thuËt trång v¶i cña ngêi d©n lµ kh¸ cao nhng chñ yÕu lµ dùa vµo kinh nghiÖm s¶n xuÊt. NhiÒu trêng hîp thÊy s©u bÖnh nhng kh«ng biÕt dïng lo¹i thuèc nµo ®Æc hoÆc phun qu¸ liÒu ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng v¶i. §Æc biÖt vÉn cha khèng chÕ ®îc trµ s©u ®ôc qu¶ vµ bÖnh th¸n th, s¬ng mai trªn qu¶ g©y ¶nh hëng lín ®Õn chÊt lîng vµ mÉu m· qu¶ v¶i. Bªn c¹nh ®ã do cha cã quy tr×nh thèng nhÊt nªn viÖc bãn ph©n cßn thiÕu c©n ®èi,nhiÒu ®¹m nhng thiÕu kali nªn ®é ngät cña qu¶ v¶i bÞ gi¶m vµ vá qu¶ thêng nhanh bÞ th©m kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña thÞ trêng, nhÊt lµ thÞ trêng xuÊt khÈu. Tr×nh ®é th©m canh s¶n xuÊt còng cã sù kh¸c nhau gi÷a c¸c hé trong cïng 1 vïng lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh trªn thÞ trêng. Vô thu ho¹ch v¶i chØ diÔn ra trong vßng 1 th¸ng, trong thêi gian ®ã khèi lîng v¶i thu ho¹ch tËp trung rÊt lín. MÆt kh¸c do ®Æc tÝnh sinh lý cña qu¶ v¶i chØ ®¶m b¶o ®îc chÊt lîng vµ mÉu m· tèi ®a ®îc 3 ngµy sau thu ho¹ch nªn viÖc b¶o qu¶n vµ tiªu thô gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong khi kü thuËt b¶o qu¶n v¶i, nhÊt lµ biÖn ph¸p kÐo dµi thêi gian chÝn cßn rÊt h¹n chÕ (chØ mét sè Ýt hé ë Lôc ng¹n n¾m ®îc kü thuËt kÐo dµi thêi gian chÝn trªn c©y tõ 1 - 1,5 th¸ng). ThiÕu vèn, thiÕu lao ®éng trong ®Çu t s¶n xuÊt vµ ch¨m sãc v¶i, nhÊt lµ nh÷ng hé cã diÖn tÝch v¶i lín nªn thêng h¹n chÕ trong viÖc bãn ph©n vµ dïng thuèc b¶o vÖ thùc vËt, kh«ng ®ñ nhu cÇu ph¸t triÓn cña c©y vµ ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm. Gi¸ v¶i ngµy cµng gi¶m vµ biÕn ®éng nhiÒu trong ngµy. S¶n phÈm ®em tiªu thô thêng bÞ nh÷ng ngêi thu gom Ðp cÊp, Ðp gi¸. ThiÕu th«ng tin vÒ khoa häc kü thuËt trong s¶n xuÊt vµ th«ng tin thÞ trêng: Th«ng tin vÒ khoa häc c«ng nghÖ sinh häc nh c¸ch sö dông mét sè lo¹i ph©n bãn l¸, thuèc t¨ng kh¶ n¨ng ®Ëu qña, c¸c gièng v¶i sím cã thÓ ®a vµo s¶n xuÊt: §Þa ®iÓm mua vµ c¸ch ch¨m sãc; th«ng tin vÒ thÞ trêng v¶i: diÔn biÕn gi¸ v¶i trong vô thu ho¹ch, c¸c kªnh tiªu thô…. VI.3. T¸c nh©n thu gom vµ bu«n b¸n VI.3.1. T¸c nh©n thu gom vµ bu«n b¸n v¶i t¬i T¹i mçi trung t©m th¬ng m¹i thêng cã 3 lo¹i t¸c nh©n lµ: Ngêi thu gom t¹i ®Þa ph¬ng; chñ bu«n võa thu gom võa bu«n b¸n t¹i ®Þa ph¬ng vµ chñ bu«n tõ n¬i kh¸c ®Õn bao gåm tõ Lµo Cai, tõ miÒn Nam, tõ Hµ néi vµ c¸c tØnh kh¸c,… B¶ng 15: Sè lîng t¸c nh©n tham gia ngµnh hµng v¶i t¬i t¹i c¸c trung t©m th¬ng m¹i T¸c nh©n X· Ph× ®iÒn vµ x· Gi¸p S¬n TT Chò vµ x· Trï hùu Phè Kim (X· Phîng s¬n) Sè lîng (ngêi) K.Lîng (tÊn/vô) Sè lîng (ngêi) K.Lîng (tÊn/vô) Sè lîng (ngêi) K.Lîng (tÊn/vô) Thu gom ®Þa ph¬ng 20 - 25 250- 300 40- 50 300- 350 20- 30 300- 350 Chñ bu«n ®Þa ph¬ng 5 - 10 200- 250 20- 30 250- 300 5- 10 200- 300 Chñ bu«n tõ n¬i kh¸c 10- 15 300- 400 15- 20 300- 350 10- 20 300- 400 (Nguån: §iÒu tra thùc ®Þa, 08/2005) Khèi lîng vµ lo¹i v¶i mµ c¸c t¸c nh©n ho¹t ®éng ë c¸c trung t©m còng kh¸c nhau theo tõng thêi ®iÓm. Th«ng thêng vô thu ho¹ch v¶i thêng kÐo dµi trong kho¶ng 25 - 30 ngµy tõ 10/06 ®Õn 10/07 d¬ng lÞch vµ ®©y còng lµ thêi ®iÓm ho¹t ®éng bu«n b¸n v¶i t¬i diÔn ra s«i ®éng nhÊt. Vµo ®Çu vô, khi v¶i cha chÝn ré th× khèi lîng thu mua cña c¸c t¸c nh©n còng Ýt vµ v¶i thêng lµ c¸c gièng v¶i chÝn sím trªn ®Þa bµn huyÖn (5% diÖn tÝch) nhng kh«ng ngon b»ng v¶i Lai Thanh hµ chÝnh vô (95% diÖn tÝch ) hoÆc v¶i tõ c¸c n¬i kh¸c ngoµi huyÖn vµ ngoµi tØnh ®a vÒ (ChÝ linh- H¶i d¬ng; §«ng triÒu- Qu¶ng ninh,….). B¶ng 16: Khèi lîng v¶i bu«n b¸n b×nh qu©n theo tõng thêi ®iÓm cña c¸c t¸c nh©n §vt: TÊn/ngµy T¸c nh©n §Çu vô (2 - 3 ngµy) ChÝnh vô (15 - 20 ngµy) Cuèi vô (5 - 7 ngµy) B×nh qu©n Cao nhÊt Thu gom ®Þa ph¬ng 5 - 6 9 - 10 20 - 25 6 - 7 Chñ bu«n ®Þa ph¬ng 3 - 4 9 - 10 15 - 20 2 - 3 Chñ bu«n tõ n¬i kh¸c 5 - 6 10 - 15 20 - 30 5 - 6 (Nguån: §iÒu tra thùc ®Þa, 08/2005) Tham gia vµo kªnh hµng tiªu thô ®i Trung Quèc Chñ bu«n Lµo cai: Chóng t«i kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó pháng vÊn trùc tiÕp ho¹t ®éng cña c¸c t¸c nh©n nµy v× t¹i thêi ®iÓm tiÕn hµnh kh¶o s¸t ë Lôc ng¹n lµ lóc vô thu ho¹ch v¶i n¨m 2005 ®· kÕt thóc (th¸ng 8/2005). Tuy nhiªn qua t×m hiÓu cña chóng t«i ®îc biÕt ®©y lµ nh÷ng chñ bu«n ë thÞ x· Lµo cai vµ trong thêi gian kho¶ng 20 ngµy vô v¶i 2005 cã kho¶ng 30 chñ bu«n tõ Lµo cai ®Õn Lôc ng¹n ®Ó thu mua v¶i vµ chñ yÕu tËp trung ë trung t©m x· Ph× ®iÒn (12 chñ bu«n) ®Ó thu mua hµng lo¹i 1 víi quy m« hµng n¨m kho¶ng 800-1.000 tÊn v¶i t¬i. + Mçi chñ bu«n nµy ®Æt 2 - 3 ®iÓm thu gom t¹i c¸c trung t©m th¬ng m¹i ®Ó thu mua hµng theo h×nh thøc võa thuª ®Þa ®iÓm thu mua hµng cña c¸c hé thu gom võa cïng víi hé thu gom nµy trùc tiÕp lùa chän s¶n phÈm thu mua. Trong qu¸ tr×nh thu gom s¶n phÈm nµy cã ngêi cña c¸c th¬ng gia Trung Quèc trùc tiÕp ®Õn chän s¶n phÈm víi c¸c chñ bu«n vµ hé thu gom. + H×nh thøc giao dÞch gi÷a chñ bu«n Lµo cai víi c¸c hé thu gom chñ yÕu lµ qua ®iÖn tho¹i vµ b»ng h×nh thøc tho¶ thuËn miÖng. Hµng ngµy hä sÏ th«ng b¸o cho ngêi thu gom biÕt khèi lîng s¶n phÈm thu mua vµ gi¸ thu mua ®Ó hé thu gom biÕt tæ chøc thu mua. Nh÷ng chñ bu«n nµy thêng øng tríc kh«ng lÊy l·i cho ngêi thu gom kho¶ng 20 - 30 triÖu ®ång mçi lÇn ®Ó mua v¶i, mçi lÇn kho¶ng 2 - 3 ngµy tuú theo yªu cÇu cña ngêi thu gom vµ tuú thuéc vµo lîng s¶n phÈm thu gom ë tõng thêi ®iÓm. Thu gom ®Þa ph¬ng: Thêng lµ nh÷ng hé ë c¸c trung t©m th¬ng m¹i n»m s¸t ®êng tØnh lé 31, cã s©n réng ®Ó cã thÓ lµm ®Þa ®iÓm thu mua hµng vµ cã mèi quan hÖ mua b¸n, quen biÕt víi c¸c chñ bu«n Lµo cai sÏ ®îc c¸c chñ bu«n nµy lùa chän lµm ®oãi t¸c thu gom. + Trong qu¸ tr×nh thu gom, chØ cã 1 - 2 ngêi cña Trung Quèc vµ cña chñ bu«n Lµo cai tham gia chän v¶i. Cßn l¹i mçi hé thu gom thêng ph¶i sö dông 2 - 3 lao ®éng gia ®×nh trùc tiÕp tham gia. Quy m« b×nh qu©n cña mçi hé thu gom kho¶ng 200 - 300 tÊn v¶i t¬i/vô vµ hä ®îc c¸c chñ bu«n Lµo cai tr¶ 250.000 cho 1 tÊn v¶i thu gom + Ngêi thu gom sau khi trao ®æi th«ng tin víi c¸c chñ bu«n vÒ khèi lîng s¶n phÈm vµ gi¸ thu mua sÏ tiÕn hµnh thu mua cña c¸c hé n«ng d©n. H×nh thøc thu mua gi÷a ngêi thu gom víi hé n«ng d©n rÊt ®¬n gi¶n chØ lµ “thuËn mua võa b¸n” vµ thanh to¸n trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt. + Hé thu gom chÞu tr¸ch nhiÖm ®ãng xÕp v¶i vµo thïng gç, bèc v¸c vµ thuª «t« vËn chuyÓn lªn cöa khÈu Lµo cai. Nh÷ng chi phÝ nµy hoµn toµn do chñ bu«n Lµo cai chÞu. Mçi chuyÕn «t« vËn chuyÓn ®îc 11 tÊn, trong ®ã cã 9 tÊn v¶i t¬i vµ 2 tÊn lµ thïng gç, xèp,… + Tû lÖ hao hôt do dËp n¸t trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn kho¶ng 1% khèi lîng s¶n phÈm. B¶ng 17: C¸c chi phÝ ho¹t ®éng cña chñ bu«n Lµo cai Chi phÝ §¬n vÞ Chi phÝ Thuª «t« vËn chuyÓn lªn Lµo cai 1.000 ®/tÊn 530 Thïng gç 1.000 ®/tÊn 350 Lo thñ tôc cho ngêi Trung quèc trong thêi gian ë ViÖt nam mua v¶i 1.000 ®/tÊn 10 Tr¶ cho ngêi thu gom 1.000 ®/tÊn 250 Chi phÝ do hao hôt khi vËn chuyÓn 1.000 ®/tÊn 65 (Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra, 08/2005) Tham gia vµo kªnh hµng tiªu thô ®i miÒn Nam vµ Hµ néi Thu gom ®Þa ph¬ng: + §©y thêng lµ nh÷ng hé cã vÞ trÝ thuËn lîi trong viÖc thu mua v¶i: S¸t mÆt ®êng c¸i ë c¸c trung t©m th¬ng m¹i, cã diÖn tÝch s©n lín (> 50m2) nªn ®îc c¸c chñ bu«n b¸n tõ miÒn Nam vµ c¸c tØnh ®Õn thuª l¹i ®Þa ®iÓm vµ cïng nhau thu gom v¶i. + Ngêi thu gom chÞu tr¸ch nhiÖm thu gom hµng theo yªu cÇu cña chñ bu«n, chñ bu«n chØ chÞu tr¸ch nhiÖm cïng víi hé thu gom kiÓm tra chÊt lîng v¶i thu mua. + Quy m« cña hé thu gom b×nh qu©n 200 - 300 tÊn v¶i t¬i/n¨m + H×nh thøc giao dÞch gi÷a hé thu gom víi chñ bu«n ngo¹i tØnh b»ng h×nh thøc tho¶ thuËn miÖng trùc tiÕp vµ cïng hîp t¸c thu gom bu«n b¸n s¶n phÈm theo tõng vô v¶i mçi n¨m. Chñ bu«n ngo¹i tØnh: + Thêng lµ ngêi tõ c¸c tØnh ®Õn ®Þa ph¬ng ®Ó thu mua hµng, trong ®ã ®Õn tõ c¸c tØnh miÒn Nam chiÕm tû lÖ cao nhÊt (kho¶ng 50%). Mçi n¨m khèi lîng v¶i bu«n b¸n cña c¸c hé nµy lªn ®Õn 400 - 500 tÊn v¶i t¬i, cã hé tíi hµng ngh×n tÊn. Tæng sè vèn ho¹t ®éng hµng n¨m trung b×nh 300 - 500 triÖu ®ång + Sau khi gom v¶i t¹i Lôc ng¹n, c¸c chñ bu«n sÏ b¶o qu¶n trong hép xèp cã ®¸ l¹nh (nÕu ®i Hµ néi vµ c¸c tØnh l©n cËn th× kh«ng cã ®¸ l¹nh) vµ vËn chuyÓn b»ng «t« ®i c¸c tØnh. C¸c chi phÝ nµy do chñ bu«n chÞu, mçi chuyÕn «t« chë ®îc kho¶ng 10 tÊn v¶i t¬i víi chi phÝ vËn chuyÓn vµo miÒn Nam b×nh qu©n 1 triÖu ®ång/tÊn, ®i Hµ néi kho¶ng 200 - 300.000 ®ång/tÊn. + S¶n phÈm ®îc tiªu thô chñ yÕu t¹i c¸c chî ®Çu mèi ë miÒn Nam. C¸ch thøc giao dÞch gi÷a chñ bu«n ngo¹i tØnh víi chñ bu«n ë c¸c chî ®Çu mèi b»ng h×nh thøc tho¶ thuËn miÖng qua ®iÖn tho¹i. Sau khi chñ thu mua ë c¸c chî ®Çu mèi th«ng b¸o yªu cÇu vÒ s¶n lîng, chÊt lîng vµ ®¬n gi¸ th× chñ bu«n sÏ c¨n cø vµo ®ã ®Ó ®Þnh gi¸ thu mua t¹i c¸c ®iÓm thu gom: Hä thêng tÝnh to¸n sao cho sau khi ®· trõ hÕt c¸c chi phÝ th× ph¶i l·i kho¶ng 150 - 200 ®ång/kg + H×nh thøc thanh to¸n tiÒn thêng lµ sau khi chñ thu mua t¹i c¸c chî ®Çu mèi giao nhËn hµng vµ göi qua tµi kho¶n ngËn hµng Chñ bu«n ®Þa ph¬ng: Lµ ngêi sèng t¹i c¸c trung t©m th¬ng m¹i. Ho¹t ®éng cña hä t¬ng tù nh c¸c chñ bu«n ngo¹i tØnh nhng hä kiªm lu«n thu gom vµ bu«n b¸n ®i c¸c tØnh. B¶ng 18: Chi phÝ ho¹t ®éng chñ yÕu cña chñ bu«n v¶i t¬i tiªu thô trong níc Chi phÝ §¬n vÞ Chñ bu«n ngo¹i tØnh Cíc vËn chuyÓn ®i miÒn Nam 1.000 ®/tÊn 1.000 Cíc vËn chuyÓn ®i Hµ néi 1.000 ®/tÊn 300 Thïng xèp 1.000 ®/tÊn 576 §¸ l¹nh 1.000 ®/tÊn 130 §ãng hép vµ bèc v¸c 1.000 ®/tÊn 50 Thuª ®Þa ®iÓm vµ tr¶ CF thu gom 1.000 ®/tÊn 150 Chi phÝ do hao hôt khi vËn chuyÓn 1.000 ®/tÊn 55 (Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra, 08/2005) VI.3.2. Ho¹t ®éng lu th«ng v¶i sÊy kh« ë Lôc ng¹n Theo kh¶o s¸t cña chóng t«i, cã 2 lo¹i t¸c nh©n tham gia vµo thu mua vµ bu«n b¸n v¶i t¬i t¹i c¸c trung t©m ®ã lµ nh÷ng hé thu gom vµ bu«n b¸n ngêi ®Þa ph¬ng, mçi trung t©m cã kho¶ng 15 ®Õn 20 ngêi víi quy m« trung b×nh 150 - 200 tÊn/n¨m (n¨m 2004) Thêi ®iÓm ®iÒu tra th¸ng 8/2005 cha thÓ tæng kÕt ®îc nhng quy m« mçi hé chØ b»ng 1/3 s¶n lîng n¨m 2004 . T¸c nh©n thø 2 tham gia lµ nh÷ng ngêi tõ c¸c tØnh kh¸c (Th¸i b×nh, Hng yªn, Hµ nam,….) lªn võa thu gom bu«n b¸n hoÆc thu mua v¶i t¬i råi thuª l¹i lß sÊy råi bu«n b¸n v¶i kh«. Nh÷ng hé nµy xuÊt hiÖn nhiÒu ë trung t©m th¬ng m¹i ThÞ trÊn Chò vµ phè Kim v× ®©y lµ 2 n¬i tiªu thô v¶i t¬i kÐm h¬n trung t©m ë x· Ph× ®iÒn vµ Gi¸p s¬n víi kho¶ng 25 - 20 ngêi mçi n¨m, s¶n lîng v¶i kh« cña hé còng rÊt lín kho¶ng 250 - 300 tÊn v¶i kh«/n¨m. Thu gom + bu«n b¸n: + T¸c nh©n nµy ®ãng vai trß quan träng trong hÖ thèng kªnh hµng v¶i kh« ë Lôc ng¹n. Hä ho¹t ®éng theo mïa vô tõ th¸ng 7 ®Õn th¸ng 12 hµng n¨m vµ nhiÒu nhÊt lµ th¸ng 7, th¸ng 8 víi quy m« b×nh qu©n 150 - 200 tÊn v¶i kh«/n¨m (cao ®iÓm 10 tÊn/ngµy). + Ho¹t ®éng cña hä kh¸ ®a d¹ng: cã thÓ võa thu gom võa vËn chuyÓn vµ bu«n b¸n v¶i t¬i sang Trung Quèc, mét sè hé cßn kiªm c¶ sÊy v¶i kh«. Hä cã thÓ lµ ngêi ®Þa ph¬ng vµ còng cã 1 sè lîng lín tõ c¸c ®Þa ph¬ng kh¸c (mçi trung t©m cã kho¶ng 20 - 30 ngêi) nh Hng yªn, Th¸i b×nh,…. ®Õn Lôc ng¹n thu mua v¶i t¬i sau ®ã thuª lß sÊy vµ b¸n sang Trung Quèc. B¶ng 19: Sè lîng t¸c nh©n tham gia ngµnh hµng v¶i kh« t¹i c¸c trung t©m th¬ng m¹i T¸c nh©n X· Ph× ®iÒn vµ x· Gi¸p S¬n TT Chò vµ x· Trï hùu Phè Kim (X· Phîng s¬n) Sè lîng (ngêi) K.Lîng (tÊn/vô) Sè lîng (ngêi) K.Lîng (tÊn/vô) Sè lîng (ngêi) K.Lîng (tÊn/vô) Thu gom vµ bu«n b¸n ngêi ®Þa ph¬ng 15- 20 100- 150 20- 30 150- 200 10- 15 150- 200 Thu gom vµ bu«n b¸n tõ tØnh kh¸c ®Õn (Hng yªn, Hµ nam, Th¸i b×nh,….) 5- 10 100- 150 15- 20 250- 300 10- 15 200- 250 (Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra, 08/2005) + Hä thu gom v¶i sÊy kh« cña c¸c hé d©n sau ®ã vÒ ph©n lo¹i vµ ®ãng hép sau ®ã sÏ vËn chuyÓn lªn cöa khÈu T©n Thanh ®Ó b¸n cho c¸c th¬ng gia Trung Quèc. Mçi xe « t« vËn chuyÓn ®îc kho¶ng 5 tÊn v¶i kh«. QuyÕt ®Þnh b¸n v¶i cña hä chØ ®îc thùc hiÖn khi th¬ng gia Trung Quèc tr¶ gi¸ mµ hä thÊy cã l·i. + C¸ch thøc giao dÞch cña cña hä víi th¬ng gia Trung Quèc lµ tho¶ thuËn miÖng trùc tiÕp th«ng qua ngêi m«i giíi trung gian ë cöa khÈu sau khi ®· vËn chuyÓn hµng lªn ®©y. H×nh thøc thanh to¸n b»ng tiÒn Trung Quèc nhng th«ng qua ngêi m«i giíi trung gian ë ®©y. + H×nh thøc giao dÞch cña ngêi thu gom víi hé n«ng d©n rÊt ®¬n gi¶n: Hä trùc tiÕp ®Õn c¸c th«n, x· ®Ó hái mua th«ng qua sù giíi thiÖu cña c¸c trung gian t¹i ®Þa ph¬ng sau ®ã tù thuª c«ng n«ng vËn chuyÓn vÒ nhµ ®Ó ph©n lo¹i vµ ®ãng hép giÊy c¸t t«ng (18 - 20 kg v¶i kh«/hép). Trung gian ®Þa ph¬ng: Lµ nh÷ng ngêi sèng t¹i c¸c th«n xãm vµ chñ yÕu lµ ë nh÷ng x· vïng x©u vïng xa, n¬i mµ hé n«ng d©n khã b¸n ®îc v¶i t¬i nªn ph¶i tù sÊy v¶i. Nh÷ng ngêi nµy n¾m biÕt ®îc s¶n lîng v¶i sÊy kh« cña tõng hé nªn “chØ trá” cho c¸c hé thu gom ®Õn mua. ViÖc mua hµng lµ sù tho¶ thuËn gi÷a hé thu gom víi hé n«ng d©n. Trung gian ®Þa ph¬ng chØ cã vai trß m«i giíi nh vËy vµ ®îc ngêi thu gom tr¶ 50.000 ®/tÊn. B×nh qu©n mçi vô, ngêi thu gom cã thÓ giíi thiÖu ®îc kho¶ng 20 - 30 hé ®Þa ph¬ng b¸n v¶i kh« (70 - 80 tÊn v¶i kh«). Trung gian ë L¹ng S¬n: Trung gian L¹ng s¬n cã vai trß rÊt quan träng träng hÖ thèng kªnh hµng v¶i kh«, hä lµ cÇu nèi ®Ó ngêi thu gom gÆp gì, tho¶ thuËn giao dÞch víi c¸c th¬ng gia Trung Quèc. Kho¶n “hoa hång” mµ nh÷ng ngêi thu gom ViÖt nam ph¶i tr¶ cho nh÷ng ngêi trung gian nµy lµ: Cø sau khi thu vÒ ®îc 1.000 Nh©n d©n tÖ vµ ®æi ra tiÒn ViÖt nam ®îc 1.960.000 ®ång th× ngêi thu gom ph¶i tr¶ l¹i 50.000 - 60.000 ®ång. B¶ng 20: Chi phÝ ho¹t ®éng chñ yÕu cña t¸c nh©n thu gom v¶i kh« Chi phÝ §¬n vÞ Chi phÝ Cíc vËn chuyÓn 1.000 ®/tÊn 300 Hép giÊy c¸t t«ng 1.000 ®/tÊn 350 Bèc v¸c 1.000 ®/tÊn 30 Thuª L§ ph©n lo¹i v¶i + ®ãng hép 1.000 ®/tÊn 10 B¨ng dÝnh, giÊy bãng,… 1.000 ®/tÊn 5 CF cho trung gian ®Þa ph¬ng 1.000 ®/tÊn 50 CF cho trung gian L¹ng s¬n 1.000 ®/tÊn 600 Tæng chi phÝ 1.000 ®/tÊn 1.345 (Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra, 08/2005) VI.4. Ngêi b¸n lÎ vµ c¸c siªu thÞ VI.4.1. Ngêi b¸n lÎ Do thêi gian nghiªn cøu cã h¹n, chóng t«i chØ tiÕn hµnh kh¶o s¸t s¬ bé mét sè t¸c nh©n b¸n lÎ vµ c¸c siªu thÞ tham gia tiªu thô v¶i t¹i thÞ trêng Hµ Néi. Bao gåm: c¸c cöa hµng vµ c¸c quÇy b¸n hoa qu¶, ngêi b¸n lÎ t¹i c¸c chî vµ ngêi b¸n rong trªn c¸c ®êng phè. B¶ng 21: T¸c nh©n tham gia tiªu thô v¶i t¬i trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi §èi tîng Sè lîng Møc ®é tiªu thô (%) 1. Cöa hµng vµ quÇy (®iÓm b¸n) 2.500 24,0 2. Ngêi b¸n lÎ t¹i c¸c chî (ngêi) 1.172 16,0 3. Ngêi b¸n rong (ngêi) 6.198 60,0 (Nguån: ViÖn rau qu¶, 2004) §èi víi c¸c cöa hµng vµ quÇy hoa qu¶: - C¸c cöa hµng vµ quÇy thêng ®Õn chî b¸n bu«n (chî Long Biªn) ®Ó mua v¶i. Tuy nhiªn c¸c ®iÓm b¸n nµy a h×nh thøc giao hµng trùc tiÕp t¹i cöa hµng nh cña HiÖp héi v¶i Thanh Hµ h¬n vµ mong muèn kÕt hîp c¶ giao v¶i kh«ng ®ãng gãi v× cöa hµng mong muèn b¸n c¶ 2 lo¹i cho nhiÒu ®èi tîng kh¸ch hµng. - Lîng v¶i b¸n b×nh qu©n cña mét ®iÓm b¸n hµng kh«ng nhiÒu, trung b×nh 10-30 kg/ngµy. - Møc chªnh lÖch gi÷a gi¸ mua vµ gi¸ b¸n dao ®éng trong kho¶ng tõ 1.000 ®/kg ®Õn 3.000 ®/kg tuú theo c¸c ®iÓm b¸n vµ tuú theo kh¸ch hµng. §èi víi ngêi b¸n lÎ t¹i c¸c chî: - Nh÷ng ngêi nµy thêng mua v¶i tõ chî Long Biªn vÒ b¸n - Lîng v¶i b¸n b×nh qu©n cña nh÷ng ngêi b¸n lÎ t¹i c¸c chî kho¶ng 20 - 350 kg/ngµy. Ngêi b¸n lÎ cã vÞ trÝ cè ®Þnh l·i kho¶ng 700.000 ®ång - 2.500.000 ®ång/tÊn v¶i t¬i, cßn nh÷ng ngêi b¸n lÎ kh«ng cã vÞ trÝ cè ®Þnh chØ l·i 400.000 - 1.200.000 ®ång/tÊn v¶i t¬i. §èi víi ngêi b¸n rong: - Lµ nh÷ng ngêi n«ng d©n ®Õn tõ c¸c tØnh nh Hµ T©y, Hng Yªn, Hµ Nam, B¾c Giang,… tham gia b¸n v¶i trªn thÞ trêng Hµ Néi. Mçi vô v¶i hä thêng tham gia trong kho¶ng thêi gian 1 th¸ng sau ®ã trë vÒ ®Þa ph¬ng tiÕp tôc tham gia s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. - Khèi lîng hµng b¸n ®îc trung b×nh trong 1 ngµy dao ®éng tõ 50 - 100 kg vµ l·i mµ ngêi b¸n hµng rong thu ®îc tõ viÖc b¸n v¶i t¬i kho¶ng 500.000 - 1.000.000 ®ång/tÊn. VI.4.2. C¸c siªu thÞ tham gia tiªu thô v¶i t¹i Hµ Néi Sè lîng siªu thÞ tham gia kinh doanh v¶i t¬i cßn rÊt h¹n chÕ, vµ chñ yÕu tiªu thô v¶i thiÒu Thanh hµ cã chÊt lîng cao, cã mÉu m· vµ ghi râ nguån gèc nh: siªu thÞ Intimex Bê Hå, Metro, Big C, Unimart vµ Fivimart. C¸c siªu thÞ kh«ng muèn kinh doanh v¶i t¬i v×: - Trªn thÞ trêng Hµ Néi, ngêi tiªu dïng dÔ dµng mua ®îc v¶i t¬i ë kh¾p mäi n¬i vµ thuËn tiÖn, gi¸ l¹i rÊt rÎ nªn kh¸ch hµng Ýt ®Õn c¸c siªu thÞ ®Ó mua. - V¶i t¬i rÊt khã b¶o qu¶n nªn kh«ng ®Ó ®îc trong ®iÒu kiÖn qu¸ nãng hoÆc qu¸ l¹nh vµ ngay c¶ l¹nh hîp lý còng bÞ chuyÓn mµu sau 1 ngµy ®· ®ãng gãi nªn møc ®é rñi ro rÊt cao. - §Æc biÖt do ®©y lµ lo¹i qu¶ kh«ng ¨n trùc tiÕp mµ cßn ph¶i bãc vá vµ ngêi tiªu dïng còng cha thÊy ®îc møc ®é nguy h¹i nªn cha híng vµo siªu thÞ mua. VI.5. T¸c nh©n tham gia chÕ biÕn VI.5.1. H×nh thøc sÊy kh« Lîng v¶i ®îc sÊy kh« hµng n¨m cña c¸c hé phô thuéc rÊt nhiÒu vµo gi¸ v¶i t¬i vµ n¨ng suÊt v¶i cu¶ n¨m ®ã. §iÓn h×nh lµ n¨m 2004, khi mµ s¶n lîng v¶i ®¹t 103.000 tÊn cao nhÊt tõ tríc ®Õn nay nhng gi¸ v¶i t¬i xuèng qu¸ thÊp (1.500 - 2.500 ®ång/kg) nªn c¸c hé ®· kh«ng b¸n v¶i t¬i mµ chuyÓn sang sÊy kh« vµ ®îi ®Õn thêi ®iÓm gi¸ v¶i kh« cao sÏ b¸n khiÕn cho s¶n lîng v¶i sÊy kh« toµn huyÖn n¨m 2004 chiÕm 48% (gÇn 50.000 tÊn). Ngîc l¹i, n¨m 2004 tuy s¶n lîng v¶i thÊp nhng gi¸ b¸n v¶i t¬i t¬ng ®èi cao (5.500 - 6.000 ®ång/kg) nªn c¸c hé ®· cã l·i vµ chñ yÕu b¸n v¶i t¬i, lîng v¶i kh« toµn huyÖn chÕ biÕn n¨m 2005 chØ chiÕm 18% tæng s¶n lîng v¶i c¶ huyÖn (t¬ng ®¬ng 7.200 tÊn). (Nguån: B¸o c¸o tæng kÕt t×nh h×nh tiªu thô v¶i n¨m 2004 cña UBND huyÖn Lôc ng¹n) HiÖn nay ë B¾c giang nãi chung vµ Lôc ng¹n nãi riªng cã 2 ph¬ng ph¸p sÊy v¶i lµ: Ph¬ng ph¸p sÊy thñ c«ng truyÒn thèng: (chiÕm 95%) HuyÖn Lôc ng¹n cã kho¶ng 3.200 sÊy thñ c«ng cña c¸c hé n«ng d©n n»m r¶i r¸c trªn tÊt c¶ c¸c x· trong huyÖn. Tuy nhiªn trong sè nµy phÇn lín lµ c¸c lß cã c«ng suÊt nhá kho¶ng 2 - 3 tÊn v¶i t¬i cho mét lÇn sÊy (10 - 15 cöa than) vµ ®ã lµ cña c¸c hé ë nh÷ng x· vïng s©u vïng xa cña huyÖn, giao th«ng ®i l¹i ®Õn c¸c trung t©m th¬ng m¹i khã kh¨n, kh«ng thuËn tiÖn cho viÖc vËn chuyÓn v¶i t¬i ®i b¸n nªn ph¶i sÊy kh«. Nh÷ng lß sÊy cã c«ng suÊt lín kho¶ng 10 - 12 tÊn v¶i t¬i cho mét lÇn sÊy (50 - 60 cöa than) thêng xuÊt hiÖn nhiÒu ë nh÷ng hé gÇn c¸c trung t©m th¬ng m¹i, gÇn ®êng giao th«ng chÝnh (mçi trung t©m cã kho¶ng 100 lß). §©y lµ nh÷ng hé sÊy v¶i chuyªn nghiÖp, hä thêng mua v¶i t¬i ®Ó sÊy hoÆc cho c¸c chñ sÊy v¶i tõ c¸c tØnh kh¸c nh Hµ nam, Th¸i b×nh, Hng yªn,…. lªn thuª l¹i lß ®Ó sÊy trong vô thu ho¹ch v¶i: íc tÝnh hµng n¨m t¹i mçi trung t©m th¬ng m¹i cã 15 - 20 chñ sÊy tõ c¸c tØnh kh¸c lªn thuª lß sÊy. Mçi vô v¶i hµng n¨m (trong vßng 1 th¸ng) c¸c chñ lß sÊy lín nµy thêng sÊy ®îc kho¶ng 6 - 8 lît, t¬ng ®¬ng víi 60 - 80 tÊn v¶i t¬i (cho 15 - 20 tÊn v¶i kh«). TiÒn thuª lß ®îc tÝnh theo cöa than cña mçi lß, mçi cöa than lµ 200.000 ®ång/vô (mét lß cã 50 cöa th× ngêi thuª ph¶i tr¶ cho chñ 1 vô 10 triÖu ®ång) vµ ngêi thuª ®îc toµn quyÒn sö dông lß trong c¶ vô sÊy v¶i. Mçi lît sÊy kho¶ng 3 ngµy vµ ®îc ®èt b»ng than, b×nh qu©n 1 kg v¶i kh« tiªu tèn hÕt 2 kg than (1 tÊn than gi¸ 80.000 ®ång). Víi tû lÖ sÊy v¶i lµ 3,7 - 4 kg v¶i t¬i (b×nh qu©n lµ 3,8 kg) cho 1 kg v¶i kh« th× mét lß sÊy cã c«ng suÊt 10 tÊn v¶i t¬i/lît, sau khi ®· trõ c¸c chi phÝ sÏ thu l·i gÇn 4 triÖu ®ång (theo gi¸ v¶i n¨m 2005). B¶ng 22: HiÖu qu¶ kinh tÕ sÊy v¶i thñ c«ng ë Lôc ng¹n Chi phÝ Khèi lîng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn (1.000 ®) I. Chi phÝ 40.276 Khèi lîng v¶i t¬i (tÊn) 10 3.800 ®/kg 38.000 Than (tÊn) 7,2 80.000 ®/tÊn 576 §iÖn 200 Thuª lao ®éng (c«ng) 30 50.000 ®/c«ng 1.500 II. Tæng thu 44.200 Khèi lîng v¶i kh« (tÊn) 2, 6 17.000 ®/kg* 44.200 III. L·i 3.924 (Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra, 2005) * Gi¸ v¶i kh« b¸n t¹i nhµ, thêi ®iÓm 08/2005 Ph¬ng ph¸p sÊy lß h¬i cìng bøc §©y lµ ph¬ng ph¸p sÊy b»ng c¸ch thæi khÝ nãng míi xuÊt hiÖn ë huyÖn Lôc ng¹n 2 - 3 n¨m gÇn ®©y víi tæng sè 300 lß (mçi hé cã kho¶ng 10 lß) n»m r·i r¸c ë c¸c x· miÒn nói cña huyÖn (trong sè nµy cã kho¶ng 1/3 ®îc tØnh hç trî nhng kh«ng cã sè liÖu thèng kª ®Çy ®ñ). ¦u thÕ cña lß sÊy h¬i so víi sÊy thñ c«ng lµ thêi gian sÊy nhanh (35 tiÕng/lît), Ýt tèn than ®iÖn h¬n vµ cÇn Ýt lao ®éng h¬n (1 hé cã 4 lß chØ cÇn 2 - 3 lao ®éng gia ®×nh), ®Æc biÖt tû lÖ hao hôt v¶i thËp h¬n, (chØ 3,7 kg v¶i t¬i cho 1 kg v¶i kh«). Tuy vËy tiÒn ®Çu t ban ®Çu cho mçi lß kh¸ cao, b×nh qu©n 3 triÖu ®ång/lß vµ kü thuËt còng kh¸ phøc t¹p nªn kh«ng ph¶i hé nµo còng cã kh¶ n¨ng ®Çu t vµ ¸p dông c«ng nghÖ míi nµy ®îc. Víi c«ng suÊt mçi lß sÊy ®îc 2 tÊn v¶i t¬i/lît sÏ cho kho¶ng 540 kg v¶i kh« vµ chØ kho¶ng 300.000 ®ång tiÒn than, ®iÖn th× râ rµng hiÖu qu¶ kinh tÕ cña lß sÊy h¬i cao h¬n nhiÒu so víi sÊy thñ c«ng: NÕu sÊy thñ c«ng, b×nh qu©n 1 tÊn v¶i kh« chØ l·i 1,5 triÖu ®ång trong khi sÊy h¬i l·i kho¶ng 2,8 - 2,9 triÖu ®ång. VI.5.2. ChÕ biÕn ®ãng hép vµ chÕ biÕn rîu Mét lîng nhá s¶n phÈm ®îc chÕ biÕn ®ãng hép vµ chÕ biÕn rîu do c¸c c¬ së chÕ biÕn thùc hiÖn nh c«ng ty xuÊt nhËp khÈu B¾c giang, HTX chÕ biÕn Kim biªn ë ThÞ trÊn Chò. Tuy nhiªn do thêi vô thu ho¹ch ng¾n, n¨ng lùc nhµ m¸y cã h¹n, thÞ trêng tiªu thô cßn rÊt h¹n chÕ nªn lîng v¶i thiÒu ®ãng hép vµ chÕ biÕn ®Õn nay cßn rÊt thÊp (2.500 tÊn/n¨m). VI.5.3. H×nh thøc b¶o qu¶n l¹nh H×nh thøc nµy chØ xuÊt hiÖn ë C«ng ty xuÊt nhËp khÈu B¾c giang vµ 1 c¬ së b¶o qu¶n l¹nh t nh©n ë x· Quý S¬n (Lôc ng¹n). Trêng hîp ë c«ng ty xuÊt nhËp khÈu B¾c giang chóng t«i kh«ng thÓ tiÕp cËn ®îc v× nhiÒu lý do nªn kh«ng biÕt ®îc h×nh thøc b¶o qu¶n còng nh ph¬ng thøc giao dÞch cña c«ng ty ®èi víi lo¹i s¶n phÈm nµy, chØ biÕt n¨m 2005 c«ng ty xuÊt sang c¸c níc Ph¸p, Thôy §iÓn, §µi Loan, NhËt B¶n Sè liÖu tõ Phßng kinh tÕ huyÖn Lôc ng¹n (xem thªm b¶ng 7 - XuÊt khÈu v¶i th«ng qua hîp ®ång) lµ 1778,3. §èi víi hé t nh©n ë x· Quý S¬n lµ «ng M¹c, ngêi tõ Tõ S¬n - B¾c ninh lªn ®©y mua ®Êt vµ ®Çu t x©y dùng c¬ së chÕ biÕn nµy tõ 3 n¨m nay víi tæng sè vèn lªn ®Õn 1,5 tû ®ång. Mçi vô v¶i «ng M¹c thêng mua kho¶ng 400 - 500 tÊn v¶i t¬i vµ nhê ph¬ng ph¸p b¶o qu¶n l¹nh nµy nªn thêng sau 1 th¸ng, khi ®· vµo cuèi vô v¶i vµ gi¸ lªn cao th× míi ®em b¸n. ThÞ trêng tiªu thô v¶i nµy lµ c¸c tØnh miÒn Nam, trong thêi gian vËn chuyÓn ®ã v¶i ®îc ®ãng trong hép xèp vµ vËn chuyÓn b»ng xe l¹nh (kh«ng b¶o qu¶n b»ng ®¸ l¹nh). VI.6. Vai trß cña c¸c tæ chøc trong ph¸t triÓn s¶n phÈm VI.6.1. HiÖp héi s¶n xuÊt vµ tiªu thô v¶i thiÒu chÊt lîng cao huyÖn Lôc ng¹n HiÖp héi v¶i thiÒu Lôc ng¹n ®îc thµnh lËp tõ th¸ng 10/2003 víi sù gióp ®ì cña Héi lµm vên ViÖt nam vµ UBND huyÖn Lôc ng¹n. Môc ®Ých cña hiÖp héi lµ x©y dùng ®îc th¬ng hiÖu v¶i thiÒu ®Æc s¶n Lôc ng¹n, t×m ®Çu ra æn ®Þnh cho hé n«ng d©n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cho c¸c hé trång v¶i. Muèn vËy s¶n phÈm cña c¸c hé s¶n xuÊt ph¶i ®¹t chÊt lîng cao vµ ®ång ®Òu. §Ó tiÕn hµnh thö nghiÖm, hiÖp héi ban ®Çu ®îc thµnh lËp víi 20 hé s¶n xuÊt giái ë 7 x· xung quanh vïng v¶i lo¹i 1 (Quý S¬n, ThÞ trÊn Chò, Thanh h¶i, Gi¸p s¬n, T©n quang, T©n lËp vµ Trï hùu). §©y lµ nh÷ng hé cã diÖn tÝch v¶i lín (b×nh qu©n 1 ha/hé), cã kinh nghiÖm trång v¶i l©u n¨m vµ s¶n phÈm v¶i lu«n ®¹t chÊt lîng cao. Néi dung ho¹t ®éng cña hiÖp héi nµy lµ: TËp huÊn kü thuËt, híng dÉn c¸c hé s¶n xuÊt theo quy tr×nh chung, cam kÕt tríc thu ho¹ch 15 ngµy kh«ng ®îc phun níc vµ bÊt kú mét lo¹i thuèc nµo cho v¶i…. Trong hiÖp héi ®îc tæ chøc thµnh c¸c nhãm hé, mçi nhãm 5 – 6 hé ®Ó kiÓm tra chÐo c¸c thùc hµnh kü thuËt. L·nh ®¹o HiÖp héi ngoµi viÖc tæ chøc tËp huÊn vµ gi¸m s¸t kü thuËt cßn tæ chøc liªn hÖ tiªu thô s¶n phÈm cho c¸c hé, tuy vËy kh«ng nhÊt thiÕt c¸c hé trong hiÖp héi ph¶i b¸n v¶i cho cho c¸c ®èi t¸c mµ hiÖp héi liªn hÖ. C¸c hé cã quyÒn tù b¸n vµ chÕ biÕn nÕu tiªu thô ®îc gi¸ cao h¬n nhng nÕu ngang gi¸ th× u tiªn cho c¸c ®èi t¸c cña hiÖp héi ®· ký hîp ®ång. N¨m 2004, hiÖp héi ®· ký kÕt hîp ®ång víi HTX xoµi Hoµ léc (MiÒn nam) tiªu thô ®îc 65 tÊn v¶i t¬i; n¨m 2005 tiªu thô ®îc 23 tÊn víi gi¸ 7.100 ®ång/kg vµ göi b¸n cho c¸c chñ bu«n ë §å S¬n, Mãng c¸i gÇn 10 tÊn. Mét sè vÊn ®Ò gÆp ph¶i hiÖn nay cña hiÖp héi: + Kü thuËt canh t¸c cña n«ng hé: Mét sè bÖnh ®èi víi qu¶ (bÖnh ®èm qu¶) cha cã lo¹i thuèc nµo ®Æc trÞ nªn ®ßi hái ph¶i dù b¸o vµ híng dÉn kÞp thêi. Bªn c¹nh ®ã viÖc c¸c hé ®¶m b¶o thùc hiÖn ®óng theo quy tr×nh thèng nhÊt lµ rÊt khã khi mµ viÖc gi¸m s¸t cha ®îc triÓn khai m¹nh mÏ, c¸c hé cha thay ®æi ®îc thãi quen canh t¸c cña m×nh. + Bé m¸y tæ chøc l·nh ®¹o hiÖp héi chÞu ¶nh hëng nhiÒu bëi yÕu tè chÝnh trÞ, cha thùc sù lµ hiÖp héi cña nh÷ng ngêi s¶n xuÊt. Chñ tÞch hiÖp héi ®ång thêi lµ chñ tÞch héi n«ng d©n huyÖn nªn cßn chÞu nhiÒu søc Ðp cña UBND huyÖn vµ cha thùc sù chuyªn t©m ®Õn lîi Ých kinh tÕ cña hé n«ng d©n khi tham gia. + Khã kh¨n vÒ thÞ trêng: ViÖc t×m thÞ trêng ®Çu ra æn ®Þnh vÉn lµ mét nhiÖm vô rÊt khã ®èi víi hiÖp héi trong khi gi¸ v¶i cã xu híng biÕn ®éng thÊt thêng, h¬n n÷a viÖc 1 nhãm chuyªn tiªu thô v¶i cña hiÖp héi gÆp ph¶i ®ã lµ nhãm nµy ph¶i tù bá tiÒn c¸ nh©n ®Ó chi tr¶ cho c¸c hé khi mua s¶n phÈm v× thÕ khi hµng kh«ng ®¹t yªu cÇu bÞ tr¶ l¹i th× hä bÞ chÞu thiÖt + VÊn ®Ò kiÓm ®Þnh chÊt lîng s¶n phÈm: §©y lµ ®iÒu b¨n kho¨n nhÊt cña HiÖp héi hiÖn nay khi mµ viÖc thùc hiÖn ®o lêng chÊt lîng s¶n phÈm cha cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu. §èi víi nh÷ng s¶n phÈm xuÊt khÈu th× ®©y lµ ®iÒu kiÖn rÊt quan träng vµ thùc ra ®Ó cã ®îc chøng nhËn kiÓm ®Þnh tõ côc ®o lêng chÊt lîng s¶n phÈm kh«ng ph¶i lµ qu¸ khã tuy nhiªn ®iÒu bÊt cËp ë ®©y lµ viÖc kiÓm ®Þnh chØ thùc hiÖn sau khi thu ho¹ch v¶i nhng ph¶i sau 2 ngµy míi cã kÕt qu¶ kiÓm ®Þnh mµ víi s¶n phÈm ®Æc thï th× sau 2 ngµy chÊt lîng vµ mÉu m· v¶i t¬i sÏ bÞ gi¶m rÊt nhiÒu. V× vËy n¨m 2004 vµ 2005, hiÖp héi vÉn cha thÓ xuÊt khÈu v¶i ®îc. VI.6.2. Vai trß cña c¸c tæ chøc kh¸c ë ®Þa ph¬ng UBND huyÖn lµ c¬ quan qu¶n lý trùc tiÕp th«ng qua Phßng N«ng nghiÖp vµ Tr¹m KhuyÕn n«ng gióp gi¶i quyÕt mét sè khã kh¨n trong kü thuËt s¶n xuÊt, ®ång thêi ®Ò ra mét sè chÝnh s¸ch hç trî thóc ®Èy viÖc lu th«ng v¶i thiÒu trong huyÖn. Së NN & PTNT tØnh, phßng NN & PTNT huyÖn, Trung t©m khuyÕn n«ng tØnh vµ tr¹m khuyÕn n«ng huyÖn hç trî vµ gi¸m s¸t c¸c vÊn ®Ò vÒ kü thuËt s¶n xuÊt. VII. Qóa tr×nh h×nh thµnh gi¸ vµ ph©n chia lîi nhuËn gi÷a c¸c t¸c nh©n Trong ph¹m vi nghiªn cøu, chóng t«i chØ cã thÓ lùa chän mét sè kªnh hµng mang tÝnh chÊt ®¹i diÖn cho ho¹t ®éng th¬ng m¹i v¶i ë ®©y ®Ó t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ chi tiÕt. ViÖc tÝnh to¸n qu¸ tr×nh h×nh thµnh gi¸ s¶n phÈm trong mçi kªnh hµng ®îc thùc hiÖn dùa trªn nguyªn t¾c: (1) S¶n phÈm ®îc chän m¹ng tÝnh chÊt ®Æc trng cho mçi kªnh hµng. (2) Gi¸ s¶n phÈm ®îc tÝnh lµ gi¸ trung b×nh n¨m 2005. (3) C¸c gi¸ trÞ ®îc tÝnh trªn 1kg s¶n phÈm Kªnh hµng v¶i t¬i: - Kªnh 1 (v¶i t¬i lo¹i 1): Hé s¶n xuÊt è Thu gom lín ®Þa ph¬ng è Chñ bu«n Lµo cai è Chñ bu«n Trung Quèc - Kªnh 2 (v¶i t¬i lo¹i 2): Hé s¶n xuÊt è Thu gom ®Þa ph¬ng è Chñ bu«n miÒn Nam è B¸n bu«n miÒn Nam è B¸n lÎ è Ngêi tiªu dïng - Kªnh 3 (v¶i t¬i lo¹i 2 + 3): Hé s¶n xuÊt è Chñ bu«n Hµ Néi è Cöa hµng hoa qu¶ Hµ Néi è Ngêi tiªu dïng B¶ng 23: Qu¸ tr×nh h×nh thµnh gi¸ v¶i t¬i Lôc ng¹n ®i miÒn Nam vµ Trung Quèc (§vt: ®ång/kg) T¸c nh©n Kªnh 1 (v¶i t¬i ®i Trung Quèc) Kªnh 2 (v¶i t¬i ®i miÒn Nam) Gi¸ mua Chi phÝ Gi¸ b¸n Lîi nhuËn Gi¸ mua Chi phÝ Gi¸ b¸n Lîi nhuËn Hé s¶n xuÊt 6500 5500 Thu gom ®Þa ph¬ng 6500 20 6750 230 5500 20 5650 130 Chñ bu«n ngoµi tØnh 6750 955 9500 1795 5650 1811 7611 150 B¸n bu«n miÒn Nam 7611 7956 345 B¸n lÎ miÒn Nam 7956 8456 500 Ngêi tiªu dïng MN 9500 Chñ bu«n Trung quèc 9500 (Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra, 08/2005) Trong kªnh hµng tiªu thô ®i Trung Quèc th× chñ bu«n ngêi Lµo cai ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh vµ hä ®äc hëng lîi nhuËn cao nhÊt (1.795 ®ång/kg v¶i t¬i) do th©u tãm ®îc toµn bé ho¹t ®éng tõ kh©u tæ chøc thu gom t¹i ®Þa phong, qu¸ tr×nh vËn chuyÓn vµ quyÕt ®Þnh gi¸ b¸n víi c¸c th¬ng gia Trung Quèc. Ngîc l¹i trong kªnh hµng tiªu thô t¹i c¸c tØnh miÒn Nam th× chñ bu«n miÒn Nam kh«ng ®îc hëng nhiÒu lîi nhuËn nh c¸c t¸c nh©n b¸n bu«n vµ b¸n lÎ do gi¸ v¶i thu mua t¹i c¸c chî ®Çu mèi ë miÒn nam rÊt thÊp. Kªnh hµng v¶i kh«: - Kªnh v¶i kh« (lo¹i 1 trßn to): Ngêi SX è Trung gian ®Þa ph¬ng è Chñ bu«n ®Þa ph¬ng è Trung gian L¹ng S¬n è Trung Quèc. B¶ng 24: Qu¸ tr×nh h×nh thµnh gi¸ v¶i t¬i Lôc ng¹n tiªu thô t¹i Hµ Néi vµ v¶i sÊy kh« ®i Trung Quèc (§vt: ®ång/kg) T¸c nh©n Kªnh 3 (v¶i t¬i ®i Hµ Néi) Kªnh v¶i kh« (®i Trung Quèc) Gi¸ mua Chi phÝ Gi¸ b¸n Lîi nhuËn Gi¸ mua Chi phÝ Gi¸ b¸n Lîi nhuËn Hé s¶n xuÊt 5000 17000 Chñ bu«n Hµ Néi 5000 300 6000 700 Trung gian ®/p 17000 0 17050 50 Chñ bu«n ®/p 17050 1295 21500 3155 Trung gian L¹ng S¬n 21500 0 21500 600 Chñ bu«n Trung quèc 21500 Cöa hµng hoa qu¶ HN 6000 20 8000 1980 Ngêi tiªu dïng 8000 (Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra, 08/2005) NhËn xÐt: Qua viÖc ph©n tÝch qu¸ tr×nh h×nh thµnh gi¸ s¶n phÈm chóng t«i nhËn thÊy: C¸c kªnh hµng kh¸c nhau sÏ tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm kh¸c nhau è gi¸ s¶n phÈm trong mçi kªnh còng kh¸c nhau. §èi víi thÞ trêng Trung Quèc, yªu cÇu lo¹i v¶i cã chÊt lîng, mÉu m· cao nhÊt vµ gi¸ v¶i mµ ngêi s¶n xuÊt b¸n ®îc cho c¸c t¸c nh©n tiªu thô t¹i kªnh nµy thêng cao h¬n 500 - 1000 ®ång/kg. §èi víi mçi kªnh hµng cã nhiÒu lo¹i t¸c nh©n tham gia vµo kh©u tiªu thô, tuy nhiªn cã thÓ nhËn thÊy trong kªnh hµng v¶i t¬i th× chñ bu«n ngo¹i tØnh nh tõ Lµo Cai, miÒn nam, Hµ néi,… ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc h×nh thµnh gi¸ s¶n phÈm. V× vËy cÇn ph¶i cã nh÷ng nghiªn cøu kü h¬n vÒ ho¹t ®éng cña c¸c t¸c nh©n nµy. VIII: KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ VIII.1. KÕt luËn Lôc ng¹n lµ trung t©m s¶n xuÊt v¶i lín nhÊt cña tØnh B¾c giang còng nh cña c¶ níc víi tæng diÖn tÝch gÇn 27.000 ha (chiÕm h¬n 40% tæng diÖn tÝch toµn tØnh) vµ s¶n lîng hµng n¨m lªn ®Õn hµng 100.000 tÊn v¶i t¬i. §©y còng lµ vïng cã cã chÊt lîng v¶i rÊt ngon ®îc ngêi tiªu dïng rÊt a chuéng, tuy nhiªn chÊt lîng còng cã sù kh¸c nhau theo tõng vïng do yÕu tè ®Êt ®ai, khÝ hËu vµ kü thuËt canh t¸c ë tõng vïng. Cã thÓ chia vïng s¶n xuÊt ë Lôc ng¹n thµnh 3 vïng kh¸c nhau dùa trªn chÊt lîng s¶n phÈm vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt cña ngêi d©n ë mçi vïng kh¸c nhau. Lôc ng¹n còng lµ trung t©m th¬ng m¹i lín nhÊt cña tØnh B¾c giang, hµng n¨m tiªu thô trªn 80% s¶n lîng v¶i cña c¶ tØnh vµ cña c¸c tØnh kh¸c chuyÓn ®Õn. T¹i ®©y h×nh thµnh 3 trung t©m th¬ng m¹i kh¸c nhau, mçi trung t©m chÞu tr¸ch nhiÖm tiªu thô v¶i ë mçi vïng kh¸c nhau vµ kªnh hµng tiªu thô theo c¬ cÊu thÞ trêng kh¸c nhau. §èi víi kªnh xuÊt khÈu sang Trung quèc phÇn lín diÔn ra ë Trung t©m th¬ng m¹i x· Ph× ®iÒn lµ n¬i tiªu thô v¶i cã chÊt lîng cao nhÊt thuéc vïng s¶n xuÊt 1 vµ gi¸ v¶i ë ®©y thêng cao h¬n lo¹i v¶i kh¸c tõ 500 ®Õn 1.500 ®ång/kg cïng thêi ®iÓm. Trung t©m th¬ng m¹i t¹i thÞ trÊn Chò vµ phè Kim lµ n¬i h×nh thµnh kªnh tiªu thô trong níc vµ chñ yÕu lµ t¹i c¸c tØnh miÒn Nam, s¶n phÈm tiªu thô t¹i kªnh nµy thêng lµ lo¹i v¶i kÐm chÊt lîng h¬n thuéc vïng s¶n xuÊt 2 vµ 3. Ho¹t ®éng chÕ biÕn v¶i chñ yÕu theo h×nh thøc sÊy kh« b»ng ph¬ng ph¸p thñ c«ng truyÒn thèng trong c¸c hé n«ng d©n víi chi phÝ cao. §a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn cßn rÊt h¹n chÕ nªn cha ph¸t huy ®îc tèi ®a hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c©y v¶i. C©y v¶i lµ nguån thu nhËp chÝnh cña c¸c hé gia ®×nh, chiÕm tíi 70% c¬ cÊu thu nhËp cña hé. Víi hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c c©y trång kh¸c, c©y v¶i gãp phÇn tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo t¹i ®Þa ph¬ng. VIII.2. KiÕn nghÞ TØnh B¾c giang nãi chung vµ huyÖn Lôc ng¹n nãi riªng cÇn sím cã c¸c quy ho¹ch vµ ph©n vïng s¶n xuÊt ®Ó tõ ®ã cã thÓ tæ chøc s¶n xuÊt ®îc nh÷ng s¶n phÈm ®ång ®Òu cã chÊt lîng cao, lµ c¬ së ®Ó ph¸t triÓn m¹nh th¬ng hiÖu v¶i thiÒu Lôc ng¹n. ViÖc thµnh lËp hiÖp héi s¶n xuÊt vµ tiªu thô v¶i thiÒu chÊt Lôc ng¹n lîng cao nh hiÖn nay cña huyÖn Lôc ng¹n lµ rÊt cÇn thiÕt. Tuy nhiªn ®Ó tæ chøc nµy ho¹t ®éng hiÖu qu¶ vµ thùc sù lµ tæ chøc ®em l¹i lîi Ých cho ngêi s¶n xuÊt th× cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p sau: VÒ c¬ cÊu bé m¸y tæ chøc: §©y lµ tæ chøc cña nh÷ng ngêi s¶n xuÊt v× vËy ngêi ®øng ®Çu hiÖp héi ph¶i lµ nh÷ng ngêi s¶n xuÊt giái, cã uy tÝn trùc tiÕp tham gia. ChÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng chØ tham gia qu¶n lý vµ hç trî ho¹t ®éng cho tæ chøc nµy. Ph©n vïng vµ chän hé tham gia: ViÖc x©y dùng th¬ng hiÖu ph¶i dùa trªn c¸c nhãm s¶n xuÊt n»m trªn c¸c ®iÒu kiÖn sinh th¸i ®Æc biÖt v× vËy nªn chän c¸c hé trong cïng 1 vïng s¶n xuÊt ®Ó tham gia (hiÖn nay hiÖp héi cã 20 hé nhng n»m r¶i r¸c ë 7 x· thuéc c¸c vïng s¶n xuÊt kh¸c nhau). T¹i Lôc ng¹n, bíc ®Çu cã thÓ x©y dùng trong ph¹m vi 4 x· cña vïng s¶n xuÊt 1 lµ n¬i cã chÊt lîng v¶i ngon nhÊt, tõ ®ã cã thÓ më réng dÇn ra c¸c x· thuéc vïng 2. VÒ tæ chøc s¶n xuÊt: CÇn sím x©y dùng 1 quy tr×nh s¶n xuÊt chung cho c¸c thµnh viªn ®Ó s¶n xuÊt ra nhng s¶n phÈm ®ång ®Òu cã chÊt lîng cao. §ång thêi ph¶i cã biÖn ph¸p chØ ®¹o vµ gi¸m s¸t c¸c thµnh viªn tu©n thñ quy tr×nh ®ã tõ kh©u ch¨m sãc ®Õn thu ho¹ch, ®¶m b¶o nguyªn t¾c n©ng cao chÊt lîng vÖ sinh an toµn thùc phÈm: Tæ chøc ®¸nh gi¸ vµ qu¶n lý chÊt lîng s¶n phÈm tõ kh©u s¶n xuÊt ®Õn tiªu thô, ph©n lo¹i s¶n phÈm, ®ãng gãi vµ nh·n m¸c bao b×. VÒ tiªu thô s¶n phÈm: Liªn hÖ t×m ®èi t¸c ký kÕt hîp ®ång tiªu thô s¶n phÈm, ®a d¹ng ho¸ thÞ trêng tiªu thô, ®Æc biÖt cÇn qu¶ng c¸o réng r·i th¬ng hiÖu cña s¶n phÈm. Hç trî cho c¸c hé n«ng d©n, ®Æc biÖt lµ nh÷ng hé s¶n xuÊt nhiÒu v¶i, hé vïng s©u vïng xa tiªu thô v¶i t¬i khã kh¨n x©y dùng c¸c lß sÊy v¶i kh«, nhÊt lµ viÖc ¸p dông c«ng nghÖ sÊy c¶i tiÕn (sÊy lß h¬i, n¨ng lîng mÆt trêi,….) nh»m n©ng cao chÊt lîng v¶i kh«, n©ng cao hiÖu qu¶ chÕ biÕn vµ gi¶m bít rñi ro do sù biÕn ®éng gi¸ v¶i t¬i hµng n¨m. CÇn khuyÕn khÝch vµ nh©n réng c¸c m« h×nh nh sÊy v¶i kh« b»ng ph¬ng ph¸p lß h¬i cña hé «ng QuyÒn vµ «ng §¸ng ë x· T©n Quang lµ nh÷ng ngêi ®i ®Çu trong viÖc ¸p dông c«ng nghÖ sÊy nµy. HoÆc HTX chÕ biÕn v¶i Kim Biªn t¹i ThÞ trÊn Chò ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn nh sÊy kh«, rîu, møt,… C¸c c¬ quan chuyªn m«n cña tØnh vµ huyÖn, c¸c tæ chøc nghiªn cøu cÇn sím x©y dùng quy tr×nh s¶n xuÊt thÝch hîp cho tõng vïng vµ giíi thiÖu ®îc c¸c bé gièng míi thÝch hîp, ®Æc biÖt lµ c¸c gièng v¶i chÝn sím vµ chÝn muén h¬n v¶i lai Thanh hµ chÝnh vô hiÖn nay nh»m r¶i vô. Trî gióp c¸c hé nghÌo mét phÇn kinh phÝ chuyÓn ®æi c¸c gièng v¶i nµy. Hç trî ®µo t¹o vµ tæ chøc c¸c líp tËp huÊn, n©ng cao tr×nh ®é th©m canh s¶n xuÊt cho c¸c hé n«ng d©n. §Æc biÖt lµ c¸c buæi th¨m quan häc tËp kinh nghiÖm tõ nh÷ng hé s¶n xuÊt giái ë ®Þa ph¬ng còng nh t¹i c¸c vïng s¶n xuÊt næi tiÕng kh¸c nh v¶i Thanh hµ - H¶i d¬ng. HÇu hÕt c¸c hé ë ®©y ®Òu mong muèn cã nh÷ng líp tËp huÊn gióp cho hé am hiÓu tèt h¬n vÒ kü thuËt ®èn tØa vµ thêi vô ch¨m sãc v¶i, hoÆc c¸ch sö dông mét sè s¶n phÈm míi nh c¸c lo¹i ph©n bãn l¸ nh»m gióp hä ¸p dông vµo s¶n xuÊt khi ®ã cã thÓ t¹o ra nh÷ng qu¶ v¶i cã kÝch cì lín h¬n vµ mÇu s¾c qu¶ hÊp dÉn h¬n ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ trêng. Tæ chøc cho d©n theo häc líp tËp huÊn vÒ kü thuËt th©m canh c©y v¶i, trong ®ã cã lång ghÐp phæ biÕn th«ng tin khoa häc kü thuËt míi, vÝ dô nh viÖc viÖc sö dông chÕ phÈm c«ng nghÖ sinh häc míi. X©y dùng m« h×nh s¶n xuÊt v¶i theo ph¬ng thøc canh t¸c h÷u c¬, kü thuËt phßng trõ s©u bÖnh, kÐo dµi thêi gian b¶o qu¶n qu¶ trªn c©y,… Hç trî tiªu thô ®Çu ra cho ngêi s¶n xuÊt, x©y dùng c¸c kªnh th«ng tin thÞ trêng th«ng qua viÖc tËp hîp c¸c hé s¶n xuÊt thµnh c¸c tæ chøc ®Ó cã thÓ liªn hÖ, më réng thÞ trêng tiªu thô. ViÖc x©y dùng kªnh th«ng tin thÞ trêng cho c¸c t¸c nh©n lµ rÊt quan träng, v× vËy còng cÇn ph¶i cã c¸c tæ chøc cña c¸c t¸c nh©n th¬ng m¹i ®Ó trao ®æi th«ng tin vÒ thÞ trêng, gi¸ vµ chÊt lîng s¶n phÈm. §Ò xuÊt cña chóng t«i víi dù ¸n Metro vµ ch¬ng tr×nh MPI - GTZ SMED vÒ c¸c ®èi t¸c tiÒm n¨ng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña ngµnh hµng: Tæ chøc s¶n xuÊt: HiÖp héi s¶n xuÊt vµ tiªu thô v¶i thiÒu chÊt lîng cao Lôc ng¹n C¸c hé s¶n xuÊt: Nh÷ng hé thuéc vïng s¶n xuÊt 1 vµ 2 ë Lôc ng¹n lµ n¬i cã chÊt lîng v¶i ngon nhÊt T¸c nh©n chÕ biÕn: HTX Kim Biªn, Hé chÕ biÕn lß h¬i vµ c¸c hé chÕ biÕn thñ c«ng cã c«ng suÊt lín n»m ven ®êng Quèc lé 31 t¹i c¸c trung t©m th¬ng m¹i ë Lôc ng¹n. Hé t nh©n b¶o qu¶n l¹nh («ng M¹c – x· Quý S¬n). T¸c nh©n th¬ng m¹i: C¸c hé thu gom vµ bu«n b¸n ®Þa ph¬ng. Ngoµi ra cßn cã c¸c chñ bu«n v¶i ë Lµo cai, ë miÒn Nam vµ c¸c tØnh kh¸c thêng xuyªn tham gia tiªu thô v¶i t¹i Lôc ng¹n, c¸c t¸c nh©n Trung gian ë L¹ng s¬n lµ ®Çu mèi quan träng trong viÖc xuÊt khÈu v¶i kh« sang Trung quèc. Phô Lôc Danh s¸ch nh÷ng ngêi ®îc pháng vÊn ë HuyÖn Lôc Ng¹n - B¾c Giang Hä vµ tªn §Þa chØ Hä vµ tªn §Þa chØ Hé chÕ biÕn Thu gom vµ bu«n b¸n v¶i sÊy kh« HTX Kim Biªn TT Chò – Lôc ng¹n Anh Hu©n Phè Lim – x· Gi¸p s¬n TrÇn B¸ QuyÒn Xãm §oµn kÕt-X· T©n quang Ph¹m B¸ QuyÕt Khu TrÇn phó – TT Chò ¤.§¸ng Th«n Mai T« - X· Ph× ®iÒn Quang M¬ Phè Kim - x· Phîng s¬n Ph¹m V¨n Phong Th«n Mai T« - X· Ph× ®iÒn Hé s¶n xuÊt v¶i §ç V¨n LÜnh Th«n B×nh Néi – X· Trï Hùu NguyÔn V¨n Ngä Th«n Mai T« - x· Ph× §iÒn Mai V¨n Ba Khu Hång phong – TT Chò Bïi V¨n Trêng Th«n Chay - x· Ph× §iÒn Vi V¨n §øc Th«n Mai T« - X· Ph× ®iÒn Bïi TiÕn ThuÇn Th«n Chay – x· Ph× §iÒn Thu gom v¶i t¬i xuÊt khÈu Trung Quèc NguyÔn Kh¾c NguyÖn Th«n H¶i Yªn – x· Trï Hùu Phan V¨n Huyªn X· Ph× ®iÒn NguyÔn V¨n T©m Th«n H¶i Yªn – x· Trï Hùu Ph¹m v¨n HËu X· Ph× ®iÒn NguyÔn V¨n Håi Tr¹i Ch¸y – x· Quý S¬n Vi v¨n H¹nh X· Ph× ®iÒn NguyÔn V¨n Soi §Çm – x· Phîng S¬n Ph¹m v¨n TÜnh X· Ph× ®iÒn Ph¹m V¨n O¸nh §Çm – x· Phîng S¬n BÕ v¨n Lanh X· Ph× ®iÒn Bïi V¨n Hïng Th«n Chay - x· Ph× §iÒn L·nh v¨n ThiÖn X· Ph× ®iÒn NguyÔn V¨n Ngä Th«n Mai T« - x· Ph× §iÒn Thu gom vµ bu«n b¸n v¶i t¬i vµo MiÒn Nam Bïi TiÕn C¨n Th«n Mai T« - x· Ph× §iÒn ¤ng M¹c X· Quý S¬n – Lôc Ng¹n (NR: Tõ S¬n – B¾c Ninh) Hoµng V¨n Chøc Th«n Mai T« - x· Ph× §iÒn Bïi v¨n Thu Th«n Mai t« - Ph× ®iÒn §µm V¨n Quýnh Xãm ChÓ - X· Phîng S¬n NguyÔn v¨n Kh¶i Th«n Mai t« - Ph× ®iÒn L·nh ®¹o ®Þa ph¬ng Vò Sü Thó Th«n H¶i Yªn – Trï Hùu ¤ng B¸o Trëng phßng NN huyÖn Lôc Ng¹n TrÇn V¨n Ba Th«n SËy CÇu – Trï Hùu ¤ng Hoµ CT Héi ND huyÖn L.Ng¹n NguyÔn Anh Th¾ng Phè Kim – Phîng S¬n ¤ng §«ng CT x· Ph× §iÒn Hoµng ThÞ D¬ng Khu TrÇn phó – TT Chò Bµ Ph¬ng PCT x· Ph× §iÒn Bµ Dung Khu TrÇn phó – TT Chò ¤ng Chøc KhuyÕn n«ng x· Ph× §iÒn Thu gom vµ bu«n b¸n v¶i t¬i vµo MiÒn Trung, Hµ néi vµ c¸c tØnh phÝa B¾c ¤ng ChiÕn CT x· Trï Hùu Ho¶ng ViÕt H¶i Phè Kim – Phîng s¬n Lý Ngäc QuyÒn CT Héi ND x· Trï Hùu Ph¹m v¨n MÕn X· Ph× ®iÒn ¤ng T©m Trëng th«n H¶i Yªn – X· Trï Hùu Vi v¨n ChiÕn X· Ph× ®iÒn Bµ Hµ KhuyÕn n«ng x· Trï Hùu Bïi thÕ Long X· Ph× ®iÒn Lç V¨n Nhì CT x· Phîng S¬n Ph¹m v¨n Th¬m X· Ph× ®iÒn Lª B¸ Kim KhuyÕn n«ng x· Phîng S¬n Vi v¨n An X· Ph× ®iÒn

Các file đính kèm theo tài liệu này:

Phân tích ngành hàng vải thiều Lục Ngạn tại huyện Lục Ngạn– tỉnh Bắc Giang.doc