Đề tài Phương hướng và giải pháp chủ yếu đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài theo vùng kinh tế ở Việt Nam

995 vµ t¨ng 1,3 lÇn so víi n¨m 1998. XuÊt khÈu cña khèi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong tæng kim ngh¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc kh«ng ngõng t¨ng lªn, tõ 8% n¨m 1998 lªn 10,8% n¨m 1996 vµ lªn 23% n¨m 1999. Khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹o nguån thu ®¸ng kÓ cho ng©n s¸ch nhµ n­íc. Nép ng©n s¸ch cña khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (kh«ng kÓ dÇu khÝ) còng liªn tôc t¨ng lªn, tõ 128 triÖu USD n¨m 1994 ®Õn n¨m 1998 ®¹t 317 triÖu USD, n¨m 1999 ®¹t 271 triÖu USD. C¸c doanh nghiÖp FDI ®· gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm cho trªn 30 v¹n lao ®éng trùc tiÕp. C¸c nh©n viªn trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· tiÕp thu ®­îc c«ng nghÖ qu¶n lý hiÖn ®¹i, n©ng cao tr×nh ®é tin häc, ngo¹i ng÷, cã ®iÒu kiÖn cËp nhËt c¸c kiÕn thøc, ph­¬ng tiÖn, c«ng cô míi trong qu¶n lý kinh tÕ, cã ®iÒu kiÖn lµm quen vµ tù rÌn luyÖn t¸c phong c«ng nghiÖp...; ng­êi lao ®éng ®· ®­îc n©ng cao tay nghÒ, lµm quen vµ sö dông thµnh th¹o c¸c nhµ m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i... §Çu t­ n­íc ngoµi còng gãp phÇn më réng, ®a d¹ng ho¸ vµ ®a ph­¬ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng c­êng, cñng cè vµ t¹o ra nh÷ng thÕ lùc míi cho nÒn kinh tÕ n­íc ta trong tiÕn tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. 2. Kh¸i qu¸t chung thùc tr¹ng thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. §èi t¸c n­íc ngoµi chñ yÕu lµ c¸c n­íc trong khu vùc nh­ Nics, §«ng ¸, ASEAN, NhËt B¶n chiÕm tíi 75% tæng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp giai ®o¹n 1988-1999. §iÒu nµy ph¶n ¸nh møc ®é héi nhËp khu vùc kh¸ nhanh. Thêi gian gÇn ®©y Mü vµ T©y ¢u ®Çu t­ vµo ViÖt Nam víi tèc ®é nhanh, nhiÒu dù ¸n quy m« lín. Tuy nhiªn vÞ trÝ nµy ch­a xøng ®¸ng víi tiÒm n¨ng vÒ vèn vµ c«ng nghÖ cña c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nh­ Mü, T©y ¢u. Qua b¶ng 2 thÊy râ ®iÒu ®ã: B¶ng 2: M­êi mét quèc gia cã sè vèn ®Çu t­ trªn 1 tû USD tÝnh ®Õn hÕt n¨m 1999 Sè thø tù Tªn ®èi t¸c Sè vèn (Tr.USD) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Singapore §µi Loan Hång K«ng NhËt B¶n Hµn Quèc Britsh Vrigin islands Ph¸p Mü Austraylia Th¸i Lan Malaysia 4918,3 4225,3 3433,8 3275,1 3953,3 1772,3 1725,2 1126,0 1074,3 1035,9 1021,8 Nguån: Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­- vô qu¶n lý dù ¸n Trong biÓu trªn ta thÊy n¨m quèc gia cã quy m« vèn ®Çu t­ lín nhÊt th× bèn quèc gia thuéc khu vùc, vµ ®Æc biÖt quy m« lín h¬n ba ®Õn bèn lÇn cña c¸c n­íc cßn l¹i vµ c¸c quèc gia trong khu vùc lµ ®èi t¸c lín trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp. B¶ng 3: M­êi quèc gia cã sè dù ¸n ®Çu t­ cho ngµnh c«ng nghiÖp lín nhÊt (tÝnh ®Õn hÕt n¨m 1999). STT Tªn n­íc Sè DA % DNLD V§T (§VT: Tr.USD) % VLD/V§T 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 NhËt B¶n Hµn Quèc §µi Loan Singapore Malaysia Hång K«ng Mü Vrigin Th¸n Lan óc 168 161 273 87 34 86 36 16 39 29 43,5 33,5 25,6 49,4 58,8 57,0 50,0 37,5 56,4 65,5 2191,9 1884,1 1609,2 1327,7 715,2 710.2 701,9 513,9 346,2 298,2 60,9 48,3 18,7 61,7 14,2 33,6 91,5 31,3 67,6 73,0 Nguån: Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­-vô qu¶n lý dù ¸n -danh môc c¸c dù ¸n ®Çu t­ trong c«ng nghiÖp. Tõ c¸c b¶ng trªn cho thÊy c¸c ®èi t¸c lín cña ta chñ yÕu lµ c¸c n­íc nhá v× vËy thêi gian tíi cïng víi tiÕp tôc trnh thñ thu hót FDI tõ c¸c n­íc trong khu vùc chóng ta cÇn lùa chän ®èi t¸c ®Çu t­ sao cho võa tranh thñ ®­îc vèn, võa tËn dông ®­îc c«ng nghÖ kÜ thuËt vµ c¸c lîi thÕ tõ n­íc lín nh­: Mü, Anh, T©y ¢u. C¬ cÊu kinh tÕ n­íc ta vÒ c¬ b¶n mÊt c©n ®èi: gi÷a c¸c vïng, gi÷a c¸c ngµnh, gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ c¶n trë ®µ ph¸t triÓn v× vËy dÞch chuyÓn, s¾p xÕp l¹i c¬ cÊu kinh tÕ lµ cÇn thiÕt ®©y lµ mét môc tiªu cña c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ®­îc ®¹i héi VIII th«ng qua. Víi mong muèn sö dông FDI gãp phÇn dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ nªn chÝnh phñ ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, ­u ®·i ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo n¬i cã diÒu kiÖn kinh tÕ khã kh¨n nh­ miÒn nói, vïng s©u, vïng xa. Tuy nhiªn cho ®Õn nay vèn vÉn tËp trung chñ yÕu vµo c¸c ®Þa bµn cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng, m«i tr­êng kinh tÕ x· héi. Trong b¶ng 1, ta thÊy trong khi T©y Nguyªn vµ T©y B¾c chØ chiÕm 0,15% vµ 0,16% th× riªng §«ng Nam Bé chiÕm tíi 53,13% tæng vèn ®Çu t­ §Õn hÕt n¨m 1999, ViÖt Nam ®· thu hót ®­îc trªn 2.991 dù ¸n cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi víi tæng sè vèn ®¨ng ký (kÓ c¶ t¨ng vèn) lµ 42,7 tû USD. §· cã 29 dù ¸n hÕt h¹n víi tæng sè vèn ®¨ng ký ®· hÕt h¹n lµ 289 triÖu USD vµ 561 dù ¸n ®· gi¶i thÓ tr­íc thêi h¹n víi tæng sè ®¨ng ký 6,5 tØ USD. T¹i ViÖt Nam tÝnh ®Õn hÕt n¨m 1999 cã 2.401 dù ¸n cßn hiÖu lùc víi tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký cßn hiÖu lùc lµ 35,88 tØ USD (kÓ c¶ t¨ng vèn). Trong sè nµy cã 1.607 dù ¸n ®· triÓn khai thùc hiÖn víi tæng vèn thùc hiÖn lµ 15,1 tØ USD (gåm 1.127 dù ¸n ®· ®i vµo ho¹t ®éng cã doanh thu; 479 dù ¸n ®ang x©y dùng c¬ b¶n). 2.1. T×nh h×nh thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo ngµnh kinh tÕ. §Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam chñ yÕu tËp trung vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng víi 1.421 dù ¸n chiÕm 60,55% tæng dù ¸n FDI, tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký ®¹t 18,1 tØ USD chiÕm 50,62% tæng vèn ®¨ng ký. N«ng l©m ng­ nghiÖp thu hót ®­îc 313 dù ¸n chiÕm 13,33% sè dù ¸n, tæng vèn ®Çu t­ ký ®¹t 2.084 triÖu USD chiÕm 5,81 vÒ vèn. C¸c ngµnh dv víi 613 dù ¸n chiÕm 26,12% vÒ sè dù ¸n, tæng sè vèn ®Çu t­ ®¨ng ký ®¹t 15.632 triÖu USD chiÕm 43,57 vèn ®¨ng ký. B¶ng 4: §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo lÜnh vùc (TÝnh ®Õn n¨m hÕt 1999) LÜnh vùc Sè dù ¸n Tû träng (%) Tæng vèn ®Çu t­ (Tr.USD) Tû träng (%) C«ng nghiÖp vµ x©y dùng 1.421 60,55 18100 50,62 N«ng l©m ng­ nghiÖp 313 13,33 2.084 5,81 C¸c ngµnh dÞch vô 613 26,12% 15.632 43,57 Nguån: Vô QLDA§TNN - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ Tæng vèn ®Çu t­ Sè dù ¸n S¬ ®å sè 1: c¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo lÜnh vùc Nh×n chung quy m« ®Çu t­ b×nh qu©n cho mét dù ¸n trong ngµnh n«ng l©m ng­ nghiÖp t­¬ng ®èi nhá so víi c¸c ngµnh kh¸c, trong ®ã c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo thuû s¶n cã quy m« nhá nhÊt, kho¶ng 3 triÖu USD. Ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng cã quy m« trung b×nh kho¶ng 12 triÖu USD trong ®ã vèn lín nhÊt lµ c¸c dù ¸n th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ (93 triÖu USD/dù ¸n). Ngµnh dÞch vô cã quy m« ®Çu t­ lín nhÊt, kho¶ng 25 triÖu USD/dù ¸n, nÕu kh«ng tÝnh ®Õn 2 dù ¸n x©y dùng khu ®« thÞ míi t¹i Hµ Néi (tæng vèn ®¨ng ký 2,3 tû USD, chiÕm 6,5 vèn ®¨ng ký cña c¶ n­íc vµ 15 vèn ®¨ng ký cña ngµnh dÞch vô) th× quy m« b×nh qu©n 1 dù ¸n lµ 21,7 triÖu USD. Trong ngµnh dÞch vô, vèn ®Çu t­ tËp trung chñ yÕu vµo lÜnh vùc x©y dùng h¹ tÇng khu c«ng nghiÖp. Vèn ®Çu t­ trung b×nh cña c¸c dù ¸n nµy kh¸ lín, gÇn 30 triÖu USD/dù ¸n kh¸ch s¹n, gÇn 35 triÖu USD/tæ hîp v¨n phßng c¨n hé cho thuª vµ trªn 61 triÖu USD/dù ¸n x©y dùng h¹ tÇng khu c«ng nghiÖp. VÒ thùc hiÖn vèn cam kÕt, c¸c dù ¸n trong lÜnh vùc th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ ®¹t tû lÖ thùc hiÖn cao h¬n vèn cam kÕt 4%, viÖc thùc hiÖn v­ît vèn ®¨ng ký theo giÊy phÐp lµ hiÖn t­îng th«ng th­êng trong ngµnh dÇu khÝ, cam kÕt trªn giÊy chØ lµ vèn tèi thiÓu. Ngµnh tµi chÝnh ng©n hµng, do tÝnh ®Æc thï ph¶i nép ngay vèn ph¸p ®Þnh míi ®­îc phÐp triÓn khai ho¹t ®éng nªn tû lÖ gi¶i ng©n cao (93%). Nh×n chung c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo lÜnh vùc c«ng nghiÖp - x©y dùng cã tû lÖ gi¶i ng©n cao nhÊt, trªn 51%. C¸c dù ¸n trong lÜnh vùc dÞch vô cã tû lÖ gi¶i ng©n t­¬ng ®èi thÊp so víi c¸c ngµnh kh¸ch, ®¹t 32% vèn ®¨ng ký, nÕu kh«ng tÝnh 2 dù ¸n x©y dùng khu ®« thÞ nªu trªn th× tû lÖ nµu còng chØ ®¹t 38%. Trong khi lÜnh vùc n«ng l©m thuû s¶n, c¸c dù ¸n n«ng nghiÖp ®¹t tû lÖ gi¶i ng©n 43% trong khi c¸c dù ¸n thuû s¶n chØ gi¶i ng©n ®­îc 36%. Tuy cã quy m« ®Çu t­ kh¸ khiªm tèn, gÇn 7 triÖu USD/dù ¸n, ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ lµ ngµnh t¹o ra nhiÒu viÖc lµm nhÊt. Víi h¬n 15 v¹n chç lµm viÖc, chiÕm 50% sè lao ®éng trong khèi FDI. 2.2. T×nh h×nh thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo vïng kinh tÕ. C¬ cÊu FDI theo vïng cßn bÊt hîp lý. Cã thÓ thÊy râ r»ng FDI tËp trung chñ yÕu ë c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm. Vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam, víi ­u thÕ v­ît tréi vÒ c¬ së h¹ tÇng, vÒ sù thuËn lîi cho giao th«ng thuû, bé, hµng kh«ng vµ n¨ng ®éng trong kinh doanh, lµ vïng thu hót ®­îc nhiÒu vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi nhÊt trong c¶ n­íc ®øng ®Çu lµ thµnh phè Hå ChÝ Minh. Vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé mµ ®øng ®Çu lµ thµnh phè Hµ Néi vµ vïng thu hót ®­îc nhiÒu vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi thø hai trªn c¶ n­íc. Vïng miÒn nói vµ trung du B¾c Bé vµ T©y Nguyªn lµ hai vïng thu hót ®­îc Ýt dù ¸n FDI nhÊt. Vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam víi hµng lo¹t c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt vµ c¸c c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ quan träng lµ ®Çu tµu trong thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nãi riªng vµ ®Çu tµu ph¸t triÓn nãi chung. Vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam thu hót ®­îc 1.378 dù ¸n chiÕm 57% tæng sè dù ¸n FDI cña c¶ n­íc, vèn ®Çu t­ ®¨ng ký ®¹t 17,3 tû USD chiÕm ®Õn 48% tæng sè vèn ®¨ng ký trªn c¶ n­íc. §©y lµ vïng kinh tÕ s«i ®éng nhÊt cña c¶ n­íc, chiÕm ®Õn 66% gi¸ trÞ doanh thu cña khu vùc FDI n¨m 1999 vµ 84% gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña khu vùc FDI n¨m 1999. Tû träng ®Çu t­ cña khu vùc FDI vïng träng ®iÓm phÝa Nam cã xu h­íng t¨ng dÇn lªn tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 1999 trong tæng doanh thu tõ khu vùc FDI (tõ 48,5% lªn 66,6%). Vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa B¾c, ®øng ®Çu lµ thñ ®« Hµ Néi, trung t©m chÝnh trÞ vµ kinh tÕ c¶ n­íc lµ vïng thu hót FDI thø hai. Víi 493 dù ¸n cßn hiÖu lùc chiÕm 20,5 vÒ sè dù ¸n vµ tæng sè vèn ®¨ng ký 10,9 tû USD chiÕm 30% vÒ vèn ®¨ng ký, vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé lµ ®Çu tµu trong thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cña c¶ khu vùc phÝa B¾c. Vèn FDI thùc hiÖn cña khu vùc kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé chiÕm 25% tæng sè vèn thùc hiÖn trªn c¶ n­íc. Tõ n¨m 1996, ®ãng gãp cña khu vùc FDI vïng träng ®iÓm B¾c Bé trong tæng doanh thu cña FDI c¶ n­íc cã xu h­íng gi¶m c¶ vÒ tØ träng vµ gi¸ trÞ. Gi¸ trÞ doanh thu cña vïng tõ 1,1 tû USD, n¨m 1997 gi¶m xuèng 814,7 triÖu USD n¨m 1999, tû träng gi¶m thÞ tr­êngõ 33% n¨m 1996 xuèng cßn 18% n¨m 1999. Vïng kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Trung lµ ®Çu tµu ph¸t triÓn cña khu vùc miÒn Trung, thu hót vèn ®øng thø ba trong sè 6 vïng víi thµnh phè §µ N½ng lµ trung t©m thu hót FDI trªn dÞa bµn. trªn ®Þa bµn kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Trung tÝnh riªng dù ¸n läc dÇu Dug QuÊt víi tæng sè vèn ®Çu t­ ®¨ng ký 1,3 tû USD ®· cao h¬n tæng sè vèn ®¨ng ký cña 113 dù ¸n t¹i ®ång b»ng S«ng Cöu Long (1tû USD) lµ 300 triÖu USD. NÕu kh«ng tÝnh dù ¸n läc dÇu Dung QuÊt, vïng träng ®iÓm miÒn Trung thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi Ýt h¬n nhiÒu so víi vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long. B¶ng 5: Vèn ®Çu t­ c¸c dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo vïng kinh tÕ (TÝnh ®Õn hÕt n¨m 1999) STT Vïng Sè dù ¸n Tû träng (%) Tæng vèn ®Çu t­ (Tr.USD) Tû träng (%) 1 Vïng nói vµ trung du phÝa B¾c 46 1,92 135,082 0,89 2 Vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé 493 20,53 3.811,695 25,24 3 Vïng kinh tÕ träng ®iÓm Trung Bé 72 3 318,585 2,11 4 Vïng T©y Nguyªn 50 2,08 113,717 0,75 5 Vïng kinh tÕ träng ®iÓm Nam Bé 1.378 57,39 6.463,850 42,81 6 §ång b»ng S«ng Cöu Long 113 7,41 702,295 4,65% C¶ n­íc 2.401 100 15.100,495 100 Nguån: Vô QLDA§TNN - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ Vïng miÒn nói vµ trung du phÝa B¾c vµ T©y Nguyªn lµ nh÷ng vïng kinh tÕ x· héi khã kh¨n, thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp cña vïng chiÕm tû träng nhá trong tæng sè dù ¸n FDI cña c¶ n­íc. §ãng gãp cña khu vùc nµy còng chiÕm tû träng kh«ng ®¸ng kÓ trong tæng sè FDI cña c¶ n­íc. S¬ ®ås è 2: Tû träng dù ¸n vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo vïng ®Õn hÕt n¨m 1999 Nh­ vËy, FDI kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c vïng. Vïng nµo cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi th× thu hót ®­îc FDI nhiÒu h¬n. III. Thùc tr¹ng thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c vïng kinh tÕ cña ViÖt Nam. 1. C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo vïng kinh tÕ. Trªn ®Þa bµn 13 tØnh thuéc vïng nói vµ trung du phÝa b¾c hiÖn cã 46 dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi cã hiÖu lùc, chiÕm 1,75% sè dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng ký 265,8 triÖu USD chiÕm 0,74% ®Çu t­ ®¨ng ký trªn c¶ n­íc. §©y lµ vïng thu hót ®­îc Ýt dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nhÊt c¶ vÒ sè l­îng vµ quy m« ®Çu t­. Vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi tËp trung chñ yÕu vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ (chiÕm 13% vÒ sè dù ¸n vµ 31% vÒ vèn ®¨ng ký). Thø hai lµ ngµnh n«ng l©m ng­ nghiÖp. C«ng nghiÖp n¨ng còng thu hót ®­îc 9 dù ¸n chiÕm 20% vÒ sè dù ¸n, nh­ng chØ chiÕm 8% vÒ vèn. Tæng sè vèn ®· thùc hiÖn cña c¸c dù ¸n trªn ®Þa bµn vïng nói vµ trung du phÝa B¾c tÝnh ®Õn hÕt n¨m 1999 ®¹t 135,585 triÖu USD ®¹t 50,8% so víi tæng vèn ®¨ng ký. Nh­ vËy, tuy Ýt dù ¸n nh­ng c¸c dù ¸n trªn ®Þa bµn ®¹t tû lÖ gi¶i ng©n kh¸ cao. Tû lÖ thùc hiÖn ®Çu t­ cña c¸c dù ¸n FDI trong vïng cao h¬n so víi møc b×nh qu©n chung trªn c¶ n­íc. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi tËp trung chñ yÕu ë Phó Thä víi 118,6 triÖu USD (chiÕm 45% tæng sè vèn ®¨ng ký trªn toµn vïng trong ®ã cã dù ¸n Nhµ m¸y dÖt Pang Rim vèn ®¨ng ký 74 triÖu USD). Th¸i Nguyªn lµ ®Þa ph­¬ng thu hót ®­îc nhiÒu vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®øng thø 2 trªn toµn vïng víi 62 triÖu USD. C¸c tØnh cßn l¹i nh­ Lai Ch©u, Hµ Giang ch­a thu hót ®­îc ®¸ng kÓ ®Çu t­ n­íc ngoµi. TØnh B¾c c¹n ch­a thu hót ®­îc dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®©y lµ mét trong hai tØnh (tØnh Kon Tum) trªn c¶ n­íc ch­a cã dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi. BiÓu 6: FDI theo ngµnh kinh tÕ ë vïng kinh tÕ vïng nói vµ trung du phÝa B¾c (TÝnh ®Õn hÕt n¨m 1999) Ph©n ngµnh Sè DA Tû träng (%) TV§T (Tr.USD) Tû träng (%) §TTH (Tr. USD) Tû träng §TTH/TV§T Doanh thu (Tr. USD) XuÊt khÈu (Tr. USD) CN nhÑ 6 13,04 81,881 30,80 78,259 95,58 50,247 29,317 CN nÆng 7 15,22 57,026 21,45 15,861 27,81 - - CN thùc phÈm 3 6,52 15,000 5,64 13,000 86,67 22,429 0,003 DÞch vô 4 8,70 11,500 4,33 - 0,00 - - Kh¸ch s¹n - du lÞch 3 6,52 7,994 3,01 8,215 10,76 0,652 - N«ng l©m nghiÖp 18 39,13 80,820 30,40 13,268 16,42 3,114 3,026 V¨n ho¸ - Y tÕ - Gi¸o dôc 2 4,35 2,500 0,94 0,604 24,15 1,152 - X©y dùng 3 6,52 9,092 3,42 5,875 64,61 2,014 0,674 Tæng céng 46 100 265,813 100 135,082 50,82 79,608 33,021 Nguån: Vô QLDA§TNN - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ Víi lîi thÕ vÒ vÞ trÝ ®Þa lý, c¸c nhµ ®Çu t­ Trung Quèc cã nhiÒu dù ¸n trªn ®Þa bµn nhÊt, tuy nhiªn c¸c dù ¸n nµy phÇn lín lµ dù ¸n nhá (chØ ®øng thø 11 trong tæng sè 14 quèc gia vµ vïng l·nh thæ cã dù ¸n FDI trªn ®Þa bµn). C¸c nhµ ®Çu t­ Hµn quèc chØ víi 4 dù ¸n, trong ®ã cã dù ¸n Nhµ m¸y dÖt Pang Rim lµ quèc gia ®Çu t­ lín nhÊt víi 93 triÖu USD vèn ®¨ng ký (cã 91 triÖu USD ®· gi¶i ng©n, ®¹t 98% vèn ®¨ng ký). Sau ®ã lµ Ph¸p cã tû lÖ gi¶i ng©n cao, ®¹t 7 triÖu USD (97% vèn ®¨ng ký). Vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé thu hót ®­îc 493 dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng ký lµ 10.881,7 triÖu USD. TÝnh c¶ 6 dù ¸n ®· h¹n víi tæng sè vèn ®¨ng ký 1,4 triÖu USD; 124 dù ¸n gi¶i thÓ víi tæng sè vèn ®¨ng ký 903,5 triÖu USD th× vïng träng ®iÓm B¾c Bé ®· cã 623 dù ¸n FDI ®­îc cÊp phÐp víi tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 11.813,6 triÖu USD ®øng thø hai trªn c¶ n­íc vÒ thu hót FDI. Ngµnh thu hót ®­îc nhiÒu dù ¸n FDI nhÊt lµ c«ng nghiÖp nÆng, sau ®ã lµ ngµnh kinh doanh kh¸ch s¹n vµ du lÞch, x©y dùng ®« thÞ míi chØ cã 2 dù ¸n nh­ng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký lín nhÊt lµ 2,3 tû USD. Khu vùc n«ng - l©m - ng­ nghiÖp chØ thu hót ®­îc 27 dù ¸n víi tæng sè vèn ®¨ng ký 97,5 triÖu USD. Nh­ vËy c¸c dù ¸n chiÕm tû lÖ t­¬ng ®èi cao c¶ vÒ sè dù ¸n vµ vÒ vèn ®Çu t­. B¶ng 7: FDI theo ngµnh kinh tÕ ë vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé (TÝnh ®Õn n¨m 1999) Ph©n ngµnh Sè DA Tû träng (%) TV§T (Tr.USD) Tû träng (%) §TTH (Tr. USD) Tû träng §TTH/TV§T Doanh thu (Tr. USD) XuÊt khÈu (Tr. USD) CN dÇu, khÝ 1 0,20 26,211 0,24 26,211 100 - - CN nhÑ 48 9,74 203,862 1,87 88,664 43,49 11,630 12,780 CN nÆng 125 25,35 1.492,279 13,71 1.018,605 68,26 469,971 97,389 CN thùc phÈm 16 3,25 157,974 1,45 53,322 33,75 124,626 19,453 DÞch vô 46 9.33 252,655 2,32 29,395 11,63 2,646 0,570 GTVT-B­u ®iÖn 36 7,30 1.629,660 14,98 512,622 31,46 25,388 0,394 Kh¸ch s¹n - du lÞch 48 9,74 1.492,756 13,72 778,350 52,14 35,137 - N«ng l©m nghiÖp 20 4,06 84,879 0,78 52,456 61,80 33,097 0,360 Thuû s¶n 7 1,42 12,650 0,12 3,619 28,61 0,366 - Tµi chÝnh - NH 18 3,65 220,750 2,03 200,475 90,82 10,043 - V¨n ho¸ - Y tÕ - Gi¸o dôc 27 5,48 162,575 1,49 42,734 26,29 9,429 1,662 XD v¨n phßng - C¨n hé 46 9,33 1.025,124 9,42 383,476 37,41 - - XD khu ®« thÞ míi 2 0,41 2.346,674 21,57 0,394 0,02 - - XD h¹ tÇng KCN -KCX 7 1,42 539,212 4,96 269,178 49,92 1,156 - X©y dùng 46 9,33 1.234,429 11,34 352,194 28,53 91,460 4,288 Tæng céng 493 100 10.881,701 100 3.811,695 35,03 814,950 136,897 Nguån: Vô QLDA§TNN - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ §Çu t­ n­íc ngoµi tËp trung chñ yÕu ë Hµ Néi (chiÕm tíi 69% vÒ sè dù ¸n vµ 74% vÒ vèn ®Çu t­ cña toµn vïng) vµ H¶i Phßng (chiÕm 17% dù ¸n vµ 12% vÒ vèn cña toµn vïng). Qu¶ng ninh thu hót ®­îc 35 dù ¸n (chiÕm 7%) víi tæng sè vèn ®¨ng ký ®¹t 889 triÖu USD (8%). Ngay trong vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé, ®Çu t­ còng cã xu h­íng tËp trung t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng cã ®iÒu kiÖn tèt vÒ h¹ tÇng. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 1999 th× trªn ®Þa bµn vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c bé cßn 493 dù ¸n cßn hiÖu lùc, NhËt lµ quèc gia cã nhiÒu dù ¸n nhÊt víi 84 dù ¸n, tæng vèn ®¨ng ký 1.024 triÖu USD ®øng thø 3 vÒ vèn ®¨ng ký, ®øng thø 2 vÒ vèn thùc hiÖn víi 679 triÖu USD. Singapore lµ quèc gia ®øng ®Çu c¶ vÒ vèn ®¨ng ký 3,2 tû USD (29% tæng vèn ®¨ng ký) vµ vèn thùc hiÖn 939 triÖu USD (chiÕm 25% vèn thùc hiÖn). VÒ c¬ b¶n, vèn ®Çu t­ cña c¸c n­íc Ch©u ¸ vÉn chiÕm tû träng lín c¶ vÒ vèn ®¨ng ký lÉn vèn ®· gi¶i ng©n. Trªn ®Þa bµn 4 tØnh, thµnh phè thuéc vïng kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Trung hiÖn ®ang cã 72 dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi cßn hiÖu lùc (chiÕm 3% tæng sè dù ¸n cßn hiÖu lùc trªn c¶ n­íc) víi tæng sè vèn ®¨ng ký 1.978 triÖu USD (chiÕm 5,5% tæng sè vèn ®¨ng ký so víi c¶ n­íc. Trong ®ã cã dù ¸n lín nhÊt Nhµ m¸y läc dÇu Dung QuÊt cã tæng vèn ®Çu t­ lad 1,3 tû USD. Khu vùc N«ng - L©m - Ng­ nghiÖp thu hót ®­îc 17 dù ¸n víi tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 114,6 triÖu USD, chiÕm 23,1% vÒ sè dù ¸n vµ 5,79% vÒ vèn ®¨ng ký cña c¸c dù ¸n FDI trªn ®Þa bµn. Khu vùc dÞch vô thu hót ®­îc 14 dù ¸n chiÕm 19,4% vÒ sè dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng ký 115,4 triÖu USD chiÕm 5,8% vÒ vèn. B¶ng 8: FDI theo ngµnh kinh tÕ ë vïng kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Trung (TÝnh ®Õn hÕt n¨m 1999) Ph©n ngµnh Sè DA Tû träng (%) TV§T (Tr.USD) Tû träng (%) §TTH (Tr. USD) Tû träng §TTH/TV§T Doanh thu (Tr. USD) XuÊt khÈu (Tr. USD) CN dÇu, khÝ 1 1,39 1.300,000 65,71 - 0 - - CN nhÑ 9 12,50 40,700 2,06 25,335 62,25 10,512 5,374 CN nÆng 13 18,06 181,127 9,16 14,720 8,13 1,106 - CN thùc phÈm 5 6,94 89,391 4,52 74,120 82,92 41,620 - DÞch vô 3 4,17 0,336 0,02 0,321 95,74 1,714 - GTVT-B­u ®iÖn 3 4,17 11,700 059 5,400 46,15 7,930 - Kh¸ch s¹n - du lÞch 6 8,33 90,090 4,55 55,093 61,15 3,518 - N«ng l©m nghiÖp 11 15,28 105,774 5,35 52,589 49,72 11,631 11,514 Thuû s¶n 6 8,33 8,867 0,45 2,648 29,86 0,007 - V¨n ho¸ - Y tÕ - Gi¸o dôc 1 1,39 1,277 0,06 0,880 68,92 - - XD h¹ tÇng KCN -KCX 1 1,39 12,599 0,64 14,691 116,61 0,048 - X©y dùng 13 18,06 136,551 6,90 72,789 53,31 10,943 0,224 Tæng céng 72 100 1.978,412 100 318,585 16,10 89,031 17,113 Nguån: Vô QLDA§TNN - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ TØnh thu hót ®­îc nhiÒu vèn n­íc ngoµi nhÊt lµ §µ N½ng víi 46 dù ¸n (chiÕm 63,8%) nh­ng tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 436,9 triÖu USD (22%). Qu¶ng Ng·i cã 6 dù ¸n ®Çu t­ nh­ng cã dù ¸n läc dÇu Dung QuÊt (vèn 1,3 tû USD) ®­a tæng vèn FDI cña Qu¶ng Ng·i lªn cao nhÊt vïng. Tæng sè vèn ®Çu t­ ®· thùc hiÖn c¸c dù ¸n trªn ®Þa bµn vïng kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Trung tÝnh ®Õn hÕt n¨m 1999 lµ 318 triÖu USD, ®¹t h¬n 16% so víi tæng sè vèn ®¨ng ký, thÊp h¬n nhiÒu so víi møc b×nh qu©n chung trªn c¶ n­íc. NÕu kh«ng tÝnh ®Õn dù ¸n läc dÇu Dung QuÊt vèn ®Çu t­ lín ch­a thùc hiÖn th× tû lÖ thùc hiÖn ®¹t 47% (nÕu tÝnh dù ¸n läc dÇu Dung QuÊt th× tû lÖ thùc hiÖn chØ ®¹t 17%). C¬ cÊu ®Çu t­ thùc hiÖn ph©n theo c¸c tØnh trong vïng kinh tÕ trong ®iÓm miÒn Trung cô thÓ nh­ sau: §µ N½ng víi ®Çu t­ thùc hiÖn lµ 182 triÖu USD chiÕm tû träng 57%, Thõa Thiªn - HuÕ víi ®Çu t­ thùc hiÖn lµ 125,8 triÖu USD chiÕm tû träng 39,5%, tØnh Qu¶ng Nam víi vèn ®Çu t­ thùc hiÖn lµ 9,9 triÖu USD chiÕm tû träng 3%. Vïng kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Trung thu hót vèn ®Çu t­ cña c¸c quèc gia Ch©u ¢u lowns nhÊt trªn c¶ n­íc chñ yÕu lµ Liªn bang Nga ®Çu t­ kho¶ng 1,3 tû USD, B.V.Islands (thuéc ®Þa cña V­¬ng Quèc Anh) ®Çu t­ kho¶ng 192 triÖu USD. Vïng kinh tÕ T©y Nguyªn thu hót 50 dù ¸n GDI víi tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 899,1 triÖu USD (®øng thø 5 trong 6 vïng). C¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo vïng T©y Nguyªn chñ yÕu lµ ®Çu t­ vµo lÜnh vùc n«ng l©m ng­ nghiÖp víi 39 dù ¸n tæng vèn ®Çu t­ lµ 124,4 triÖu USD trong ®ã cã dù ¸n lín lµ dù ¸n mÝa ®­êng Bourbon Gia Lai vèn t­ trªn 25 triÖu USD. B¶ng 9: FDI theo ngµnh kinh tÕ ë vïng kinh tÕ T©y Nguyªn (TÝnh ®Õn n¨m 1999) Ph©n ngµnh Sè DA Tû träng (%) TV§T (Tr.USD) Tû träng (%) §TTH (Tr. USD) Tû träng §TTH/TV§T Doanh thu (Tr. USD) XuÊt khÈu (Tr. USD) CN nhÑ 5 10,00 16,353 01,82 11,248 68,78 1,354 1,165 CN nÆng 1 2,00 7,500 0,83 - 0 - - CN thùc phÈm 1 2,00 0,750 0,08 0,74 9,92 0,169 0,115 DÞch vô 1 2,00 4,150 0,46 - 0 - - Kh¸ch s¹n - du lÞch 3 6,0 746,000 82,97 40,000 5,36 1,478 - N«ng l©m nghiÖp 39 78,00 124,394 13,83 62,394 50,16 9,524 5,017 Tæng céng 50 100 899,147 100 113,717 12,65 12,524 6,296 Nguån: Vô QLDA§TNN - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ C¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo vïng T©y Nguyªn chñ yÕu lµ c¸c n­íc vµ vïng l·nh thæ trong khu vùc, cô thÓ lµ Singapore cã 4 dù ¸n víi tæng vèn ®Çu t­ lµ 712 triÖu USD, Hång K«ng cã 5 dù ¸n víi tæng vèn ®Çu t­ lµ 55,5 triÖu USD, §µi Loan víi 20 dù ¸n, tæng vèn ®Çu t­ lµ 38 triÖu USD. C¬ cÊu ®Çu t­ thùc hiÖn ph©n tØnh trong vïng T©y Nguyªn nh­ sau: L©m §ång 70%, §¾c L¾c 13,4% vµ Gia lai lµ 16,7%. Trªn ®Þa bµn 4 tØnh, thµnh phè thuéc vïng träng ®iÓm Nam bé bao gåm TP. Hå ChÝ Minh, §ång Nai, B×nh D­¬ng vµ Bµ RÞa - Vòng Tµu tÝnh ®Õn n¨m 2000 ®ang cã 1.378 dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi cßn cã hiÖu lùc víi tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 17,5 tû USD, chiÕm 57,4% vÒ sè dù ¸n vµ 48,7% vÒ vèn ®¨ng ký so víi c¶ n­íc. Cô thÓ lµ TP. Hå ChÝ Minh víi 806 dù ¸n cã tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 9,77 tû USD (chiÕm tíi 55% vÒ sè dù ¸n vµ 53% vÒ vèn FDI cña toµn vïng §«ng Nam Bé, chiÕm 58% vÒ sè dù ¸n vµ 55% vÒ vèn FDI cña vïng kinh tÕ träng ®iÓm); §ång Nai ®øng thø hai víi 252 dù ¸n, tæng vèn ®Çu t­ 4,48 tû USD; B×nh D­¬ng ®øng thø ba cã 260 dù ¸n víi tæng vèn ®Çu t­ 1,9 USD; bµ Rþa - Vòng Tµu cã 60 dù ¸n víi 1,3 tû USD vèn ®¨ng ký. Vïng kinh tÕ träng ®iÓm Nam Bé lµ ®Þa bµn n¨ng ®éng víi søc thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lín nhÊt ViÖt Nam nªn FDI tËp trung chñ yÕu vµo c¸c ngµnh then chèt cña nÒn kinh tÕ quèc d©n víi 421 dù ¸n c«ng nghiÖp nhÑ; 337 dù ¸n c«ng nghiÖp nÆng; 115 dù ¸n x©y dùng. Ngoµi ra, trong lÜnh vùc x©y dùng v¨n phßng c¨n hé víi 75 dù ¸n, kh¸ch s¹n vµ du lÞch cã 53 dù ¸n, lÜnh vùc c«ng nghiÖp thùc phÈm cã 70 dù ¸n vµ lÜnh vùc giao th«ng vËn t¶i vµ b­u ®iÖn cã 49 dù ¸n. C¬ cÊu thùc hiÖn theo ngµnh nh­ sau: C«ng nghiÖp n¨ng víi vèn ®Çu t­ thùc hiÖn lµ 1,5 tû USD (chiÕm 23,5% tû träng c¶ vïng), c«ng nghiÖp nhÑ lµ 1,12 tû USD (chiÕm 17,5% tû träng c¶ vïng), x©y dùng v¨n phßng c¨n hé lµ 1 tû USD (chiÕm 16,5% tû träng c¶ vïng). B¶ng 10: FDI theo ngµnh kinh tÕ ë vïng kinh tÕ träng ®iÓm Nam Bé (TÝnh ®Õn n¨m 1999) Ph©n ngµnh Sè DA Tû träng (%) TV§T (Tr.USD) Tû träng (%) §TTH (Tr. USD) Tû träng §TTH/TV§T Doanh thu (Tr. USD) XuÊt khÈu (Tr. USD) CN dÇu, khÝ 1 0,07 19,400 0,11 - 0 - - CN nhÑ 426 30,91 3.013,679 17,44 1,133,427 37,61 721,717 558,009 CN nÆng 335 24,31 4.075,726 23,59 1.523,406 37,38 1.249,330 625,262 CN thùc phÈm 70 5,08 1.410,863 8,17 623,631 44,20 426,636 77,576 DÞch vô 62 4,50 269,733 1,56 53,108 19,69 15,898 0,039 GTVT-B­u ®iÖn 49 3,65 1.177,198 6,81 229,576 19,50 32,814 7,241 Kh¸ch s¹n - du lÞch 52 3,77 1.261,405 7,30 628,497 49,83 54,531 7,206 N«ng l©m nghiÖp 101 7,33 833,357 4,82 305,552 36,67 295,269 54,195 Thuû s¶n 17 1,23 76,177 0,44 22,396 29,40 16,910 11,620 Tµi chÝnh - NH 29 2,10 331,300 1,92 318,449 96,12 54,173 - V¨n ho¸ - Y tÕ - Gi¸o dôc 41 2,98 216,414 1,25 90,515 41,82 67,704 1,626 XD v¨n phßng - C¨n hé 76 5,52 3.261,477 18,88 1.083,159 33,21 32,077 - XD h¹ tÇng KCN -KCX 5 0,36 251,279 1,46 167,594 66,58 12,966 - X©y dùng 114 8,27 1.079,166 6,25 284,540 26,37 51,087 0,906 Tæng céng 1,378 100,00 17.277,631 100 6.463,850 37,41 3.031,113 1.343,680 Nguån: Vô QLDA§TNN - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ Tæng sè vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· thùc hiÖn cña c¸c dù ¸n trªn ®Þa bµn vïng kinh tÕ träng ®iÓm Nam Bé tÝnh ®Õn thêi ®iÓm hÕt n¨m 1999 lµ 7 tû USD ®¹t 35% so víi tæng vèn ®¨ng ký. Tû lÖ thùc hiÖn ®Çu t­ cña c¸c dù ¸n FDI trong vïng kinh tÕ träng ®iÓm Nam Bé xÊp xØ víi møc b×nh qu©n chung trªn c¶ n­íc. §· cã 42 quèc gia vµ vïng l·nh thæ ®Çu t­ vµo vïng kinh tÕ träng ®iÓm Nam bé, dÉn ®Çu lµ §µi Loan víi 370 dù ¸n cßn hiÖu lùc, tæng vèn ®Çu t­ lµ 3,6 tû USD, Singapore víi 151 dù ¸n cã tæng vèn ®Çu t­ lµ 2,24 tû USD. NhËt B¶n víi 154 dù ¸n, tæng sè vèn ®Çu t­ lµ 2 tû USD. Hoa Kú cã 50 dù ¸n vµo vïng kinh tÕ träng ®iÓm Nam bé víi tæng vèn ®Çu t­ lµ 707 triÖu USD (chñ yÕu lµ ë c¸c lÜnh vùc v¨n ho¸, y tÕ, gi¸o dôc, tµi chÝnh, ng©n hµng). Ph¸p lµ n­íc dÉn ®Çu Ch©u ¢u trong ®Çu t­ vµo kinh tÕ träng ®iÓm Nam bé víi 58 dù ¸n, tæng sè vèn ®Çu t­ lµ 1,28 tû USD. Nh­ vËy ta thÊy c¸c n­íc §«ng ¸, ASEAN vµ Ph¸p tiÕp tôc lµ c¸c ®èi t¸c quan träng cña vïng trong ®Çu t­ n­íc ngoµi. Trªn ®Þa bµn 12 tØnh thuéc vïng ®ång b»ng S«ng Cöu Long hiÖn ®ang cã 113 dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi cßn hiÖu lùc víi tæng vèn ®¨ng ký 1.003 triÖu USD (chiÕm 5% vÒ sè dù ¸n vµ 2,8% vÒ vèn FDI ®¨ng ký so víi c¶ n­íc). NÕu tÝnh c¶ 44 dù ¸n ®· gi¶i thÓ tr­íc thêi h¹n víi tæng sè vèn ®Çu t­ 165,6 triÖu USD th× ®· cã 157 dù ¸n ®­îc cÊp phÐp víi tæng vèn ®Çu t­ ®¹t 1.168 triÖu USD, ®øng thø 4 trong 6 vïng cña c¶ n­íc. Vèn FDI tËp trung chñ yÕu vµo khu c«ng nghiÖp vµ x©y dùng víi 66 dù ¸n cã tæng vèn h¬n 796 triÖu USD; khu vùc n«ng - l©m - ng­ nghiÖp thu hót ®­îc 35 dù ¸n víi tæng vèn ®¨ng ký 162 triÖu USD; khu vùc dÞch vô thu hót ®­îc Ýt dù ¸n. B¶ng 11: FDI theo ngµnh kinh tÕ ë vïng kinh tÕ ®ång b»ng S«ng Cöu Long (TÝnh ®Õn hÕt n¨m 1999) Ph©n ngµnh Sè DA Tû träng (%) TV§T (Tr.USD) Tû träng (%) §TTH (Tr. USD) Tû träng §TTH/TV§T Doanh thu (Tr. USD) XuÊt khÈu (Tr. USD) CN dÇu, khÝ 1 0,88 10,266 1,02 2,181 21,25 - - CN nhÑ 20 17,70 137,045 13,66 89,478 65,29 27,952 15,780 CN nÆng 21 18,58 101,974 10,17 25,878 25,38 8,916 4,603 CN thùc phÈm 14 12,39 101,771 10,15 95,874 94,20 25,382 1,895 DÞch vô 4 3,54 6,050 0,60 0,363 6,00 - - Kh¸ch s¹n - du lÞch 3 2,65 17,900 1,78 5,089 28,43 - - N«ng l©m nghiÖp 25 22,12 129,822 12,94 70,586 54,37 12,732 8,502 Thuû s¶n 10 8,85 32,573 3,25 16,852 51,73 7,727 6,310 V¨n ho¸ - Y tÕ - Gi¸o dôc 4 3,54 12,876 1,28 5,447 42,31 1,972 0,034 XD v¨n phßng - C¨n hé 1 0,88 5,000 0,50 - 0 - - X©y dùng 10 8,85 447,848 44,65 390,551 87,21 74,129 0,020 Tæng céng 113 100 1.003,125 100 702,295 70,01 158,810 37,144 Nguån: Vô QLDA§TNN - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ Tæng sè vèn ®Çu t­ ®· thùc hiÖn cña c¸c dù ¸n trªn ®Þa bµn vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long tÝnh ®Õn n¨m 2000 lµ 682 triÖu USD, ®¹t 68% so víi tæng vèn ®¨ng ký. Tû lÖ thùc hiÖn ®Çu t­ cña c¸c dù ¸n FDI trong vïng cao h¬n nhiÒu so víi møc b×nh qu©n chung trªn c¶ n­íc. TØnh thu hót ®­îc nhiÒu vèn n­íc ngoµi nhÊt lµ Kiªn Giang víi 6 dù ¸n (5,3%) nh­ng tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 420 triÖu USD (42%), trong ®ã riªng dù ¸n xi m¨ng Sao Mai lµ 388 triÖu USD, dù ¸n trång rõng Kiªn Tµi 27 triÖu USD. Long An ®øng thø 2 víi 43 dù ¸n tæng vèn ®¨ng ký lµ 305,9 triÖu USD, lµ ®Þa ph­¬ng thu hót ®­îc nhiÒu dù ¸n nhÊt vïng. CÇn Th¬ ®øng thø 3 víi 35 dù ¸n tæng vèn ®¨ng ký lµ 116 triÖu USD. C¸c tØnh §ång Th¸p, Sãc Tr¨ng, Trµ Vinh, Cµ Mau ch­a thu hót ®­îc ®¸ng kÓ ®Çu t­ n­íc ngoµi. 2. Mét vµi nhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ chung. 2.1. ¦u ®iÓm FDI ®· gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thiÕu vèn trÇm träng ®Æc biÖt lµ sau nh÷ng n¨m 70,80 ph¸t triÓn theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung nh­îc ®iÓm c¬ b¶n cña nã lµ tû lÖ tÝch luü thÊp. Th«ng qua ho¹t ®éng FDI ®· t¨ng tû lÖ ®Çu t­ qua c¸c n¨m. Trong giai ®o¹n 1990 -1995 FDI ®ãng gãp kho¶ng 33% tæng vèn ®Çu t­ c¶ n­íc. B¶ng 12: Tæng sè vèn ®Çu t­ vµ FDI t¹i ViÖt Nam giai ®o¹n 1995 - 1999 §VT: Tr.USD ChØ tiªu 1995 1996 1997 1998 1999 +Tæng vèn ®Çu t­ 57,000 + FDI 22,000 + FDI/Tæng vèn (%) 38,5 46,2 54,8 63,8 73,9 Nguån : Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ - Tæng côc thèng kª Tû lÖ ®ãng gãp cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong GDP liªn tôc t¨ng qua c¸c n¨m, mÆc dï phÇn lín c¸c d­ ¸n cßn trong giai ®o¹n ®Çu, thêi gian ®­îc miÔn thuÕ vµ h­ëng nhiÒu ­u ®·i vÒ c¸c kho¶n ®ãng gãp. Tû lÖ nµy cña c¸c n¨m 1996, 1997, 1998, 1999 lÇn l­ît lµ: 7,7%, 8,6%, 9%, 10,1% qua ®å thÞ d­íi ®©y cho thÊy ®iÒu ®ã. S¬ ®å: Tû lÖ ®ãng gãp cña khu vùc FDI trong GDP GDP % 10,1 9 8,6 7,7 0 1996 1997 1998 1999 N¨m Nguån thu ng©n s¸ch tõ khu vùc nµy liªn tôc t¨ng, tõ 128 triÖu n¨m 1994 lªn ®Õn 195, 263, 340, 370, triÖu USD vµo c¸c n¨m tiÕp theo, chiÕm thÞ tr­êng tõ 6%-7% thu ng©n s¸ch, kim ng¹ch xuÊt khÈu khu vùc nµy liªn tôc t¨ng qua c¸c n¨m. §Õn hÕt n¨m 1999 chiÕm 22% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ n­íc. Qua ®ã më réng thÞ tr­êng, c¶i thiÖn t×nh h×nh c¸n c©n thanh to¸n, ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. B¶ng 13: Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña khèi FDI N¨m 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 C¶ n­íc (Tr.USD) 1.352 2.010 2.552 2.952 4.054 5.449 7.256 9.185 9.361 11.532 Tèc ®é t¨ng (%) 49% 27% 16% 37% 34% 33% 27% 2% 23% XuÊt khÈu khèi FDI (Tr.USD) 52 112 257 352 440 786 1.790 1.982 2.577 Tèc ®é t¨ng (%) 115% 129% 37% 25% 79% 128% 11% 30% TØ träng FDI/c¶ n­íc 3% 4% 9% 9% 8% 11% 19% 21% 22% Nguån : Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ - Tæng côc thèng kª S¬ ®å tû träng xuÊt khÈu FDI so víi c¶ n­íc Nhê ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho mét sè ngµnh ph¸t triÓn tíi tr×nh ®é cao. Nh­ b­u chÝnh viÔn th«ng, khai th¸c dÇu th«, may vi tÝnh, ®iÖn tö, l¾p r¸p « t«, mÝa ®­êng, ho¸ chÊt... Ngoµi ra ho¹t ®éng ®Çu t­ ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ngµnh nghÒ, gi¶i quyÕt thÊt nghiÖp: TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2000 ®· gi¶i quyÕt ®­îc 30 v¹n lao ®éng trùc tiÕp lµm viÖc trong khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ tÝnh ®Õn hÕt n¨m 1999 ®· t¹o ®­îc h¬n mét triÖu lao ®éng gi¸n tiÕp (theo nguån ng©n hµng thÕ giíi), bªn c¹nh ®ã lµ viÖc c¶i t¹o c«ng nghÖ, kü thuËt, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, t¹o t¸c phong lµm viÖc, n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý, t¹o ®iÒu kiÖn häc kinh nghiÖm kinh doanh cña c¸c nhµ kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn. FDI theo vïng tËn dông ®­îc thÕ m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tõng vïng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¬ së h¹ tÇng vµ giao th«ng gi÷a c¸c vïng kinh tÕ víi nhau. 2.2. Tån t¹i Qua c¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo vïng kinh tÕ, ta thÊy cßn mét sè tån t¹i vÒ c«ng t¸c thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c vïng kinh tÕ ë ViÖt Nam nh­ sau: HiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cña khu vùc FDI cßn thÊp. - C¸c dù ¸n FDI tËp trung chñ yÕu vµo c¸c ngµnh cã thÓ thu lîi nhuËn nhanh vµ nh÷ng ®Þa ph­¬ng cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi. - Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña khu vùc FDI gia t¨ng nhanh chãng nh­ng míi ®¹t kho¶ng trªn 10% (thÊp h¬n mét sè n­íc trong khu vùc). Tû lÖ vèn thùc hiÖn trªn vèn cam kÕt t¨ng dÇn qua c¸c n¨m, trong ®ã luång vèn n­íc ngoµi vµo ngµy cµng t¨ng. Luång vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo tÝnh ®Õn hÕt n¨m 1999 lµ 14,4 tû USD, trong ®ã riªng n¨m 1999 luång vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo lµ 1,5 tû USD trong tæng sè 1,6 tû USD vèn gi¶i ng©n cña khu vùc FDI n¨m 1999. §èi t¸c chñ yÕu lµ c¸c khu vùc Ch©u ¸ dÉn ®Õn sù phô thuéc vµo tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c n­íc khu vùc. Trong sè 10 quèc gia vµ l·nh thæ ®Çu t­ lín nhÊt vµo ViÖt Nam th× 5 n­íc ®øng ®Çu lµ c¸c n­íc Ch©u ¸, trong ®ã Singapore chiÕm vÞ trÝ sè 1. Trong c¸c nhµ ®Çu t­ Ch©u ¸ th× NhËt B¶n lµ quèc gia dÉn ®Çu vÒ vèn thùc hiÖn víi 2,4 tû USD, chiÐm 15,6% vèn thùc hiÖn vµ tû lÖ thùc hiÖn ®¹t 60% vèn ®¨ng ký. C¬ cÊu FDI theo vïng cßn bÊt hîp lý. Cã thÓ thÊy râ r»ng FDI tËp trung chñ yÕu ë c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm. Vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam víi ­u thÕ v­ît tréi vÒ c¬ së h¹ tÇng, thuËn lîi cho giao th«ng vµ n¨ng ®éng kinh doanh nªn thu hót ®­îc nhiÒu FDI nhÊt. §øng thø 2 lµ vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c bé thu hót ®­îc vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Vïng miÒn nói vµ trung du phÝa B¾c vµ t©y Nguyªn lµ nh÷ng vïng kinh tÕ x· héi khã kh¨n, thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cña vïng chiÕm tû träng nhá trong tæng sè dù ¸n FDI cña c¶ n­íc. §ãng gãp cña khu vùc nµy còng chiÕm tû träng kh«ng ®¸ng kÓ trong tæng sè FDI cña c¶ n­íc. 2.3. Nguyªn nh©n. Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn h¹n chÕ cña ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nh­: - Do sù kh¸c biÖt vÒ c¬ së h¹ tÇng cña c¸c vïng kinh tÕ víi nh­ nªn dÉn ®Õn FDI kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c vïng. - Sù yÕu kÐm cña c¬ së h¹ tÇng, c¸c ngµnh dÞch vô liªn quan nh­ ng©n hµng, b­u chÝnh viÔn th«ng... dÉn ®Õn ch­a t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó triÓn khai vµ thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t­ cã hiÖu qu¶. HÖ thèng giao th«ng gi÷a c¸c vïng hÕt søc yÕu kÐm, l¹c hËu so víi c¸c n­íc trong khu vùc. §Æc biÖt lµ ë n«ng th«n lµ vïng s©u vïng xa, lµ kÕt qu¶ cña viÖc ®Çu t­ ch­a tho¶ ®¸ng vµo lÜnh vùc nµy trong nh÷ng n¨m tr­íc. - Do sù d­êm dµ cña c¸c thñ tôc ®Çu t­ kinh doanh. Do chóng ta míi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, cã nhiÒu ¶nh h­ëng cña c¬ chÕ qu¶n lý kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, sù can thiÖp qu¸ s©u cña Nhµ n­íc vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, th¸i ®é cöa quyÒn cña c¸n bé qu¶n lý. - Do sù yÕu kÐm cña bªn ViÖt Nam trong liªn doanh lµm ho¹t ®éng ®Çu t­ kh«ng hiÖu qu¶ nh­: yÕu kÐm vÒ vèn gãp, tr×nh ®é cña c¸n bé qu¶n lý trong doanh nghiÖp, chÊt l­îng lao ®éng: tr×nh ®é lao ®éng, t¸c phong lµm viÖc vµ kû luËt lao ®éng. - Do cã cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh nªn ë thêi kú 1995 - 1997 ®· cã nhiÒu dù ¸n FDI kh«ng thùc hiÖn ®­îc. Trªn ®©y lµ c¸c nguyªn nh©n c¬ b¶n dÉn ®Õn h¹n chÕ kÕt qu¶ ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. PhÇn III Ph­¬ng h­íng vµ c¸c gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng thu hót vµo ph¸t triÓn c¸c vïng kinh tÕ ë ViÖt Nam . I. Ph­¬ng h­íng t¨ng c­êng thu hót vèn FDI vµo ph¸t triÓn c¸c vïng kinh tÕ ë ViÖt Nam HiÖn nay, trõ mét sè ®Þa bµn träng ®iÓm nh­ vïng §«ng Nam Bé. Hµ Néi - H¶i Phßng - Qu¶ng Ninh, §µ N½ng, ë hÇu hÕt c¸c vïng l·nh thæ cßn l¹i ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, nguån nh©n lùc, thÞ tr­êng... kh«ng ®¸p øng ®­îc ®ßi hái cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ph¶i mét thêi gian dµi n÷a míi cã thÓ kh¾c phôc ®­îc. Do ®ã, kiÕn nghÞ vÒ ®Þnh h­íng ®Çu nh­ nh­ sau: Thø nhÊt: §Ó thu hót vèn FDI víi hiÖu qu¶ lín h¬n, ®¶m b¶o qu¶n lý thuËn lîi h¬n, kh¾c phôc tÝnh tr¹ng yÕu kÐm vÒ c¬ së h¹ tÇng, trong giai ®o¹n tr­íc m¾t cÇn tËp trung thu hót ®Çu t­ vµo ba vïng kinh tÕ träng ®iÓm. Trong thùc tÕ, nh÷ng ®Þa bµn nµy ®· vµ ®ang lµ ®Þa bµn thu hót ®­îc nhiÒu dù ¸n FDI nhÊt trong c¶ n­íc. CÇn ph¶i chÊp nhËn ph­¬ng ¸n “ph¸t triÓn mÊt c©n ®èi” trong thêi gian ®Çu ®Ó t¹o sù c©n ®èi sau nµy nh»m môc tiªu t¨ng tr­ëng nhanh cho nÒn kinh tÕ trong ng¾n h¹n. Ba vïng kinh tÕ trong ®iÓm lµm ®Çu tÇu cho c¶ nÒn kinh tÕ nh­ng kh«ng ph¸t triÓn ®éc lËp mµ lªn kÕt víi c¸c vïng kh¸c qua thÞ tr­êng hµng ho¸, thÞ tr­êng lao ®éng vµ thÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt kh¸c. Do ®ã, viÖc tËp trung thu hót ®Çu t­ vµo ba vïng nµy kh«ng nh÷ng ®¸p øng ®­îc ngay yªu cÇu cña c¸c nhµ ®Çu t­ mµ cßn cã t¸c dông thóc ®Èy kinh tÕ cña c¸c vïng kh¸c. Thø hai: KhuyÕn khÝch h¬n n÷a ®Çu tõ vß lÜnh vùc chÕ biÕn kho¸ng s¶n, chÕ biÕn n«ng - l©m s¶n, g¾n víi c¸c vïng nguyªn vËt liÖu, trång rõng vµ trång c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m, nh»m khai th¸c tiÒm n¨ng cña c¸c vïng l·nh thæ kh¸c, kh¸c phôc chªnh lÖch gi÷a c¸c vïng. II. Mét sè gi¶i ph¸p t¨ng c­êng thu hót vèn FDI vµo ph¸t triÓn c¸c vïng kinh tÕ ë ViÖt Nam 1. Hoµn thiÖn quy ho¹ch vèn FDI theo tõng vïng - ViÖc quy ho¹ch thu hót vèn FDI ngay tõ ®Çu ph¶i g¾n víi viÖc ph¸t huy néi lùc (gåm c¶ vèn, tµi s¶n vµ c¬ së vËt chÊt - kü thuËt ®· tÝch luü ®­îc cïng víi nguån tµi nguyªn ch­a sö dông, nguån lùc con ng­êi, lîi thÕ vÞ trÝ ®Þa lý vµ chÝnh trÞ); g¾n v¬i viÖc ®¶m b¶o vÒ an ninh quèc phßng; ph¸t huy ®­îc lîi thÕ so s¸nh cña s¶n phÈm ViÖt Nam trong bèi c¶nh c¹nh tranh vµ héi nhËp quèc tÕ. ViÖc x©y dùng quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh, s¶n phÈm ph¶i g¾n víi mçi vïng, mçi ®Þa ph­¬ng, ­u tiªn ph¸t triÓn c¸c ngµnh khai th¸c lîi thÕ so s¸nh cña vïng, cña ®Þa ph­¬ng, ®ång hêi t¨ng c­êng thu hót c¸c dù ¸n cã c«ng nghÖ thÝch hîp, ®Çu t­ vµo nh÷ng ngµnh mòi nhän. Rµ so¸t vµ hoµn chØnh quy ho¹ch tæng thÓ ®èi víi tõng ngµnh kÕt hîp víi vòng l·nh thæ víi néi dung: - D÷ liÖu vÒ tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña vïng qua ®iÒu tra kh¶o s¸t vÒ nguån nh©n lùc, ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng, ®iÒu kiÖn tù nhiªn, nguån tµi nguyªn... - Danh môc nh÷ng s¶n phÈm trong n­íc cã thÓ tù lµm. - Danh môc c¸c dù ¸n cÇn gäi vèn FDI theo h×nh thøc ®Çu t­, trªn c¬ së dù b¸o chuÈn x¸c nhu cÇu thÞ tr­êng, dù kiÕn quy m«, c«ng suÊt, ®èi t¸c trong vµ ngoµi n­íc, ®Þa ®iÓm, tiÕn ®é thùc hiÖn... ®Ó lµm c¬ së xóc tiÕn ®Çu t­. ChÝnh phñ cÇn hç trî c¸c tØnh miÒn nói, vïng s©u, vïng xa vÒ tµi chÝnh, c¸n bé vµ kü thuËt ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc trªn. 2. KhuyÕn khÝch vµ ­u ®·i h¬n n÷a c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo lÜnh vùc n«ng - l©m - ng­ nghiÖp vµ vïng s©u, vïng nói, vïng xa. Thêi gian qua, mÆc dï Nhµ n­íc ®· liªn tôc ®iÒu chØnh t¨ng møc ­u ®·i ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo n«ng - l©m - ng­ nghiÖp vµ nh÷ng dù ¸n vµo vïng nói, vïng s©u, vïng xa nh­ miÔn gi¶m thuÕ lîi tøc, hç trî c©n ®èi ngo¹i tÖ, miÔn gi¶m tiÒn thuª ®Êt... nh­ng thùc tÕ, c¸c ­u ®·i nãi trªn vÉn kh«ng hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­, ®ång thêi, nhiÒu dù ¸n trong lÜnh vùc nµy gÆp khã kh¨n, trë ng¹i trong thùc hiÖn ®Çu t­, kh«ng ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ mong muèn. V× vËy, ®Ó t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc vµ ®Þa bµn nãi trªn cÇn ®iÒu chØnh mét sè chÝnh s¸ch ­u ®·i theo h­íng sau: - Nhµ n­íc ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng trªn ®Þa bµn, t¹o vïng nguyªn liÖu, ®µo t¹o nh©n lùc, hç trî chñ ®Çu t­ trong viÖc gi¶m chi phÝ dù ¸n nh»m t¹o mäi thuËn lîi cho dù ¸n triÓn khai cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o ®em l¹i lîi nhuËn cho nhµ ®Çu t­. nªn xem xÐt cho phÐp c¸c dù ¸n thuéc diÖn nµy ®­îc vay ­u ®·i tõ Quü hç trî ®Çu t­ quèc gia nh­ ddèi víi dù ¸n khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc. - ChØ thu t­îng tr­ng tiÒn thuÕ ®Êt ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo n«ng l©m ng­ nghiÖp ë vïng nói, vïng s©u, vïng xa (vÝ dô: 1USD/ha/n¨m). - MiÔn thuÕ nhËp khÈu toµn bé vËt t­, nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt (kÓ c¶ lo¹i nguyªn vËt liÖu vËt t­ trong n­íc ®· ®­îc s¶n xuÊt) ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo miÒn nói, vïng s©u, vïng xa trong 5 n¨m ®Çu. - Cho phÐp t¨ng tû lÖ tiªu thô t¹i thÞ tr­êng néi ®Þa ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm buéc ®¶m b¶o tû lÖ xuÊt khÈu. 3. T¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c dù ¸n triÓn khai ho¹t ®éng më réng t¨ng c«ng suÊt hiÖn cã. Thùc tÕ thêi gian qua cho thÊy, khi dù ¸n triÓn khai cã hiÖu qu¶, chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi th­êng muèn dïng lîi nhuËn ®Ó t¸i ®Çu t­, ho½ bá thªm vèn ®Ó ®Çu t­ më réng dù ¸n. NhiÒu dù ¸n phÇn më réng cã quy m« lín h¬n nhiÒu so víi quy m« ®­îc cÊp giÊy phÐp (vÝ dô: C«ng ty s¶n xuÊt linh kiÖn m¸y tÝnh Fujitsu, vèn ®Çu t­ ban ®Çu 78 triÖu USD ®· t¨ng thªm 120 triÖu USD). Tuy nhiªn, mét sè quy ®Þnh cña Nhµ n­íc cßn g©y phiÒn hµ trong viÖc xem xÐt cÊp giÊy phÐp ®iÒu chØnh më réng môc tiªu ho¹t ®éng cña dù ¸n: quy ®Þnh tû lÖ xuÊt khÈu Ýt nhÊt 80%, thùc hiÖn qy tr×nh thÈm ®Þnh nh÷ng dù ¸n míi, ph¶i cã ý kiÕn c¸c bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng cã liªn quan. §Ó khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ ®æ thªm vèn vµo ViÖt Nam mét c¸ch cã hiÖu qu¶, cÇn ph¶i c¶i c¸ch mét sè thñ tôc xem xÐt, cÊp giÊy phÐp ®èi víi nh÷ng dù ¸n t¨ng vèn ®Çu t­ ®Ó më réng n©ng c«ng suÊt: - C«ng bè c«ng khai quy ho¹ch ph¸t triÓn ®èi víi c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp cÇn h¹n chÕ c«ng suÊt hoÆc ­u tiªn cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ®Çu t­ (nÕu c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ®ñ kh¶ n¨ng). - Thùc hiÖn c¬ chÕ ®¨ng ký t¨ng vèn ®Çu t­ ®Ó më réng, t¨ng c­êng c«ng suÊt thiÕt kÕ cña c¸c dù ¸n s¶n xuÊt nÕu chñ ®Çu t­ ®· hoµn thµnh thùc hiÖn vèn cam kÕt. - Thùc hiÖn khuyÕn khÝch xuÊt khÈu b»ng biÖn ph¸p kinh tÕ vµ ­u ®·i tµi chÝnh nh­ ­u ®·i thuÕ, sö dông quü hç trî xuÊt khÈu, th­ëng xuÊt khÈu… thay thÕ c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh hiÖn nay. Tr­íc m¾t, ®iÒu chØnh danh môc s¶n phÈm mµ dù ¸n FDI ph¶i xuÊt khÈu Ýt nhÊt 80% theo h­íng chØ ¸p dông ®èi víi mét sè Ýt s¶n phÈm cã lîi thÕ c¹nh tranh, trong n­íc ®· ®¸p øng ®ñ nhu cÇu, cÇn thiÕt ph¶i b¶o hé, ®ång thêi xö lý linh ho¹t tû lÖ xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp, kh«ng b¾t buéc doanh nghiÖp ph¶i xuÊt khÈu theo tû lÖ ngay tõ n¨m ®Çu mµ trong vßng 3-5 n¨m tõ khi m¬i b¾t ®Çu s¶n xuÊt. KiÓm so¸t viÖc thùc hiÖn quy ®Þnh vÒ tû lÖ xuÊt khÈu t¹i c¸c doanh nghiÖp ®Ó cã biÖn ph¸p hç trî kÞp thêi. - Ban hµnh luËt chèng ®éc quyÒn vµ kiÓm so¸t viÖc b¸n ph¸ gi¸; t¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p chèng hµnh vi gian lËn th­¬ng m¹i (trèn thuÕ, hµng nh¸i, hµng lËu...). X©y dùng chÝnh s¸ch ®¶m b¶o cho nhµ ®Çu t­ tù chñ kinh doanh, tù quyÕt ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm, thêi gian khÊu hao thiÕt bÞ, m¸y mãc, tµi s¶n cè ®Þnh. B·i bá c¬ chÕ qu¶n lý chi phèi bëi mét sè tæng c«ng ty nh»m t¹o m«i tr­êng kinh doanh b×nh ®¼ng. 4. Xö lý linh ho¹t h¬n n÷a h×nh thøc ®Çu t­. C¸c h×nh thøc FDI trªn thÕ giíi hiÖn nay rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, sù chuyÓn ho¸ gi÷a c¸c h×nh thøc ®Çu t­ còng rÊt linh ho¹t do ®ßi hái cña ®êi sèng kinh tÕ vµ tuú thuéc vµo sù lùa chän, quyÕt ®Þnh cña nhµ ®Çu t­. C¸c dù ¸n FDI dï d­íi h×nh thøc nµo còng cã t¸c ®éng tÝch cùc, cã ®ãng gãp vµo qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng kinh tÕ - x· héi cña ViÖt Nam nÕu dù ¸n triÓn khai tèt. Trong hoµn c¶nh n­íc ta hiÖn nay, ®Æc biÖt lµ c¸c vïng kinh tÕ x· héi cßn nhiÒu khã kh¨n, nhiÒu nguån lùc ch­a ®­îc ®­îc khai th¸c, c¸c doanh nghiÖp trong n­íc cßn h¹n chÕ vÒ n¨ng lùc tµi chÝnh, c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý vµ kinh nghiÖm kinh doanh quèc tÕ cÇn xö lý linh ho¹t vÊn ®Ò h×nh thøc ®Çu t­ theo h­íng: - KhuyÕn khÝch h×nh thøc doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi ®èi víi nh÷ng dù ¸n sö dông c«ng nghÖ cao, c«ng nghÖ míi, cã quy m« ®Çu t­ vèn lín, thêi gian hoµn vèn dµi, ®é rñi ro cao, tû lÖ lîi nhuËn thÊp. Më réng viÖc cho phÐp ®Çu t­ h×nh thøc 100% vèn n­íc ngoµi ®èi víi mét sè lÜnh vùc yªu cÇu ph¶i liªn doanh nh­ kinh doanh x©y dùng, kinh doanh h¹ tÇng khu c«ng nghiÖp, s¶n xuÊt xi m¨ng, x©y dùng khu thÓ thao, vui ch¬i gi¶i trÝ, trång rõng hoÆc trång c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m, c¸c dù ¸n tr­êng d¹y nghÒ, tr­êng c«ng nh©n kü thuËt. - Cho phÐp linh ho¹t chuyÓn ®æi h×nh thøc ®Çu t­ liªn doanh thµnh doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi trong tr­êng hîp doanh nghiÖp bÞ thua lç kÐo dµi, c¸c ®èi t¸c liªn doanh m©u thuÉn nghiªm träng nh­ng ch­a t×m ®­îc ®èi t¸c kh¸c thay thÕ dÉn ®Õn liªn doanh cã nguy c¬ bÞ ®æ vì hoÆc trong tr­êng hîp liªn doanh ho¹t ®éng b×nh th­êng nh­ng ®èi t¸c trong n­íc muèn rót vèn ®Ó ®Çu t­ vµo dù ¸n kh¸c cã hiÖu qu¶ h¬n. ViÖc chuyÓn ®æi liªn doanh thµnh doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn gi÷ ®­îc viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, bªn ViÖt Nam b¶o toµn ®­îc vèn gãp hoÆc chÞu rñi ro ë møc thÊp nhÊt. - LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi söa ®æi (n¨m 2000) cho phÐp tù do chuyÓn ®æi h×nh thøc ®Çu t­ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp liªn doanh chuyÓn ®æi thµnh doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi. Do ®ã, cÇn hoµn thiÖn hµnh lang ph¸p lý ®Ó ®Þnh h­íng sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña c¸c h×nh thøc ®Çu t­, nh­: + Cã c¬ chÕ tuyÓn dông vµ bæ nhiÖm c¸n bé ViÖt Nam lµm viÖc trong c¸c liªn doanh, ®¶m b¶o nh÷ng ng­êi ®­îc ®­a vµo qu¶n lý doanh nghiÖp liªn doanh thùc sù cã ®ñ n¨ng lùc b¶o vÒ quyÒn lîi cña Nhµ n­íc vµ cña bªn ViÖt Nam, tiÕp thu ®­îc c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm qu¶n lý cña n­íc ngoµi. + §èi víi c¸c doanh nghiÖp liªn doanh cã quy m« lín, hf trong nh÷ng lÜnh vùc quan träng cña nÒn kinh tÕ, cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî tµi chÝnh trong giai ®o¹n ®Çu ®Ó c¸c doanh nghiÖp nµy cã thÓ ®øng v÷ng vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qña, ®ång thêi khuyÕn khÝch bªn n­íc ngoµi chuyÓn dÇn cæ phÇn cho ViÖt Nam trong liªn doanh ®Ó tiÕn tíi bªn ViÖt Nam n¾m cæ phÇn ®a sè. + §èi víi doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi, cÇn quy ®Þnh râ tiÕn ®é triÕn khai dù ¸n, nguyªn t¾c xem xÐt, chuÈn y c¸c cam kÕt cña c¸c bªn n­íc ngoµi khi doanh nghiÖp cã nhiÒu bªn n­íc ngoµi tham gia. §Ó ng¨n chÆn t×nh tr¹ng c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia lòng ®o¹n vµ tranh giµnh thÞ tr­êng trong n­íc, cÇn x©y dùng m«i tr­êng c¹nh tranh b×nh ®¼ng vµ lµnh m¹nh 5. Ph¸t triÓn m¹nh nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc. §Ó thu hót ®­îc nguån vèn FDI, cÇn cã ®­îc mét nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng vµ æn ®Þnh. ChÝnh ®iÒu ®ã sÏ thu hót nguån vèn FDI tõ phÝa nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo trong n­íc bëi v× trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nÕu lu«n lu«n diÔn ra biÕn ®éng, ®Æc biÖt lµ biÕn ®éng vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i, gi¸ c¶ hµng ho¸, tû lÖ l¹m ph¸t cao vµ víi tû lÖ t¨ng tr­ëng thÊp ... lµm cho nÒn kinh tÕ rèi lo¹n. §iÒu ®ã ®e do¹ lîi Ých cña ®a sè c¸c nhµ ®Çu t­ vµ khã lµm hä yªn lßng. Chóng ta ph¶i cã mét nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng dùa trªn c¬ së cung cÇu, gi¸ trÞ, gi¸ c¶. ChÝnh quan hÖ nµy lµm lµnh m¹nh ho¸ thÞ tr­êng, nã ph¶n ¸nh tr¹ng th¸i cña mét nÒn kinh tÕ, tr¸nh ®­îc can thiÖp cña nhµ n­íc bãp mÐo thÞ tr­êng b»ng c¸c biÖn ph¸p phi kinh tÕ. §ång thêi ®Ó cho nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n, cÇn thiÕt ph¶i cã sù can thiÖp cña phÝa nhµ n­íc ®Ó kh¾c phôc nh÷ng mÆt tr¸i cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng thuÇn tuý. 6. T¨ng c­êng sù l·nh ®¹o cña §¶ng, ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn. Sù l·nh ®¹o cña §¶ng, th«ng qua c¸c tæ chøc §¶ng vµ c¸c ®¶ng viªn gi÷ chøc danh l·nh ®¹o vµ qu¶n lý trong c¸c doanh nghiÖp cã v«n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, lµ yÕu tè ®¶m b¶o ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp theo ®óng c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt, b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña Nhµ n­íc vµ ng­êi lao ®éng. §Ò nghÞ Trung ­¬ng ®¶ng co quy ®Þnh vµ h­íng dÉn ph­¬ng thøc, chÕ ®é tæ chøc sinh ho¹t §¶ng trong c¸c doanh nghiÖp FDI, phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña l¹i h×nh doanh nghiÖp nµy. Ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn vµ c¸c tæ chøc ®oµn thÓ kh¸c lµ h×nh tøhc thuËn tiÖn nhÊt ®Ó thùc hiÖn sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng. ViÖc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña tæ chøc C«ng ®oµn ®· ®­îc quy ®Þnh trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt. Tuy nhiªn, cÇn cã kÕ ho¹ch vËn ®éng thµnh lËp, x©y dùng tæ chøc C«ng ®oµn ë tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp FDI ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cho ng­êi lao ®éng, gi¸m s¸t chñ ®Çu t­ thùc hiÖn ph¸p luËt, chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc. 7. CÇn ph¶i ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh. ThÞ tr­êng tµi chÝnh lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n vµ tiªn quyÕt trong viÖc thu hót m¹nh mÏ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Bëi v×: nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n vÒ ph­¬ng diÖn kinh tÕ mµ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi quan t©m nhÊt trong viÖc lùa chän ®Þa bµn ®Çu t­ lµ m«i tr­êng kinh tÕ, ë ®ã cã thuËn lîi cho viÖc t×m kiÕm lîi nhuËn vµ ®¶m b¶o an toµn vÒ vèn hay kh«ng? Do ®ã, hä chØ s½n sµng bá vèn ®Çu t­ vµo nh÷ng n­íc cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao vµ æn ®Þnh; ®ång néi tÖ v÷ng gi¸ vµ tû lÖ l¹m ph¸t thÊp; tû gi¸ hèi ®o¸i phï hîp vµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh ... KÕt luËn §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®ang vµ sÏ lµ nguån vèn ®Çu t­ quan träng cho sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña mçi quèc gia. Xu h­íng di chuyÓn luång vèn FDI ®ang gia t¨ng trë l¹i c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. N»m trong khu vùc ch©u ¸ - th¸i b×nh d­¬ng (khu vùc kinh tÕ n¨ng ®éng nhÊt trªn thÕ giíi), ViÖt Nam cã lîi thÕ kh¸ch quan do cã c¸c nguån lùc tù nhiªn, vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi, lµ thµnh viªn cña ASEAN, s¾p tíi sÏ thùc hiÖn "HiÖp ®Þnh ­u ®·i thuÕ quan - CEPT" nªn sÏ huy ®éng ®­îc nhiÒu vèn FDI cho ®Çu t­ ph¸t triÓn. Víi lîi thÕ vµ còng cã nh÷ng bÊt lîi cña ng­êi ®i sau, ViÖt Nam cÇn ph¶i t¨ng c­êng hîp t¸c, c¹nh tranh trªn c¬ së b×nh ®¼ng ®Ó hai bªn cïng cã lîi, gi÷ v÷ng ®éc lËp chñ quyÓn vµ phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. HiÖn nay, chiÕn l­îc thu hót vµ huy ®éng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi n¨m trong chiÕn l­îc tæng thÓ t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam , lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng. FDI gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh...vµ gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò vÒ mÆt x· héi nh­ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp, n©ng cao tr×nh ®é cho ng­êi lao ®éng... TiÕn tíi héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, ®¸p øng kÞp thêi cho sù nghiÖp CNH - H§H. ChÝnh s¸ch thu hót FDI ngµy cµng ®­îc níi láng vµ hoµn thiÖn, gãp phÇn n©ng cao ho¹t ®éng cña viÖc huy ®éng FDI. Tuy vËy, ®©y míi chØ lµ ®iÒu kiÖn cÇn cßn thiÕu ®iÒu kiÖn ®ñ lµ ph¶i sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn FDI ®· thu hót ®­îc. Do vËy, chóng ta cÇn ph¶i thu hót ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch,luËt ph¸p...vµ ®¸p øng ®­îc c¸c môc tiªu mµ §¶ng vµ nhµ n­íc ®Æt ra. H¬n n÷a, luång vèn ®Çu t­ quèc tÕ cã hai dßng ch¶y tù nhiªn: ®ã lµ thu hót §TNN vµ tÝch cùc ®Çu t­ ra n­íc ngoµi. Do vËy, ®Ó n¾m b¾t c¬ héi, ®Ó c«ng t¸c thu hót vèn FDI cã hiÖu qu¶ trªn c¸c khu vùc kinh tÕ, c¸c cÊp uû ®¶ng, c¸c cÊp, ngµnh cã liªn quan cÇn chØ ®¹o chÆt chÏ, s¸ng t¹o vµ häc hái kinh nghiÖm, ¸p dông ®ång bé c¸c biÖn ph¸p gãp phÇn ®­a ViÖt Nam ph¸t triÓn, hiÖn ®¹i ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc, s¸nh ngang víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ thÕ giíi, ®ãng gãp vµo c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc, thóc ®Èy ViÖt Nam hoµn thµnh môc tiªu chiÕn l­îc n¨m 2020. Tµi liÖu tham kh¶o I. S¸ch: 1. LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam (2000) 2. Gi¸o tr×nh kinh tÕ ph¸t triÓn - §HKTQD - NXB Thèng kª 1997 3. Gi¸o tr×nh kinh tÕ ®Çu t­ - §HKTQD - Chñ biªn PGS-PTS NguyÔn Ngäc Mai - NXB Gi¸o Dôc 1998 4. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ ë ViÖt Nam - NXB Thèng kª 1997 5. Niªn gi¸m th«ng kª n¨m 1999 6. Nghiªn cøu kinh tÕ - Sè 236 th¸ng 1/1999 II. T¹p chÝ: 1. T¹p chÝ Kinh tÕ thÕ giíi - Sè 6/1998, sè 9/1999 2. T¹p chÝ Th­¬ng m¹i - Sè 17/1997, sè 27/1998 3. Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam - 1997, 1998, 1999 5. Kinh tÕ vµ dù b¸o - Sè 6/1999, 10/1999 III. C¸c tµi liÖu b¸o c¸o cña Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ - Vô QLDA ®Çu t­ n­íc ngoµi c¸c n¨m 1996 - 1999 Môc lôc NhËn xÐt cña gi¸o viªn h­íng dÉn NhËn xÐt cña c¬ quan thùc tËp