Đề tài Thành lập bản đồ địa hình bằng phần mềm Softdesk 8.0 và dữ liệu máy toàn đạc điện tử Topcon GTS 230n

dông cña Softdesk Mét sè chøc n¨ng th«ng dông,cã c¸c øng dông dïng chung th«ng qua Softdesk core bao gåm: -ThiÕt kÕ b¶n vÏ - Qu¶n lÝ dù ¸n - Qu¶n lÝ nguyªn mÉu - §iÒu khiÓn líp vÏ - Qu¶n lÝ c¸c lo¹i h×nh v¨n b¶n,ký tù cña v¨n b¶n - Qu¶n lÝ ®­êng viÒn vµ c«ng cô chó thÝch - Qu¶n lÝ c¸c ký hiÖu - C¾t ng¾n lÖnh bµn phÝm (macros) 2. C¸c modul øng dông Trong Softdesk cã c¸c modul øng dông ®Ó kh¶o s¸t thiÕt kÕ (civil survey).Mçi modul cã mét nhiÖm vô riªng ,c¸c modul nµy cã giao diÖn víi nhau vµ cã thÓ chuyÓn ®æivµo bÊt kú thêi ®iÓm nµo b»ng modul Softdesk core. Mét sè modul Softdesk phô thuéc vµo ®Æc tÝnh cña c¸c modul kh¸c.Modul Softdesk survey tù ®éng c¶i t¹o modul Softdesk COGO.TÊt v¶ c¸c modul Softdesk civi/survey ®Òu cÇn ®Õn modul Softdesk COGO S¬ ®å c¸c modul øng dông trong softdesk File d÷ liÖu Sè ®o,toµn ®¹c ®iÖn tö C¸c file kÕt nèi víi phÇn mÒm kh¸c Modul survey d÷ liÖu ®Çu vµo (kh¶o s¸t) Hydrology Ct thuû lùc thuû v¨n C¸c file kÕt nèi Drawing B¶n vÏ thiÕt kÕ C¸c file kÕt nèi Advandesigh (ThiÕt kÕ tèi ­u) C¸c file kÕt nèi Earth work c«ng t¸c lµm ®Êt Modul Desing (thiÕt) C¸c file kÕt nèi Modul DTM X©y dùng ®Þa h×nh Modul COGO H×nh III.3 II. Giíi thiÖu c¸c modul trong softdesk.8 vµ vai trß cña chóng trong viÖc thiÕt lËp dù ¸n c«ng tr×nh M«i tr­êng Softdesk.8 lµm viÖc dùa trªn c¸c thiÕt lËp (settings) hoÆc mÆc ®Þnh (defaults) ®Ó ®iÒu khiÓn modul lâi (core modul) vµ modul øng dông §èi víi mçi dù ¸n c«ng tr×nh xay dùng, ®­îc g¾n vµo b¶n vÏ x¸c ®Þnh c¸c gi¸ trÞ cña defaults settings. Softdesk.8 sÏ cÊt gi÷ c¸c file øng dông vµo c¸c gi¸ trÞ cña settings mÆc ®Þnh cho dù ¸n trong th­ môc cña dù ¸n Cã hai lo¹i settings (thiÕt lËp ) c¬ b¶n trong Softdesk.8 : - Settings lâi (core settings) :®iÒu khiÓn c¸c settings trong toµn hÖ thèng bao gåm :Líp b¶n vÏ.chó thÝch,ký tù v¨n b¶n,kÕ hoÆch vµ settings khèi . - Settings øng dông:§iÒu khiÓn c¸c d¹ng ®Æc biÖt cña modul øng dông trong Softdesk.8 §Ó cã mét dù ¸n c«ng tr×nh hoµn thiÖn vµ tèi ­u,ng­êi lµm c«ng t¸c thiÕt kÕ ph¶i n¾m ®­îc tÝnh n¨ng còng nh­ vai trß cña c¸c modul kh¸c nhau sÏ cïng lµm viÖc trªn mét b¶n vÏ 1.Modul lâi (Softdesk core module) M«i tr­êng Softdesk thÝch hîp ®­îc t¹o ra do sù kÕt hîp gi÷a Auto cad vµ core.Do ®ã softdesk core cung cÊp mét giao diÖn chung cho toµn bé c¸c modul Softdesk .Khi Softdesk core khëi t¹o sÏ tù ®éng t¶i c¸c øng dông trong Softdesk vµ dïng chung c¸c settings nh­ tØ lÖ b¶n vÏ vµ chiÒu cao v¨n b¶n cã trong øng dông . Mét sè chøc n¨ng th«ng dông ,cã c¸c øng dông dïng chung th«ng qua Softdesk core bao gåm : -ThiÕt kÕ b¶n vÏ -Qu¶n lÝ dù ¸n -Qu¶n lÝ nguyªn mÉu -§iÒu khiÓn líp vÏ -Qu¶n lÝ c¸c lo¹i h×nh v¨n b¶n,ký tù cña v¨n b¶n -Qu¶n lÝ ®­êng viÒn vµ c«ng cô chó thÝch -Qu¶n lÝ c¸c ký hiÖu -C¾t ng¾n lÖnh bµn phÝm (macros) 2.Modul x¸c ®Þnh c¸c d÷ liÖu kh¶o s¸t (Softdesk survey) NhiÖm vô cña Modul Softdesk survey cho phÐp nhËp d÷ liÖu th« sèng tõ sæ ®o m¸y quang häc hoÆc sè ®o m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö vµo Softdesk vµ xö lÝ nh÷ng gi÷ liÖu kh¶o s¸t nµy b»ng c¸c vßng lÆp (travelse loops) ®Ó t¹o ra mét travelse ®· hoµn chØnh §Ó x¸c ®Þnh c¸c d÷ liÖu kh¶o s¸t ®Çu tiªn b»ng modul Softdesk survey ph¶i tiÕn hµnh c¸c b­íc sau: -ThiÕt ®Æt dù ¸n vµ c¸c settings ®iÓm -X¸c ®Þnh vµ sö dông c¸c kho¸ m« t¶ (description keys) -NhËp vµo vµ so¹n th¶o c¸c d÷ liÖu tr­êng th« -X¸c ®Þnh c¸c vßng lÆp ngang -C©n b»ng m¹ng ngang C¸c s÷ liÖu tr­êng th« ®­îc nhËp tõ mét bé phËn tËp hîp d÷ liÖu hoÆc cã thÓ nhËp c¸c d÷ liÖu theo c¸c chÕ ®é kh«ng tù ®éng . Softdesk cã kh¼ n¨ng ghi l¹i toµn bé c¸c to¹ ®é mµ ta nhËp vµo.vµ cÊt gi÷ d­íi d¹ng file bã (batch file) do ®ã ta cã thÓ so¹n th¶o ,söa ®æi file bã nµy vµ lÖnh cho Softdesk survey ch¹y l¹i file bã ®ã vµ cËp nhËt th«ng b¸o sù thay ®æi ®Õn c¸c sù ¸n .Qu¸ tr×nh nµy tr¸nh cho ta cËp nhËt l¹i tÊt c¶ c¸c d÷ liÖu ,trong tr­êng hîp ta gâ sai trªn m¸y lóc ban ®Çu... B»ng c¸c kho¸ m« t¶ modul Softdesk survey cho phÐp ®iÒu khiÓn kiÓm tra cÞ trÝ cña c¸c ®iÓm trªn c¸c líp vÏ ®Æc biÖt vµ cho phÐp g¾n c¸c kÝ hiÖu kh¶o s¸t vµ kÜ thuËt b»ng mét ®iÓm ®· cho . Modul Softdesk survey còng cho phÐp so¹n th¶o c¸c file d÷ liÖu bã vµ cËp nhËt vµo dù ¸n c«ng tr×nh ®Ó ph¶n ¸nh nh÷ng thay ®æi trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ 3. Modul m« h×nh sè ®Þa h×nh (Softdesk DTM -Softdesk Digital terrain Modeling) Modul Sortdesk DTM (LËp m« h×nh sè )lµ modul øng dông thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc ®o vÏ ®Þa h×nh c¸c d÷ liÖu ®­a vµo b¶n vÏ lµ:cho phÐp lµm c«ng viÖc ®Þa h×nh sau :D÷ liÖu ASC II,d÷ liÖu ®­êng b×nh ®å vµ d÷ liÖu sai sãt . C¸c d÷ liÖu ASCII th­êng ®­îc ®Þnh d¹ng nh­ sau:PNEZ.PNEZD P: POIN(®iÓm ) N: NOTHING (h­íng b¾c) E : EASTING (h­íng ®«ng) Z : §é cao(to¹ ®é Z) D : DESCRIPTION (m« t¶) C¸c s÷ liÖu ®­êng b×nh ®é lµ c¸c ®­êng b×nh ®é cã hÖ sè (Z) cao tr×nh,cã thÓ nhãm b×nh ®é 3D C¸c d÷ liÖu sai sãt cã thÓ ®­îc t¹o ra tõ d÷ liÖu cña ®­êng b×nh ®é x¸c ®Þnh c¸c ®­êng sai sãt trªn bÒ mÆt ®Þa h×nh . Modul DTM sö dông c¸c d÷ liÖu nh­ (d÷ liÖu ASCII,d÷ liÖu ®­êng b×nh ®é vµ d÷ liÖu sai sãt )®Ó t¹o ra m« h×nh mÆt ph¼ng ®­îc gäi lµ m¹ng l­íi tam gi¸c kh«ng ®Òu c¹nh (Triangulaf irregular network) viÕt t¾t lµ TIN Ta cã thÓ t¹o ra ®­êng b×nh ®é,c¸c tr¾c däc,c¸c tr¾c ngang,c¸c ®iÓm cÊp ®é vµ c¸c lo¹i m« h×nh mÆt b»ng cã kh«ng gian 3 chiÒu,tõ c¬ së d÷ liÖu cña TIN nµy §Ó kiÕn t¹o c¸c models ®Þa h×nh b»ng modul softdesk DTM th× ta ph¶i thÓ hiÖn ®­îc : -ThiÕt lËp c¸c dù ¸n b»ng modul DTM -NhËp c¸c ®iÓm -KiÓm tra c¸c ®iÓm cña d÷ liÖu -X¸c ®Þnh c¸c lçi sai mÆt b»ng -ThiÕt lËp vµ so¹n th¶o mÆt b»ng TIN - T¹o c¸c mÆt c¾t ngang. Modul Softdesk DTM cã ®Æc tÝnh rÊt quan träng :®ã lµ c¬ së d÷ liÖu softdesk DTM cña mÆt b»ng t¹o ra nguån duy nhÊt c¸c d÷ kiÖu ®Þa h×nh,®Ó tiÕn hµnh c¸c thiÕt kÕ b»ng c¸c modul Sooftdesk kh¸c 4. Modul qu¶n lÝ d÷ liÖu ®iÓm (Sortdesk COGO) Môc ®Ých ®Çu tiªn cña modul Soßtdesk COGO lµ lµm vai trß b¶o qu¶n vµ qu¶n lÝ tÊt c¶ c¸c c¬ së d÷ liÖu®iÓm cña dù ¸n c«ng tr×nh .C¸c file ®iÓm (point file) ®­îc cÊt gi÷ trong th­ môc “ driver :Sdskproj\tªn dù ¸n c«ng tr×nh \COGO\. TÊt c¶ c¸c ®iÓm trong modul Softdesk Civil survey sö dông sÏ ®äc c¸c d÷ liÖu trong th­ môc nµy .C¸c file ®iÓm nµy ®­îc cËp nhËt,khi chóng ta bá sung ,xo¸ hoÆc so¹n th¶o mét ®iÓm b»ng bÊt kú modul Softdesk civil survey nµo. Modul Softdesk COGO cßn bao gåm :C¸c b­íc ®Ó t¹o ra ®­êng th¼ng ,®­êng cong ,c¸c ®­êng xo¾n èc cho nh·n vµ truy cËp c¸c th­ viÖn kÝ hiÖu : -D¸n nh·n cho ®­êng th¼ng -D¸n nh·n cho ®­êng cong, t¹o lËp c¸c b¼ng ®­êng cong vµ chÌn chóng vµo b¶n vÏ C¸c ®iÓm ®­îc x¸c ®Þnh trong modul Softdesk COGO kh¸c víi c¸c ®iÓm trong modul Softdesk survey ë c¸c ®iÓm sau : -C¸c ®iÓm kh¶o s¸t ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸c kho¶ng c¸ch nghiªng (slop distance). Softdesk COGO ®Æt hoÆc x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm b»ng c¸c kho¶ng c¸ch theo chiÒu ngang . -C¸c ®iÓm kh¶o s¸t ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸c gãc ®øng Softdesk COGO x¸c ®inh c¸c ®iÓm b»ng c¸c ®é cao . §Ó qu¶n lÝ d÷ liÖu ®iÓm trong mét dù ¸n c«ng tr×nh x©y dùng b»ng modul Softdesk COGO .ta ph¶i tiÕn hµnh theo c¸c b­íc sau : -M« t¶ viÖc x¸c ®Þnh c¸c c¬ së d÷ liÖu ®iÓm -Kho¸ më c¸c d÷ liÖu ®iÓm -Hoµn chØnh kiÓm tra b¶n ®å 5.Modul thiÕt kÕ (Softdesk advance design) Modul Softdesk advance design víi c¸c c«ng cô thiÕt kÕ ®¾c lùc ,cho phÐp thiÕt kÕ c¸c lo¹i ®­êng vµ bÕn ®ç xe ,thiÕt kÕ ®­êng « t« n«ng th«n cã siªu cao tr×nh,thiÕt kÕ ®­êng ®o thÞ ...Do ®ã modul nµy cã vai trß quan träng trong sù ¸n c«ng tr×nh,®Ó t¹o ra nh÷ng tuyÕn ®­êng tèi ­u .Vµ søc m¹nh thùc sù cña c¬ së d÷ liÖu ®iÓm dù ¸n c«ng tr×nh,®­îc thÓ hiÖn m¹nh nhÊt khi chóng ta sö dông c¸c modul thiÕt kÕ. Softdesk advance design cho phÐp hoµn thiÖn ®­îc c¸c c«ng viÖc sau,trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ mét dù ¸n c«ng tr×nh ký thuËt : -X¸c ®Þnh c¸c tuyÕn ®­êng vµ cäc lý tr×nh -ThiÕt kÕ c¸c tr¾c däc vµ x©y dùng ®­êng ®á -ThiÕt kÕ c¸c tr¾c ngang kü thuËt cña tuyÕn ®­êng -ThiÕt kÕ c¸c “template” cña c¸c lo¹i ®­êng -TÝnh to¸n khèi l­îng vËt liÖu xay dùng ®­êng . -XuÊt hoÆc tÝnh khèi l­îng cña mÆt tamplate. -XuÊt tÝnh to¸n khèi l­îng b»ng ®å thÞ 3 chiÒu (3D grid graphic output) Trong qua tr×nh thùc hiÖn thao t¸c c¸c tÝnh n¨ng trªn Softdesk advance design sö dông c¸c c¬ së d÷ liÖu cña dù ¸n c«ng tr×nh,®­îc l­u gi÷ trong mocul softdesk Cogo .§ång thêi trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ :C¸c th«ng tin hoÆc sè liÖu bæ sung ,sÏ ®­îc n¹p tiÕp vµo c¬ së d÷ liÖu cña dù ¸n vµ c¸c tr¾c däc,tr¾c ngang còng sÏ ®­îc ®­a vµo c¬ së d÷ liÖu coi nh­ c¸c yÕu tè ®Ó v¹ch tuyÕn ®­êng.Chóng ta cã thÓ t¹o ra c¸c h¹ng môc thiÕt kÕ kh¸c nhau,trong c¸c file kh¸c nhau kÓ c¶ viÖc nhËp mäi sè liÖu víi mét c¬ së d÷ liÖu duy nhÊt III.2.c¬ së d÷ liÖu trong phÇn mÒm softdesk.8 vµ vai trß trong c«ng t¸c qu¶n lÝ dù ¸n c«ng tr×nh I. C¬ së d÷ liÖu trong Softdesk.8 Trong softdesk.8 cã ba c¬ së d÷ liÖu ®­îc kÕt hîp víi mét file b¶n vÏ cña dù ¸n softdesk bao gåm : -C¬ së d÷ liÖu cña b¶n vÏ - C¬ së d÷ liÖu cña softdesk cogo - C¬ së d÷ liÖu ®iÓm cña softdesk DTM Trong ®ã cë së d÷ liÖu ®iÓm cña softdesk cogo vµ DTM ®­îc quy vÒ c¬ së d÷ liÖu cña dù ¸n.C¸c d÷ liÖu trªn b¶n vÏ ®­îc t¹o ra tõ c¬ së d÷ liÖu cña dù ¸n . ViÖc so¹n th¶o file b¶n vÏ vµ c¬ së s÷ liÖu ®iÓm lµ mét ®iÒu rÊt qu¶n träng.Cã hai ph­¬ng ph¸p so¹n th¶o b»ng softdesk : -Dïng c¸c lÖnh so¹n th¶o th«ng th­êng -Dïng c¸c lÖnh so¹n th¶o ®iÓm cña softdesk C¸c lÖnh so¹n th¶o th«ng th­êng chØ ¶nh h­ëng ®Õn file b¶n vÏ .NÕu xo¸ mét ®iÓm b»ng lÖnh xo¸ th«ng th­êng sù x¸c ®Þnh vÉn tån t¹i trong c¬ së d÷ liÖu cña dù ¸n.NÕu xo¸ mét ®iÓm b»ng lÖnh so¸ ®iÓm cña softdesk,®iÓm ®ã sÏ dêi chuyÓn khái file b¶n vÏ vµ c¬ së d÷ liÖu ®iÓm cña dù ¸n NÕu thay ®æi ®iÓm b»ng c¸c lÖnh so¹n th¶o th«ng th­êng ,ta cã thÓ cËp nhËt l¹i c¸c cë së d÷ liÖu cña dù ¸n hoÆc file b¶n vÏ.Ch¹y c¸c ®iÓm kiÓm tra (check points)vµ ta chän nh÷ng ®iÓm mµ ta muèn thay ®æi ,®Ó cËp nhËt cë së s÷ liÖu ®iÓm cña dù ¸n hoÆc cËp nhËt c¸c ®iÓm cña b¶n vÏ .§Ó tr¸nh sai sãt ta ph¶i ch¹y ch­¬ng tr×nh cña ®iÓm kiÓm tra (check points routine) tr­íc khi sö dông softdesk DTM hoÆc dïng modul thiÕt kÕ ). Söa ®æi ®Ò ¸n ®Ó thay ®æi c¸c d÷ liÖu cña dù ¸n nh»m t¸c ®éng c¶u d÷ liÖu hiÖn hµnh vµ c¬ së s÷ liÖu cña dù ¸n . §èi víi mçi dù ¸n c«ng tr×nh x©y dùng ,®­îc thiÕt kÕ d­íi sù trî gióp cña softdesk ,m«i tr­êng softdesk sÏ t¹o ra c¸c file c¬ së d÷ liÖu cña dù ¸n trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ,®­îc l­u gi÷ vµ qu¶n lÝ trong modul softdesk Cogo. Modul softdesk Cogo cã nhiÖm vô l­u gi÷ ,qu¶n lÝ c¬ së d÷ liÖu cña ®Ò ¸n c«ng tr×nh xËy dùng V× c¬ së d÷ liÖu trong softdesk Cogo ®­îc quy vÒ c¬ së d÷ liÖu ®iªm cña dù ¸n c«ng tr×nh .Do ®ã c¸c ®iÓm ®­îc x¸c ®Þnh trong modul softdesk Cogo kh¸c víi c¸c ®iÓm ®­îc x¸c ®Þnh trong softdesk survey vÒ c¸c mÆt sau : -- C¸c ®iÓm kh¶o s¸t ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸c kho¶ng c¸ch nghiªng. Softdesk Cogo ®Æt hoÆc x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm b»ng kho¶ng c¸ch theo chiÒu ngang -- C¸c ®iÓm kh¶o s¸t ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸c gãc theo chiÒu ®øng. softdesk Cogo x¸c ®Þnh b»ng c¸c ®iÓm ®é cao -- softdesk.8 lµ mét phÇn mÒm chuyªn dông ®Ó thiÕt kÕ ®­êng vµ tÝnh to¸n thuû v¨n.V× vËy d÷ liÖu cña dù ¸n bao gåm c¸c d÷ liÖu kh¶o s¸t,d÷ liÖu tõ c¸c file ngoµi ®Ó thiÕt kÕ c¸c yÕu tè :Tr¾c däc, tr¾c ngang ...vµ c¸c file d÷ liÖu trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ ,®Òu ®­îc softdesk l­u l¹i vµ ®­a vµo c¬ së d÷ liÖu cña dù ¸n . C¸c nguån s÷ liÖu cña softdesk .8 ®­îc thÓ hiÖn d­íi s¬ ®å sau ®©y: D÷ liÖu modul Softdesk COGO D÷ liÖu ®Þa h×nh DTM D÷ liÖu kh¶o s¸t File d÷ liÖu ngoµi c¬ së d÷ liÖu ®iÓm (Softddesk COGO qlÝ) D÷ liÖu thiÕt kÕ (B§,TD,TN,…) c¸c modul øng dông b¶n vÏ thiÕt kÕ H×nh III. II.Vai trß vµ tÝnh n¨ng cña c¬ së d÷ liÖu ®iÓm trong softdesk.8 ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lÝ dù ¸n c«ng tr×nh . 1.Vai trß cña c¬ së d÷ liÖu ®iÓm trong softdesk.8 C¬ së d÷ liÖu cña softdesk lµ rÊt linh ho¹t ta cã thÓ nhËp d÷ liÖu tõ sæ ®o hoÆc m¸y toµn ®¹c ®iÖn tö vµ cã thÓ kÕt nèi víi c¸c phÇn mÒm kh¸c §èi víi mçi dù ¸n c«ng tr×nh x©y dùng trong softdesk.8,c¬ së d÷ liÖu cã vai trß quan träng lµ d÷ liÖu nguån,cung cÊp c¬ së d÷ liÖu cho modul thiÕt kÕ ,thµnh lËp c¸c b¶n vÏ cña c«ng tr×nh x©y dùng Do ®ã vai trß vµ søc m¹nh thËt sù cña c¬ së d÷ liÖu ®iÓm,®­îc thÓ hiÖn m¹nh nhÊt khi chóng ta sö dông c¸c modul thiÕt kÕ 2. TÝnh n¨ng cña c¬ së d÷ liÖu ®iÓm trong softdesk.8 Tr­íc hÕt lµ tÝnh linh ®éng cña c¬ së d÷ liÖu trong softdesk.8 cã kh¶ n¨ng cho phÐp :NhËp hoÆc xuÊt bÊt k× file d÷ liÖu nµo ®èi víi c¸c file kÕt nèi,cho phÐp so¹n th¶o vµ thay ®èi ®iÓm bÊt k× trong c¬ së d÷ liÖu dù ¸n,b»ng c¸c lÖnh so¹n th¶o th«ng th­êng vµ lÖnh so¹n th¶o cña softdesk.§iÒu nµy cho phÐp söa ®æi dù ¸n c«ng tr×nh,trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ b»ng c¸ch thay ®æi ®iÓm trong c¬ së cña dù ¸n.§ång thêi trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ,c¬ së d÷ liÖu cña dù ¸n ®­îc l­u gi÷ vµ b¶o qu¶n an toµn b»ng kho¸ ®iÒu khiÓn ®­îc thiÕt ®Æt trong softdesk.8 ¦u ®iÓm m¹nh nhÊt cña c¬ së d÷ liÖu ®iÓm lµ khi ta sö dông c¸c modul thiÕt kÕ.Nh÷ng c«ng viÖc nh­ v¹ch tuyÕn,lËp tr¾c däc,tr¾c ngang,tÝnh khèi l­îng ®µo ®¾p ®Òu cã thÓ néi suy tõ c¬ së d÷ liÖu cña dù ¸n.Ngoµi ra c¬ së d÷ liÖu lµ n¬i l­u gi÷ toµn bé d÷ liÖu cña dù ¸n vµ lµ nguån cung cÊp d÷ liÖu cho ta thiÕt kÕ c¸c b¶n vÏ trong dù ¸n,®iÒu nµy gióp cho ta tr¸nh ph¶i nhËp d÷ liÖu nhiÒu lÇn trong thiÕt kÕ c¸c b¶n vÏ cña dù ¸n. Nh­îc ®iÓm c¬ b¶n cña c¬ së d÷ liÖu trong softdesk.8 lµ ®é chÝnh x¸c cña nã ph¶i ®¶m b¶o ®­îc kiÓm tra chÝnh x¸c tõd÷ liÖu ®Çu vµo(kh¶o s¸t).Bëi v× trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ c¸c yÕu tè cña c«ng tr×nh giao th«ng :TuyÕn,tr¾c däc tr¾c ngang ,tÝnh to¸n khèi l­îng ®µo ®¾p ...§é chÝnh x¸c cña c¸c yÕu tè nµy phô thuéc hoµn toµn vµo ®é chÝnh x¸c cña c¸c ®iÓm trong c¬ së d÷ liÖu ®iÓm. Ch­¬ng IV: øng dông modul softdesk dtm ®Ó thµnh lËp m« h×nh sè vµ ch¹y ®­êng b×nh ®é I . øng dông modul softdesk DTM ®Ó thµnh lËp m« h×nh sè M· ho¸ sè liÖu ®o Trong softdesk khi thµnh lËp m« h×nh sè lËp b¶n ®å ®­êng b×nh ®é yªu cÇu sè liÖu trong file d¹ng ASCII.File nµy cã thÓ ph©n c¸ch b»ng kho¶ng trèng ,dÊu phÈy hoÆc cét.§Þnh d¹ng th­êng thÊy cho file th­êng c¸c néi dung :PNE, PNEZ...ngoµi ra softdesk.8 th­êng cho phÐp ®Æt c¸c ®Þnh d¹ng theo c¸c file d÷ liÖu bÊt k× . Tr­íc khi cËp nhËt sè liÖu vµo b¶n vÏ ta ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc ®Þnh d¹ng cña file sè liÖu,®Ó chän h×nh d¹ng trong softdesk cho phï hîp.ViÖc chän ®Þnh d¹ng cña file sè liÖu ®­îc thùc hiÖn trong hép tho¹i (Inpot/export Fomat Editor) P : C¸c sè cña ®iÓm N : H­íng b¾c (trôc X) E : H­íng ®«ng (Trôc Y) Z : §é cao D : M« t¶ *Mét sè ®Þnh d¹ng ASCII: Sè liÖu v· b¶n ®å th­êng ®­îc ®Þnh d¹ng PNEZD P N E Z D 1 5000095.000 6000000.000 4.000 2 5000086.013 6000000.181 2.299 DG 3 5000087.681 5999996.753 2.944 DG 4 5000087.956 5999991.932 3.297 DG 5 5000088.922 5999991.505 3.616 DG 6 5000092.012 5999992.084 3.678 DG 7 5000094.250 5999994.213 3.519 DG 8 5000095.409 5999996.666 3.417 DG 9 5000096.058 5999999.664 3.629 DG 10 5000096.219 6000003.593 3.891 DG Thùc chÊt cña viÖc m· ho¸ sè liÖu ®o lµ x¸c ®inh to¹ ®é (X Y) vµ cao ®é Z cña c¸c ®iÓm dùa trªn sè liÖu ®o ®¹c trong giai ®o¹n kh¶o s¸t ®Þa h×nh II.Thµnh lËp m« h×nh sè DTM 1. NhËp sè liÖu Sau khi thµnh lËp xong file sè liÖu d¹ng ASCII vµ gäi lµ file sè liÖu trong ch­¬ng tr×nh softdesk .ta cã thÓ nhËp d÷ liÖu.§iÓm vµo c¬ së d÷ liÖu ®iÓm cña dù ¸n .Trong softdesk cã thÓ nhËp theo 3 ph­¬ng ph¸p sau: B¶ng c¸c ph­¬ng ¸n nhËp Ph­¬ng ¸n M« t¶ ViÕt ®Ì (overwrite) §Æt t¹i c¸c diÓm hiÖn cã b»ng c¸c ®iÓm míi,bÊt k× ®iÓm trong tån t¹i nµo còng ®­îc thay thÕ b»ng c¸ch t­¬ng thÝch,t­¬ng hîp,c¸c ®iÓm trong file nhËp Hoµ nhËp (Merge) §¸nh sè l¹i c¸c ®iÓm trong file nhËp ®Ó lÊp ®µy mäi chç trèng trong c¬ së d÷ liÖu ®iÓm míi trë thµnh kh«ng ph©n biÖt ®­îc víi c¸c d÷ liÖu ®iÓm cã trong néi bé c¬ së d÷ liÖu vµ khã ®iÒu hµnh qu¶n lÝ Thªm hoÆc nèi d÷ liÖu (append) Cã hai pp: Dïng pp bæ sung (additive) ®Ó x¸c ®Þnh sè ®iÓm míi tõ ®ã bæ sung tÊt c¶ c¸c ®iÓm míi.§iÓm 1 trong file nhËp trë thµnh ®iÓm 101 nÕu ta ®Æt hÖ sè bæ sung lµ 100 Dïng ph­¬ng ¸n tuÇn tù (sequential)®Ó bæ sung c¸c ®iÓm míi sau sÏ ®iÓm cuèi cïng trong dù tr÷ ®iÓm cña dù ¸n 2.Thµnh lËp m« h×nh DTM Chóng ta khëi ®éng ch­¬ng tr×nh softdesk.8 b»ng c¸ch kÝch ®óp chuét vµo biÓu t­îng softdesk.8 C¸c chøc n¨ng chÝnh cña ch­¬ng tr×nh ®­îc thÓ hiÖn trong h×nh ¶nh d­íi ®©y: H×nh IV.1 B­íc 1:§Ó ch­¬ng tr×nh ho¹t ®éng b¾t buéc ph¶i save as ra mét file khëi ®éng : File àSave àH­ng Yªn H×nh IV.2 B­íc 2 :Tõ menu chÝnh chän AEC à softdesk program...sd H×nh IV.3 Sau ®ã ta chän statistics.. ThiÕt lËp c¸c th«ng sè cho b¶n ®å ®Þa h×nh tØ lÖ 1:500 Chän DTM sau ®ã chän OK H×nh IV.4 B­íc 3: T¹i cöa sæ xuÊt hiÖn hép tho¹i ta chän tªn ®Þnh d¹ng “ Format name”lµ PNEZD Trªn thanh MENU chän point à Import/Export Poin à Edit Format... H×nh IV .5 Sau khi chän file ®iÓm ta kÝch chuét vµo OK sÏ thÊy trªn cöa sæ “Text Window” hiÓn thÞ th«ng b¸o ,cho phÐp ng­êi sö dông chän ph­¬ng ph¸p ghi tÖp ®iÓm vµo c¬ së d÷ liÖu cña softdesk ( víi c¸c ph­¬ng ¸n nhËp ®iÓm nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn) H×nh IV.6 Qu¸ tr×nh nhËp ®iÓm ®­îc thùc hiÖn nh­ sau Menu chän Points à Import/Export Poin à Export Poin To File ... XuÊt hiÖn b¶ng hép tho¹i Import Points chän COGO Point Database cho d÷ liÖu ®iÓm à OK ®Ó tiÕp tôc H×nh IV.7 Chän OK song ta chän ®­êng dÉn chøa file sè liÖu ®Ó nhËp vµo ®Ó chÊp nhËn phun ®iÓm lªn b¶n vÏ H×nhIV.8 B­íc 5 : X©y dùng m« h×nh sè ®Þa h×nh DTM (Digital Terrain Model) Khi d÷ liÖu ®iÓm ®· ®­îc nhËp vµo b¶n vÏ vµ c¬ së d÷ liÖu cña dù ¸n,th× modul softdesk DTM sö dông c¸c d÷ liÖu nµy ®Ó t¹o ra mét m« h×nh mÆt b»ng,®­îc gäi lµ m¹ng l­íi tam gi¸c kh«ng gian kh«ng ®Òu c¹nh (TIN) T¹o mét bÒ mÆt míi (new surface) cho m« h×nh cÇn lËp: Trªn thanh menu chän surface à surface data à Project point data à All X©y dùng m« h×nh :Tõ thanh menu chän surface à build surface chän Point... Cho d÷ liÖu d¹ng ®iÓm vµ Ues of Zero Elevation à OK trªn thanh lÖnh xuÊt hiÖn :Command :select polyline for boundary nhËp lÖnh yes ®Ó bao m« h×nh l¹i,tiÕp theo ta chän Surface à View Surface àImpor 3D lines àEnter ®Ó xuÊt m« h×nh ,®©y lµ m« h×nh TIN (Triangulation Iregular Network) gåm nh÷ng m¹ng l­íi tam gi¸c bÊt quy t¾c ®­îc g¾n kÕt víi nhau,cã nghÜa lµ cø qua 3 ®iÓm kh«ng th¼ng hµng sÏ dùng cho ta mét tam gi¸c ®é cao,c¸c tam gi¸c nµy cã nguyªn t¾c :Mçi tam gi¸c ®­îc t¹o tõ 3 ®iÓm gÇn nhÊt,c¸c c¹nh cña tam gi¸c nµy kh«ng c¾t nhau ,vµ cø 2 c¹nh l¹i cã mét c¹nh chung.§Ó t¹o m« h×nh nµy th× sè ®iÓm ph¶i nhiÒu h¬n 3 ®iÓm ,tõ m« h×nh nµy ta cã thÓ néi suy ®­êng b×nh ®é a.KiÓm tra d÷ liÖu kh¶o s¸t Sau khi x©y dùng mÆt b»ng TIN ,®Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cña c¬ së d÷ liÖu phôc vô trong c«ng viÖc thiÕt kÕ ,softdesk.8 cã c¸c ch­¬ng tr×nh bæ trî ®Ó kiÓm tra chÊt l­îng cña d÷ liÖu kh¶o s¸t (checking survey data)vµ kiÓm tra c¸c ®iÓm cã lçi th« trong c¬ së d÷ liÖu Ta cã thÓ quan s¸t trùc quan m« h×nh ë d¹ng kh«ng gian 3 chiÒu.Tõ menu “site” cung cÊp cho ta mét sè tÝnh n¨ng quan s¸t vÞ trÝ bÒ mÆt ®Þa h×nh ë d¹ng kh«ng gian 3 chiÒu Tr­íc hÕt tõ menu site/Grid of 3D faces.Sau ®ã nhËp c¸c th«ng sè theo yªu cÇu tõ dßng nh¾c cña ch­¬ng tr×nh,kÕt thóc ta ®­îc mét m¹ng l­íi « vu«ng ®Òu phñ trïm toµn bé c¸c ®iÓm. Thay ®æi l¹i c¸c gãc nh×n ta cã thÓ quan s¸t bÒ mÆt ®Þa h×nh ë d¹ng kh«ng gian tõ menu site/Grid of 3D Viewpoint hay tõ dßng lÖnh Cmd:Ddvpoint vµ thiÕt lËp l¹i gãc nh×n nh­ trong hép tho¹i “Viewpoint Presets” Nh×n vµo m« h×nh b»ng trùc quan ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc c¸c vÞ trÝ mµ sè liÖu ®iÓm ch­a thÓ hiÖn ®óng bÒ mÆt ®Þa h×nh.Khi ®· x¸c ®Þnh ®­îc ®iÓm sai sãt ta tiÕn hµnh hiÖu chØnh nh÷ng ®iÓm nµy b.HiÖu chØnh m« h×nh ®iÓm sai sãt Sö dông c¸c ch­¬ng tr×nh so¹n th¶o ®iÓm Softdesk ®Ó thay ®æi c¸c cao tr×nh cña ®iÓm,Nh­ vËy ®¶m b¶o cho c¸c ®iÓm ®­îc cËp nhËt trong c¬ së d÷ liÖu cña dù ¸n Sau khi ®· chØnh söa nh÷ng sè liÖu sai sãt cña sè liÖu ®o ta tiÕn hµnh t¹o l¹i mÆt b»ng vµ tam gi¸c ho¸ m« h×nh theo sè liÖu ®iÓm ®o míi c.So¹n th¶o TIN C¸c ®­êng TIN ®­îc x¸c ®Þnh lµ mét phÇn cña c¬ së d÷ liÖu cña dù ¸n.Do bÒ mÆt ®Þa h×nh phøc t¹p ,viÖc t¹o m« h×nh sè sau khi ®· lo¹i bá ®­îc ®iÓm sai,c¸c tam gi¸c qu¸ bÑt (cã gãc nhá h¬n 200)nh­ng sÏ cßn nh÷ng bÊt th­êng.NhiÒu ®­êng TIN kh«ng ph¶n ¸nh ®Þa h×nh hiÖn t¹i ta ph¶i hiÖu chØnh m« h×nh sao cho c¸c tam gi¸c ¸p s¸t h¬n víi bÒ mÆt ®Þa h×nh.C¸c tiÖn Ých nµy n»m trong môc Edit Surface cña menu Surface V× vËy tr­íc khi t¹o lËp bÒ mÆt ta ph¶i x¸c ®Þnh c¸c ®­êng g·y:Ta cã thÓ x¸c ®Þnh bÊt k× d·y ®iÓm nµo x¸c ®Þnh mét ®iÓm ng¾t râ rÖt thÓ hiÖn lçi sai trong m« h×nh ®Þa h×nh,®ã lµ c¸c ®­êng ng¨n nèi c¸c ®iÓm ®Æc tr­ng nh­ :®Ønh nói,yªn ngùa ph©n thuû, tô thuû ...Trong qu¸ tr×nh ®o thùc ®Þa ph¶i ghi chó cô thÓ tÝnh chÊt cña ®iÓm ,ghi theo nhãm ®Ó thuËn tiÖn qu¸ tr×nh ph©n lo¹i khi xö lÝ sè liÖu.Khi x©y dùng m« h×nh sè ,softdesk l­u gi÷ tÊt c¶ c¸c th«ng sè ra c¸c file riªng ®éc lËp .Do vËy nÕu ta xo¸ chØnh söa sè liÖu trªn mµn h×nh b»ng c¸c lÖnh th«ng th­êng cña Autocad th× nh÷ng gi÷ liÖu thay ®æi trªn mµn h×nh kh«ng ®­îc cËp nhËt trong file qu¶n lÝ cña softdesk,v× vËy viÖc hiÖu chØnh m« h×nh c¸c ®­êng TIN ph¶i thùc hiÖn b»ng c¸c lÖnh cña softdesk . H×nh IV.9 §Ó hiÖu chØnh m« h×nh tren thanh menu chän surfaceàedit surface c¸c lÖnh hiÖu chØnh m« h×nh gåm cã : Add line :Thªm c¹nh tam gi¸c Flip face :§¶o c¹nh cña ®­êng TIN Delete line : Xo¸ c¹nh ®­êng TIN nÕu c¹nh ®ã sai Add Point : ChÌn ®iÓm vµo m« h×nh ®ång thêi t¹o lu«n m¹ng l­íi Delete point : Xo¸ ®iÓm cña m« h×nh TIN Edit point : chØnh söa ®é cao ®iÓm ®Þa h×nh B­íc 6 : Néi suy ®­êng b×nh ®é 1.X¸c ®Þnh giíi h¹n ph¹m vÞ vÏ Thùc chÊt cña viÖc x¸c ®Þnh ph¹m vi vÏ lµ x¸c ®Þnh miÒn néi suy trong softdesk viÖc x¸c ®Þnh miÒn néi suy b»ng c¸c ®­êng bao Ta cã thÓ néi suy bªn trong ®­êng bao nµy nh­ng bao kh¸c tøc lµ ta cã thÓ t¹o ra lè trèng mµ trong ®ã kh«ng vÏ ®­êng b×nh ®é kh¸c MiÒn néi suy MiÒn bá trèng H×nh IV.10 1.LËp ®­êng b×nh ®é Ta ph¶i chän gi¸ trÞ ®­êng ®ång møc cho b¶n ®å cÇn thµnh lËp nh­ kho¶ng cao ®Òu gi÷a c¸c ®­êng ®ång møc,kho¶ng cao ®Òu gi÷a c¸c ®­êng phô ,khoang cao ®Ìu gi­a c¸c ®­êng chÝnh .Trong softdesk viÖc chän kho¶ng cao ®Òu ®­îc thùc hiÖn trong hép tho¹i “ contour à Creat contours” H×nh IV.11 Sau khi x©y dùng xong m« h×nh DTM ta cã thÓ néi suy ®­êng b×nh ®é .Softdesk cho phÐp t¹o lËp c¸c ®­êng b×nh ®é theo ph­¬ng ph¸p néi suy tuyÕn tÝnh.lóc ®ã bÒ mÆt ®Þa h×nh ®­¬c chia nhá thµnh c¸c tam gi¸c,diÖn tÝch giíi h¹n trong mçi tam gi¸c ®­îc xem lµ mÆt ph¼ng cã gãc nghiªng thay ®æi,c¸c tam gi¸c nµy n»m kÒ nhau phñ kÝn bÒ mÆt ®Þa h×nh,®é cao ®iÓm cÇn x¸c ®Þnh ®­îc néi suy tuyÕn tÝnh dùa vµo sè liÖu cña 3 ®iÓm l©n cËn . Trªn thanh menu ta chän “ contour à Creat contours” trong hép tho¹i ta chän c¸c th«ng sè sau : Minor: trong Intelval nhËp gi¸ trÞ lµ 0.5 cho kho¶ng cao ®Òu cña ®­êng b×nh ®é c¬ b¶n víi ®é gia t¨ng 0.5m. Majoi : trong Intelval nhËp gi¸ trÞ lµ 0.5 cho kho¶ng cao ®Òu cña ®­êng b×nh ®é c¸i Chän OK ®Ó tiÕp tôc,trªn thanh lÖnh ta chän ENTER ®Ó ch¹y néi suy ®­êng ®ång møc : Command : Erase old contouts (Yes/No): Eraseing entilies on layer... Eraseing entilies on layer... Contour Elevation : 2.Lµm tr¬n ®­êng b×nh ®é Sau khi ®· néi suy xong ®­êng b×nh ®é trªn m« h×nh ta cã thÓ x¸c ®Þnh to¹ ®é vµ ®é cao cña bÊt k× ®iÓm nµo trªn m« h×nh ta cÇn lµm tr¬n cho ®­êng b×nh ®é Trªn thanh menu ta chän Contour à Contour Properties ,viÖc chän gi¸ trÞ lµm tr¬n ®­îc thùc hiÖn trªn thanh smoothing vµ ®­îc ®iÒu chØnh tõ 1- 10 trong hép tho¹i Contour Properties H×nh IV.12 3.Xo¸ m« h×nh TIN Command; DTM Surface ON/OFf/Freeze/Thaw/Erase: Eraseing entities on layer...done! -Ghi nh·n cho ®­êng b×nh ®é :Tr­íc tiªn ta thiÕt lËp cho nh·n cÇn ghi,tõ thanh menu Contour à Labeling xuÊt hiÖn b¶ng hép tho¹i Contour labeling Properties ta nhËp c¸c thèng sè sau : Group Label Incrment:NhËp gi¸ trÞ 5 ®Ó gi¸ trÞ t¨ng lªn 5m sÏ ghi nh·n Position : §Ó chän vÞ trÝ ghi nh·n so víi ®­êng b×nh ®é ,chän gi¸ trÞ lµ Online ®Ó ghi ®Ì lªn ®­êng b×nh ®é Text Style : chän kiÓu ch÷ lµ STANDARD Break :cho kiÓu ghi nh·n Prection:§é chÝnh x¸c sau dÊu phÈy cña nh·n TiÕp theo trong thanh menu Contour à Labeling àGroup Interior vµ dïng chÕ ®é OSNAP ®Ó b¾t ®­êng b×nh ®é ®Çu vµ cuèi cÇn ghi nh·n III .VÏ ,CHØNH SöA Vµ BI£N TËP B¶N §å A . ThiÕt ®Æt b¶n vÏ trong 1. §Æt ®¬n vÞ cho b¶n vÏ *LÖnh Units Vµo Format ® Units LÖnh nµy dïng ®Ó ®Æt ®é chÝnh x¸c vµ ®¬n vÞ ®o cho c¸c ®¹i l­îng tr¾c ®Þa trong m«i tr­êng Autocad. C¸c ®¹i l­îng ®o trong tr¾c ®Þa th­êng lµ kho¶ng c¸ch vµ gãc. Th«ng th­êng ta chon ®¬n vÞ ®é dµi lµ sè thùc Decimal, ®¬n vÞ cña gãc th­êng chän lµ Deg/min/Sec (®é phót gi©y), hoÆc Grad nh­ h×nh sau. §é chÝnh x¸c (prectision) cña tõng lo¹i trÞ ®o, tuú theo c«ng viÖc cô thÓ ®Ó chän. Khi chän chóng t© nhÊn chuét vµo cöa sæ Direction ®Ó chän gãc quay. §èi víi c«ng t¸c tr¾c ®Þa ta lÊy h­íng b¾c lµm trôc X gãc ®o ®­îc quay thuËnj theo chiÒu kim ®ång hå. V× vËy chóng ta chän gãc quay trong tr¾c lµ ClockWise. Víi c¸ch ®Æt ®¬n vÞ nh­ trªn, chóng ta lÊy trôc X cña hÖ to¹ ®é OXY cña phÇn mÒm ®å ho¹ cã trôc hoµnh trïng víi trôc X vµ trôc tung trïng víi trôc Y. Nh­ vËy to¹ ®é Oxy lÊy ®­îc trªn phÇn mÒm Autocad vµ c¸c phÇn mÒm ®å ho¹ kh¸c sÏ kh«ng phï hîp víi to¹ ®é tr¾c ®Þa ®· ®­îc quy ®Þnh. V× lÏ ®ã c¸c phÇn mÒm ®å ho¹ chóng ta cÇn thèng nhÊt lÊy X cña ®å ho¹ lµ to¹ ®é Y trong tr¾c ®Þa, Y cña ®å ho¹ lµ to¹ ®ä X trong tr¾c ®Þa. To¹ ®é ®å ho¹ XY sÏ ®­îc hiÓu t­¬ng ®­¬ng gi¸ trÞ YX trong tr¾c ®Þa. 2 . §Æt giíi h¹n b¶n vÏ Th«ng th­êng ta ®Æt giíi h¹n cho b¶n vÏ ®Ó khu ®o vÏ cña ta n»m gän trong giíi h¹n mµ ta ®· ®Þnh nghÜa, ®Ó khi thùc hiÖn c¸c lÖnh di chuyÓn mµn h×nh ®­îc thuËn tiÖn. C«ng viÖc nµy ®­îc thùc hiÖn nh­ sau: Vµo Format ® Drawing Limits. Lóc nµy trªn mµn hÜnh xuÊt hiÖn dßng lÖnh yªu cÇu nhËp vµo to¹ ®é cña gãc bªn tr¸i phÝa d­íi (YX min) vµ to¹ ®ä gãc phÝa trªn bªn ph¶i (YX max) cña khu ®o. §Ó toµn bé khu ®o vÏ n»m trong mµn h×nh lµm viÖc vµo: View ® Zoo ® All. 3. C¸c chøc n¨ng trî gióp trong khi vÏ §Ó thùc hiÖn tèt vµ cã hiÖu qu¶ trong khi vÏ, Autocad cho chóng ta mét sè chøc n¨ng tiÖn Ých khi vÏ, c¸c chøc n¨ng nµy ®­îc ®Æt cho tõng b¶n vÏ kh¸c nhau theo yªu cÇu. LÖnh nµy ®ùc thùc hiÖn nh­ sau: Tools ® Drawing Aids. - LÖnh Bips dïng ®Ó hiÓn thÞ dÊu ch÷ thËp chØ ®iÓm vÏ trªn mµn h×nh, muèn vËy chóng ta ®¸nh dÊu hoÆc bá dÊu trong cöa sæ Bips. - LÖnh Grid dïng ®Ó ®Æt chÕ ®é m¾t l­íi, muèn hiÓn thÞ m¾t l­íi chóng ta ®¸nh dÊu vµo cöa sæ ON cña Grid, trong ®ã: X Spacing vµ Y Spacing lµ kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c m¾t l­íi. Trong tr¾c ®Þa thõng c¸c ®iÓm m¾t l­íi nµy chóng ta chän trïng víi c¸c mÊu khung cña l­íi « vu«ng trªn b¶n vÏ nh­ vËy tuú theo tû lÖ b¶n ®å chóng ta chän cho phï hîp. - LÖnh Snap dïng ®Ó ®Æt chÕ ®é b¾t ®iÓm khi vÏ ®óng vµo vÞ trÝ cho tr­íc, vÞ trÝ ®ã tr­êng lµ c¸c ®iÓm m¾t l­íi. Muèn thùc hiÖn lÖnh nµy chóng ta ®¸nh dÊu vµo « menu Snap. - LÖnh Ortho dïng ®Ó vÏ c¸c ®­êng th¼ng vu«ng gãc víi nhau vµ song song víi hÖ to¹ ®é muèn thùc hiÖn lÖnh nµy chóng ta ®¸nh dÊu vµo « menu Ortho. 4. ThiÕt lËp líp th«ng tin C¸c ®èi t­îng cã cïng thuéc tÝnh trong Autocad ®­îc x¸c ®Þnh trong mét Layer. Layer lµ mét líp th«ng tin qu¶n lý mét nhãm ®èi t­îng cã cïng thuéc tÝnh. VÝ dô: trong b¶n ®å ®Þa h×nh c¸c ®õng nhùa ®­îc ®Þnh nghÜa Linetype (kiÓu ®õng cña ®èi t­îng), Color (mÇu cña ®èi t­îng) vµ tr¹ng th¸y biÓu thÞ cña ®èi t­îng (ON/OFF). ViÖc ®Æt Layer cña c¸c ®èi t­îng ®­îc tiÕn hµnh theo hai c¸ch C¸ch 1: Tõ menu ® Fomat Layer C¸ch 2: vµo biÓu t­îng trªn mµn h×nh sÏ cho ta hép tho¹i sau: Khi ®Æt líp th«ng tin ta vµo New vµ lÇn l­ît ®Æt c¸c thuéc tÝnh cho tõng ®èi t­îng nh­ Linetype. Dïng chuét tr¸i nhÊp vµo vÞ trÝ Linetype cho ta hép tho¹i sau: NhÊn cµo Load cho ta kiÓu ®­êng, muèn chän kiÓu ®­êng nµo ta nhÊn chu«th tr¸i vµo kiÓu ®­êng ®ã, nhÊn OK. Khi chän mÇu (Color) chän mét layer ta chän b»ng c¸ch nhÊp chuét tr¸i vµo « Color, sÏ cho ta b¶ng c¸c mÇu råi nhÊn vµo mÇu cÇn chän. NÕu v× mét lý do nµo ®ã ta muèn xo¸ bá layer võ ®Þnh nghÜa, ta nhÊn chuét vµo Layer ®ã råi Ên Delete, lËp tøc Layer ®ã ®­îc xo¸. Khi lµm viÖc víi Layer nµo ®ã th× ta nhÊn chuét tr¸i vµo hép ®ã sau ®ã nhÊn Current r«i OK. B . C¸c lÖnh vÏ c¬ b¶n a .Thao t¸c víi tËp b¶n vÏ 1.Menu File Trong menu file bao gåm nhãm c¸c lÖnh cã liªn quan ®Õn viÖc sö lý c¸c file ®å ho¹ nh­: New: T¹o file míi Open: Më b¶n vÏ Save: Ghi l¹i b¶n vÏ Save As: Ghi l¹i b¶n vÏ víi tªn kh¸c Export: xuÊt b¶n vÏ Exit: Tho¸t ra khái Autocad b. Menu c¸c lÖnh cµi ®Æt c¸c chÕ ®é b¾t ®iÓm cho b¶n vÏ Hép tho¹i Object Snap chøa c¸c ®èi t­îng truy b¾t ®èi t­îng, ta cÇn chän ®èi t­îng nµo th× kÝch chuét vµo dßng ®ã. Endpoint: X¸c ®Þnh ®iÓm cuèi cña ®­êng trßn Midpoint: Tim trung ®iÓm Center: X¸c ®Þnh vµo t©m Node: X¸c ®Þnh nót Quadrant: B¾t ®iÓm 1/4 ®­êng trßn Intersection: Tim giao ®iÓm Insertion:Tim ®iÓm xen cña khèi Perpendicular: VÏ ®­êng ph¸p tuyÕn Tangent: VÏ ®­êng tiÕp tuyÕn Nearest: X¸c ®Þnh ®iÓm gÇn nhÊt Apparent Int: T×m giao ®iÓm LÖnh Object Snap dïng ®Ó trî gióp c¸c lÖnh kh¸c t×m kiÕm ®èi t­îng trong mét ph¹m vi ®Þnh tr­íc hoÆc mang mét hay nhiÒu tÝnh chÊt ®· ®Þnh. DiÖn tÝch t×m kiÕm cã d¹ng mét « vu«ng. ChÕ ®é b¾t ®iÓm gióp ta t×m kiÕm dÔ dµng chÝnh x¸c vÞ trÝ ®iÓm cÇn thiÕt kÕ. C . Biªn tËp b¶n ®å trong m«i tr­êng Autocad 14 1. Thanh c«ng cô Draw Menu nµy ®­îc sö dông ®Ó biªn tËp, biÓu diÔn c¸c ®Þa vËt lªn b¶n ®å. §©y lµ nhãm c¸c lÖnh vÏ c¸c yÕu tè trªn c¬ së c¸c ®iÓm nhËp vµo. trong c¸c lÖnh vÏ nµy cã thÓ cã rÊt nhiÒu c¸c lÖnh phô trî kh¸c ®Ó th«ng tin cho phÇn mÒm c¸ch ®­a c¸c yÕu tè cÇn thiÕt cho viÖc thùc hiÖn c¸c lo¹i ®õng ®ã. 1-LÖnh vÏ ®o¹n th¼ng Command: Line (l) From point: chän ®iÓm thø nhÊt To piont: chän ®iÓm thø hai 2-LÖnh vÏ nhiÒu ®o¹n th¼ng Command: Pline (pl) From point: X¸c ®Þnh mét ®iÓm Arc/ Close/ Halfwidth/ Length/ Undo/ Width/ : X¸c ®Þnh ®iÓm thø hai hoÆc vµo mét ®iÓm tuú chän 3-LÖnh vÏ h×nh ch÷ nhËt Command: Rectangle (rec) Chamfer/ Elevation/ Fillet/ Thickness/ Width/ : Vµo mét ®iÓm tuú chän hoÆc x¸c ®Þnh mét ®iÓm (Y1, X1) Other corner: X¸c ®Þnh ®iÓm thø hai (Y2, X2) 4-LÖnh vÏ cung trßn Command: Arc (a) Cã 5 c¸ch vÏ cung trßn + Cung trßn ®i qua 3 ®iÓm Arc Mµn h×nh xuÊt hiÖn: Command: Arc Center/: nhËp ®iÓm thø nhÊt Center/ End/ : nhËp ®iÓm thø hai End point: NhËp ®iÓm cuèi + Cung trßn ®i qua ®iÓm ®Çu, ®iÓm t©m vµ ®iÓm cuèi (Start, Center, End) Mµn h×nh xuÊt hiÖn: Command: Center/: NhËp ®iÓm thø nhÊt Center/ End/ : C Center: nhËp ®iÓm t©m cña cung trßn Angle/ Length of Chord/ : NhËp to¹ ®é ®iÓm cuèi + VÏ cung trßn b»ng c¸ch nhËp ®iÓm ®Çu t©m vµ gãc ë t©m ( Start, Center, End) Command: Arc Center/: NhËp to¹ ®é ®iÓm ®Çu Center/ End/ : C Center: nhËp ®iÓm t©m cña cung trßn Angle/ Length of Chord/ : A Included Angle: NhËp gi¸ trÞ gãc ë t©m cung trßn + VÏ cung trßn b»ng c¸ch nhËp ®iÓm ®Çu, ®iÓm t©m vµ chiÒu dµi cung trßn (Start, Center, Length of Chord). Mµn h×nh xuÊt hiÖn Command: : Arc Center/: nhËp ®iÓm ®Çu cña cung trßn Center/ End/ : C Center: nhËp to¹ ®é t©m cung trßn Angle/ Length of Chord/ : L Length of Chord: NhËp chiÒu dµi cung + VÏ cung trßn b»ng c¸ch nhËp to¹ ®é ®iÓm ®Çu, ®iÓm cuèi, vµ b¸n kÝnh (Start, End, Radius). Khi ®ã mµn h×nh xuÊt hiÖn. Command: Arc Center/: nhËp ®iÓm ®Çu Center/ End/ : E End point: NhËp to¹ ®é ®iÓm cuèi Angle/ Direction/ Radius/ : R Radius: NhËp b¸n kÝnh 5.LÖnh vÏ ®­êng trßn Command: Circle (c) Circle 3P/ 2P/ TTR/ Cã thÓ vÏ ®õng trßn theo c¸c c¸ch sau: + X¸c ®Þnh t©m vµ b¸n kÝnh hoÆc ®­êng kÝnh + 3P: VÏ ®õng trßn b»ng c¸ch x¸c ®Þnh 3 ®iÓm + 2P: VÏ ®õng trßn b»ng c¸ch x¸c ®Þnh 2 ®iÓm + TTR: VÏ ®­êng trßn tiÕp tuyÕn víi hai ®èi t­îng vµ cã b¸n kÝnh x¸c ®Þnh. 6-LÖnh vÏ ®­êng cong tr¬n Command: Spline (spl) Object/ : vµo vÞ trÝ mét ®iÓm Enter first point 7-LÖnh vÏ ®iÓm Command: point (po) Point: NhËp ®iÓm cÇn vÏ §Ó ®iÓm hiÓn thÞ râ trªn mµn h×nh ta vµo Format ® point Style vµ chän kiÓu ®iÓm cÇn hiÓn thÞ. 2.Thanh c«ng cô Modify 1-LÖnh xo¸ ®èi t­îng Command: Erease (e) Seclect Object: Chän nh÷ng ®èi t­îng cÇn xo¸ 2-LÖnh sao chÐp ®èi t­îng Command: Copy Seclect Object: Chän ®èi t­îng / Multuple: M Base point: Chän ®iÓm chuÈn Second point of displacement: Chän ®iÓm copy ®Õn Second point of displacement: TiÕp tôc chän ®iÓm copy ®Õn hoÆc Enter kªt thóc lÖnh 3-LÖnh lÊy ®èi xøng Command: Mirror (mi) Seclect Object: chän ®«i t­îng Seclect Object: kªt thóc viÖc lùa chän First point of mirror line: Chän ®iÓm thø nhÊt cña trôc ®«i xøng Second point: chän ®iÓm thø hai Delete old object?: Cã xo¸ ®èi t­îng ®­îc chän hay kh«ng?, NÕu xo¸ gâ ch÷ “Y”, NÕu kh«ng gâ ch÷ “N” hoÆc Enter. 4-LÖnh t¹o ®èi t­îng song song Command: Offset (o) Offset distance or Through : Kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®èi t­îng song song Seclect object to offset: Chän ®èi t­îng ®Ó t¹o song song Side to offset: Chän ®iÓm bÊt kú vÒ phÝa cÇn t¹o ®èi t­îng song song Seclect object to offset: TiÕp tôc chän hay Ên Enter ®Ó kÕt thóc lÖnh 5-LÖnh tr¶i m¶ng Command: Array (ar) Seclect object: Chän ®èi t­îng Seclect object: nhÊn Enter ®Ó kªt thóc lÖnh Rectangular or Polar array (/P): Tr¶i theo d·y h×nh ch÷ nhËt hoÆc tr¶i theo m¶ng trßn + Tr¶i theo d·y h×nh ch÷ nhËt Rectangular or Polar array (/P): R Number of rows (---) : Sè hµng Number of columns (| | |) : Sè cét Unit cell or disatance between rows (---): nhËp kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c hµng Disatance between columns (| | |): NhËp kho¶ng c¸ch gi÷ c¸c cét (cã thÓ ©m hoÆc d­¬ng) + Tr¶i theo m¶ng trßn Rectangular or Polar array (/P): P Base/ : Chän t©m cña m¶ng trßn Nember of items: Sè b¶ng sao chÐp Angle to fill (+ = CCW, - = CW): §iÒm (-) nÕu cïng chiÒu kim ®ång hå, ®iÒm (+) nÕu ng­îc chiÒu kim ®ång hå Rotale Object as they are copied? : Cã quay ®èi t­îng khi sao chÐp kh«ng? NÕu cã Ên Enter nÕu kh«ng gâ “N” 6-LÖnh di chuyÓn Command: Move (m) Seclect object: Chän c¸c ®èi tùng cÇn di chuyÓn Seclect object: tiÕp tôc chän hoÆc Enter ®Ó kÕt thóc viÖc lùa chän Base point or displacement: Chän ®iÓm chuÈn hoÆc nhËp kho¶ng d¬i Second point of displacemen: §iÓm mµ ®èi t­îng dêi ®Õn 7-LÖnh quay ®èi t­îng Command: Rotale (ro) Seclect object: Chän ®èi tùng cÇn quay Seclect object: Chän tiÕp hoÆc Ên Enter ®Ó kÕt thóc viÖc lùa chän Base point: Chän t©m mµ c¸c ®èi t­îng quay xung quanh / Reference: Gãc tham chiÕu New Angle: Gãc míi 8-LÖnh thay ®æi kÝch th­íc tû lÖ Command: Scale Seclect object: Chän ®èi tùng cÇn thay ®æi tû lÖ Seclect object: Chän tiÕp hoÆc Ên Enter ®Ó kÕt thóc viÖc lùa chän Base point: Chän ®iÓm chuÈn / Reference: NhËp tû lÖ thay ®æi 9-LÖnh thay ®æi chiÒu dµi ®èi t­îng Command: lengthen (len) Seclect object: Chän ®èi tùng cÇn thay ®æi Delta/ Percent/ Total/ Dynamic/?/ : DE Angle/ : nhËp kho¶ng c¸ch t¨ng / Undo: Chän ®èi t­îng cÇn thay ®æi / Undo: Chän tiÕp hay nhÊn Enter ®Ó kÕt thóc viÖc lùa chän 10-LÖnh c¾t ®èi t­îng Command: Trim (tr) Seclect object: Chän ®èi tùng Seclect object: Chän tiÕp hoÆc Ên Enter ®Ó kÕt thóc viÖc lùa chän / Project/ Edge/ Undo: Chän ®o¹n cÇn xo¸ / Project/ Edge/ Undo: TiÕt tôc chän ®äan cÇn xo¸ hay Enter ®Ó kÕt thóc 11-LÖnh kÐo dµi mét ®Çu ®èi t­îng ®Õn mét ®èi t­îng ch¾n Command: Extend (ex) Seclect object: Chän ®èi tùng ch¾n eclect object: Chän tiÕp hoÆc Ên Enter ®Ó kÕt thóc viÖc lùa chän / Project/ Edge/ Undo: Chän c¸c ®èi t­îng cÇn kÐo dµi / Project/ Edge/ Undo: TiÕt tôc chän c¸c ®èi t­îng ®Ó kÐo dµi hay Enter ®Ó kÕt thóc 12-LÖnh c¾t mét phÇn ®èi t­îng Seclect object: Chän ®èi t­îng ®ång thêi lµ ®iÓm ®Çu ®o¹n c¾t Enter Second point ( or F for first point ): Vµo ®iÓm thø hai (hoÆc F ®Ó ®Þnh l¹i ®iÓm ®Çu) 13-LÖnh ph¸ vì ®èi t­îng Command: Explode (x) Seclect object: Chän ®èi t­îng cÇn ph¸ vì 3. LÖnh Zoom phãng to hoÆc thu nhá lªn mµn h×nh Zoom Win dow : Phãng theo miÒn cöa sæ Zoom Dynamic : Phãng to thu nhá phÇn h×nh ¶nh Zoom Scale : Phãng theo tû lÖ Zoom Center : H×nh ¶nh ®­îc x¸c ®Þnh t©m vµ chiÒu cao Zoom In : Phãng to Zoom Out : Thu nhá Zoom All : Phãng to¹ ®é giíi h¹n Zoom Extents : Phãng lín nhÊt 4.LÖnh Pan: KÐo mµn h×nh KÝch chuét vµo biÓu t­îng Muèn tho¸t khái lÖnh Pan nhÊn chuét ph¶i ® nhÊn chuét tr¸i vµo Exit C. viÕt ch÷ trong b¶n vÏ 1. Tr­íc khi viÕt ch÷ ta nªn t¹o c¸c kiÓu vµ ®Þnh d¹ng ch÷ viÕt: - Vµo New ®Ó t¹o mét kiÓu ch÷ míi Chän font trong hép tho¹i Font Name ®Ó ®Þnh d¹ng kiÓu ch÷ NhËp chiÒu cao ch÷ trong hép tho¹i Height §Æt tû lÖ bÒ réng cho ch÷ trong hép tho¹i Width Factor §Æt gãc nghiªng cho ch÷ trong hép Oblique Angle KÝch Apply ®Ó kÕt thóc c¸c thiÕt ®Æt LÖnh viÕt tõng dßng ch÷ ®¬n Command: Text (dt) Justify/ Style/ : Chän ®iÓm b¾t ®Çu cho dßnh ch÷. - Start point: sau khi chän ®iÓm ®Çu Autocad sÏ hái chiÒu cao vµ gãc nghiªng cho dßng ch÷. Justify: Chän c¸c chÕ ®é c¨n chØnh Align: Dßng ch÷ thu phãng thÝch hîp víi mét ®o¹n th¼ng x¸c ®Þnh. - Fit: : Dßng ch÷ thu phãng thÝch hîp víi mét ®o¹n th¼ng x¸c ®Þnh nh­ng kh«ng thay ®æi chiÒu cao ch÷ Style: Chän kiÓu ch÷ ®· ®­îc t¹o b»ng lÖnh Style. b . LÖnh viÕt nhiÒu dßng ch÷ vµo b¶n vÏ Command: Mtext (mt) Specify fist corner: X¸c ®Þnh gãc thø nhÊt Specify opposite corner or [ Heingt/ Justufy/ Rotation/ Style/ Width]: X¸c ®Þnh gãc thø hai cho khèi ch÷ hay vµo c¸c tuú chän. Còng cã thÓ vµo c¸c tuú chän tõ hép tho¹i: Trong môc Character gåm c¸c lùa chän: Font, chiÒu cao ch÷, mÉu ch÷... Trong môc Properties gåm c¸c môc chän: KiÓu ch÷ kiÓu c¨n chØnh, ®é réng cña khèi ch÷ vµ gãc nghiªng cña dßng ch÷. Find/ Replace: T×m kiÕm vµ thay thÕ. Sau khi hoµn tÊt c¸c lùa chän cÇn thiÕt chóng ta ®¸nh néi dung ch÷ vµ kÕt thóc b»ng OK. c . C¸c lÖnh s÷a ®æi ch÷ LÖnh DDEDIT (dt) S÷a ®æi néi dung ®o¹n v¨n LÖnh Ddmodify (mo) thay ®æi néi dung vµ c¸c thuéc tÝnh cña khèi ch÷. 2 . VÏ chi tiÕt Trong ph­¬ng ph¸p to¹ ®é cùc ®Ó vÏ ®­îc c¸c ®iÓm ®o chi tiÕt ngoµi c¸c ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ (®iÓm tr¹m m¸y) ta ph¶i cã sè liÖu ®o cña c¸c ®iÓm ®Þa h×nh vµ c¸c ®iÓm ®Þa vËt lµ c¸c gãc cùc, c¹nh cùc. Gãc cùc lµ gãc tÝnh tõ h­íng trôc cùc theo chiÒu kim ®ång hå ®Õn c¹nh cùc. C¹nh cùc lµ chiÒu dµi ngang tÝnh tù ®iÓm tr¹m m¸y O ®Õn ®iÓm vÏ chi tiÕt I. §Ó vÏ c¸c ®iÓm chi tiÕt b»ng c¸ch nhËp kho¶ng c¸ch tõ m¸y tíi ®iÓm ®ã, vµ gãc tõ h­íng khëi ®Çu ®Õn ®iÓm ®ã. Ta lÇn l­ît thùc hiÖn c¸c b­íc sau: Vµo líp th«ng tin cña ®iÓm chi tiÕt cÇn vÏ nh­: §­êng, m­¬ng, nhµ, c©y... §Ó tiÕn hµnh vÏ c¸c ®iÓm chi tiÕt ta ph¶i ®æi hÖ to¹ ®é tuyÖt ®èi UCS vÒ hÖ to¹ ®é t­¬ng ®èi, b»ng c¸ch vµo menu Tool ® UCS ® Object, trªn mµn h×nh sÏ hiÖn ra c©u lÖnh yªu cÇu ta ph¶i chän ®èi t­îng lµm ®­êng ®Þnh h­íng. Command: UCS Origin/ Zaxis/ 3point/ Object/ View/ X/ Y/ Z/ Prev/ Restore/ Save/ ?/ : §Ó nhËp to¹ ®é c¸c ®iÓm chi tiÕt cña tr¹m m¸y, ta vµo lÖnh vÏ ®­êng th¼ng sau ®ã nhËp to¹ ®é ®iÓm chi tiÕt theo khu«n d¹ng. Sau khi nhËp xong c¸c ®iÓm chi tiÕt cña tr¹m m¸y, ®Ó chuyÓn vÒ hÖ to¹ ®é tuyÖt ®èi ta vµo menu: Tool ® UCS ® World. 3. Biªn tËp b¶n ®å a.T¹o vµ tr¶i c¸c ký hiÖu lªn b¶n ®å Trong babr ®å ta ph¶i vÏ rÊt nhiÒu c¸c ký hiÖu gièng nhau vÝ dô: C©y lóa, cét ®iÖn, hoa mµu, mèc, bê lë...NÕu ë mét vÞ trÝ nµo ®ã cã c©y lóa ta l¹i vÏ míi mét c©y lóa th× ®ßi hái mÊt rÊt nhiÒu c«ng søc kh«ng ®¶m b¶o thêi gian cho c«ng viÖc. V× vËy phÇn mÒm Autocad gióp ta rót g¾n thêi gian b»ng c¸ch t¹o s¼n mét ký hiÖu víi h×nh d¹ng vµ kÝch th­íc theo quy ph¹m quy ®Þnh (to¹ Block) ®Ó mçi khi dïng ®Õn ký hiÖu nµy ta gäi ra ( Insert) ®Ó dïng mµ kh«ng mÊt c«ng t¹o l¹i. C¸c ký hiÖu cã hai d¹ng c¬ b¶n, c¸c d¹ng kh¸c chØ lµ d¹ng ®Æc biÖt cña hai d¹ng nµy ®ã lµ: ký hiÖu d¹ng ®iÓm nh­ c©y lóa, cét ®iÖn... Ký hiÖu d¹ng ®­êng nh­ ®­êng tÇu, bê lë... b VÏ ký hiÖu d¹ng ®iÓm * VÏ c¸c ký hiÖu b¶n ®å + VÏ c©y lóa To¹ c©y lóa víi kÝch th­íc ®óng theo quy ph¹m cña b¶n ®å tû lÖ 1:1000 tr­íc hÕt ta vÏ mét ®o¹n th¼ng 2.5m (trªn b¶n vÏ, nÕu tÝnh theo tû lÖ b¶n ®å 1:1000 sÏ cã kÝch th­íc thùc tÕ lµ 2.5m) sau ®ã dïng lÖnh Modify ® Offset (copy ®o¹n th¼ng song song víi ®o¹n th¼ng lóc tr­íc víi kho¶ng c¸ch 0.6m, ta lµm nh­ vËy hai lÇn) lóc nµy ta cã ba ®o¹n th¼ng song song víi nhau. Vµo lÖnh Polyline ®Ó nèi ®Çu cña ®o¹n th¼ng n»m ngang víi kho¶ng c¸ch 1.2mm, tiÕp tôc dïng lÖnh Offset ®Ó copy hai ®­êng th¼ng ë d­íi cña c©y lóa víi kho¶ng c¸ch la 0.5m, tiÕp tôc Offset ®o¹n th¼ng n»m ngang lªn phÝa trªn cña c©y lóa víi kho¶ng c¸ch lµ 0.8m. Vµo Polyline ®Ó nèi c¸c ®iÓm sao cho nã t¹o thµnh mét c©y lóa cã h×nh d¹ng vµ kÝch th­íng nh­ h×nh vÏ, råi xo¸ nh÷ng chç kh«ng cÇn thiÕt. + VÏ cét ®iÖn Ta thÊy cét ®iÖn cã hai phÇn gièng nhau do vËy ta chØ viÖc vÏ mét bªn, bªn cßn l¹i lÊy ®èi xøng. Tr­íc hÕt ta vÏ mét ®o¹n th¼ng cã chiÒu dµi 5m, cuèi ®o¹n th¼ng vÒ bªn tay ph¶i ta vÏ mét ®­êng trßn cã b¸n kÝnh 0.05m mét ®­êng trßn ngoµi nhá cã b¸n kÝnh lµ 0.5m, dïng lÖnh Trim (select object): chän ®­êng trßn ngoµi sau ®ã nhÊn chuét ph¶i, tiÕp tôc nhÊn chuét tr¸i vµo ®o¹n th¼ng nèi gi÷a hai ®­êng trßn, ®Çu phÝa tay tr¸i mµn h×nh ta vÏ mét ®o¹n th¼ng trïm khÝt lªn ®o¹n th¼ng tr­íc víi kho¶ng c¸ch lµ 2m, tiÕp tôc dïng c¸c c«ng cô vÏ line ®Ó vÏ nèt mét bªn. Khi ch­a lÊy ®èi xøng: Sau khi vÏ song mét bªn, vµo lÖnh Mirror (®èi xøng) cã c¸c command sau: Select object: Chän ®èi t­îng, sau khi chän ®èi t­îng nhÊn chuét ph¶i, First point of mirror line: chän ®iÓm thø nhÊt cña ®iÓm ®èi xøng. Select point: chän ®iÓm thø hai cña ®iÓm ®èi xøng. H×nh d¹ng vµ kÝch th­íc cña cét ®iÖn nh­ sau: Tõ c¸c thanh c«ng cô ta cã thÓ thùc hiÖn ®­îc nhiÒu ký hiÖu kh¸c nhau. * LÖnh t¹o block Sau khi t¹i song c¸c ký hiÖu chóng ta t¹o Block b»ng c¸ch vµo menu Draw ® block ® Make hoÆc vµo thanh c«ng cô trªn mµn h×nh sÏ cho ta hép tho¹i sau: Tõ vÞ trÝ Block name ®¸nh ký hiÖu (Lua) nhÊn chuét vµo select objects råi chän toµn bé ®èi t­îng t¹o thµnh ký hiÖu. Trong hép tho¹i Base point yªu cÇu chØ ra ®iÓm ®Æc tr­ng cho ký hiÖu, ta cã thÓ nhËp to¹ ®é X, Y cña ®iÓm ®Æc tr­ng cña ký hiÖu hoÆc vµo select point chän ®iÓm chuÈn, khi gäi ký hiÖu th× ®iÓm chuÈn võa ®­îc chän sÏ trïng víi ®iÓm kÝch trá cña phÇn mÒm. KÕt thóc viÖc t¹o mét ký hiÖu Ên OK. * Gäi ký hiÖu (Insert Block) Khi gäi ký hiÖu, vµo Insert ® Block, hoÆc vµo tõ biÓu t­îng cña thanh c«ng cô trªn mµn h×nh cho ta hép tho¹i, nhÊn chuét vµo Block sau ®ã chän tªn Block cÇn gäi: XuÊt hiÖn Command sau: Insert point: chØ vÞ trÝ mµ ta cÇn ®­a ký hiÖu ra - X Scale factor / Conner ? XYZ. Khi xuÊt hiÖn command nµy trªn mµn h×nh nÕu ta ®ång ý víi tû lÖ theo trôc X lµ 1 th× Ên Enter. - Y Scale factor (default = X). khi xuÊt hiÖn command nµy nÕu ®ång ý víi mÆc ®Þnh cña m¸y th× Ên Enter, tû lÖ theo trôc Y còng b»ng 1. Nh­ vËy ta gäi mét ký hiÖu ®óng b»ng kÝch th­íc lóc t¹o. - Rotation Angle: Vµo gãc quay cña ký tù, th«ng th­êng trong m¸y mÆc ®Þnh lµ 0, nÐu ®ång ý th× Ên Enter. * LÖnh Array (tr¶i m¶ng) Khi gäi ký hiÖu ra b¶n vÏ chóng ta chØ cã thÓ gäi ®­îc mét ký hiÖu. Nh­ng khi ë ®ã l¹i cã nhiÒu ký hiÖu, gåm nhiÒu hµng vµ nhiÒu cét gi÷a c¸c hµng vµ c¸c cét nµy l¹i c¸ch nhau mét kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh vµ nÕu nh­ lµm thñ c«ng th× rÊt l©u. PhÇn mÒm Autocad cho phÐp ta lµm ®ùc c«ng viÖc trªn mµ kh«ng tèn thêi gian ®ã chÝnh lµ c«ng t¸c trØa m¶ng Array. c. VÏ ký hiÖu d¹ng ®­êng §Ó vÏ c¸c ký hiÖu d¹ng ®­êng nh­: VÏ ®õng bê lì (Taly) tr­íc hÕt ta vµo mét ký hiÖu cã d¹ng vµ kÝch th­íc (nh­ h×nh vÏ) C¸c thao c¸c trªn b¶n vÏ tû lÖ 1:1000, vÏ mét ®o¹n th¼ng cã chiÒu dµi lµ 5m b»ng c¸ch vµo lÖnh Draw ® Line hoÆc kÝch vµo biÓu t­îng trªn thanh c«ng cô råi nhËp chiÒu dµi, ta vÏ mét ®o¹n th¼ng n»m ngang b¾t vµo cuèi ®­êng th¼ng võa vÏ víi chiÒu dµi 2m, sau cïng ta vÏ mét ®­êng th¼ng b¾t vµo cuèi ®­êng n»m ngang theo chiÒu th¼ng ®øng víi chiÒu dµi 3m. Sau ®ã ta xo¸ ®o¹n th¼ng n»m ngang nµy ®i. Khi vÏ song ta t¹o Block, viÖc t¹o Block nµy t­¬ng tù nh­ viÖc t¹o Block ë trªn, tªn Block lµ TL. §Ó tr¶i Taly th× khi trªn dßng lÖnh xuÊt hiÖn: Command: me (gâ me tõ bµn phÝm) MEASURE ........................ Select object to measure: XuÊt hiÖn dßng nµy th× ta kÝch chuét tr¸i vµo ®­êng cÇn t¹o bê lë. Trªn mµm h×nh xuÊt hiÖn nh­ sau: MEASURE Select object to measure ............................ / Block: Ta gâ b (tõ bµn phÝm) mµn h×nh xuÊt hiÖn Select object to measure / Block: b ................................. Block name to insert: TL (tªn cña Block gâ tõ bµn phim) TiÕp tôc cã dßng lÖnh Align block with object? ta Ên Enter TiÕp tôc cã dßng lÖnh Segment lenqth: 4 (gâ tõ bµn phÝm) Sau khi thùc hiÖn xong c¸c b­íc nh­ trªn ta cã Taly sau d.VÏ khung b¶n ®å Tr­íc hªt ta vµo giíi h¹n b¶n vÏ sau ®ã ta ®Æt chÕ ®é b¶n vÏ hiÓn thÞ c¸c m¾t l­íi. Trong b¶ng Drawing Aids Tû lÖ b¶n ®å 1: 1000 ® X Spacing = 100m vµ y Spacing = 100m Dïng lÖnh vÏ Polyline ®Ó vÏ khung trong cña tê b¶n ®å. Dïng lÖnh Modify ® Offset (vµo kho¶ng c¸ch lµ 10 t­¬ng øng lµ 1cm cña b¶n ®å tû lÖ 1:1000) ®Ó t¹o khung bªn ngoµi. Khung bªn ngoµi còng cã ®é ®Ëm lµ 1mm. §Ó t¹o ®­îc ®é ®Ëm nµy ta vµo lÖnh Modify ® Object ® Polyline ®Ó söa ®é dµy cña nÐt. Sau ®ã t¹o mÊu khung b¶n ®å, dïng lÖnh Move ®Ó ®­a mÊu khung b¶n ®å vÒ ®óng to¹ ®é m¾t l­íi khung b¶n ®å. Tr­íc khi dïng lÖnh Move ta ph¶i ®Æt chÕ ®é Snap ®Ó vÞ trÝ mÊu khung b¾t chÝnh x¸c vµo c¸c m¾t l­íi. *To¹ mÊu khung b¶n ®å TiÕp theo tõ c©u lÖnh cña ch­¬ng tr×nh ta vµo Modify ® Array hoÆc kÝch vµo biÓu t­îng trªn thanh c«ng cô, trªn mµn h×nh xuÊt hiÖn c©u lÖnh yªu cÇu ta chän ®èi tùng, dïng chuét ta chän bao c¶ ®«i t­îng lµ mÊu khung. Command: Array Select object: Other corner: 4 found Select object: ..................... Rectangular or Polar array (/P): Ch­ng tr×nh hái h×nh thøc tr¶i m¶ng, h×nh ch÷ nhËt hay h×nh trßn (R lµ h×nh ch÷ nhËt, P lµ h×nh trßn) ë ®©y ta chän h×nh ch÷ nhËt lµ R. Chóng ta gâ sè hµng vµ sè cét. Rectangular or Polar array (/P): r Number of row (---) :4 Number of columns (½½½) :4 Ta nhÊn Enter, trªn mµn h×nh tiÕp tôc cã c¸c c©u lÖnh: kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c hµng vµ c¸c cét. Víi b¶n ®å tû lÖ 1:1000 kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c hµng vµ c¸c cét lµ 100m, c¸c b¶n ®å tû lÖ kh¸c sÏ tÝnh ra trªn c¬ së cña b¶n ®å nµy. Khi ®ã ta tiÕp tôc gâ trªn bµn phÝm Units cell or distance between rows (---): 100 Distance between columns (½½½): 100 Ta cã c¸c b¶n ®å víi c¸c mÊu khung, sau ®ã dïng lÖnh Text ®Ó viÕt to¹ ®é cho c¸ckhung d­íi cña tê b¶n ®å. Quy c¸ch viÕt theo quy ph¹m hiÖn hµnh. 4.Biªn tËp vµ chØnh sö b¶n ®å Qu¸ tr×nh biªn tËp vµ chØnh sö b¶n ®å lµ bíc quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®­îc khi lµm b¶n ®å. Khi biªn tËp lµ chØnh sö ta sÏ lµm viªc víi tõng Layer riªng, b»ng c¸ch ta chØ cho hiÓn thÞ tõng Layer, do vËy viÖc ta ph¶i më hép tho¹i layer kÝch chuét vµo Format ® Layer, råi hiÓn thÞ mét Layer lµm viÖc, cßn c¸c Layer kh¸c th× kh«ng hiÓn thÞ: Trong hép tho¹i ta thÊy chØ cã líp Layer ®­îc hiÓn thÞ lµ cho phÐp ta chØnh söa, h×nh cã mÇu vµng nghÜa lµ Layer ®ang bËt vµ h×nh cã mÇu vµng cho biÕt líp nµy ®ang hiÓn thÞ, h×nh cho phÐp ta chØnh s÷a c¸c ®èi t­îng thuéc Layer Êy. Vµ nÕu , t¾t vµ (®ãng) cã nghÜa lµ Layer ®ang t¾t th× ta kh«ng thÓ chØnh s÷a c¸c ®èi t­îng ®ã ®­îc. C¸ch s÷a ch÷a c¸c thuéc tÝnh: nÕu mét ®èi t­îng nµo ®ã ta muèn thay ®æi nh­ kiÓu ®­êng, mÇu s¾c ta lµm nh­ sau: Dïng chuét tr¸i chän ®èi t­îng cÇn söa, sau ®ã vµo Modify ® Properties, lóc nµy ta sÏ ®æi thuéc tÝnh cña ®èi t­îng b»ng c¸ch chän l¹i c¸c thuéc tÝnh cho ®èi t­îng ®ã. a.C¾t b¶n vÏ NÕu ta muèn c¾t b¶n vÏ theo mét kÝch th­íc nµo ®ã, tr­íc hÕt ta ph¶i ghi file ®ã thµnh mét file kh¸c, råi ta lµm viÖc trªn mét trong hai file ®ã. VÏ khung b¶n ®å cÇn c¾t b»ng c¸c thanh c«ng cô, dïng lÖnh Draw ® Rectang. Sau ®ã ta dïng lÖnh Trim, nhÊn chuét tr¸i vµo khung b¶n ®å cÇn c¾t råi nhÊn chuét ph¶i, sau ®ã nhÊn chuét tr¸i ra ngoµi tê b¶n ®å mµ ta muèn c¾t råi nhÊn phÝm Delete trªn bµn phÝm. b.GhÐp m¶nh b¶n ®å Ch¼ng h¹n ta cã hai m¶nh b¶n ®å §Þa h×nh vµ m¶nh ban ®å ®é cao. Ta më m¶nh b¶n ®å (§Þa h×nh), ta vµo Insert ® Block, cho ta hép tho¹i: NhÊn vµo file vµ chän ®­êng dÉn cña file b¶n ®å cÇn ghÐp vµ l­u ý ph¶i bá dÊu cña « råi Ên OK. 3.In b¶n ®å Më b¶n ®å cÇn in tõ thanh menu cña ch­¬ng tr×nh ta vµo File ® Print, vµo biÓu t­îng hoÆc Ên phÝm t¾t trªn bµn phÝm Ctrl + P. 4.B¶n ®å sau khi hoµn thµnh kÕt luËn Sau thêi gi©n lµm viÖc khÈn tr­¬ng vµ tõ nh­ng kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ lÝ luËn còng nh­ tÝnh to¸n thùc nghiÖm em rót ra mét sè kÕt luËn sau ®©y Softdesk 8.0 lµ phÇn mÒm chuyªn dông ®¸p øng ®­îc yªu cÇu tù ®éng ho¸ trong xö lÝ sè liÖu ®o ®¹c phôc vô cho c«ng t¸c thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh,®Æc biÖt cã hiÖu qu¶ trong viÖc thµnh lËp b×nh ®å vµ thiÕt kÕ qu¶n lÝ c¸c d÷ liÖu.C¸c lÖnh vÏ cña softdesk ®­îc sö dông nh­ c¸c lÖnh cña autocad nªn rÊt ®¬n gi¶n vµ ®· ®­îc sö dông t­¬ng ®èi l©u dµi. Nh­ vËy, kh¶ n¨ng øng dông cña phÇn mÒm softdesk 8.0 trong c«ng t¸c kh¶o s¸t thiÕt kÕ c¸c c«ng tr×nh lµ rÊt lín.ViÖc nghiªn cøu øng dông phÇn mÒm softdesk 8.0 trong c«ng t¸c lËp b×nh ®å sÏ gióp cho ng­êi lµm c«ng t¸c kh¶o s¸t gi¶I quyÕt ®­îc yªu cÇu vµ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. §å ¸n ®­îc hoµn thµnh víi sù cè g¾ng cña b¶n th©n cïng víi sù gióp ®ì cña thÇy c« trong khoa tr¾c ®Þa ,®Æc biÖt lµ sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o T.S §inh C«ng Hoµ. Tuy ®· cè g¾ng nh­ng do tr×nh ®é chuyªn m«n cã h¹n nªn viÖc tr×nh bµy ®å ¸n cña em cßn nhiÒu néi dung ch­a ®Ò cËp vµ gi¶i quyÕt trän vÑn,h¬n n÷a ®©y lµ phÇn mÒm lÇn ®Çu tiªn ®­îc lµm quen nªn còng kh«ng t¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt,rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña thÇy c« vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Môc lôc Trang Ch­¬ng I: giíi thiÖu vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh 2 I.1. Kh¸i qu¸t vÒ b¶n ®å ®Þa h×nh. 2 I.2. C¬ së to¸n häc cña b¶n ®å ®Þa h×nh 3 I.3. Néi dung vµ ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®Þa h×nh 6 I.4. C¸c ph­¬ng ph¸p thµnh lËp b¶n ®å 11 Ch­¬ng II:giíi thiÖu vÒ m¸y GTS-230N 13 II.1.Tªn gäi c¸c bé phËn vµ chøc n¨ng 13 II.2. ChuÈn bÞ ®o 19 II.3. Xö lÝ d÷ liÖu 29 CH¦¥NG III :GIíI THIÖU TæNG QUAN PHÇN MÒM SOfTDESk.8 33 III.1. Giíi thiÖu tæng quan vÒ phÇn mÒm softdesk.8 33 III.2. C¬ së d÷ liÖu trong phÇn mÒm softdesk.8 vµ vai trß trong c«ng t¸c qu¶n lÝ dù ¸n c«ng tr×nh 40 Ch­¬ng IV:øng dông modul softdesk dtm ®Ó thµnh lËp m« h×nh sè vµ ch¹y ®­êng b×nh ®é 44 I . øng dông modul softdesk DTM ®Ó thµnh lËp m« h×nh sè 44 II. Thµnh lËp m« h×nh sè DTM 45 III . VÏ, chØnh söa vµ biªn tËp b¶n ®å 54