Đề tài Thị trường chứng khoán Trung Quốc và Bài học cho sự phát triển và hội nhập thị trường chứng khoán Việt Nam

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o Tr­êng ®¹i häc ngo¹i th­¬ng Khoa kinh tÕ ngo¹i th­¬ng Khãa luËn tèt nghiÖp ®Ò tµi thÞ tr­êng chøng kho¸n trung quèc vµ bµi häc ®èi víi sù ph¸t triÓn vµ héi nhËp cña thÞ tr­êng chøng kho¸n viÖt nam Ng­êi viÕt : V­¬ng V©n Anh Líp : Anh 8 - K38 - Hµ Néi Gi¸o viªn h­íng dÉn : Th¹c sü §Æng ThÞ Nhµn lêi më ®Çu Chøng kho¸n Trung Quèc ®ang thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Mét nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng víi tèc ®é cao bËc nhÊt thÕ giíi. Mét ®Êt n­íc chuÈn bÞ tæ chøc ThÕ vËn héi Olympic 2008. Sù gia nhËp vµo Tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO më ra v« sè c¬ héi trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cho quèc gia nµy. §ã ch­a ph¶i lµ nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh khiÕn ng­êi ta dù ®o¸n Trung Quèc sÏ trë thµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n lín thø hai cña Ch©u ¸ sau NhËt B¶n. Trong thêi gian gÇn ®©y, ChÝnh phñ vµ Uû ban chøng kho¸n Trung Quèc ®ang thùc hiÖn hµng lo¹t c¶i c¸ch cã ý nghÜa quan träng nh»m ph¸t triÓn thÞ tr­êng lªn tÇm vãc míi vµ héi nhËp víi thÕ giíi. Víi 13 n¨m tån t¹i, kÓ tõ khi hai Së giao dÞch chøng kho¸n chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng, thÞ tr­êng nµy mang nh÷ng nÐt ®Æc tr­ng riªng vµ ®Ó l¹i nh÷ng bµi häc quý gi¸ riªng. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam cã nhiÒu ®iÓm t­¬ng ®ång víi thÞ tr­êng cña Trung Quèc. Víi ba n¨m tån t¹i, chóng ta vÉn trong qu¸ tr×nh t×m kiÕm nh÷ng h­íng ®i phï hîp. Do ®ã, nh÷ng bµi häc tõ thÞ tr­êng chøng kho¸n Trung Quèc cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong hoµn c¶nh hiÖn nay. §ã lµ lý do t¸c gi¶ chän ®Ò tµi ThÞ tr­êng chøng kho¸n Trung Quèc vµ Bµi häc cho sù ph¸t triÓn vµ héi nhËp thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. Víi kho¸ luËn nµy, t¸c gi¶ hy väng, th«ng qua viÖc nghiªn cøu nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ cña thÞ tr­êng chøng kho¸n Trung Quèc, ®Æc biÖt lµ trong c«ng t¸c qu¶n lý cña ChÝnh phñ vµ Uû ban chøng kho¸n Trung Quèc, rót ra nh÷ng bµi häc bæ Ých cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. Ph­¬ng ph¸p chñ yÕu cña kho¸ luËn lµ nghiªn cøu, ph©n tÝch, tæng hîp c¸c tµi liÖu vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n Trung Quèc vµ ViÖt Nam còng nh­ cña mét sè quèc gia kh¸c trªn thÕ giíi, so s¸nh vµ rót ra kÕt luËn. Bè côc khãa luËn gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n Ch­¬ng 2: ThÞ tr­êng chøng kho¸n Trung Quèc Ch­¬ng 3: ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam vµ bµi häc cho sù ph¸t triÓn vµ héi nhËp nh×n tõ kinh nghiÖm cña Trung Quèc. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, t«i ®· nhËn ®­îc sù gióp ®ì vµ chØ b¶o tËn t×nh cña gi¸o viªn h­íng dÉn, Th¹c sü §Æng ThÞ Nhµn. Do n¨ng lùc cña ng­êi viÕt cßn h¹n chÕ, bµi kho¸ luËn kh«ng thÓ tr¸nh khái nhiÒu thiÕu sãt. RÊt mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o tËn t×nh cña thÇy c« vµ sù gãp ý cña b¹n ®äc. môc lôc Néi dung Trang Lêi më ®Çu Môc lôc Ch­¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ThÞ tr­êng chøng kho¸n 1 I.B¶n chÊt vµ chøc n¨ng cña ThÞ tr­êng chøng kho¸n 1 1.LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n 1 2.B¶n chÊt cña thÞ tr­êng chøng kho¸n 3 3.Chøc n¨ng vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n 4 II.C¬ cÊu cña thÞ tr­êng chøng kho¸n 7 1.Ph©n lo¹i thÞ tr­êng chøng kho¸n theo ph­¬ng thøc giao dÞch 7 2.Ph©n lo¹i thÞ tr­êng chøng kho¸n theo c«ng cô l­u th«ng 9 3.Ph©n lo¹i thÞ tr­êng chøng kho¸n theo tÝnh chÊt l­u ký 9 III.C«ng cô l­u th«ng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n 10 1.Cæ phiÕu 11 2.Tr¸i phiÕu 15 3.C¸c chøng tõ cã nguån gèc chøng kho¸n 17 IV.C¸c chñ thÓ tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n 19 1.Chñ thÓ ph¸t hµnh 2.Chñ thÓ ®Çu t­ 3.Chñ thÓ trung gian 4.Ng­êi qu¶n lý, gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng 5.C¸c chñ thÓ kh¸c V.Vai trß cña thÞ tr­êng chøng kho¸n trong nÒn kinh tÕ quèc d©n 21 Ch­¬ng 2: ThÞ tr­êng chøng kho¸n Trung Quèc 25 I.Tæng quan vÒ lÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña TTCK Trung Quèc 25 1.Sù ra ®êi cña thÞ tr­êng chøng kho¸n Trung Quèc 25 2.C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n Trung Quèc 27 3.Vµi nÐt s¬ qua vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n Trung Quèc 28 3.1.CÊu tróc TTCK Trung Quèc 3.2.Hµng ho¸ trªn TTCK Trung Quèc 3.3.C«ng ty niªm yÕt trªn TTCK Trung Quèc 3.4.C«ng ty chøng kho¸n trªn TTCK Trung Quèc 3.5.Nhµ ®Çu t­ trªn TTCK Trung Quèc 3.6.HÖ thèng luËt ®iÒu chØnh vµ c¬ quan qu¶n lý II.§¸nh gi¸ ThÞ tr­êng chøng kho¸n Trung Quèc 36 1.Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc 36 2.Nh÷ng mÆt tån t¹i 37 2.1.BiÓu hiÖn cña c¸c mÆt tån t¹i 37 2.1.1.ChØ sè chøng kho¸n biÕn ®éng bÊt th­êng 37 2.1.2.Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng míi næi ®iÓn h×nh 41 a.CÊu tróc d¹ng nãn 41 b.Chøng kho¸n nhá ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n chøng kho¸n lín 44 c.TÝnh chÊt ®Çu c¬ 45 d.Nhµ ®Çu t­ c¸ nh©n chiÕm ®a sè 46 e.Më réng thÞ tr­êng vÒ mÆt l­îng 47 2.2.Nguyªn nh©n c¸c mÆt tån t¹i 48 2.2.1.Nguyªn nh©n tõ c«ng t¸c qu¶n lý vÜ m« 48 a.Sù ph©n biÖt c¸c lo¹i chøng kho¸n b.CÊu tróc TTCK Trung Quèc lµ trë ng¹i lín cho sù ph¸t triÓn c.Quy ®Þnh vÒ cæ phiÕu kh«ng ®­îc phÐp giao dÞch d.H¹n chÕ ®èi víi nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc vµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi 2.2.2.Nguyªn nh©n tõ phÝa c«ng ty niªm yÕt 51 a.Giíi thiÖu hÖ sè P/E vµ P/B b.HÖ sè P/E vµ P/B cña Trung Quèc c.Nguyªn nh©n hiÖn t­îng hÖ sè P/E cña TTCK Trung Quèc cao 3.Bµi häc rót ra tõ sù ph¸t triÓn vµ héi nhËp cña TTCK Trung Quèc 53 3.1.Bµi häc cho sù ph¸t triÓn TTCK Trung Quèc 53 3.1.1. TTCK cÇn ph¸t triÓn cã chiÒu s©u vµ tõ bªn trong 53 3.1.2.ChÝnh s¸ch l·i suÊt cña ng©n hµng cÇn hç trî tÝch cùc cho TTCK 55 3.1.3. Vai trß cña c¸c chÝnh s¸ch vÜ m«, c«ng t¸c qu¶n lý vµ hÖ thèng luËt 56 3.1.4. C«ng t¸c ®µo t¹o còng cã vai trß quan träng 58 3.2.Bµi häc vÒ vÊn ®Ò më cöa, héi nhËp cña TTCK 59 3.2.1.Héi nhËp TTCK n»m trong héi nhËp kinh tÕ nãi chung 59 3.2.2.ChÝnh s¸ch thu hót vµ ­u ®·i nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi 61 3.2.3.Ph¸t hµnh chøng kho¸n trªn TTCK n­íc ngoµi 63 Ch­¬ng 3: C¸c gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn vµ héi nhËp thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam nh×n tõ kinh nghiÖm cña thÞ tr­êng chøng kho¸n Trung Quèc 65 I.Tæng quan vÒ TTCK ViÖt Nam 65 1.Sù ra ®êi vµ 3 n¨m ho¹t ®éng 65 2.C¬ cÊu tæ chøc vµ thµnh phÇn 67 3.C«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi TTCK 72 II.C¸c mÆt tån t¹i hiÖn nay vµ nguyªn nh©n 75 1.VÒ phÝa cung 75 1.1.Hµng ho¸ kÐm hÊp dÉn vµ c¬ chÕ ph¸t hµnh ch­a hîp lý 1.2.BÊt cËp tõ phÝa c«ng ty chøng kho¸n 1.3.BÊt cËp tõ c«ng t¸c vËn hµnh TTGDCK 1.4.H¹n chÕ trong c«ng t¸c c«ng bè th«ng tin 1.5.BÊt cËp cña hÖ thèng l­u ký chøng kho¸n 2.VÒ phÝa cÇu chøng kho¸n 79 2.1.H¹n chÕ vÒ sè l­îng vµ thµnh phÇn nhµ ®Çu t­ 2.2.Sù suy gi¶m lßng tin trong c«ng chóng ®Çu t­ 3.VÒ vai trß cña chÝnh phñ vµ c¬ quan qu¶n lý 80 3.1.BÊt cËp tõ mét sè chÝnh s¸ch vÜ m« 3.2.Khung ph¸p lý ch­a hoµn chØnh 3.3.C«ng t¸c thanh tra, gi¸m s¸t thÞ tr­êng 3.4.C«ng t¸c x©y dùng c¬ së vËt chÊt h¹ tÇng vµ ®µo t¹o nh©n lùc III.Gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn vµ héi nhËp thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam nh×n tõ kinh nghiÖm cña thÞ tr­êng chøng kho¸n Trung Quèc 83 1.Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam 83 1.1.T¹o m«i tr­êng vÜ m« thuËn lîi 1.2.Hoµn thiÖn khung ph¸p lý 1.3.T¨ng c­êng phèi hîp c¸c Bé, ngµnh 1.4.T¨ng c­êng hµng ho¸ cho thÞ tr­êng 1.5.KÝch cÇu chøng kho¸n 1.6.T¨ng c­êng chÊt l­îng c¸c chñ thÓ trung gian 1.7.Hoµn thiÖn bé m¸y UBCKNN vµ TTGDCK 1.8.C«ng t¸c ®µo t¹o, tuyªn truyÒn 2.Gi¶i ph¸p nh»m héi nhËp TTCK ViÖt Nam 91 2.1.Gi¶i ph¸p t¨ng c­êng thu hót nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi 2.2.Gi¶i ph¸p t¨ng c­êng niªm yÕt trªn TTCK n­íc ngoµi 2.3.T¨ng c­êng quan hÖ hîp t¸c trong lÜnh vùc chøng kho¸n Lêi kÕt luËn Danh môc tµi liÖu tham kh¶o Phô lôc 1: Tæng kÕt vÒ hµng ho¸ trªn TTCK Trung Quèc 1992-2002 Phô lôc 2: Giíi thiÖu 21 c«ng ty niªm yÕt trªn TTCK ViÖt Nam Phô lôc 2: China Indexes Lêi kÕt luËn Víi 13 n¨m tån t¹i, thÞ tr­êng chøng kho¸n Trung Quèc ®· ®Ó l¹i nh÷ng bµi häc quý gi¸ vÒ c¸ch ph©n ®o¹n thÞ tr­êng theo chøng kho¸n, vÒ c¸c chÝnh s¸ch vÜ m« hç trî, vÒ vai trß qu¶n lý cña ChÝnh phñ vµ Uû ban chøng kho¸n, vÒ niªm yÕt chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi..... §ã thùc sù lµ nh÷ng kinh nghiÖm cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn vµ héi nhËp cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam trong hoµn c¶nh hiÖn nay. ThÞ tr­êng chøng kho¸n Trung Quèc ®ang høa hÑn nh÷ng møc t¨ng tr­ëng m¹nh mÏ trong thêi gian tíi, do nh÷ng ®iÒu kiÖn vÜ m« ®Çy thuËn lîi vµ hµng lo¹t nh÷ng c¶i tæ quan träng trong ngµnh. Th¸ng 6 n¨m 2003, mét Ngµy héi chøng kho¸n ë ViÖt Nam ®­îc tæ chøc víi sù tham gia cña ®«ng ®¶o c¸c thµnh viªn cña thÞ tr­êng vµ c¸c nhµ ®Çu t­ ¶o. Ngµy héi nµy cho thÊy mét triÓn väng míi cho sù ph¸t triÓn vµ héi nhËp cña thÞ tr­êng chøng kho¸n n­íc ta. Víi bµi kho¸ luËn nµy, t«i mong gãp ®­îc mét tiÕng nãi chung vµo niÒm hy väng ®ã cña c¸c nhµ ®Çu t­ vµ c¸c chñ thÓ kh¸c cu¶ thÞ tr­êng. Xin ®­îc c¶m ¬n Th¹c sü §Æng ThÞ Nhµn v× sù chØ d¹y, h­íng dÉn tËn t×nh cña c« ®èi víi bµi luËn v¨n. Em còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù d¹y dç cña c¸c thÇy c« trong tr­êng ®· cho em kiÕn thøc vµ niÒm say mª nghiªn cøu c¸c ®Ò tµi khoa häc nµy. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh ThÞ tr­êng chøng kho¸n- GS- NG¦T §inh Xu©n Tr×nh- Tr­êng §¹i häc Ngo¹i th­¬ng – Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc 1999 Gi¸o tr×nh ThÞ tr­êng chøng kho¸n- Häc viÖn Ng©n hµng- Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª 2001 China Stock Market in a Global Pespective- Research Report by Sheldon Gao, PhD. Senior Director, Dow Jones Indexes 609-520-4114 September 2002 China’s Stock Market: Development and Prospects by Li Ting- Master of Economics and Public Policy- KDI School of Public Policy and Management- 2000 Overseas Listing of Chinese Companies- A study Focusing on Listing on the London Stock Exchange for Chinese Companies- Zhang Yi- Master Thesis No 2002:55- Accounting and Finance- Goteborg University China’s Securities Market www.oecd.org/dataoecd/5/32/18469881.pdf Accelerate the Development of Securities industry, Promote the Construction of Shanghai as an International Financial Centre www.chinamoney.com.cn/content/online2002/english/ca/1046.htm 12/4/2003 Internationalization of Securities Market After China’s WTO Accession – Pei Changhong, Qui Weili- China&World Economy Number 4 2002 Overseas Listings by Chinese Firms Open the Door to Foreign Stock Exchanges – Asia Pacific Bulletin- Weekly analysis of breaking issues in Asia Pacific- September 26, 2003 Review of China Securities Market in 2001 and Prospect for 2002 www.chinamoney.com.cn/content/online2002/english/ca/454.htm China’s Stock Market to let in foreign firms www.news.bbc.uk/1/hi/business/1433474.stm 12.China’s stock market plunges – FinanceAsia.com www.financeasia.com/articles/42D188EB-4E62-4D3E-AE1CCF2ADD324389.cfm 13.Sorting out China’s stock market www.chinadaily.com.cn/en/doc/2003-09/27/content_267968.htm 14.Economic Forum: Latest Development in China’s Stock Market www.tdctrade.com/econforum/sc/sc010802.htm 15.World Bank Report: China’s Stock Market Promising www.china.org.cn/english/DO-e/20297.htm 16.China’s Stock Market to become largest in Asia by 2010 www.fpeng.peopledaily.com.cn/english/200101/18/eng20010118_60843.html 17.The Truth About China’s Stock Market- CFO.com www.cfo.com/article/1,5309,5495%7C%7CA%7C695%7C2,00.html 18. ‘It Will Be Clear for China’s Stock Market after Rain Storm www.english.peopledaily.com.cn/200203/04/eng20020304_91368.shtml 19.China’s Stock Market www.wsrmag.com/html/premier/china.html 20.China’s Stock Market Reforms www.cynerhaven.com/globalinvesting/chinastockmarketreforms.html 21.China’s Stock Market: Eight Myths and Some Reasons to be..... www.ciaonet.org/wps/grs02/grs02.html 22.Have you ever bought new shres from China’s Stock Market? www.cuhk.edu.hk/rtao/research/rhl/stock.htm 23.China’s Pension Funds to Enter Stock Market www.hartford-hwp.com/archives/55/185.html 24.Foreign insurances allowed increasing their investment in China’s Stock Market www.chamber.org/hk/info/daily_business_news/china/chi00082201.asp 25.China’s Shenzen Still hope for Second Stock Mkt Board www.asia.news.yahoo.com/031127/5/18iyk.html 26.China’s Securities Market Ranks Third in Asia www.english.peopledaily.com.cn/200104/20/eng20010420_68164.html 27.China’s Securities Market to Gradually Open Wider: CSRC Chairman www.english.peopledaily.com.cn/200211/22/eng20021122_107273.shtml 28.Foreign Firms Admitted into China’s Securities Market www.ce.cei.gov.cn/enew/new_h1/n200heh6.htm 29.Internationalization of Securities Market After China’s WTO.... www.iwep.org.cn/wec/english/articles/2002_04/2002-4-peichanghong.pdf 30. Foreign Firms Admitted into China’s Securities Market www.english/peopledaily.com.cn/200305/27/eng20030527_117254.shtml 31.T¹p chÝ §Çu t­ chøng kho¸n Sè 176 ngµy 21/4/2003 Sè 196 ngµy 8/9/2003 32.T¹p chÝ Chøng kho¸n ViÖt Nam Sè Th¸ng 6 n¨m 2003 Sè Th¸ng 7 n¨m 2003 Sè Th¸ng 8 n¨m 2003 Sè Th¸ng 4 n¨m 2003 33.T¹p chÝ Tµi chÝnh Sè 6 (464) n¨m 2003 Sè 4 (462) n¨m 2003 34.T¹p chÝ ThÞ tr­êng Tµi chÝnh TiÒn tÖ Sè 12 (138) ngµy 15/6/2003 Sè 17 (143) ngµy 1/9/2003 35.Chøng kho¸n Trung Quèc hÊp dÉn nhµ ®Çu t­ NhËt B¶n- VASC 16/03/2002- 15h45 36.Chøng kho¸n Trung Quèc: Lµn sãng mua cæ phiÕu vµ nh÷ng rñi ro- VASC/TBQT, 05/07/2001-17h45 37.Trung Quèc më cöa thÞ tr­êng chøng kho¸n lo¹i A- VASC Orient, 02/12/2002- 14h00