Đề tài Thị trường tái bảo hiểm lý luận và thực tiễn ở Việt Nam

, c¸c c«ng ty BH &TBH thùc chÊt lµ c¸c trung gian tµi chÝnh. + ChØ tån t¹i khi thÞ tr­êng B¶o HiÓm tån t¹i. + Trªn thÞ tr­êng TBH kh«ng xuÊt hiÖn ng­êi ®­îc b¶o hiÓm, mäi tho¶ thuËn, trao ®æi chØ liªn quan ®Õn c«ng ty nh­îng vµ nhËn TBH. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ ë ®Æc ®iÓm khi cã rñi ro x¶y ra ngay c¶ khhi nhµ TBH kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô båi th­êng cho c«ng ty nh­îng, c«ng ty nh­îng vÉn ph¶i båi th­êng ®Çy ®ñ cho kh¸ch hµng. - So s¸nh thÞ tr­êng TBH víi c¸c thÞ tr­êng kh¸c: Ngoµi c¸c ®iÓm gièng nhau lµ cïng chÞu t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ, ph¸p luËt nhµ n­íc, môc ®Ých kinh doanh cña c¸c nhµ kinh doanh trªn thÞ tr­êng lµ lîi nhuËn, thÞ tr­êng TBH kh¸c víi c¸c lo¹i thÞ tr­êng kh¸c ë chç: ThÞ tr­êng TBH ThÞ tr­êng kh¸c - Chu kú kinh doanh ng­îc - Lµ qu¸ tr×nh ph©n phèi l¹i thu nhËp gi÷a c¸c c«ng ty b¶o hiÓm. - Cã mèi quan hÖ kh«ng thÓ t¸ch rêi víi thÞ tr­êng B¶o HiÓm. - Chu kú kinh doanh th«ng th­êng - ThÓ hiÖn mèi quan hÖ cña qu¸ l­u th«ng, tøc lµ qu¸ tr×nh chuyÓn thÓ tõ tiÒn tÖ thµnh hµng ho¸ vµ ng­îc l¹i - Cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi trªn thÞ tr­êng vÒ sù tån t¹i. 3. C¸c thµnh phÇn trªn thÞ tr­êng TBH. ThÞ tr­êng TBH cã lÞch sö ph¸t triÓn cïng víi sù ph¸t triÓn cña TBH vµ thÞ tr­êng B¶o HiÓm. Thêi kú ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña thÞ tr­êng TBH lµ trong thÕ kû XX, nhÊt lµ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø II. §øng ®Çu lµ thÞ tr­êng TBH Anh sau ®ã lµ c¸c thÞ tr­êng TBH §øc, NhËt, Mü…§Õn nay thÞ tr­êng TBH ®· tån t¹i trë thµnh mét thÞ tr­êng s«i ®éng cïng víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ kh¸c. C¸c thµnh viªn trªn thÞ tr­êng TBH cã thÓ ®­îc ph©n chia thµnh:C«ng ty nh­îng; Nhµ TBH; C¸c h·ng m«i giíi Nh­ng thùc tÕ cã nh÷ng c«ng ty võa lµ nhµ nhËn TBH, võa nh­îng TBH, thËm chÝ kiªm c¶ ho¹t ®éng m«i giíi, nªn c¸ch ph©n chia sau tá ra hiÖu qu¶ h¬n: - Nh÷ng ng­êi mua TBH: + C«ng ty b¶o hiÓm gèc: lµ nh÷ng c«ng ty b¶o hiÓm b×nh th­êng, chuyªn giao dÞch víi c«ng chóng víi t­ c¸ch lµ ng­êi b¸n c¸c dÞch vô b¶o hiÓm, mua TBH v× c¸c lý do ®· ®Ò cËp trong phÇn t¸c dông cña TBH. + C«ng ty b¶o hiÓm chuyªn ngµnh: lµ c«ng ty con cña c¸c c«ng ty s¶n xuÊt hoÆc kinh doanh dÞch vô kh¸c mµ kh«ng ph¶i lµ c«ng ty kinh doanh b¶o hiÓm ®­îc thµnh lËp víi môc ®Ých tù b¶o hiÓm cho rñi ro cña c«ng ty mÑ. Nh÷ng c«ng ty TBH chuyªn ngµnh th­êng TBH phÇn lín c¸c rñi ro. + C«ng ty TBH chuyªn nghiÖp: lµ c¸c c«ng ty chuyªn nhËn TBH, song l¹i mua l¹i dÞch vô TBH tõ c¸c c«ng ty TBH kh¸c ®Ó tr¸nh khái tæn thÊt cã thÓ x¶y ra trong kinh doanh, ®Æc biÖt khi nhËn TBH víi sè tiÒn TBH lín vµ rñi ro dÔ x¶y ra tæn thÊt. + C¸c nghiÖp ®oµn b¶o hiÓm: lµ c¸c tæ chøc ®­îc thµnh lËp bëi c¸c thµnh viªn, c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm v« h¹n ®èi víi nhau. Trªn thÕ giíi hiÖn nay chØ tån t¹i nghiÖp ®oµn b¶o hiÓm duy nhÊt lµ Lloyd’s ë London. - Nh÷ng c«ng ty b¸n TBH: + C«ng ty TBH chuyªn nghiÖp: Th«ng th­êng lµ c¸c c«ng ty quèc tÕ lín, kinh doanh TBH ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, chØ chuyÕn tiÕn hµnh nghiÖp vô TBH mµ kh«ng khai th¸c b¶o hiÓm gèc. C«ng ty TBH chuyªn nghiÖp võa cã thÓ lµ ng­êi mua, võa cã thÓ lµ ng­êi b¸n TBH trªn thÞ tr­êng th«ng qua ho¹t ®éng nhËn TBH sau ®ã nh­îng t¸i l¹i cho c«ng ty kh¸c. + C«ng ty b¶o hiÓm gèc hay cßn gäi lµ c«ng ty TBH hay B¶o HiÓm kh«ng chuyªn: lµ c«ng ty thùc hiÖn c¶ hai nghiÖp vô b¸n b¶o hiÓm vµ b¸n TBH. + C«ng ty b¶o hiÓm chuyªn ngµnh: c¸c c«ng ty b¶o hiÓm chuyªn ngµnh còng cã thÓ kinh doanh tõ nguån kh¸c ngoµi c«ng ty mÑ gäi lµ khai th¸c dÞch vô tõ bªn thø ba. Hä còng cã thÓ lµ ng­êi mua vµ ng­êi b¸n TBH. + NghiÖp ®oµn Lloyd’s: võa lµ ng­êi mua, võa lµ ng­êi b¸n TBH. - C¸c trung gian TBH : + C¸c c«ng ty m«i giíi TBH: Lµ c¸c c«ng ty ho¹t ®éng ®éc lËp nh»m thiÕt lËp c¸c quan hÖ hîp ®ång gi÷a c«ng ty nh­îng vµ c«ng ty nhËn TBH. + C«ng ty qu¶n lý: ë n­íc ta thÞ tr­êng TBH ch­a ph¸t triÓn ®ñ ®Ó xuÊt hiÖn lo¹i h×nh trung gian nµy song ë c¸c n­íc cã thÞ tr­êng TBH ph¸t triÓn dÞch vô trung gian nµy ®· ph¸t triÓn kh¸ m¹nh. §ã lµ c¸c c«ng ty chuyªn mêi chµo c¸c dÞch vô qu¶n lý cho c¸c c«ng ty chuyªn ngµnh. 4. C¸c ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng TBH * Ho¹t ®éng thuéc vÒ kü thuËt nghiÖp vô TBH : C¸c c«ng ty nhËn vµ nh­îng TBH cã thÓ th«ng qua m«i giíi hay trùc tiÕp t×m kiÕm ®èi t¸c ®Ó ký kÕt hîp ®ång TBH. Dï d­íi h×nh thøc nµo th× ®Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cuèi cïng th× c¶ hai bªn tham gia ®Òu ph¶i tr¶i qua rÊt nhiÒu kh©u, b¾t ®Çu tõ viÖc c¸c c«ng ty ®­a th«ng tin ra thÞ tr­êng ®Ó mêi chµo, t×m kiÕm th«ng tin vÒ c¸c ®èi t­îng cã thÓ lµ c¸c ®èi t¸c hay ®èi thñ c¹nh tranh trong t­¬ng lai. §Õn b­íc tiÕp theo lµ tiÕp xóc, lùa chän ®èi t¸c phï hîp vµ ®µm ph¸n c¸c ®iÒu kiÖn hîp ®ång ®Ó ®i ®Õn thèng nhÊt, hoµn tÊt c¸c thñ tôc ký kÕt hîp ®ång. Khi ®ã c«ng ty nh­îng ph¶i chuyÓn giao phÝ TBH cho nhµ TBH, ®ång thêi nhËn l¹i phÇn hoa hång nh­îng t¸i. NÕu ký kÕt th«ng qua m«i giíi hai bªn ph¶i hoµn tÊt c¸c kho¶n hoa hång m«i giíi cho bªn m«i giíi. Trong suèt qu¸ tr×nh hîp ®ång TBH cã hiÖu lùc, c¸c bªn ph¶i th«ng tin cho nhau nÒu cã thay ®æi vµ vÒ c¸c kho¶n chi tr¶ båi th­êng ®Ó thùc hiÖn ®óng néi dung hîp ®ång. * Ho¹t ®éng ®Çu t­: - §Çu t­ t¹o ra lîi nhuËn nhiÒu nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp BH&TBH, v× vËy ho¹t ®éng ®Çu t­ ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng ­îc ­u tiªn hµng ®Çu trªn thÞ tr­êng TBH, ngoµi ra cßn v× c¸c lý do sau: + §Çu t­ t¹o ra lîi nhuËn cho doanh nghiÖp BH, TBH gióp ph¸t triÓn quü tµi chÝnh. + ¶nh h­ëng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty v× ®Çu t­ cã l·i gióp doanh nghiÖp TBH t¨ng tû lÖ thñ tôc phÝ tr¶ cho c«ng ty nh­îng, t¨ng tÝnh c¹nh tranh ®Æc biÖt cã ý nghÜa trong ®iÒu kiÖn canh tranh gay g¾t cña thÞ tr­êng TBH hiÖn nay. + Gióp doanh nghiÖp TBH bï ®¾p sù mÊt gi¸ cña ®ång tiÒn tr­íc rñi ro l¹m ph¸t + §èi víi x· héi ®Çu t­ cã t¸c dông huy ®éng vèn cho nÒn kinh tÕ, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, t¨ng thu ng©n s¸ch nhµ n­íc. - C¸c h×nh thøc ®Çu t­: + Cho vay cã thÕ chÊp + §Çu t­ chøng kho¸n: cæ phiÕu, tr¸i phiÕu + §Çu t­ bÊt ®éng s¶n: rñi ro cao, tÝnh thanh kho¶n thÊp nh­ng cã gi¸ trÞ æn ®Þnh + Gãp vèn liªn doanh: l·i t­¬ng ®èi cao nh­ng kh«ng ch¾c ch¾n vÒ hiÖu qu¶ + Giö tiÕt kiÖm t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông: l·i suÊt thÊp nh­ng an toµn + Mua c«ng tr¸i - C¸c h×nh thøc tæ chøc ®Çu t­: + Phßng ®Çu t­ trùc thuéc c«ng ty, th­êng ¸p dông ë c«ng ty TBH vµ BH nhá + Thµnh lËp tæ chøc ®Çu t­ ®éc lËp: c«ng ty ®Çu t­ hay quü ®Çu t­ do c«ng ty TBH hay BH së h÷u toµn bé hay n¾m cæ phÇn chi phèi. + Mua cæ phÇn ë møc kh«ng chi phèi c¸c tæ chøc ®Çu t­ kh¸c. * Ho¹t ®éng m«i giíi cña c¸c c«ng ty m«i giíi TBH: Ngµy nay m«i giíi ®ãng vai trß kh¸ quan träng trong viÖc thóc ®Èy thÞ tr­êng BH&TBH ph¸t triÓn v× ho¹t ®éng m«i giíi gióp c¸c c«ng ty cã nhu cÇu nhËn vµ nh­îng TBH cã ®­îc c¸c th«ng tin vÒ nhau mét c¸ch nhanh chãng, cã ®¶m b¶o ®Ó tiÕn hµnh hîp t¸c. Qua ®ã gióp ho¹t ®éng kinh doanh ë c¸c c«ng ty BH&TBH th«ng suèt, rót ng¾n chu kú kinh doanh ®Ó quay vßng vèn. C¸c ho¹t ®éng cña h·ng m«i giíi trªn thÞ tr­êng TBH bao gåm: + T×m kiÕm, ph©n tÝch th«ng tin vÒ c¸c c«ng ty BH& TBH, nhu cÇu mua, b¸n TBH cña hä, cung cÇu TBH, c¸ch thøc tæ chøc vµ tû lÖ hoa hång m«i giíi cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. + Tæ chøc qu¶ng c¸o, khai th¸c b¸n vµ mua dÞch vô TBH, khai th¸c hîp ®ång TBH. + Ph©n chia rñi ro: ®©y lµ nhiÖm vô ®Æc tr­ng cña h·ng m«i giíi, ®Ó cã chiÕn l­îc ph©n t¸n rñi ro phï hîp cho c¸c nhµ TBH. + Tæ chøc ký kÕt hîp ®ång TBH cho hai bªn nhËn vµ nh­îng t¸i th«ng qua dÞch vô m«i giíi cña m×nh. + Theo dâi c¸c bªn thùc hiÖn hîp ®ång: th«ng b¸o tæn thÊt x¶y ra vµ gióp c«ng ty nh­îng ®ßi tiÒn båi th­êng tõ c¸c nhµ TBH. §Ó lµm ®­îc nh÷ng ®iÒu nµy c¸c trung gian m«i giíi TBH ph¶i cã nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ nghiÖp vô TBH vµ c¸c thÞ tr­êng TBH trªn thÕ giíi, còng nh­ c¸c diÔn biÕn trªn ®ã. C¸c h·ng m«i giíi còng sÏ nhËn ®­îc kho¶n hoa hång m«i giíi cho ho¹t ®éng trung gian nµy v× nh÷ng chi phÝ mµ hä bá ra. III. thÞ tr­êng TBH ë viÖt nam. 1.Tæng quan vÒ thÞ tr­êng TBH thÕ giíi vµ ViÖt Nam. * Tæng quan vÒ thÞ tr­êng TBH thÕ giíi: KÓ tõ khi xuÊt hiÖn vµo kho¶ng thÕ kû XIV ®Õn nay thÞ tr­êng TBH thÕ giíi ®· tr¶i qua nhiÒu th¨ng trÇm cïng víi sù ph¸t triÓn th¨ng trÇm cña kinh tÕ, chÝnh trÞ thÕ giíi. Vµ cho ®Õn nay ®· ph¸t triÓn qua c¸c giai ®o¹n sau: - Giai ®o¹n h×nh thµnh: Lµ nh÷ng n¨m ®Çu h×nh thµnh c¸c kü thuËt nghiÖp vô TBH ë c¸c lÜnh vùc b¶o hiÓm kh¸c nhau. Trong giai ®o¹n nµy lóc ®Çu ho¹t ®éng TBH chØ h¹n chÕ trong lÜnh vùc chuyªn trë hµng ho¸ trªn biÓn sau ®ã nhiÒu n¨m míi cã ®­îc sù ph¸t triÓn ®a d¹ng c¸c nghiÖp vô TBH trong mäi lÜnh vùc nh­ ngµy nay. - Giai ®o¹n ph¸t triÓn tr× trÖ: vµo kho¶ng nh÷ng n¨m tr­íc vµ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø II, trong kho¶ng thêi giai nµy thÞ tr­êng TBH nãi riªng, BH nãi chung bÞ t¸c ®éng m¹nh bëi chiÕn tranh thÕ giíi, mäi ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng nµy d­êng nh­ ngõng ho¹t ®éng. - Giai ®o¹n ph¸t triÓn, tõ sau chiÕn tranh ®Õn nay: Giai ®o¹n nµy kh«ng ph¶i lµ qu¸ dµi so víi lÞch sö tån t¹i cña TBH nh­ng lµ thêi kú ph¸t triÓn rùc rì vµ còng lµ thêi kú ng­êi quan t©m ®Õn thÞ tr­êng nµy ®­îc chøng kiÕn nhiÒu biÕn ®éng lín nhÊt. Më ®Çu lµ sù kh«i phôc c¸c c«ng ty TBH chuyªn nghiÖp cò vµ sù xuÊt hiÖn hÖ thèng c¸c c«ng ty TBH chuyªn nghiÖp kh¸c ë c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa vµ c¸c n­íc chËm ph¸t triÓn míi giµnh ®­îc ®éc lËp. Trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn sù ph¸t triÓn m¹nh cña c¸c thÞ tr­êng TBH hµng ®Çu thÕ giíi lµ Anh, NhËt, Mü, §øc…®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng London vµ tËp ®oµn b¶o hiÓm Lloyd’s ë Anh quèc. C¸c nhµ kinh tÕ b¶o hiÓm thÕ giíi ®· kh¼ng ®Þnh: “ Kh«ng cã mét thµnh phè nµo trªn thÕ giíi cã mét thÞ tr­êng b¶o hiÓm vµ TBH nh­ London. London trë thµnh mét kh¸i niÖm mµ bÊt cø ë mét n¬i nµo trªn thÕ giíi khi bµn vÒ b¶o hiÓm vµ TBH ph¶i nghÜ tíi.”.Trong nh÷ng n¨m kÕ tiÕp phôc håi nµy thÞ tr­êng TBH ph¸t triÓn t­¬ng ®èi æn ®Þnh. TiÕp theo ®ã lµ sù tËp trung vèn TBH trªn toµn cÇu vµo kho¶ng tõ n¨m 1995, 1996 cho ®Õn nay. §©y võa lµ kÕt qu¶ ®ßi hái ph¶i h×nh thµnh thÞ tr­êng TBH réng lín trªn ph¹m vi toµn cÇu, võa lµ vÊn ®Ò quan hÖ mËt thiÕt víi c¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ thÞ tr­êng b¶o hiÓm Xung quanh vÊn ®Ò nµy liªn quan ®Õn c¸c lý do kh¸c nhau mµ thÞ tr­êng BH,TBH ®Æt ra: + Sù ph¸t triÓn mÊt c©n ®èi thÞ tr­êng TBH theo khu vùc ®Þa lý do kÕt qu¶ tÊt yÕu ®Ó l¹i cña sù mÊt c©n ®èi trong tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ. §iÒu nµy ®Æt ra nhu cÇu cÇn tiÕp tôc më réng quy m« l·nh thæ trong lÜnh vùc kinh doanh TBH ®Ó cã thÓ thu hót tÊt c¶ c¸c c«ng ty BH vµ TBH ë tÊt c¶ c¸c n­íc, c¸c khu vùc ®Þa lý tham gia ph©n t¸n c¸c rñi ro nhËn b¶o hiÓm toµn cÇu ho¸ c¸c kÕt qu¶ cña thÞ tr­êng BH vµ TBH thÕ giíi. §©y còng lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn nhu cÇu kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt ph¶i t¹o ra thÞ tr­êng BH, TBH toµn cÇu, mµ cßn ph¶i b¾t tay x©y dùng c¸c c¬ së thiÕt yÕu cho qu¸ tr×nh nµy, ®Æc biÖt lµ c¬ sá h¹ tÇng t­¬ng øng. + Sù ph¸t triÓn c¸c ph­¬ng h­íng míi trong lÜnh vùc TBH nh­ b¶o hiÓm con ng­êi, b¶o hiÓm y tª, b¶o hiÓm tÝn dông, b¶o hiÓm rñi ro chÝnh trÞ,v.v…, b»ng c¸ch mua, thuª c¸c chuyªn gia TBH am hiÓu s©u s¾c c¸c lo¹i ho¹t ®éng dÞch vô nµy. + Yªu cÇu hoµn thiÖn c¬ së phôc vô c¸c dÞch vô b¶o hiÓm cho kh¸ch hµng, trong ®ã cã dÞch vô th«ng tin, qu¶n lý… + Lý do cuèi cïng ph¶i kÓ ®ªn lµ viÖc cÇn ph¶i ®¶m b¶o tµi chÝnh æn ®Þnh trªn c¬ së tiÕp tôc t­ b¶n ho¸ vèn hiÖn cã vµ tiÕt kiÖm chi tiªu b»ng qu¶n lý chÆt chÏ hiÖu qu¶ h¬n n÷a c¸c doanh nghiÖp TBH. Sù toµn cÇu ho¸ ®ang vµ sÏ ®Æt ra cho c¸c c«ng ty TBH trªn thÕ giíi yªu cÇu ph¶i n©ng cao chÊt l­îng phôc vô, t­ thÕ s½n sµng ®­¬ng ®Çu víi c¹nh tranh. Trë l¹i vÊn ®Ò tËp trung vèn, vèn TBH tiÕp tôc ®­îc tËp trung biÓu hiÖn ë chç : th¸ng 8/1996, c«ng ty Munich Re cña §øc ®· mua h·ng American víi gaias 3,3 tû USD. H·ng Swiss Re ®· mua h·ng Mercantile & General Re cña Anh víi gi¸ 2,7 tû USD, vµ mua h·ng Riasicurazion cña ý víi gi¸ 37,5 triÖu USD. C¸c vô mua b¸n nµy h×nh thµnh nªn c¸c tËp ®oµn TBH khæng lå, cã kh¶ n¨ng x©m nhËp vµo thÞ tr­êng ë nhiÒu n­íc vÝ dô nh­ tËp ®oµn General Cologne Re víi c¸c chi nh¸nh ho¹t ®éng ë nhiÒu n­íc kh¸c nhau. NÕu nh­ n¨m 1987 thÞ phÇn cña 5 TBH cì lín thÕ giíi chiÕm kho¶ng 36% tæng sè phÝ TBH cña thÕ giíi th× ®Õn n¨m 1997 chiÕm 43%. HiÖn nay 25 c«ng ty TBH lín cña thÕ giíi ®ang kiÓm so¸t 77,6 % thÞ tr­êng b¶o hiÓm thÕ giíi. ( Nguån sè liÖu bµi thÞ tr­êng TBH trong xu thÕ toµn cÇu ho¸- b¸o t¹p chÝ b¶o hiÓm sè 2 n¨m 2004). Sè liÖu nµy chØ ra quy m« c¸c qu¸ tr×nh tËp trung vèn vµ toµn cÇu ho¸ ®ang diÔn ra tÝch cùc trªn thÞ tr­êng BH &TBH. Kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn sù gi¶m sót cña thÞ tr­êng TBH trong 2, 3 n¨m cuèi thÕ kû XX do c¸c yÕu tè nh­ thÞ tr­êng b¶o hiÓm gèc ph¶i ®­¬ng ®Çu víi t×nh tr¹ng c¹nh tranh c¨ng th¼ng vµ gÇn nh­ ®×nh trÖ, do ph¶i båi th­êng nhiÒu cho c¸c rñi ro nhËn t¸i, nhu cÇu vèn lín cho ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin…thÓ hiÖn trong kÕt qu¶ kinh doanh cña c¸c tËp ®oµn TBH lín Munich Re Group, Swiss Re , Employ Re group , … ®Òu cã møc thu nhËp t¨ng kh«ng nhiÒu, thËm chÝ Gerkinh Global Regroup cã thu nhËp tr­íc thuÕ c¶ hai n¨m 1999, 2000 ®Òu ©m. Sang thÕ kû XX t×nh h×nh TBH vÉn ch­a cã nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ dÊu hiÖu tÝch cùc cho viÖc phôc håi v÷ng bÒn thÓ hiÖn ë c¸c vÊn ®Ò sau: + T×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi thÕ giíi diÔn biÕn phøc t¹p ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi thÞ tr­êng TBH nh­ sù kiÖn vô khñng bè toµ nhµ th­¬ng m¹i thÕ giíi ngµy 11/9/2001®· cã kho¶ng 40 tû USD kÑt l¹i trong quü dù phßng cña c¸c nhµ BH& TBH trªn toµn thÕ giíi, trong t­¬ng lai tr­íc m¾t sè tiÒn nµy kh«ng thÓ ®­îc sö dông d­íi d¹ng kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó nhËn c¸c hîp ®ång TBH míi. Sù kiÖn ®¹i dÞch SARS hoµnh hµnh n¨m 2003…lµm cho c¸c ho¹t ®éng BH gèc, ®Æc biÖt lµ hµng kh«ng vµ b¶o hiÓm du lÞch bÞ ¶nh h­ëng, ¶nh h­ëng ®Õn thÞ tr­êng TBH trong suèt thêi gian dµi. + Sù ph¸ s¶n cña tËp ®oµn TBH lín thÕ giíi Gerlinh Global Re n¨m 2002. + HÖ sè tÝn nhiÖm cña c¸c tËp ®oµn TBH lín theo ®¸nh gi¸ cña tæ chøc Standard & Poor gi¶m thÓ hiÖn trong b¶ng xÕp h¹ng sau: Tªn c¸c c«ng ty TBH Tr­íc 11/9/2001 Ngµy 07/7/2003 1. Berkshine Hathaway 2. GE Frankona Re 3. Munich Re 4. SCOR 5. Swiss Re AAA AAA AAA A+ AAA AAA AA- AA- BBB+ AA+ Thùc tr¹ng hÖ sè tÝn nhiÖm gi¶m cïng víi viÖc c¸c tæ chøc xÕp h¹ng dùa nhiÒu vµo lîi nhuËn kinh doanh ®Ó ®¸nh gi¸ cho thÊy t×nh h×nh thÞ tr­êng TBH vÉn ch­a kh«i phôc, mÆc dï kh«ng lç song møc t¨ng tr­ëng lîi nhuËn thÊp. + Lò lôt ë ch©u ¢u vµ viÖc m« h×nh ho¸ rñi ro lò lôt còng lµ mét khã kh¨n lín ®èi víi c¸c nhµ TBH v× trong vµi n¨m gÇn ®©y, lò lôt ®· g©y tæn thÊt kh«ng nhá cho ngµnh b¶o hiÓm ch©u ¢u, nã ®ßi hái c¸c nhµ BH & TBH cÇn cã nh÷ng c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó x¸c ®Þnh rñi ro vµ c¸ch phßng tr¸nh. + C¸c c«ng ty TBH t¨ng dù phßng båi th­êng cho nh÷ng khiÕu n¹i ®· x¶y ra nh­ng ch­a th«ng b¸o cña nhiÒu n¨m tr­íc. §iÒu nµy kh«ng g©y nhiÒu ng¹c nhiªn cho c¸c nhµ BH, TBH v× thùc tÕ viÖc dù phßng båi th­êng cho nh÷ng khiÕu n¹i cña c¸c n¨m tr­íc vÉn ch­a ®­îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ, nh­ c¸c khiÕu n¹i liªn quan ®Õn ami¨ng hay vô tÊn c«ng khñng bè ngµy 11/9/2001. Nh÷ng vÊn ®Ò trªn lµm cho thÞ tr­êng TBH xuÊt hiÖn c¸c xu h­íng míi: Nhu cÇu TBH t¨ng vµ c¸c c«ng ty nh­îng TBH nªu cao vÊn ®Ò vÒ ®é an toµn tµi chÝnh cña nhµ nhËn TBH. §¸p l¹i c¸c nhµ nhËn TBH muèn ®¶m b¶o r»ng viÖc nhËn TBH cña hä ph¶i mang l¹i lîi nhuËn t­¬ng xøng. §iÒu nµy ®ång nghÜa víi viÖc c¸c nhµ TBH t¨ng phÝ nhËn t¸i v× hä cho r»ng møc ®é rñi ro nhËn t¸i gia t¨ng, vèn mµ c¸c c«ng ty bá ra lín ph¶i ®­îc bï ®¾p b»ng doanh thu lín. Hai ®iÒu kÓ trªn kh«ng cã nghÜa lµ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng TBH gi¶m sót, ng­îc l¹i nã lµm xuÊt hiÖn xu thÕ c¸c c«ng ty nh­îng t¸i muèn rµ so¸t l¹i mèi quan hÖ víi c¸c nhµ TBH hiÖn cã vµ cã thÓ ®Æt quan hÖ víi nh÷ng ®èi t¸c míi. Cßn c¸c c«ng ty TBH chØ chiÕm mét phÇn nhá coi ®ã lµ c¬ héi tèt ®Ó hä gia t¨ng thÞ phÇn cña m×nh. Tøc lµ thÞ tr­êng TBH sÏ cµng diÔn ra gay g¾t h¬n bao giê hÕt. C¸c nhµ BH, TBH tËp trung vµo vÊn ®Ò ®iÒu kiÖn, ®iÒu kho¶n hîp ®ång vµ c¸c hîp ®ång cô thÓ ®Ó thùc hiÖn nguyªn t¾c ®¶m b¶o ®ñ phÝ kü thuËt trong khai th¸c, bëi chÞu søc Ðp cña c¸c sù cè bÊt ngê lu«n cã thÓ diÔn ra trªn thÕ giíi. T¹i héi nghÞ quèc tÕ Baden – Baden n¨m 2003, c¸c nhµ kinh tÕ BH vµ TBH thÕ giíi nhËn ®Þnh nh×n chung mïa t¸i tôc tiÕp sÏ diÔn ra t­¬ng ®èi nhanh chãng chø kh«ng kÐo dµi sang c¸c n¨m kh¸c nh­ c¸c n¨m tr­íc. C¸c nhµ nhËn t¸i còng nh­ c¸c nhµ m«i giíi ®Òu chñ ®éng yªu cÇu cung cÊp th«ng tin sím vµ ®Çy ®ñ ®Ó cã thÓ cã ®­îc nh÷ng ®iÒu kho¶n tèt nhÊt. §Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c ch­¬ng tr×nh TBH tr¸ch nhiÖm, c¸c nhµ TBH yªu cÇu rÊt nhiÒu th«ng tin cô thÓ vÒ c¸c rñi ro nhËn còng nh­ t×nh h×nh tæn thÊt. * Tæng quan vÒ thÞ tr­êng TBH ViÖt Nam. ThÞ tr­êng TBH ViÖt Nam cã lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi nh×n chung, cña ngµnh BH nãi riªng vµ cho ®Õn nay ®· ph¸t triÓn qua ba giai ®o¹n chÝnh: - Giai ®o¹n 1965- 1975: Lµ giai ®o¹n ®éc quyÒn cña B¶o ViÖt víi c¸c chi nh¸nh ë Hµ Néi, Qu¶ng Ninh vµ H¶i Phßng, nh­ng chØ thùc hiÖn ®­îc nghiÖp vô TBH th©n tµu vµ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu vËn chuyÓn b»ng ®­êng biÓn víi c¸c n­íc X· héi chñ nghÜa nh­ Liªn X«, Cuba, vµ Trung Quèc. §©y ®­îc coi lµ giai ®o¹n thö nghiÖm cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ho¹t ®éng BH&TBH . - Giai ®o¹n tõ 1976 – 1994: Trong giai ®o¹n nµy ho¹t ®éng TBH ®· b¾t ®Çu ph¸t triÓn do thÞ tr­êng BH ph¸t triÓn, B¶o ViÖt më réng chi nh¸nh ë c¸c tØnh kh¸c nhau vµ ®· cã quan hÖ hîp t¸c víi thÞ tr­êng London, Ph¸p, §øc song cho ®Õn tr­íc th¸ng 9/1995 (khi VINARE ®­îc thµnh lËp vµ ®i vµo ho¹t ®éng) toµn bé c¸c dÞch vô b¶o hiÓm cã t¸i b¶o hiÓm ®Òu ®­îc TBH ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi mµ tû lÖ gi÷ l¹i thÊp vµ ch­a cã dÞch vô nhËn t¸i tõ n­íc ngoµi v× kh¶ n¨ng nhËn TBH cßn kÐm, kü thuËt nghiÖp vô TBH cßn h¹n chÕ do ch­a ®­îc ®µo t¹o chuyªn s©u t¹i c¸c tr­êng líp. Trong giai ®o¹n nµy nghiÖp vô TBH cña B¶o ViÖt ph¸t triÓn trong ®ã næi lªn 5 nghiÖp vô chÝnh: TBH hµng h¶i theo ph­¬ng thøc v­ît møc båi th­êng, TBH P&I, TBH hµng kh«ng, TBH x©y l¾p theo ph­¬ng thøc TBH møc d«i. - Giai ®o¹n tõ 1995 ®Õn nay: §©y lµ giai ®o¹n b­íc ngoÆt cña thÞ tr­êng TBH ViÖt Nam ®­îc ®¸nh dÊu b»ng sù ra ®êi cña c«ng ty TBH quèc gia VINARE- c«ng ty TBH chuyªn nghiÖp ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam. Cïng víi sù xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn c¸c c«ng ty BH, TBH kh«ng chuyªn kh¸c: c«ng ty b¶o hiÓm thµnh phè HCM B¶o Minh, c«ng ty cæ phÇn b¶o hiÓm Ptrolimex(PJICO), c«ng ty cæ phÇn b¶o hiÓm Nhµ Rång, c«ng ty b¶o hiÓm dÇu khÝ PVIC, c«ng ty liªn doanh b¶o hiÓm quèc tÕ ViÖt Nam(VIA), c«ng ty m«i giíi b¶o hiÓm Aon – Inchibrok, c«ng ty cæ phÇn b­u ®iÖn PTI, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm n­íc ngoµi AIA, Prudential, Groupama, … lµm cho thÞ tr­êng TBH néi ®Þa ®a d¹ng vÒ h×nh thøc vµ tæ chøc tham gia nhê ®ã thÞ tr­êng TBH ViÖt Nam më réng kh¶ n¨ng nhËn t¸i nhu cÇu TBH trong n­íc, vµ t¨ng c­êng c¸c mèi quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ vÒ lÜnh vùc TBH.  * Mèi quan hÖ gi÷a thÞ tr­êng TBH thÕ giíi vµ thÞ tr­êng TBH ViÖt Nam. Do thùc tr¹ng tõ khi ®i vµo ho¹t ®éng kh¶ n¨ng nhËn TBH trong n­íc cßn h¹n hÑp, kh«ng ®ñ ®¸p øng nhu cÇu nh­îng t¸i cña c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm trong n­íc vµ ®èi víi c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm rñi ro cao, sè tiÒn b¶o hiÓm lín, kü thu¹t nghiÖp vô ch­a cã. MÆt kh¸c do ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng TBH cã tÝnh quèc tÕ cao nªn ngay tõ ®Çu thÞ tr­êng TBH ViÖt Nam ®· cã mèi quan hÖ kh¸ g¾n bã víi thÞ tr­êng TBH thÕ giíi. C¸c doanh nghiÖp BH ViÖt Nam ®· cã quan hÖ nhËn vµ nh­îng TBH víi nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi nh­ Liªn X«, Trung Quèc, Anh, Ph¸p, §øc….vµ c¸c tËp ®oµn TBH lín: Lloyd’s, Commercial Union (Anh), SCORRE (Ph¸p), Munich Re (§øc), Swiss Re(Thôy Sü). Tuy nhiªn quy m« thÞ tr­êng TBH cßn nhá bÐ nªn th­êng kh«ng chÞu t¸c ®éng m¹nh bëi c¸c sù kiÖn thay ®æi lín cña thÞ tr­êng TBH thÕ giíi mµ vÉn ho¹t ®éng t­¬ng ®èi æn ®Þnh theo ®Þnh h­íng cña nhµ n­íc. Trong t­¬ng lai cïng víi sù t¨ng c­êng hîp t¸c quèc tÕ, sù ph¸t triÓn lín m¹nh cña thÞ tr­êng BH &TBH trong n­íc, c¸c quan hÖ nµy sÏ cßn ph¸t triÓn, sÏ mang l¹i nhiÒu c¬ héi kinh doanh vµ còng kh«ng Ýt th¸ch thøc cho thÞ tr­êng TBH ViÖt Nam, th× mèi quan hÖ gi÷a hai thÞ tr­êng sÏ cµng chÆt chÏ. 2. C¬ së ph¸p lý cho ho¹t ®éng TBH ë ViÖt Nam. * Tõ khi ®i vµo ho¹t ®éng, kinh doanh TBH ë ViÖt Nam ®· ®­îc thùc hiÖn d­íi quy ®Þnh cña c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt sau: - N§ sè 100/ CP ngµy 18/12/1993 cña ChÝnh phñ vÒ kinh doanh b¶o hiÓm gèc - N§ sè 74/CP ngµy 14/6/1997 cña ChÝnh phñ vÒ söa ®æi bæ sung mét sè quyÕt ®Þnh t¹i N§ sè 100/CP ngµy 18/12/1993. - Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam 30/6/1990. - Bé luËt d©n sù n¨m 1995. - LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam 12/11/1996 vµ c¸c v¨n b¶n bæ sung. - LuËt doanh nghiÖp 12/6/1999. - QuyÕt ®Þnh sè 920/TC/Q§-TCCB ngµy 27-9-1994 cña bé tr­ëng Bé Tµi ChÝnh vÒ viÖc thµnh lËp C«ng ty T¸i b¶o hiÓm Quèc gia ViÖt Nam trùc thuéc Bé Tµi ChÝnh. - Q§ sè 13/4/TC/Q§?TCNH ngµy 21/12/1994 quy ®Þnh vÒ tû lÖ TBH b¾t buéc. §Õn nay kinh doanh TBH chÞu sù ®iÒu chØnh cña c¸c v¨n b¶n hiÖn hµnh cã hiÖu lùc trùc tiÕp sau: - Q§ sè 1235 TC/Q§/TCNH ngµy 9/12/1995 quy ®Þnh vÒ c¸c doanh nghiÖp B¶o HiÓm ViÖt Nam cã tr¸ch nhiÖm TBH b¾t buéc cho VINARE. - Th«ng t­ sè 78/1998/TT-BTC quyÕt ®Þnh vÒ kinh doanh TBH. - NghÞ ®Þnh sè 42/2001/ N§- CP Ngµy 01/8/2001 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt kinh doanh b¶o hiÓm, trong ®ã quy ®Þnh chi tiÕt vÒ ho¹t ®éng TBH ë c¸c ®iÒu 21- ®iÒu 24 môc 3. - NghÞ ®Þnh sè 43/2001/ N§-CP ngµy 01/8/2001 cña ChÝnh phñ qui ®Þnh chÕ ®é tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp b¶o hiÓm vµ doanh nghiÖp m«i giíi b¶o hiÓm. - Th«ng t­ sè 71/2001/TT-BTC ngµy 28/8/2001 vÒ viÖc h­íng dÉn thi hµnh NghÞ ®Þnh sè 42/2001/N§- CP ngµy 01/08/2001. - Th«ng t­ sè 72/2001/TT-BTC ngµy 28/8/2001 cña Bé tµi chÝnh h­íng dÉn thi hµnh N§ sè 43 cña ChÝnh phñ. * Mét sè vÊn ®Ò ph¸p lý c¬ b¶n trong nhËn vµ nh­îng TBH ë c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt hiÖn hµnh trªn: - C¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam cã tr¸ch nhiÖm TBH b¾t buéc cho c«ng ty TBH quèc gia ViÖt Nam mét phÇn tr¸ch nhiÖm thuéc c¸c nghiÖp vô cã ph¸t sinh TBH. - C«ng ty TBH quèc gia ViÖt Nam cã tr¸ch nhiÖm nhËn TBH b¾t buéc tõ c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm gèc tèi thiÓu theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 2 Q§ sè 1235/TC?Q§-TCNH ngµy 09/12/1995. - C¸c nghiÖp vô ¸p dông TBH b¾t buéc theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 22 N§ sè 42/2001 cña ChÝnh phñ ngµy 01/08/2001 gåm: + B¶o hiÓm tµi s¶n vµ b¶o hiÓm thiÖt h¹i + B¶o hiÓm hµng ho¸ vËn chuyÓn ®­êng bé, ®­êng biÓn, ®­êng s«ng vµ ®­êng hµng kh«ng + B¶o hiÓm hµng kh«ng + B¶o hiÓm ch¸y næ +B¶o hiÓm th©n tµu vµ tr¸ch nhiÖm d©n sù cña chñ tµu - Trong tr­êng hîp TBH cho c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm n­íc ngoµi, doanh nghiÖp b¶o hiÓm ph¶i TBH theo tû lÖ 20% tr¸ch nhiÖm cña c¸c hîp ®ång b¶o hiÓm ®· giao kÕt cho VINARE. ViÖc gi¶m tû lÖ TBH b¾t buéc phï hîp víi ®iÒu ­íc quèc tÕ mµ ViÖt Nam ®· ký kÕt hoÆc tham gia. Nh÷ng néi dung ph¸p luËt nªu trªn ®· t¹o ra c¬ së ph¸p lý th«ng suèt cho ho¹t ®éng kinh doanh TBH ë n­íc ta, nhê vËy thÞ tr­êng TBH cã thÓ ph¸t triÓn, ®¹t ®­îc c¸c thµnh tùu nh­ ngµy h«m nay. 3. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thÞ tr­êng TBH ViÖt Nam. 3.1. Ho¹t ®éng cña c«ng ty TBH quèc gia ViÖt Nam VINARE. * Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn: C«ng ty TBH quèc gia ViÖt Nam chÝnh thøc ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 920/TC/Q§-TCCB Ngµy 27-9-1994 cña bé Tµi chÝnh víi tªn giao dÞch quèc tÕ lµ: VIET NAM NATIONAL REINSURANCE COMPANY. Theo quyÕt ®Þnh nµy c«ng ty TBH quèc gia VINARE trùc thuéc Bé Tµi chÝnh, ®­îc tæ chøc theo h×nh thøc doanh nghiÖp nhµ n­íc, h¹ch to¸n ®éc lËp, ®­îc tù chñ vÒ ho¹t ®éng kinh doanh vµ tµi chÝnh, cã con dÊu riªng, ®­îc më tµi kho¶n b»ng tiÒn ViÖt Nam vµ b»ng ngo¹i tÖ t¹i c¸c ng©n hµng theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, thùc hiÖn c¸c nghÜa vô tµi chÝnh ®èi víi ng©n s¸ch nhµ n­íc theo ph¸p luËt hiÖn hµnh. Nguån vèn kinh doanh ban ®Çu cña VINARE do nhµ n­íc cÊp vµ vèn tù bæ sung cña c«ng ty lµ 40 tû ®ång ViÖt Nam. Vµo thêi ®iÓm thÞ tr­êng BH cã chiÒu h­íng ph¸t triÓn nh­ vËy sù ra ®êi vµ ho¹t ®éng cña VINARE lµ mét quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n cña nhµ n­íc ta, gãp phÇn h¹n chÕ dßng ngo¹i tÖ ch¶y ra n­íc ngoµi, t¹o ®­îc vèn cho ®Çu t­ trong n­íc vµ t¹o ra mét thuËn lîi lín cho thÞ tr­êng BH ph¸t triÓn. Cho ®Õn nµy VINARE ®· ho¹t ®éng ®­îc 10 n¨m vµ ®· thùc sù lín m¹nh xøng ®¸ng lµ doanh nghiÖp TBH ®øng ®Çu, víi sè chñ së h÷u vµ kÕt d­ dù phßng nghiÖp vô trªn 405 tû ®ång. Tõ ngµy 10/10/2003 VINARE ®· quyÕt ®Þnh chuyÓn sang h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn víi sè vèn nhµ n­íc chiÕm 56,5%, c¸c cæ ®«ng s¸ng lËp: B¶o ViÖt, B¶o Minh, PVI, PJICO, PIT, UIC… Víi nh÷ng ®iÒu kiÖn hiÖn nay VINARE ®· trë thµnh c«ng ty TBH chuyªn nghiÖp cã vai trß quan träng ®èi víi thÞ tr­êng BH trong n­íc vµ lµ cÇu nèi gi÷a c¸c doanh nghiÖp BH ViÖt Nam víi thÞ tr­êng BH quèc tÕ, ®­a thÞ tr­êng TBH ViÖt Nam ph¸t triÓn s«i ®éng cïng víi sù ph¸t triÓn s«i ®éng thÞ tr­êng TBH thÕ giíi. * Chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña VINARE. - Chøc n¨ng, nhiÖm vô: + Kinh doanh c¸c nghiÖp vô TBH tõ c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ trªn thÕ giíi. + Tham m­u, gióp ®ì vµ t­ vÊn vÒ mÆt kü thuËt BH, TBH cho thÞ tr­êng BH trong n­íc, ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty míi thµnh lËp. + Lµ ®Çu mèi cho viÖc ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cho c¸n bé ngµnh BH + Lµ trung t©m tæng hîp, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ th«ng tin vÒ thÞ tr­êng BH, TBH trong n­íc vµ thÕ giíi, cung cÊp th«ng tin cho c¸c kh¸ch hµng. + §iÒu tiÕt thÞ tr­êng TBH ViÖt Nam b»ng c¸ch nhËn vµ gi÷ l¹i møc TBH phï hîp c¸c dÞch vô cÇn TBH cña c¸c c«ng ty BH víi ®iÒu kiÖn vµ ®iÒu kho¶n tèt nhÊt. + NhËn TBH b¾t buéc tõ c¸c doanh nghiÖp BH gèc theo møc nhËn t¸i b¾t buéc. - QuyÒn h¹n: + Kinh doanh TBH víi c¸c c«ng ty BH, TBH trong n­íc vµ n­íc ngoµi. + NhËn lµm ®¹i lý, m«i giíi vÒ ho¹t ®éng BH vµ TBH cho c¸c tæ chøc BH trong n­íc vµ quèc tÕ. + Liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c tæ chøc kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc trong khu«n khæ ph¸p luËt. + §­îc phÐp vay vèn b»ng tiÒn ViÖt Nam hoÆc ngo¹i tÖ cña c¸c ng©n hµng vµ huy ®éng vèn cña c¸c tæ chøc kinh tÕ kh¸c theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc khi cÇn thiÕt, ®Æc biÖt khi trë thµnh c«ng ty cæ phÇn VINARE ®­îc phÐp huy ®éng vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh cæ phiÕu. + §Çu t­ vèn vµo c¸c lÜnh vùc kinh tÕ vµ h×nh thøc ®Çu t­ hîp ph¸p. + Yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp BH cung cÊp tµi liÖu cã liªn quan ®Õn thu xÕp TBH ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng TBH. + C¸c quyÒn vµ nghÜa vô kh¸c theo ph¸p luËt kinh doanh quy ®Þnh.s * Bé m¸y tæ chøc ho¹t ®éng cña c«ng ty: HiÖn nay khi thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ th× c¬ cÊu bé m¸y tæ chøc cña VINARE ph¶i ®­îc thùc hiÖn theo h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn bao gåm: Héi ®ång cæ ®«ng; Héi ®ång qu¶n trÞ; Chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ; Tæng gi¸m ®èc; Gi¸m ®èc vµ c¸c phã gi¸m ®èc, c¸c nh©n viªn… vÒ bé m¸y ho¹t ®éng kh«ng cã thay ®æi lín, VINARE vÉn thùc hiÖn ho¹t ®éng gåm trô së chÝnh vµ chi nh¸nh ë thµnh phè Hå ChÝ Minh trong c¸c chi nh¸nh l¹i cã c¸c phßng ban riªng: phßng toot chøc tæng hîp, phßng ®Çu t­; phßng qu¶n trÞ; phßng Hµng H¶i; phßng kü thuËt nghiÖp vô; phßng nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng… * KÕt qu¶ ho¹t ®éng nh÷ng n¨m qua cña VINARE - Lµ c«ng ty TBH chuyªn nghiÖp, VINARE chØ chuyªn thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng vÒ nghiÖp vô TBH: nhËn TBH, nh­îng TBH vµ ®Çu t­. Song lµ c«ng ty TBH quèc gia duy nhÊt, VINARE cßn ph¶i ®¶m nhËn nhiÖm vô ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng TBH trong n­íc phï hîp víi c¸c chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh cña Bé tµi chÝnh. §Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh nhËn vµ nh­îng TBH, ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng cho ®Õn nay VINARE ®· tiÕn hµnh triÓn khai c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm, theo c¸c ph­¬ng ph¸p vµ c¸c h×nh thøc kh¸c nhau: + VÒ h×nh thøc TBH VINARE ¸p dông hai lo¹i h×nh TBH b¾t buéc vµ tù nguyÖn. Theo h×nh thøc TBH b¾t buéc, c¸c c«ng ty BH ViÖt Nam tr­íc khi thùc hiÖn TBH ra n­íc ngoµi ph¶i TBH 20% tr¸ch nhiÖm theo hîp ®ång trong ®¬n b¶o hiÓm gèc cho VINARE, ng­îc l¹i VINARE còng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm nhËn TBH mµ kh«ng ®­îc tõ chèi. B»ng viÖc nhËn TBH 20% b¾t buéc nµy VINARE còng ph¶i thùc hiÖn chi tr¶ cho c¸c doanh nghiÖp BH kho¶n hoa hång t­¬ng øng theo tû lÖ hoa hång b¾t buéc theo quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh trong th«ng t­ sè 71/2001/TT-BTC ngµy 28/8/2001. Víi c¸c kho¶n nhËn TBH b¾t buéc nµy mµ VINARE muèn nh­îng t¸i ®i th× ph¶i ­u tiªn nh­îng TBH cho c¸c c¸c doanh nghiÖp BH ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam, råi míi thu xÕp t¸i ra n­íc ngoµi theo ph­¬ng thøc cã hiÖu qu¶ nhÊt. ViÖc ban hµnh quyÕt ®Þnh vÒ TBH b¾t buéc lµ thùc sù cÇn thiÕt ®èi víi thÞ tr­êng BH, TBH n­íc ta ®Æc biÖt trong giai ®o¹n ®Çu míi chØ cã doanh nghiÖp BH duy nhÊt trªn thÞ tr­êng lµ B¶o ViÖt, ho¹t ®éng cña VINARE cßn khã kh¨n, ch­a cã kinh nghiÖm. Tuy nhiªn phÇn TBH b¾t buéc chØ chiÕm 20% ®¬n b¶o hiÓm cã TBH ra n­íc ngoµi, cßn l¹i 80% VINARE ph¶i c¹nh tranh víi n­íc ngoµi ®Ó nhËn TBH. Vµ víi cè g¾ng, nç lùc hÕt m×nh qua thêi gian tæng doanh thu phÝ BH b¾t buéc ®· kh«ng cßn chiÕm phÇn lín trong c¬ cÊu doanh thu cña VINARE. Tæng doanh thu phÝ nhËn TBH tõ n¨m 1995 ®Õn th¸ng 6/2004 ®¹t 3.189 tû VND, trong ®ã phÝ nhËn TBH trªn c¬ së tù nguyÖn vµ nhËn TBH tõ thÞ tr­êng n­íc ngoµi ®¹t 1635 tû VND, chiÕm 51% tæng doanh thu. VÒ TBH tù nguyÖn: Ngoµi phÇn nhËn TBH b¾t buéc VINARE cã thÓ nhËn t¸i tù nguyÖn tõ c¸c c«ng ty BH trong n­íc vµ n­íc ngoµi. ViÖc TBH trªn c¬ së tù nguyÖn thùc sù ®· ph¶n ¸nh sù cè g¾ng phÊn ®Êu cña c«ng ty. Ngay tõ khi ho¹t ®éng VINARE ®· nhËn dÞch vô tõ c¸c thÞ tr­êng thÕ giíi vµ trong khu vùc nh­: NhËt B¶n, Hµn Quèc, Th¸i Lan, Singapo, Trung Quèc. Do vèn cßn nhá, thÞ tr­êng TBH quèc tÕ l¹i hÕt søc c¹nh tranh nªn kÕt qu¶ nhËn TBH tõ thÞ tr­êng quèc tÕ cßn t­¬ng ®èi h¹n chÕ. Tæng doanh thu phÝ nhËn TBH tõ thÞ tr­êng n­íc ngoµi tõ n¨m 1995 ®Õn th¸ng 6/2004 ®¹t gÇn 70 tû VND. + VÒ ph­¬ng ph¸p TBH VINARE th­êng ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p TBH sau: BH sè thµnh, TBH v­ît møc båi th­êng, TBH t¹m thêi… + VÒ c¸c nghiÖp vô TBH VINARE ®· triÓn khai ®­îc c¸c nghiÖp vô TBH chñ yÕu sau: DÇu khÝ, hµng kh«ng, hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, th©n tµu P&I, ch¸y, x©y dùng vµ l¾p ®Æt. - VÒ nh­îng TBH theo lÏ th­êng nÕu sau khi nhËn dÞch vô TBH tõ c¸c doanh nghiÖp BH gèc trong n­íc nhÊt lµ ®èi víi c¸c ghiÖp vô tù nguyÖn, VINARE cã thÓ t¸i ra n­íc ngoµi hoÆc ph¶i thùc hiÖn t¸i ra n­íc ngoµi ®Ó ®¶m b¶o an toµn kinh doanh nh­ng víi b¶n lÜnh vµ bÒ dµy kinh nghiÖp vô cña m×nh, VINARE ®· nç lùc thu xÕp nh­îng dÞch vô cho c¸c doanh nghiÖp BH gèc trong n­íc. - Trßn 10 n¨m tuæi , VINARE ®ang trë thµnh mét nhµ TBH chuyªn nghiÖp cã uy tÝn trong khu vùc vµ môc tiªu ®Õn n¨m 2010, VINARE cã ®ñ n¨ng lùc tµi chÝnh, n¨ng lùc kinh doanh ®Ó trë tham gia thÞ tr­êng TBH quèc tÕ. Qua 10 n¨m ho¹t ®éng, VINARE ®¹t ®­îc kÕt qu¶ vÒ tæng doanh thu phÝ, phÝ gi÷ l¹i, vµ tû träng phÝ TBH tù nguyÖn ngµy cµng t¨ng vµ cã hiÖu qu¶. Tuy ph¶i ho¹t ®éng trong ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng BH &TBH thÕ giíi rÊt nhiÒu biÕn ®éng nh­ ®· tr×nh bµy ë c¸c phÇn trªn, ®Æc biÖt tiÕp tôc t×nh tr¹ng khã kh¨n kÐo dµi tõ sau sù kiÖn 11/9/2001, céng thªm víi ¶nh h­ëng cña chiÕn tranh Ir¾c vµ ®¹i dÞch SARS…nh­ng nhê sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ thÞ tr­êng BH trong n­íc, kÕt hîp víi sù chØ ®¹o quan t©m chØ ®¹o cña Nhµ n­íc vµ sù nç lùc cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty trong viÖc thùc hiÖn tèt chñ tr­¬ng “ Héi nhËp ®Ó ph¸t triÓn”, hîp t¸c toµn diÖn víi thÞ tr­êng, t­ vÊn tèi ®a cho c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm gèc, kh¸ch hµng b¶o hiÓm nh»m thóc ®Èy khai th¸c c¸c dÞch vô b¶o hiÓm, ®Èy m¹nh c«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn, gi¶i quyÕt båi th­êng cho, g©y niÒm tin cho kh¸ch hµng b¶o hiÓm. C«ng ty còng ®· tËn dông tèi ®a sù hç trî hîp t¸c quèc tÕ trong ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng thÕ giíi khã kh¨n ®Ó ®¶m b¶o an toµn tµi chÝnh cho b¶n th©n c«ng ty vµ c¸c kh¸ch hµng… C«ng ty ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ kinh doanh kh¸ tèt trªn víi tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n 20,01%, ®Æc biÖt n¨m 2001 cã sè phÝ t¨ng ®¸ng kÓ 155 tû VND t­¬ng øng víi tèc ®é t¨ng 58,94%, ba n¨m gÇn ®©y còng lµ nh÷ng n¨m cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao nhÊt trong c¸c n¨m ho¹t ®éng, tuy nhiªn hai n¨m tr­íc ®ã t×nh h×nh nhËn TBH gÇn nh­ kh«ng t¨ng: n¨m 1999 tæng phÝ nhËn t¸i kh«ng t¨ng, n¨m 2000 t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ… thÓ hiÖn râ trong b¶ng sè liÖu sau: ChØ tiªu N¨m Tæng phÝ nhËn TBH (tû VND) Tèc ®é t¨ng phÝ nhËn TBH (%) PhÝ gi÷ l¹i toµn thÞ tr­êng Sè tiÒn (tû VND) Tû lÖ (%) 1996 174 - 59,5 34,20 1997 204 17,24 62,7 30,74 1998 240 17,65 102 42,50 1999 240 0 93,9 39,13 2000 263 9,58 110 41,83 2001 418 58,94 132,4 31,67 2002 531 27,03 156,6 29,34 2003 619 16,57 194 31,34 6 th¸ng ®Çu n¨m 2004 500 - - - (Theo biÓu ®å sè liÖu vÒ tæng phÝ nhËn TBH vµ phÝ gi÷ l¹i trong bµi “Ho¹t ®éng cña VINARE 2003” t¹p chÝ th«ng tin BH –TBH sè 1 th¸ng 01/2004.) B¶ng sè liÖu trªn cho thÊy t×nh h×nh phÝ gi÷ l¹i t­¬ng ®èi tèt, sè phÝ gi÷ l¹i qua c¸c n¨m liªn tôc t¨ng, vÒ sè l­îng vµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh vÒ tû lÖ. §iÒu nµy nãi nªn kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña VINARE ®· thùc sù lín m¹nh. ViÖc thùc hiÖn dÞch vô ®iÒu tiÕt ®· n©ng phÇn dÞch vô gi÷ l¹i cho thÞ tr­êng trong n­íc, h¹n chÕ phÝ TBH b»ng ngo¹i tÖ ra tÖ n­íc ngoµi. §©y lµ mét chñ tr­¬ng vµ nhiÖm vô chÝnh cña c«ng ty kÓ tõ khi thµnh lËp, c«ng ty ®· cè g¾ng c¶i tiÕn thu xÕp c¸c hîp ®ång chuyÓn nh­îng TBH víi c¸c ®iÒu kiÖn, ®iÒu kho¶n ­u ®·i h¬n chuyÓn nh­îng ra n­íc ngoµi. Nhê chÊt l­îng dÞch vô ®­îc kiÓm so¸t chÆt chÏ h¬n, ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ®­îc chia sÎ dÞch vô cña thÞ tr­êng trong n­íc. Tæng phÝ gi÷ l¹i cña VINARE giai ®o¹n 195- 2003 ®¹t 1073 tû VND. §iÒu nµy còng cã nghÜa víi viÖc h¹n chª ®­îc trªn 1000 tû VND phÝ BH chuyÓn ra n­íc ngoµi vµ hµng tr¨m tû ®ång ®· ®­îc ®Çu t­ trë l¹i cho nÒn kinh tÕ. N¨m ho¹t ®éng võa qua 2003 còng lµ mét n¨m kh¸ thµnh c«ng cña VINARE: doanh thu phÝ nhËn TBH ®¹t 619 tû VND t¨ng 16,7% so víi n¨m 2002, phÝ nhËn TBH tù nguyÖn chiÓm gÇn 50% doanh thu phÝ, tuy thÊp h¬n so víi n¨m tr­íc nh­ng lµ ®iÒu tÊt yÕu do c¸c c«ng ty BH gèc ®· tÝch luü ®­îc n¨ng lùc tµi chÝnh vµ phÇn gi÷ l¹i trªn hÇu hÕt c¸c lo¹i nghiÖp vô, phÝ gi÷ l¹i ®¹t 96,5 tû t¨ng 12%, sè phÝ nh­îng t¸i cho thÞ tr­êng trong n­íc ®¹t 97,6 tû VND t¨ng 38% so víi n¨m2002, vÒ ho¹t ®éng ®Çu t­ tµi chÝnh tæng l·i ®Çu t­ n¨m 2003 ­íc ®¹t 20,3 tû VND, t¨ng 72,3% so víi n¨m tr­íc, lîi nhuËn tr­íc thuÕ ®¹t 21,5 tû VND, t¨ng 45% so víi n¨m tr­íc , chñ yÕu lµ nhê kÕt qu¶ ho¹t ®éng ®Çu t­ tµi chÝnh t¨ng m¹nh, nép ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®¹t g©n 6,85 tû VND. HiÖn nay kÕt qu¶ tæng vèn chñ së h÷u vµ kÕt d­ dù phßng nghiÖp vô cña c«ng ty ®¹t 327 tû VND, t¨ng 18% so víi n¨m 2002. KÕt qu¶ ®Çy ®ñ, cã ý nghÜa thiÕt thùc cña VINARE lµ ë vai trß vµ c¸c ¶nh h­ëng kh¸c cña VINARE ®èi víi thÞ tr­êng BH, TBH trong n­íc. §ã lµ viÖc VINARE trë thµnh ®Çu mèi ®iÒu tiÕt dÞch vô cho thÞ tr­êng trong n­íc, hç trî tÝch cùc vÒ kü thuËt vµ t­ vÊn cho c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm gèc trong viÖc ®¸nh gi¸ c¸c rñi ro b¶o hiÓm ®Ó lùa chän ph­¬ng ¸n kinh doanh thÝch hîp kÓ c¶ trong khai th¸c dÞch vô b¶o hiÓm, gi¶i quyÕt båi th­êng. Nh÷ng n¨m qua c«ng ty ®· tÝch cùc gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm míi ra ®êi trªn thÞ tr­êng nh­ Samsung Vina, IAI, vµ ViÔn §«ng trong viÖc x©y dùng vµ thu xÕp ch­¬ng tr×nh TBH; tÝch cùc phèi hîp víi c¸c bªn ®Ó gi¶i quyÕt båi th­êng nhanh chãng, ®Çy ®ñ… sau 10 n¨m ho¹t ®éng, VINARE ngµy cµng kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß cña m×nh trong viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu vÒ chuyªn nghiÖp ho¸ ho¹t ®éng TBH; t¹o lËp c¸c ®iÒu kiÖn cho viÖc më cöa thÞ tr­êng, ®a d¹ng ho¸ vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng BH ViÖt Nam. Sau 10 n¨m ho¹t ®éng, víi sè vèn ban ®Çu ®­îc cÊp 40 tû ®ång nay ®· cã vèn chñ së h÷u vµ kÕt d­ dù phßng nghiÖp vô trªn 405 tû ®ång, VINARE ®· thùc sù trë thµnh c«ng ty TBH chuyªn nghiÖp cã vai trß quan träng ®èi víi thÞ tr­êng BH trong n­íc vµ lµ cÇu nèi gi÷a c¸c doanh nghiÖp BH ViÖt Nam víi thÞ tr­êng BH quèc tÕ. ChØ tÝnh riªng n¨m 2003, VINARE ®· phèi hîp víi c¸c tæ chøc b¶o hiÓm , t¸i b¶o hiÓm quèc tÕ tæ chøc 3 héi th¶o: Héi th¶o vÒ B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm Hµng kh«ng phèi hîp víi Willis, c«ng ty luËt s­ Beaumon &Son vµ B¶o Minh; Héi th¶o vÒ t×nh h×nh thÞ tr­êng TBH ë ViÖt Nam phèi hîp víi Munich Re vµ Héi th¶o vÒ An ninh tµu vµ bÕn c¶ng phèi hîp v¬i héi b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm chñ tµu West of England… Trë thµnh ®Çu mèi ®iÒu tiÕt dÞch vô cho thÞ tr­êng trong n­íc, ho¹t ®éng cña VINARE ®· gãp phÇn vµo viÖc duy tr× sù æn ®Þnh cña thÞ tr­êng BH trong n­íc, ®ång thêi t¨ng nhanh kh¶ n¨ng gi÷ l¹i phÝ BH, th«ng qua ®ã ®Çu t­ trë l¹i cho nÒn kinh tÕ, h¹n chÕ viÖc chuyÓn dÞch vô, phÝ ra n­íc ngoµi, ®¸p øng tinh thÇn môc tiªu chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc lµ h¹n chÕ chuyÓn phÝ, dÞch vô ra n­íc ngoµi. Th«ng qua nghiÖp vô nhËn vµ nh­îng TBH, VINARE ®· thùc hiÖn tèt nhiÖm vô trung chuyÓn dÞch vô cho thÞ tr­êng trong n­íc, ®¶m b¶o cho c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm kh¸c ®­îc chia sÎ dÞch vô cña thÞ tr­êng tong n­íc. Nhê ®ã tæng phÝ gi÷ l¹i cho thÞ tr­êng th«ng qua ho¹t ®éng cña VINARE giai ®o¹n 1995 - 2004 lµ 1.200 tû. VINARE cßn lµ trung t©m th«ng tin, ®Çu mèi ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé cho toµn thÞ tr­êng ®Æc biÖt lµ cho ngµnh TBH: VINARE ®· cho ra tê b¸o t¹p chÝ thÞ tr­êng BH - TBH b»ng tiÕng Anh vµ tiÕng ViÖt ®Ó ®¸p øng yªu cÇu b¹n ®äc, ph¸n ¸nh tíi b¹n ®äc nh÷ng b­íc tiÕn triÓn cña thÞ tr­êng BH trong n­íc còng nh­ nh÷ng diÔn biÕn phøc t¹p cña thÞ tr­êng BH thÕ giíi. §Æc biÖt nh©n dÞp héi nghÞ ASEAN ®­îc tæ chøc t¹i ViÖt Nam vµ héi nghÞ b¶o hiÓm xe c¬ giíi qu¸ c¶nh, VINARE ®· xuÊt b¶n sè ®Æc biÖt giíi thiÖu vÒ thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt nam, cung cÊp cho toµn bä c¸c ®¹i biÓu tham dù. VINARE còng ®· tæ chøc ®­îc cho c¸c ®oµn ®µo t¹o kh¶o s¸t t¹i London, Hång K«ng vµ Ch©u ¢u cho c¸n bé ®¹i diÖn c¸c doanh nghiÖp BH Theo c¸c cam kÕt trong HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú, chÕ ®é TBH b¾t buéc sÏ ®­îc xo¸ bá vµo n¨m 2007. §Ó VINARE cã thÓ tiÕp tôc ph¸t triÓn tr­íc nh÷ng thö th¸ch ®ã, theo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam tõ n¨m 2003-2010 ®· ®­îc Thñ t­íng chÝnh phñ phª duyÖt t¹i QuyÕt ®Þnh sè 175/2003/Q§- TTg, ngµy 10/10/2003, Bé tµi chÝnh ®· ra quyÕt ®Þnh sè 3089/Q§ - BTC cæ phÇn ho¸ c«ng ty TBH Quèc gia ViÖt nam víi môc tiªu nh»m ph¸t triÓn VINARE trë thµnh c«ng ty cæ phÇn vèn nhµ n­íc chi phèi víi sù tham gia gãp vèn cña c¸c doanh nghiÖp BH kh¸c ®Ó h¹n chÕ viÖc phÝ TBH ra n­íc ngoµi, duy tr× sù an toµn vµ æn ®Þnh cña thÞ tr­êng ViÖt Nam ®¸p øng yªu cÇu héi nhËp theo c¸c cam kÕt quèc tÕ. ViÖc cæ phÇn ho¸ nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho VINARE thùc hiÖn tèt nhiÖm vô kinh doanh nhËn vµ nh­îng TBH; ®iÒu tiÕt dÞch vô cho thÞ tr­êng trong n­íc; t¹o ®Çu mèi cho sù hîp t¸c gióp ®ì lÉn nhau gi÷a c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm, b¶o vÖ quyÒn lîi tèi ®a cña kh¸ch hµng. Cïng víi môc tiªu lµ ®Õn n¨m 2005 VINARE cã ®ñ søc gi÷ vai trß ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng TBH ViÖt Nam, kh«ng ®Ó phô thuéc vµo thÞ tr­êng TBH quèc tÕ trong viÖc thu xÕp c¸c dÞch vô TBH lín vµ phøc t¹p nh­ b¶o hiÓm hµng kh«ng, dÇu khÝ, n¨ng l­îng…ngay c¶ khi thÞ tr­êng quèc tÕ cã sù biÕn ®éng, thu hÑp n¨ng lùc nhËn TBH; n¨m 2010, VINARE sÏ cã ®ñ n¨ng lùc tµi chÝnh, n¨ng lùc kinh doanh ®Ó tham gia thÞ tr­êng TBH quèc tÕ… vÞ thÕ cña VINARE trªn thÞ tr­êng BH & TBH sÏ ngµy cµng ®­îc kh¼ng ®Þnh. 3.2. Ho¹t ®éng TBH ë c¸c c«ng ty BH&TBH kh¸c Trªn thÞ tr­êng TBH ViÖt nam ngoµi VINARE ra, c¸c c«ng ty BH kh¸c còng thùc hiÖn ho¹t ®éng TBH, ë c¶ hai c­¬ng vÞ nhµ TBH vµ c«ng ty nh­îng. ë c¸c c«ng ty ®Òu tæ chøc phßng TBH hoÆc ban TBH riªng biÖt chuyªn thùc hiÖn nghiÖp vô TBH cho c«ng ty. - §èi víi nghiÖp vô nhËn TBH th× ®a sè nhËn tõ VINARE. - §èi víi nghiÖp vô nh­îng TBH th× ngoµi phÇn tr¸ch nhiÖm TBH b¾t buéc cho VINARE, phÇn cßn l¹i c¸c c«ng ty chØ gi÷ l¹i rÊt Ýt cßn th× t¸i cho thÞ tr­êng trong n­íc vµ t¸i ra n­íc ngoµi. - ë c¸c c«ng ty BH phi nh©n thä nghiÖp vô TBH rÊt quan träng, hÇu hÕt phÝ BH nhËn vÒ ®Òu ®­îc t¸i ®i th­êng th× trªn 90% phÝ BH ®­îc t¸i ®i, cã nh÷ng nghiÖp vô tû lÖ t¸i ®i ®Õn 95 – 97%. §iÓn h×nh trªn thÞ tr­êng TBH tæng c«ng ty BH ViÖt Nam lµ B¶o ViÖt. Cã thÓ nãi nghiÖp vô TBH ®Çu tiªn ë n­íc ta ®­îc thùc hiÖn ë B¶o ViÖt, B¶o ViÖt ®· ®øng ra lµm trung gian nhËn t¸i ®Ó nh­îng t¸i ®i ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi cho c¸c nghiÖp vô TBH nh­: TBH hµng h¶i, P&I, hµng kh«ng… cho c¸c v× thÞ tr­êng BH ViÖt Nam ban ®Çu cho m·i ®Õn n¨m 2000, chØ cã B¶o ViÖt gi÷ thÕ ®éc quyÒn. Nh÷ng n¨m ®Çu ho¹t ®éng B¶o ViÖt míi chØ thùc hiÖn ®­îc nghiÖp vô nh­îng TBH do kh¶ n¨ng tµi chÝnh h¹n chÕ, vµ chØ cã quan hÖ TBH víi c«ng ty BH nh©n d©n Trung Quèc PICC, sau ®ã khi ®· cã kÕt qu¶ kinh doanh tèt h¬n, quan hÖ TBH còng ®­îc më réng ra c¸c c«ng ty BH ë c¸c n­íc XHCN: Liªn X«, §øc…®Õn h«m nay cïng víi VINARE, B¶o ViÖt cã quan hÖ TBH víi rÊt nhiÒu n­íc, nhiÒu tËp ®oµn TBH trªn thÕ giíi: thÞ tr­êng TBH Lloyd’s, London, §øc…trong nh÷ng n¨m qua khi tham gia c¸c quan hÖ TBH B¶o ViÖt lu«n thùc hiÖn tèt nghÜa vô båi th­êng tæn thÊt thuéc tr¸ch nhiÖm nhËn TBH cña m×nh ®iÓn h×nh lµ c¸c vô: -Vô ®¾m tµu Gerrnet t¹i kªnh ®µo Xueyª tæn thÊt lµ 1,6 triÖu USD - Vô ch¸y kho 5 ë H¶i Phßng tæn thÊt 2,5 triÖu USD - M¸y bay TU 134A r¬i ë Bang Kok tæn thÊt 1,5 triÖu USD …. §Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cho kh¸ch hµng, B¶o ViÖt thùc hiÖn TBH cho hµng tr¨m c«ng ty BH vµ TBH trªn thÕ giíi nh­: Lloyd’s, Union, Alliance, Scor Re, UAD cña Ph¸p, Tokyo Marine…vµ c¸c c«ng ty m«i giíi cã uy tÝn nh­ Sedg Wiek, Willis, Faber Bain Hogg Group ®Ó thu xÕp TBH ®­îc nhanh chãng thuËn tiÖn. Tõ n¨m 1995 khi VINARE ra ®êi, B¶o ViÖt ®· thiÕt lËp ®­îc quan hÖ kinh danh tèt ®Ñp víi VINARE, ngoµi TBH b¾t buéc, B¶o ViÖt cßn nhËn TBH tõ VINARE, vµ th­êng xuyªn thùc hiÖn trao ®æi th«ng tin thÞ tr­êng, nghiªn cøu vµ ®µo t¹o c¸n bé chuyªn m«n víi VINARE. PIJCO còng lµ c«ng ty BH cã ho¹t ®éng nh­îng t¸i kh¸ s«i næi, c«ng ty ®· cã quan hÖ rÊt tèt víi c¸c tËp ®oµn TBH lín trªn thÕ giíi, ®­îc c¸c tËp ®oµn nµy ®¶m b¶o tµi chÝnh, ®Çu t­ thªm n¨ng lùc nhËn t¸i cho c«ng ty, sù n¨ng ®éng, linh ho¹t vµ s¸ng t¹o cña TBH ®· lµ hËu ph­¬ng v÷ng ch¾c cho ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty nh÷ng n¨m qua. …. Tãm l¹i thÞ tr­êng TBH ViÖt Nam tuy cßn nhá bÐ nh­ng ®· vµ ®ang cã nh÷ng kÕt qu¶ ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh t¹o ®­îc ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn trong t­¬ng lai, khi mµ ngµnh BH lín m¹nh, nhu cÇu TBH lín h¬n vµ kü thuËt TBH ph¸t triÓn… 4. ThuËn lîi vµ khã kh¨n trong ph¸t triÓn thÞ tr­êng TBH hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai. Theo thùc tÕ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng TBH ViÖt Nam, ®ång thêi so s¸nh víi c¸c xu h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ hiÖn t¹i thÕ giíi nãi chung, ViÖt Nam nãi riªng cã thÓ thÊy ®èi víi thÞ tr­êng TBH ViÖt Nam hiÖn nay cã nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n sau: * ThuËn lîi: - Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· vµ ®ang t¹o c¬ héi më réng quan hÖ kinh tÕ víi c¸c c«ng ty TBH kh¾p mäi n¬i trªn thÕ giíi, më réng thÞ tr­êng vµ häc hái kinh nghiÖm kinh doanh quèc tÕ. - ThÞ tr­êng BH ViÖt Nam nh÷ng n¨m qua ph¸t triÓn m¹nh vµ cã xu h­íng sÏ cßn ph¸t triÓn tèt trong thêi gian tíi, ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng b¶o hiÓm nh©n thä ®­îc ®¸nh gi¸ lµ tiÒm n¨ng rÊt lín…sÏ t¹o ra nguån hµng lín cho thÞ tr­êng TBH. - ChÝnh s¸ch më cöa vµ ®a d¹ng ho¸ së h÷u ngµnh b¶o hiÓm cña nhµ n­íc sÏ thóc ®Èy thÞ tr­êng BH &TBH trong n­íc ph¸t triÓn s«i ®éng, c¹nh tranh sÏ gay g¾t nh­ng hiÖu qu¶ h¬n, c¸c doanh nghiÖp BH &TBH ViÖt Nam sÏ cã c¬ héi rÌn luyÖn, häc tËp kinh nghiÖm. - T×nh h×nh kinh tÕ chÝnh trÞ ViÖt Nam æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn còng lµ mét thuËn lîi lín cho nghµnh TBH. - Quy ®Þnh vÒ TBH b¾t buéc cña nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c«ng ty BH, TBH dÔ dµng h¬n trong ho¹t ®éng TBH, kh«ng ph¶i c¹nh tranh víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®èi víi phÇn phÝ TBH b¾t buéc. - Sau 10 n¨m ho¹t ®éng c«ng ty TBH quèc gia ViÖt Nam ®· thùc sù lín m¹nh ®ñ søc ®¶m nhËn vai trß ®Çu tÇu trong kinh doanh TBH, dÉn ®­êng cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c muèn ra nhËp thÞ tr­êng nµy. - Trong quan hÖ quèc tÕ mét sè c«ng ty nh­ B¶o ViÖt, VINARE ®· cã quan hÖ tèt víi c¸c c«ng ty & thÞ tr­êng TBH lín nh­: Munich Re, Swiss Re, Lloyd’s, P&I,… nªn cã thuËn lîi trong viÖc thùc hiÖn nghiÖp vô TBH ra quèc tÕ hoÆc nhËn TBH ®Ó kh«ng bÞ thua thiÖt trong kinh doanh, ®ång thêi nhËn ®­îc sù gióp ®ì vÒ chuyªn m«n vµ kinh nghiÖm… - Sù tiÕn bé v­ît bËc cña c«ng nghÖ th«ng tin øng dông t¹o thuËn lîi rÊt nhiÒu trong qu¶n lý ho¹t ®éng, giao dÞch mua b¸n qua m¹ng Internet… * Khã kh¨n, h¹n chÕ: - HÖ thèng ph¸p lý cho kinh doanh BH &TBH cßn ch­a hoµn thiÖn cßn cÇn ®­îc tiÕp tôc bæ sung. - ThÞ tr­êng TBH míi ph¸t triÓn cßn thiÕu kinh nghiÖm trong ho¹t ®éng thùc tiÔn còng nh­ lý luËn, tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt nghiÖp vô vÒ TBH cßn h¹n chÕ. - Víi chÝnh s¸ch ®Èy m¹nh hîp t¸c, më cña thÞ tr­êng c¸c doanh nghiÖp BH &TBH ViÖt Nam sÏ ph¶i ®èi ®Çu víi mét lùc l­îng c¸c c«ng ty n­íc ngoµi cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ c«ng nghÖ qu¶n lý v­ît tréi, kinh nghiÖm kinh doanh l©u ®êi, ph¹m vi ho¹t ®éng réng kh¾p , kh¶ n¨ng tµi chÝnh hïng m¹nh. - ViÖc c¾t gi¶m dÇn vµ ®i ®Õn xo¸ bá sù b¶o hé, c¸c quy ®Þnh nh­îng TBH b¾t buéc còng ®ang t¹o ra th¸ch thøc lín cho c¸c doanh nghiÖp BH, TBH ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp nµy ph¶i cã chiÕn l­îc chuÈn bÞ s½n sµng ngay tõ b©y giê. - XÐt theo thµnh phÇn kinh tÕ, doanh nghiÖp nhµ n­íc cã vèn ph¸p ®iÒu lÖ trung b×nh lµ cao nhÊt. Song nÕu kh«ng tÝnh B¶o ViÖt th× doanh nghiÖp nhµ n­íc chØ ®¹t 54 tû VND, cßn c¸ch qu¸ xa so víi vèn ph¸p ®Þnh lµ 70 tû VND. §iÒu nµy lµm cho kh¸ch hµng ch­a thùc sù yªn t©m tham gia nhËn b¶o hiÓm vµ nh­îng TBH. - B¶n th©n thÞ tr­êng BH gèc ch­a ph¸t triÓn m¹nh mµ chØ míi khëi s¾c trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nªn ch­a thÓ kÐo theo sù ph¸t triÓn thÞ tr­êng TBH. - T×nh h×nh ®Çu t­ phÝ nhµn rçi ch­a hiÖu qu¶ mét phÇn do ch­a cã m«i tr­êng ®Çu t­ ch­a tèt, thiÕu c¸c dù ¸n ®Çu t­ lín, ®Çu t­ vµo khu vùc nhµ n­íc… - ViÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo ho¹t ®éng cßn h¹n chÕ, giao dÞch qua m¹ng Internet ch­a ®­îc thùc hiÖn… - C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc th× c¬ cÊu bé m¸y cßn cång kÒnh, ph­¬ng thøc qu¶n lý kinh doanh ch­a thùc sù chñ ®éng cßn tr«ng chê vµo sù b¶o hé cña nhµ n­íc… 5. Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng TBH. ThÞ tr­êng TBH sÏ ph¸t triÓn m¹nh trong t­¬ng lai lµ xu thÕ tÊt yÕu trªn thÕ giíi nãi chung vµ víi ViÖt Nam nãi riªng do ®ã khi nghiªn cøu chóng ta cÇn ph¶i xem xÐt ®Õn c¸c yÕu tè n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng TBH, x©y dùng c¸c chiÕn l­îc, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn l©u dµi cho thÞ tr­êng TBH. C¨n cø vµo c¸c ph©n tÝch thuËn lîi vµ khã kh¨n trªn cã thÓ ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ, gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò ph¸t triÓn thÞ tr­êng TBH ViÖt Nam trong t­¬ng lai nh­ sau: - Ph¸t triÓn thÞ tr­êng BH gèc v× xuÊt ph¸t ®iÓm cña TBH lµ ho¹t ®éng BH gèc, vµ thùc hiÖn b»ng c¸c ®Þnh h­íng nh­:n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm míi phï hîp víi phÝ b¶o hiÓm thÊp nhÊt cã thÓ nh­ng vÉn ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh doanh, n©ng cao søc c¹nh tranh cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc; ®Èy m¹nh ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, n©ng cao ý thøc ng­êi d©n vÒ b¶o hiÓm; ®µo t¹o c¸n bé chuyªn m«n; qu¶n lý hiÖu qu¶, ®Ò phong vµ h¹n chÕ tæn thÊt… - TiÕp tôc ph¸t triÓn c«ng ty TBH quèc gia VINARE trë thµnh nhµ nhËn TBH trong n­íc ®øng ®Çu, ngang tÇm c¸c c«ng ty trong khu vùc, lµ trung t©m ®iÒu tiÕt dÞch vô b¶o hiÓm cña ViÖt Nam kh«ng ®Ó phô thuéc vµo thÞ tr­êng quèc tÕ vµ lµ ®Çu t­ ®a ngµnh, ®a lÜnh vùc. T¨ng vèn cho c«ng ty ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng c¸c doanh nghiÖp gèc lo l¾ng vÒ sù an toµn khi thùc hiÖn nh­îng TBH cho c«ng ty - TiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt kinh doanh BH, TBH. H×nh thµnh luËt riªng cho kinh doanh TBH. - N©ng cao chøc n¨ng vµ chÊt l­îng gi¸m s¸t cña Bé tµi chÝnh trong c¸c vÊn ®Ò vÒ: ®iÒu kiÖn, ®iÒu kho¶n nh­îng, nhËn TBH; thùc hiÖn TBH b¾t buéc; ho¹t ®éng m«i giíi vµ xö lý nghiªm minh c¸c vi ph¹m quy ®Þnh cña nhµ n­íc… - T¨ng c­êng vµ thiÕt lËp mèi quan hÖ tèt gi÷a c¸c c«ng ty TBH vµ BH trong n­íc vÒ nhËn vµ nh­îng t¸i, phèi hîp trong qu¶n lý ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt, vµ gi¶i quyÕt båi th­êng nhanh chãng cho kh¸ch hµng. - T¨ng c­êng c«ng t¸c nghiªn cøu c¶i tiÕn vµ vËn dông s¸ng t¹o c¸c ph­¬ng ph¸p vµ h×nh thøc TBH thÝch hîp ®Ó ph¸t huy c¸c ­u ®iÓm vµ h¹n chÕ nh­îc ®iÓmcña c¸c ph­¬ng ph¸p. - T¨ng c­êng c«ng t¸c thèng kª TBH ®Ó nghiªn cøu ®­a ra c¸c ph­¬ng ph¸p vµ kü thuËt TBH hîp lý, vµ ph©n tÝch ®¸nh gi¸ rñi ro TBH chÝnh x¸c. - Hoµn thiÖn dÇn ho¹t ®éng vµ c¬ chÕ nh­îng TBH: ­u tiªn vµ khuyÕn khÝch nh­îng t¸i cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc tr­íc. - Më réng c¸c mèi quan hÖ kinh doanh víi c¸c c«ng ty, tËp ®oµn vµ c¸c thÞ tr­êng TBH trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, gi÷ v÷ng quan hÖ cò nhÊt lµ c¸c quan hÖ truyÒn thèng nh­: Munich Re, Tokyo Marine, Lloyd’s … - X©y dùng kÕ ho¹ch ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé cã chÊt l­îng cho thÞ tr­êng TBH n©ng cao ®é chuyªn m«n cho c¸c nhµ kinh doanh TBH hiÖn t¹i. - ®Èy m¹nh øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo qu¶n lý, giao dÞch kinh doanh mét c¸ch cã hiÖu qu¶. - N©ng cao chÊt l­îng ®Çu t­, nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp nªn t¨ng c­êng hîp t¸c ®Ó cã ®­îc c¸c dù ¸n ®Çu t­ hiÖy qu¶ trong c¸c lÜnh vùc träng ®iÓm kinh tÕ, dù ¸n ®Çu t­ vµo ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin, lµ ngµnh rÊt cÇn thiÕt hiÖn nay…. - Tõng b­íc më réng ph¹m vi nhËn t¸i ra n­íc ngoµi ®Ó ph©n t¸n rñi ro còng nh­ t¨ng doanh thu. - T¨ng c­êng tæ chøc vµ tham gia c¸c cuéc héi th¶o trong n­íc vµ quèc tÕ chuyªn nghµnh ®Ó cã c¬ héi hîp t¸c vµ häc hái. - Më c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn ë khu vùc ®Ó thuËn lîi cho viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng n­íc ngoµi, thu thËp th«ng tin cho ho¹t ®éng nh­îng, nhËn TBH, tiÕp xóc khai th¸c dÞch vô phï hîp. kÕt luËn ThÕ giíi ngµy nay cã nhiÒu biÕn ®æi lín, c¸c quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ ngµy cµng trë nªn quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë tÊt c¶ c¸c quèc gia, song ®ång thêi t×nh h×nh b¹o lùc, chiÕn tranh vµ n¹n nghÌo ®ãi vÉn tån t¹i … nh­ng xu h­íng thÞ tr­êng TBH thÕ giíi trë thµnh hÖ thèng mang tÝnh quèc tÕ lµ kh«ng thÓ biÕn ®æi. ThÞ tr­êng TBH ViÖt Nam ®Õn mét lóc nµo ®ã ph¸t triÓn m¹nh sÏ n¶y sinh nh÷ng vÊn ®Ò míi ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý thÞ tr­êng vµ c¸c nhµ kinh doanh trªn lÜnh vùc nµy ph¶i cã nh÷ng nghiªn cøu míi tho¶ ®¸ng. Song hoµn toµn cã thÓ kh¼ng ®Þnh dï ë tr×nh ®é ph¸t triÓn nµo th× nh÷ng lý luËn trªn vÉn lµ c¬ së ban ®Çu, cã ý nghÜa thiÕt thùc cho bÊt cø nhµ kinh doanh nµo trªn thÞ tr­êng BH&TBH. Trªn ®©y lµ néi dung c¸ nh©n em ®· t×m hiÓu ®­îc trong qu¸ tr×nh häc tËp, nghiªn cøu cña m×nh, do ®ã kh«ng tr¸nh khái viÖc cßn cã nh÷ng sai xãt vµ h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. RÊt mong ®­îc thÇy c« vµ c¸c b¹n ®äc, gãp ý kiÕn ®Ó bµi nghiªn cøu cña em ®­îc hoµn thiÖn. §Ó hoµn thµnh bµi viÕt nµy em xin ch©n thµnh c¶m ¬n TS NguyÔn V¨n §Þnh vµ c¸c thÇy c« kh¸c trong bé m«n ®· gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Tµi liÖu tham kh¶o gi¸o tr×nh kinh tÕ b¶o hiÓm – nxb thèng kª 2000 gi¸o tr×nh qu¶n trÞ kinh doanh b¶o hiÓm – nxb th«ng kª 2003 b¶o hiÓm nguyªn t¾c vµ thùc hµnh – david bland luËt kinh doanh b¶o hiÓm t¹p chÝ th«ng tin b¶o hiÓm – t¸i b¶o hiÓm t¹p chÝ b¶o hiÓm n¨m 2000 -2003 c«ng b¸o n¨m 2000, 2001 Môc lôc lêi nãi ®Çu 2