Đề tài Thúc đẩy xuất khẩu hàng dệt may vào thị trường Hoa Kỳ khi Việt Nam chưa gia nhập W.T.O và còn áp dụng hạn ngạch

XK hµng dÖt may vµo Hoa Kú, ®Çu t­ vèn cho c«ng t¸c nghiªn cøu mÉu mèt cña hµng may ®Ó XK vµo Hoa Kú. T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh nghiÖp kh¶o s¸t thÞ tr­êng, tham gia héi chî triÓn l·m, tæ chøc tiÕp xóc víi c¸c nhµ ph©n phèi hµng dÖt may Hoa Kú. Víi nh÷ng nç lùc cña Nhµ n­íc, cña doanh nghiÖp c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i sÏ gãp phÇn n©ng cao kim ng¹ch XK hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. Ch­¬ng 2 Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Hoa Kú 1. Thùc tr¹ng cña hµng dÖt may xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Hoa Kú khi ViÖt Nam ch­a gia nhËp W.T.O vµ cßn ¸p dông quota. Sau khi Mü bá cÊm vËn ViÖt Nam n¨m 1994, hai n­íc tiÕn hµnh b×nh th­êng hãa quan hÖ chÝnh trÞ vµ ngo¹i giao nh­ng vÒ th­¬ng m¹i th× ph¶i sau khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü (BTA) cã hiÖu lùc (ngµy 10/12/2001) míi cã thÓ nãi lµ b×nh th­êng hãa. ChØ sau khi ViÖt Nam ®­îc h­ëng quy chÕ tèi huÖ quèc cña Hoa Kú th× hµng ho¸ nãi chung vµ hµng dÖt may nãi riªng cña ViÖt Nam míi cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr­êng nµy ë quy m« lín. Sau khi cã tèi huÖ quèc ,tõ 2002 ®Õn 2003 xuÊt khÈu dÖt may cña ViÖt Nam ®· t¨ng nhanh chãng. Hµng hãa xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®­îc h­ëng quy chÕ tèi huÖ quèc khi ®­a vµo thÞ tr­êng Mü tÝnh c¹nh tranh vÒ gi¸ cña s¶n phÈm ViÖt Nam ®­îc gia t¨ng ®¸ng kÓ v× thuÕ nhËp khÈu sÏ gi¶m b×nh qu©n tõ 40 - 70 xuèng cßn 3-7% Theo hiÖp héi dÖt may ViÖt Nam, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña toµn ngµnh 5 th¸ng ®Çu n¨m 2003 ®¹t 1,3 tû USD, t¨ng 69,5% so víi cïng kú 2002. trong ®ã riªng kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Hoa Kú ®¹t gÇn 730 triÖu USD, dÉn ®Çu c¸c thÞ tr­êng. Tuy tèc ®é may cña ViÖt Nam ch­a æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng. Sang n¨m 2004 mÆt hµng dÖt may bÞ h¹n ng¹ch khèng chÕ nªn møc ®é t¨ng tr­ëng cña mÆt hµng nµy ®· bÞ gi¶m ®¸ng kÓ, qua b¶ng 5 ta cµng thÊy ®iÒu ®ã. B¶ng 5: C¬ cÊu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hoa Kú. MÆt hµng N¨m 2002 2003 2004 KH 2005 DÖt may 975 2500 2700 2800 Thñy s¶n 674 750 564 800 Giµy dÐp 224 325 473 580 DÇu khÝ 179 209 250 250 ®å gç 86 200 408 800 rau qu¶ 74 105 182 200 Cµ phª 73 98 144 150 M¸y thiÕt bÞ 27 97 112 150 Mü nghÖ 12 21 27 50 §å nhùa 5 11 28 50 Hµng kh¸c 100 200 380 400 Tæng sè 2429 4500 5200 6200 Nguån: Bé Th­¬ng m¹i 6-2005 Còng nh­ theo Bé th­¬ng m¹i, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cã qu¶n lý h¹n ng¹ch vµo thÞ tr­êng Hoa Kú trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2005 míi ®¹t 700 triÖu USD, chØ b»ng 80% møc thùc hiÖn cña cïng kú n¨m ngo¸i. Trong 700 triÖu USD nµy, 2 m· hµng "nãng" cã møc thùc hiÖn lín nhÊt lµ Cat. 338/339 (®¹t trªn 300 triÖu USD) vµ Cat. 347/348 (®¹t trªn 189 triÖu USD - Xem b¶ng 6) . B¶ng 6: T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ tr­êng Hoa Kú n¨m 2005. (§V tiÒn: USD) STT Cat §¬n vÞ tÝnh Tæng nguån HN 2005 L­¬ng HN ®· sö dông, 2004 Sè l­îng ®· cÊp visa Tû lÖ HN ®· sö dông HN 2005 ch­a cÊp visa Kim ng¹ch xk (USD) §¬n gi¸ TB (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) I. C©p visa theo th«ng b¸o h¹n ng¹ch: 1 333 T¸ 45,750 4,789 10.49% 40,952 859.557.39 179.15.USD/T¸ 2 334/335 T¸ 741,567 190,607 25.70% 550,960 22.996.333.67 120.65 USD/T¸ 3 338/339 T¸ 15.103.336 176,751 7,670,876 51.96% 7,255,739 308.407.328.76 40.2 USD/T¸ 4 340/640 T¸ 2.282.946 36,829 477,608 44.44% 1,268,504 56,274,325.79 57.56 USD/T¸ 5 342/642 T¸ 620.905 271,147 43.68% 349,708 14,229.633.26 57.47 USD/T¸ 6 347/348 T¸ 7.666.005 2,941,517 38.37% 4,724,488 189.421.413.79 64.4 USD/T¸ 7 359/-s/659-s T¸ 603.432 241,858 41.41% 353,574 10.669.077.53 42.7 USD/T¸ 8 434 T¸ 18.708 954 5.10% 17,754 140,876.01 147.67 USD/T¸ 9 435 T¸ 46.158 1,200 2.60% 44,958 331.075.44 275.9 USD/T¸ 10 440 T¸ 2.887 2411 83.51% 476 405.554.10 168.4 USD/T¸ 11 448 T¸ 36.955 394 1.07% 36,561 84.404.00 214.24 USD/T¸ 12 638/639 T¸ 1.375.101 509,257 37.03% 865,844 31.44.853.16 61.224 USD/T¸ 13 647/648 T¸ 2,230.991 798,952 35.81% 1,432,039 51.152.076.08 64.02 USD/T¸ Nguån: B¸o c¸o thèng kª Bé Th­¬ng m¹i 6-2005 Sù sót gi¶m nµy xuÊt ph¸t tõ nguyªn nh©n c¸c n­íc thµnh viªn tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) b·i bá quota cho nhau tõ 1/1/2005, trong khi ®ã ViÖt Nam vÉn ch­a ®­îc h­ëng chÝnh s¸ch nµy, ViÖt Nam vÉn ch­a lµ thµnh viªn cña WTO mµ n¨ng lùc c¹nh tranh cña ViÖt Nam l¹i thÊp vµ viÖc qu¶n lý vµ sö dông quota cña ViÖt Nam l¹i cßn bÊt cËp vµ kÐm hiÖu qu¶. Tr­íc thùc tr¹ng khã kh¨n nµy, Bé tr­ëng Bé th­¬ng m¹i Tr­¬ng §×nh TuyÓn míi ®©y mét lÇn n÷a göi th­ cho c¸c doanh nghiÖp dÖt may, ®Ò xuÊt hai ý kiÕn, nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông quota: Mét lµ, cÊp visa tù ®éng cho c¸c doanh nghiÖp cã n¨ng lùc s¶n xuÊt, cã hîp ®ång xuÊt khÈu, ®Æc biÖt lµ xuÊt khÈu cho c¸c nhµ ph©n phèi lín ®èi víi c¸c Cat. thùc hiÖn cßn thÊp trong 5 th¸ng ®Çu n¨m. Hai lµ, thu håi quota cña c¸c doanh nghiÖp míi thùc hiÖn ®­îc d­íi 35%, chuyÓn cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu, vµ chØ cÊp l¹i khi nh÷ng doanh nghiÖp nµy cã nhu cÇu xuÊt khÈu thùc sù. Th­ cña Bé tr­ëng Tr­¬ng §×nh TuyÓn ngay lËp tøc ®· g©y nªn mét ph¶n øng kh¸ m¹nh mÏ trong c¸c doanh nghiÖp dÖt may. §iÒu khiÕn c¸c doanh nghiÖp c¶m thÊy lo l¾ng lµ trong bèi c¶nh c¹nh tranh thÞ tr­êng khèc liÖt, mµ quota l¹i h¹n hÑp vµ khã kh¨n ®Õn vËy, th× nh÷ng ph­¬ng ¸n mµ Bé tr­ëng ®Ò xuÊt liÖu cã ®em l¹i thuËn lîi cho doanh nghiÖp hay kh«ng? Sau sù kiÖn Liªn Bé Th­¬ng m¹i - C«ng nghiÖp cho phÐp c¸c doanh nghiÖp chuyÓn nh­îng quota hµng dÖt may xuÊt khÈu sang Hoa Kú, ®· x¶y ra t×nh tr¹ng mét sè doanh nghiÖp cã quota nh­ng ch­a cã nhu cÇu xuÊt khÈu, thËm chÝ kh«ng xuÊt khÈu ®­îc, ®· gi÷ ®Ó b¸n l¹i cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c víi gi¸ cao, khiÕn cho thÞ tr­êng mua b¸n quota trë nªn n¸o nhiÖt vµ diÔn biÕn theo chiÒu h­íng xÊu, kh«ng cã lîi cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña céng ®ång c¸c doanh nghiÖp dÖt may. Ch¼ng h¹n, c¸c Cat. "nãng" nh­ quÇn nam, n÷ chÊt liÖu b«ng (Cat. 347/348 - b¶ng 6) lóc b×nh th­êng chØ ë møc 2,5 - 3,5 USD/T¸, nh­ng vµo thêi gian nµy cã doanh nghiÖp ®ßi chuyÓn nh­îng víi gi¸ 8 - 10 USD/t¸, hay nh­ ¸o s¬ mi dÖt kim nam, n÷ chÊt liÖu b«ng (Cat.338/339 - b¶ng 6) ®ang tõ 4USD/t¸ nay t¨ng lªn 10 USD/t¸…. ViÖc mét sè doanh nghiÖp cè t×nh gi÷ quota nh»m môc ®Ých chuyÓn nh­îng víi gi¸ cao ®· khiÕn cho c¸c doanh nghiÖp cã nhu cÇu xuÊt khÈu, ®Æc biÖt lµ nh÷ng doanh nghiÖp ®· ký ®­îc hîp ®ång mµ l¹i kh«ng cßn quota, ph¶i ®i mua l¹i quota víi gi¸ cao so víi thùc tÕ. Vµ hËu qu¶ cña viÖc nµy lµ chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp bÞ t¨ng lªn nhiÒu lÇn trong khi gi¸ xuÊt khÈu ®· ®­îc tháa thuËn tr­íc trong hîp ®ång, nÕu doanh nghiÖp ®ßi t¨ng gi¸ th× sÏ ph¶i ®èi mÆt víi nguy c¬ kh¸ch hµng bá ®¬n hµng, cßn nÕu gi÷ nguyªn gi¸ cò th× doanh nghiÖp sÏ kh«ng cßn l·i. Thùc tr¹ng hiÖn nay, n¬i cÇn quota ®Ó xuÊt khÈu th× kh«ng cã mµ n¬i kh«ng xuÊt khÈu th× l¹i cã quota, ch¼ng h¹n nh­ C«ng ty TNHH May & Th­¬ng m¹i ¸ Ch©u lµ doanh nghiÖp chuyªn s¶n xuÊt c¸c ®¬n hµng FOB (mua nguyªn liÖu b¸n thµnh phÈm) cã mèi quan hÖ lµm ¨n kh¸ tèt víi c¸c kh¸ch hµng Calmex, Everyarn, c¸c nhµ ph©n phèi lín cña Hoa Kú nh­: The Children Place, K.Mart, Tagert, JC Penny - kim ng¹ch xuÊt khÈu chiÕm tû lÖ h¬n 70% doanh thu t¹i thÞ tr­êng Mü, nay còng ®ang l©m vµo t×nh tr¹ng cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu nh­ng kh«ng cã h¹n ng¹ch, mÆc dï chÝnh phñ ®· cho phÐp chuyÓn nh­îng h¹n ng¹ch nh­ng thùc sù còng ®ang rÊt lóng tóng v× gi¸ chuyÓn nh­îng qu¸ cao vµ rÊt khã t×m nguån. C«ng ty Global Source Net. Ltd lµ mét trong nh÷ng nhµ xuÊt khÈu hµng ®Çu ë ViÖt Nam vÒ mÆt hµng Cat. 435, chiÕm 90% s¶n phÈm ®i Hoa Kú 10% s¶n phÈm ®i EU còng l©m vµo t×nh tr¹ng thiÕu h¹n ng¹ch, kh«ng cã h¹n ng¹ch chuyÓn nh­îng cña Cat nµy. §¸ng lÏ ra, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ tù th­¬ng th¶o ®Ó chuyÓn nh­îng quota cho nhau, nh­ng do ý thøc céng ®ång trong c¸c doanh nghiÖp cßn kÐm nªn dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn. Trong 5 th¸ng ®Çu n¨m 2005, l­îng quota mµ toµn ngµnh dÖt may thùc hiÖn ®­îc chØ ®¹t ë møc thÊp, kho¶ng trªn 30%. ChÝnh v× thÕ c¸c chuyªn gia dÖt may cho r»ng, viÖc thu håi l­îng quota cña c¸c doanh nghiÖp míi chØ thùc hiÖn ®­îc d­íi 35% theo ®Ò xuÊt cña Bé tr­ëng Tr­¬ng §×nh TuyÓn, trong ®iÒu kiÖn quota vµo Hoa Kú cã h¹n ®Ó t¨ng c­êng hiÖu qu¶ sö dông quota, tr¸nh tèi ®a t×nh tr¹ng Õ, ®äng quota, lµ mét gi¶i ph¸p h÷u hiÖu. C¸c chuyªn gia còng cho r»ng cÇn thiÕt ph¶i xö lý kÞp thêi sè quota ch­a dïng ®Õn cña c¸c doanh nghiÖp nµy ®Ó giao l¹i cho c¸c doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu. Bé tr­ëng Bé Th­¬ng m¹i Tr­¬ng §×nh TuyÓn còng ®Ò nghÞ c¸c doanh nghiÖp dÖt may nªn thµnh lËp m« h×nh liªn kÕt chuçi, cã nh­ thÕ míi ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cña toµn ngµnh dÖt may, vµ «ng xin ý kiÕn c¸c doanh nghiÖp vÒ mét sè thay ®æi trong ®iÒu hµnh h¹n ng¹ch trong dÖt may xuÊt khÈu ®i Hoa Kú trong ®ã cã viÖc cÊp phÐp XK tù ®éng ®èi víi mét sè chñng lo¹i hµng (Cat). Tuy nhiªn, nöa th¸ng sau, chØ cã 47 th­ ph¶n håi, 30 ý kiÕn ñng hé vµ 10 ý kiÕn ph¶n ®èi. C¸c ý kiÕn ph¶n ®èi cho r»ng, cÊp visa tù ®éng sÏ dÉn ®Õn kh¶ n¨ng doanh nghiÖp xuÊt khÈu qóa sè l­îng vµ cã thÓ bÞ ph¸ vì hîp ®ång víi kh¸ch hµng. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, Bé Th­¬ng m¹i ®· cã ®iÒu chØnh nhÊt ®Þnh vµ tr­íc m¾t xö lý cho 2 chñng lo¹i hµng dÖt may (Cat). Trong thêi kú cao ®iÓm giao hµng. Nh÷ng xö lý nµy ®­îc thÓ hiÖn trong th«ng b¸o sè 0716 TM - DM h­íng dÉn thùc hiÖn h¹n ng¹ch 2 Cat. 347/348 vµ 647/648 xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Hoa Kú n¨m 2005 cña Bé Th­¬ng m¹i, nhiÒu doanh nghiÖp ®· ph¶n øng gay g¾t. Mét doanh nghiÖp dÖt may ë TP.HCM ®Ò xuÊt: "Nh÷ng doanh nghiÖp nhá, Ýt xuÊt hµng ®i Hoa Kú th× rÊt h¨ng h¸i ng­îc l¹i nh÷ng doanh nghiÖp lín th­êng xuyªn xuÊt hµng sang Hoa Kú l¹i kh«ng ®ång t×nh. ViÖc chØ cã 47 ®¬n vÞ trªn tæng sè h¬n 1.000 doanh nghiÖp tr¶ lêi lµ qu¸ Ýt, ch­a ph¶n ¸nh ®­îc ®iÒu g×, nÕu Bé Th­¬ng m¹i c¨n cø vµo ®ã mµ lµm th× kh«ng thÓ chÝnh x¸c". NhiÒu doanh nghiÖp tá ra e ng¹i víi viÖc cÊp visa tù ®éng. Gi¸m ®èc mét xÝ nghiÖp may ph©n tÝch, theo th«ng b¸o trªn, Liªn Bé Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp thùc hiÖn cÊp visa tù ®éng ®èi víi 2 Cat. 347/348 vµ 647/648 chØ tõ ngµy 1/7/2005 ®Õn 31/8/2005. Nh­ vËy, trong thêi gian 2 th¸ng, doanh nghiÖp ph¶i ®µm ph¸n víi kh¸ch hµng, sau ®ã tiÕn hµnh s¶n xuÊt, råi giao hµng th× kh«ng thÓ trë tay kÞp. Tr­íc t×nh h×nh trªn, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp kiÕn nghÞ ch­a nªn cÊp visa tù ®éng. Ngoµi ra viÖc thu håi h¹n ng¹ch cña c¸c doanh nghiÖp mµ 5 th¸ng qua míi thùc hiÖn ®­îc d­íi 35% h¹n ng¹ch, còng g©y nhiÒu tranh c·i. Bëi trong Th«ng t­ liªn tÞch quy ®Þnh viÖc cÊp vµ sö dông h¹n ng¹ch trong ®ã x¸c ®Þnh râ thêi h¹n thu håi lµ th¸ng 9/2005. Thêi gian qua, céng ®ång doanh nghiÖp ®· ¸p dông quy ®Þnh trªn ®Ó ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång víi kh¸ch hµng. Nay Bé Th­¬ng m¹i ra quyÕt ®Þnh nh­ vËy, nhiÒu doanh nghiÖp rÊt lo l¾ng. Theo Héi dÖt may Thªu ®an TP.HCM viÖc ph©n bæ h¹n ng¹ch tuy ®· c«ng khai, nh­ng hËu qu¶ cña c¸c ph©n bæ cò tõ c¸c n¨m tr­íc vÉn cßn ¶nh h­ëng, doanh nghiÖp chÞu thiÖt vÉn tiÕp tôc chÞu thiÖt. Tû lÖ cung øng quÇn ë 2 Cat. 347/348 vµ 647/648 cña ViÖt Nam cho thÞ tr­êng Hoa Kú lµ kh¸ lín. NÕu kh«ng cÊp phÐp xuÊt khÈu tù ®éng sÏ x¶y ra t×nh tr¹ng khª ®äng h¹n ng¹ch, ¶nh h­ëng tíi tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may. §óng nh­ ý kiÕn cña thø tr­ëng Lª Danh VÜnh vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i cho phÐp c¸c doanh nghiÖp chuyÓn nh­îng h¹n ng¹ch hµng dÖt may xuÊt khÈu sang Hoa Kú (trªn b¸o Th­¬ng m¹i thø 6-5-2005) r»ng: Sù cÇn thiÕt ph¶i cho phÐp c¸c doanh nghiÖp chuyÓn nh­îng h¹n ng¹ch hµng dÖt may xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña hµng dÖt may ®­îc thÓ hiÖn ë mét sè vÊn ®Ò sau ®©y: - MÆt hµng lu«n thay ®æi mÉu m·, thêi trang, chñng lo¹i, sè l­îng, nguyªn phô liÖu, tÝnh thêi vô. ThÞ tr­êng dÖt may bÞ khèng chÕ bëi ng­êi mua chø kh«ng ph¶i ng­êi s¶n xuÊt, xuÊt khÈu nªn ng­êi mua cã quyÒn yªu cÇu ph¶i ®¸p øng nhiÒu ®iÒu kiÖn kh¸c nhau. ViÖc ph©n h¹n ng¹ch theo thµnh tÝch xuÊt khÈu n¨m tr­íc lµ tiªu chÝ ph©n phèi c¬ b¶n mµ nhiÒu n­íc ¸p dông (ë ViÖt Nam chóng ta cã 84% tæng h¹n ng¹ch ®­îc ph©n phèi theo thµnh tÝch). Trong khi ®ã, doanh nghiÖp ®­îc ph©n h¹n ng¹ch theo thµnh tÝch n¨m tr­íc, nh­ng n¨m sau cã thÓ do thay ®æi mÉu m·, ®¬n hµng nªn kh«ng ký ®­îc hîp ®ång, kh«ng xuÊt khÈu ®­îc, nÕu kh«ng cho chuyÓn nh­îng, sè h¹n ng¹ch ®ã sÏ bÞ khª ®äng. Ta xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Hoa Kú n¨m 2005 trong bèi c¶nh vÉn chÞu h¹n ng¹ch, trong khi c¸c n­íc thµnh viªn W.T.O ®· ®­îc xuÊt khÈu tù do. Do ®ã viÖc cho phÐp chuyÓn nh­îng h¹n ng¹ch sÏ t¹o sù linh ho¹t cho c¸c th­¬ng nh©n ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña ®¬n hµng. Nãi chung, tÝnh ®Õn ngµy 20/6/2005, xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo c¸c thÞ tr­êng míi chØ ®¹t 1,7 tØ USD, b»ng 80% so víi cïng kú n¨m ngo¸i vµ chØ b»ng 30,9% so víi kÕ ho¹ch. Víi tèc ®é xuÊt khÈu chËm nh­ vËy th× môc tiªu xuÊt khÈu c¶ n¨m ®¹t 5 - 5,2 tû USD cho dÖt may ViÖt Nam lµ rÊt khã kh¨n, ®Æc biÖt lµ xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. Cô thÓ, chØ cã 3 nhãm cat. nãng xuÊt khÈu vµo Hoa Kú so víi 6 th¸ng cïng kú n¨m ngo¸i lµ cã t¨ng nh­ng kh«ng ®¸ng kÓ. §ã lµ cat 340/640 t¨ng 4%, vµ 638/639 t¨ng 62%, 334/335 t¨ng 6%. Cßn l¹i hÇu hÕt c¸c cat quan träng kh¸c chiÕm tû träng xuÊt lín th× l¹i gi¶m. ThÝ dô nh­ cat 338/339 chiÕm 44% gi¸ trÞ xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng, Hoa Kú gi¶m 17% cat 347/348 chiÕm 25% gi¸ trÞ xuÊt khÈu vµo Hoa Kú gi¶m 25% so víi cïng kú. Cat 647/648 chiÕm 7% gi¸ trÞ xuÊt vµo Hoa Kú gi¶m 20%. Nh­ vËy chØ tÝnh 3 nhãm cat. "nãng" chiÕm trªn 70% gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo Hoa Kú kÓ trªn bÞ gi¶m kim ng¹ch ta thÊy møc sót gi¶m cña hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Hoa Kú kh¸ râ rÖt. Nh÷ng khã kh¨n vÒ h¹n ng¹ch tõ ®Çu n¨m 2005 mÆt b»ng gi¸ cao ®ang lµ trë ng¹i khiÕn xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam khã t¨ng nhanh kim ng¹ch. Theo Bé Th­¬ng m¹i, hiÖn hÇu hÕt c¸c chñng lo¹i hµng dÖt may cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Hoa Kú ®Òu cã gi¸ cao h¬n 5 - 7% thËm chÝ 10% so víi c¸c doanh nghiÖp dÖt may cña Trung Quèc, Ên §é, Bangladesh vµ Indonesia. Cô thÓ, ®èi víi Cat. 338/339, ®¬n gi¸ trung b×nh thùc hiÖn t¹i ViÖt Nam lµ 5,79 - 8,2 USD/m2 trong khi ë Bangladesh chØ 4,66 - 4,88 USD/m2, Trung Quèc kho¶ng 4,68-5,84 USD/m2vµ Indonesia 6,46-7,84 USD/m2. Tr­íc thùc tÕ nµy c¸c chuyªn gia th­¬ng m¹i khuyÕn c¸o c¸c doanh nghiÖp nªn c©n nh¾c ®Ó gi¶m gi¸ 5 - 10% nh»m thu hót kh¸ch hµng hoÆc ph¶i ®Çu t­ lµm hµng chÊt l­îng cao. 2. Ph©n tÝch nh÷ng ­u, nh­îc ®iÓm nh÷ng mÆt tån t¹i cña hµng dÖt may ViÖt Nam khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. * Nh÷ng ­u ®iÓm cña hµng dÖt may ViÖt Nam khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. Hµng dÖt may XK vµo thÞ tr­êng Hoa Kú cã nh÷ng ­u ®iÓm næi bËt nh­ sau: - VÒ h×nh thøc hµng dÖt may cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi ng­êi Mü. Lµ quèc gia ®a s¾c téc, ng­êi Mü dÔ bÞ kÝch thÝch bëi thÞ gi¸c, thÝch c¸ch tr×nh bµy sinh ®éng, nhiÒu h×nh ¶nh…. ®Æc biÖt hä rÊt chó ý ®Õn c¸ch ¨n mÆc, c¸ch trang phôc… C¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam nh¹y bÐn n¾m b¾t ®­îc t©m lý nµy cña ng­êi Mü nªn ®· nhËn thøc ®­îc sù cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng kÕ ho¹ch ®Çu t­, ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, kiÓu d¸ng, mÉu m· vµ sö dông nguån nh©n lùc…v v ,®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña ng­êi Mü. LÊy C«ng ty May 10 lµ mét ®iÓn h×nh, víi 10-15 triÖu s¶n phÈm mçi n¨m, h¬n 6000 c«ng nh©n vµ 13 xÝ nghiÖp thµnh viªn, May 10 hiÖn lµ mét trong nh÷ng doanh nghiÖp lín nhÊt cña ngµnh may mÆc ViÖt Nam. May 10 ®· xuÊt khÈu 80% trong tæng sè doanh thu h¬n 450 tû ®ång cña m×nh vµ h¬n 1/2 kim ng¹ch ®¹t ®­îc lµ tõ viÖc xuÊt hµng sang Hoa Kú. Tõ nh÷ng lo¹i hµng chñ lùc ban ®Çu lµ quÇn, s¬ mi, Jacket…. víi h×nh thøc xuÊt hµng d¹ng b¸n thµnh phÈm, sè l­îng Ýt vµ gi¸ trÞ kh«ng cao ®Õn nay May 10 ®· chuyÓn sang hµng veston cao cÊp cung cÊp cho thÞ tr­êng Hoa Kú ®¶m b¶o ®é tin cËy cao ®¸p øng c¸c vÊn ®Ò vÒ n¨ng lùc, chÊt l­îng nguyªn phô kiÖn vµ tr¸ch nhiÖm x· héi… C«ng ty May ViÖt TiÕn lµ doanh nghiÖp cã quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh lín trong Tæng C«ng ty dÖt may ViÖt Nam. Víi ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, n¨ng ®éng s¸ng t¹o; mét c¬ së vËt chÊt vµ hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i; mét hÖ thèng qu¶n lý theo tiªu chuÈn quèc tÕ (ISO 9001 - 2000, SA 8000, Wrap), ViÖt TiÕn lu«n ®¸p øng cho c¸c thÞ tr­êng mµ ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng Hoa Kú, nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô cã chÊt l­îng cao, tháa m·n nhu cÇu cña mäi kh¸ch hµng. ViÖt TiÕn xem thÞ tr­êng Hoa Kú lµ môc tiªu quan träng trong chiÕn l­îc tiÕp cËn thÞ tr­êng, v× ®©y lµ mét thÞ tr­êng lín nhiÒu tiÒm n¨ng høa hÑn cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Ngay tõ ®Çu n¨m 2001, trong khi hiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt - Mü ch­a ®­îc thùc thi, th× ViÖt TiÕn ®· ký ®­îc hîp ®ång ®Çu tiªn víi tËp ®oµn Supreme International. Inc - mét tËp ®oµn lín cña Hoa Kú víi 200.000 s¶n phÈm s¬ mi, víi gi¸ trÞ gÇn 1.000.000 USD. ViÖt TiÕn còng ý thøc ®­îc r»ng Mü lµ mét thÞ tr­êng khã tÝnh, nhiÒu rñi ro tiÒm Èn, nªn ngay tõ ®Çu n¨m 2000 C«ng ty ®· cã sù chuÈn bÞ vÒ kh¶ n¨ng tµi chÝnh, më réng vµ n©ng cÊp nhµ x­ëng, hÖ thèng kho tµng, ®æi míi quy tr×nh c«ng nghÖ, ®Çu t­ m¸y mãc thiÕt bÞ chuyªn dïng hiÖn ®¹i, ®Çu t­ n©ng cÊp c«ng t¸c thiÕt kÕ, c«ng t¸c may mÉu, n©ng cao tay nghÒ c«ng nh©n, ®µo t¹o ®éi ngò chuyªn gia ®µm ph¸n giái ngo¹i ng÷, vi tÝnh vµ th«ng hiÓu luËt ph¸p th­¬ng m¹i Mü. Bªn c¹nh ®ã, C«ng ty ®· chñ ®éng tiÕp cËn vµ khai th¸c thÞ tr­êng nguyªn phô liÖu ®a d¹ng thuéc thÕ m¹nh cña c¸c n­íc trong khu vùc, tõng b­íc n©ng tû träng néi ®Þa hãa s¶n phÈm xuÊt khÈu nh»m ®¸p øng yªu cÇu vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm vµ tiÕn ®é giao hµng ngµy cµng nhanh cña thÞ tr­êng Hoa Kú. §Ó chuÈn bÞ cho chiÕn l­îc ®­a s¶n phÈm may mÆc mang nh·n hiÖu ViÖt TiÕn vµo thÞ tr­êng Hoa Kú, C«ng ty ®· ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn ngµy 27/5/2003. Trong qu¸ tr×nh kiªn tr× tiÕp cËn vµ khai th¸c thÞ tr­êng Hoa Kú, ViÖt TiÕn ®· v÷ng vµng v­ît qua hµng tr¨m cuéc ®¸nh gi¸ cña nh÷ng kh¸ch hµng lín vµ c¶ nh÷ng kh¸ch hµng khã tÝnh nhÊt, s¶n phÈm do ViÖt TiÕn s¶n xuÊt ngµy cµng ®¸p øng ®­îc thÞ hiÕu vµ nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng Hoa Kú. Nh÷ng mÆt hµng thÕ m¹nh cña ViÖt TiÕn ®· cã mÆt t¹i thÞ tr­êng Hoa Kú nh­: S¬ mi, quÇn kaki, quÇn jeans, jacket, bé thÓ thao, veston , hµng thun, v¸y… Trong n¨m (2001-2004) ViÖt TiÕn ®· ký kÕt hîp ®ång cung cÊp hµng hãa víi h¬n 10 nhµ nhËp khÈu lín cña Hoa Kú (Supreme, International Inc, Sears, American Eagle, Haggas Alfred Dunner, JC Perny, Columbia Sportsears Nike, The Limited…. vµ chØ trong vßng 4 n¨m (2001-2004), thÞ tr­êng Hoa Kú ®· chiÕm tû träng lín trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt TiÕn bªn c¹nh nh÷ng thÞ tr­êng kh¸c (doanh sè b×nh qu©n hµng n¨m lµ 60.000.000 USD). Víi nh÷ng ­u thÕ nµy, ch¾c ch¾n ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng may mÆc cña ViÖt TiÕn trong nh÷ng n¨m tíi ®èi víi thÞ tr­êng Hoa Kú sÏ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. - Hµng dÖt may ViÖt Nam ®· cã kinh nghiÖm XK sang c¸c thÞ tr­êng khã tÝnh lµ EU vµ NhËt B¶n, Canada… c¸c doanh nghiÖp ®· cã kinh nghiÖm trong tæ chøc, ®iÒu hµnh trong XK nªn khi më ®­îc thÞ tr­êng Hoa Kú c¸c doanh nghiÖp kh«ng tá ra bì ngì mµ nh¹y bÐn víi kh¸ch hµng Hoa Kú. - L©u nay tuy ch­a trùc tiÕp XK hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Hoa Kú song c¸c doanh nghiÖp cña ta ®· may gia c«ng cho Hµn Quèc, §µi Loan, Hång K«ng ®Ó hä XK vµo Hoa Kú. Do ®ã khi ta b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi Hoa Kú, ta cã quota hµng dÖt may ViÖt Nam XK vµo thÞ tr­êng ®a d¹ng nµy kh«ng mÊy khã kh¨n. - ViÖt Nam cã lùc l­îng ViÖt kiÒu t¹i Hoa Kú víi sè l­îng lªn ®Õn 1,3 triÖu ng­êi. Tuy cßn cã nh÷ng mÆt h¹n chÕ song ®· huy ®éng ®­îc sù ñng hé cña ViÖt kiÒu, hä lµm c«ng t¸c tuyªn truyÒn qu¶ng b¸, m«i giíi kh¸ch hµng nh­ nhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam cã c¬ së ®Ó tiªu thô hµng t¹i Hoa Kú. * Nh÷ng nh­îc ®iÓm cña hµng dÖt may ViÖt Nam khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. Nh×n chung, hµng dÖt may ViÖt Nam vÉn cßn nhiÒu mÆt nh­îc ®iÓm nh­ sau: Gi¸ hµng dÖt may xuÊt khÈu ViÖt Nam vÉn cßn ë møc cao (cao h¬n 5-7% vµ th©m chÝ 10% so víi c¸c ®èi thñ Trung Quèc, Ên §é, Bangladesh vµ Indonesia), chÊt l­îng thÊp, sè l­îng nhá qui m« s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu ch­a lín, thêi gian giao hµng cßn nhiÒu bÊt cËp, ch­a tù chñ ®­îc nguån nguyªn liÖu vÉn cßn ph¶i nhËp cña n­íc kh¸c, ch­a tù chñ ®­îc trong s¶n xuÊt kinh doanh, h×nh thøc mua nguyªn liÖu b¸n thµnh phÈm, may gia c«ng lµ chñ yÕu. BÊt cËp c«ng nghiÖp phô trî cho hµng dÖt may ¶nh h­ëng rÊt lín, c«ng nghiÖp phô trî cña hµng dÖt may lµ rÊt yÕu kÐm, n¨ng lùc c¸c nhµ m¸y c¬ khÝ chuyªn ngµnh dÖt may hiÖn t¹i qu¸ nhá bÐ, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. NÕu so s¸nh Tæng C«ng ty dÖt may ViÖt Nam (Vinatex) víi toµn ngµnh dÖt may c¶ n­íc, th× n¨ng lùc kÐo sîi chiÕm 67% (®¹t 111.000 tÊn/170.000 tÊn) kim ng¹ch xuÊt khÈu chiÕm 24% (®¹t trªn 1 tû USD/4,3 tû USD); chÕ biÕn b«ng chiÕm 85% (®¹t 12.800 tÊn/15.000 tÊn). §iÒu nµy kh¼ng ®Þnh Vinatex lµ ®¬n vÞ chñ ®¹o vµ lµ doanh nghiÖp lín trong ngµnh dÖt may c¶ n­íc. Tuy nhiªn, ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phô trî trong lÜnh vùc nµy, cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i xem xÐt. Bªn c¹nh c¸c x­ëng c¬ khÝ cña c¸c C«ng ty dÖt thuéc Vinatex lµm nhiÖm vô söa ch÷a, thay thÕ phô tïng, c¬ kiÖn vµ trang thiÕt bÞ phôc vô cho ngµnh dÖt may nh­: C«ng ty cæ phÇn c¬ khÝ May Gia L©m, C«ng ty cæ phÇn c¬ khÝ May Nam §Þnh, C«ng ty cæ phÇn c¬ khÝ H­ng Yªn vµ C«ng ty c¬ khÝ Thñ §øc. Trong thêi gian qua, c¸c C«ng ty nµy tuy ®· cã nhiÒu cè g¾ng, nh­ng do n¨ng lùc cßn h¹n chÕ, thiÕt bÞ l¹c hËu nªn kh«ng ®¸p øng kÞp yªu cÇu ph¸t triÓn rÊt nhanh cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may. C¶ 4 C«ng ty c¬ khÝ nµy trÞ gi¸ s¶n xuÊt mçi n¨m chØ vµo kho¶ng 9 triÖu USD, t­¬ng ®­¬ng gÇn 4.000 tÊn phô tïng, chñ yÕu lµ trang thiÕt bÞ nhá lÎ nh­: m¸y tr¶i v¶i, m¸y kiÓm tra v¶i, m¸y hót h¬i lµ, m¸y san chØ, m¸y hót chØ, m¸y dËp cóc, m¸y c¾t v¶i, hÖ thèng chiÕu s¸ng, hÖ thèng lµm m¸t ®Ó nguyªn liÖu, xe vËn chuyÓn néi bé…. phôc vô cho ngµnh may mÆc nh­ng còng chØ míi ®¸p øng ®­îc mét phÇn. Cßn phô tïng, c¬ kiÖn cho ngµnh dÖt may, c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu vÉn ph¶i nhËp tõ n­íc ngoµi 70 - 80%. HÇu hÕt c¸c x­ëng c¬ khÝ n»m trong c¸c C«ng ty dÖt ®Õn nay ®Òu kh«ng ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶ do kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu kh¾t khe vÒ chÊt l­îng, gi¸ c¶ vµ thêi gian giao hµng cña c¸c doanh nghiÖp dÖt. V× vËy, c¸c x­ëng c¬ khÝ nµy th­êng ph¶i gia c«ng cho c¸c doanh nghiÖp ngoµi ngµnh, trong khi c¸c C«ng ty dÖt l¹i ph¶i nhËp khÈu nh÷ng phô tïng, c¬ kiÖn tõ n­íc ngoµi tíi 80%, trÞ gi¸ hµng chôc triÖu USD mçi n¨m. T×nh h×nh cung cÊp nguyªn phô liÖu còng kh«ng ®­îc c¶i thiÖn nguyªn phô liÖu còng ®ang lµ vÊn ®Ò nan gi¶i cña ngµnh dÖt may. HiÖp héi DÖt may ViÖt Nam cho biÕt hiÖn t¹i ngµnh ®ang ph¶i nhËp khÈu tõ 70-80% nguyªn phô liÖu tõ n­íc ngoµi. §Æc biÖt ®èi víi b«ng x¬ th× tû lÖ nµy cßn cao h¬n. Mçi n¨m ngµnh dÖt cÇn kho¶ng 60.000 tÊn b«ng x¬ nh­ng nguån b«ng trong n­íc chØ míi s¶n xuÊt ®­îc tõ 13.000 tÊn ®Õn 16.000 tÊn, mét con sè qu¸ nhá bÐ so víi nhu cÇu. MÆc dï trong nh÷ng n¨m qua, cã mét sè nhµ m¸y nh­: C«ng ty Cæ phÇn phô liÖu may Nha Trang, C«ng ty May ViÖt TiÕn, C«ng ty DÖt v¶i C«ng nghiÖp vµ c¸c C«ng ty t­ nh©n ®· s¶n xuÊt ®­îc phô liÖu khãa kÐo, tÊm lãt, cóc, chØ… nh­ng s¶n l­îng còng rÊt nhá, chØ ®¸p øng ®­îc kho¶ng 20 - 25% nhu cÇu cña ngµnh. Nh­îc ®iÓm vÒ nguyªn phô liÖu cho ngµnh may lµ lín nhÊt, ta ph¶i nhËp nguyªn liÖu th× s¶n xuÊt ch­a cã hiÖu qu¶, lîi nhuËn mang vÒ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm rÊt thÊp. Mét nh­îc ®iÓm n÷a cña hµng dÖt may phæ biÕn hiÖn nay trong c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ã lµ thiÕt kÕ mÉu m·, kiÓu d¸ng s¶n phÈm cßn ch­a cao, ch­a ®a d¹ng vµ phong phó vÒ chñng lo¹i, c¸c tiªu chuÈn hãa vÒ chÊt l­îng ISO, vÒ SA 8000, tr×nh ®é thiÕt kÕ marketing cßn kÐm. ViÖc ®¨ng ký th­¬ng hiÖu, xuÊt xø hµng dÖt may ch­a ®­îc chó träng. - C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ch­a t¹o ®­îc kªnh ph©n phèi hµng dÖt may trùc tiÕp vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. - Ch­a tham gia tÝch cùc vµo HiÖp héi ®Ó ®­îc cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng Hoa Kú, chÊp hµnh luËt ph¸p cña Hoa Kú cßn tuú tiÖn nªn dÔ bÞ kiÖn tông lµ b¸n ph¸ gi¸, gian lËn trong th­¬ng m¹i. - Tr×nh ®é c«ng nh©n ngµnh may thÊp, ®iÒu kiÖn lao ®éng ch­a tèt dÔ bÞ Hoa Kú kiÖn vÒ c«ng t¸c ®¶m b¶o an toµn lao ®éng vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp trong s¶n xuÊt cña ngµnh may. 3. Rót ra nh÷ng nguyªn nh©n lµm h¹n chÕ xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. Qua nh÷ng thùc tr¹ng vµ nh÷ng mÆt tån t¹i cña hµng dÖt may nãi trªn khi xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Hoa Kú em xin rót ra nh÷ng nguyªn nh©n lµm h¹n chÕ sau: Thø nhÊt, do Trung Quèc, Ên §é… lµ nh÷ng n­íc ®øng ®Çu vÒ xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Hoa Kú ®· ®­îc b·i bá h¹n ng¹ch (quota) tõ ngµy 1/1/2005 trong khi ®ã ViÖt Nam vÉn ch­a ®­îc b·i bá h¹n ng¹ch vµ ch­a lµ thµnh viªn cña W.T.O. §iÒu nµy lµm cho tÝnh c¹nh tranh cña hµng dÖt may bÞ gi¶m. Thø hai, gi¸ thµnh s¶n xuÊt mét ®¬n vÞ s¶n phÈm may mÆc ViÖt Nam cßn cao, chÊt l­îng ch­a tèt vµ thêi h¹n giao hµng lµ nh÷ng yÕu tè lµm h¹n chÕ xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. C¬ së h¹ tÇng trang thiÕt bÞ cña ngµnh dÖt cßn l¹c hËu, ch­a theo kÞp yªu cÇu ph¸t triÓn cña ngµnh may vÉn cßn ph¶i nhËp khÈu phô tïng, c¬ kiÖn tõ n­íc ngoµi lµ chÝnh (chiÕm 80%), H¬n thÕ n÷a, kh©u s¶n xuÊt nguyªn phô liÖu trong n­íc cßn yÕu nªn ngµnh dÖt may vÉn lÖ thuéc vµo nguån nhËp khÈu (b«ng nhËp khÊu chiÕm 90%, v¶i nhËp nhËp khÈu kho¶ng 70%). Nh÷ng yÕu tè nµy khiÕn gi¸ thµnh s¶n phÈm dÖt may cña ViÖt Nam bÞ ®éi lªn cao so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh kh¸c (Trung Quèc, Hång K«ng, §µi Loan, Ên §é….). Còng v× bÞ ®éng trong kh©u nguyªn phô liÖu nªn doanh nghiÖp kh«ng thÓ ®¸p øng nhanh yªu cÇu cña kh¸ch hµng trong t×nh h×nh c¹nh tranh quyÕt liÖt gi÷a c¸c nhµ cung cÊp, vi ph¹m thêi gian giao hµng. NÕu nh­ tr­íc ®©y thêi gian tÝnh tõ khi ký kÕt hîp ®ång ®Õn lóc giao hµng cã thÓ lªn tíi 2-3 th¸ng, th× nay chØ cßn mét nöa, v× vËy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cµng r¬i vµo thÕ bÞ ®éng h¬n. Thø ba, viÖc cÊp vµ sö dông h¹n ng¹ch gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong n­íc cßn nhiÒu bÊt cËp còng lµ yÕu tè lµm h¹n chÕ xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. NhiÒu doanh nghiÖp do cã nhiÒu thµnh tÝch n¨m tr­íc ®­îc cÊp thªm h¹n ng¹ch nh­ng l¹i kh«ng cã ®¬n hµng ®Ó s¶n xuÊt, cßn nhiÒu doanh nghiÖp cã ®¬n hµng ®Ó s¶n xuÊt nh­ng l¹i kh«ng cã h¹n ng¹ch ®Ó xuÊt khÈu. §iÒu nµy ®· h¹n chÕ rÊt lín tíi hiÖu qu¶ xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp còng nh­ cña ®Êt n­íc nh­ quy chÕ ph©n bæ h¹n ng¹ch cña Bé Th­¬ng m¹i thay ®æi lµm cho doanh nghiÖp khã xö lý, thiÕu tÝnh chñ ®éng. Thø t­, qui m« s¶n xuÊt ch­a lín do c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam chñ yÕu lµ nh÷ng ®¬n vÞ võa vµ nhá. §iÓn h×nh t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh trong sè 282 doanh nghiÖp may mÆc th× chØ cã 40 ®¬n vÞ cã quy m« 200 m¸y may trë lªn, phÇn cßn l¹i lµ quy m« nhá. Thø n¨m, do kh¶ n¨ng tiÕp thÞ yÕu, c«ng t¸c qu¶n lý, thiÕt kÕ mÉu m·, chñng lo¹i… ch­a cao. Nãi tãm l¹i, sù kÐm c¹nh tranh vÒ gi¸ thµnh, thêi h¹n giao hµng, cïng hµng lo¹t lý do kh¸c nh­ bÊt cËp trong kh¶ n¨ng bu«n b¸n quèc tÕ, tiÕp cËn thÞ tr­êng, tr×nh ®é chuyªn m«n, thiÕt kÕ mÉu m·, trang thiÕt bÞ, m¸y mãc ®· lµm cho hµng dÖt may ViÖt Nam trë nªn qu¸ bÐ nhá trªn ®Êu tr­êng quèc tÕ, ®Æc biÖt khi so víi hµng Trung Quèc - s¶n xuÊt víi gi¸ rÎ. Ch­¬ng 3 Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Hoa Kú 1. C¸c biÖn ph¸p tõ phÝa doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Hoa Kú Thø nhÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi mét kÕt qu¶ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh. Nh­ vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ®¹i l­îng x¸c ®Þnh, biÓu hiÖn mèi liªn hÖ t­¬ng quan gi÷a hai ®¹i l­îng: chi phÝ s¶n xuÊt ®· bá ra vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®· ®¹t ®­îc. Tuy nhiªn, cÇn l­u ý kh«ng ph¶i ai cã chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh lµ ®· x¸c ®Þnh ngay ®­îc gi¸ thµnh, mµ cÇn thÊy r»ng, gi¸ thµnh lµ chi phÝ ®· kÕt tinh trong mét kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®­îc x¸c ®Þnh theo nh÷ng tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh víi c«ng thøc chung sau: Gi¸ thµnh (z) ®¬n vÞ s¶n phÈm = Ng­êi ta sö dông c¸c lo¹i gi¸ thµnh nh­: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ lo¹i z ®­îc x¸c ®Þnh tr­íc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt cña kú kÕ ho¹ch dùa trªn c¸c ®Þnh møc vµ dù to¸n cña kú kÕ ho¹ch. z ®­îc coi lµ môc tiªu mµ doanh nghiÖp ph¶i cè g¾ng thùc hiÖn hoµn thµnh nh»m ®Ó thùc hiÖn hoµn thµnh môc tiªu chung cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: lµ z ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch z ®Þnh møc ®­îc xem lµ c¨n cø ®Ó kiÓm so¸t t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc tiªu hao c¸c yÕu tè vËt chÊt kh¸c nhau ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt z ®Þnh møc còng ®­îc x©y dùng tr­íc khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: lµ z ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¸c kho¶n hao phÝ thùc tÕ trong kú ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm gi¸ thµnh thùc tÕ ®­îc x¸c ®Þnh sau khi ®· x¸c ®Þnh ®­îc kÕt qu¶ s¶n xuÊt trong kú. z thùc tÕ lµ c¨n cø ®Ó kiÓm tra, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ thÊp gi¸ thµnh vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Qua c«ng thøc trªn ta thÊy ®Ó h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm th× mét mÆt doanh nghiÖp ph¶i cã biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, mÆt kh¸c ph¶i cã biÖn ph¸p ®Çu t­, sö dông chi phÝ hîp lý ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng c­êng kÕt qu¶ s¶n xuÊt s¶n phÈm. VËy lµm thÕ nµo ®Ó tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ s¶n xuÊt? lµm thÕ nµo ®Ó cã biÖn ph¸p ®Çu t­, sö dông chi phÝ hîp lý? Ta còng biÕt r»ng Hoa Kú cã mét thÞ tr­êng tiÒm n¨ng cho s¶n phÈm dÖt may. Søc thu hót cña thÞ tr­êng Hoa Kú xuÊt ph¸t tõ quy m« lín cña thÞ tr­êng. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam cÇn ph¶i t×m hiÓu xem xÐt ®Ó quyÕt ®Þnh nªn hay kh«ng nªn ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng nµy ®Ó tõ ®ã hä sÏ ®Þnh h­íng l¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña m×nh lµm sao cho hîp lý víi nhu cÇu cña kh¸ch hµng mµ Hoa Kú lu«n cã c¸c ®¬n ®Æt hµng víi quy m« lín h¬n nhiÒu c¸c ®¬n hµng tõ bÊt kú thÞ tr­êng nµo kh¸c kÓ c¶ Ch©u ¢u vµ NhËt B¶n. Trong khi ®ã ViÖt Nam ®ang dù ®Þnh ®­a Hoa Kú thµnh thÞ tr­êng xuÊt khÈu chÝnh cña m×nh. VËy víi nh÷ng ®¬n ®Æt hµng lín, c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam sÏ cã thÓ gi¶m chi phÝ th«ng qua h¹n chÕ d©y chuyÒn s¶n xuÊt kh¸c nhau vµ tõng d©y chuyÒn sÏ ®­îc ch¹y trong mét thêi h¹n l©u h¬n, æn ®Þnh h¬n…. ®Ó lµm sao gi¸ xuÊt khÈu cña hµng dÖt may ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi Trung Quèc, Ên §é…. HiÖn t¹i gi¸ hµng dÖt may xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Hoa Kú vÉn ë møc cao h¬n 5 -> 10% so víi c¸c ®èi thñ kh¸c. T×m c¸c biÖn ph¸p ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm chóng ta còng cßn ph¶i quan t©m ®Õn tr­êng hîp quy ®Þnh b¸n ph¸ gi¸ cña Hoa Kú, tr¸nh tr­êng hîp nh­ vô kiÖn ViÖt Nam b¸n ph¸ gi¸ t«m vµo thÞ tr­êng Hoa Kú võa qua. Thø hai, cÇn cã chiÕn l­îc t¨ng c­êng chÊt l­îng cña hµng dÖt may: - §µo t¹o nguån nh©n lùc cã n¨ng lùc ®Ó ®¶m b¶o yªu cÇu ph¸t triÓn vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm nh»m gi¶m gi¸ thµnh. - §Çu t­ ®ång bé c«ng nghÖ, lùa chän thiÕt bÞ c«ng nghÖ tiªn tiÕn, n©ng cao tay nghÒ c«ng nh©n, tæ chøc tèt ho¹t ®éng qu¶n lý vµ kinh doanh, më réng quy m« ®Çu t­ theo chiÒu s©u ®Ó s¶n xuÊt c¸c l« hµng cã chÊt l­îng cao. Uû ban Th­¬ng m¹i Hoa Kú cho biÕt hµng dÖt may, dÖt kim cña ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao t¹i thÞ tr­êng Hoa Kú. - N©ng cÊp thiÕt bÞ, ®æi míi c¬ b¶n vÒ c«ng nghÖ dÖt, c«ng nghÖ cña c¸c kh©u kÐo sîi vµ ®i s©u vµo c«ng nghÖ sau dÖt, hoµn tÊt s¶n phÈm: tÈy nhuém, lµm mÒm, lµm xèp v¶i… víi c«ng nghÖ kü thuËt tiªn tiÕn ®¶m b¶o cho chÊt l­îng c«ng nghiÖp may xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Hoa Kú. - Lo¹i bá nh÷ng thiÕt bÞ qu¸ cò vµ l¹c hËu. T¨ng thiÕt bÞ dÖt kh«ng thoi hiÖn ®¹i, gi¶m dÇn m¸y dÖt cã thoi, nhÊt lµ c¸c m¸y khæ hÑp, thay thÕ c¸c m¸y dÖt kim cò, l¹c hËu cã c«ng nghÖ tr­íc n¨m 1975. - §æi míi thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ nhuém, xö lý hoµn tÊt c¸c c«ng nghÖ míi nh­: lµm mÒm v¶i, chèng nhµu…. víi tr×nh ®é kü thuËt ngµy cµng cao, vi tÝnh hãa kh©u thiÕt kÕ, t¹o mÉu, hiÖn ®¹i hãa kh©u giÆt, tÈy,….. ®¶m b¶o ®¸p øng yªu cÇu chÊt l­îng, mÉu mèt thay ®æi rÊt nhanh chãng vµ nh¹y c¶m cña thÞ tr­êng. - Tõng b­íc tiªu chuÈn hãa x· héi theo tiªu chÝ SA 8000, c¸c tiªu chuÈn cña ISO… nh»m theo kÞp c¸c n­íc trong khu vùc. Thø ba, n¾m v÷ng thÞ tr­êng, kh¸ch hµng, quan hÖ tèt víi kh¸ch hµng. C¸c doanh nghiÖp nªn t×m hiÓu kü theo tõng mÆt hµng, tõng lo¹i s¶n phÈm, nghiªn cøu nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng Mü cã g× ®Æc thï, cã g× thay ®æi, luËt ph¸p ra sao, c¹nh tranh thÕ nµo…. ®Ó t¨ng c­êng th©m nhËp vµo m¹ng l­íi ph©n phèi trªn thÞ tr­êng nµy. Vµ khi ®· cã kh¸ch hµng, ®· chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng råi th× kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, uy tÝn cña doanh nghiÖp, t¨ng c­êng c¸c dÞch vô khuyÔn m·i, hËu m·i…. Thø t­, t¨ng c­êng liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp cïng ngµnh trong n­íc vµ c¸c ®èi t¸c Hoa Kú ®Ó cã b¹n hµng æn ®Þnh. §¬n hµng nhËp khÈu hµng dÖt may cña Hoa Kú th­êng cã gi¸ trÞ lín nªn doanh nghiÖp ph¶i cã l­îng hµng lín ®Ó kÞp thêi cung øng. Sè l­îng hµng lín mµ thêi gian cung øng l¹i ng¾n nªn mçi mét doanh nghiÖp hiªn nay khã cã thÓ ®¶m ®­¬ng hÕt. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i sím xem xÐt kh¶ n¨ng hîp t¸c víi nhau, cïng ®Çu t­ trang thiÕt bÞ chuyªn dïng mét c¸ch ®ång bé ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt nh÷ng l« hµng cã tiªu chuÈn gièng nhau nh»m thùc hiÖn ®­îc ®¬n hµng lín tõ Hoa Kú. Thø n¨m, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng dÖt may ViÖt Nam. Mét trong nh÷ng khã kh¨n trong qu¸ tr×nh xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü cña doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ n¨ng lùc c¹nh tranh cßn rÊt thÊp. §Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, c¸c doanh nghiÖp cÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò sau: Ngoµi nh÷ng nguån ®Çu t­ trong n­íc, thu hót vµ tËn dông mét c¸ch tèi ®a c¸c nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi d­íi h×nh thøc vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) hoÆc vèn viÖn trî chÝnh thøc (ODA) vµo viÖc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu nh»m t¹o nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt, ®ång ®Òu cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng Hoa Kú. - Cïng víi gi¶i ph¸p vÒ vèn, kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm còng lµ mét biÖn ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh. C¸c doanh nghiÖp nhÊt thiÕt ph¶i ¸p dông ph­¬ng ph¸p qu¶n lý chÆt chÏ tõ qu¶n lý doanh nghiÖp, qu¶n lý quy tr×nh s¶n xuÊt, chÊt l­îng s¶n phÈm theo tiªu chuÈn quèc tÕ ISO 9000 vµ c¸c quy ®Þnh cña c¸c c¬ quan kiÓm so¸t chÊt l­îng cña Hoa Kú - §Ó n©ng cao c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ cña hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng Hoa Kú, c¸c doanh nghiÖp cÇn tËn dông møc tèi ®a c¸c nguyªn phô liÖu s¶n xuÊt trong n­íc nh»m h¹n chÕ chi phÝ ®Õn møc thÊp nhÊt cã thÓ. - Thùc hiÖn ®óng th«ng lÖ bu«n b¸n cña thÞ tr­êng Hoa Kú, ®ång thêi thùc hiÖn nghiªm ngÆt c¸c quy ®Þnh cña luËt ph¸p quèc tÕ, luËt th­¬ng m¹i Hoa Kú ®Ó ®¶m b¶o tiÕn ®é giao hµng ®óng n¬i ®óng lóc. Tham gia ®¨ng ký th­¬ng hiÖu, nh·n hiÖu hµng ho¸, chèng gian lËn th­¬ng m¹i, tõng b­íc chuyÓn xuÊt khÈu gi¸n tiÕp sang xuÊt khÈu trùc tiÕp cho phï hîp víi th«ng lÖ bu«n b¸n cña thÞ tr­êng Hoa Kú. Tu©n thñ c¸c quy ®Þnh chÆt chÏ vÒ chÊt l­îng, nh·n hiÖu hµng ho¸, xuÊt xø s¶n phÈm do Hoa Kú quy ®Þnh. Thø s¸u, cÇn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn viÖc ®¨ng ký së h÷u c«ng nghiÖp t¹i Hoa Kú cho c¸c s¶n phÈm dÖt may ViÖt Nam. ThÞ tr­êng Hoa Kú gÇn nh­ ®¹t ®Õn chuÈn mùc quèc tÕ vÒ mäi vÊn ®Ò, trong ®ã cã vÊn ®Ò së h÷u c«ng nghiÖp, vÒ ®¨ng ký b¶n quyÒn còng nh­ vÊn ®Ò b¶o hé th­¬ng hiÖu… c¸c quy ®Þnh vÒ vÊn ®Ò nµy còng rÊt phøc t¹p. Bªn c¹nh c¸c C«ng ty Hoa Kú víi nh÷ng nhµ kinh doanh ®øng ®¾n th× còng kh«ng thiÕu nh÷ng C«ng ty lõa ®¶o, ®¸nh c¾p th­¬ng hiÖu víi môc ®Ých trôc lîi c¸ nh©n (nh­ vô tranh chÊp liªn quan ®Õn nh·n hiÖu ViFon.ViFon ®· bÞ mét C«ng ty Hoa Kú nép ®¬n xin së h÷u b¶n quyÒn nh·n hiÖu ViFon tr­íc khi C«ng ty ViFon cña ViÖt Nam nép ®¬n cho c¬ quan thÈm quyÒn cña Hoa Kú. Tuy nhiªn do ®Êu tranh tÝch cùc cña C«ng ty ViFon cïng víi sù gióp ®ì cña luËt s­ cã kinh nghiÖm nªn ViFon ®· dµnh ®­îc quyÒn së h÷u chÝnh ®¸ng cña m×nh). V× vËy, muèn th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Hoa Kú, muèn lµm ¨n nghiªm tóc t¹i thÞ tr­êng Hoa Kú, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn xóc tiÕn ngay c¸c thñ tôc ®¨ng ký së h÷u c«ng nghiÖp cho c¸c s¶n phÈm cña m×nh. Theo ®iÒu 1 cña c«ng ­íc Paris vÒ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp th× "NÕu doanh nghiÖp ®· ®¨ng ký (NÕu kh«ng sö dông thñ ®o¹n lõa ®¶o ®Ó cã ®­îc) th× trong vßng 5 n¨m doanh nghiÖp së h÷u th­¬ng hiÖu næi tiÕng cã quyÒn ®Ö ®¬n yªu cÇu hñy bá nh·n hiÖu gièng hoÆc t­¬ng tù. NÕu doanh nghiÖp dïng thñ ®o¹n lõa ®¶o ®Ó ®­îc ®¨ng ký th­¬ng hiÖu gièng víi th­¬ng hiÖu næi tiÕng th× doanh nghiÖp së h÷u th­¬ng hiÖu næi tiÕng kh«ng bÞ h¹n chÕ vÒ thêi gian ®Ó ®­îc hñy bá th­¬ng hiÖu næi tiÕng". Thø b¶y, chñ ®éng tiÕp cËn c«ng nghÖ th«ng qua viÖc tÝch cùc sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n hÖ thèng Internet. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö tuy míi xuÊt hiÖn nh­ng ®ang ph¸t triÓn rÊt nhanh vµ tiÒm n¨ng còng rÊt lín. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö cã nhiÒu ®iÓm ­u viÖt vµ thùc sù lµ mét c«ng cô míi cho chiÕn l­îc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp. Ng­êi b¸n vµ ng­êi mua cã thÓ trao ®æi, nãi chuyÖn trùc tiÕp víi nhau, kh«ng h¹n chÕ vÒ kh«ng gian vµ thêi gian, cho nªn c¸c doanh nghiÖp cã thÓ n©ng cao hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh nghiªn cøu thÞ tr­êng. Nhê cã th­¬ng m¹i ®iÖn tö mµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu gi¶m ®­îc chi phÝ qu¶ng c¸o, chi phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ giao dÞch… VËy nªn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i nhËn ®­îc xu thÕ cña ph­¬ng thøc kinh doanh hiÖn ®¹i nµy vµ chuÈn bÞ ®Çy ®ñ vÒ vèn, ngo¹i ng÷ còng nh­ c¸c yÕu tè vÒ kü thuËt c«ng nghÖ th«ng tin… ®Ó s½n sµng héi nhËp khi cã thÓ. HiÖn nay Bé Th­¬ng m¹i ®ang triÓn khai ph­¬ng thøc b¸n hµng qua ®iÖn tö, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ngµnh may ¸p dông ph­¬ng thøc giao dÞch nµy vµo thÞ tr­êng Mü. Dù b¸o ph¸t triÓn ngµnh dÖt may: - Giai ®o¹n 2001-2005 ngµnh dÖt may ®¹t tèc ®é XK 24%, kim ng¹ch 3,6 tû USD. - Dù b¸o giai ®o¹n 2006-2010 ngµnh dÖt may ®¹t tèc ®é XK 22%, kim ng¹ch 8,5 ¸ 9 tû USD. 2. C¸c gi¶i ph¸p vÒ phÝa nhµ n­íc nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo Hoa Kú Mét lµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó më cöa thÞ tr­êng Hoa Kú. §Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn vµ phæ biÕn vÒ thÞ tr­êng Hoa Kú vÒ chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu cña Hoa Kú vµ hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam Hoa Kú. §Ó th©m nhËp ®­îc thÞ tr­êng nµy c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc ph¶i chñ ®éng n¾m ®­îc nh÷ng quy ®Þnh ®iÒu chØnh quan hÖ hîp ®ång mua b¸n gi÷a hai bªn theo luËt th­¬ng m¹i Hoa Kú cïng nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt so víi luËt th­¬ng m¹i ViÖt Nam. Ngoµi ra cÇn ®­îc phæ biÕn vµ hiÓu biÕt s©u s¾c c¸c quy ®Þnh vÒ thuÕ vµ h¶i quan cña Hoa Kú nh­ danh b¹ thuÕ thèng nhÊt, chÕ ®é ­u ®·i thuÕ quan phæ cËp (GSP) c¬ së tÝnh thuÕ h¶i quan hay nh÷ng quy ®Þnh vÒ xuÊt xø hµng ho¸…. cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp khi xuÊt khÈu sang Hoa Kú. Nh÷ng th«ng tin tõ c¸c c¬ quan Nhµ n­íc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng cÇn nghiªn cøu kü hÖ thèng danh môc hµng hãa h¹n chÕ nhËp khÈu, cÊm nhËp khÈu h¹n ng¹ch nhËp khÈu, nh÷ng quy ®Þnh vÒ vÖ sinh dÞch tÔ ®èi víi hµng hãa nhËp khÈu… hay luËt chèng ph¸ gi¸, luËt thuÕ bï trõ cña Hoa Kú. Víi mét hÖ thèng nh÷ng luËt vµ quy ®Þnh phøc t¹p nh­ thÕ vµ mét thùc tÕ r»ng ®èi víi c¸c bang kh¸c nhau cña Hoa Kú nhiÒu luËt hay quy ®Þnh l¹i kh¸c nhau, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc nghiªn cøu vµ cÇn sù gióp ®ì tõ phÝa Nhµ n­íc. §Ó hç trî c¸c doanh nghiÖp trong kinh doanh, Nhµ n­íc cÇn tæ chøc c¸c khãa ®µo t¹o c¸c líp tËp huÊn hay héi nghÞ, héi th¶o vÒ hÖ thèng ph¸p luËt th­¬ng m¹i Hoa Kú nh»m n©ng cao hiÓu biÕt cho c¸c doanh nghiÖp vÒ khÝa c¹nh ph¸p lý trong kinh doanh víi Hoa Kú. §ång thêi, Nhµ n­íc cÇn khuyÕn khÝch c¸c c¬ quan, bé, ngµnh liªn quan vµ c¸c c¸ nh©n xuÊt b¶n vµ l­u hµnh nh÷ng Ên phÈm vÒ vÊn ®Ò nµy d­íi d¹ng s¸ch hay nh÷ng bµi viÕt b¸o, t¹p chÝ hay ®Üa h×nh… nh»m t¹o ra nguån th«ng tin phong phó vµ chÝnh x¸c cho c¸c doanh nghiÖp tham kh¶o. MÆt kh¸c nhµ n­íc còng cã thÓ hç trî c¸c doanh nghiÖp th«ng qua viÖc cung cÊp mét sè ®Þa chØ t­ vÊn ph¸p luËt ®¸ng tin cËy cho c¸c doanh nghiÖp cho tuyªn truyÒn, b»ng nhiÒu kªnh th«ng tin ®¹i chóng, b»ng nhiÒu h×nh thøc vÒ thÞ tr­êng Hoa Kú, vÒ ph¸p luËt, chÝnh s¸ch nhËp khÈu cña Hoa Kú còng nh­ vÒ tiªu chuÈn chÊt l­îng vµ thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng Hoa Kú. Thµnh lËp qòy hç trî xóc tiÕn viÖc lµm, t×m hiÓu thÞ tr­êng Hoa Kú vµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th©m nhËp thÞ tr­êng Hoa Kú tæ chøc c¸c ®oµn ®i kh¶o s¸t thùc tÕ b»ng nguån kinh phÝ hç trî cña Nhµ n­íc vµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tù bá kinh phÝ ®Ó tiÕp cËn, kh¶o s¸t thùc tÕ thÞ tr­êng Hoa Kú, doanh nghiÖp trùc tiÕp lµm marketing XK. Hai lµ t¨ng c­êng ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i vµo thÞ tr­êng Hoa Kú vµ cã chÝnh s¸ch hç trî th­¬ng m¹i m¹nh mÏ h¬n n÷a ®èi víi viÖc xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ tr­êng nµy. Côc xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®· tæ chøc ®i kh¶o s¸t mét sè thµnh phè lín cña Hoa Kú (2002). Khi ®ã chóng ta cã nhu cÇu xuÊt khÈu m¹nh hµng dÖt may nªn côc xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®· tr×nh Nhµ n­íc xin më trung t©m GTSP t¹i NewYork. NewYork lµ mét trong ba trung t©m thêi trang cña thÕ giíi (New york, Paris vµ Milano), trong ®ã New york võa lµ trung t©m thiÕt kÕ thêi trang võa lµ ®Çu mèi nhËp khÈu vµ ph©n phèi hµng dÖt may lín nhÊt, sau khi ph­¬ng ¸n x©y dùng trung t©m ®­îc Nhµ n­íc phª duyÖt, c¸c c«ng viÖc chuÈn bÞ vÒ kinh phÝ, nh©n sù, t×m kiÕm ®Þa ®iÓm, x©y dùng, mua s¾m trang thiÕt bÞ vµ vËn ®éng c¸c doanh nghiÖp tham gia gÊp rót triÓn khai ®Õn 19/5/2004, trung t©m giíi thiÖu s¶n phÈm ViÖt Nam t¹i New york ®· ®­îc khai tr­¬ng vµ chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng t¹i ®©y, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ göi catalogue, hµng mÉu, tham gia héi chî, héi th¶o, kh¶o s¸t thÞ tr­êng, gÆp gì kh¸ch hµng vµ ®Æc biÖt c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ ®­îc cung cÊp th«ng tin vÒ nhu cÇu, thÞ hiÕu tiªu dïng cña thÞ tr­êng Hoa Kú. Bé Th­¬ng m¹i còng ®ang kiÕn nghÞ Thñ t­íng chÝnh phñ cho phÐp thµnh lËp Qòy hç trî ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu. Ngoµi môc ®Ých hç trî tµi chÝnh vµ kü thuËt ®Ó më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu cho ngµnh hµng, cßn bao gåm c¶ viÖc xö lý c¸c vô kiÖn, tranh chÊp th­¬ng m¹i vµ ®èi phã víi c¸c rµo c¶n th­¬ng m¹i cña n­íc ngoµi. Bªn c¹nh ®ã Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Hoa Kú nh­: hç trî vµ b¶o vÑ thu nhËp æn ®Þnh cho ng­êi n«ng d©n ®Ó hä yªn t©m s¶n xuÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm phôc vô cho c«ng nghiÖp dÖt may (t¬, t»m, trång b«ng….) Ba lµ, t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng b»ng c¬ chÕ hîp lý cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng dÖt may. Nhµ n­íc ®· t¹o ®iÒu kiÖn, c¬ së ph¸p lý thuËn lîi cho th­¬ng nh©n b»ng c¬ chÕ chuyÓn nh­îng h¹n ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may sang Hoa Kú. TiÕp tôc hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt khÈu theo h­íng hiÖu qu¶ h¬n. Tõng b­íc h¹n chÕ dÇn, tiÕn tíi xãa bá t×nh tr¹ng ®éc quyÒn trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp, thñ tôc h¶i quan gi¶i quyÕt nhanh h¬n, cung cÊp th«ng tin cËp nhËt cho doanh nghiÖp th«ng qua hiÖp héi dÖt may ViÖt Nam. §iÒu hµnh linh ho¹t l·i suÊt, tû gi¸ hèi ®o¸i theo h­íng võa cã lîi cho xuÊt khÈu võa ®¶m b¶o æn ®Þnh kinh tÕ. Bèn lµ, Bé C«ng nghiÖp cÇn x©y dùng ph­¬ng ¸n bæ sung qui ho¹ch ngµnh dÖt vµ tiÕp tôc thay thÕ m¸y mãc thiÕt bÞ cho toµn ngµnh nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp chuyªn xuÊt khÈu hµng dÖt may sang Hoa Kú nãi riªng. T¨ng n¨ng lùc kÐo sîi vµ hiÖn ®¹i hãa ngµnh dÖt, nhuém…. N¨m lµ, hiÖp héi dÖt may ViÖt Nam cÇn t¨ng c­êng ho¹t ®éng h¬n n÷a, tõng b­íc gãp phÇn kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm yÕu hiÖn nay cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam, HiÖp héi cÇn tÝch cùc tham gia ho¹t ®éng víi c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc liªn quan ®Õn lÜnh vùc dÖt may nh­ HiÖp héi DÖt may ASEAN, diÔn ®µn ngµnh DÖt may vïng Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng…. ®Ó trao ®æi th«ng tin vµ truyÒn ®¹t nh÷ng kiÕn nghÞ cña ngµnh dÖt may trong n­íc ®èi víi khu vùc vµ quèc tÕ nh»m hç trî c¸c doanh nghiÖp dÖt may. S¸u lµ, ngµnh dÖt may ViÖt Nam tr­íc hÕt ph¶i t¨ng tèc ®Çu t­ ®Ó s¶n xuÊt nguyªn liÖu, phô kiÖn may mÆc ®ñ chÊt l­îng lµm hµng xuÊt khÈu nh­ nguyªn liÖu s¶n xuÊt hµng cotton, hoÆc pha cotton… mµ ng­êi tiªu dïng Hoa Kú rÊt ­a chuéng. §ång thêi tËp trung ®Çu t­ vµo trang thiÕt bÞ, m¸y mãc s¶n xuÊt vµ h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt viÖc nhËp khÈu v¶i thµnh phÈm ®Ó gia c«ng sîi ®Ó dÖt v¶i, b«ng ®Ó kÐo sîi. B¶y lµ, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta cÇn cã chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n n÷a cho ViÖt KiÒu ë Hoa Kú, khai th¸c thÕ m¹nh cña ViÖt kiÒu ë Hoa Kú ®Ó tõ ®ã thiÕt lËp hÖ thèng ph©n phèi hµng ViÖt Nam t¹i thÞ tr­êng Hoa Kú. Víi sè l­îng kho¶ng 1,3 triÖu ng­êi ViÖt Nam sinh sèng, häc tËp vµ lµm viÖc ë Hoa Kú - lµ céng ®ång d©n c­ lín thø t­ trong c¸c n­íc Ch©u ¸, sau Trung Quèc, Ên §é, vµ Philipine sinh sèng ë Hoa Kú, ®©y sÏ lµ nhÞp cÇu ®Ó cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam dÔ dµng th©m nhËp thÞ tr­êng Hoa Kú. Víi lîi thÕ lµ nh÷ng ng­êi am hiÓu thÞ tr­êng Hoa Kú, th«ng th¹o ng«n ng÷, céng ®ång ng­êi ViÖt cã thÓ ®ãng vai trß m«i giíi h÷u hiÖu ®­a hµng ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng nµy. T¸m lµ, t¨ng c­êng ho¹t ®éng c¸c lo¹i h×nh dÞch vô phôc vô cho thÞ tr­êng Hoa Kú b»ng c¸c biÖn ph¸p nh­ dÞch vô thanh to¸n, chuyªn chë hµng ho¸, b¶o hiÓm hµng ho¸, më c¸c trung t©m th­¬ng m¹i, tham gia héi chî triÓn l·m t¹i thÞ tr­êng Hoa Kú nh»m xóc tiÕn XK hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. Víi c¸c gi¶i ph¸p tõ phÝa Nhµ n­íc nªu trªn em tin t­ëng r»ng mÆt hµng dÖt may ViÖt Nam sÏ cã nhiÒu c¬ héi ®Ó ®Èy m¹nh XK vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. KÕt luËn Sau 10 n¨m quan hÖ víi thÞ tr­êng Hoa Kú, kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu gi÷a 2 n­íc ®· t¨ng lªn rÊt nhanh. NhiÒu mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cã kim ng¹ch lín. Hoa Kú sÏ trë thµnh thÞ tr­êng chÝnh cho hµng dÖt may, do ®ã c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam chóng ta cÇn ph¶i nç lùc h¬n n÷a trong c«ng t¸c x©y dùng, ®Çu t­, kªu gäi ®Çu t­ ®Ó c¶i tiÕn kü thuËt, c«ng nghÖ, m¸y mãc thiÕt bÞ còng nh­ nguyªn phô liÖu phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý nguån nh©n lùc, qu¶n lý chÊt l­îng…vv, phôc vô s½n sµng cho viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ tr­êng Hoa Kú. MÆc dï, hµng dÖt may ViÖt Nam còng ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n trong c¸c vÊn ®Ò nh­ : bÞ ¸p ®Æt h¹n ng¹ch mµ ch­a ®­îc b·i bá, gi¸ thµnh cao, kh¶ n¨ng c¹nh tranh thÊp, thêi h¹n giao hµng cßn ch­a ®óng lóc, qui m« s¶n xuÊt cßn nhá, c«ng t¸c qu¶n lý, sö dông h¹n ng¹ch cßn nhiÒu bÊt cËp, ch­a ®¸p øng ®ñ nguyªn phô liÖu cho hµng dÖt may vÉn cßn ph¶i nhËp khÈu cña n­íc ngoµi… nh­ng ViÖt Nam sÏ cè g¾ng ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®óng nh­ §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· ®Ò ra trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn hµng dÖt may ®Õn 2010 lµ: ph¸t triÓn ngµnh dÖt may trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp träng ®iÓm, mòi nhän vÒ xuÊt khÈu tháa m·n ngµy cµng cao nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc; t¹o nhiÒu viÖc lµm cho x· héi, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, héi nhËp v÷ng ch¾c kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Nghiªn cøu vÒ mÆt hµng dÖt may ViÖt nam vµo thÞ tr­êng Hoa Kú em thÊy cßn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý, c¸c doanh nghiÖp cña ta cÇn ph¶i rót kinh nghiÖm ®Ó ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh cña thÞ tr­êng. Nh÷ng vÊn ®Ò hiÖn nay lµ: - VÊn ®Ò n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh hµng dÖt may. - VÊn ®Ò tham gia vµo c¸c kªnh tiªu thô hµng dÖt may t¹i thÞ tr­êng Hoa Kú. - Sù am hiÓu ph¸p luËt, nh÷ng quy ®Þnh cña Hoa Kú vÒ hµng dÖt may. Vµ ®Æc biÖt lµ ViÖt Nam sÏ gia nhËp W.T.O, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ ph¶i cam kÕt thùc hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n cña W.T.O, s©n ch¬i sÏ b×nh ®¼ng, ®Æt ra nh÷ng th¸ch thøc míi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam. C¶m ¬n thÇy gi¸o - TS. Lª Kh¾c §o¸ ®· tËn t×nh gióp ®ì em tõ viÖc x©y dùng ®Ò c­¬ng ®Õn néi dung nghiªn cøu cña luËn v¨n. Em còng c¶m ¬n ViÖn Nghiªn cøu Th­¬ng m¹i ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho em thùc tËp vµ cung cÊp c¸c tµi liÖu ®Ó hoµn chØnh luËn v¨n nµy. Tuy vËy thêi gian thùc tËp cßn ng¾n, néi dung ®Ò cËp ®Õn nhiÒu vÊn ®Ò nªn luËn v¨n cña em cßn cã mÆt h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Em rÊt mong nhËn ®­îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« trong Héi ®ång nghiÖm thu ®Ó luËn v¨n cña em ®­îc phong phó thªm néi dung vµ h×nh thøc tr×nh bµy ®­îc tèt h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Tµi liÖu tham kh¶o 1. §¸nh gi¸ t¸c ®éng kinh tÕ cña hiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i song ph­¬ng ViÖt Nam - Hoa Kú. (B¸o c¸o cËp nhËt vÒ th­¬ng m¹i song ph­¬ng gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú trong n¨m 2003) an assessment of the economic impact of the united states - Vietnam bilateral trade Agreement (Update Report on Bilateral Trade in 2003 between Vietnam and the United States) 2. QuyÕt ®Þnh cña Thñ t­íng chÝnh phñ sè 161/1998/Q§ - TTg. VÒ viÖc phª duyÖt quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp DÖt - May ®Õn n¨m 2010. 3. T¹p chÝ ViÖt - Mü sè tÕt 2005, sè 35. 4. B¸o ®Çu t­ 6/2005 5. Mét sè ý kiÕn vÒ tiÕp cËn thÞ tr­êng Hoa Kú GS .TS. T« Xu©n D©n TS. Hoµng Xu©n NghÜa ThS. Ph¹m Xu©n S¬n 6. B¸o th­¬ng m¹i thø 6/5/2005 - Bé Th­¬ng m¹i 7. Xóc tiÕn th­¬ng m¹i TS Mia MiKie ñy ban kinh tÕ - x· héi liªn hîp quèc khu Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng 8. CÈm nang x©m nhËp thÞ tr­êng Mü TS. Hå SÜ H­ng NguyÔn ViÖt H­ng 9. Vietnamese Textile industry 10. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam -Hoa Kú 11. HiÖp ®Þnh ®a sîi 12. Industrial Review of Vietnam 13. KÕ to¸n tµi chÝnh - TS Vâ V¨n Nhi (chñ biªn). Môc lôc Lêi më ®Çu 1 Ch­¬ng 1: ThÞ tr­êng Hoa Kú vµ c¬ héi xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam 2 1. §¸nh gi¸ thÞ tr­êng Hoa Kú vµ ph©n tÝch tiÒm n¨ng réng lín cña thÞ tr­êng Hoa Kú ®èi víi s¶n phÈm chÕ t¹o tõ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nãi chung vµ s¶n phÈm dÖt may nãi riªng 2 2. Nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam khi th©m nhËp thÞ tr­êng Hoa Kú 8 3. Vai trß cña c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®Ó th©m nhËp thÞ tr­êng Hoa Kú 13 Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Hoa Kú 5 n¨m trë l¹i ®©y) 15 1. Thùc tr¹ng cña hµng dÖt may XK vµo thÞ tr­êng Hoa Kú khi ViÖt Nam ch­a gia nhËp W.T.O vµ cßn ¸p dông h¹n ng¹ch (quota) 15 2. Ph©n tÝch nh÷ng ­u, nh­îc ®iÓm - nh÷ng mÆt tån t¹i cña hµng dÖt may ViÖt Nam khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Hoa Kú 22 3. Rót ra nh÷ng nguyªn nh©n lµm h¹n chÕ xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Hoa Kú 27 Ch­¬ng 3: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt ®Ó ®Èy m¹nh XK hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Hoa Kú 29 1. C¸c biÖn ph¸p tõ phÝa doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Hoa Kú 29 2. C¸c gi¶i ph¸p vÒ phÝa Nhµ n­íc nh»m ®Èy m¹nh XK dÖt may vµo Hoa Kú 34 KÕt luËn 38 Nh÷ng ch÷ viÕt t¾t sö dông trong luËn v¨n 1. TiÕng ViÖt: XNK : XuÊt nhËp khÈu TMQT : Th­¬ng m¹i quèc tÕ Hoa Kú : Hoa Kú TNHH : Tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n GTSP : Gi¸ trÞ s¶n phÈm TPHCM : Thµnh phè Hå ChÝ Minh 2. TiÕngAnh W.T.O : World Trade Organiztion (Tæ chøc Th­¬ng m¹i ThÕ giíi) USD : United States Dollar (®ång ®« la Mü) MFN : Most Favoured Nation (Tèi huÖ quèc) EU : Europe (Ch©u ¢u) BTA : Bilateral Trade Agreement (HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng) GSP : Generalized System of Preferences (­u ®·i thuÕ quan phæ cËp) ICFTU : International Colleague Free Trade Unions (HiÖp héi quèc tÕ c¸c nghiÖp ®oµn tù do) SA8000 : Social Association (Tr¸ch nhiÖm x· héi 8000) ISO : International Standard organization (Tæ chøc tiªu chuÈn quèc tÕ) Wrap : Ch­¬ng tr×nh tr¸ch nhiÖm s¶n xuÊt toµn cÇu