Đề tài Thực trạng tổ chức công tác kế toán nguyên vật liệu tại Xí nghiệp than 917

Öu còng nh­ néi dung tõng quy ®Þnh ph¶n ¸nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu trªn c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n th× nguyªn vËt liÖu cña doanh nghiÖp ®­îc chia thµnh: - Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp dïng cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. - Nguyªn vËt liÖu dïng cho nhu cÇu kh¸c: phôc vô, qu¶n lý ë c¸c ph©n x­ëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt, cho nhu cÇu b¸n hµng, qu¶n lý doanh nghiÖp... C¨n cø vµo nguån nhËp, nguyªn vËt liÖu ®­îc chia thµnh nguyªn vËt liÖu nhËp do mua ngoµi, tù gia c«ng chÕ biÕn, nhËn gãp vèn... 2. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu lµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. Tuú quy ®Þnh hiÖn hµnh, trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu ph¶i ph¶n ¸nh theo chi phÝ thùc tÕ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ( nguyªn t¾c gi¸ phÝ ). 2.1. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu theo gi¸ thùc tÕ. Gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu nhËp kho §èi víi nguyªn vËt liÖu mua ngoµi: trÞ gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho lµ gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n ( bao gåm c¸c kho¶n thuÕ nhËp khÈu, thuÕ kh¸c nÕu cã) céng víi c¸c chi phÝ mua thùc tÕ ( chi phÝ vËn chuyÓn, bèc xÕp, b¶o qu¶n, ph©n lo¹i, thuª kho, thuª b·i, tiÒn ph¹t...) trõ ®i c¸c kho¶n chiÕt khÊu th­¬ng m¹i gi¶m gi¸ ( nÕu cã). NÕu doanh nghiÖp nép thuÕ theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ th× gi¸ mua lµ gi¸ ch­a cã thuÕ GTGT. §èi víi c¸c doanh nghiÖp nép thuÕ theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp th× gi¸ mua bao gåm c¶ thuÕ GTGT. §èi víi nguyªn vËt liÖu tù chÕ: Gi¸ NVL thùc tÕ Gi¸ thùc tÕ NVL Chi phÝ nhËp kho = xuÊt gia c«ng chÕ biÕn + gia c«ng chÕ biÕn §èi víi nguyªn vËt liÖu thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn: Gi¸ NVL Gi¸ thùc tÕ NVL Chi phÝ vËn chuyÓn bèc Sè tiÒn ph¶i tr¶ thùc tÕ = xuÊt thuª gia + dì ®Õn n¬i thuª vµ tõ + cho ng­êi nhËn nhËp kho c«ng chÕ biÕn ®ã vÒ doanh nghiÖp gia c«ng chÕ biÕn - §èi víi nguyªn vËt liÖu nhËn gãp vèn liªn doanh: Gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho lµ gi¸ do Héi ®ång liªn doanh ®¸nh gi¸. Gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho: Nguyªn vËt liÖu ®­îc thu mua nhËp kho th­êng xuyªn tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, do vËy gi¸ thùc tÕ cña tõng lÇn, tõng ®ît nhËp kho kh«ng hoµn toµn gièng nhau, v× thÕ khi xuÊt kho kÕ to¸n ph¶i sö dông mét ph­¬ng ph¸p ®· cho trong ph­¬ng ph¸p sau: - TÝnh theo gi¸ thùc tÕ tån kho ®Çu kú: Gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt kho = Sè l­îng NVL xuÊt kho x §¬n gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú - TÝnh theo gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn: Gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt kho = Sè l­îng NVL xuÊt kho + §¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n Trong ®ã: §¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n = Gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú + Gi¸ thùc tÕ nhËp trong kú Sè l­îng tån ®Çu kú + Sè l­îng nhËp trong kú - TÝnh theo gi¸ nhËp tr­íc - xuÊt tr­íc: Theo ph­¬ng ph¸p nµy tr­íc hÕt ta ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc ®¬n gi¸ thùc tÕ nhËp kho cña tõng lÇn nhËp vµ gi¶ thiÕt hµng nµo nhËp kho tr­íc th× xuÊt tr­íc. Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho cña tõng l« hµng ®­îc ­u tiªn tr­íc ®ã. - TÝnh theo gi¸ thùc tÕ nhËp sau - xuÊt tr­íc: Theo ph­¬ng ph¸p nµy còng ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc ®¬n gi¸ thùc tÕ cña tõng lÇn nhËp kho cµ còng gi¶ thiÕt hµng nµo nhËp kho sau th× xuÊt tr­íc. Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho cña nguyªn liÖu ®­îc x¸c ®Þnh theo gi¸ thùc tÕ nhËp kho cña nh÷ng l« hµng ®ùc ­u tiªn xuÊt tr­íc ®ã. - TÝnh theo gi¸ thùc tÕ xuÊt kho: Theo ph­¬ng ph¸p nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý theo dâi nguyªn vËt liÖu theo tõng l« hµng. Khi xuÊt kho nguyªn vËt liÖu thuéc l« hµng nµo th× c¨n cø vµo sè l­îng xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ nhËp kho thùc tÕ cña l« hµng ®ã ®Ó tÝnh ra gi¸ thùc tÕ xuÊt kho. 2.2. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu theo gi¸ h¹ch to¸n Gi¸ h¹ch to¸n lµ gi¸ do doanh nghiÖp tù x©y dùng, cã thÓ lµ gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n cña n¨m tr­íc, cã thÓ lµ gi¸ mua céng víi chi phÝ thu mua kÕ ho¹ch.Tuy nhiªn nã th­êng ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp cã quy m« lín, khèi l­îng, chñng lo¹i nguyªn vËt liÖu nhiÒu, t×nh h×nh nhËp, xuÊt diÔn ra th­êng xuyªn. Sö dông gi¸ h¹ch to¸n cuèi kú kÕ to¸n ph¶i ®iÒu chØnh gi¸ h¹ch to¸n theo gi¸ thùc tÕ ®Ó sè liÖu ghi vµo c¸c tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ b¸o c¸o kÕ to¸n.ViÖc ®iÒu chØnh gi¸ h¹ch to¸n nh­ sau: X¸c ®Þnh hÖ sè gi÷a gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n cña nguyªn vËt liÖu (H). H = Gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú + Gi¸ thùc tÕ nhËp trong kú Gi¸ h¹ch to¸n tån ®Çu kú + Gi¸ h¹ch to¸n nhËp trong kú - Sau ®ã ta tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho c¨n cø vµo gi¸ h¹ch to¸n xuÊt kho vµ hÖ sè gi¸. Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho = Gi¸ h¹ch to¸n x HÖ sè gi¸ III. Néi dung c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. 1. KÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu. 1.1. Chøng tõ kÕ to¸n sö dông. Theo chÕ ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp ban hµnh Q§ 1141/TC/Q§/C§TK ngµy 1/1/1995 cña Bé tr­ëng Bé Tµi chÝnh, c¸c chøng tõ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu bao gåm: PhiÕu nhËp kho ( MÉu 01- VT) PhiÕu xuÊt kho( MÉu 02- VT) PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé ( MÉu 03- VT) Biªn b¶n kiÓm kª vËt t­, s¶n phÈm, hµng ho¸ ( MÉu 08- VT) Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho ( MÉu 02- BH) Ho¸ ®¬n c­íc phÝ vËn chuyÓn ( MÉu 03- BH) Ngoµi c¸c chøng tõ b¾t buéc sö dông thèng nhÊt theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông thªm c¸c chøng tõ kÕ to¸n h­íng dÉn nh­: PhiÕu xuÊt vËt t­ theo h¹n møc ( MÉu 04- VT), biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t­ (MÉu 05-VT), phiÕu b¸o vËt t­ cßn l¹i cuèi kú( MÉu 07- VT)... §èi víi c¸c chøng tõ kÕ to¸n thèng nhÊt b¾t buéc ph¶i lËp kÞp thêi, ®Çy ®ñ theo ®óng mÉu quy ®Þnh, ®óng néi dung vµ ph­¬ng ph¸p lËp. 1.2 Sæ kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu Tuú thuéc vµo ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt ¸p dông trong doanh nghiÖp mµ sö dông c¸c sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt sau: Sæ (thÎ) kho (MÉu 06- VT) Sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn Sæ sè d­ v.v... Ngoµi c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt nªu trªn cßn cã thÓ më theo c¸c b¶ng kª nhËp, b¶ng kª xuÊt, b¶ng kª luü kÕ tæng hîp nhËp- xuÊt - tån kho nguyªn vËt liÖu phôc vô cho viÖc ghi sæ kÕ to¸n chi tiÕt ®­îc ®¬n gi¶n, nhanh chãng, kÞp thêi. 1.3 Thñ tôc chøng tõ xuÊt nhËp nguyªn vËt liÖu Thñ tôc chøng tõ cÇn thiÕt trong nghiÖp vô thu mua vµ nhËp kho nguyªn vËt liÖu. NghiÖp vô thu mua vµ nhËp kho nguyªn vËt liÖu c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã hai lo¹i chøng tõ b¾t buéc ®ã lµ: Ho¸ ®¬n b¸n hµng( ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho) vµ PhiÕu nhËp kho. Ho¸ ®¬n b¸n hµng( ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho) do ng­êi b¸n hµng lËp ghi râ hä, tªn, sè l­îng, lo¹i hµng, ®¬n gi¸, sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n. NÕu hµng chÞu thuÕ GTGT th× ho¸ ®¬n nµy ph¶i bao gåm c¶ thuÕ GTGT, tr­êng hîp doanh nghiÖp mua nguyªn vËt liÖu tù do th× doanh nghiÖp ph¶i lËp phiÕu mua hµng thay cho ho¸ ®¬n b¸n hµng, phiÕu nhËp kho do bé phËn mua hµng lËp ghi râ sè l­îng theo ho¸ ®¬n hoÆc phiÕu mua hµng, thñ kho thùc hiÖn nghiÖp vô nhËp kho vµ ghi sè thùc nhËp vµo sæ. Nh­ vËy, phiÕu nhËp kho lµ chøng tõ ph¶n ¸nh nghiÖp vô nhËp kho ®· hoµn thµnh. Trong tr­êng hîp nhËp kho víi sè l­îng lín, c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu cã tÝnh chÊt lý ho¸ phøc t¹p, c¸c lo¹i vËt t­ quý hiÕm hoÆc trong qu¸ tr×nh nhËp kho ph¸t hiÖn cã sù kh¸c biÖt vÒ sè l­îng gi÷a ho¸ ®¬n vµ thùc nhËp th× doanh nghiÖp lËp ban kiÓm nghiÖm vËt t­ ®Ó kiÓm nghiÖm vËt t­ tr­íc lóc nhËp kho vµ lËp biªn b¶n kiÓm nghiÖm. Thñ tôc chøng tõ cÇn thiÕt trong nghiÖp vô xuÊt kho nguyªn vËt liÖu Víi doanh nghiÖp sö dông ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn th× khi xuÊt kho nguyªn vËt liÖu ph¶i lËp phiÕu xuÊt kho hoÆc phiÕu xuÊt vËt t­ theo h¹n møc. Sau khi xuÊt kho, thñ kho ghi sè l­îng thùc xuÊt víi ng­êi ký nhËn vµo phiÕu xuÊt kho. PhiÕu xuÊt vËt t­ theo h¹n møc ®­îc lËp trong tr­êng hîp doanh nghiÖp s¶n xuÊt æn ®Þnh vµ ®· lËp ®­îc ®Þnh møc tiªu hao cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. Sè l­îng nguyªn vËt liÖu thùc xuÊt trong th¸ng do thñ kho ghi c¨n cø vµo h¹n møc ®­îc duyÖt theo yªu cÇu sö dông tõng lÇn vµ sè l­îng thùc xuÊt tõng lÇn. 1.4 C¸c ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu 1.4.1 Ph­¬ng ph¸p thÎ song song * Tr×nh tù c«ng viÖc thùc hiÖn nh­ sau: - ë kho: ViÖc ghi chÐp t×nh h×nh nhËp- xuÊt - tån kho hµng ngµy do thñ kho tiÕn hµnh trªn thÎ kho vµ chØ ghi theo sè l­îng. Khi nhËn ®­îc c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt nguyªn vËt liÖu thñ kho ph¶i kiÓm tra tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña chóng råi ghi chÐp sè thùc nhËp, thùc xuÊt vµo chøng tõ vµ thÎ kho. Cuèi ngµy tÝnh ra sè tån kho råi ghi vµo thÎ kho. §Þnh kú thñ kho göi c¸c chøng tõ nhËp xuÊt kho vÒ phßng kÕ to¸n. - ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n sö dông sæ ( thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp- xuÊt - tån kho theo chØ tiªu hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ. Cuèi th¸ng kÕ to¸n céng sæ chi tiÕt nguyªn vËt liÖu vµ kiÓm tra ®èi chiÕu víi thÎ kho. Ngoµi ra, ®Ó cã sè liÖu ®èi chiÕu kiÓm tra víi kÕ to¸n tæng hîp cÇn ph¶i tæng hîp sè liÖu kÕ to¸n chi tiÕt tõ c¸c sæ chi tiÕt vµo b¶ng tæng hîp nhËp- xuÊt - tån kho theo tõng nhãm, tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu. ( Xem phô lôc sè 1) ¦u ®iÓm: Ghi chÐp ®¬n gi¶n, dÔ kiÓm tra, ®èi chiÕu. Nh­îc ®iÓm: ViÖc ghi chÐp gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n cßn trïng lÆp vÒ chØ tiªu sè l­îng. Ngoµi ra viÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu chñ yÕu vµo cuèi th¸ng do ®ã h¹n chÕ chøc n¨ng kiÓm tra kÞp thêi cña kÕ to¸n. Ph¹m vi ¸p dông: ThÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i nguyªn vËt liÖu, khèi l­îng c¸c nghiÖp vô nhËp, xuÊt Ýt, kh«ng th­êng xuyªn vµ tr×nh ®é nghiÖp vô chuyªn m«n cña c¸c c¸n bé kÕ to¸n cßn h¹n chÕ. 1.4.2. Ph­¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn: Tr×nh tù c«ng viÖc: ë kho: ViÖc ghi chÐp cña thñ kho còng ®­îc thùc hiÖn trªn thÎ kho gièng nh­ ph­¬ng ph¸p thÎ song song. ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho cña tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu ë tõng kho dïng cho c¶ n¨m, nh­ng mçi th¸ng chØ ghi mét lÇn vµo cuèi th¸ng. §Ó cã sè liÖu ghi vµo sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, kÕ to¸n ph¶i lËp c¸c b¶ng kª nhËp, xuÊt trªn c¬ së c¸c chøng tõ nhËp - xuÊt ®Þnh kú thñ kho göi lªn. Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn còng ®­îc theo dâi c¶ vÒ chØ tiªu sè l­îng vµ gi¸ trÞ. Cuèi th¸ng tiÕn hµnh kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn víi thÎ kho vµ sè liÖu kÕ to¸n tæng hîp. ( Xem phô lôc sè 2) - ¦u ®iÓm : Khèi l­îng ghi chÐp ®­îc gi¶m bít, dÔ lµm do chØ ghi mét lÇn vµo cuèi th¸ng. Nh­îc ®iÓm: ViÖc ghi sæ vÉn bÞ trïng lÆp gi÷a thñ kho vµ phßng kÕ to¸n vÒ chØ tiªu hiÖn vËt, viÖc ®èi chiÕu, kiÓm tra còng tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng do ®ã h¹n chÕ t¸c dông kiÓm tra. Ph¹m vi ¸p dông: ¸p dông cho doanh nghiÖp cã Ýt nghiÖp vô nhËp - xuÊt kh«ng bè trÝ riªng nh©n viªn kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu. 1.4.3 Ph­¬ng ph¸p sæ sè d­ Tr×nh tù ghi chÐp: - ë kho: Thñ kho dïng ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho, nh­ng cuèi th¸ng ph¶i ghi sæ tån kho ®· tÝnh trªn thÎ kho sang sæ sè d­ vµo cét sè l­îng. - ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n më sæ sè d­ theo tõng kho chung cho c¶ n¨m ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh nhËp- xuÊt. Tõ c¸c b¶ng kª nhËp, xuÊt kÕ to¸n lËp b¶ng luü kÕ nhËp, xuÊt råi tõ c¸c b¶ng kª luü kÕ ( nhËp- xuÊt ) lËp b¶ng tæng hîp nhËp- xuÊt- tån kho theo tõng nhãm, tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu theo chØ tiªu gi¸ trÞ. Cuèi th¸ng khi nhËp do thñ kho göi lªn, kÕ to¸n c¨n cø vµo sè tån cuèi th¸ng do thñ kho tÝnh ghi ë sæ sè d­ vµ ®¬n gi¸ h¹ch to¸n tÝnh ra gi¸ trÞ tån kho ®Ó ghi vµo cét sè tiÒn sæ sè d­. ViÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu ®­îc c¨n cø vµo cét sè tiÒn tån kho trªn sæ sè d­ vµ b¶ng tæng hîp nhËp - xuÊt - tån ( cét sè tiÒn) vµ sè liÖu kÕ to¸n tæng hîp. ( Xem phô lôc sè 3 ) - ¦u ®iÓm: Tr¸nh ®­îc sù ghi chÐp trïng lÆp gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n gi¶m bít khèi l­îng ghi chÐp, c«ng viÖc ®­îc tiÕn hµnh ®Òu ®Æn trong th¸ng. Nh­îc ®iÓm: Do chØ theo dâi vÒ mÆt gi¸ trÞ nªn muèn biÕt sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng gi¶m cña tõng thø vËt liÖu vÒ mÆt hiÖn vËt nhiÒu khi ph¶i xem sè liÖu trªn thÎ kho. H¬n n÷a, viÖc kiÓm tra, ph¸t hiÖn sai sãt nhÇm lÉn gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n gÆp khã kh¨n. Ph¹m vi ¸p dông: ThÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã khèi l­îng c¸c nghiÖp vô xuÊt nhËp nhiÒu, th­êng xuyªn, nhiÒu chñng lo¹i nguyªn vËt liÖu. Víi ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó h¹ch to¸n nhËp - xuÊt, ®· x©y dùng hÖ thèng danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu, tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô cña c¸n bé kÕ to¸n v÷ng vµng. 2. KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu Nguyªn vËt liÖu lµ tµi s¶n l­u ®éng, thuéc nhãm hµng tån kho cña doanh nghiÖp. Theo quyÕt ®Þnh Q§ 1141/TC/Q§/C§KT ngµy 1/11/1995 th× trong doanh nghiÖp chØ ®­îc ¸p dông mét trong hai ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho ®ã lµ: ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn hoÆc ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. D­íi ®©y lµ néi dung cô thÓ cña tõng ph­¬ng ph¸p: 2.1. KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. Ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn lµ ph­¬ng ph¸p theo dâi ph¶n ¸nh th­êng xuyªn liªn tôc cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån kho c¸c lo¹i vËt liÖu trªn tµi kho¶n vµ sæ kÕ to¸n tæng hîp trªn c¬ së chøng tõ nhËp - xuÊt. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho theo ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc c¨n cø trùc tiÕp vµo c¸c chøng tõ xuÊt kho sau khi ®· ®­îc tËp hîp, ph©n lo¹i theo c¸c ®èi t­îng sö dông ®Ó ghi vµo c¸c tµi kho¶n vµ sæ kÕ to¸n. Ngoµi ra gi¸ trÞ nguyªn liÖu tån kho trªn tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n ®­îc x¸c ®Þnh ë bÊt kú thêi ®iÓm nµo trong kú kÕ to¸n. - Ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn ®­îc ¸p dông trong phÇn lín c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ trong c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i... - Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông: ®Ó h¹ch to¸n biÕn ®éng tæng hîp nguyªn vËt liÖu trong kho, t¹i c¸c danh ®iÓm trong doanh nghiÖp lµ tµi kho¶n 152 “ nguyªn vËt liÖu”. Tµi kho¶n 152 cã thÓ më thµnh c¸c tµi kho¶n cÊp 2 bao gåm: + TK 1521: Nguyªn vËt liÖu chÝnh + TK 1522: Nguyªn vËt liÖu phô + TK 1523: Nhiªn liÖu + TK 1524: Phô tïng thay thÕ + TK 1525: ThiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n + TK 1528: C¸c nguyªn vËt liÖu kh¸c Ngoµi ra cßn sö dông c¸c tµi kho¶n liªn quan kh¸c nh­: TK 331,333,111,112,133,621,141... vµ tuú thuéc vµo doanh nghiÖp mµ cßn më thªm c¸c tµi kho¶n cÊp 2,3 kh¸c nh­ TK 15211H,15221V... S¬ ®å h¹ch to¸n: (Xem phô lôc sè 4) 2.2. KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ ph­¬ng ph¸p kh«ng theo dâi th­êng xuyªn, liªn tôc t×nh h×nh nhËp- xuÊt- vËt liÖu trªn c¸c tµi kho¶n tån kho t­¬ng øng. Trong kú t×nh h×nh nhËp- xuÊt kho nguyªn vËt liÖu ®­îc theo dâi ë mét tµi kho¶n riªng TK 611 “ Mua hµng ”, cßn TK 152 chØ dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú. H¬n n÷a gi¸ trÞ hµng tån kho l¹i kh«ng c¨n cø vµo sè liÖu c¸c tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n ®Ó tÝnh mµ l¹i c¨n cø vµo c¸c chøng tõ xuÊt kho ®Ó tæng hîp, ph©n lo¹i theo c¸c ®èi t­îng sö dông. KÕt qu¶ kiÓm kª vµ gi¸ trÞ vËt t­, hµng ho¸ mua vµo trong kú, ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: TrÞ gi¸ NVL TrÞ gi¸ NVL TrÞ gi¸ NVL TrÞ gi¸ NVL = + - XuÊt kho Tån kho ®Çu kú NhËp kho trong kú Tån kho cuèi kú - Ph­¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp cã quy m« nhá, chØ tiÕn hµnh mét lo¹i ho¹t ®éng hoÆc ë c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i kinh doanh c¸c mÆt hµng cã gi¸ trÞ thÊp, mÆt hµng nhiÒu. - Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông: ®Ó h¹ch to¸n biÕn ®éng tæng hîp nguyªn vËt liÖu lµ TK 611 “ Mua hµng”. + TK 6111: Mua nguyªn vËt liÖu + TK 6112: Mua hµng ho¸ Ngoµi ra cßn sö dông c¸c tµi kho¶n liªn quan kh¸c nh­ TK 111,112,334,621...vµ tuú tõng doanh nghiÖp cã thÓ më thªm c¸c tµi kho¶n cÊp 2,3 nh­ tµi kho¶n 6111A... - S¬ ®å h¹ch to¸n: ( Xem phô lôc sè 5) PhÇn thø hai Thùc tr¹ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i XÝ nghiÖp than 917 I. Giíi thiÖu chung vÒ xÝ nghiÖp than 917. 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña XÝ nghiÖp. XÝ nghiÖp than 917 lµ ®¬n vÞ trùc thuéc c«ng ty than Hßn Gai, thµnh viªn cña Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam, ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 813/Q§-TC ngµy 30/04/1981 cña Tæng côc §Þa chÊt. N¨m 1997, Tæng c«ng ty than ViÖt Nam quyÕt ®Þnh sè 2811/TVN-TCCB ngµy 23/07/1997 vÒ viÖc s¾p xÕp l¹i c¸c XÝ nghiÖp khai th¸c than, ®· chuyÓn XÝ nghiÖp than 917 vÒ trùc thuéc XÝ nghiÖp than Hµ Kh¸nh tõ ngµy 01/08/1997. N¨m 1999,Tæng c«ng ty Than ViÖt Nam quyÕt ®Þnh vÒ viÖc thµnh lËp má than 917 trùc thuéc C«ng ty than Hßn Gai theo quyÕt ®Þnh sè 506/Q§- TCCB -§T ngµy 23/03/1999. Trô së chÝnh: T¹i ph­êng Hµ Kh¸nh- Thµnh phè H¹ Long tØnh Qu¶ng Ninh. D­íi ®©y lµ mét sè chØ tiªu kinh tÕ cho thÊy sù ph¸t triÓn cña XÝ nghiÖp. KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh 3 n¨m N¨m 2002 -2003-2004 ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh 2002 2003 2004 Tæng doanh thu Tû 34.871 36.017 68.117 S¶n l­îng s¶n xuÊt TÊn 136.505 210.838 317 Nép ng©n s¸ch TriÖu 160.423 281.236 509.096 Lîi nhuËn TriÖu 1.248.000 34.115 30 Lao ®éng Ng­êi 300 376 494 Thu nhËp b×nh qu©n 1000® 1.250.000 1.305.000 1.659.000 Qua b¶ng trªn ta thÊy hÇu hÕt c¸c chØ tiªu vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp ®Òu ®¹t vµ v­ît kÕ ho¹ch theo cÊp ®é n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc. Cô thÓ lµ: Tæng doanh thu cña XÝ nghiÖp n¨m 2003 lµ 36.017 tû t¨ng 1.146 tû so víi tæng doanh thu cña n¨m 2002. N¨m 2004 lµ 68.117 tû t¨ng 32.1 tû so víi n¨m 2003 vµ t¨ng xÊp xØ 200% so víi n¨m 2003. §iÒu ®ã chøng tá ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp trong 3 n¨m qua ®· ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao. Cã ®­îc kÕt qu¶ trªn lµ do chiÕn l­îc ®Çu t­ c¸c thiÕt bÞ s¶n xuÊt vµ ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp nh­: viÖc ®­a hÖ thèng chèng lß thuû lùc vµ khai th¸c than hÇm lß, ®æi míi thiÕt bÞ bãc xóc ®Êt ®¸ vµ ho¹t ®éng than má,®æi míi quy tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng. C¸c chØ tiªu sè l­îng s¶n xuÊt than vµ nép ng©n s¸ch cho nhµ n­íc ®Òu t¨ng (cô thÓ nh­ b¶ng trªn) víi møc ®é n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc. §Æc biÖt lµ chØ tiªu nép ng©n s¸ch t¨ng cao. VÝ dô n¨m 2004 nép 509.096 triÖu t¨ng gÊp ®«i so víi n¨m 2002 vµ t¨ng gÇn gÊp ba so víi n¨m 2003. VÒ lîi nhuËn: Do viÖc tæ chøc s¾p xÕp l¹i m« h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty than Hßn Gai. XÝ nghiÖp than 917 tõ ®¬n vÞ chñ ®éng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña n¨m 2002 chuyÓn thµnh ®¬n thµnh viªn ho¹t ®éng phô thuéc vµ chÞu sù qu¶n lý ®iÒu hµnh trùc tiÕp cña C«ng ty than Hßn Gai. NhiÖm vô chÝnh cña XÝ nghiÖp chØ tËp trung lµm c«ng t¸c khai th¸c vËn chuyÓn cßn viÖc tiªu thô than do C«ng ty ®¶m nhËn. Qua b¶ng trªn ta thÊy lîi nhuËn cña XÝ nghiÖp thu ®­îc trong n¨m 2003 vµ 2004 lµ æn ®Þnh. §êi sèng cña c¸n bé, c«ng nh©n viªn chøc cña XÝ nghiÖp ®­îc b¶o ®¶m, thu nhËp b×nh qu©n cña ng­êi lao ®éng t¨ng cao. Cïng víi tèc ®é t¨ng cña c¸c chØ tiªu trong b¶ng kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, XÝ nghiÖp th­êng xuyªn quan t©m lµm tèt chÝnh s¸ch ®èi víi ng­êi lao ®éng. §Æc biÖt lµ chÝnh s¸ch ®èi víi c¸n bé c«ng nh©n cã tr×nh ®é, tay nghÒ, kü thuËt cao vµ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt trong d©y truyÒn khai th¸c. §ång thêi XÝ nghiÖp th­êng xuyªn ph¸t ®éng thi ®ua lao ®éng s¶n xuÊt víi tinh thÇn “ N¨ng suÊt - ChÊt l­îng - hiÖu qu¶”. 2. §Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh t¹i XÝ nghiÖp Than 917. 2.1. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña XÝ nghiÖp than 917.( Xem phô lôc sè 7) XÝ nghiÖp than 917 cã 2 cÊp qu¶n lý: cÊp xÝ nghiÖp vµ cÊp ph©n x­ëng. M« h×nh tæ chøc bé m¸y qu¶n lý theo ph­¬ng ph¸p trùc tuyÕn. Qua s¬ ®å ta thÊy c¸c bé phËn phßng ban trong XÝ nghiÖp gåm cã: * Gi¸m ®èc lµ ng­êi ®øng ®Çu XÝ nghiÖp, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ mäi mÆt ho¹t ®éng vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp, thùc hiÖn ®Çy ®ñ tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô ®èi víi nhµ n­íc. * Phã gi¸m ®èc lµ ng­êi gióp viÖc cho gi¸m ®èc trong c«ng t¸c qu¶n lý, ®iÒu hµnh vµ trùc tiÕp phô tr¸ch mét hoÆc mét sè c«ng viÖc theo sù ph©n c«ng cña Gi¸m ®èc. * Phßng KÕ to¸n tµi chÝnh: Cã chøc n¨ng tham m­u cho gi¸m ®èc vÒ mÆt thèng kª vµ tµi chÝnh. Ngoµi ra cßn cã nhiÖm vô khai th¸c nh»m ®¶m b¶o ®ñ nguån vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ph©n phèi thu nhËp vµ thùc hiÖn nghÜa vô víi ng©n s¸ch Nhµ n­íc. * Phßng KÕ ho¹ch tæng hîp: Lµ phßng chuyªn m«n nghiÖp vô gióp gi¸m ®èc XÝ nghiÖp vµ l·nh ®¹o XÝ nghiÖp x©y dùng vµ qu¶n lý ®iÒu hµnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña toµn XÝ nghiÖp. * V¨n phßng tæng hîp: Lµ bé phËn gióp viÖc cho Gi¸m ®èc vµ l·nh ®¹o XÝ nghiÖp trong viÖc chuÈn bÞ kÕ ho¹ch ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng cña Gi¸m ®èc vµ l·nh ®¹o XÝ nghiÖp trong c«ng t¸c ®èi néi vµ ®èi ngo¹i, x©y dùng kÕ ho¹ch chØ ®¹o s¶n xuÊt kinh doanh, néi dung kÕ ho¹ch s¬ kÕt th¸ng, quý, n¨m cña XÝ nghiÖp. Gióp Gi¸m ®èc x©y dùng vµ ban hµnh c¸c v¨n b¶n phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh, c«ng t¸c hµnh chÝnh v¨n phßng. * Phßng Tæ chøc lao ®éng: Cã chøc n¨ng tham m­u cho Gi¸m ®èc vµ l·nh ®¹o XÝ nghiÖp vÒ tæ chøc, s¾p xÕp vµ qu¶n lý lao ®éng nh»m sö dông hîp lý, hiÖu qu¶ ®ång thêi nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p, x©y dùng c¸c ph­¬ng ¸n nh»m hoµn thiÖn viÖc tr¶ l­¬ng, ph©n phèi tiÒn th­ëng hîp lý. * Phßng an toµn: §¶m b¶o an toµn cho s¶n xuÊt kinh doanh, theo dâi qu¶n lý chÆt chÏ d©y truyÒn s¶n xuÊt. * Phßng c¬ ®iÖn vËn t¶i: Lµ phßng chuyªn m«n nghiÖp vô cña XÝ nghiÖp gióp Gi¸m ®èc vµ l·nh ®¹o cña XÝ nghiÖp qu¶n lý ho¹t ®éng c¬ ®iÖn vËn t¶i cña toµn XÝ nghiÖp. * Phßng ®iÒu khiÓn KCS: Lµ phßng chuyªn m«n nghiÖp vô cña XÝ nghiÖp gióp Gi¸m ®èc vµ l·nh ®¹o cña XÝ nghiÖp ®iÒu khiÓn vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm cña XÝ nghiÖp. * Phßng kü thuËt: Phô tr¸ch c«ng t¸c ®æi míi kü thuËt, ®­a c¶i tiÕn kü thuËt vµo s¶n xuÊt. * Phßng B¶o vÖ: ®¶m b¶o an toµn, trËt tù cho toµn XÝ nghiÖp, tham m­u cho gi¸m ®èc vÒ c«ng t¸c tù vÖ vµ thùc hiÖn nghÜa vô qu©n sù. * C¸c ph©n x­ëng( gåm 5 ph©n x­ëng) ®­îc bè trÝ theo d©y truyÒn s¶n xuÊt vãi tÝnh chÊt chuyªn m«n hãa nh­ vËn t¶i, hÇm lß, lé thiªn kho c¶ng. Trong ph©n x­ëng cã Qu¶n ®èc, c¸c phã qu¶n ®èc, ®èc c«ng vµ tæ tr­ëng s¶n xuÊt, t¹o nªn bé m¸y nhÞp nhµng trong d©y truyÒn. §ång thêi c¸c ph©n x­ëng lu«n cã mèi quan hÖ phèi hîp trong d©y truyÒn s¶n xuÊt, tÊt c¶ ®Òu cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. 2.2. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt t¹i XÝ nghiÖp Than 917. D©y truyÒn s¶n xuÊt cña XÝ nghiÖp Than 917 ®­îc bè trÝ theo c¸c c«ng tr­êng vµ ph©n x­ëng t¹o thµnh d©y truyÒn s¶n xuÊt kÝn tõ kh©u khai th¸c, vËn chuyÓn ®Õn c¸c kho c¶ng cô thÓ lµ: Ph©n x­ëng HÇm lß: lµ ®¬n vÞ cã nhiÖm vô chuÈn bÞ s¶n xuÊt vµ khai th¸c than trong hÇm lß. Ph©n x­ëng Lé thiªn: lµ ®¬n vÞ ®­îc giao chuÈn bÞ s¶n xuÊt vµ khai th¸c than trªn c¸c c«ng tr­êng lé thiªn. Ph©n x­ëng VËn t¶i: ®­îc giao nhiÖm vô vËn chuyÓn ®Êt ®¸ vµ than t¹i c¸c ph©n x­ëng HÇm lß vµ Lé thiªn. Ph©n x­ëng C¶ng: Víi nhiÖm vô kho b·i vµ bÕn c¶ng, lµm nhiÖm vô tiÕp nhËn sµng tuyÓn, l­u kho c¸c lo¹i than má. Ph©n x­ëng C¬ ®iÖn: Lµ ph©n x­ëng ®¶m b¶o vÒ yªu cÇu c¬ khÝ ®iÖn vµ c¸c ®iÒu kiÖn kü thuËt kh¸c cho c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt. Quy tr×nh S¶n xuÊt cña XÝ nghiÖp than 917 (Phô lôc sè 8). 3. §Æc ®iÓm tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i XÝ nghiÖp than 917. 3.1 C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n ( Xem phô lôc sè 9 ) C¸c c¸n bé lµm c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i xÝ nghiÖp than 917 ®Òu cã tr×nh ®é ®¹i häc trë lªn, tr×nh ®é chuyªn m«n ®ång ®Òu, nhiÒu n¨m kinh nghiÖm trong c«ng t¸c. Mçi ng­êi ®­îc chuyªn m«n ho¸ theo phÇn hµnh ®ång thêi còng lu«n cã kÕ ho¹ch ®èi chiÕu sè liÖu víi nhau ®Ó ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng sai sãt. 3.2 Mét sè ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i XÝ nghiÖp XÝ nghiÖp than 917 lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp cã t­ c¸ch ph¸p nh©n ®Çy ®ñ vµ trùc thuéc C«ng ty than Hßn Gai. Do ®ã ®Ó phï hîp cho viÖc ghi chÐp sæ s¸ch, má than 917 ®· ¸p dông sæ kÕ to¸n lµ: “ H×nh thøc sæ NhËt ký chøng tõ” vµ toµn bé qu¸ tr×nh h¹ch to¸n ®­îc thùc hiÖn trªn m¸y tÝnh do XÝ nghiÖp ¸p dông phÇn mÒm kÕ to¸n m¸y Effect. N¨m tµi chÝnh tõ 1/1 hµng n¨m vµ kÕt thóc vµo 31/12 hµng n¨m. §¬n vÞ tiÒn tÖ sö dông trong thanh to¸n lµ ®ång ViÖt nam. Ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ GTGT lµ ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. HÖ thèng sæ kÕ to¸n bao gåm: + NhËt ký chøng tõ, c¸c b¶ng kª. + Sæ kÕ to¸n chi tiÕt. + Sæ c¸i. 4. Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ phÇn hµnh kÕ to¸n. 4.1. KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu Tµi kho¶n (TK) kÕ to¸n sö dông: TK 152 vµ c¸c tµi kho¶n liªn quan Sæ kÕ to¸n sö dông: sæ, thÎ kho, sæ c¸i TK 152. 4.2. KÕ to¸n Tµi s¶n cè ®Þnh Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông: TK 211 vµ s¸u TK cÊp 2 Sæ kÕ to¸n sö dông: TK 211 4.3. KÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông: TK 334, TK 338 vµ c¸c tµi kho¶n liªn quan 111,112 ... Sæ kÕ to¸n sö dông: sæ c¸i TK 334,TK 338 4.4. KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông: TK 621 vµ c¸c tµi kho¶n liªn quan Sæ kÕ to¸n sö dông: Sæ c¸i TK 621 vµ sæ chi tiÕt TK621 4.5. KÕ to¸n tiÒn mÆt vµ tiÒn göi ng©n hµng Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông: TK 111, TK 112 vµ c¸c tµi kho¶n liªn quan. Sæ kÕ to¸n sö dông: TK 111,112. II. Thùc tr¹ng tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i XÝ nghiÖp than 917. 1. §Æc ®iÓm vµ ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu t¹i XÝ nghiÖp. XÝ nghiÖp lµ ®¬n vÞ khai th¸c chÕ biÕn vµ kinh doanh má, do vËy nguån vËt t­, thiÕt bÞ phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh lµ nh÷ng lo¹i vËt t­, thiÕt bÞ chuyªn dïng ®­îc s¶n xuÊt vµ cung øng theo yªu cÇu ®Æt hµng cña ®¬n vÞ sö dông nh­: vËt liÖu næ, phô kiÖn, phô tïng cña c¸c thiÕt bÞ khoan, xóc vµ c¸c lo¹i ray, goßng, gç chèng lß, nhiªn liÖu. ChÝnh v× vËy hµng n¨m c¨n cø vµo yªu cÇu sö dông vËt t­, thiÕt bÞ, bé phËn kÕ ho¹ch cña xÝ nghiÖp ph¶i lËp kÕ ho¹ch vËt t­, thiÕt bÞ ®­îc l·nh ®¹o xÝ nghiÖp duyÖt vµ ñy quyÒn thùc hiÖn hîp ®ång cung cÊp vËt t­ víi c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt vµ cung øng vËt t­, vËt liÖu, phô kiÖn næ cña c¸c ®¬n vÞ chuyªn ngµnh nh­: xÝ nghiÖp Hãa chÊt Má Qu¶ng Ninh, XÝ nghiÖp VËt t­ Hßn Gai, Trung t©m c¬ khÝ than ViÖt Nam vµ c¸c c«ng ty kinh doanh vËt t­, nguyªn, nhiªn, vËt liÖu kh¸c... §èi víi mét sè vËt t­ thiÕt bÞ d¹ng ®Æc chñng, khi mua cÇn kiÓm so¸t chÆt chÏ vÒ tÝnh n¨ng vµ chÊt l­îng (nh­ b×nh ch÷a ch¸y, trang thiÕt bÞ v¨n phßng) th× Gi¸m §èc trùc tiÕp chØ ®Þnh ®¬n vÞ cã chuyªn m«n thùc hiÖn. ViÖc cung øng vËt t­ ph¶i ®­îc thùc hiÖn theo c¸c tr×nh tù ®­îc C«ng ty vµ Tæng c«ng ty quy ®Þnh. TÊt c¶ c¸c mÆt hµng vËt t­ tr­íc khi mua ®Òu ®­îc Héi ®ång thÈm ®Þnh gi¸ cña XÝ nghiÖp xÐt duyÖt vÒ gi¸ c¶ vµ sè l­îng mua trªn c¬ së kÕt qu¶ kh¶o s¸t gi¸ cña tæ t­ vÊn, thÈm ®Þnh gi¸.C¸c mÆt hµng tr­íc khi ®­a vµo sö dông ®Òu ®­îc kiÓm tra chÊt l­îng vµ lËp biªn b¶n lµm c¨n cø x¸c nhËn ®¶m b¶o yªu cÇu míi ®­îc phÐp nhËp kho XÝ nghiÖp. C¸c vËt t­ sau khi mua vÒ ®Òu ph¶i nhËp kho tr­íc khi ®­a ra sö dông, c¸c lo¹i vËt t­ ®Æc biÖt nh­ gç, thuèc næ vµ mét sè vËt t­ cã khèi l­îng lín khã vËn chuyÓn, ®­îc Gi¸m ®èc cho phÐp th× phßng KHTH vµ c¸c bé phËn liªn quan tæ chøc kiÓm tra nghiÖm thu vµ bµn giao ngay t¹i n¬i sö dông. C¸c vËt t­ sau khi nhËp kho do thñ kho vËt t­, trùc thuéc phßng KHTH b¶o qu¶n vµ cÊp ph¸t cho ®¬n vÞ sö dông. Thñ kho qu¶n lý sè l­îng c¸c mÆt hµng b»ng hÖ thèng thÎ kho theo ®óng quy ®Þnh. Do ®Æc ®iÓm nguyªn vËt liÖu cña xÝ nghiÖp rÊt phong phó vÒ chñng lo¹i nªn ®Ó qu¶n lý tèt XÝ nghiÖp chia thµnh c¸c lo¹i sau: Nguyªn vËt liÖu chÝnh: Lµ nh÷ng vËt liÖu tham gia trùc tiÕp vµo d©y truyÒn s¶n xuÊt khai th¸c than má nh­: thuèc næ, vËt liÖu chèng lß, b¨ng t¶i than, hÖ thèng m¸y xóc, g¹t... Nguyªn vËt liÖu phô: nh­ ®­êng lß, bÕn c¶ng, s©n kho, hÖ thèng chiÕu s¸ng, hÖ thèng th«ng tin, hÖ thèng th«ng giã, t­íi ®­êng hót bôi... Nhiªn liÖu: chñ yÕu nh­ x¨ng, dÇu, gç Phô tïng thay thÕ: tÊt c¶ c¸c lo¹i linh kiÖn phô tïng phôc vô cho s¶n xuÊt chÝnh nh­ : mòi khoan, choßng khoan, b¨ng truyÒn, phô tïng «t« xóc, g¹t.. Ngoµi ra cßn cã c¸c lo¹i vËt t­ vËt liÖu kh¸c phôc vô cho s¶n xuÊt chÝnh vµ c¸c phô trî nh­ cuèc, xÎng, ®Ìn lß, b¶o hé lao ®éng... §Ó ®¸p øng nhu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu mét c¸ch khoa häc vµ chÝnh x¸c h¬n, XÝ nghiÖp ®· tiÕn hµnh m· ho¸ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu b»ng viÖc x©y dùng mét “ B¶ng danh ®iÓm nguyªn vËt liÖu” ( Xem phô lôc sè 30 ) vµ ®­îc cµi ®Æt trªn m¸y vi tÝnh, mçi n¨m khai b¸o mét lÇn vµo thêi ®iÓm ®Çu n¨m. 2. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu t¹i XÝ nghiÖp. 2.1. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu nhËp kho. T¹i XÝ nghiÖp, gi¸ nguyªn vËt liÖu nhËp kho ®­îc ®¸nh gi¸ theo nguyªn t¾c gi¸ thùc tÕ. Nguyªn vËt liÖu cña XÝ nghiÖp ®­îc mua tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau nªn theo tõng nguån nhËp mµ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu trong tõng tr­êng hîp còng kh¸c nhau. §èi víi nguyªn vËt liÖu kh«ng nhËp khÈu mµ thu mua trong n­íc th× gi¸ thùc tÕ ®­îc tÝnh: Gi¸ thùc tÕ Gi¸ mua ghi Chi phÝ thu mua NVL nhËp kho = trªn ho¸ ®¬n + ph¸t sinh ( nÕu cã) VÝ dô: - NhËp kho thuèc næ Anp« cña XÝ nghiÖp ho¸ chÊt má Qu¶ng Ninh theo ho¸ ®¬n sè 054346 ngµy 2/11/2004.TÝnh theo kg gi¸ mua ghi trªn hãa ®¬n 10.000kg lµ 82.800.000®. - Chi phÝ vËn t¶i chë thuèc næ tõ XÝ nghiÖp ho¸ chÊt vÒ má lµ 4.000.000®. Gi¸ thùc tÕ NVL nhËp kho = 82.800.000 + 4.000.000 = 86.800.000 2.2. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho §Ó tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt kho, XÝ nghiÖp ®· sö dông ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn sau mçi lÇn nhËp. C«ng thøc tÝnh: TrÞ gi¸ thùc tÕ NVL xuÊt kho = §¬n gi¸ nhËp b×nh qu©n x Sè l­îng xuÊt kho §¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n = Gi¸ trÞ NVL tån kho ®Çu kú + Gi¸ trÞ NVL nhËp kho trong kú sau mçi lÇn nhËp Sè l­îng NVL tån kho ®Çu kú + Sè l­îng NVL nhËp trong kú sau mçi lÇn nhËp VÝ dô: Kho thuèc næ cña XÝ nghiÖp tån kho 5.000kg, ®¬n gi¸ 8.420®/kg. =42.100.000. Nh­ng ngµy 2/11/2004 xuÊt 10.000kg, ®¬n gi¸ 8.680 =86.800.000. VËy ®¬n gi¸ vËt liÖu næ xuÊt kho lµ: §¬n gi¸ b×nh qu©n = 42.100.000 +86.800.000 = 8.593® 10.000 + 5.000 Theo phiÕu xuÊt kho sè 89 ngµy 5/11/2004 XÝ nghiÖp xuÊt 6.500 kg cho ph©n x­ëng Lé thiªn ®Ó næ m×n. ( Xem phô lôc sè 20.1) VËy trÞ gi¸ b×nh qu©n NVL xuÊt kho lµ: 6.500 x 8.593 = 55.854.500 3. KÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu t¹i XÝ nghiÖp than 917. ( Xem phô lôc sè 10) Chøng tõ sö dông ®Ó h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty bao gåm: phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho, biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t­, thÎ kho, sæ thÎ chi tiÕt nguyªn vËt liÖu, ho¸ ®¬n... C«ng t¸c h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu ®­îc tiÕn hµnh ®ång thêi t¹i bé phËn kho vµ bé phËn kÕ to¸n. H×nh thøc sæ kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu ®­îc ¸p dông theo ph­¬ng ph¸p thÎ song song vµ sö dông b¶ng kª tæng hîp nhËp, xuÊt, tån nguyªn vËt liÖu... ë kho : Thñ kho dïng thÎ kho ®Ó ghi chÐp ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp, xuÊt , tån mçi lo¹i nguyªn vËt liÖu theo chØ tiªu sè l­îng. Sè l­îng ®Ó ghi vµo thÎ kho lÊy ®­îc tõ c¸c chøng nhËp, xuÊt, tån hµng ngµy. Cuèi th¸ng thñ kho vµ kÕ to¸n tiÕn hµnh ®èi chiÕu t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho nguyªn vËt liÖu. ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu më sæ thÎ chi tiÕt nguyªn vËt liÖu ®Ó theo dâi nhËp xuÊt nguyªn vËt liÖu hµng ngµy. Cuèi th¸ng khi nhËn ®­îc c¸c chøng tõ nhËp- xuÊt nguyªn vËt liÖu do thñ kho nguyªn vËt liÖu mang ®Õn th× kÕ to¸n tiÕn hµnh ph©n lo¹i chøng tõ, theo dâi tõng lo¹i phiÕu nhËp, xuÊt cña tõng kho riªng råi ghi vµo sæ chi tiÕt tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu. 4. Thñ tôc nhËp, xuÊt kho nguyªn vËt liÖu. 4.1. Thñ tôc nhËp kho TÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kÕ to¸n ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp liªn quan ®Õn viÖc nhËp, xuÊt nguyªn vËt liÖu ®Òu ph¶i lËp chøng tõ kÕ to¸n ®Çy ®ñ, kÞp thêi, chÝnh x¸c theo ®óng chÕ ®é ghi chÐp vÒ nguyªn vËt liÖu do nhµ n­íc ban hµnh. T¹i XÝ nghiÖp than 917, nguyªn vËt liÖu cña xÝ nghiÖp chñ yÕu lµ nguyªn vËt liÖu mua ngoµi do phßng vËt t­ mua. Khi nguyªn vËt liÖu vÒ ®Õn XÝ nghiÖp nÕu nhËp kho ®Òu ph¶i ®­îc héi ®ång kiÓm nhËp cña XÝ nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh kiÓm tra vÒ chÊt l­îng, sè l­îng, quy c¸ch, ®¬n gi¸, nguån thu mua vµ tiÕn ®é thùc hiÖn hîp ®ång vµ cßn ph¶I kÌm theo hîp ®ång mua hµng (ho¸ ®¬n GTGT) ( Xem phô lôc sè 12) PhiÕu nhËp kho ( Xem phô lôc sè 16,17,18) ®­îc chia lµm 3 liªn víi ®Çy ®ñ c¸c ch÷ ký: Mét liªn giao cho thñ kho ®Ó nhËp nguyªn vËt liÖu vµo thÎ kho. (Xem phô lôc sè 23) Mét liªn giao cho phßng kÕ to¸n gi÷ vµ l­u l¹i. Mét liªn giao cho ng­êi ®i mua göi cïng ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ göi cho phßng kÕ to¸n lµm thñ tôc thanh to¸n. 4.2. Thñ tôc xuÊt kho §¬n vÞ sö dông vËt t­ ph¶i cã phiÕu lÜnh vËt t­ ®Ó yªu cÇu cung cÊp chñng lo¹i vËt t­- sè l­îng, phiÕu nµy ®­îc ký duyÖt cña c¬ qu¶n lý vÒ kü thuËt vËt t­ vµ phßng C¬ §iÖn VËn t¶i, b¸o c¸o Gi¸m ®èc duyÖt. Ng­êi lÜnh mang phiÕu ®­îc duyÖt ®Õn kho lÜnh vËt t­, khi lÜnh thñ kho xem phiÕu cÊp hµng nÕu thÊy ®ñ ®óng ®iÒu kiÖn cÊp ph¸t ký vµo phiÕu xuÊt kho, ng­êi lÝnh vËt t­ ký x¸c nhËn.Tuú vµo môc ®Ých cña viÖc xuÊt kho nguyªn vËt liÖu mµ kÕ to¸n ghi theo mÉu quy ®Þnh. PhiÕu xuÊt kho ( Xem phô lôc sè 20,21,22) ®­îc chia lµm 3 liªn: Mét liªn l­u gèc Mét liªn mang xuèng ph©n x­ëng ®­a thñ kho Mét liªn g¾n vµo b¶ng kª xuÊt vËt t­ cuèi th¸ng 5. KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu t¹i XÝ nghiÖp than 917. 5.1 Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu sö dông mét sè tµi kho¶n sau; TK152: “ Nguyªn liÖu,vËt liÖu” TK 133: “ ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ ” TK 331: “ Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n ” TK111: “ TiÒn mÆt ”. 5.2. Chøng tõ kÕ to¸n sö dông Theo chÕ ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp ban hµnh Q§ 1141/TC/Q§/C§TK ngµy 1/1/1995 cña Bé tr­ëng Bé Tµi chÝnh, c¸c chøng tõ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu bao gåm: PhiÕu nhËp kho ( MÉu 01- VT) PhiÕu xuÊt kho( MÉu 02- VT) PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé ( MÉu 03- VT) Biªn b¶n kiÓm kª vËt t­, s¶n phÈm, hµng ho¸ ( MÉu 08- VT) Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho ( MÉu 02- BH) Ho¸ ®¬n c­íc phÝ vËn chuyÓn ( MÉu 03- BH) Ngoµi c¸c chøng tõ b¾t buéc sö dông thèng nhÊt theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông thªm c¸c chøng tõ kÕ to¸n h­íng dÉn nh­: PhiÕu xuÊt vËt t­ theo h¹n møc ( MÉu 04- VT), biªn b¶n kiÓm mghiÖm vËt t­ ( MÉu 05-VT), phiÕu b¸o vËt t­ cßn l¹i cuèi kú( MÉu 07- VT)...§èi víi c¸c chøng tõ kÕ to¸n thèng nhÊt b¾t buéc ph¶i lËp kÞp thêi, ®Çy ®ñ theo ®óng mÉu quy ®Þnh, ®óng néi dung vµ ph­¬ng ph¸p lËp. 5.3. Sæ kÕ to¸n sö dông * Sæ theo dâi thanh to¸n víi ng­êi b¸n. * C¸c b¶ng kª, chøng tõ ghi sæ. * Sæ c¸i. 5.4.Tr×nh tù h¹ch to¸n kÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu 5.4.1. Tr×nh tù kÕ to¸n tæng hîp nhËp nguyªn vËt liÖu: * Nguyªn vËt liÖu t¨ng do mua ngoµi. - NÕu mua nguyªn vËt liÖu thanh to¸n cho ng­êi b¸n b»ng tiÒn mÆt. VÝ dô: Theo ho¸ ®¬n GTGT sè 088291 ( Phô lôc sè 12) cña Trung t©m thiÕt bÞ V¨n phßng phÈm H¹ Long ngµy 11/11/2004, XÝ nghiÖp nhËp kho quyÓn phiÕu nhËp kho sè l­îng 150 quyÓn, ®¬n gi¸ 5.500®/quyÓn theo phiÕu nhËp kho sè 302 ( Phô lôc sè 17) Sè tiÒn XÝ nghiÖp ph¶i thanh to¸n lµ 907.500®. KÕ to¸n ®Þnh kho¶n vµ ghi NhËt ký chøng tõ sè 1. Nî TK 152 825.000 Nî TK 133 82.500 Cã TK111 907. 500 NÕu mua nguyªn vËt liÖu thanh to¸n cho ng­êi b¸n b»ng tiÒn göi ng©n hµng. VÝ dô: Theo ho¸ ®¬n GTGT sè 062431 (Phô lôc sè13) cña C«ng ty X¨ng dÇu B12 Qu¶ng Ninh ngµy 05/11/2004, XÝ nghiÖp nhËp kho X¨ng A92 theo phiÕu nhËp kho sè 301( Phô lôc sè 16) sè l­îng 700lÝt, ®¬n gi¸ 5.375 th× sè tiÒn XÝ nghiÖp ph¶i thanh to¸n lµ 4.138.750®. KÕ to¸n ®Þnh kho¶n vµ ghi NhËt ký chøng tõ sè 2. Nî TK 152 3.762.500 Nî TK 133 376.250 Cã TK 112 4.138.750 - NÕu mua nguyªn vËt liÖu ch­a thanh to¸n víi ng­êi b¸n. VÝ dô: XÝ nghiÖp nhËp kho mòi khoan than theo phiÕu nhËp kho 308 ( Phô lôc sè18), sè l­îng 100 c¸i , ®¬n gi¸ 61.800®/c¸i víi ho¸ ®¬n GTGT sè 067.521 (Phô lôc sè 14) ngµy 19/11/2004 cña XÝ nghiÖp than Cao Th¾ng th× sè tiÒn mµ C«ng ty ph¶i thanh to¸n lµ 6.798.000®. KÕ to¸n ®Þnh kho¶n vµ ghi NhËt ký chøng tõ sè 5 Nî TK 152 6.180.000 Nî TK 1331 618.000 Cã TK 3311 6.798.000 §©y lµ tr­êng hîp hµng vµ ho¸ ®¬n cïng vÒ, cßn tr­êng hîp hµng ch­a vÒ nhËp kho ( Ýt x¶y ra ) khi cã tr­êng hîp nµy kÕ to¸n cña c«ng ty chØ l­u l¹i ho¸ ®¬n mµ kh«ng tiÕn hµnh ghi sæ. Do vËy XÝ nghiÖp kh«ng sö dông TK 151 “ Hµng mua ®ang ®i ®­êng ” 5.4.3 Tr×nh tù h¹ch to¸n tæng hîp xuÊt nguyªn vËt liÖu. ViÖc xuÊt dïng nguyªn vËt liÖu ®óng, ®ñ, chÝnh x¸c lµ phôc vô chñ yÕu cho nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh, qu¶n lý ph©n x­ëng, xÝ nghiÖp. Khi ®· xuÊt nguyªn vËt liÖu th× c¨n cø vµo viÖc kÕ to¸n viÕt phiÕu xuÊt kho ( Xem phô lôc sè 20 ) thñ kho chuyÓn phiÕu vÒ phßng kÕ to¸n ®Ó lËp b¶ng kª xuÊt nguyªn vËt liÖu, lËp chøng tõ ghi vµo sæ c¸i TK 152 vµ c¸c TK liªn quan. a) Tr­êng hîp xuÊt kho nguyªn vËt liÖu phôc vô s¶n xuÊt: VÝ dô: Theo phiÕu xuÊt kho ( Phô lôc sè 22 ) xuÊt thuèc næ Anp« sè 218 ngµy 29/11/2004 cho anh L· V¨n Ninh t¹i C«ng tr­êng Lé thiªn, sè l­îng 10.000kg, ®¬n gi¸ 7.235®/kg.Tæng gi¸ ghi trªn phiÕu xuÊt kho lµ 72.350.000®. KÕ to¸n ®Þnh kho¶n vµ ghi B¶ng kª sè 4 Nî TK 621 72.350.000 Cã TK 152 b) Tr­êng hîp xuÊt kho cho s¶n xuÊt chung: VÝ dô: C¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho sè 202 ( Phô lôc sè 21) cña anh Hoµng Phi Long ph©n x­ëng Lé thiªn ngµy 15/11/2004 xuÊt cho qu¶n lý ph©n x­ëng sè tiÒn lµ 2.687.500®. KÕ to¸n ®Þnh kho¶n Nî TK 627 2.687.500 Cã TK 152 c) Tr­êng hîp xuÊt cho XÝ nghiÖp: VÝ dô: C¨n cø theo phiÕu xuÊt kho sè 207 ngµy 25/11/2004 xuÊt 200lit x¨ng A92 cho ChÞ §ç ThÞ Minh V¨n phßng tæng hîp víi ®¬n gi¸ lµ 5.375®/lÝt.Tæng sè tiÒn lµ 1.075.000®. KÕ to¸n ®Þnh kho¶n Nî TK 642 1.075.000 Cã TK 152 Hµng th¸ng kÕ to¸n cã thÓ kiÓm tra, xem xÐt t×nh h×nh thu mua nguyªn vËt liÖu vµ xem chi tiÕt vËt t­ xuÊt qua c¸c b¶ng chi tiÕt vËt t­, tËp hîp c¸c chøng tõ xuÊt, b¸o c¸o tån kho, sæ c¸i... 6. Tæ chøc kiÓm kª kho nguyªn vËt liÖu. XÝ nghiÖp tiÕn hµnh kiÓm kª kho nguyªn vËt liÖu t¹i XÝ nghiÖp nh»m môc ®Ých x¸c ®Þnh chÝnh x¸c sè l­îng, chÊt l­îng, gi¸ trÞ cña tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu cã t¹i thêi ®iÓm kiÓm kª. Bªn c¹nh ®ã cßn cã gióp c«ng ty kiÓm tra ®­îc t×nh h×nh b¶o qu¶n ph¸t hiÖn vµ xö lý c¸c tr­êng hîp hao hôt, h­ háng, mÊt m¸t nguyªn vËt liÖu ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi. V× nguyªn vËt liÖu cña XÝ nghiÖp cã sè l­îng lín, nhiÒu chñng lo¹i nªn qu¸ tr×nh kiÓm tra ®ßi hái mÊt nhiÒu thêi gian vµ ph¶i lµm th­êng xuyªn. XÝ nghiÖp th­êng kiÓm kª ®Þnh kú 6 th¸ng mét lÇn. Mçi kho ®­îc lËp mét biªn b¶n kiÓm kª gåm 3 ng­êi: mét thñ kho, mét thèng kª vµ mét kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu. KÕt qu¶ kiÓm kª ®­îc ghi vµo biªn b¶n kiÓm kª do phßng kinh doanh lËp cuèi kú kiÓm kª, sau ®ã göi lªn phßng kÕ to¸n, kÕ to¸n tËp hîp gi¸ trÞ ®Ó x¸c ®Þnh thõa thiÕu cho tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu råi tiÕn hµnh tÝnh gi¸ trÞ chªnh lÖch cho tõng lo¹i. VÝ dô: Theo biªn b¶n kiÓm kª ( Xem phô lôc 25) kÕ to¸n ph¸t hiÖn thõa 13 kg thÐp gãc 50x50x5, ®¬n gi¸ 6973®/kg. Tæng sè tiÒn lµ : 90649® KÕ to¸n ®Þnh kho¶n : Nî TK 152 90649 Cã TK 3381 V× kh«ng x¸c ®Þnh râ nguyªn nh©n thõa nªn héi ®ång xö lý quyÕt ®Þnh ®­a vµo kho¶n thu nhËp kh¸c cña XÝ nghiÖp. Nî TK 3381 90649 Cã TK 711 PhÇn thø ba Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i XÝ nghiÖp Than 917 I. NhËn xÐt chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i XÝ nghiÖp. Sau gÇn 10 n¨m thµnh lËp tõ mét ®¬n vÞ víi nhiÖm vô th¨m dß, kh¶o s¸t ®Þa chÊt thuéc liªn ®oµn ®Þa chÊt. XÝ nghiÖp than 917 ®­îc thµnh lËp trong ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt hÇu nh­ ch­a cã, bé m¸y tæ chøc míi ®­îc h×nh thµnh, kinh nghiÖm khai th¸c s¶n xuÊt vµ tiªu thô cña ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn trong XÝ nghiÖp cßn h¹n chÕ. M¸y mãc thiÕt bÞ vµ d©y truyÒn s¶n xuÊt cò, l¹c hËu. §iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. §Õn nay, víi tinh thÇn n¨ng ®éng s¸ng t¹o vµ tù chñ cña c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc cïng víi c¸c chÝnh s¸ch ®æi míi thiÕt bÞ XÝ nghiÖp than 917 ®· tõng b­íc ph¸t triÓn, ®¹t kÕt qu¶ cao trong s¶n xuÊt kinh doanh lµ ®¬n vÞ dÉn ®Çu trong khèi khai th¸c nhiÒu n¨m qua cña C«ng ty than Hßn Gai. §iÒu ®ã chøng tá tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸n bé XÝ nghiÖp ®· ®­îc n©ng lªn, hÖ thèng trang thiÕt bÞ vËt t­, vËt liÖu cña XÝ nghiÖp tõng b­íc ®­îc ®æi míi trang thiÕt bÞ ngµy cµng hoµn thiÖn, tr×nh ®é tay nghÒ cña ®éi ngò c«ng nh©n ®· ®­îc n©ng lªn ®¸p øng yªu cÇu vÒ hiÖn ®¹i ho¸ cña XÝ nghiÖp. §èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu tõ lóc chØ lµ mét bé phËn nhá víi mét vµi c¸n bé ®­îc giao lµm c«ng t¸c vËt t­ theo kiÓu hîp t¸c x·, ch­a cã kinh nghiÖm, ch­a ®­îc ®µo t¹o. §Õn nay c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu ®· ®­îc XÝ nghiÖp quan t©m vµ ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n c¶ vÒ tr×nh ®é c¸n bé vµ hÖ thèng trang thiÕt bÞ phôc vô ®iÒu hµnh vËt t­ vËt liÖu cña XÝ nghiÖp. ViÖc ®­a c«ng nghÖ th«ng tin vµo c«ng t¸c qu¶n lý vËt t­ vËt liÖu lµ mét yÕu tè quan träng lµm cho c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu thùc sù cã hiÖu qu¶. Gióp Gi¸m ®èc vµ l·nh ®¹o XÝ nghiÖp qu¶n lý ®iÒu hµnh vËt t­ theo ®óng chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt cña Nhµ n­íc, b¶o ®¶m ®­îc tÝnh ­u viÖt trong viÖc lùa chän vËt t­ vËt liÖu vµ sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm vËt t­ vËt liÖu trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §i ®«i víi c«ng t¸c qu¶n lý XÝ nghiÖp còng th­êng xuyªn quan t©m ®Õn chÝnh s¸ch “ §ßn bÈy kinh tÕ ” t¹o ra c¬ chÕ khen th­ëng vµ kû luËt trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng t¸c qu¶n lý vËt t­ cña XÝ nghiÖp. Tãm l¹i, sau 8 n¨m tõ ngµy thµnh lËp ®Õn nay thêi gian ch­a nhiÒu nh­ng XÝ nghiÖp than 917 ®· tõng b­íc tù kh¼ng ®Þnh m×nh trªn con ®­êng ®æi míi vµ ph¸t triÓn víi niÒm tin ®ã hy väng XÝ nghiÖp than 917 sÏ ph¸t triÓn bÒn v÷ng trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ ho¹t ®éng kh¸c cña XÝ nghiÖp, xøng ®¸ng lµ ®¬n vÞ kinh doanh giái, lµ l¸ cê ®Çu cña C«ng ty than Hßn Gai vµ Tæng C«ng ty than ViÖt Nam. Qua ®ã em xin rót ra mét sè nhËn xÐt: ¦u ®iÓm: - Do nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n vËt t­, nªn l·nh ®¹o xÝ nghiÖp ®· th­êng xuyªn quan t©m ®Õn vÞªc ®æi míi trang thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, x©y dùng kÕ ho¹ch cung cÊp vËt t­ g¾n liÒn víi c¸c biÖn ph¸p c¶i tiÕn kü thuËt nh»m ph¸t huy n¨ng lùc cña thiÕt bÞ vµ triÖt ®Ó tiÕt kiÖm vËt t­, nguyªn vËt liÖu, gãp phÇn quan träng trong viÖc h¹ gÝa thµnh vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. - Thùc hiÖn d©n chñ trong qu¶n lý, xÝ nghiÖp ®· x©y dùng c¸c ®Þnh møc cÊp ph¸t, sö dông vËt t­, nguyªn nhiªn liÖu vµ c«ng khai ®Ó mäi ng­êi biÕt thùc hiÖn ®ång thêi t¨ng c­êng gi¸m s¸t qu¶n lý vËt t­, nhÊt lµ c¸c lo¹i vËt t­, hµng hãa quý hiÕm. - XÝ nghiÖp x©y dùng quy chÕ th­ëng, ph¹t b»ng c¬ chÕ vËt chÊt vµ g¾n tr¸ch nhiÖm râ rµng trong qu¶n lý, sö dông ®Þnh møc vËt t­, tõ ®ã t¹o ra phong trµo sæi næi trong c¸n bé, c«ng nh©n viªn toµn xÝ nghiÖp. - C«ng t¸c qu¶n lý vÒ ho¹t ®éng kinh tÕ ®· ®­îc xÝ nghiÖp hÕt søc coi träng viÖc h¹ch to¸n kÕ to¸n, c«ng t¸c xuÊt nhËp vËt t­ vËt liÖu vµ thiÕt bÞ ®­îc theo dâi chÆt chÏ th«ng qua hÖ thèng sæ s¸ch vµ c¸c chøng tõ kÕ to¸n ®­îc tæ chøc thùc hiÖn theo ®óng Ph¸p lÖnh kÕ to¸n, thèng kª vµ c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Bé Tµi chÝnh vµ ngµnh Than. - §éi ngò kÕ to¸n nãi chung vµ nh©n viªn kÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu -c«ng cô dông cô nãi riªng ®Òu lµ ng­êi cã tr×nh ®é nghiÖp vô cao, n¾m v÷ng chuyªn m«n, nghiÖp vô vµ yªu cÇu nhiÖm vô cña m×nh. Gióp cho viÖc thùc hiÖn c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n ®­îc chÝnh x¸c b¶o ®¶m chØ ®¹o thèng nhÊt cña l·nh ®¹o xÝ nghiÖp vµ cña kÕ to¸n tr­ëng. ViÖc ®Çu t­ ®­a c«ng nghÖ th«ng tin vµo trong qu¶n lý nhÊt lµ viÖc ¸p dông phÇn mÒm tin häc vµo c«ng t¸c kÕ to¸n, h¹ch to¸n cã ý nghÜa quan träng nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ n¨ng suÊt lao ®éng vµ cung cÊp th«ng tin ®Çy ®ñ, kÞp thêi chÝnh x¸c cho l·nh ®¹o xÝ nghiÖp xö lý vµ ®iÒu hµnh qu¶n lý khoa häc. Nh÷ng tån t¹i: Nh×n chung c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu cña XÝ nghiÖp ®­îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ hîp lý. MÆc dï vËy vÉn cßn mét sè tån t¹i cÇn ph¶i kh¾c phôc. Tån t¹i thø nhÊt: VÒ tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông t¹i XÝ nghiÖp. HiÖn nay, t¹i XÝ nghiÖp cã ph¸t sinh “ Hµng mua ®ang ®I ®­êng” nh­ng XÝ nghiÖp kh«ng më tµi kho¶n 151 ®Ó theo dâi riªng hµng ®ang ®I ®­êng, lµm kÕ to¸n rÊt khã theo dâi hµng mua ®ang ®i trªn ®­êng. Tån t¹i thø hai: VÒ lËp b¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô. HiÖn nay XÝ nghiÖp kh«ng sö dông b¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô g©y khã kh¨n cho viÖc tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tån t¹i thø ba: VÒ hÖ thèng sæ kÕ to¸n sö dông t¹i XÝ nghiÖp. H×nh thøc sæ c¸i hiÖn nay XÝ nghiÖp sö dông theo em ch­a ®­îc hîp lý. MÉu sæ c¸i ch­a phï hîp víi chÕ ®é kÕ to¸n ban hµnh, g©y khã kh¨n cho ng­êi lµm c«ng t¸c kÕ to¸n vËt t­. Tån t¹i thø t­:VÒ viÖc trÝch lËp hµng dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. HiÖn nay viÖc trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ë c¸c doanh nghiÖp ®Òu ch­a ®­îc chó ý ®Õn. XÝ nghiÖp than 917 còng vËy, viÖc kh«ng trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho cã thÓ lµm mÊt vèn khi hµng tån kho bÞ gi¶m gi¸. Tån t¹i thø n¨m:VÒ kÕ to¸n c¸c kho¶n hao hôt, mÊt m¸t hµng tån kho. T¹i XÝ nghiÖp than 917 hiÖn nay, viÖc hao hôt, mÊt m¸t hµng ho¸ lµ kh«ng tr¸nh khái. V× thÕ theo dâi hµng ho¸ tr¸nh ®Ó x¶y ra hao hôt, mÊt m¸t qu¸ nhiÒu hµng ho¸ t¹i XÝ nghiÖp lµ viÖc lµm cÇn thiÕt gióp XÝ nghiÖp cã thÓ ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ nh­ ngµy nay. II Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i XÝ nghiÖp than 917 Qu¶ng Ninh. ý kiÕn thø nhÊt:VÒ tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông t¹i XÝ nghiÖp. §ã lµ viÖc hiÖn nay XÝ nghiÖp kh«ng sö dông tµi kho¶n 151 “ Hµng mua ®ang ®i ®­êng”. Ph¶n ¸nh tµi kho¶n nµy, nh÷ng nguyªn vËt liÖu XÝ nghiÖp ®· mua nh­ng cuèi th¸ng, cuèi quý ch­a vÒ nhËp kho. Tuy nhiªn, phßng kü thuËt ch­a kiÓm nghiÖm ®Ó nhËp kho, cã thÓ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mÊt m¸t hµng ho¸. Khi sö dông tµi kho¶n 151 sÏ gióp cho XÝ nghiÖp tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng mÊt m¸t, hao hôt hµng ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· mua hµng trong th¸ng ( XÝ nghiÖp ®· tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n vµ nhËn ®­îc ho¸ ®¬n, chøng tõ thanh to¸n cña bªn b¸n ), nh­ng v× lý do nµo ®ã mµ ®Õn cuèi th¸ng nguyªn vËt liÖu vÉn ch­a vÒ ®Õn kho hoÆc ®· vÒ nh­ng ch­a kiÓm nhËn. VÝ dô: XÝ nghiÖp mua 1000 kg thuèc næ Anp« víi ®¬n gi¸ lµ 7.500 ®/kg theo gi¸ thanh to¸n ch­a cã thuÕ lµ: 7.500.000®, thuÕ VAT : 750.000® . Cuèi th¸ng ho¸ ®¬n GTGT ®· vÒ nh­ng hµng vÉn ch­a vÒ. KÕ to¸n ®Þnh kho¶n : Bót to¸n 1: Khi hµng vÒ b×nh th­êng vµ nhËp kho Nî TK 151: 7.500.000 Nî TK 1331: 750.000 Cã TK 331: 8.250.000 Bót to¸n 2 : Khi hµng vÒ vµ nhËp kho ë th¸ng sau: Nî TK 152: 7.500.000 Cã TK 151: 7.500.000 ý kiÕn thø hai: VÒ lËp b¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô. HiÖn nay XÝ nghiÖp kh«ng sö dông b¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu nªn g©y nhiÒu khã kh¨n cho viÖc tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh sö dông theo tõng ®èi t­îng nguyªn vËt liÖu. VÝ dô nh­ nÕu XÝ nghiÖp xuÊt dïng nguyªn vËt liÖu cho Ph©n x­ëng HÇm lß vµ ph©n x­ëng Lé thiªn ®Ó s¶n xuÊt mµ XÝ nghiÖp kh«ng lËp b¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu mét c¸ch hîp lý sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nhÇm lÉn hoÆc cã thÓ sÏ khã theo dâi ®Ó qu¶n lý nguyªn vËt liÖu. Theo em XÝ nghiÖp cã thÓ lËp b¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu nh­ sau: B¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô Th¸ng 11 n¨m 2004 §¬n vÞ tÝnh: ® STT Ghi Cã c¸c tµi kho¶n, §èi t­îng sö dông ( Ghi Nî c¸c tµi kho¶n) TK 152 TK153 1 TK621- Chi phÝ NVL trùc tiÕp 72.350.000 2 TK627- Chi phÝ SXC 2.687.500 3 TK641- Chi phÝ b¸n hµng 1.075.000 … … Céng 108.090.700 Ngµy 31 th¸ng 11 n¨m 2004 Ng­êi lËp biÓu KÕ to¸n tr­ëng ( Ký, ghi râ hä tªn ) ( Ký, ghi râ hä tªn ) ý kiÕn thø ba: VÒ hÖ thèng sæ kÕ to¸n sö dông t¹i XÝ nghiÖp §Ó thuËn tiÖn cho viÖc theo dâi cña XÝ nghiÖp ®ång thêi phï hîp víi chÕ ®é kÕ to¸n ®· ban hµnh. Em xin phÐp ®­îc ®­a ra mÉu sæ c¸i nh­ sau: §¬n vÞ : XÝ nghiÖp Than 917 Sæ c¸i TK 152 Sè d­ ®Çu n¨m Nî Cã xxx xxx Ghi Cã c¸c TK, ®èi øng Nî víi TK nµy Th¸ng 1 Th¸ng 2 … Th¸ng 10 Th¸ng 11 Th¸ng 12 Céng TK 331, 112,111… Céng sè ph¸t sinh Nî Tæng sè ph¸t sinh Cã Cã Nî Sè d­ cuèi th¸ng 61.050.000 123.080.500 94.576.500 225.654.000 Ngµy… th¸ng… n¨m 2004 KÕ to¸n ghi sæ KÕ to¸n tr­ëng ( Ký, hä tªn ) ( Ký, hä tªn ) ý kiÕn thø t­ : VÒ viÖc trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. HiÖn nay, víi thÞ tr­êng ®ang ph¸t triÓn m¹nh hµng ho¸ nãi chung vµ nguyªn vËt liÖu nãi riªng ®­îc mua b¸n víi sù ®a d¹ng vÒ nhu cÇu sö dông vµ chñng lo¹i. Gi¸ c¶ cña nguyªn vËt liÖu còng th­êng xuyªn lªn xuèng, kh«ng æn ®Þnh. §èi víi XÝ nghiÖp chñ yÕu lµ nhËp nguyªn vËt liÖu tõ bªn ngoµi th× phô thuéc nhiÒu vµo tû gi¸ hèi ®o¸i, mµ gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng lóc lªn cao lóc xuèng thÊp do tû gi¸ sôt gi¶m hay do XÝ nghiÖp nhËp ph¶i l« hµng kÐm chÊt l­îng … Do vËy ®Ó cã thÓ thùc hiÖn tèt viÖc b¶o toµn vèn th× theo em XÝ nghiÖp nªn trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. ViÖc lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho nhiÒu khi cßn ®ãng vai trß lµ b»ng chøng quan träng cña c«ng t¸c kiÓm to¸n vµ kiÓm tra kÕ to¸n toµn XÝ nghiÖp. ViÖc lËp dù phßng gi¶m gi¸ ph¶i tiÕn hµnh riªng cho tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu vµ tæng hîp vµo b¶ng kª chi tiÕt kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. B¶ng kª lµ c¨n cø ®Ó h¹ch to¸n vµo chi phÝ qu¶n lý cña XÝ nghiÖp. Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh viÖc trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®­îc thùc hiÖn nh­ sau: Theo th«ng t­ sè 89 cña Bé Tµi chÝnh ban hµnh ngµy 9/10/2003. - Tr­êng hîp kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ tån kho ph¶i lËp ë cuèi kú kÕ to¸n n¨m nay lín h¬n kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®· lËp ë cuèi kú kÕ to¸n n¨m tr­íc th× sè chªnh lÖch lín h¬n ®­îc lËp thªm, kÕ to¸n ghi: Nî TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 159 - Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho - Tr­êng hîp kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ph¶i lËp ë cuèi kú kÕ to¸n n¨m nay nhá h¬n kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho ®· lËp ë cuèi kú kÕ to¸n n¨m tr­íc th× sè chªnh lÖch nhá h¬n ®­îc hoµn nhËp, kÕ to¸n ghi: Nî TK 159 - Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho Cã TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n ý kiÕn thø n¨m: VÒ kÕ to¸n hao hôt, mÊt m¸t hµng tån kho. Theo th«ng t­ sè 89 cña Bé Tµi chÝnh ban hµnh ngµy 09/10/2003 th× cã sù bæ sung vÒ kÕ to¸n hao hôt, mét mÆt hµng tån kho ®Ó hîp lý h¬n víi c¸c doanh nghiÖp, gióp cho c¸c doanh nghiÖp qu¶n lý tèt h¬n hµng ho¸ cña doanh nghiÖp m×nh. HiÖn nay, t¹i XÝ nghiÖp than 917 viÖc x¶y ra hao hôt, mÊt m¸t hµng tån kho vÉn x¶y ra lµm ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt. V× thÕ theo em qu¶n lý chÆt chÏ hµng ho¸ ®· nhËp kho t¹i XÝ nghiÖp lµ viÖc quan träng. XÝ nghiÖp nªn tham kh¶o vµ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng tån kho theo Th«ng t­ 89 cña Bé Tµi chÝnh th× viÖc qu¶n lý tèt hµng tån kho sÏ hiÖu qu¶ h¬n. - C¨n cø vµo biªn b¶n vÒ hao hôt, mÊt m¸t hµng tån kho, kÕ to¸n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng tån kho mÊt m¸t, hao hôt, kÕ to¸n ghi: Nî TK 1381 - Tµi s¶n thiÕu chê xö lý Cã TK 151, 152, 153,154,155,156 - C¨n cø vµo biªn b¶n xö lý vÒ hµng tån kho hao hôt, mÊt m¸t, kÕ to¸n ghi: Nî TK 111,334…( PhÇn tæ chøc, c¸ nh©n ph¶i båi th­êng) Nî TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n( C¸c kho¶n hao hôt, mÊt m¸t cña hµng tån kho, sau khi trõ ®i phÇn båi th­êng cña tæ chøc, c¸ nh©n g©y ra ®­îc ph¶n ¸nh vµo gi¸ vèn hµng b¸n). Cã TK 1381 - Tµi s¶n thiÕu chê xö lý. Môc lôc Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh kÕ to¸n chuyªn s©u Tr­êng §¹i häc Qu¶n lý vµ Kinh doanh Hµ Néi 2. HÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n Nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh – 2000 3. Gi¸o tr×nh kÕ to¸n tµi chÝnh Häc viÖn tµi chÝnh 4. Quy ®Þnh cô thÓ ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp XÝ nghiÖp than 917 5. KÕ to¸n ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh 1998 6. H­íng dÉn thùc hµnh ghi chÐp chøng tõ vµ sæ kÕ to¸n. Nhµ xuÊt b¶n thèng kª 7. T¹p chÝ tµi chÝnh 8. Thêi b¸o kinh tÕ Phô lôc bé chøng tõ xuÊt kho