Đề tài Thực trạng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức sản xuất rau an toàn ở xã Văn Đức - Gia Lâm

chuyÓn giao kÜ thuËt th× Ýt nhÊt ph¶i cã 2 ®iÒu kiÖn. §ã lµ, néi dung buæi häp ph¶i ng¾n gän vµ cã tiÒn båi d­ìng b»ng mét ngµy c«ng lao ®éng. Nh­ vËy, ®©y còng lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc khã kh¨n g©y ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt rau an toµn. * PhÝa ng­êi tiªu dïng. - T©m lÝ ng­êi tiªu dïng ch­a tin t­ëng vµo chÊt l­îng rau an toµn: t©m lÝ ng­êi tiªu dïng ®ãng vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau an toµn. ChØ khi ng­êi tiªu dïng chÊp nhËn s¶n phÈm rau an toµn th× s¶n phÈm s¶n xuÊt rau an toµn míi ph¸t triÓn. Theo ®iÒu tra th× hÇu hÕt hä kh«ng tin t­ëng vµo chÊt l­îng rau an toµn do c¸c nguyªn nh©n sau: + ViÖc qu¶n lÝ l­u th«ng rau, kiÓm tra chÊt l­îng rau an toµn ch­a ®­îc lµm th­êng xuyªn, ch­a cã ph­¬ng tiÖn kiÓm tra nhanh chÊt l­îng s¶n phÈm rau an toµn vµ ph­¬ng tiÖn chuyªn dïng, do vËy ch­a thuyÕt phôc ng­êi tiªu dïng tin t­ëng. + Ch­a g¾n tr¸ch nhiÖm gi÷a ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng. S¶n phÈm kh«ng cã bao b×, nh·n m¸c ghi ®Þa chØ n¬i s¶n xuÊt nªn t©m lÝ vµ ®é tin cËy cña ng­êi tiªu dïng ch­a cao, ch­a thuyÕt phôc. + Ng­êi s¶n xuÊt kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm khi x¶y ra sù cè ngé ®éc do ¨n ph¶i rau cã thuèc b¶o vÖ thùc vËt vµ kh«ng ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm. Nh÷ng tån t¹i trªn céng víi viÖc ch­a ph©n ®Þnh r¹ch rßi gi÷a rau an toµn vµ rau kh«ng an toµn trªn thÞ tr­êng khiÕn cho ng­êi tiªu dïng hoµi nghi, thiÕu yªn t©m. Nh­ vËy, t©m lÝ ng­êi tiªu dïng lµ hoµn toµn ch­a tin t­ëng vµo chÊt l­îng rau an toµn. §©y còng lµ mét trë ng¹i lín ®èi víi viÖc ph¸t triÓn rau an toµn cña x· V¨n §øc – Gia L©m. §ßi hái c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn cã v¨n b¶n ph¸p lÝ ®Ó ®¶m b¶o niÒm tin cho ng­êi tiªu dïng. - ThÞ tr­êng rau an toµn ch­a æn ®Þnh: Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, xu h­íng tiªu dïng rau an toµn ®· cã b­íc chuyÓn biÕn míi, nhiÒu cöa hµng b¸n rau ®­îc më ra vµ t¹o ®iÒu kiÖn trao ®æi, l­u th«ng rau an toµn ®­îc rÔ rµng h¬n. Nh­ng thÞ tr­êng tiªu thô rau Hµ Néi còng ®Æt ra nhiÒu bÊt cËp, cÇn ph¶i th¸o gì: + Ch­a cã c¸c gi¶i ph¸p ®ång bé vÒ thÞ tr­êng tiªu thô c¸c s¶n phÈn rau an toµn do nhµ n­íc qu¶n lý nh­: kh«ng cã chî ®Çu mèi tËp trung c¸c s¶n phÈm rau an toµn; ch­a cã nhiÒu cöa hµng chuyªn b¸n rau an toµn, c¬ së chÕ biÕn rau... nªn tØ lÖ rau an toµn ®­îc tiªu thô rÊt h¹n chÕ. + Søc mua rau an toµn cña ng­êi n«ng d©n cßn nhiÒu h¹n chÕ. Do t©m lÝ ng­êi tiªu dïng ®· ph©n tÝch ë trªn. + §iÒu kiÖn giao l­u hµng ho¸ tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn tiªu thô cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n do hÖ thèng cöa hµng cã t­ c¸ch ph¸p nh©n cßn qu¸ máng ch­a cã ph­¬ng tiÖn chuyªn dïng cho viÖc vËn chuyÓn rau an toµn. HiÖn nay, nhu cÇu rau an toµn ngµy cµng t¨ng víi s¶n l­îng s¶n xuÊt ra cã thÓ vÉn ch­a ®¸p øng nhu cÇu. MÆc dï vËy, viÖc tiªu thô rau an toµn vÉn x¶y ra t×nh tr¹ng Õ Èm, kh«ng tiªu thô ®­îc. Nguyªn nh©n lµ do chÊt l­îng rau kh«ng ®­îc b¶o ®¶m. §ßi hái c¸c cÊp c¸c ngµnh cã liªn quan vµ uû ban nh©n d©n x· cÇn cã biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao th­¬ng hiÖu rau an toµn do x· m×nh s¶n xuÊt ra. * Chi phÝ kiÓm nghiÖm, ph©n tÝch chÊt l­îng rau an toµn cßn cao: §Ó tiªu thô rau an toµn mét c¸ch dÔ dµng víi khèi l­îng lín th× cÇn ph¶i t¹o niÒm tin cña kh¸ch hµng vµ rau an toµn. Nh­ng ®Ó biÕt ®­îc ®ã lµ rau an toµn th× cÇn ph¶i cã c¬ quan cã thÈm quyÒn kiÓm tra chÊt l­îng rau vµ ph¶i bá ra mét kho¶n chi phÝ tõ 20- 25 ngh×n ®ång cho mét mÉu rau tuú theo chØ tiªu ph©n tÝch. Do vËy ng­êi s¶n xuÊt ph¶i b¸n rau an toµn víi gi¸ cao th× míi bï ®¾p ®­îc chi phÝ s¶n xuÊt. §©y lµ vÊn ®Ò khã kh¨n trong tiªu thô víi chi phÝ kiÓm nghiÖm, ph©n tÝch rau an toµn cao ®· lµm cho viÖc kiÓm tra chÊt l­îng chØ ë mét sè lo¹i rau h¹n chÕ vµ kh«ng liªn tôc. 4.3. HiÖu qu¶ cña viÖc s¶n xuÊt rau an toµn ë V¨n §øc. * HiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ. XÐt vÒ mÆt hiÖu qu¶ kinh tÕ chóng ta xem xÐt ë gãc ®é lîi nhuËn, gi¸ trÞ s¶n xuÊt, thu nhËp,...cña viÖc s¶n xuÊt rau an toµn cña x· V¨n §øc – Gia L©m. §èi víi viÖc s¶n xuÊt rau an toµn cã ý nghÜa kinh tÕ lín ®Õn ng­êi n«ng d©n x· V¨n §øc (thÓ hiÖn ë biÓu 18). BiÓu 18: C¬ cÊu gi¸ trÞ ngµnh s¶n xuÊt rau an toµn cña x· V¨n §øc. N¨m ChØ tiªu 2000 2001 2002 Sè tiÒn (tû ®ång) C¬ cÊu (%) Sè tiÒn (tû ®ång) C¬ cÊu (%) Sè tiÒn (tû ®ång) C¬ cÊu (%) Thu nhËp ngµnh n«ng nghiÖp 8,9 100,00 9,713 100,00 12,343 100,00 Thu nhËp ngµnh trång trät (tû ®ång) 5,952 66,87% 7,554 77,77 8,891 72,03 Thu nhËp ngµnh rau an toµn 2,33 26,17% 3,34 34,38 3,937 31,89 (Nguån: Thèng kª x· V¨n §øc) ChØ tÝnh riªng n¨m 2002 tæng s¶n l­îng rau an toµn ®· ®¹t 5,813 tÊn víi gi¸ trÞ s¶n xuÊt ®¹t 11,6 tû ®ång vµ thu nhËp thu ®­îc lµ 3,937 tû ®ång chiÕm 31,89% gi¸ trÞ cña ngµnh n«ng nghiÖp vµ chiÕm 21,5 % tæng thu nhËp toµn x·. Nh­ vËy, viÖc s¶n xuÊt rau an toµn ë V¨n §øc ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc t¨ng gi¸ trÞ thu nhËp cña toµn x·. Ngoµi ra, tæ chøc s¶n xuÊt rau an toµn cßn gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh trång trät: t¨ng tû träng c¸c lo¹i c©y trång cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao nh­ c¸c lo¹i rau cao cÊp, gi¶m tû träng c¸c lo¹i c©y trång cò, cã gi¸ trÞ kinh tÕ thÊp nh­ ng«. Bëi vËy, n¨m 2000 diÖn tÝch gieo trång rau lµ 167,76 ha ®· t¨ng lªn 283,2 ha n¨m 2002 vµ lµm cho lîi nhuËn thu ®­îc tõ s¶n xuÊt rau an toµn cña x· t¨ng tõ 2,33 tû ®ång, chiÕm 26,17% gi¸ trÞ ngµnh n«ng nghiÖp (n¨m 2000) lªn 3,937 tû ®ång, chiÕm 31,89% gi¸ trÞ ngµnh n«ng nghiÖp (n¨m 2002). Nh­ vËy, viÖc s¶n xuÊt rau an toµn ®· gãp phÇn lµm t¨ng thu nhËp cña hé n«ng d©n. CÇn ph¶i cã biÖn ph¸p tæ chøc tèt, cã hiÖu qu¶ s¶n xuÊt rau an toµn cña x· ®Ó ®Õn n¨m 2005 dù kiÕn cã kho¶ng 6,4 tû ®ång lîi nhuËn tõ s¶n xuÊt rau an toµn ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo tæng thu nhËp x·. * HiÖu qu¶ x· héi. S¶n xuÊt rau an toµn gãp phÇn t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho h¬n 300 lao ®éng vµ hµng tr¨m lao ®éng dÞch vô tiªu thô s¶n phÈm rau ë ®Þa ph­¬ng. Bëi yªu cÇu cña s¶n xuÊt rau an toµn lµ ®ßi hái t¨ng sö dông ph©n h÷u c¬, ph©n vi sinh vµ c¸c biÖn ph¸p phßng trõ tæng hîp (IPM)... Do vËy, ®ßi hái mét l­îng lín c«ng lao ®éng (lín h¬n rÊt nhiÒu so víi s¶n xuÊt rau ®¹i trµ). Xo¸ bá thêi gian n«ng nhµn, t¨ng thu nhËp, c¶i thiÖn ®êi sèng, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m ngÌo. Gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt rau hµng ho¸ ph¸t triÓn, nhiÒu c¬ së h¹ tÇng ®­îc x©y dùng, n©ng cÊp. N©ng cao tr×nh ®é nhËn thøc vµ ý thøc cho ng­êi lao ®éng lµm nghÒ trång rau trong x·. * HiÖu qu¶ m«i tr­êng. H¹n chÕ tèi ®a « nhiÔm m«i tr­êng do: - Tæ chøc s¶n xuÊt rau an toµn ®· sö dông vµ khai th¸c tiÒm n¨ng ®Êt ®ai, nguån n­íc vµ c¸c nguån lùc kh¸c mét c¸ch hîp lý. - H¹n chÕ ®èi ®a viÖc sö dông ph©n bãn vµ thuèc trõ s©u cã nguån gèc ho¸ häc vµ ®éc h¹i. Duy tr× c©n b»ng sinh th¸i quÇn thÓ sinh vËt, b¶o vÖ thiªn ®Þch gióp cho c©y ph¸t triÓn tèt. T¸c dông cã ®­îc lµ do ¸p dông quy tr×nh s¶n xuÊt rau an toµn lµm gi¶m sö dông thuèc trõ s©u ho¸ häc vµ thay vµo ®ã ­u tiªn sö dông c¸c chÕ phÈm sinh häc, th¶o méc. Tãm l¹i: qua viÖc ph©n tÝch thùc tr¹ng ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau an toµn ë V¨n §øc – Gia L©m trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã thÓ rót ra c¸c kÕt luËn sau: X· V¨n §øc – Gia L©m cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau an toµn. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®Æc biÖt tõ n¨m 2000 – 2002 s¶n xuÊt ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn kh¸ râ vÒ quy m«, n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng rau. Tuy vËy, trong tæ chøc vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau an toµn ë V¨n §øc – Gia L©m cßn nhiÒu h¹n chÕ, khã kh¨n lµm cho hiÖu qu¶ kinh tÕ ch­a cao, ch­a kÝch thÝch ng­êi s¶n xuÊt ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau an toµn. Bëi vËy, cÇn ph¶i cã gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ tæ chøc s¶n xuÊt rau an toµn ë V¨n §øc – Gia L©m. Ch­¬ng 3: Ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ tæ chøc s¶n xuÊt rau an toµn ë V¨n §øc – Gia L©m trong thêi gian tíi. 1. C¨n cø tæ chøc s¶n xuÊt rau an toµn ë V¨n §øc- Gia L©m. 1.1. Quan ®iÓm vÒ ph¸t triÓn rau an toµn ë V¨n §øc- Gia L©m. Ph¸t triÓn rau an toµn cña V¨n §øc- Gia L©m ph¶i qu¸n triÖt quan ®iÓm ph¸t triÓn hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng, b¶o vÖ c¶nh quan vµ c¶i t¹o m«i tr­êng, m«i sinh. S¶n xuÊt rau hiÖn t¹i cßn ph¶i ®¶m b¶o vÖ sinh m«i tr­êng, kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt rau trong t­¬ng lai. §Ó qu¸n triÖt quan ®iÓm nµy cÇn t¨ng c­êng s¶n xuÊt rau cao cÊp, rau an toµn, sö dông ph©n bãn, thuèc trõ s©u, vµ n­íc t­íi theo tiªu chuÈn s¶n xuÊt rau an toµn. 1.2. Dù b¸o mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau an toµn . 1.2.1. D©n sè Hµ Néi. Tæng d©n sè Hµ Néi hiÖn nay lµ kho¶ng 3.500.000 ng­êi, dù kiÕn ®Õn n¨m 2005 lµ kho¶ng 3.900.000 ng­êi (trong ®ã d©n ®« thÞ 1.600.000 ng­êi, d©n ngo¹i thµnh lµ 1.300.000 ng­êi vµ kho¶ng 1.000.000 ng­êi tõ c¸c tØnh kh¸c vÒ sinh sèng vµ kh¸ch v·ng lai). 1.2.2. Nhu cÇu rau xanh ®Õn n¨m 2010. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, nhu cÇu thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt, thÞ tr­êng rau bao gåm thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc. Nhu cÇu cña c¶ hai thÞ tr­êng nµy lµ rÊt lín. - Theo tµi liÖu dù b¸o ®Õn 2010 d©n sè n­íc ta sÏ cã 95.000.000 ng­êi, du kh¸ch quèc tÕ sÏ cã 8.000.000 ng­êi vµ nhu cÇu rau sÏ lµ 8,5 triÖu tÊn trong ®ã d©n sè ®« thÞ tiªu dïng 3 triÖu tÊn (theo biÓu 18). BiÓu 19: dù b¸o nhu cÇu rau giai ®o¹n 2005- 2010. DiÔn gi¶i §¬n vÞ N¨m 2005 2010 1. Nhu cÇu c¶ n­íc Ngh×n tÊn 7530 10.380 - Néi tiªu Ngh×n tÊn 6230 8500 -XuÊt khÈu Ngh×n tÊn 1300 1880 2. Tæng nhu cÇu cña Hµ Néi TÊn 314165 362288 Néi thµnh Trong ®ã: nhu cÇu rau an toµn TÊn TÊn 204776 163821 213416 192075 -ChÕ biÕn vµ xuÊt khÈu TÊn 4000 5500 (Nguån: Theo tµi liÖu cña FAO) - ThÞ tr­êng ngoµi n­íc theo tµi liÖu cña FAO trong 10 n¨m gÇn ®©y, nhu cÇu rau qu¶ t­¬i cña thÕ giíi t¨ng nhanh: 3,6% cho giai ®o¹n 1990-2000 ®©y lµ triÓn väng më ra cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau xuÊt khÈu cña c¶ n­íc. Bëi vËy, mµ n­íc ta kh«ng ngõng më réng quan hÖ quèc tÕ, héi nhËp víi khu vùc thÕ giíi, ngµy cµng cã nhiÒu kh¸ch n­íc ngoµi ®Æt mua rau qu¶ ViÖt Nam víi khèi l­îng lín nh­: chuèi t­¬i, v¶i hép, døa,... vµ nhiÒu s¶n phÈm kh¸c. Nh­ vËy nhu cÇu rau qu¶ cña thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc ngµy cµng t¨ng. §Æc biÖt nhu cÇu rau an toµn ®ang lµ nguyÖn väng cña toµn d©n ®· lµ yÕu tè kÝch thÝch s¶n xuÊt rau an toµn ë V¨n §øc - Gia L©m ph¸t triÓn. 2. Ph­¬ng h­íng tæ chøc s¶n xuÊt rau an toµn ë V¨n §øc- Gia L©m. 2.1. §Þnh h­íng chung. Môc tiªu chung cña ngµnh rau qu¶ ViÖt Nam giai ®o¹n 2005-2010 chñ yÕu nh»m ®¶m b¶o nhu cÇu c¬ b¶n cña con ng­êi víi sè l­îng ngµy cµng nhiÒu vµ chÊt l­îng ngµy cµng t¨ng, phÊn ®Êu ®­a møc tiªu dïng rau lªn 90 Kg/ng­êi/n¨m. Khai th¸c ®iÒu kiÖn lîi thÕ cña vïng sinh th¸i t¹o ra c¸c vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ tËp trung vµ tiªu thô t­¬i phôc vô cho nhu cÇu thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. Qu¸n triÖt nghÞ quyÕt 15 cña bé chÝnh trÞ vµ NghÞ quyÕt §¹i Héi §¶ng bé kho¸ XIII cña thµnh uû ®· ®Æt ra: “Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ ngo¹i thµnh theo h­íng n«ng nghiÖp ®« thÞ sinh th¸i. Tõng b­íc n©ng cao chÊt l­îng c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp. ¦u tiªn x©y dùng vµnh ®ai c©y xanh, rau an toµn phôc vô ®êi sèng vµ ®¶m b¶o m«i tr­êng”. T¨ng c­êng ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng kÜ thuËt n«ng th«n tõng b­íc hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt t¹o nhiÒu s¶n phÈm hµng ho¸ cã gi¸ trÞ cao, ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm trong ®ã chó träng ph¸t triÓn rau an toµn tiÕn tíi viÖc x· héi ho¸ thùc hiÖn quy tr×nh kÜ thuËt s¶n xuÊt rau an toµn nh»m cã c¸c s¶n phÈm rau xanh ®¹t chØ tiªu lµ rau an toµn, cung cÊp cho ng­êi d©n ®« thÞ. §èi víi ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau giai ®o¹n 2000-2010 trong dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña huyÖn Gia L©m cã nªu lµ tËp trung ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau an toµn, rau cao cÊp, n©ng cao gi¸ trÞ s¶n phÈm, tiÕn tíi x©y dùng c¸c vïng chuyªn canh, tõng b­íc øng dông c«ng nghÖ chÕ biÕn rau qu¶. 2.2. §Þnh h­íng cña x· V¨n §øc- Gia L©m. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo h­íng chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i sang s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cã thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm vµ cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. Khai th¸c triÖt ®Ó vïng ®Êt canh t¸c cña x· lµ ®Êt b·i båi ven s«ng, tÝch cùc trång c©y rau mµu vµ c©y vô ®«ng. §Èy m¹nh ch­¬ng tr×nh trång rau an toµn ®Õn n¨m 2005 ®¹t diÖn tÝch chuyªn trång rau an toµn cña x· lµ 159,5 ha chiÕm 55,8% diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp. DiÖn tÝch gieo trång rau an toµn ®­îc n©ng lªn 460 ha. Trªn c¬ së ®Þnh h­íng, môc tiªu ph¸t triÓn ngµnh rau cña c¶ n­íc, cña thµnh phè Hµ Néi, cña huyÖn Gia L©m; ®Þnh h­íng môc tiªu ph¸t triÓn rau an toµn cña x· V¨n §øc, c¨n cø vµo yÕu tè néi lùc: kh¶ n¨ng ®Êt ®ai, lao ®éng, kh¶ n¨ng ®Çu t­, nhÞp ®é ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn rau hµng ho¸, chñ tr­¬ng cao cÊp ho¸ s¶n phÈm n«ng nghiÖp, nhu cÇu thÞ tr­êng, c¹nh tranh, xu thÕ tiªu dïng trong t­¬ng lai. X· V¨n §øc cã ph­¬ng h­íng vµ môc tiªu ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau an toµn cña x· giai ®o¹n 2005-2010 nh­ sau: - §Ó ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng víi n¨ng suÊt, chÊt l­îng, hiÖu qu¶ ngµy cµng cao, t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, s¶n l­îng ngµy cµng nhiÒu, chñng lo¹i ngµy cµng phong phó, t¨ng nhanh s¶n xuÊt rau an toµn vµ rau chÕ biÕn. - §­a s¶n xuÊt rau cña x· trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ qui m« tËp trung víi l­u th«ng ph©n phèi vµ chÕ biÕn dù tr÷ víi kÜ thuËt tiÕn bé ®­îc thu h¸i vµ sö lÝ theo tiªu chuÈn. LÊy s¶n xuÊt rau an toµn lµm mòi nhän. - T¨ng s¶n xuÊt rau cao cÊp, rau an toµn víi chÊt l­îng cao cung cÊp cho thÞ tr­êng néi thµnh vµ kh¸ch s¹n ®Ó thay thÕ cho rau nhËp khÈu. 3. Mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ tæ chøc s¶n xuÊt rau an toµn ë V¨n §øc- Gia L©m trong thêi gian tíi. Thùc tr¹ng tæ chøc s¶n xuÊt rau ë V¨n §øc- Gia L©m cho thÊy ®Ó ®Èy m¹nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau an toµn h¬n n÷a cÇn gi¶i quyÕt ®ång bé nhiÒu vÊn ®Ò. V× c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ- x· héi cã liªn quan chÆt chÏ, rµng buéc víi nhau, do vËy khi gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò nµy còng sÏ liªn quan ®Õn mét vÊn ®Ò kh¸c. Trong khu«n khæ luËn v¨n, em chØ tËp trung nghiªn cøu mét sè vÊn ®Ò chñ yÕu mét mÆt nh»m kh¾c phôc c¸c mÆt tån t¹i, mÆt kh¸c nh»m t¹o ra søc m¹nh míi cho ph¸t triÓn ngµnh s¶n xuÊt rau an toµn ë V¨n §øc- Gia L©m. Sau ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p cÇn thùc hiÖn: 3.1. Qui vïng diÖn tÝch trång rau an toµn. X· V¨n §øc lµ mét x· thuÇn n«ng, thu nhËp chñ yÕu dùa vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. MÆc dï vËy, nh÷ng n¨m qua V¨n §øc ®· biÕt khai th¸c lîi thÕ cña m×nh lµ cã vïng ®Êt canh t¸c lµ vïng ®Êt b·i n»m bªn c¹nh con S«ng Hång. Do ®ã, x· ®· ph¸t triÓn trång c©y rau, mµu. §Æc biÖt lµ tæ chøc s¶n xuÊt trång rau an toµn cña x· rÊt thuËn lîi. Tuy vËy, t×nh h×nh s¶n xuÊt rau an toµn cña x· nh÷ng n¨m gÇn ®©y cßn h¹n chÕ vÒ qui m«, s¶n xuÊt míi chØ thùc hiÖn trªn qui m« nhá bÐ, manh món. Cã mét sè vïng rau an toµn vÉn cßn trång xen víi ®Êt ng« do ®ã mµ ch­a ph¸t huy hÕt tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt, qui tr×nh s¶n xuÊt rau an toµn tiÕn hµnh gÆp nhiÒu khã kh¨n. MÆt kh¸c, viÖc s¶n xuÊt rau an toµn vÉn cßn manh món, kh«ng tËp trung g©y khã kh¨n cho viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh thuû lîi, c¬ së h¹ tÇng phôc vô s¶n xuÊt rau an toµn lµ hÕt søc tèn kÐm vµ kh«ng hiÖu qu¶. Bëi vËy, quy ho¹ch vïng s¶n xuÊt rau an toµn ë V¨n §øc lµ cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch. Tr­íc m¾t, nh»m ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc vµ thay thÕ nhËp khÈu, b¶o vÖ søc khoÎ con ng­êi tiÕn tíi mét nÒn n«ng nghiÖp s¹ch vµ bÒn v÷ng. KÕ ho¹ch bè trÝ vïng trång rau an toµn cña x· ®­îc t¨ng dÇn qua c¸c n¨m dùa trªn sù hoµn thiÖn vÒ c«ng t¸c thuû lîi vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt cña n«ng d©n; dùa vµo t×nh h×nh thùc tÕ, c¨n cø vµo thæ nh­ìng, m«i tr­êng, kh«ng khÝ,... Dù kiÕn ®Õn n¨m 2005 diÖn tÝch trång rau an toµn sÏ lµ 159,5 ha t¨ng gÇn gÊp 2 lÇn n¨m 2000 (80 ha). §Êt trång rau an toµn cña x· chñ yÕu ®­îc trång trªn ®Êt cã hÖ thång t­íi tiªu tèt vµ ®­îc bè trÝ ë ®Þa bµn thuËn lîi. BiÓu 20: dù kiÕn qui ho¹ch diÖn tÝch gieo trång rau an toµn ®Õn n¨m 2005 cña x· V¨n §øc- Gia L©m. N¨m ChØ tiªu HiÖn tr¹ng 2003 2004 2005 DiÖn tÝch gieo trång 283,2 369 425 460 HÖ sè lÇn trång 2,36 2,52 2,59 2,62 Do ®Æc ®iÓm cña V¨n §øc lµ hµng n¨m cã 1 ®Õn 2 th¸ng mïa lò (th¸ng 7, 8) th­êng ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt, cho nªn vµo thêi ®iÓm nµy chØ s¶n xuÊt rau an toµn ë nh÷ng ch©n ruéng cao vµ th­êng lµ c¸c lo¹i rau ¨n l¸. C¬ cÊu mïa vô s¶n xuÊt ®­îc c¸c hé bè trÝ trång xen gèi gi÷a c¸c lo¹i rau kh¸c nhau rÊt ®a d¹ng ®Ó nh»m môc tiªu t¹o ra thu nhËp cao nhÊt. C¸c ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn qui ho¹ch: ®Êt ®ai, nguån n­íc, kh«ng khÝ, c¬ së h¹ tÇng... ë V¨n §øc ®­îc coi lµ kh¸ thuËn lîi: - §Êt trång rau an toµn: 100% lµ ®Êt b·i, ®Êt phï sa ®­îc båi ®¾p hµng n¨m, ®Êt cã thµnh phÇn c¬ giíi nhÑ, tho¸t n­íc tèt t­¬ng ®èi t­¬i xèp... - N­íc t­íi cho khu vùc trong ®ång: c¬ b¶n ®¸p øng vÒ sè l­îng, vÒ chÊt l­îng n­íc t­íi còng t­¬ng ®èi tèt do 100% n­íc t­íi lÊy tõ s«ng Hång. - HÖ thèng giao th«ng thuËn lîi cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó vËn chuyÓn gièng, ph©n bãn, s¶n phÈm ®Õn n¬i s¶n xuÊt vµ tiªu thô. Theo sè liÖu cña viÖn nghiªn cøu rau qu¶, tæng vèn ®Çu t­ cho 1 ha rau an toµn lµ 200 triÖu ®ång bao gåm hÖ thèng x©y dùng thuû lîi, hÖ thèng läc n­íc, c¶i t¹o ®Êt... víi sè vèn nh­ vËy cÇn cã sù hç trî cña nhµ n­íc, Së N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n thµnh phè, chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ sù huy ®éng ®ãng gãp cña ng­êi d©n, c¸c tæ chøc cã thÓ ®¶m b¶o tèt c¸c yªu cÇu s¶n xuÊt rau an toµn ë vïng qui ho¹ch. 3.2. Gi¶i ph¸p kÜ thuËt trong s¶n xuÊt rau an toµn cña x· V¨n §øc. §Ó viÖc s¶n xuÊt rau an toµn cña x· ®¹t hiÖu qu¶ th× tr­íc tiªn t­ t­ëng l·nh ®¹o x· ph¶i thÊy viÖc tæ chøc s¶n xuÊt rau an toµn qui m« c¶ x· lµ nhiÖm vô cña toµn §¶ng bé, cña Héi ®ång nh©n d©n. Tõ ®ã §¶ng bé chØ ®¹o c¸c ngµnh ban trong x· vµo c«ng cuéc vËn ®éng toµn d©n. X©y dùng NghÞ quyÕt tõ §¶ng bé, Héi ®ång nh©n d©n, Uû ban nh©n d©n, ph©n c«ng nhiÖm vô cô thÓ. Ph©n c«ng lùc l­îng vËn ®éng vµ tæ chøc thùc hiÖn. X¸c ®Þnh râ vai trß cña khuyÕn n«ng c¬ së, c«ng t¸c HTX lµ 2 lùc l­îng nßng cèt. Uû ban nh©n d©n ban hµnh c¸c qui ®Þnh t¹i ®Þa ph­¬ng vÒ s¶n xuÊt rau an toµn vµ giao cho c¸c ban chñ nhiÖm- ban qu¶n trÞ HTX lµ ng­êi tæ chøc gi¸m s¸t vµ tæ chøc thùc hiÖn nh»m t¹o hµnh lang ph¸p lÝ. Më c¸c cuéc vËn ®éng ®Õn tõng chi bé, xãm, c¸c ngµnh. Nªn chän mét sè hé n«ng d©n tiªn tiÕn ®Ó tæ chøc tr×nh diÔn tæng hîp c¸c biÖn ph¸p sinh häc vµ canh t¸c. C¸c hé n«ng d©n tham gia tr×nh diÔn ph¶i tu©n thñ c¸c qui tr×nh kÜ thuËt s¶n xuÊt rau an toµn, mÆt kh¸c sÏ ®Òn bï tho¶ ®¸ng nÕu n¨ng suÊt rau kh«ng ®¹t møc b×nh qu©n cña vïng. C¸n bé kÜ thuËt ph¶i b¸m s¸t ®Þa bµn ®Ó mét mÆt cung cÊp cho ng­êi tham gia tr×nh diÔn c¸c th«ng tin khoa häc cÇn thiÕt, mÆt kh¸c theo dâi ®óng qui tr×nh s¶n xuÊt ®Ò ra. TiÕp tôc ®Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn tËp huÊn cho ng­êi s¶n xuÊt b»ng nhiÒu h×nh thøc dÔ hiÓu, hÊp dÉn ng­êi s¶n xuÊt n¾m ch¾c quy tr×nh kÜ thuËt s¶n xuÊt vµ qui tr×nh phßng trõ dÞch h¹i tæng hîp IPM, th­êng xuyªn phæ biÕn nh÷ng kiÕn thøc vÒ tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt míi cho ng­êi s¶n xuÊt. Th«ng tin c¸c t¸c h¹i cña viÖc s¶n xuÊt rau kh«ng an toµn cho n«ng d©n hiÓu râ, khi s¶n xuÊt rau kh«ng an toµn th× t¸c h¹i tr­íc nhÊt lµ ng­êi s¶n xuÊt ph¶i g¸nh chÞu v× bÞ tiÕp xóc nhiÒu nhÊt víi thuèc b¶o vÖ thùc vËt, ho¸ chÊt, ph©n bãn mµ nhÊt lµ ph©n bãn t­¬i. H­íng dÉn kÜ thuËt sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt cho n«ng d©n. Th«ng qua c¸c buæi tËp huÊn chuyªn ®Ò cña ban khuyÕn n«ng vµ HTX, c¸c líp qu¶n lÝ dÞch h¹i tæng hîp. Th­êng xuyªn th«ng b¸o qui ®Þnh cña uû ban nh©n d©n vÒ viÖc cÊm sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt, cÊm sö dông thuèc ngoµi danh môc cho rau vµ c¸c qui ®Þnh vÒ c¸ch sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt. Ngoµi ra, x· V¨n §øc cÇn t¨ng c­êng tuyªn truyÒn trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh­: ®µi ph¸t thanh vµ truyÒn h×nh ViÖt Nam, ®µi ph¸t thanh vµ truyÒn h×nh Hµ Néi, t¹p chÝ NN & PTNT, b¸o Hµ Néi míi,...vÒ c¸c lîi Ých cña viÖc sö dông rau an toµn, c¸c ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt vµ b¸n rau an toµn cña x· nh»m t¨ng ®é tin cËy cña ng­êi tiªu dïng. TiÕp tôc më c¸c líp tËp huÊn, h­íng dÉn c¸c hé gia ®×nh s¶n xuÊt rau an toµn trªn toµn x· vÒ qui tr×nh s¶n xuÊt rau an toµn. Tr­íc m¾t cÇn tËp trung vµo c¸c hé s¶n xuÊt t¹i khu d­ ¸n 30 ha. §Ó cã ®­îc s¶n phÈm rau an toµn th× ngoµi ®iÒu kiÖn m«i tr­êng s¶n xuÊt rau kh«ng bÞ « nhiÔm cÇn ph¶i thùc hiÖn s¶n xuÊt rau an toµn theo ®óng quy tr×nh kÜ thuËt s¶n xuÊt rau, cã thùc hiÖn nh­ vËy th× viÖc tæ chøc s¶n xuÊt rau an toµn míi ®¹t kÕt qu¶ cao vµ ®¶m b¶o s¶n phÈm lµ rau an toµn. 3.2.1. Gièng: h¹t gièng lµ lo¹i vËt t­ kÜ thuËt ®Æc biÖt quan träng trong s¶n xuÊt rauv× cã ®ñ h¹t gièng, h¹t gièng cã chÊt l­îng tèt th× míi chñ ®éng ®­îc thêi vô, míi thùc hiÖn ®­îc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, cho n¨ng suÊt cao vµ chÊt l­îng s¶n phÈm tèt. * Tæ chøc tèt dÞch vô vÒ gièng: - Gièng rau nhËp néi rÊt ®¾t. VÝ dô: gièng ®Ëu Hµ Lan, n«ng d©n ph¶i mua 150 ngh×n ®ång/kg mµ muèn gieo 1 sµo b¾c bé cÇn 1- 1,5 kg gièng. Do ®ã chi phÝ qu¸ ®¾t so víi thu nhËp cña hé n«ng d©n. Nhµ n­íc ph¶i cã biÖn ph¸p hç trî gi¸ gièng rau nhËp khÈu cho n«ng d©n. - Th«ng qua m¹ng l­íi cung cÊp gièng cña c«ng ty gièng ®Õn hîp t¸c x· dÞch vô ë x·, mÆt kh¸c ®Ó ®¶m b¶o chñ ®éng vµ cã gièng tèt cho s¶n xuÊt ë tÇm vÜ m« nhµ n­íc cÇn ®Çu t­ nghiªn cøu, chän, t¹o gièng vµ s¶n xuÊt trong n­íc: + §èi víi Së N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Hµ Néi, Trung t©m kÜ thuËt rau qu¶ Hµ Néi: tiÕp tôc tæ chøc s¶n xuÊt c¸c gièng rau gèc: cµ chua, c¶i cñ,... vµ kh¶o nghiÖm thªm mét sè rau míi. TÊt c¶ c¸c gièng ®Òu ph¶i cã quy tr×nh cô thÓ cho tõng lo¹i c©y. + §èi víi c¸c c¬ quan trung ­¬ng: ViÖn nghiªn cøu rau qu¶, c«ng ty gièng c©y trång trung ­¬ng: tiÕp tôc nghiªn cøu kh¶o nghiÖm c¸c gièng rau míi, rau chÊt l­îng ®Æc biÖt lµ rau vô hÌ khi ®­a vµo s¶n xuÊt ph¶i cã qui tr×nh cô thÓ cho tõng lo¹i c©y. C¸c c«ng ty: Trang N«ng, B«ng Sen,... b¸n c¸c lo¹i gièng rau ph¶i qua kh¶o nghiÖm, ®­îc Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n cho phÐp sö dông. - BiÖn ph¸p gièng ë tÇm vi m« cÇn tËp trung vµo vÊn ®Ò tæ chøc chuyªn m«n kh©u gièng. Hîp t¸c x· V¨n §øc cÇn tæ chøc cho mét sè hé gia ®×nh cã kh¶ n¨ng vµ cã kinh nghiÖm lµm c©y gièng ®Ó chuyªn gieo vµ cung cÊp gièng cho c¸c gia ®×nh trong ®Þa bµn x· hoÆc c¸c vïng l©n cËn. Tæ chøc kh©u gièng t¹i hîp t¸c x· gióp hé chñ ®éng h¬n vÒ gièng, t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt ®i vµo chuyªn m«n ho¸ vµ chuyÓn sang s¶n xuÊt hµng ho¸ qui m« lín mét c¸ch æn ®Þnh v÷ng ch¾c. ViÖc cung cÊp gièng t¹i chç cßn cã lîi vÒ mÆt kÜ thuËt, ®ã lµ c©y gièng sÏ khoÎ vµ cã tØ lÖ sèng cao h¬n nªn tiÕt kiÖm ®­îc gièng, tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®¶m b¶o nguån gièng tèt h¬n so víi mua ngoµi thÞ tr­êng tù do. * Gi¶i quyÕt c¬ cÊu gièng: s¶n l­îng vµ c¬ cÊu gièng rau kh«ng ®ång ®Òu ë c¸c vô, trång rau cña x· V¨n §øc. §Æc biÖt lµ vô hÌ chñng lo¹i cßn Ýt do vËy cÇn ph¶i sö dông c¸c gièng míi cã thÓ trång ®­îc nhiÒu vô, ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kÜ thuËt canh t¸c ®Ó trång rau tr¸i vô. Cô thÓ: - Sö dông c¸c gièng rau cao cÊp chÊt l­îng: supl¬, ít ngät, ®Ëu qu¶, cµ chua,... gièng phôc vô chÕ biÕn: d­a chuét bao tö, ng« bao tö, cµ c¸c lo¹i..., gièng theo mïa vô: su hµo, c¶i b¾p,... ®Æc biÖt lµ rau vô hÌ bè trÝ c¬ cÊu rau: c¶i c¸c lo¹i ( c¶i ngät, c¶i xanh, c¶i bã x«i,...), cµ chua chÞu nhiÖt, ®Ëu qu¶ c¸c lo¹i... - C¸c gièng trªn ph¶i cã ®é thuÇn cao, tØ lÖ n¶y mÇm ®¶m b¶o, cÇn ®­îc bè trÝ c¬ cÊu hîp lÝ r¶i vô ®Ó s¶n xuÊt rau an toµn cña x· nh»m cã ®ñ c¸c s¶n phÈm rau quanh n¨m cung cÊp cho thÞ tr­êng. - BiÖn ph¸p kÜ thuËt trång rau cao cÊp, rau vô hÌ: x· V¨n §øc cÇn cè g¾ng ®Çu t­ ®Ó cã nhµ l­íi, dµn che, ®Ó gieo ­¬m c©y gièng vµ che m­a, n¾ng ¸p dông qui tr×nh phßng trõ dÞch h¹i tæng hîp IPM, sö dông ph©n hoai môc. Tãm l¹i: gi¶i quyÕt kh©u gièng lµ nh»m n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng rau chuyÓn dÞch c¬ cÊu rau theo h­íng cao cÊp ho¸ s¶n phÈm n«ng nghiÖp. §Ó thùc hiÖn vÊn ®Ò nµy võa ph¶i kÕt hîp c¶ viÖc ®Èy m¹nh nghiªn cøu, s¶n xuÊt vµ nhËp néi gièng võa ph¶i tæ chøc chuyªn m«n ho¸ kh©u gièng ë c¸c hé gia ®×nh. 3.2.2. BiÖn ph¸p kÜ thuËt canh t¸c. N«ng d©n x· V¨n §øc cÇn nghiªm tóc thùc hiÖn qui tr×nh kÜ thuËt s¶n xuÊt rau an toµn do Së Khoa häc c«ng nghÖ m«i tr­êng ban hµnh, qui tr×nh phßng trõ dÞch h¹i IPM, ®Æc biÖt l­u ý ë c¸c kh©u sau: * §Êt trång rau an toµn: rau an toµn ®­îc trång trªn c¸c vïng ®Êt ®· ®­îc x· qui ho¹ch. §Êt cao, tho¸t n­íc phï hîp víi sù sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña rau. §Êt c¸t pha, thÞt nhÑ hoÆc ®Êt thÞt trung b×nh cã tÇng canh t¸c dµy tõ 30-40 cm. Vïng trång rau ph¶i xa ®­êng quèc lé, xa khu c«ng nghiÖp, bÖnh viÖn. §Êt cã thÓ chøa mét l­îng kim lo¹i nÆng nh­ng kh«ng ®­îc tån d­ ho¸ chÊt ®éc h¹i. Nh­ vËy, so víi qui tr×nh s¶n xuÊt rau an toµn th× ®Êt hiÖn t¹i cña x· V¨n §øc- Gia L©m lµ t­¬ng ®èi tèt nh­ng vÉn cã ¶nh h­ëng xÊu ®Õn s¶n xuÊt rau an toµn do ¶nh h­ëng cña 2 th¸ng ngËp lôt. Bëi vËy ®Ó më réng s¶n xuÊt rau an toµn th× ph¶i c¶i t¹o ®Êt cho phï hîp víi qui tr×nh s¶n xuÊt lµ mét vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt sím. C¶i t¹o ®Êt ë x· V¨n §øc theo c¸c h­íng sau: - Ph¶i cã mét hÖ thèng thuû lîi tèt ®Ó t­íi tiªu mét c¸ch hîp lÝ. - Ph¶i chó träng c«ng t¸c phñ ®Êt b»ng c¸ch gieo trång liªn tôc c¸c lo¹i c©y ®Æc biÖt lµ c©y hä ®Ëu ®Ó c¶i t¹o ®Êt. - Chó träng thùc hiÖn c¸c chÕ ®é lu©n canh c©y trång mét c¸ch khoa häc. - T¨ng c­êng bãn v«i ®Æc biÖt lµ sau khi ngËp lôt xong * Bè trÝ c¬ cÊu thÝch hîp, ®¶m b¶o chÕ ®é lu©n canh: muèn cã rau thu ho¹ch quanh n¨m cÇn cã c¬ cÊu c©y trång thÝch hîp cã nhiÒu rau trong lóc gi¸p vô, cßn chÝnh vô ph¶i cã nhiÒu rau ngon. Bè trÝ lu©n canh gi÷a c¸c c©y rau kh¸c hä, c©y cã cïng mét lo¹i s©u bÖnh,... do vËy, cÇn trång r¶i vô quanh n¨m; sö dông gièng, c©y rau gièng cã chÊt l­îng. * Ph©n bãn: x· V¨n §øc trong nh÷ng n¨m qua ®· thùc hiÖn kh«ng bãn ph©n chuång t­¬i cho rau, 100% sö dông ph©n ®· hoai môc vµ tro bÕp ®Ó bãn lãt. Nh­ng bªn c¹nh ®ã, ng­êi s¶n xuÊt rau còng sö dông víi khèi l­îng lín ph©n v« c¬ N, P, K vµ bãn kh«ng c©n ®èi dÉn ®Õn t×nh tr¹ng rau ®­îc s¶n xuÊt ra víi n¨ng suÊt ch­a cao vµ chÊt l­îng cßn ch­a ®¶m b¶o. Do ®ã, trong nh÷ng n¨m tíi, mÆc dï biÕt rau lµ lo¹i c©y ng¾n ngµy nh­ng l¹i cho khèi l­îng s¶n phÈm rÊt lín, n¨ng suÊt cao do vËy c©y rau cÇn ®­îc bãn nhiÒu ph©n kÓ c¶ ph©n h÷u c¬ lÉn v« c¬. Ban chØ ®¹o s¶n xuÊt rau an toµn cña x· ®· h­íng dÉn cho bµ con n«ng d©n sö dông ph©n chuång hoai môc, ph©n h÷u c¬ vi sinh,... ®Ó bãn lãt. Nh÷ng lo¹i ph©n ®· ®­îc Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n c«ng nhËn cho phÐp sö dông nh­: ph©n cña xÝ nghiÖp chÕ biÕn r¸c th¶i CÇu DiÔn, ph©n h÷u c¬ vi sinh S«ng Gianh, ph©n Thiªn N«ng,... ®ång thêi cÇn bãn c©n ®èi c¸c lo¹i ph©n v« c¬ N, P, K tuú theo tõng lo¹i c©y th× míi ®¶m b¶o ®­îc n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm rau kh«ng v­ît qua møc d­ l­îng cho phÐp ( ®Æc biÖt lµ hµm l­îng nitrat). * N­íc t­íi: - Vai trß cña n­íc ®èi víi rau: kh¸c víi c©y trång kh¸c, yªu cÇu vÒ n­íc ®èi víi rau lµ ®Æc biÖt quan träng. C©y rau muèn t¹o ra mét s¶n phÈm chÊt kh« cÇn ph¶i cã 300-400 phÇn n­íc. Do ®ã, thiÕu n­íc rau chãng giµ cçi, nhiÒu s¬, cã thÓ bÞ ®¾ng. NhiÒu n­íc lµm gi¶m nång ®é ®­êng vµ c¸c chÊt tan trong rau. Ngoµi ra cßn lµm cho c©y rau yÕu, gi¶m søc chèng chÞu s©u bÖnh vµ kh¶ n¨ng chÞu h¹n. - Nh­ vËy rau ®Æc biÖt nh¹y c¶m ®èi víi n­íc, nã chØ cã thÓ thiÕu n­íc trong thêi gian rÊt ng¾n ( 2-3 ngµy) thËm chÝ 24 giê nguyªn nh©n lµ rau cã bé rÔ n«ng nªn kh«ng thÓ hót n­íc ë c¸c tÇng s©u cña ®Êt vµ rÔ cña rau cã lùc hót mao qu¶n yÕu so víi c¸c lo¹i c©y kh¸c. C©y rau cÇn ®­îc cung cÊp n­íc th­êng xuyªn vµ ®Òu ®Æn víi khèi l­îng nhá. N­íc t­íi cã ý nghÜa ®Æc biÖt to lín ®èi víi c©y rau, lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Ó t¨ng n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng cña s¶n phÈm rau. Nhê ®¶m b¶o chÕ ®é n­íc mµ c©y rau míi sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn b×nh th­êng cho n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng tèt. - Nghiªn cøu thuû lîi ë V¨n §øc cho thÊy r»ng khã kh¨n vÒ thuû lîi ®· h¹n chÕ qui m« s¶n xuÊt rau an toµn. Nguån n­íc qu¸ xa ruéng vµ nguån ®iÖn qu¸ xa m¸y nªn sö dông m¸y b¬m cßn h¹n chÕ, n«ng d©n ph¶i t¸t n­íc thñ c«ng. Do vËy, vÊn ®Ò thuû lîi cÇn ®­îc gi¶i quyÕt tèt sÏ t¨ng n¨ng suÊt chÊt l­îng rau. CÇn c¶i t¹o n©ng cÊp mét sè tr¹m b¬m ®· sö dông qóa l©u, kh«ng ®¸p øng yªu cÇu hiÖn t¹i, cÇn kiªn cè ho¸ hÖ thèng kªnh m­¬ng cÊp I vµ tõng b­íc kiªn cè ho¸ c¸c tuyÕn kªnh m­¬ng cÊp II ®Ó cã thÓ cung cÊp ®Çy ®ñ n­íc t­íi cho c¸c vïng b·i trång rau an toµn cña x·. X©y dùng thªm c¸c tuyÕn kªnh m­¬ng phôc vô t­íi tiªu n­íc cho c¸c vïng cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt rau an toµn vµ cho n¨ng suÊt cao. - Nguån n­íc t­íi: X· sö dông nguån n­íc t­íi chñ yÕu lµ n­íc s«ng Hång. Ngoµi ra, trong nh÷ng n¨m tíi x· cÇn x©y dùng thªm mét sè giÕng khoan ®Ó t­íi cho rau an toµn. - Ph­¬ng ph¸p t­íi: X· V¨n §øc cÇn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p t­íi khoa häc nh­: t­íi phun m­a lµ c¸ch phæ biÕn nhÊt cho nghÒ trång rau, c¸ch t­íi nµy cã thÓ lµm thay ®æi ®­îc c¶ tiÓu khÝ hËu cho ruéng rau ®Æc biÖt khi thêi tiÕt n¾ng nãng; t­íi ngÇm lµ dïng èng dÉn cøng ( nhùa hay kim lo¹i) cã ®ôc s½n lç theo kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh, ®Æt trong lßng luèng rau ë phÝa d­íi hoÆc bªn c¹nh n¬i trång c©y rau, khi t­íi chØ cÇn b¬m n­íc vµo c¸c èng dÉn t­íi trùc tiÕp cho gèc c©y rau. C¸ch t­íi nµy tiÕt kiÖm n­íc, gi÷ ®­îc kÕt cÊu ®Êt, phï hîp víi rau ­a nhiÖt, nh­ng cÇn ®Çu t­ lín. TÊt c¶ c¸c lo¹i ph©n bãn l¸, thuèc b¶o vÖ thùc vËt cÇn dïng n­íc ®Ó pha th× ph¶i dïng n­íc s¹ch ®Ó pha. * B¶o vÖ thùc vËt: §©y lµ kh©u quan träng s¶n xuÊt rau an toµn, do vËy s¶n xuÊt rau an toµn ë x· V¨n §øc- Gia L©m cÇn ®­îc thùc hiÖn nghiªm ngÆt quy tr×nh dÞch h¹i tæng hîp (IPM), chän c¸c lo¹i thuèc cã ho¹t chÊt thÊp, Ýt ®éc h¹i víi kÝ sinh thiªn ®Þch, kÕt thóc phun thuèc ho¸ häc tr­íc khi thu ho¹ch Ýt nhÊt lµ 15 ngµy, khuyÕn khÝch sö dông chÕ phÈm BT, c¸c chÕ phÈm th¶o méc, kÝ sinh thiªn ®Þch (ong m¾t ®á) ®Ó phßng trõ s©u bÖnh, ¸p dông c¸c biÖn ph¸p phßng trõ tæng hîp (trång gièng chèng chÞu s©u bÖnh, vÖ sinh ®ång ruéng, lu©n canh c©y trång,... ), sö dông c¸c biÖn ph¸p c¬ häc nh­: dïng lao ®éng ®Ó b¾t s©u, bÉy b­ím, nhæ bá mét sè c©y nµo ®ã, kiÓm dÞch thùc vËt; sö dông c¸c biÖn ph¸p sinh häc nh­: dïng c«n trïng cã Ých tiªu diÖt c«n trïng cã h¹i (ong m¾t ®á, ong b¾t cµng, kiÕn vµng,... ). Th­êng xuyªn kiÓm tra ®ång ruéng, theo dâi ph¸t hiÖn sím, tËp trung phßng trõ sím. * Nhµ l­íi: ®Ó chñ ®éng trong kh©u gieo trång ®¶m b¶o ®óng thêi vô, chñ ®éng phßng chèng n¾ng, m­a, giã b·o, hoÆc phßng chèng s©u bÖnh th× cÇn nhµ l­íi hoÆc dµn, vßm che. - §èi víi n­íc ta, s¶n xuÊt rau trong nhµ l­íi trªn nÒn ®Êt kÜ thuËt canh t¸c tiªn tiÕn ®· ¸p dông thµnh c«ng ë §µ L¹t. S¶n xuÊt trong nhµ l­íi cã phñ luèng b»ng mµng máng PVE hiÖn nay ®ang ®­îc ¸p dông ë §µ L¹t lµ b­íc ®ét ph¸ trong canh t¸c rau hiÖn nay. Phñ mµng máng PVE h¹n chÕ ®­îc cá d¹i, s©u bÖnh qua ®ã gi¶m c«ng lµm cá, dïng thuèc s©u gióp n«ng d©n t¨ng chÊt l­îng vµ s¶n l­îng rau. S¶n xuÊt trong nhµ l­íi t¹o ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt rau quanh n¨m vµ rau cao cÊp cung cÊp cho nhu cÇu cña kh¸ch s¹n. S¶n xuÊt rau trong nhµ l­íi cßn cã t¸c dông s¶n xuÊt ®­îc nh÷ng lo¹i rau kh«ng thÝch hîp víi trång ngoµi trêi, nh»m ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm rau trªn thÞ tr­êng. - §èi víi x· V¨n §øc- Gia L©m, ®­a biÖn ph¸p s¶n xuÊt rau trong nhµ l­íi vµo s¶n xuÊt lµ biÖn ph¸p thiÕt thùc nh»m thùc hiÖn môc tiªu x©y dùng nÒn n«ng nghiÖp th©m canh vµo giai ®o¹n 2000 – 2010 mµ huyÖn Gia L©m ®· ®Ò ra trong dù ¸n ph¸t triÓn tæng thÓ kinh tÕ – x· héi vµ thùc hiÖn nhanh chãng x©y dùng m« h×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp c«ng nghÖ cao mµ trong b¸o c¸o cña ban chÊp hµnh §¶ng bé Gia L©m kho¸ XVIII t¹i §¹i Héi §¶ng bé lÇn thø XVIII nhiÖm k× 2001 – 2005 ®· ®Ò ra nh»m t¹o ra thÕ m¹nh míi trong s¶n xuÊt rau. §©y lµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó kh¾c phôc triÖt ®Ó t×nh tr¹ng s¶n xuÊt rau kh«ng an toµn hiÖn nay vµ t¹o nguån rau an toµn thùc phÈm cho ng­êi tiªu dïng. V× vËy, ®Õn cuèi n¨m 2003, x· V¨n §øc sÏ x©y dùng nhµ l­íi cho 4000 m2 ë khu T¸m M·o ®Ó trång cµ chua. Tãm l¹i: ®­a biÖn ph¸p trång rau trong nhµ l­íi vµo s¶n suÊt lµ cÇn thiÕt ®Ó phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn, t¹o ra b­íc ®ét ph¸ míi trong s¶n xuÊt, t¹o ra c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt tõng b­íc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ cho ngµnh trång rau, t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho n«ng d©n ®Ó hä ph¸t triÓn thµnh tÇng líp lao ®éng cã kÜ thuËt, kh¾c phôc triÖt ®Ó t×nh tr¹ng mÊt vÖ sinh an toµn thùc phÈm rau. §Ó thùc hiÖn biÖn ph¸p nµy cÇn cã sù quan t©m, gióp ®ì chØ ®¹o cña nhµ n­íc vµ c¸c cÊp c¸c ngµnh ë ®Þa ph­¬ng. * Thu ho¹ch s¶n phÈm: rau ph¶i ®­îc thu ho¹ch ®óng ®é chÝn, bá l¸ giµ, hÐo. Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p vÒ yªu cÇu kÜ thuËt s¶n xuÊt rau an toµn. NÕu thùc hiÖn tèt nh÷ng yªu cÇu trªn th× viÖc s¶n xuÊt rau an toµn sÏ ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao vµ ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm rau. 3.3. §Çu t­ c¬ së h¹ tÇng vµ c¸c tiÕn bé kÜ thuËt. Mét trong nh÷ng nh©n tè ®¶m b¶o s¶n xuÊt rau an toµn ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao lµ c¬ së h¹ tÇng (giao th«ng, thuû lîi, ®iÖn,...), c¸c tiÕn bé kÜ thuËt ph¶i ®­îc ®¶m b¶o. §Ó thùc hiÖn ®­îc gi¶i ph¸p nµy, x· cÇn vËn ®éng nh©n d©n ®ãng gãp kinh phÝ ®Ó cïng HuyÖn, Thµnh phè x©y dùng hÖ thèng m­¬ng, ®­êng bª t«ng, nhµ l­íi t¹i khu dù ¸n 30 ha rau an toµn gåm: * HÖ thèng m­¬ng néi ®ång: - M­¬ng nh¸nh næi cã n¾p bª t«ng kÕt hîp ®­êng ®i l¹i lµ 2120 m. - M­¬ng chÝnh ë khu Ruéng 4 dµi 750 m cã n¾p ®Ëy kÕt hîp lµm ®­êng ®i. * X©y dùng giao th«ng phôc vô s¶n xuÊt khu dù ¸n 30 ha dµi 1400 m réng 3 m ®æ bª t«ng. * X©y dùng bÓ röa rau cã cÇu lªn xuèng, cã giÕng khoan. C¸c c«ng tr×nh trªn ®· ®­îc b¸o c¸o trong dù ¸n lµm nhµ l­íi, tr¹m b¬m Qu¸n §á dù to¸n kinh phÝ ®Çu t­ 300 triÖu dång. §Ò nghÞ HuyÖn, Thµnh phè gióp ®ì kinh phÝ x©y dùng hÖ thèng m­¬ng Kim §øc tõ Kim Lan vÒ V¨n §øc. X©y m¸ng bª t«ng khu b·i næi phôc vô cho chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång tõ ng« sang trång rau lµ 50 ha. 3.4. S¬ chÕ, chÕ biÕn. C¸c s¶n phÈm rau an toµn cña x· tr­íc khi ®i b¸n ®Õn ng­êi tiªu dïng cÇn ®­îc thùc hiÖn s¬ chÕ vµ cã thÓ lµ chÕ biÕn nh»m ®¶m b¶o ®é an toµn cho rau. §©y còng lµ mét biÖn ph¸p nh»m g¾n tr¸ch nhiÖm gi÷a ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng. - S¬ chÕ: ®­îc s¬ chÕ t¹i n¬i s¶n xuÊt do HTX V¨n §øc, c¸ nh©n s¶n xuÊt thùc hiÖn nh­: c¾t bá gèc giµ, l¸ óa, l¸ giµ, röa ®ãng thïng hoÆc sät cã g¾n tªn,®Þa chØ n¬i s¶n xuÊt,chñng lo¹i rau, sè l­îng c©n,... sau ®ã, c¸c s¶n phÈm rau an toµn nµy l¹i ®­îc chuyÓn tiÕp vÒ c¸c x­ëng hoÆc c¸c chî ®Çu mèi ®Ó tiÕp tôc s¬ chÕ nh­:röa s¹ch, ®ãng theo c¸c lo¹i kÝch cì, bao b×, theo ®¬n ®Æt hµng vµ nhu cÇu cña cöa hµng, nhu cÇu tiªu dïng,.. - ChÕ biÕn: x· V¨n §øc ch­a cã c¬ së chÕ biÕn, nh­ng trong nh÷ng n¨m tíi x· cÇn ®Çu t­ ®Ó x©y dùng c¸c c¬ së chÕ biÕn, c¸c thiÕt bÞ phôc vô chÕ biÕn nh»m t¨ng gi¸ trÞ dinh d­ìng trong rau an toµn vµ ®¸p øng nhu cÇu chñng lo¹i phong phó ®a d¹ng c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn. 3.5. gi¶i ph¸p vÒ dÞch vô kÜ thuËt. CÇn thiÕt ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ c¸c lo¹i ph©n ho¸ häc, ho¸ chÊt b¶o vÖ thùc vËt trong s¶n xuÊt rau an toµn. Phßng kinh tÕ n«ng nghiÖp huyÖn Gia L©m ph¶i kÝ hîp ®ång víi c¸c nhµ s¶n xuÊt ph©n bãn, thuèc trõ s©u kÞp thêi cung cÊp cho n«ng d©n th«ng qua c¸c tæ chøc dÞch vô cña HTX. Bëi vËy, ®èi víi x· V¨n §øc cÇn quy ho¹ch dÞch vô cung øng thuèc b¶o vÖ thùc vËt vµ vËt t­ n«ng nghiÖp nhÊt thiÕt lµ ph¶i thu vÒ mét mèi, nh»m tæ chøc hîp lý dÞch vô ph©n bãn, thuèc trõ s©u, c«ng cô chuyªn dïng víi gi¸ c¶ phï hîp, cung cÊp th«ng tin khoa häc kÜ thuËt, thÞ tr­êng ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng th©m nhËp thÞ tr­êng, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh mét c¸ch bÒn v÷ng. 3.6. Gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc vµ qu¶n lý rau an toµn. M« h×nh s¶n xuÊt vµ qu¶n lý rau an toµn: UBND x· V¨n §øc Ban chØ ®¹o ch­¬ng tr×nh rau an toµn Vïng s¶n xuÊt rau an toµn 30 ha Vïng s¶n xuÊt rau an toµn kh¸c Gi¸m s¸t QLKT, kiÓm tra chÊt l­îng ssssss S¬ chÕ, b¶o qu¶n, chÕ biÕn HÖ thèng tiªu thô * X· V¨n §øc trªn c¬ së qui ho¹ch vïng s¶n xuÊt rau an toµn cña thµnh phè: - X©y dùng c¸c dù ¸n ph¸t triÓn vïng s¶n xuÊt rau an toµn cña x·, trong ®ã tiÕn hµnh quy ho¹ch thiÕt kÕ vµ ®Çu t­ ®ång bé tõ hÖ thèng kªnh m­¬ng t­íi tiªu, hÖ thèng giao th«ng, hÖ thèng ®iÖn, ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn chuyªn dïng, nhµ l­íi,.. - ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kÜ thuËt tiªn tiÕn nh­: sö dông gièng míi, gièng cã chÊt l­îng cao, quanh n¨m; sö dông nil«ng che phñ mÆt ®Êt; ¸p dông c¸c chÕ phÈm, ph©n bãn vi sinh. - Thµnh lËp ban chØ ®¹o ch­¬ng tr×nh rau an toµn cña x· ®Ó chØ ®¹o, gi¸m s¸t s¶n xuÊt trªn ®Þa bµn ®Æc biÖt lµ kh©u l­u th«ng vµ sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt, ph©n bãn, nguån n­íc,... - G¾n viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau an toµn b»ng c¸ch thµnh lËp thªm c¸c nhãm s¶n xuÊt, HTX s¶n xuÊt – tiªu thô, n©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng c¸c nhãm, HTX; cã bao b× nh·n m¸c riªng cho s¶n phÈm rau an toµn cña x· s¶n xuÊt ra. * Ban chØ ®¹o ch­¬ng tr×nh rau an toµn cña x·. - Gi¸m s¸t vµ th­êng xuyªn tæ chøc gi¸m s¸t viÖc n«ng d©n sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, kiªn quyÕt xö lý c¸c hé vi ph¹m, s½n sµng huû bá l« hµng thuèc kh«ng ®óng quy ®Þnh. - Më cöa hµng cung øng vËt t­ n«ng nghiÖp cña x· nh­: thuèc b¶o vÖ thùc vËt, ph©n bãn c¸c lo¹i,... mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ ®óng ®¾n cho n«ng d©n. - Tæ chøc x©y dùng m« h×nh ®iÓm, lÊy mét xãm cho tæ chøc s¶n xuÊt m« h×nh, nhÊt thiÕt ph¶i lµm cho tèt,cã thÓ ph¶i lµm nhµ l­íi ®Ó cung cÊp rau r¶i vô quanh n¨m. Chó ý h­íng dÉn tèt, qu¶n lý tèt ®Ó ®¶m b¶o m« h×nh ph¶i thµnh c«ng râ nÐt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó tiªu thô rau thuËn tiÖn. - Tõ m« h×nh ®iÓm cã hiÖu qu¶, phæ biÕn tuyªn truyÒn vËn ®éng vµ yªu cÇu tÊt c¶ c¸c hé cã s¶n xuÊt rau trong x· ph¶i ®¨ng kÝ cam kÕt thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh. - Tæ chøc rót kinh nghiÖm vµ më réng toµn x· ¸p dông ®óng qui ®Þnh qui tr×nh s¶n xuÊt rau an toµn. 3.7. Gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr­êng vµ tiªu thô rau an toµn. Trong thêi gian qua, thÞ tr­êng rau an toµn Hµ Néi ®· chÞu sù chi phèi c¸c ®iÒu kiÖn nh­: ®iÒu kiÖn trao ®æi hµng ho¸ bÊt lîi cho n«ng d©n, ¾ch t¾c vÒ thÞ tr­êng. NÕu kh«ng cã gi¶i ph¸p h÷u hiÖu tøc thêi vµ c¬ b¶n th× kh«ng thÓ nãi tíi sù ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng vµ hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt rau an toµn.V× vËy, viÖc ®Þnh h×nh vµ thùc thi mét chÝnh s¸ch thÞ tr­êng râ rµng, cã tÝnh kh¶ thi cao vµ ®¶m b¶o lîi Ých cña ng­êi n«ng d©n lµ rÊt cÇc thiÕt. Vµ sau ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p vÒ tiªu thô rau an toµn: - Quy ho¹ch m¹ng l­íi chî b¸n bu«n,b¸n lÎ: chî b¸n bu«n lµ n¬i tËp kÕt s¶n phÈn cña vïng ®Ó tõ ®ã vËn chuyÓn vµ ph©n phèi ®i c¸c n¬i trong vµ ngoµi vïng. HiÖn nay chî b¸n bu«n ë n­íc ta thùc chÊt míi chØ lµ c¸c tô ®iÓm b¸n t¹m thêi trªn c¸c ng¶ ®­êng vµo thµnh phè. V× vËy nhµ n­íc cÇn cã qui ho¹ch vµ x©y dùng chî b¸n bu«n. HiÖn nay, V¨n §øc ch­a cã mét chî b¸n bu«n, b¸n lÎ nµo, ng­êi n«ng d©n b¸n rau an toµn cña m×nh ngay trªn c¸c ®­êng lµng do mét nhãm t­ th­¬ng tæ chøc thu mua hoÆc ng­êi n«ng d©n tù ®em s¶n phÈm cña m×nh vµo trong thµnh phè g©y nhiÒu khã kh¨n cho s¶n xuÊt rau an toµn trong x·. Bëi vËy, huyÖn Gia L©m cÇn nghiªn cøu x©y dùng chî b¸n bu«n rau cho x· V¨n §øc ®Ó n«ng d©n trong x· cã ®Þa ®iÓm b¸n thuËn lîi, b¶o ®¶m vÖ sinh, v¨n minh, lÞch sù, gãp phÇn x©y dùng n«ng th«n míi, ®­a th­¬ng m¹i dÞch vô vµo phôc vô n«ng th«n, ®­a n«ng th«n tiÕn kÞp thµnh thÞ. - Tiªu thô s¶n phÈm rau an toµn cã tæ chøc: ®Ó gi¶i quyÕt ¾ch t¾c trong kh©u tiªu thô s¶n phÈm cÇn ph¶i h­íng vµo tiªu thô cã tæ chøc, h×nh thµnh hiÖp héi nh÷ng ng­êi trång rau, HTX tiªu thô, tæ hîp t¸c tiªu thô ®Ó gióp n«ng d©n tiªu thô s¶n phÈm. C¸c tæ chøc nµy sÏ ®¶m nhËn viÖc thu gom, hoµn thiÖn s¶n phÈm, ®ãng gãi c¸c s¶n phÈm ®ñ tiªu chuÈn t­¬i b¸n bu«n cÊp I cho t­ th­¬ng bu«n chuyÕn, hoÆc cã ®iÒu kiÖn sÏ vËn chuyÓn ®Õn thÞ tr­êng b¸n bu«n ë thµnh phè, c¸c c¬ së chÕ biÕn, siªu thÞ. X©y dùng c¬ së vËt chÊt cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm: nhµ tËp kÕt s¶n phÈm, bao b× ®ãng gãi, ph­¬ng tiÖn bèc dì, ... Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî vèn ®Ó khuyÕn khÝch h×nh thµnh c¸c tæ chøc kinh doanh vµ tiªu thô s¶n phÈm n«ng nghiÖp còng nh­ tiªu thô rau an toµn. - Tæ chøc hîp lÝ kªnh tiªu thô rau an toµn: h×nh thµnh c¸c kªnh tiªu thô cã tæ chøc nh»m kh¾c phôc t×nh tr¹ng tù ph¸t, ®­a s¶n xuÊt vµ l­u th«ng ®i vµo chuyªn m«n ho¸. Do vËy, trong thêi gian tíi Thµnh phè kÕt hîp víi HuyÖn h­íng dÉn hç trî ®Ó tæ chøc m¹ng l­íi tiªu thô b»ng c¸ch x©y dùng c¸c cöa hµng, kièt b¸n rau an toµn ë c¸c ®iÓm ®«ng d©n c­: + Tæ chøc nhµ n­íc ®¶m nhËn. + T­ nh©n cã ®iÒu kiÖn vµ tù nguyÖn tham gia. + HTX tiªu thô rau an toµn ë n¬i s¶n xuÊt rau an toµn. C¸c tæ chøc nµy sÏ kÝ hîp ®ång víi ng­êi s¶n xuÊt vµ thu mua, vËn chuyÒn ®­a vµo c¸c ®¹i lý, c¸c quÇy rau an toµn trong thµnh phè, c¸c chî néi thµnh. §Ó lµm ®­îc viÖc nµy th× c¸c tæ chøc cÇn cã c¸c ph­¬ng tiÖn chuyªn dïng gåm: xe chuyªn dïng, c¸c khay ®ùng rau b»ng nhùa, c¸c tói ®ùng rau, ... c¸c n¨m sau ®ã, ®¹i bé phËn rau ®­îc s¶n xuÊt theo ®óng quy tr×nh s¶n xuÊt rau an toµn th× chñ yÕu sÏ lµ HTX tiªu thô, c¸c hé gia ®×nh tù tiªu thô vµ mét phÇn lµ chñ t­ nh©n. C¸c cöa hµng rau an toµn ph¶i ®¨ng kÝ kinh doanh, chuyªn kinh doanh rau an toµn, cã bao b×, nh·n hiÖu ghi râ n¬i s¶n xuÊt vµ ®¶m b¶o chÊt l­îng. Cã nh­ vËy ng­êi tiªu dïng míi tin t­ëng vµo rau an toµn. Ng­êi b¸n hµng ph¶i am hiÓu vÒ rau an toµn vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ng­êi tiªu dïng vÒ nh÷ng s¶n phÈm cöa hµng m×nh b¸n ra. - Ph¸t huy vai trß cña th­¬ng nghiÖp quèc doanh trong viÖc tiªu thô s¶n phÈm cho n«ng d©n, cã thÓ cïng hîp t¸c ®Çu t­ hoÆc bao tiªu mét phÇn s¶n phÈm lµm ra. - §a d¹ng ho¸ thµnh phÇn tham gia tiªu thô s¶n phÈm rau an toµn nh­ng ph¶i cã chøng nhËn vµ kiÓm so¸t chÊt l­îng s¶n phÈm. - Trªn ®Þa bµn Hµ Néi hiÖn cã 60 chî xanh, t¹i mçi chî nµy cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng Ýt nhÊt mét quÇy b¸n rau an toµn. §¶m b¶o rau ng­êi s¶n xuÊt ph¶i ®­îc tiªu thô víi gi¸ c¶ phï hîp víi ng­êi tiªu dïng vµ kÝch thÝch ng­êi s¶n xuÊt. Mçi quÇy b¸n rau an toµn cÇn cã kho chøa s¶n phÈm, quÇy b¸n vµ c¸c vËt dông cÇn thiÕt kh¸c. - Ngoµi ra, x· V¨n §øc cÇn tæ chøc héi nghÞ kh¸ch hµng cho c¸c ®¬n vÞ bé ®éi, tr­êng häc, c¸c c¬ quan ®ãng trªn ®Þa bµn x· nh»m giíi thiÖu s¶n phÈm rau an toµn cña x· vµ qui tr×nh s¶n xuÊt rau mµ x· ®ang ¸p dông. Th«ng qua ®ã c¸c ®¬n vÞ sÏ ®Æt hµng vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho th«ng tin më réng thÞ tr­êng. - CÇn t¨ng c­êng truyÒn tin, tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o n©ng cao nhËn thøc cho ng­êi tiªu dïng, b¶o hé ng­êi tiªu dïng trong tiªu dïng rau an toµn, t¹o ra líp ng­êi tiªu dïng míi, tuyªn truyÒn t¸c h¹i cña rau kh«ng an toµn vµ t¸c dông cña rau an toµn ®èi víi søc khoÎ con ng­êi. 3.8. §æi míi vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®èi víi ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau an toµn. §Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau an toµn ®¹t hiÖu qu¶ th× kh«ng nh÷ng nã lµ kÕt qu¶ cña yÕu tè tù th©n mµ cßn lµ kÕt qu¶ c¸c yÕu tè t¸c ®éng cña nhµ n­íc nh­ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vµ c¸c biÖn ph¸p. Hai nhãm nh©n tè nµy t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt rau an toµn. Nh­ng ®Ó s¶n xuÊt rau an toµn ph¸t triÓn phï hîp, hiÖu qu¶ cao h¬n th× cÇn ph¶i t¹o ra c¸c ®éng lùc kinh tÕ quan träng. Nh÷ng ®éng lùc nµy sÏ lµ ®iÒu kiÖn lµ nh÷ng ®Çu tµu kÐo sù ph¸t triÓn cña rau an toµn. §éng lùc ®ã lµ khuyÕn khÝch m¹nh mÏ h¬n n÷a n«ng d©n vµ mäi ng­êi lµm s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau an toµn tõ ®ã thóc ®Èy s¶n xuÊt rau an toµn ph¸t triÓn. Trong nh÷ng n¨m qua ®Ó ®¶m b¶o s¶n xuÊt rau an toµn ®¹t hiÖu qu¶ nhµ n­íc ®· ban hµnh “ ph¸p lÖnh b¶o vÖ vµ kiÓm dÞch thùc vËt”, ban hµnh c¸c qui ®Þnh cÊm kh«ng ®­îc sö dông hoÆc h¹n chÕ sö dông mét sè lo¹i thuèc b¶o vÖ thùc vËt ë ViÖt Nam. Së Khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr­êng ban hµnh qui tr×nh kÜ thuËt mét sè lo¹i rau, qui ®Þnh vÒ ®¨ng kÝ kinh doanh rau an toµn... nh­ng viÖc thùc hiÖn cßn ch­a nghiªm tóc lªn viÖc s¶n xuÊt rau an toµn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ h¹n chÕ. Do ®ã trong thêi gian tíi, nhµ n­íc ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p kiÓm tra gi¸m s¸t mét c¸ch nghiªm tóc ®Ó xö lÝ c¸c hµnh vi vi ph¹m qui ®Þnh nh»m ®¶m b¶o cho viªc s¶n xuÊt rau an toµn ®¹t hiÖu qu¶ cao. HiÖn t¹i c¸c v¨n b¶n qui ®Þnh cho s¶n xuÊt rau an toµn cßn mang tÝnh chÊt t¹m thêi, thÝ ®iÓm. Do ®ã, trong thêi gian tíi nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch cô thÓ qui ®Þnh c¸ch thøc tæ chøc, s¶n xuÊt vµ tiªu thô rau an toµn. Bªn c¹nh c¸c v¨n b¶n qui ®Þnh vÒ tæ chøc s¶n xuÊt rau an toµn, nhµ n­íc cÇn ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, sö dông ®ßn bÈy kinh tÕ nh­: tÝn dông, l·i suÊt ­u ®·i,... ®Ó thóc ®Èy n«ng d©n s¶n xuÊt rau an toµn nh­: - ChÝnh s¸ch ®Çu t­ cho s¶n xuÊt: + KÕt cÊu h¹ tÇng phôc vô vïng rau an toµn (®­êng ®iÖn, ®­êng giao th«ng, kªnh m­¬ng,...) ®Çu t­ 100% vèn ng©n s¸ch (®Çu t­ theo dù ¸n cña c¸c huyÖn, x· ®­îc phª duyÖt). + Hç trî x©y dùng c¸c c¬ së (nhµ x­ëng, thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn...) víi 60% vèn ng©n s¸ch theo dù ¸n ®­îc duyÖt. + §Çu t­ 100% vèn ng©n s¸ch cho thiÕt bÞ kiÓm tra nhanh chÊt l­îng s¶n phÈm. + Hç trî ng©n s¸ch cho tËp huÊn kÜ thuËt, tiÕp thu gièng míi, øng dông c¸c tiÕn bé kÜ thuËt míi theo chÝnh s¸ch khuyÕn n«ng hiÖn hµnh, hç trî ®Çu t­ cho c«ng t¸c tuyªn truyÒn trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. + ChÝnh s¸ch hç trî cho n«ng d©n tiªu thô s¶n phÈm: cã c¸c ®Þa ®iÓm ®Ó n«ng d©n vËn chuyÓn rau an toµn ®Õn b¸n. + §Çu t­ 50% ng©n s¸ch ®Ó lËp quÜ b¶o hiÓm x· héi cho s¶n xuÊt rau an toµn, hç trî rñi ro trong s¶n xuÊt, 50% do ng­êi s¶n xuÊt ®ãng gãp. - ChÝnh s¸ch cho chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång: chuyÓn ruéng trång c©y kÐm hiÖu qu¶ nh­ ng« sang trång rau an toµn. khuyÕn khÝch c¸c hé n«ng d©n dån ®iÒn, ®æi thöa cho nhau ®Ó cã vïng s¶n xuÊt tËp trung. ChÝnh s¸ch gi¶m 50% thuÕ ®Êt cho vïng s¶n xuÊt rau an toµn. - VÒ vèn tÝn dông: §èi víi c¸c vïng s¶n xuÊt rau an toµn víi qui m« lín theo h­íng tËp trung ®­îc thµnh phè hç trî l·i suÊt vay vèn ng©n hµng ®Ó mua s¾m thiÕt bÞ, vËt t­ (nhµ l­íi, thiÕt bÞ t­íi, gièng, thuèc b¶o vÖ thùc vËt,...) víi l·i suÊt tõ trªn 0,5% th¸ng trë nªn ®­îc thµnh phè hç trî, tõ 0,5% th¸ng trë xuèng ng­êi vay vèn chi tr¶ - Vèn vay ­u ®·i: Vïng s¶n xuÊt rau an toµn tËp trung ®­îc ­u tiªn vay vèn ­u ®·i theo qui ®Þnh hiÖn hµnh, ®Æc biÖt ­u ®·i vay nguån kinh phÝ tõ quÜ khuyÕn n«ng, quÜ hç trî ph¸t triÓn. - ChÝnh s¸ch khuyÕn n«ng vµ ph¸t triÓn d©n trÝ: KhuyÕn khÝch vµ hç trî c¸c gia ®×nh m¹nh d¹n ®­a tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt vµo s¶n xuÊt, t¨ng c­êng kinh phÝ phæ biÕn qui tr×nh s¶n xuÊt rau an toµn vµ qu¶n lÝ dÞch h¹i tæng hîp. Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m tæ chøc s¶n xuÊt rau an toµn ®¹t hiÖu qu¶ cao. C¸c biÖn ph¸p nµy ®· vµ ®ang ®­îc thùc hiÖn t¹i x· V¨n §øc- Gia L©m nh­ng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Trong nh÷ng n¨m tíi c¸c biÖn ph¸p nµy ®­îc thùc hiÖn trong ®iÒu kiÖn thuËn lîi th× ch¾c ch¾n r»ng nã sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao trong s¶n xuÊt rau an toµn ë V¨n §øc- Gia L©m. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ. 1. KÕt LuËn. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau an toµn ë V¨n ®øc – Gia L©m – Hµ Néi hiÖn nay lµ mét vÊn ®Ò v« cïng cÇn thiÕt vµ quan träng nh»m ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cao cña thÞ tr­êng (Néi thµnh, c¸c tØnh b¹n vµ xuÊt khÈu); lîi thÕ cña ng­êi s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, gãp phÇn thùc hiÖn mét nÒn n«ng nghiÖp s¹ch vµ bÒn v÷ng, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng th«n vïng ven ®«. Qua nghiªn cøu hiÖn tr¹ng tù nhiªn, kinh tÕ – x· héi cña x· V¨n §øc em thÊy: §iÒu kiÖn tù nhiªn, m«i tr­êng ë V¨n §øc còng nh­ c¸c c¬ së h¹ tÇng (thuû lîi, giao th«ng, m­¬ng m¸ng,...), phong tôc tËp qu¸n vµ tr×nh ®é canh t¸c rau cña ng­êi s¶n xuÊt ë V¨n §øc cã ®ñ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt rau an toµn. Trong nh÷ng n¨m qua, (tõ n¨m 1996 – nay) thùc hiÖn chñ tr­¬ng cña thµnh phè Hµ Néi kÕt hîp víi lîi thÕ cña m×nh x· V¨n §øc ®· tiÕn hµnh s¶n xuÊt rau an toµn vµ ®· thu ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ, nh­ng bªn c¹nh ®ã vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ g©y khã kh¨n cho s¶n xuÊt rau an toµn cña x·. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, trong nh÷ng n¨m tíi, x· V¨n §øc cÇn t×m ra c¸c nguyªn nh©n vµ thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p nh»m tæ chøc s¶n xuÊt rau an toµn cã hiÖu qu¶ ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng rau an toµn cho thµnh phè, c¸c tØnh b¹n vµ cã xuÊt khÈu. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi em ®· ®­îc sù h­íng dÉn, gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o PGS.TS. Ph¹m V¨n Kh«i, c¸n bé gi¶ng d¹y khoa kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, tr­êng ®¹i häc KTQD-Hµ Néi, ®­îc sù gióp ®ì cña c¸c b¸c, c¸c c« chó phßng chÝnh s¸ch vµ x©y dùng n«ng th«n míi- së NN&PTNT Hµ Néi, ban chØ ®¹o ch­¬ng tr×nh rau an toµn hîp t¸c x· V¨n §øc,... Qua ®©y, cho phÐp em bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c nhÊt tíi thÇy gi¸o h­íng dÉn vµ c¸c c¬ quan ®· gióp em hoµn thµnh luËn v¨n nµy. 2. KiÕn nghÞ. §Ó tæ chøc s¶n xuÊt rau an toµn trªn ®Þa bµn x· V¨n §øc ®¹t kÕt qu¶ cao, b¶o ®¶m søc khoÎ céng ®ång, cã kiÕn nghÞ: 2.1. §èi víi nhµ n­íc, uû ban nh©n d©n thµnh phè Hµ Néi. Cã kÕ ho¹ch ­u tiªn ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng, s¬ chÕ b¶o qu¶n, c¸c tiÕn bé kÜ thuËt, th«ng tin tuyªn truyÒn, ®µo t¹o. Ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch cho s¶n xuÊt rau an toµn: - Hoµn thiÖn, bæ sung thªm c¸c qui tr×nh kÜ thuËt cho tÊt c¶ c¸c lo¹i rau an toµn. - Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch hç trî cho ng­êi s¶n xuÊt trång rau an toµn th«ng qua ch­¬ng tr×nh khuyÕn n«ng cho vay vèn ­u ®·i, tËp huÊn kÜ thuËt. - Cã chÝnh s¸ch, qui ®Þnh ®Ó qu¶n lÝ chÆt chÏ viÖc s¶n xuÊt vµ l­u th«ng rau an toµn tõ m«i tr­êng, qui tr×nh s¶n xuÊt cho tíi bao gãi s¶n phÈm, l­u th«ng vµ tiªu thô s¶n phÈm. Thùc hiÖn mét sè dù ¸n: - Dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng khu s¬ chÕ rau an toµn t¹i chî ®Çu mèi cña huyÖn Gia L©m do së th­¬ng m¹i Hµ Néi lµ chñ ®Çu t­. - Dù ¸n kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm rau an toµn ( cña së y tÕ Hµ Néi) thùc hiÖn n¨m 2003. TiÕp tôc cÊp kinh phÝ cho c«ng t¸c nghiªn cøu vÒ rau an toµn ®Æc biÖt lµ c¸c vÊn ®Ò rau thu ho¹ch, s¬ chÕ, b¶o qu¶n chÕ biÕn. 2.2. §èi víi uû ban nh©n d©n huyÖn Gia L©m, uû ban nh©n d©n x· V¨n §øc. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nh©n d©n vay vèn, tæ chøc nhiÒu líp tËp huÊn kÜ thuËt vµ thÞ tr­êng, tæ chøc tèt dÞch vô kh©u gièng, ph©n bãn, thuèc trõ s©u, t×m kiÕm thÞ tr­êng gióp n«ng d©n n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt rau an toµn. Thµnh lËp ban chØ ®¹o ch­¬ng tr×nh s¶n xuÊt rau an toµn cña huyÖn ®Ó gi¸m s¸t, tæ chøc thùc hiÖn qui tr×nh kÜ thuËt s¶n xuÊt rau an toµn. Thµnh lËp ban chØ ®¹o ch­¬ng tr×nh s¶n xuÊt rau an toµn cña x· ®Ó gi¸m s¸t kiÓm tra, phæ biÕn kiÕn thøc cho n«ng d©n. 2.3. §èi víi hé gia ®×nh trong x· V¨n §øc. CÇn thùc hiÖn triÖt ®Ó qui tr×nh s¶n xuÊt rau an toµn. Tµi liÖu tham kh¶o. 1. TrÇn Kh¾c Thi- kÜ thuËt trång rau an toµn, NXB n«ng nghiÖp 2001. 2. Bïi ThÞ Gia- Nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt rau ë huyÖn Gia L©m-Hµ Néi. LuËn ¸n tiÕn sÜ kinh tÕ, Hµ Néi 2001. 3. T¹p chÝ NN&PTNT 3/2001. 4. T¹p chÝ ®o l­êng chÊt l­îng 10/2000. 5. T¹p chÝ n«ng nghiÖp- c«ng nghiÖp- thùc phÈm 8/1995. 6. Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam sè 82/2002. 7. T¹p chÝ th­¬ng nghiÖp thÞ tr­êng ViÖt Nam sè 61/2001. 8 T¹p chÝ n«ng nghiÖp- c«ng nghiÖp- thùc phÈm sè 12/2001 9. T¹p chÝ NN&PTNT sè12/2000 10. T¹p chÝ tiªu chuÈn ®o l­êng chÊt l­îng 10/2002 11. §Ò ¸n tæ chøc s¶n xuÊt vµ s¬ chÕ rau an toµn giai ®o¹n 2002-2005 trªn ®Þa bµn Hµ Néi. 12. B¸o c¸o kÕt qu¶ s¶n xuÊt rau an toµn 1996-2001 trªn ®Þa bµn Hµ Néi. 13. Ph©n tÝch chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp n«ng th«n- NXB thèng kª 2001. 14. Kinh tÕ n«ng nghiÖp- NXB thèng kª 2001 Môc lôc