Đề tài Thực trạng và giải pháp nhằm thúc đẩy hoạt động xuất khẩu nông sản tại Công ty xuất nhập khẩu Tổng hợp I

ra c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý vèn, sö dông vèn cã hiÖu qu¶. Ghi chÐp, trao ®æi, gi¸m s¸t sù lu©n chuyÓn cña vèn, ®iÒu hoµ vèn néi bé C«ng ty, quan hÖ víi c¸c bé phËn s¶n xuÊt. - Phßng nghiÖp vô 1: XuÊt khÈu mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ. - Phßng nghiÖp vô 2: XuÊt nhËp khÈu tæng hîp. . - Phßng nghiÖp vô 3: Gia c«ng hµng may xuÊt khÈu. - Phßng nghiÖp vô 4: L¾p r¸p xe m¸y. - Phßng nghiÖp vô 5: XuÊt khÈu c¸c mÆt hµng n«ng s¶n. - Phßng nghiÖp vô 6: XuÊt nhËp khÈu tæng hîp. - Phßng nghiÖp vô 7: XuÊt khÈu quÕ. - Phßng nghiÖp vô 8: Phßng giao nhËn, kho vËn, ®Çu t­ vµ dÞch vô th­¬ng m¹i. - C¸c cöa hµng: hai cöa hµng t¹i 46 Ng« QuyÒn vµ 28 TrÇn H­ng §¹o, chuyªn giíi thiÖu s¶n phÈm, cã b¸n lÎ c¸c lo¹i s¶n phÈm nh­ may mÆc, ®å ®iÖn tö, xe m¸y... - Liªn doanh 53 Quang Trung- Trung t©m giao dÞch kinh doanh. - Sè 7 TriÖu ViÖt V­¬ng kinh doanh kh¸ch s¹n. - C¸c chi nh¸nh: cã nhiÖm vô chung lµ nghiªn cøu t×m nguån hµng vµ b¸n hµng uû th¸c cña C«ng ty. + Chi nh¸nh thµnh phè Hå ChÝ Minh. + Chi nh¸nh §µ N½ng. + Chi nh¸nh H¶i Phßng. - Bé phËn s¶n xuÊt: + XÝ nghiÖp may §oan X¸ H¶i Phßng. + X­ëng l¾p r¸p xe m¸y t¹i T­¬ng Mai. + X­ëng s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn gç thuéc phßng 6 t¹i CÇu DiÔn Hµ Néi. + XÝ nghiÖp quÕ, chÕ biÕn quÕ t¹i Hµ Néi. + XÝ nghiÖp chÕ biÕn h¹t ®iÒu. 3. T×nh h×nh c¸n bé c«ng nh©n viªn cña C«ng ty. Sè c¸n bé c«ng nh©n viªn ban ®Çu cña C«ng ty chØ gåm 50 ng­êi ®a sè lµ c¸c c¸n bé tõ c¸c C«ng ty XNK bÞ gi¶i thÓ chuyÓn sang. Sè c¸n bé cã tr×nh ®é nghiÖp vô rÊt Ýt vµ chñ yÕu míi chØ lµm c«ng t¸c nhËp hµng phôc vô cho xuÊt khÈu t¹i chç. Cã thÓ nãi, ®éi ngò c¸n bé nµy cßn yÕu kÐm, ch­a cã kinh nghiÖm vµ cßn bì ngì trong lÜnh vùc uû th¸c. H¬n n÷a, hälµm viÖc thiÕu n¨ng ®éng, cßn mang t­ t­ëng chê ®îi c¸c v¨n b¶n chØ thÞ, chê giao viÖc, chê c¸c c¬ së tù t×m ®Õn víi m×nh. ChÝnh v× vËy mµ trong giai ®o¹n ®Çu C«ng ty gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. HiÖn nay, C«ng ty ®ang dÇn dÇn kiÖn toµn bé m¸y lao ®éng cho phï hîp víi t×nh h×nh míi. C«ng ty lu«n lu«n quan t©m ®Õn viÖc båi d­ìng tr×nh ®é nghiÖp vô vµ ngo¹i ng÷ cho toµn c¸n bé, c«ng nh©n viªn ®ång thêi gi÷ v÷ng vµ æn ®Þnh c¬ b¶n bé m¸y tæ chøc vµ nh©n sù cña tõng ®¬n vÞ. Trong tæng sè c¸n bé th× kho¶ng 80% tr×nh ®é ®¹i häc. Sè c¸n bé c«ng nh©n viªn cña C«ng ty trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã t¨ng nh­ng víi møc ®é thÊp, ®ã lµ sù qu¸n triÖt tinh thÇn gän nhÑ vµ hiÖu qu¶ trong c¬ cÊu qu¶n lý, tiÕt kiÖm chi phÝ lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ lµm chØ tiªu sè mét. B¶ng sè 1: Sè l­îng c¸n bé c«ng nh©n viªn toµn C«ng ty nh÷ng n¨m 1991-2001. ChØ tiªu ph©n bæ lao ®éng Sè l­îng Tû lÖ (%) 1.Tæng sè lao ®éng 616 100 2. Ph©n theo c¬ cÊu - Tæng ®iÒu hµnh 04 0.79 - Chuyªn viªn qu¶n trÞ 200 32.33 - Chuyªn viªn t¸c nghiÖp 412 66.88 3. Ph©n theo tr×nh ®é ®¹i häc - §¹i häc trªn ®¹i häc 554 90 - Trung cÊp vµ cao ®¼ng 62 10 - Phæ th«ng trung häc 0 0 (Nguån: Phßng hµnh chÝnh tæng hîp) 4. T×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty. Ngµy thµnh lËp, vèn ban ®Çu®­îc giao chØ lµ 139.000 ®ång. Nhµ n­íc kh«ng cÊp vèn v× theo quan niÖm Êu trÜ tr­íc ®©y, kinh doanh uû th¸c th× kh«ng cÇn ®Õn vèn do ®· cã vèn hµng ho¸ cña ng­êi uû th¸c. §Õn nay C«ng ty ®· cã mét sè vèn rÊt lín duy tr× vµ ph¸t huy tèt kh¶ n¨ng s¶n xuÊt kinh doanh, hoµn thµnh c¸c chØ tiªu ®­îc giao. §ång thêi thùc hiÖn tèt nghÜa vô ®èi víi Nhµ n­íc, gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng c«ng nh©n viªn trong toµn C«ng ty. B¶ng sè 2: Mét sè chØ tiªu ph¶n ¸nh t×nh h×nh tµi chÝnh cña C«ng ty XNK Tæng hîp I. N¨m Vèn cè ®Þnh Vèn l­u ®éng Vèn ®Çu t­ XD c¬ b¶n Nép ng©n s¸ch Lîi nhuËn ®Ó l¹i TNBQ/ng­êi /n¨m 1991 5.437 8.213 1.567 6.852 1.549 0,54 1992 7.823 10.124 1.976 6.526 2.357 0,59 1993 10.646 13.600 2.204 7.785 3.530 0,61 1994 11.463 16.778 1.636 41.897 4.800 0,61 1995 13.129 22.866 2.109 40.645 4.918 0,76 1996 14.210 24.125 1.542 39.829 6.000 0,88 1997 14.692 30.623 1.786 42.970 7.258 0,93 1998 14.902 36.526 1.807 49.240 8.100 0,97 1999 15.000 46.731 1.840 53.819 8.200 0,95 2000 15.028 48.026 1.856 54.146 8.096 0.96 2001 15.104 48.241 1.848 54.427 8.120 0.98 (Nguån: Phßng kÕ to¸n tµi vô) Theo b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy sè vèn ®Çu t­ cho x©y dùng c¬ b¶n ph©n bæ ®ång ®Òu qua c¸c n¨m vµ C«ng ty tiÕn hµnh ®Çu t­ tuú theo t×nh h×nh tõng thêi kú. Tèc ®é t¨ng cña vèn cè ®Þnh ngµy cµng t¨ng chËm so víi vèn l­u ®éng chøng tá C«ng ty ®ang hÕt søc tranh thñ ®ång vèn hiÖn cã ®Ó tËp trung n©ng cao hiÖu qu¶ quay vßng vèn. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i C«ng ty kh«ng chó ý ®Õn nh÷ng yÕu tè dµi h¹n. C«ng ty còng chó träng t¨ng thªm vèn cè ®Þnh trong tõng n¨m ®Ó më réng s¶n xuÊt. ChÝnh v× vËy C«ng ty ngµy cµng lµm ¨n ph¸t ®¹t, thÓ hiÖn qua nguån nép ng©n s¸ch t¨ng thªm theo tõng n¨m. Tuy vËy C«ng ty vÉn chó träng t¨ng c­êng phÇn lîi nhuËn ®Ó l¹i ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ trÝch sang c¸c quü. Kho¶n lîi nhuËn hµng n¨m ®­îc ph©n bæ hîp lý dµnh 45% nép ng©n s¸ch nhµ n­íc, cßn l¹i 55% ph©n bæ cho ba quü trÝch sang quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt tèi thiÓu ph¶i lµ 35% vµ cßn l¹i lµ quü khen th­ëng vµ quü phóc lîi. Thu nhËp hµng th¸ng cña mçi c¸n bé trong C«ng ty qua c¸c n¨m ®¹t møc cao so víi c¸c c¬ quan cïng ngµnh, ®¶m b¶o ®êi sèng ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn. 5. Sù vËn hµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty. C¨n cø vµo nh÷ng biÕn ®éng cña m«i tr­êng kinh doanh bªn ngoµi vµ cña C«ng ty cã thÓ t¹m chia thµnh ba giai ®o¹n: 5.1. Giai ®o¹n I: (Tõ th¸ng 12/1981 ®Õn cuèi n¨m 1984). B¶ng sè 3: Kim ng¹ch XNK cña C«ng ty XNK Tæng hîp I giai ®o¹n 1982 - 1984 . N¨m Tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu (ngh×n USD) Thùc hiÖn Hoµn thµnh kÕ ho¹ch (%) 1982 11.800.000 100 1983 12.674.000 103 1984 19.163.000 108 (Nguån: Phßng hµnh chÝnh tæng hîp). Trong nh÷ng n¨m nµy, C«ng ty lu«n hoµn thµnh v­ît møc kÕ ho¹ch. Tõ ®ã cã thÓ thÊy ®­îc sù cè g¾ng v­ît bËc cña C«ng ty trong giai ®o¹n ®Çu míi thµnh lËp víi nh÷ng khã kh¨n cña nÒn kinh tÕ. 5.2. Giai ®o¹n II (1985-1989) §©y lµ giai ®o¹n mµ ho¹t ®éng tµi chÝnh, ng©n hµng ph¸t triÓn chËm h¬n, kinh doanh mang ®Æc tÝnh qu¶n lý bao cÊp h¬n lµ phôc vô. TiÒn tÖ biÕn ®éng phøc t¹p do viÖc ®æi tiÒn n¨m 1985, l¹m ph¸t liªn tôc t¨ng cao, chÝnh s¸ch thuÕ còng ®Çy biÕn ®éng, ph¸t sinh nhiÒu s¾c thuÕ míi nh­ thuÕ xuÊt nhËp khÈu, thuÕ vèn, thuÕ lîi tøc (nay lµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp), thuÕ doanh thu. Tû suÊt thuÕ ®· cao l¹i cµng hay ®iÒu chØnh kh«ng phï hîp víi chu kú hµng ho¸. V­ît qua khã kh¨n thö th¸ch nµy, sau nh÷ng n¨m mµy mß vµ s¬ bé kh¼ng ®Þnh ®­îc mét sè yÕu tè cÇn ph¶i tËp trung x©y dùng, kÕt hîp víi nh÷ng kinh nghiÖm thùc tÕ, C«ng ty ®· tËp trung søc lùc cña m×nh ®Ó ph¸t triÓn. Qua viÖc chÊn chØnh vµ n©ng cao nhËn thøc, C«ng ty ®· thu ®­îc nh÷ng tiÕn bé ®¸ng kÓ bÊt chÊp sù thay ®æi theo h­íng bÊt lîi cña thêi cuéc. Sau ®©y lµ chØ tiªu vÒ kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña C«ng ty. B¶ng 4: Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña C«ng ty giai ®o¹n 1985 -1989. N¨m Tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu (ngh×n USD) Thùc hiÖn (USD) Hoµn thµnh kÕ ho¹ch(%) 1985 35.560 114 1986 46.813 116 1987 51.349 118 1988 49.257 115 1989 44.418 109 (Nguån : Phßng hµnh chÝnh tæng hîp). 5.3. Giai ®o¹n III (1990 -2001) Trong giai ®o¹n nµy, nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc thùc sù b­íc sang mét trang míi. Cã nhiÒu thay ®æi trong viÖc qu¶n lý vÜ m« nhµ n­íc ®èi víi lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu nh­: sè l­îng C«ng ty xuÊt nhËp khÈu t¨ng lªn nhiÒu, nhiÒu ®¬n vÞ chuyªn doanh ®· chuyÓn sang kinh doanh tæng hîp. Bªn c¹nh ®ã viÖc thu hÑp thÞ tr­êng do khñng ho¶ng ë c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa, tÝnh c¹nh tranh ngµy cµng trë nªn gay g¾t. Tuy nhiªn C«ng ty ®· x¸c ®Þnh ®­îc ®óng h­íng trong s¶n xuÊt kinh doanh, biÕt vËn dông linh ho¹t ph­¬ng thøc kinh doanh. Nh¹y bÐn trong t×m hiÓu thÞ tr­êng, t×m ra nh÷ng mÆt hµng mµ thÞ tr­êng ®ang cã nhu cÇu vµ phï hîp víi kh¶ n¨ng kinh doanh cña C«ng ty. B¶ng sè 5: Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña c«ng ty n¨m 1990 - 2001. N¨m Tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu (ngh×n USD) Thùc hiÖn So víi kÕ ho¹ch (%) 1990 40.655 102 1991 37.000 100 1992 41.000 106 1993 47.177 114 1994 49.222 103 1995 56.611 113 1996 63.560 115 1997 78.432 135 1998 64.448,642 102,29 1999 70.420 104 2000 71.648 102,6 2001 77.810 101,5 (Nguån: B¸o c¸o tæng hîp C«ng ty XNK Tæng hîp I) Tãm l¹i trong giai ®o¹n nµy tuy cã nhiÒu biÕn ®éng, nhiÒu khã kh¨n song C«ng ty ®· b¸m s¸t thùc tÕ thÞ tr­êng, m¹nh d¹n t×m ph­¬ng thøc lµm ¨n míi. BiÕn tõ nhËn thøc tíi hµnh ®éng cho nªn tíi nay C«ng ty kh«ng nh÷ng trô v÷ng mµ cßn ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ, gi÷ v÷ng ®­îc uy tÝn víi kh¸ch hµng vµ c¬ quan cÊp trªn. 6. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. * KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. B¶ng 6: C¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu cña C«ng ty §¬n vÞ: 1000 USD, % N¨m Tû lÖ XK/NK Kim ng¹ch nhËp khÈu Kim ng¹ch xuÊt khÈu Kim ng¹ch XNK 1997 42/58 45.845 32.587 78.432 1998 36/64 41.365 23.083 64.448 -9,7 -29,17 -17,83 1999 31/54 43.260 24.700 67.960 +4,58 +7,0 +5,45 2000 31/51 46.020 28.500 74.520 +6,38 +15,38 +9,65 2001 29/48 48.130 29.680 77.810 +4,58 +4,14 +4,42 (Nguån: B¸o c¸o tæng hîp C«ng ty XNK Tæng hîp I) N¨m 1997 hµng nhËp khÈu bÞ Nhµ n­íc h¹n chÕ, hµng xuÊt khÈu bÞ gi¶m gi¸ m¹nh do khñng ho¶ng khu vùc, nh­ng do C«ng ty ®· sím nhËn ra ®­îc khã kh¨n tr­íc m¾t nªn tõ cuèi n¨m 1996 ®· lªn ph­¬ng ¸n chñ ®éng xö lý t×nh h×nh, nhê thÕ kÕt qu¶ kinh doanh n¨m 1997 ®¹t hiÖu qu¶ kh¶ quan. N¨m 1998, mÆc dï tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña C«ng ty vÉn hoµn thµnh møc kÕ ho¹ch mµ Bé ®· ®Ò ra nh­ng kim ng¹ch xuÊt khÈu l¹i kh«ng ®¹t kÕ ho¹ch mµ chØ thùc hiÖn ®­îc 74,46%. Sù gi¶m sót nµy chñ yÕu do nguyªn nh©n kh¸ch quan, do C«ng ty n»m trong guång m¸y chung cña nÒn kinh tÕ x· héi c¶ n­íc bÞ ¶nh h­ëng bëi cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ Ch©u ¸, cô thÓ lµ: - ThÞ tr­êng tiªu thô hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam bÞ thu hÑp, t¹m thêi dõng mua b¸n víi mét sè thÞ tr­êng nh­ Philippine, Indonesia… Gi¸ c¶ hµng ho¸ bÞ c¹nh tranh gay g¾t, ®ång tiÒn ViÖt Nam t¨ng gi¸ so víi c¸c ®ång tiÒn kh¸c (do ViÖt Nam Ýt chÞu ¶nh h­ëng cña khñng ho¶ng) dÉn ®Õn gi¸ hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®¾t h¬n c¸c n­íc kh¸c. - ThÞ tr­êng trong n­íc søc mua bÞ gi¶m sót do kh¶ n¨ng thanh to¸n h¹n hÑp do vËy nhiÒu mÆt hµng tån ®äng lín, tiªu thô chËm ¶nh h­ëng kinh doanh hµng xuÊt khÈu. B­íc sang n¨m 1999, nÒn kinh tÕ n­íc ta tho¸t dÇn khái cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc nªn nã còng cã t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi sù ph¸t triÓn cña C«ng ty. II. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu n«ng s¶n cña C«ng ty. 1. §Æc ®iÓm c¸c mÆt hµng n«ng s¶n cña C«ng ty. C¸c mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu cña C«ng ty rÊt ®a d¹ng vµ phong phó. L¹c, quÕ, cµ phª, g¹o, cao su, h¹t tiªu lµ nh÷ng mÆt hµng mµ C«ng ty th­êng xuyªn kinh doanh víi khèi l­îng lín, ®Òu ®Æn qua c¸c n¨m. Ngoµi ra C«ng ty còng kinh doanh nh÷ng mÆt hµng n«ng s¶n kh¸c nh­ chÌ, ng«, m©y, cãi, h¹t ®iÒu… Tuy nhiªn nh÷ng mÆt hµng nµy cã kim ng¹ch nhá, kh«ng æn ®Þnh. B¶n b¸o c¸o nµy chñ yÕu ®Ò cËp ®Õn nh÷ng mÆt hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu lín nh­ ®· nªu ë trªn. Gi¸ c¶ c¸c mÆt hµng n«ng s¶n chÞu ¶nh h­ëng bëi ®iÒu kiÖn khÝ hËu, thêi tiÕt, nhu cÇu trªn thÕ giíi vµ ®Æc biÖt chÞu ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu bëi chÊt l­îng chÕ biÕn. S¶n phÈm n«ng s¶n cña C«ng ty chñ yÕu lµ s¶n phÈm th« hoÆc míi chØ qua s¬ chÕ, chÝnh v× vËy mµ gi¸ c¶ hµng cña C«ng ty th­êng thÊp h¬n gi¸ c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®­îc chÕ biÕn tèt h¬n. ViÖc chÕ biÕn, b¶o qu¶n n«ng s¶n gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, phøc t¹p; mét mÆt yªu cÇu cã kü thuËt chuyªn ngµnh, cã hiÓu biÕt vÒ tÝnh chÊt lý ho¸ cña s¶n phÈm; mÆt kh¸c ®ßi hái chi phÝ kh¸ cao. H¬n n÷a, c«ng nghÖ chÕ biÕn hµng n«ng s¶n ë ViÖt Nam cßn nhiÒu h¹n chÕ. §ã chÝnh lµ nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn chÊt l­îng hµng n«ng s¶n cña C«ng ty vÉn cßn thÊp. 2. Kim ng¹ch vµ c¬ cÊu. B¶ng 7: Kim ng¹ch vµ c¬ cÊu xuÊt khÈu n«ng s¶n cña C«ng ty trong 5 n¨m võa qua. N¨m MÆt hµng Kim ng¹ch xuÊt khÈu (USD) 1997 1998 1999 2000 2001 L¹c nh©n 2.350.000 2.130.000 2.180.000 2.173.000 2.265.000 H¹t tiªu 1.230.000 1.430.000 1.470.000 1.461.000 1.481.000 Cao su 986.200 1.215.600 1.305.000 1.283.700 1.312.000 Cµ phª 520.000 876.500 900.400 702.200 682.000 QuÕ 500.000 500.000 501.000 1.156.500 1.162.000 (Nguån: B¸o c¸o tæng hîp cña C«ng ty XNK Tæng hîp I) Qua b¶ng sè liÖu ta thÊy l¹c nh©n vÉn lu«n lµ mÆt hµng cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao nhÊt so víi c¸c mÆt hµng n«ng s¶n kh¸c nh­ng l¹i gi¶m dÇn qua c¸c n¨m: n¨m 1997 ®¹t 2.350.000 USD, n¨m 2001 ®¹t 2.265.000 gi¶m 85 USD (hay 3,6%). C¸c mÆt hµng h¹t tiªu, cao su ®Òu t¨ng trong n¨m 2001 so víi n¨m 2000 lµ 1,3% vµ 2,2%. Møc t¨ng cßn chËm nh­ng còng tiªu biÓu cho hai mÆt hµng nµy trong thêi gian gÇn ®©y. §iÒu nµy ph¶n ¸nh mét thùc tÕ lµ tuy C«ng ty vÉn gi÷ ®­îc sù æn ®Þnh nhãm nh÷ng mÆt hµng n«ng s¶n chñ lùc nh­ng thÞ tr­êng cña nhãm mÆt hµng nµy trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y vÉn ch­a ®­îc më réng. MÆt hµng quÕ còng t¨ng trong nh÷ng n¨m võa qua. N¨m 2001 kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng quÕ cã b­íc nh¶y vät t¨ng 232,4% so víi n¨m 1997 tøc lµ tõ 500.000 USD ®Õn 1162.000 USD. §©y cã thÓ coi lµ mét sù nç lùc rÊt thµnh c«ng trong viÖc t×m kiÕm thÞ tr­êng xuÊt khÈu cho mÆt hµng nµy. Cµ phª lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng n«ng s¶n cã kim ng¹ch gi¶mt m¹nh trong mÊy n¨m võa qua. N¨m 2000, gi¸ trÞ cµ phª xuÊt khÈu chØ ®¹t 77,9% so víi n¨m 1999. N¨m 2001 gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña mÆt hµng nµy tiÕp tôc gi¶m chØ ®¹t 682.000 USD so víi 702.200 USD n¨m 2000. §©y lµ xu h­íng chung cña mäi doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam do cung mÆt hµng nµy trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y t¨ng nhanh trong khi cÇu l¹i gi¶m. Cã thÓ nhËn ®Þnh chung vÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu n«ng s¶n cña C«ng ty trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµ tèt. §iÒu nµy thÓ hiÖn b»ng l­îng t¨ng ®Òu ®Æn cña tæng kim ng¹ch c¸c mÆt hµng. N¨m 1999, 2000 kim ng¹ch xuÊt khÈu nãi chung cña C«ng ty gi¶m ®i th× mÆt hµng n«ng s¶n lµ mét trong nh÷ng sè Ýt mÆt hµng gi÷ ®­îc kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ ph¸t triÓn tèt. BiÓu 1: T×nh h×nh xuÊt khÈu n«ng s¶n qua c¸c n¨m 1999, 2000, 2001 Tuy vËy, n¨m 2002 C«ng ty sÏ cã nhiÒu môc tiªu h¬n ®Ó phÊn ®Êu ®èi víi mÆt hµng n«ng s¶n. Trong khi thÞ tr­êng khu vùc ®· ph¸t triÓn trë l¹i, C«ng ty cÇn ph¶i cè g¾ng trong viÖc tiÕp cËn c¸c thÞ tr­êng míi, kh¸ch hµng míi. 3. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu n«ng s¶n cña C«ng ty. Hµng n«ng s¶n cña C«ng ty ®· cã mÆt ë rÊt nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, tuy vËy c¸c thÞ tr­êng chÝnh cña C«ng ty gåm: Singapore, EU, §µi loan, ASEAN, Trung Quèc vµ Mü. ThÞ tr­êng Singapore thùc chÊt lµ thÞ tr­êng trung chuyÓn. Trong nh÷ng n¨m võa qua, hµng n«ng s¶n cña C«ng ty ®­îc xuÊt sang Singapore víi sè l­îng kh¸ lín bao gåm c¸c mÆt hµng chÝnh lµ l¹c nh©n, cµ phª, cao su, h¹t ®iÒu. Trong n¨m 2000, 2001 võa qua tû lÖ thÞ phÇn ®èi víi thÞ tr­êng Singapore gi¶m xuèng, do C«ng ty chñ ®éng gi¶m xuÊt nh÷ng mÆt hµng s¬ chÕ qua thÞ tr­êng nµy. N¨m 1999, C«ng ty ®· thµnh lËp thªm mét c¬ së chÕ biÕn h¹t ®iÒu nh»m t¨ng chÊt l­îng hµng n«ng s¶n chÕ biÕn. ThÞ tr­êng EU cña C«ng ty trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y còng ph¸t triÓn m¹nh. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu sang thÞ tr­êng nµy trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµ: Cµ phª g¹o, h¹t ®iÒu, h¹t tiªu vµ cao su. Nh÷ng b¹n hµng lín cña C«ng ty hiÖn nay lµ Anh, §øc, Ph¸p cho thÊy s¶n phÈm cña C«ng ty ngµy cµng ®­îc chÊp nhËn réng r·i. ThÞ tr­êng ASEAN lµ thÞ tr­êng rÊt quan träng cña C«ng ty. §©y lµ n¬i tiªu thô hÇu hÕt c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña C«ng ty. Tuy vËy qua 3 n¨m 1999, 2000, 2001 gi¸ trÞ c¸c mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt sang khu vùc nµy t¨ng chËm, tû lÖ trong tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu n«ng s¶n hÇu nh­ kh«ng thay ®æi, chiÕm kho¶ng 22% gi¸ trÞ xuÊt khÈu n«ng s¶n. C¸c thÞ tr­êng kh¸c: Trong khi gi¸ trÞ xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng ®µi Loan gi¶m tõ 621.152 USD n¨m 2000 xuèng cßn 509.510 USD th× ng­îc l¹i thÞ tr­êng Trung Quèc l¹i cã dÊu hiÖu kh¶ quan. Trong 3 n¨m trë l¹i ®©y,thÞ tr­êng nµy ph¸t triÓn kh«ng ngõng. N¨m 2001 gi¸ trÞ xuÊt khÈu n«ng s¶n sang thÞ tr­êng Trung Quèc t¨ng lªn 405.629 USD so víi 393.722 USD n¨m 2000 tøc lµ t¨ng 3,02%. Cïngvíi thÞ tr­êng EU, thÞ tr­êng Trung Quèc ®­îc xem lµ rÊt giµu tiÒm n¨ng. Tr¸i l¹i thÞ tr­êng Mü tá ra lµ thÞ tr­êng kh«ng æn ®Þnh gi¸ trÞ xuÊt khÈu biÕn ®éng cßn thÊt th­êngqua 3 n¨m 1999, 2000, 2001. B¶ng 8: ThÞ tr­êng xuÊt khÈu n«ng s¶n cña C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Tæng hîp I ThÞ tr­êng N¨m 1999 2000 2001 Gi¸ trÞ (USD) Tû lÖ (%) Gi¸ trÞ (USD) Tû lÖ (%) Gi¸ trÞ (USD) Tû lÖ (%) Singapore 2.480.000 40,75 2.500.000 36,78 2.530.000 36,39 EU 1.520.000 25,00 1.520.000 22,37 1.636.400 23,54 §µi Loan 500.000 8,00 651.152 9,58 509.510 7,33 ASEAN 1.100.000 18,00 1.420.000 20,89 1.530.000 22,00 Trung Quèc 300.000 5,00 393.722 5,79 405.629 5,85 Mü 186.200 3,25 32.000 4,59 340.000 4,89 Tæng céng 6.086.200 100% 6.796.874 100 6.951.529 100 (Nguån: B¸o c¸o tæng hîp cña C«ng ty xuÊt nhËp khÈu tæng hîp I) III. §¸nh gi¸ chung vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu n«ng s¶n cña C«ng ty xuÊt nhËp khÈu tæng hîp I. 1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc. Trong nh÷ng n¨m qua, C«ng ty xuÊt nhËp khÈu tæng hîp I ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong lÜnh vùc xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n vµ ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tÝch ®¸ng mõng. - Kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng s¶n lu«n t¨ng qua tõng n¨m. Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng s¶n n¨m 2000 t¨ng 106,5% so víi n¨m 1999, n¨m 2001 t¨ng 101,14% so víi n¨m 2000 cho thÊy sù nç lùc vÒ thÞ tr­êng, nguån hµng ®· cã kÕt qu¶, mÆt kh¸c, còng do C«ng ty biÕt tranh thñ mäi nguån lùc trong vµ ngoµi n­íc, c¸c tæ chøc cã liªn quan. - C«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng: ®· ®­îc chó träng nhiÒu h¬n so víi tr­íc ®©y. ThÞ tr­êng truyÒn thèng ASEAN tiÕp tôc ®­îc cñng cè vµ ph¸t triÓn, chiÕm tû träng xuÊt khÈu kh¸ æn ®Þnh vµo kho¶ng 22% so víi tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu n«ng s¶n. ThÞ tr­êng Trung quèc ®­îc ph¸t hiÖn lµ rÊt giµu tiÒm n¨ng. Bªn c¹nh ®ã, C«ng ty còng ®· b­íc ®Çu m¹nh d¹n th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü. Ngoµi ra, C«ng ty ngµy cµng b¸m s¸t h¬n nhu cÇu cña thÞ tr­êng. Tõ n¾m v÷ng ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng C«ng ty ®· chñ ®éng h¬n trong viÖc khai th¸c, t×m kiÕm nguån hµng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ngµy cµng cao vÒ chÊt l­îng c¸c mÆt hµng n«ng s¶n. - Qu¸ tr×nh tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång: ®­îc C«ng ty thùc hiÖn víi tiÕn ®é nhanh chãng, ®¶m b¶o nh÷ng ®iÒu kiÖn ®· giao kÕt trong hîp ®ång, gãp phÇn cñng cè uy tÝn cña C«ng ty. - Trong qu¸ tr×nh xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n, C«ng ty lu«n tu©n thñ nh÷ng quy ®Þnh cña nhµ n­íc, chÊp hµnh nghiªm chØnh c¸c thñ tôc xuÊt nhËp khÈu vµ lu«n hoµn thµnh c¸c nghÜa vô vÒ thuÕ ®èi víi Nhµ n­íc. - ViÖc t¨ng khèi l­îng vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu n«ng s¶n ®· ®ãnggãp ®¸ng kÓ vµo kim ng¹ch xuÊt khÈu cña C«ng ty trong nh÷ng n¨m qua. Trong n¨m 2001, gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n ®¹t 8.244.500 chiÕm trªn 1/3 tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña C«ng ty. MÆt kh¸c viÖc t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng s¶n còng ®ãng gãp chung vµo viÖc thóc ®Èy s¶n xuÊt, tiªu thô vµ xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n ViÖt Nam nãi chung. 2. Nh÷ng mÆt cßn tån t¹i vµ nguyªn nh©n. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tÝch ®· ®¹t ®­îc kÓ trªn, C«ng ty hiÖn nay vÉn ®ang ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc kh«ng dÔ v­ît qua. - VÒ c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng: trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y C«ng ty ®· chó träng nhiÒu h¬n ®Õn vÊn ®Ò nghiªn cøu thÞ tr­êng. Nh­ng hiÖn nay C«ng ty vÉn ch­a cã phßng Marketing chuyªn tr¸ch vµ ®Ò xuÊt c¸c ph­¬ng ¸n Marketing; mçi phßng nghiÖp vô ph¶i tù nghiªn cøu t×m kiÕm thÞ tr­êng cho m×nh nªn hiÖu qu¶ ch­a cao. - VÒ c¬ cÊu tæ chøc c¸n bé: c¸c phßng nghiÖp vô ch­a cã sù ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸ s©u s¾c. Phßng nghiÖp vô 1,5 vµ 7 ®Òu kinh doanh xuÊt nhËp khÈu tæng hîp dÉn ®Õn viÖc cïng mét mÆt hµng, cïng mét thÞ tr­êng mµ c¸c phßng ®Òu tham gia thùc hiÖn, kh«ng cã sù chØ ®¹o thèng nhÊ, g©y c¹nh tranh trong néi bé do ®ã hiÖu qu¶ kinh doanh ch­a cao. - VÒ vÊn ®Ò nh©n lùc: Tuy C«ng ty cã thÕ m¹nh vÒ truyÒn thèng vµ kinh nghiÖm nh­ng tr­íc nh÷ng yªu cÇu míi cßn bÊt cËp vÒ ngo¹i ng÷, tin häc. ViÖc cËp nhËp th«ng tin, d÷ liÖu do vËy cßn ch­a ®­îc tèi ­u. - Trong lÜnh vùc xuÊt khÈu n«ng s¶n, C«ng ty còng ®ang ph¶i ®èi mÆt víi vÊn ®Ò c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t. NghÞ ®Þnh 57/CP ®· më réng tèi ®a quyÒn trùc tiÕp xuÊt khÈu cho mäi doang nghiÖp lµm cho sè l­îng hµng ho¸ uû th¸c xuÊt khÈu qua C«ng ty gi¶m nhiÒu trong ba n¨m 1999, 2000, 2001 võa qua. Bªn c¹nh ®ã ngµy cµng cã nhiÒu doanh nghiÖp xuÊt khÈu n«ng s¶n víi quy m« nhá, c¬ cÊu tæ chøc linh ho¹t øng biÕn nhanh nh¹y víi c¸c biÕn ®éng cña thÞ tr­êng, trë thµnh mèi ®e do¹ ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty. ViÖc tranh mua, tranh b¸n, lµm gi¸ hµng xuÊt khÈu trong n­íc gi¶m trong khi ®ßi hái vÒ chÊt l­îng l¹i ngµy mét cao. Gi¸ mét sè mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu cña C«ng ty nh­ cµ phª l¹c nh©n gi¶m ®i râ rÖt: n¨m 2000, gi¸ cµ phª xuÊt khÈu cña C«ng ty gi¶m xuèng cßn 490 USD/tÊn so víi n¨m 1999 lµ 520 USD/tÊn. Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu n«ng s¶n t¹i C«ng ty xuÊt nhËp khÈu tæng hîp I I. Ph­¬ng h­íng xuÊt khÈu n«ng s¶n cña C«ng ty trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. 1. §Þnh h­íng xuÊt khÈu n«ng s¶n cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi. Víi tiÒm n¨ng to lín vÒ ®Êt ®ai, khÝ hËu thuËn lîi, nguån nh©n lùc dåi dµo, triÓn väng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi rÊt s¸ng sña. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®Ó khai th¸c tiÒm n¨ng ®ã mét c¸ch tèt nhÊt ®Ó võa gi¶i quyÕt nhu cÇu l­¬ng thùc trong n­íc võa t¨ng khèi l­îng kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng s¶n t¹o thªm tÝch luü cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. §¶ng vµ nhµ n­íc ta coi n«ng nghiÖp lµ mÆt trËn hµng ®Çu, dµnh ­u ®·i ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc cho lÜnh vùc s¶n xuÊt n«ng s¶n, nhÊt lµ n«ng s¶n xuÊt khÈu. T¹i ®¹i héi ®¶ng toµn quèc kho¸ IX, mét lÇn n÷a §¶ng ta l¹i nhÊn m¹nh tÇm quan träng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu n«ng s¶n: - Nhµ n­íc cã chñ tr­¬ng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n cã hµm l­îng tinh lín hay nãi c¸ch kh¸c chuyÓn hµng ho¸ d¹ng nguyªn liÖu th« sang hµng ho¸ cã chÕ biÕn víi hµm l­îng lao ®éng kü thuËt cao, cã gi¸ trÞ lín, ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ. - §èi víi thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n, chñ tr­¬ng lÊy thÞ tr­êng EU, ASEAN, Trung quèc, Ên §é, Mü, Braxin, Mªhic«,NhËt B¶n, Singapore lµm thÞ tr­êng xuÊt khÈu chÝnh. TiÕn hµnh hîp t¸c liªn doanh víi c¸c C«ng ty n­íc ngoµi cïng s¶n xuÊt, chÕ biÕn hµng n«ng s¶n ®Ó hµngho¸ cã chÊt l­îng cao, mÉu m· phong phó. Tõ ®ã c¸c C«ng ty häc hái thªm ®­îc kinh nghiÖm kinh doanh, tiÕp thu ®­îc c«ng nghÖ tiÕn tiÕn. - Nhµ n­íc phèi hîp víi c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo viÖc t×m kiÕm thÞ tr­êng nh»m n©ng cao kim ng¹ch xuÊt khÈu, ®ång thêi Nhµ n­íc còng khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc, c¸ nh©n tham gia vµo s¶n xuÊt chÕ biÕn n«ng s¶n. C¸c doanh nghiÖp nµy ph¸t triÓn sÏ thu hót ®­îc nhiÒu lao ®éng, gãp phÇn cïng Nhµ n­íc gi¶i quyÕt n¹n thÊt nghiÖp. Tõ nh÷ng ®Þnh h­íng trªn, môc tiªu cña Nhµ n­íc ®Æt ra lµ: t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng s¶n lªn 4,7 tû USD vµo n¨m 2002 vµ phÊn ®Êu ®¹t 8,5 tû USD vµo n¨m 2010. B×nh qu©n kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng s¶n cho mét nh©n khÈu n«ng nghiÖp t¨ng lªn tõ 41 USD (1996) lªn 62 USD vµo n¨m 2000 vµ 101 USD vµo n¨m 2010. 2. Ph­¬ng h­íng xuÊt khÈu n«ng s¶n cña C«ng ty trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. - TiÕp tôc ®Çu t­ søc lùc vµ chi phÝ hîp lý ®Ó cñng cè vµ më réng thÞ tr­êng. ®Æc biÖt quan t©m h¬n n÷a ®Õn thÞ tr­êng EU, Mü vµ Trung Quèc. Tranh thñ c¸c chÝnh s¸ch hç trî cña Nhµ n­íc, Bé th­¬ng m¹i ®Ó t×m kiÕm thÞ tr­êng vµ b¹n hµng. T¨ng c­êng b¸m thÞ tr­êng néi ®Þa, ph¸t huy thÕ m¹nh vÒ vèn, kinh nghiÖm ®Ó duy tr× nguån hµng cò, t¹o lËp nguån hµng míi. - TiÕp tôc ¸p dông c¸c ph­¬ng thøc kinh doanh linh ho¹t trong xuÊt khÈu n«ng s¶n ®Ó cã thªm hîp ®ång xuÊt khÈu. Chó träng h×nh thøc tù doanh nh»m n©ng cao h¬n n÷a tÝnh chñ ®éng cña C«ng ty. - Duy tr× sù ph¸t triÓn æn ®Þnh cña nhãm hµng, mÆt hµng xuÊt khÈu truyÒn thèng nh­ l¹c, h¹t tiªu, cµ phª… ®Èy m¹nh nh÷ng mÆt hµng cã tû suÊt lîi nhuËn kh¸ nh­ cãi, m©y, tre ®an… - Chó träng h¬n n÷a kh©u chÕ biÕn hµng n«ng s¶n. TiÕp tôc cñng cè bé m¸y tæ chøc vµ c¸n bé cho XÝ nghiÖp quÕ,xÝ nghiÖp chÕ biÕn h¹t ®iÒu ®Ó c¸c c¬ së nµy ho¹t ®éng vµo nÒ nÕp, t¨ng hiÖu qu¶. T×m ®èi t¸c hîp t¸c s¶n xuÊt, trî gióp vÒ kü thuËt c«ng nghÖ ®Ó n©ng cao c«ng suÊt ho¹t ®éng cña c¸c xÝ nghiÖp nµy. II. C¸c gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu n«ng s¶n cña C«ng ty. 1. Ph¸t triÓn vµ më réng thÞ tr­êng. 1.1. Nghiªn cøu lùa chän thÞ tr­êng. ViÖc xuÊt khÈu n«ng s¶n cña C«ng ty sang c¸c thÞ tr­êng n­íc ngoµi cßn trµn lan, thô ®éng thiÕu kiÓm so¸t. Trong thêi gian tíi C«ng ty cÇn ®Çu t­ h¬n n÷a vµo nghiªn cøu ®Ó lùa chän ra thÞ tr­êng môc tiªu. Tõ ®ã cã chiÕn l­îc xuÊt khÈu phï hîp, ®em l¹i hiÖu qu¶ cao. MÆc dï Singapore chØ lµ thÞ tr­êng trung chuyÓn nh­ng trong nh÷ng n¨m tr­íc, kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng s¶n sang thÞ tr­êng nµy vÉn t¨ng ®Òu. ThÞ tr­êng tiªu thô cuèi cïng thùc sù chÝnh lµ EU vµ Mü. VËy nªn, C«ng ty cÇn m¹nh d¹n nghiªn cøu ®Ó tiÕp cËn trùc tiÕp c¸c thÞ tr­êng nµy. C«ng ty cã thÓ thu thËp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng th«ng qua c¸c c¬ quan xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam t¹i n­íc së t¹i hoÆc tham gia héi chî triÓn l·m ®Ó cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc víi c¸c th­¬ng nh©n n­íc ngoµi, t×m kiÕm b¹n hµng, ®èi t¸c lµm ¨n. §Æc biÖt, HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü võa ®­îc th«ng qua ngµy 4/10/2001 lµ mét c¬ héi rÊt lín ®Ó C«ng ty th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü. Cho ®Õn 3 th¸ng ®Çu n¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt khÈu l¹c nh©n cña C«ng ty lu«n t¨ng m¹nh vµ chiÕm mét tû träng kh¸ cè ®Þnh (kho¶ng 30%) trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng s¶n. Do vËy cã thÓ coi ®©y lµ mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu chñ lùc cña C«ng ty. ThÞ tr­êng cña mÆt hµng nµy tËp trung phÇn lín ë c¸c n­íc §«ng Nam ¸, ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc håi gi¸o vèn cã nhu cÇu l¹c rÊt lín. Tõ nhËn ®Þnh nµy, C«ng ty cÇn tËp trung nguån lùc ®Ó duy tr×, cñng cè c¸c thÞ tr­êng nh­ Jakarta, Malina, Portkelang cña Indonesia, Malaysia vµ Philippine. Ngoµi ra, C«ng ty nªn cã kÕ ho¹ch nghiªn cøu, t×m hiÓu thªm thÞ tr­êng c¸c n­íc håi gi¸o kh¸c nh­ Ên §é, c¸c n­íc Trung §«ng. 1.2. Sö dông c¸c chÝnh s¸ch Marketing thÝch hîp. Sau khi lùa chän ®­îc c¸c thÞ tr­êng träng ®iÓm, C«ng ty cÇn ph¶i chó ý ®Õn c¸c ho¹t ®éng marketing ®Ó l«i kÐo kh¸ch hµng tõ thÞ tr­êng ®ã. ViÖc sö dông c¸c c«ng cô marketing (gi¸ c¶, s¶n phÈm, ph©n phèi, xóc tiÕn) ph¶i thÝch hîp víi ®Æc ®iÓm cña mçi thÞ tr­êng ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao nÕu kh«ng sÏ lµ ho¹t ®éng “nÐm tiÒn qua cöa sæ”. Trong xuÊt khÈu n«ng s¶n nh©n tè chÊt l­îng ph¶i ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu. §Ó cã chÊt l­îng s¶n phÈm cao ®¸p øng nhu cÇu xuÊt khÈu, C«ng ty kh«ng chØ cÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c gi¸m ®Þnh chÊt l­îng hµng ho¸ mµ cÇn ph¶i trùc tiÕp ®Çu t­ vµo mét sè lÜnhvùc chÕ biÕn hµng n«ng s¶n. MÆt kh¸c vÒ vÊn ®Ò thùc dông trong marketing, chÊt l­îng hµng ho¸ sÏ phô thuéc vµo yªu cÇu chÊt l­îng cña thÞ tr­êng ®ã. Sù ®ßi hái vÒ chÊt l­îng hµng ho¸ ë mçi thÞ tr­êng lµ kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n ®èi víi thÞ tr­êng EU, NhËt B¶n, Mü th× yªu cÇu vÒ chÊt l­îng hµng ho¸ lµ rÊt cao. Ng­îc l¹i, ®èi víi c¸c thÞ tr­êng Ch©u Phi th× yÕu tè ®¸ng quan t©m h¬n c¶ lµ gi¸ c¶. Gi¸ còng lµ mét nh©n tè rÊt quan träng trong marketing xuÊt khÈu. Gi¸ lµ mét c«ng cô ®Ó C«ng ty thùc hiÖn lîi nhuËn nh­ng còng lµ c«ng cô ®Ó l«i kÐo kh¸ch hµng. Møc gi¸ hîp lý lµ møc gi¸ thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng trong khi vÉn ®¶m b¶o lîi nhuËn dù kiÕn. Trong khi ®Æt gi¸, C«ng ty cÇn ph¶i tÝnh ®Õn sù phï hîp gi÷a gi¸ c¶ vµ chÊt l­îng, võa hÊp dÉn, võa t¹o ®­îc niÒm tin tõ phÝa kh¸ch hµng. C«ng ty nªn ¸p dông chÝnh s¸ch gi¸ mÒm dÎo, linh ho¹t ®Ó thu hót ®­îc nhiÒu ®èi t­îng kh¸ch hµng kh¸c nhau, ­u ®·i vÒ gi¸ cho nh÷ng ®èi t­îng kh¸ch hµng mua víi khèi l­îng lín vµ nh÷ng kh¸ch hµng truyÒn thèng. C¸c biÖn ph¸p xóc tiÕn vµ khuyÕch tr­¬ng còng rÊt quan träng ®Ó b¸n ®­îc hµng xuÊt khÈu. C«ng ty nªn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p: qu¶ng c¸o trªn m¹ng internet, tham gia héi chî hµng tiªu dïng quèc tÕ, göi c¸c ®¬n chµo hµng ®Õn c¸c nhµ nhËp khÈu n­íc ngoµi… t¹o mäi c¬ héi ®Ó giíi thiÖu, khuyÕch tr­¬ng uy tÝn s¶n phÈm cña m×nh. 1.3. C¸c thÞ tr­êng mµ C«ng ty cÇn tËp trung trong nh÷ng n¨m tíi. MÆc dï hiÖn nay, C«ng ty ®· cã quan hÖ víi c¸c b¹n hµng ë hÇu hÕt c¸c khu vùc trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn ®Ó cã mét h­íng xuÊt khÈu n«ng s¶n v÷ng ch¾c C«ng ty cÇn tËp trung mét sè thÞ tr­êng sau: - ThÞ tr­êng ASEAN: Lµ thÞ tr­êng rÊt quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu nãi chung vµ xuÊt khÈu n«ng s¶n cña C«ng ty nãi riªng. Khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng nµy ta sÏ khai th¸c ®­îc ­u thÕ vÒ gi¸ nh©n c«ng, vÞ trÝ ®Þa lý, kÓ c¶ viÖc gÇn trung t©m chu chuyÓn hµng ho¸ l¬n nhÊt thÕ giíi Singapore vµ ®Æc biÖt ®­îc h­ëng nh÷ng ­u ®·i thuÕ quan trong thêi gian tíi. Tuy vËy, ®Ó tham gia vµo thÞ tr­êng nµy C«ng ty ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh t¨ng lªn trong thêi gian tíi v× cã rÊt nhiÒu n­íc Ch©u ¸ còng tham gia xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n vµ thËm chÝ cã mét sè n­íc nh­ Th¸i Lan,Trung Quèc cã c«ng nghÖ chÕ biÕn n«ng s¶n tiªn tiÕn h¬n chóng ta rÊt nhiÒu. - ThÞ tr­êng Trung Quèc: Víi tiÒm n¨ng kinh tÕ lín, GDP cña Trung Quèc hiÖn ®øng hµng thø 6 trªn thÕ giíi vµ l¹i lµ thÞ tr­êng réng lín trªn 1 tû d©n. Trong hai n¨m qua, kim ng¹ch bu«n b¸n n«ng s¶n cña C«ng ty víi Trung Quèc kh«ng ngõng t¨ng lªn cho thÊy ®©y lµ thÞ tr­êng cã nhiÒu triÓn väng... Tuy vËy, viÖc bu«n b¸n víi Trung Quèc còng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n mµ C«ng ty ph¶i chÊp nhËn nh­: gi¸ c¶ thÞ tr­êng biÕn ®éng thÊt th­êng, ph­¬ng thøc giao dÞch vµ thùc hiÖn hîp ®ång rÊt ®a d¹ng, uy tÝn cña b¹n hµng ch­a ®­îc ®¶m b¶o… - ThÞ tr­êng EU: ®Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng nµy lµ yªu cÇu vÒ chÊt l­îng rÊt cao nh­ng gi¸ b¸n hµng n«ng s¶n còng cao h¬n so víi c¸c thÞ tr­êng kh¸c. §Ó xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n sang thÞ tr­êng nµy, C«ng ty cÇn phÈi ®Çu t­ h¬n n÷a vµo kh©u chÕ biÕn vµ khai th¸c nguån hµng nh»m n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. 2. Hoµn thiÖn c«ng t¸c t¹o nguån hµng xuÊt khÈu. C«ng t¸c t¹o nguån cã vai trß rÊt quan träng trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Nguån hµng tèt ®¸p øng kÞp thêi vµ chÝnh x¸c nhu cÇu thÞ tr­êng, gióp thùc hiÖn ®óng thêi h¹n hîp ®ång víi chÊt l­îng cao sÏ lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®em l¹i thµnh c«ng trong th­¬ng vô vµ n©ng cao uy tÝn cña C«ng ty. §Ó cã nguån hµng tèt, C«ng ty cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô: më réng c¸c h×nh thøc t¹o nguån, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ thùc hiÖn tèt kh©u b¶o qu¶n dù tr÷. 2.1. Më réng h×nh thøc t¹o nguån. C¸c h×nh thøc t¹o nguån hiÖn nay ë C«ng ty cßn nhiÒu h¹n chÕ. H×nh thøc chñ yÕu C«ng ty sö dông lµ mua tõ c¸c ®Çu mèi kh¸c nhau ë c¸c ®Þa ph­¬ng hoÆc thu mua tËp trung qua c¸c trung gian. H×nh thøc nµy cã ­u ®iÓm lµ nhanh gän, kh«ng ph¶i ®Çu t­ trong thêi gian dµi, C«ng ty l¹i cã thÓ nhanh chãng chuyÓn ®æi mÆt hµng kinh doanh. Tuy nhiªn, nh­îc ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ kh«ng chñ ®éng ®­îc chÊt l­îng, chi phÝ… C«ng ty cÇn ph¶i ®a d¹ng h¬n n÷a c¸c h×nh thøc thu mua, cô thÓ: - Tæ chøc tèt m¹ng l­íi thu mau hµng n«ng s¶n, gi¶m bít h×nh thøc thu mua qua trung gian võa lµm t¨ng gi¸, võa khã kiÓm so¸t vÒ chÊt l­îng. - T¨ng ®Çu mèi thu mua ë ngay t¹i vïng nguyªn liÖu hoÆc trùc tiÕp ®Æt hµng t¹i c¸c c¬ së chÕ biÕn n«ng s¶n ®Ó chñ ®éng h¬n vÒ chÊt l­îng, gi¶m chi phÝ, chñ ®éng vÒ thêi gian nhËp hµng. - Më réng ph¹m vi thu mua nguyªn liÖu, thiÕt lËp thªm c¸c ®¹i lý thu mua ë miÒn Trung vµ miÒn nam. - X©y dùng thªm c¸c xÝ nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n ®Ó t¨ng chÊt l­îng, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. Bªn c¹nh ®ã, C«ng ty còng cã thÓ sö dông c¸c h×nh thøc liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c®¬n vÞ s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn. 2.2. §Èy m¹nh chÕ biÕn, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. ChÊt l­îng s¶n phÈm lµ yÕu tè c¹nh tranh quan träng trong kinh doanh xuÊt khÈu. ChÊt l­îng n«ng s¶n p¬hô thuéc rÊt nhiÒu vµo kh¶ n¨ng chÕ biÕn hay nãi ®óng h¬n lµ c«ng nghÖ chÕ biÕn. Trong nh÷ng n¨m tr­íc, C«ng ty th­êng ph¶i mua hµng n«ng s¶n d¹ng nguyªn liÖu råi thuª chÕ biÕn, viÖc nµy n¶y sinh nh÷ng vÊn ®Ò sau: - ChÊt l­îng hµng ho¸ kh«ng ®Òu, kh«ng æn ®Þnh. §©y lµ ®iÒu rÊt dÔ x¶y ra khi thuª nhiÒu ®¬n vÞ chÕ biÕn mµ mçi ®¬n vÞ l¹i cã c«ng nghÖ chÕ biÕn kh¸c nhau. §iÒu nµy g©y bÊt lîi, dÔ lµm mÊt uy tÝn cña C«ng ty víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi. - Chi phÝ chÕ biÕn cao lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm t¨ng lîi nhuËn gi¶m. MÆt kh¸c nÕu t¨ng gi¸ b¸n s¶n phÈm, C«ng ty sÏ mÊt kh¸ch hµng. ChÝnh v× vËy, viÖc x©y dùng thªm c¸c c¬ së chÕ biÕn lµ rÊt cÇn thiÕt. HiÖn nay C«ng ty ®· cã mét sè xÝ nghiÖp chÕ biÕn ho¹t ®éng rÊt hiÖu qu¶ nh­ xÝ nghiÖp quÕ, xÝ nghiÖp chÕ biÕn h¹t ®iÒu… cµng cho thÊy h­íng ®i trªn lµ ®óng ®¾n. §ång thêi víi viÖc ®Èy m¹nh chÕ biÕn, c«ng t¸c gi¸m ®Þnh chÊt l­îng ®èi víi nguån hµng xuÊt khÈu cÇn ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm ngÆt bëi ®ã lµ c«ng viÖc quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l­îng hµng ho¸. 2.3. Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c dù tr÷ vµ b¶o qu¶n hµng ho¸. §Ó cã hµng ho¸ tèt phôc vô cho xuÊt khÈu th× kh«ng thÓ kh«ng thùc hiÖn tèt c«ng t¸c dù tr÷ vµ b¶o qu¶n hµng ho¸. Sau khi ®­a hµng ho¸ vÒ ®Õn kho tr¹m, c¸c tæ kho ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c c«ng t¸c ph©n lo¹i, bao gãi, xÕp hµng ho¸ vµo kho vµ hµng lo¹t c¸c nghiÖp vô dù tr÷ vµ b¶o qu¶n kh¸c ®Ó gi÷ g×n chÊt l­îng, sè l­îng hµng ho¸ vµ lu«n s½n sµng xuÊt hµng mét c¸ch nhanh chãng thuËn tiÖn. Trong dù tr÷ b¶o qu¶n hµng ho¸ c¸c yªu cÇu kü thuËt cña kho chøa hµng rÊt quan träng, nhÊt lµ ®èi víi hµng n«ng s¶n rÊt dÔ bÞ Èm mèc môc… HiÖn nay ë C«ng ty cã mét sè kho kh«ng ®ñ yªu cÇu cho viÖc dù tr÷ hµng n«ng s¶n: m¸i dét, nÒn Èm, hÖ thèng tho¸t khÝ kh«ng ®¹t yªu cÇu do ®ã C«ng ty cÇn cã kÕ ho¹ch n©ng cÊp nh÷ng kho hµng nµy b»ng c¸ch söa l¹i m¸i, thay ®æi, l¾p ®Æt míi hÖ thèng m¸y ®iÒu hoµ nhiÖt ®é, m¸y hót Èm. Bªn c¹nh ®ã Bªn c¹nh ®ã, C«ng ty nªn yªu cÇu c¸c nhan viªn cña kho ph¶i th­êng xuyªn kiÓm tra hµng ho¸, kiÓm tra c¸c ®iÒu kiÖn vÒ nhiÖt ®é, ®é Èm phï hîp víi ®Æc tÝnh b¶o qu¶n cña tõng lo¹i hµng ho¸. 3. C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao c¹nh tranh. Trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu n«ng s¶n, vÊn ®Ò c¹nh tranh lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. VÊn ®Ò ®Æt ra hiÖn nay lµ C«ng ty cÇn sö dông nh÷ng biÖn ph¸p nµo ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh hµng ho¸ cña m×nh vµ gi¶m rñi ro trong kinh doanh. Nh­ ®· nãØ trªn, gi¸ c¶ vµ chÊt l­îng hµng ho¸ lµ c«ng cô chÝnh ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ cña C«ng ty. Tuy nhiªn bªn c¹nh c¸c nh©n tè trªn viÖc ®a d¹ng ho¸ ph­¬ng thøc kinh doanh còng lµ biÖn ph¸p rÊt quan träng kh¸c ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n cña C«ng ty. §a d¹ng ho¸ h×nh thøc kinh doanh bao gåm: ®a d¹ng ho¸ h¬n n÷a c¸c h×nh thøc xuÊt khÈu, ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu vµ ®a ph­¬ng ho¸ mèi quan hÖ kinh doanh. Víi t×nh h×nh hiÖn nay C«ng ty nªn chó träng vµo viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng. Bªn c¹nh c¸c mÆt hµng n«ng s¶n truyÒn thèng nh­ g¹o l¹c, cao xu, h¹t tiªu… C«ng ty cã thÓ xóc tiÕn xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng kh¸c nh­ chÌ, ng«, võng, m©y, cãi, t¬ t»m… lµ c¸c mÆt hµng n«ng s¶n kh¸ phæ biÕn vµ cã chÊt l­îng t­¬ng ®èi cao. 4. Hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc. 4.1. H¹ch to¸n nghiÖp vô riªng ®èi víi hµng n«ng s¶n. §èi víi mét doanh nghiÖp lín nh­ C«ng ty XNK Tæng hîp I viÖc tæ chøc h¹ch to¸n ®éc lËp c¸c nhãm hµng cã gi¸ trÞ lín lµ rÊt cÇn thiÕt. ViÖc h¹ch to¸n ®éc lËp gióp cho C«ng ty n¾m râ h¬n t×nh h×nh kinh doanh cña tõng nhãm hµng vµ cã thÓ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p øng phã víi tõng nhãm hµng kh¸c nhau ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. §èi víi nhãm hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu hiÖn nay, c«ng t¸c nghiÖp vô xuÊt khÈu ®­îc giao cho 4 phßng kh¸c nhau ®ã lµ phßng nghiÖp vô 1,5, 6, 7. Trong ®ã phßng 5 vµ 7 lµ phßng nghiÖp vô tæng hîp do ®ã viÖc h¹ch to¸n n«ng s¶n sÏ chung cho mét sè mÆt hµng kh¸c. §iÒu nµy sÏ g©y khã kh¨n h¬n trong viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh hµng n«ng s¶n. C«ng ty cã thÓ kÕt hîp bé phËn phô tr¸ch ho¹t ®éng xuÊt khÈu n«ng s¶n ë phßng 5 vµ 7 thµnh mét phßng nghiÖp vô chuyªn xuÊt khÈu n«ng s¶n nh­ phßng 1 vµ phßng 6. C«ng ty nªn lËp sæ riªng theo dâi t×nh h×nh xuÊt khÈu n«ng s¶n ë c¸cphßng nghiÖp vô vµ tæng hîp l¹i ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh xuÊt khÈu n«ng s¶n chÝnh x¸c h¬n. 4.2. Thµnh lËp phßng Marketing. HiÖn nay mäi c«ng t¸c liªn quan ®Õn thÞ tr­êng cña C«ng ty ®Òu do c¸c phßng nghiÖp vô cña C«ng ty ®¶m nhËn. Do vËy viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng còng nh­ c¸ch thøc tiÕpcËn thÞ tr­êng cßn nhiÒu h¹n chÕ. §Ó cã sù thèng nhÊt h¬n trong viÖc nghiªn cøu vµ ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch vÒ thÞ tr­êng, C«ng ty cÇn cho ra ®êi mét phßng marketing víi chøc n¨ng chuyªn biÖt. Chøc n¨ng cña phßng marketing: + ChØ ra c¸c nhu cÇu vµ xu h­íng, c¸ch thøc tho¶ m·n nhu cÇu cñathÞ tr­êng. + Ph©n ®o¹n vµ lùa chän thÞ tr­êng. + §Ò xuÊt c¸c chÝnh s¸ch vÒthÞ tr­êgn, gi¸ c¶, chÊt l­îng s¶n phÈm, ph©n phèi,… ®Ó x©m nhËp vµ khai th¸c thÞ tr­êng. + Phèi hîp víi c¸c phßng nghiÖp vô ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. + Thu nhËn vµ ph©n tÝch c¸c th«ng tin ph¶n håi tõ b¹n hµng, ®èi t¸c kinh doanh. Phßng marketing Marketing nhËp khÈu Marketing xuÊt khÈu ThÞ tr­êng ngoµi n­íc Nguån hµng trong n­íc ThÞ tr­êng ngoµi n­íc Nhu cÇu trong n­íc Tæ chøc phßng marketing. 4.3. N©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cho CBCNV §©y lµ mét trong nh÷ng nguån lùc c¬ b¶n cña mçi quèc gia. Víi C«ng ty XNK Tæng hîp I, mét trong nh÷ng nhiÖm vô hµng ®Çu lµ ph¶i x©y dùng ®­îc 1 ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, cã kinh nghiÖm vÒ ngo¹i ng÷ nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn m«i tr­êng kinh doanh quèc tÕ hiÖn nay ®Çy biÕn ®éng, th«ng tin thay ®æi tõng giê. Mçi mét c¸n bé kinh doanh ph¶i n¨ng ®éng s¸ng t¹o, th­êng xuyªn ®­îc båi d­ìng vÒ tr×nh ®é ®Ó cã thÓ dù b¸o ®­îc nh÷ng biÕn ®éng thÞ tr­êng, n¾m b¾t th«ng tin vµ kÞp thêi cã nh÷ng c¸ch øng phã linh ho¹t tr­íc nh÷ng biÕn ®éng ®ã. C¸c biÖn ph¸p mµ C«ng ty cã thÓ thùc hiÖn ®­îc: - §µo t¹o chuyªn m«n cho ®éi ngò c¸n bé míi vµo nghÒ, gióp hä n©ng cao ®­îc tr×nh ®é nghiÖp vô xuÊt khÈu. - Th­ìng xuyªn göi c¸n bé, c¸c nhµ doanh nghiÖp trÎ cã n¨ng lùc ®i häc tËp nghiªn cøu ë c¸c líp ®µo t¹o c¸n bé kinh doanh trong vµ ngoµi n­íc. - §µo t¹o ®éi ngò kü thuËt viªn cã ®ñ n¨ng lùc kiÓm tra, gi¸m ®Þnh hµng ho¸, ®¶m b¶o chÊt l­îng theo ®óng yªu cÇu tiªu chuÈn quèc tÕ. 5. X©y dùng chiÕn l­îc thÝch hîp cho xuÊt khÈu n«ng s¶n trong thêi gian tíi. ChiÕn l­îc kinh doanh xuÊt khÈu ®­îc hiÓu nh­ lµ mét hÖ thèng c¸c môc tiªu gi¶i ph¸p nh»m thùc hiÖn c¸cmôc tiªu cña nhµ xuÊt khÈu. ChiÕn l­îc ®­îc x©y dùng trªn c¬ së ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c mèi quan hÖ gi÷a hai nh©n tè doanh nghiÖp vµ thÞ tr­êng. VÒ phÝa doanh nghiÖp, ng­êi xuÊt khÈu sÏ ph¶i tr¶ lêi ®­îc c¸c c©u hái: Chóng ta ®ang ë ®©u? chóng ta muèn g×? vµ chóng ta cã thÓ lµm g×. VÒ phÝa thÞ tr­êng, doanh nghiÖp cÇn tr¶ lêi c¸c c©u hái: §©u lµ thÞ tr­êng hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp? §©u sÏ lµ thÞ tr­êng cña doanh nghiÖp? C¸c thÞ tr­êng nµy sÏ biÕn ®æi nh­ thÕ nµo? Nh­ vËy mét chiÕn l­îc kinh doanh phï hîp sÏ ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp n¾m b¾t ®­îc nh÷ng c¬ héi vµ h¹ chÕ tèi ®a nh÷ng rñi ro trong kinh doanh. 5.1. C¸c môc tiªu cña C«ng ty. ViÖc x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp bao giê còng rÊt khã kh¨n bëi v× c¸c môc tiªu chøa ®ùng nhiÒu m©u thuÉn. Ch¼ng h¹n sù m©u thuÉn gi÷a môc tiªu lîi nhuËn vµ môc tiªu më réng thÞ tr­êng còng nh­ viÖc ®Çu t­ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. §èi víi C«ng ty XNK Tæng hîp I còng vËy, viÖc duy tr× møc lîi nhuËn qua c¸c n¨m bÞ ®¸nh ®æi b»ng sù bá lì c¸c c¬ héi ®Çu t­ vµo lÜnh vùc chÕ biÕn hµng n«ng s¶n hay môc tiªu thÞ phÇn. Do vËy trong nh÷ng n¨m tíi viÖc thay ®æi c¸ch nh×n vÒ môc tiªu chiÕn l­îc lµ rÊt quan träng ®èi víi l·nh ®¹o C«ng ty. Trong nh÷ng n¨m tíi C«ng ty cÇn tËp trung vµo nh÷ng môc tiªu cèt lâi sau: - N©ng cao thÞ phÇn cña C«ng ty trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. - N©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm nhê t¨ng c­êng ®Çu t­ vµo lÜnh vùc chÕ biÕn. 5.2. Nh÷ng gi¶i ph¸p chiÕn l­îc cô thÓ. Tr­íc hÕt ®èi víi viÖc n©ng cao thÞ phÇn hµng n«ng s¶n, C«ng ty cÇn chñ ®éng më réng mèi quan hÖ kinh doanh. ViÖc nghiªn cøu t×m kiÕm thÞ tr­êng míi còng lµ mét h­íng ®i quan träng. §èi víi hµng n«ng s¶n, c¸c thÞ tr­êng EU, Mü cã kh¶ n¨ng tiªu thô rÊt lín, viÖc t¨ng c­êng chi phÝ cho c«ng t¸c Marketing ®Ó t×m c¸c ®èi t¸c xuÊt khÈu trùc tiÕp trªn thÞ tr­êng nµy sÏ ®em l¹i lîi Ých l©u dµi. Bªn c¹nh ®ã, C«ng ty còng cÇn cã c¸c biÖn ph¸p th©m nhËp c¸c thÞ tr­êng kh¸c nh­: më réng danh môc hµng xuÊt khÈu, ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc kinh doanh, c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ gi¸ c¶ thanh to¸n… Thø hai, ®Ó ®Çu t­ vµo lÜnh vùc chÕ biÕn nh»m n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, C«ng ty cÇn nç lùc h¬n n÷a trong viÖc huy ®éng vèn, ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi, c¸c nhµ m¸y trong n­íc. VÒ l©u dµi c¹nh tranh chÊt l­îng sÏ lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù th¾ng b¹i trong kinh doanh xuÊt khÈu. Do vËy cho dï ph¶i hy sinh mét phÇn lîi nhuËn ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu chÊt l­îng còng lµ ®iÒu thÝch ®¸ng. 6. N©ng cao nghiÖp vô ký kÕt hîp ®ång. Trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu n«ng s¶n, thËn träng trong viÖc lùa chän ®èi t¸c ®Ó ký kÕt hîp ®ång lµ rÊt cÇn thiÕt. §· cã rÊt nhiÒu bµi häc x­¬ng m¸u do ®¸nh gi¸ kh«ng x¸c ®¸ng vÒ ®èi t¸c dÉn ®Õn thÊt b¹i trong ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång. Trong mét sè tr­êng hîp kh¸c, viÖc ký kÕt nh÷ng th­¬ng vô thÊt th­êng mµ ®èi t¸c chØ mua hµng lÇn ®Çu víi gi¸ cao sau ®ã l¹i Ðp gi¸ hoÆc th«i kh«ng mua n÷a… sÏ lµm x¸o trén kÕ ho¹ch kinh doanh cña C«ng ty, g©y nhiÒu thiÖt h¹i. Do vËy ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång, C«ng ty cÇn ph¶i chó ý: - T×m hiÓu kü c¸c ®èi t¸c nhËp khÈu: T×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ®èi t¸c; kh¶ n¨ng thanh to¸n ng¾n h¹n vµ dµi h¹n, uy tÝn cña ®èi t¸c, ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu cña hä… - T×m hiÓu mong muèn cña ®èi t¸c: ý ®Þnh mua ng¾n h¹n hay l©u dµi, kh¶ n¨ng lÊn l­ít hay nh­îng bé cña hä trong th­¬ng vô nµy. - ChuÈn bÞ tèt cho ®µm ph¸n ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång. Trong ®µm ph¸n ph¶i lùa chän nh÷ng ng­êi cã kinh nghiÖm, am hiÓu s©u s¾c vÒ nghiÖp vô, vÒ t×nh h×nh thÞ tr­êng ®Ó giµnh kÕt qu¶ ®µm ph¸n cã lîi cho C«ng ty. - C«ng ty ph¶i thùc hiÖn mäi nghÜa vô hîp ®ång ®· ký. ViÖc tæ chøc thùc hiÖn tèt hîp ®ång sÏ mang l¹i uy tÝn cho C«ng ty, lµm tiÒn ®Ò cho nh÷ng th­¬ng vô sau, do vËy cÇn hÕt søc chó träng c«ng t¸c nµy. IV. Mét sè kiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc. Thùc tÕ nh÷ng n¨m qua cho thÊy ho¹t ®éng xuÊt khÈu n«ng s¶n cã nh÷ng ®ãng gãp to lín cho xuÊt khÈu ViÖt Nam nãi riªng vµ kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung. V× vËy viÖc tiÕp tôc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu n«ng s¶n ë ViÖt Nam sÏ lµ h­íng ®i ®óng ®¾n trong nh÷ng n¨m tíi. §Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu n«ng s¶n th× vai trß cña Nhµ n­íc rÊt quan träng. Víi mong muèn gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu n«ng s¶n ë C«ng ty XNK Tæng hîp I nãi riªng vµ ViÖt Nam nãi chung, em xin ®­îc m¹nh d¹n ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ ®èi víi Nhµ n­íc. 1. Quy ho¹ch c¸c vïng s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn n«ng s¶n. §Ó cã thÓ n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng hµng n«ng s¶n,viÖc quy ho¹ch c¸c vïng s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn nslµ rÊt cµn thiÕt.Quy ho¹ch vïng s¶n xuÊt cho phÐp ta cã thÓ ¸p dông c¸c kü thuËt®èi víi c©y trång mét c¸ch hîplý, ®ång bé. H¬n n÷a, nhê cã quy ho¹ch, ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt n«ng s¶n sÏ ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. Còng c¨n cø vµo quy ho¹ch, Nhµ n­íc cã thÓ kÕ ho¹ch ho¸ ®­îc c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu n«ng s¶n. Nhµ n­íc còng cÇn x©y dùng c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn ë trong hay gÇn vïng s¶n xuÊt n«ng s¶n. C¸c nhµ m¸y chÕ biÕn nµy cã nhiÖm vô ký kÕt hùop ®ång thu mua n«ng s¶n ®èi víi c¸c hé n«ng d©n, víi cam kÕt vÒ sè l­îng, chÊt l­îng, thêi gian nh»m ®Þnh h­íng cho ng­êi n«ng d©n s¶n xuÊt. Víi viÖc quy ho¹ch vïng s¶n xuÊt, chÕ biÕn n«ng s¶n, c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, thu mua, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n chÕ biÕn... ®­îc diÔn ra mét c¸ch tËp trung, ®ång bé tõ ®ã lµm gi¶m chi phÝ, gi¶m gi¸ thµnh hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu lµm t¨ng lîi nhuËn, t¨ng søc c¹nh tranh cña hµng n«ng s¶n ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. 2. Trî gióp c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu n«ng s¶n. 2.1. Hç trî c¸c doanh nghiÖp trong viÖc t×m kiÕm thÞ tr­êng. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu n«ng s¶n ë ViÖt Nam ®Òu gÆp khã kh¨n trong viÖc t×m kiÕm thÞ tr­êng. Nguyªn nh©n chñ yÕu cña t×nh tr¹ng nµy lµ kh«ng ®ñ kinh phÝ cho ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng mét c¸ch tho¶ ®¸ng. H¬n n÷a thÞ tr­êng n«ng s¶n thÕ giíi biÕn ®éng rÊt thÊt th­êng vµ mang tÝnh thêi vô nªn ®ßi hái vÒ th«ng tin thÞ tr­êng ph¶i rÊt nhanh vµ chÝnh x¸c, trong khi viÖc tiÕp nhËn c¸c th«ng tin nµy ë c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÉn cßn rÊt chËm. Do vËy, trong thêi gian tíi Nhµ n­íc còng nh­ c¸c Bé cã liªn quan ph¶i ®Æc biÖt chó ý ®Õn c«ng t¸c nghiªn cøu, kh¶o s¸t thÞ tr­êng ®Ó kÞp thêi n¾m b¾t nhu cÇu hµng n«ng s¶n trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, th«ng tin vÒ gi¸ c¶ kÞp thêi cho c¸c doanh nghiÖp ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ Ðp gi¸, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp cã c¬ héi th¨m dß t×m kiÕm thÞ tr­êng. Ph©n ®o¹n thÞ tr­êng theo khu vùc cho mét sè ®Çu mèi xuÊt khÈu n«ng s¶n lín. BiÖn ph¸p nµy t¹o ®iÒu kiÖn chuyªn s©u vÒ thÞ tr­êng cho c¸c doanh nghiÖp, ®ång thêi tr¸nh sù c¹nh tranh cña chÝnh c¸c doanh nghiÖp trong n­íc lµm thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých quèc gia. Nhµ n­íc còng nªn thµnh lËp c¸c trung t©m xóc tiÕn th­¬ng m¹i ë c¸c vïng ®Ó cung cÊp c¸c th«ng tin kinh tÕ phôc vô cho ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng cho c¸c C«ng ty. 2.2. Hç trî vÒ vèn cho c¸c doanh nghiÖp. T¹o ®iÒu kiÖn vÒ vèn cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu n«ng s¶n: N«ng s¶n lµ mÆt hµng mµ viÖc s¶n xuÊt, thu mua mang tÝnh thêi vô ®Ëm nÐt víi chu kú s¶n xuÊt t­¬ng ®èi dµi, trong khi ®ã ho¹t ®éng s¶n xuÊt l¹i diÔn ra suèt n¨m vµ ®­îc gi¸ cao ë c¸c kú gi¸p vô. V× vËy ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã l­îng vèn ®ñ lín, ®ñ søc thu mua trong vô thu ho¹ch vµ dù tr÷ xuÊt khÈu cho c¶ n¨m. MÆt kh¸c, t¹i c¸c Ng©n hµng cßn diÔn ra t×nh tr¹ng ø ®äng vèn nh­ng c¸c doanh nghiÖp rÊt khã tiÕp cËn ®­îc víi nguån vèn nµy v× khã ®¸p øng ®­îc nh÷ng ®ßi hái kh¾t khe vÒ tµi s¶n thÕ chÊp, thñ tôc vay vèn… Thêi gian tíi Nhµ n­íc cÇn ph¶i ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ng©n hµng cho c¸c doanh nghiÖp vay vèn thu mua n«ng s¶n. Nhµ n­íc nªn bá qua quy ®Þnh h¹n chÕ møc tÝn dông ®èi víi ng©n hµng th­¬ng m¹i nh»m khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. Trong tr­êng hîp gi¸ hµng n«ng s¶n trªn thÞ tr­êng thÕ giíi cã xu h­íng thÊp hay gi¸ trÞ thu mua n«ng s¶n trong n­íc t¨ng g©y thua lç cho c¸c c¬ së chÕ biÕn kinh doanh n«ng s¶n xuÊt khÈu th× nhµ n­íc nªn xem xÐt b»ng quü b×nh æn gi¸ c¶ ®Ó gi¶m ®i mét phÇn l·i suÊt tÝn dông. VÒ phÝa Ng©n hµng, Nhµ n­íc còng cÇn xem xÐt l¹i c¸c quy ®Þnh vÒ tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó nã gi÷ ®óng vai trß lµ t¹o ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o an toµn cho vay chø kh«ng ph¶i lµ c¨n cø gi÷a ng©n hµng vµ C«ng ty. 3. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu theo h­íng ®¬n gi¶n h¬n, th«ng tho¸ng h¬n phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ xuÊt nhËp khÈu vµ c¸c hµng rµo th­¬ng m¹i lµ mét trong nh÷ng ¶nh h­ëng lín ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng xuÊt khÈu n«ng s¶n xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ dÞch vô nãi chung ë n­íc ta hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ quy ®Þnh xuÊt khÈu ph¶i ®­îc ®æi míi vµ hoµn thiÖn. Cô thÓ lµ: - HÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p lý, ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé, nhÊt qu¸n trong viÖc khuyÕn khÝch tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ®Ó t¹o nguån hµng æn ®Þnh, l©u dµi cho c¸c C«ng ty liªn doanh xuÊt nhËp khÈu, tr¸nh t×nh tr¹ng “trèng ®¸nh xu«i, kÌn thæi ng­îc” mét mÆt hµng nµo ®ã nh­ng l¹i kh«ng khuyÕn khÝch s¶n xuÊt mÆt hµng nµo ®ã. ViÖc khuyÕn khÝch xuÊt khÈu trùc tiÕp vµ khuyÕn khÝch ®Çu t­ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ë n­íc ta hiÖn nay chØ míi nh×n ®Õn c¸c C«ng ty s¶n xuÊt trùc tiÕp hµng xuÊt khÈu vµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Trong thùc tÕ cßn v« sè c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµm nhiÖm vô cung øng nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo hoÆc b¸n thµnh phÈm kh«ng ®­îc h­ëng ­u ®·i. V× thÕ Nhµ n­íc cÇn xem xÐt vµ cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy. - Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt khÈu: Trªn thùc tÕ c«ng t¸c qu¶n lý xuÊt khÈu cña Nhµ n­íc cßn mét sè bÊt cËp víi diÔn biÕn cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu nhiÒu khi cßn kh«ng Ýt thiÕu sãt vµ nh­îc ®iÓm cÇn kh¾c phôc vµ gi¶i quyÕt. VÒ l©u dµi c¸c quy ®Þnh vÒ xuÊt nhËp khÈu hiÖn hµnh ph¶i ®­îc bæ sung söa ®æi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ph¸t triÓn. - ThiÕt lËp chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i thuËn lîi cho ng­êi xuÊt khÈu: Tû gi¸ hèi ®o¸i thay ®æi th× ¶nh h­ëng lín tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ ho¹t ®éng nhËp khÈu. NÕu ®ång néi tÖ mÊt gi¸ so víi ngo¹i tÖ th× hµng xuÊt khÈu trë nªn rÎ, dÔ x©m nhËp vµo thÞ tr­êng n­íc ngoµi tõ ®ã dÉn tíi xuÊt khÈu t¨ng cßn nhËp khÈu gi¶m. Ng­îc l¹i, nÕu ®ång néi tÖ cã søc c¹nh tranh cao h¬n so víi hµng néi ®Þa tõ ®ã dÉn tíi nhËp khÈu t¨ng vµ xuÊt khÈu gi¶m. Do ®ã Nhµ n­íc cÇn ph¶i linh ho¹t ®iÒu chØnh nh»m khuyÕn khÝch xuÊt khÈu vµ t¨ng nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. KÕt luËn ViÖt Nam ®ang nç lùc trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®Ó b¾t kÞp xu thÕ ph¸t triÓn kinh tÕ cña toµn cÇu. Gãp tiÕng nãi quyÕt ®Þnh lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu, mét nguån cung cÊp ngo¹i tÖ chÝnh ®Ó trang tr¶i cho c¸c nhu cÇu nhËp khÈu cña nÒn kinh tÕ, gãp phÇn c©n ®èi, duy tr× vµ t¸i më réng s¶n xuÊt trong n­íc, tranh thñ nh÷ng tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ thÕ giíi, ®¸p øng nhu cÇu kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi n­íc nhµ. C«ng ty XNK Tæng hîp I lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc thamgia vµo lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ cña n­íc ta. HiÖn nay, C«ng ty ®· t¹o lËp ®­îc mét vÞ trÝ t­¬ng ®èi v÷ng vµng trªn thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ thÕ giíi. §Æc biÖt lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu n«ng s¶n cña ViÖt Nam nãi chung. Trªn c¬ së ®Þnh h­íng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, C«ng ty còng coi n«ng s¶n lµ mÆt hµng xuÊt khÈu chiÕn l­îc trong nh÷ng n¨m tíi vµ tÝch cùc t×m kiÕm nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu mÆt hµng nµy. NhËn thøc ®­îc ®iÒu ®ã, céng víi sù quan t©m,lßng mong muèn ®­îc ®ãng gãp ý kiÕn vµo sù nghiÖp chung cña C«ng ty, cña ®Êt n­íc, t«i m¹nh d¹n ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh­ ®· tr×nh bµy. Nh÷ng kiÕn nghÞ nµy chØ mang tÝnh chÊt ®Þnh h­íng khoa häc do cßn thiÕu kinh nghiÖm thùc tiÔn, bëi vËy t«i rÊt mong sÏ nhËn ®­îc nh÷ng gãp ý, bæ sung tõ phÝa thÇy c« gi¸o vµ c¸n bé trong C«ng ty. Tµi liÖu tham kh¶o 1. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¶ng bé toµn quèc lÇn thø IX, chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ kinh tÕ ViÖt Nam 2001 - 2010. NXB ChÝnh trÞ quèc gia (2001) 2. Bé th­¬ng m¹i, côc diÖn kinh tÕ thÕ giíi 2000 vµ dù b¸o th­¬ng m¹i 2001. NXB Th«ng tin th­¬ng m¹i (2000) 3. PGS.TS NguyÔn Duy Bét, Gi¸o tr×nh TMQT NXB Thèng Kª (1997) 4. PGS.TS NguyÔn Duy Bét, Gi¸o tr×nh marketing TMQT. Hµ Néi 1997. 5.C¸c b¸o: H¶i quan, thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam, DiÔn ®µn doanh nghiÖp. 6. T¹p chÝ th«ng tin th­¬ng m¹i c¸c sè tõ th¸ng 1/2001 – 12/2001. 7. C¸c b¸o c¸o tæng kÕt kÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty XNK Tæng hîp I tõ n¨m 1997 – 2001. Môc lôc Trang