Đề tài Tìm hiểu về vấn đề sử dụng hợp đồng mẫu trong đàm phán ký kết hợp đồng mua bán ngoại thương và thực tiễn tại Việt Nam

chÝnh phñ, cña chØ thÞ, mÖnh lÖnh hay quy chÕ, kh«ng s½n sµng vÒ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i bèc dì, ph¸ s¶n hoÆc kh¸nh kiÖt cña ng­êi s¶n xuÊt hoÆc cung cÊp hµng, hoÆc do nh÷ng nguyªn nh©n hoÆc hoµn c¶nh hÊt kú nµo kh¸c ngoµi sù kiÓm so¸t hîp lý cña ng­êi b¸n, ng­êi s¶n xuÊt hoÆc ng­êi cung cÊp hµng, th× ng­êi b¸n sÏ kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi mÊt m¸t, hoÆc h­ h¹i, hoÆc kh«ng thùc hiÖn, hoÆc chËm thùc hiÖn nh÷ng nghÜa vô cña m×nh, cã thÓ kÐo dµi thêi h¹n göi hµng hoÆc giao hµng, hoÆc chÊm døt v« ®iÒu kiÖn, mµ kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm g×, bé phËn ch­a ®­îc thùc hiÖn cña hîp ®ång nµy trong chõng mùc bÞ ¶nh h­ëng ho¨c bÞ c¶n trë nãi trªn ®©y”. (If the performance by Seller of its obligations hereunder is directly of indirectly affected or prevented by force majeure, including but not limited to Acts to God, flood, typhoon, earthquake, tidal wave, landslide, fire, plague, epidemic, quarantine restriction, perils of the sea, war declared or not or thread of the same, civil commotion, blockade, arrest of restrain of government, rules of people, requisition of vessel or aircraft, strike, lockout, sabotage or other labor dispute, explosion, accident or breakdown in whole or in part f machinery, plant, transportation or loading facility, governmental request, guidance, order or regulation, unavailability of transportation or loading facility, bankruptcy or insolvever beyond the reasonable control of Seller or manufacturer or supplier of the Goods, then Seller shall not be liable for loss or damage, or failure of or delay in performing its obligations under this Contract and may, at its option, extend he time of shipment or delivery of the Goods or terminate unconditionally and without liability the unfulfilled portion of this Contract to the extent so affected or prevented) Còng tËp ®oµn Êy trong hîp ®ång mÉu vÒ nhËp khÈu, l¹i chØ quy ®Þnh rÊt ng¾n gän nh­ sau: “NÕu trong khi bªn mua thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cña m×nh theo hîp ®ång nµy mµ l¹i, trùc tiÕp bÞ ¶nh h­ëng hoÆc bÞ c¶n trë hëi hiÖn t­îng bÊt kh¶ kh¸ng, hao gåm nh­ng kh«ng h¹n chÕ thiªn tai, ho¶ ho¹n, chiÕn tranh cã tuyªn bè hoÆc kh«ng tuyªn bè hoÆc bÞ ®e do¹ nghiªm träng bëi chiÕn tranh, d©n bÕn, ®×nh c«ng hoÆc tranh chÊp lao ®éng kh¸c, cã lÖnh hoÆc quy chÕ cÊm cña chÝnh phñ, hoÆc do c¸c nguyªn nh©n kh¸c ngoµi sù kiÓm so¸t hîp lý cña bªn Mua hoÆc cña kh¸ch hµng cña bªn mua , bªn mua sÏ kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi nh÷ng mÊt m¸t, hoÆc tæn thÊt , hoÆc viÖc kh«ng thùc hiÖn hoÆc viÖc chËm trÔ thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cña m×nh vµ, tuú theo sù xem xÐt cña m×nh, cã thÓ chÊm døt hîp ®ång nµy hoÆc mét bé phËn cña hîp ®ång nµy” (If the performance by Buyer of its obligations hereunder is directly affeted or prevented by force majeure, including but limited to Acts of God, fire, war or serious threat of the same, civil commotion, strike or other labor dispute, governmental order or regulaton or any other causes beyond the reasonable control of Buyer or Buyer’s customer(s), Buyer shall not be liable for loss or damage, or failure of or delay in performing its obligations hereunder and may, at its sole discreation, terminate this Contract or any portion thereof.) Trong nh÷ng hîp ®ång mÉu míi ®­îc so¹n th¶o gÇn d©y, ng­êi ta ®· ®­a ra mét ph¹m trï míi: Tr­êng hîp khã kh¨n (Hardship). §ã lµ nh÷ng hiÖn t­îng kh¸ch quan g©y trë ng¹i cho viÖc thùc hiÖn nghÜa vô hîp ®ång, nh­ng kh«ng ®Õn nçi “ kh«ng thÓ kh¾c phôc ®­îc”. Nghiªn cøu vÒ “c¸c hîp ®ång mua b¸n quèc tÕ”. TiÕn sÜ James R. Pinnells (PhÇn Lan) cho biÕt r»ng kh¸i niÖm vÒ “ tr­êng hîp trë ng¹i” míi ra ®êi gÇn ®©y vµ ®ang trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Cã lÏ chÝnh v× lý do ®ã, khi so¹n th¶o ®iÒu kho¶n tr­êng hîp trë ng¹i cña hîp ®ång mÉu, ng­êi b¸n th­êng nªu lªn mét danh môc rÊt réng nh÷ng tr­êng hîp ®­îc gäi lµ “trë ng¹i”. 3. ChÕ tµi (Sanction). Nghiªn cøu c¸c hîp ®ång mÉu, chóng ta th­êng gÆp c¸c chÕ tµi vÒ viÖc kh«ng thùc hiÖn hîp ®ång - ®ã lµ ph¹t, gi¶m gÝa vµ båi th­êng thiÖt hai. ChÕ tµi ph¹t ®­îc ghi ë c¸c hîp ®ång mÉu cña lôc ®Þa Ch©u ¢u lµ “ph¹t béi ­íc” ( Penalty) vµ, ë c¸c hîp ®ång cña Anh - Mü lµ “tiÒn båi th­êng ®Þnh tr­íc” (liquidated demages). Møc ph¹t ®­îc quy ®Þnh ë mçi hîp ®ång mét kh¸c tuú theo mÆt hµng, ng­êi so¹n th¶o hîp ®ång mÉu vµ t×nh h×nh thÞ tr­êng. ChÕ tµi gi¶m gi¸ hµng ®­îc ¸p dông trong tr­êng hîp ng­êi b¸n giao hµng cã phÈm ch©t kÐm h¬n phÈm chÊt qui ®Þnh trong hîp ®ång hoÆc giao hµng chËm chÔ ... møc % gi¶m gi¸ hµng ®­îc qui ®Þnh mçi lóc mét kh¸c. Hîp ®ång mÉu còng cã khi quy ®Þnh viÖc båi th­êng thiÖt h¹i nªó mét bªn thùc hiÖn kh«ng nghiªm chØnh nghÜa vô cña m×nh, g©y nªn thiÖt h¹i cho ®èi ph­¬ng, ch¼ng h¹n nh­ chËm hoÆc kh«ng giao hµng, chËm hoÆc kh«ng tr¶ tiÒn hµng… 4. Gi¶i quyÕt tranh chÊp (settlement of disputes) §èi víi nh÷ng tranh chÊp hoÆc bÊt ®ång ý kiÕn, c¸c hîp ®ång mÉu ®Ò ra nhiÒu c¸ch gi¶i quyÕt kh¸c nhau. Cã hîp ®ång mÉu quy ®Þnh viÖc hai bªn tr­íc hÕt ph¶i th­¬ng l­îng víi nhau, nÕu th­¬ng l­îng víi nhau kh«ng thµnh c«ng th× tranh chÊp míi ®­îc ®­a ra träng tµi hoÆc toµ ¸n, vÝ dô: “Mäi tranh chÊp vµ bÊt ®ång cã thÓ x¶y ra tõ hîp ®ång nµy hoÆc cã liªn quan ®Õn hîp ®ång nµy ph¶i ®­îc gi¶i quyÕt b»ng c¸ch h÷u nghÞ, nÕu cã thÓ. NÕu kh«ng thÓ gi¶i quyÕt b»ng c¸ch h÷u nghÞ, hai bªn sÏ ®­a ra träng tµi phßng th­¬ng m¹i quèc tÕ t¹i Paris”. (All disputes and differences which may arise out of the present contract or in connection with it shall be settled, if possible, in an amicable way. In the event that it is not possible to settle them in an amicable way, the parties shall refer the matter to Arbitration in the International Chamber of Commerce in Paris) Cã hîp ®ång mÉu l¹i quy ®Þnh viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng toµ ¸n, vÝ dô: “Mäi tranh chÊp vµ bÊt ®ång cã thÓ x¶y ra tõ hîp ®ång nµy hoÆc cã liªn quan ®Õn hîp ®ång nµy sÏ ph¶i ®­a ra vµ x¸c ®Þnh bëi Toµ ¸n Anh quèc vµ c¸c bªn ph¶i tu©n theo quyÒn tµi ph¸n ®éc nhÊt cña c¸c toµ ¸n Anh”. (Any dispute and difference between the parties arising under, out of, or in connection with the present contract shall be refered to and determined by the English courts and parties hereto submit themselves to the exclusive jurisdiction of the English courts) §a sè c¸c hîp ®ång mÉu lùa chän c¸ch gi¶i quyÕt b»ng träng tµi. Trong c¸ch gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng träng tµi, cã hîp ®ång mÉu (vÝ dô hîp ®ång mÉu cña liªn ®oµn ngò cèc vµ thùc phÈm GAFTA) quy ®Þnh träng tµi träng vô (ad –hoc arbitration ) theo thÓ thøc ®­îc quy ®Þnh s½n cña m×nh. NhiÒu hîp ®ång mÉu quy ®Þnh viÖc sö dông träng tµi quy chÕ (Institutional Arbitration) c¶ n­íc m×nh. VÝ dô: “Mäi bÊt ®ång hoÆc khiÕu n¹i x¶y ra tõ hoÆc cã liªn quan ®Õn hîp ®ång nµy, hoÆc mäi sù vi ph¹m hîp ®ång, sÏ ®­îc gi¶i quyÕt b»ng träng tµi theo quy t¾c Träng tµi Th­¬ng m¹i cña hiÖp héi träng tµi Mü vµ ph¸n quyÕt theo quýªt ®Þnh cña (c¸c) träng tµi viªn sÏ cã hiÖu lùc t¹i bÊt cø toµ ¸n nµo cã thÈm quyÒn xÐt xö vô ®ã” (Any controversy or claim arising out of or relating to ths contract, or the breach thereof, shall be settle by arbitratiion in accordance with the Commercial Arbitration Rules of the American Arbitration Association, and judgement upon the award rendered by the Arbitrator(s) may be entered in any Court having juridiction thereof.) Cã hîp ®ång mÉu l¹i dÉn chiÕu ®Õn quy t¾c träng tµi cña mét tæ chøc nµo ®ã. VÝ dô: “Mäi tranh chÊp, khiÕu n¹i x¶y ra tõ hoÆc cã liªn quan ®Õn hîp ®ång nµy, hoÆc sù vi ph¹m, sù chÊm døt hoÆc sù v« hiÖu cña hîp ®ång nµy, ph¶i ®­îc gi¶i quyÕt b»ng träng tµi, phï hîp víi quy t¾c träng tµi cña Uû ban Liªn hîp quèc vÒ luËt th­¬ng m¹i ®ang hiÖn hµnh”. (Any controversy of claim arising out of or relating to this contract, or the breach, termination or invalidity thereof, shall be setted by arbitratiion in accordance with the UNCITRAL Arbitration Rules at present in force) Tãm t¹i, hîp ®ång mÉu bao giê còng cã néi dung phong phó, toµn diÖn h¬n c¸c hîp ®ång so¶n th¶o tøc thêi. §iÒu nµy kh«ng nh÷ng xuÊt ph¸t tõ ®éng c¬ tr¸nh hiÓu lÇm, tr¸nh kh«ng thèng nhÊt gi¶i thÝch, tr¸nh nh÷ng tranh chÊp vµ kiÖn tông, mµ cßn xuÊt ph¸t tõ viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi vµ giµnh lîi thÕ trong bu«n b¸n. Néi dung cña c¸c hîp ®ång mÉu còng ®­îc quy ®Þnh kh¸c nhau, tuú theo ®Þa ph­¬ng ¸p dông hîp ®ång mÉu, tuú theo b¹n hµng mua b¸n th­êng xuyªn. Sù kh¸c nhau nµy sÏ ®­îc nghiªn cøu cô thÓ h¬n ë ch­¬ng sau. Mét sè hîp ®ång mÉu trong bu«n b¸n quèc tÕ 1. Hîp ®ång vÒ ngò cèc a. ViÖc x¸c ®Þnh phÈm chÊt vµ tr¹ng th¸i cña hµng ngò cèc Trong bu«n b¸n quèc tÕ, hµng ngò cèc lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau ®©y: - Khèi l­îng lín, - PhÈm chÊt ®­îc tiªu chuÈn ho¸ cao - Mçi l« hµng cã tÝnh ®ång ®Òu cao Ng­êi s¶n xuÊt kh¸ ph©n t¸n vµ th­êng kh«ng trùc tiÕp xuÊt nhËp khÈu. V× nh÷ng ®Æc ®iÓn nµy, cho nªn mÆc dï c¸ch gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò riªng lÎ cã phÇn kh¸c nhau, nh­ng tõ l©u trong bu«n b¸n quèc tÕ ®· cã nh÷ng tr×nh tù kü thuËt thèng nhÊt vÒ ký kÕt hîp ®ång. NhiÒu khi hîp ®ång mÉu ®­îc x©y dùng cho mét nhãm hµng vµ cã tªn gäi riªng. VÝ dô: c¸c hîp ®ång ngò cèc cña Ph¸p cã ®Çu ®Ò “ Grains et graines” (h¹t vµ gièng), cña Italy ®Òu cã ®Çu ®Ò “ cereany” (ngò cèc) vµ cña §øc cã ®Çu ®Ò “Getrede” (ngò cèc) c¸c mÉu hîp ®ång cña Anh kh«ng ghi ®Çu ®Ò NhiÒu hîp ®ång mÉu ®­îc x©y dùng cho tõng mÆt hµng nh­ lóa m¹ch, thãc g¹o, ®Ëu ®ç…. còng cã khi hîp ®ång ®­îc x©y dùng cho mét mÆt hµng nh­: kiÒu m¹ch, ®¹i m¹ch, ng«, g¹o… tuy nhiªn trong tÊt c¶ c¸c tr­êng hîp, hîp ®ång ®Òu ®Ó trèng phÇn tªn hµng ®Ó cho c¸c bªn ký kÕt ghi thªm tªn mÆt hµng cô thÓ. VÝ dô hä cã thÓ ghi “ng« vµng”, “ng« tr¾ng”, “g¹o h¹t trßn”, “g¹o h¹t dµi”… C¸ch x¸c ®Þnh phÈm chÊt th­êng ®­îc in s½n trong hîp ®ång víi hai ba ph­¬ng ¸n (Option) ®Ó c¸c bªn cã thÓ chän dïng mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p nh­: Theo mÉu hµng, theo hµm l­îng chÊt chñ yÕu, theo tiªu chuÈn phÈm cÊp, theo m« t¶ c¸c chØ tiªu chÊt l­îng … NÕu ®· sö dông mét ph­¬ng ph¸p th× xo¸ bá c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c Phæ biÕn trong c¸c hîp ®ång mÉu lµ sö dông chØ tiªu FAQ. ChØ tiªu nµy ®­îc mét tæ chøc chØ ®Þnh trong hîp ®ång tiÕn hµnh x¸c ®Þnh vµ c«ng bè. Muèn vËy, lóc bèc hµng, ng­êi b¸n ph¶i lÊy mÉu ®óng qui ®Þnh, niªm phong theo thñ tôc quy ®Þnh. Sau khi thõa nhËn lµ FAQ, mÉu cÇn ®­îc l­u ë mét tæ chøc hay mét ng­êi thø 3 do hai bªn qui ®Þnh trong hîp ®ång Hîp ®ång mÉu còng chØ ®Þnh tæ chøc kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm - hµng ho¸. Tuy nhiªn nÕu ng­êi b¸n m¹nh h¬n vÒ mÆt tµi chÝnh th× ng­êi nµy ®­a vµo hîp ®ång nh÷ng ®iÒu kho¶n quy ®Þnh r»ng giÊy chøng nhËn phÈm chÊt c¶ b¸n (hoÆc ng­êi s¶n xuÊt) cÊp sÏ coi lµ giÊy chøng nhËn cuèi cïng. Th«ng th­êng hîp ®ång quy ®Þnh ng­êi b¸n kh«ng chÞu tr¸ch nhiªm vÒ c¸c khuyÕt ®iÓm kÝn (inherent vice) cña hµng ho¸. HÇu hÕt c¸c hîp ®ång ngò cèc ®Òu quy ®Þnh r»ng hµng giao xuèng tµu ph¶i trong t×nh tr¹ng tèt ®Ñp (of good conditions), trong tr¹ng th¸i bao b× thÝch ®¸ng nh­: bao b× xuÊt khÈu, bao b× ®­êng biÓn v.v… b. §¬n vÞ tÝnh sè l­îng dung sai vµ c¸ch tÝnh gi¸ dung sai. Hai hÖ thèng ®o l­êng th­êng ®­îc dïng: c¸c hîp ®ång cña Anh dïng hÖ thèng Avoir Dupois, cßn hîp ®ång cña lôc ®Þa ch©u ¢u th× dïng mÐt hÖ (metric system). C¸c hîp ®ång th­êng dµnh cho c¸c ®­¬ng sù quyÒn tù do chän ®¬n vÞ träng l­îng. §¬n vÞ dïng nhiÒu nhÊt lµ tÊn: tÊn dÇu (long ton) vµ tÊn mÐt (metric ton). §¬n vÞ nhá h¬n ®­îc dïng lµ kilogam hay pound. Còng cã khi ng­êi ta sö dông ®¬n vÞ ®o lµ dung tÝch nh­ thïng (bushel), thïng lín (quarter). Ng­êi ta còng qui ­íc nh÷ng ®¬n vÞ mua b¸n ®èi víi lóa m¹ch lµ 480 pounds, ®èi víi ®¹i m¹ch lµ 448 pounds, ®èi víi ®iÒu m¹ch lµ 320 pounds. C¸c hîp ®ång §øc Hµ lan lÊy tÊn mÐt lµm ®¬n vÞ tÝnh sè l­îng. C¸c hîp ®ång Antwerp lÊy t¹ (100kg) lµm ®¬n vÞ. Trong khi ®ã hîp ®ång cña Liªn ®oµn Calcutta Grain Oilseed and Tice association tÝnh gi¸ theo ®¬n vÞ gäi lµ Bazar mound (®¬nvÞ nµy ë Calputta lµ 37.522kgs, cá ë Bombay lµ 12.7kgs) Møc dung sai th­êng thÊy lµ 5% trªn sè l­îng cña c¶ tÇu. Sè l­îng dung sai cã thÓ ®­îc tÝnh theo gi¸ trÞ cña hîp ®ång nÕu dung sai chØ n»m trong mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh. Th«ng th­êng dung sai lµ 2% so víi sè l­îng cña hîp ®ång th× tÝnh theo gi¸ hîp ®ång, nÕu qu¸ 2% (nh­ng vÉn trong giíi h¹n ± 5%) th× thÝnh theo gi¸ thÞ tr­êng. C¸c hîp ®ång cña London cã ®iÓm rÊt ®Æc biÖt lµ møc dung sai cho phÐp rÊtnhá. VÝ dô trong mÉu cña hîp ®ång nhËp khÈu CIF ngò cèc tõ Ên ®é, møc dung sai lµ 2%, cßn dung sai trong hîp ®ång nhËp khÈu ngò cèc tõ Mü vµ Canada lµ 5% tÝnh theo gi¸ hîp ®ång vµ 5% tÝnh theo gi¸ thÞ tr­êng. Nãi chung nhiÒu hîp ®ång kh«ng qui ®Þnh tr­íc c¸c biÖn ph¸p cÇn gi¶i quyÕt khi sèl­îng hµng thùc giao v­ît qu¸ møc dung sai. Mét v× hîp ®ång cña Antwerp quy ®Þnh r»ng “ng­êi mua h«ng buéc ph¶i nhËn sè l­îng hµng v­ît qu¸ 5% sè l­îng ghi trong hîp ®ång”. Tr¸i víi c¸ch gi¶i quyÕt trùc tiÕp hoÆc mÆc nhiªn cho phÐp, c¸c hîp ®ång §øc Hµ Lan vµ mét sè hîp ®ång cña Antwerp chØ cho ng­êi mua quyÒn lùa chän mét trong hai c¸ch thanh to¸n: Theo gi¸ hîp ®ång hoÆc theo gi¸ thÞ tr­êng t¹i c¶ng ®Õn vµo ngµy kÕt thóc viÖc dì hµng. Tho¹t nh×n ta cã thÓ t­ëng nh­ biÖn ph¸pnµy kh¾t khe víi ng­êi mua (ng­êi mua th­êng lµ nhµ kinh doanh ë c¸c n­íc ph¸t triÓn), nh­ thùc ra nã l¹i b¶o ®¶m quyÒn lîi cho ng­êi mua. NÕu ng­êi mua kh«ng cÇn tíi sè l­îng ®­îc giao v­ît th× ng­êi nµy sÏ b¸n ngay t¹i ®Þa ph­¬ng vµ tÝnh theo gi¸ thÞ tr­êng. Khi gi¸ thÞ tr­êng cao h¬n gi¸ hîp ®ång, ng­êi mua chØ thanh to¸n theo gi¸ hîp ®ång vµ ®­îc h­ëng phÇn chÖnh lÖch. NÕu gi¸ thÞ tr­êng thÊp h¬n gi¸ hîp ®ång , ng­êi mua sÏ tÝnh víi ng­êi b¸n theo gi¸ thÞ tr­êng, tøc lµ kh«ng bÞ lç vèn. c. T¨ng gi¸ vµ h¹ gi¸. Trong c¸c hîp ®ång mÉu vª ngò cèc th­êng ®Æt vÊn ®Ò t¨ng gi¸ vµ h¹ gi¸. Cã nh÷ng hîp ®ång ®Æt vÊn ®Ò nµy ra nh­ng kh«ng quy ®Þnh møc t¨ng vµ møc h¹ gi¸ lµ bao nhiªu. H¹ gi¸ th­êng xÈy ra khi phÈm chÊt sót kÐm so víi mÉu hµng, hoÆc so víi chØ tiªu FAQ, hoÆc khi tr¹ng th¸i cña hµng xÊu ®i so víi c¸c ®iÒu quy ®Þnh trong hîp ®ång ( vÝ dô khi hîp ®ång cã ®iÒu kho¶n liªn quan nh­ Rye terms). Trong nhiÒu hîp ®ång cña London l¹i cã ®iÒu kho¶n “göi hµng ë c¶ng ®i” (Shipment clause) quy ®Þnh nh­ sau: “nÕu ngò cèc ®Õn n¬i trong tr¹ng th¸i xÊu th× ph¶i l­u ý ®Õn phÈm chÊt khi hµng ®­îc bèc lªn tµu ë c¶ng ®i. HiÖn t­îng hµng tíi n¬i trong tr¹ng th¸i xÊu kh«ng nhÊt thiÕt cã nghÜa lµ hµng ®­îc göi ®i ®· xÊu” Khi x¶y ra vÊn ®Ò h¹ gi¸ mµ c¸c bªn kh«ng tù tho¶ thuËn ®­îc, hä cã thÓ nhê träng tµi quyÕt ®Þnh. Ngoµi ra, c¸c hîp ®ång cña London cßn nãi râ nh­ sau: “nÕu hµng ®· giao cã chªnh lÖch so víi tiªu chuÈn ë møc d­íi 0.5% th× kh«ng cã viÖc h¹ hoÆc t¨ng gi¸”. Mét sè hîp ®ång ngò cèc quy ®Þnh rÊt chi tiÕt vÒ h¹ gi¸ khi t¨ng møc % t¹p chÊt. VÝ dô hîp ®ång §øc Hµ lan vÒ ngò cèc quy ®Þnh møc h¹ gi¸ ®èi víi lóa m¹ch ®en nh­ sau: “ NÕu t¹p chÊt v­ît qu¸ nhiÒu % th× h¹ gi¸ 0,5% cho c¸c % thø nhÊt, thø hai, thø ba vµ h¹ gi¸ 1% cho c¸c tû lÖ % thø t­, thø n¨m, thø s¸u”. §a sè hîp ®ång cña London vµ §øc Hµ lan c«ng nhËn r»ng nÕu hao hôt d­íi 1% th× coi ®ã lµ hao hôt tù nhiªn, kh«ng cã vÊn ®Ò h¹ gi¸. d. Giao hµng vµ hËu qña cña viÖc chËm giao hµng. Hµng ngò cèc cã ®Æc ®iÓm lµ mau bÞ h­ háng, cho nªn ng­êi ký hîp ®ång th­êng quan t©m ®Õn nh÷ng quy ®Þnh vÒ thêi h¹n giao hµng vµ hiÖu qu¶ cña viÖc giao chËm hµng. Trong hÇu hÕt c¸c hîp ®ång London, §øc hoÆc Antwerp ®Òu cã ®iÒu kho¶n “cÊm ®o¸n” (prohibition clause) quy ®Þnh r»ng: “NÕu hîp ®ång kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc hoµn toµn hoÆc mét phÇn do cã lÖnh cÊm xuÊt khÈu, v× phong to¶ cÊm vËn hËu chiÕn tranh th× hîp ®ång – hoÆc bé phËn ch­a thùc hiÖn ®­îc cña hîp ®ång – sÏ ph¶i ®­îc huû bá” Trong tr­êng hîp gÆp ®×nh c«ng ë c¶ng bèc hÆc c¶ng dì, hîp ®ång th­êng cho ®­¬ng sù ®­îc ho·n giao hµng trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. Khi viÖc ®×nh c«ng kÐo dµi qu¸ thêi h¹n nµy (th­êng lµ 4 tuÇn ): Theo c¸c hîp ®ång mÉu cña §øc, hai bªn cã thÓ ho·n thªm mét thêi h¹n n÷a (cã thÓ lµ 3 tuÇn); cßn theo c¸c hîp ®ång mÉu cña Anh, hai bªn cã thÓ tho¶ thuËn huû hîp ®ång. C¸c hîp ®ång cña Paris kh«ng h¹n chÕ viÖc kÐo dµi thêi h¹n giao hµng víi ®iÒu kiÖn ng­êi b¸n ph¶i th«ng b¸o cho ng­êi mua vÒ viÖc gÆp tr­êng hîp bÊt kh¶ kh¸ng, trong vßng 48 tiÕng ®ång hå sau khi hÕt thêi h¹n giao hµng lÇn thø nhÊt. ViÖc ®ãng cöa eo biÓn n»m trªn ®­êng ®i gi÷a c¶ng bèc vµ c¶ng dì còng lµ mét c¨n cø ®Ó ho·n giao hµng tíi 14 ngµy theo hîp ®ång cña §øc Hµ Lan, 21 ngµy theo hîp ®ång cña Antwerp, 45 ngµy theo hîp ®ång cña Italia. Mét hîp ®ång London vÒ viÖc nhËp hµng tõ Ên ®é vµo Anh quy ®Þnh vÒ vÊn ®Ò nµy nh­ sau: “nÕu mét bªn kh«ng hoµn thµnh hîp ®ång th× bªn kia, sau khi th«ng b¸o b»ng th­ hoÆc ®iÖn, cã quyÒn tiÕp tôc hoÆc kh«ng tiÕp tôc hîp ®ång nh­ phÝ tæn vÒ viÖc nµy do ®­¬ng sù kh«ng hoµn thµnh nghÜa vô ph¶i chÞu (against the defaulter) NÕu ng­êi b¸n giao chËm, ng­êi mua cã quúªn ®ßi båi th­êng, møc båi th­êng thiÖt h¹i theo thùc tÕ do viÖc giao chËm g©y nªn. NÕu hai bªn kh«ng cã tho¶ thuËn vÒ viÖc båi th­êng, trÞ gi¸ båi th­êng sÏ do träng tµi quyÕt ®Þnh. Kh«ng cã mét ®iÒu kiÖn nµo cña hîp ®ång hay mét hµnh ®éng nµo cã liªn quan tíi hîp ®ång cã thÓ dïng lµm c¬ së ®Ó ng­êi mua ®ßi båi th­êng sè l·i bÞ bë lì trong mét hîp ®ång kh¸c mµ ng­êi mua ®· cÊu kÕt ý víi ng­êi ®ã, trõ khi träng tµi ra nghÞ quyÕt båi th­êng vÒ viÖc nµy”. Mét c«ng thøc kh¸c ®­îc ®­a ra trong hîp ®ång mua b¸n ngò cèc gi÷a Anh (London Corn Trade association) vµ NhËt b¶n. Trong ®ã, ng­êi ta quy ®Þnh r»ng: - NÕu ng­êi b¸n chËm giao hµng hoÆc chËm th«ng b¸o vÒ viÖc s½n sµng giao hµng, hîp ®ång sÏ bÞ huû bá b»ng c¸ch bªn mua ®ßi tiÒn l¹i (invoicing back) tÝnh cao h¬n gi¸ thÞ tr­êng 2%. Gi¸ nµy bao giê còng ®­îc tÊt c¶ c¸c bªn cã liªn quan c«ng nhËn vµ chÊp hµnh. - NÕu ng­êi mua chËm thùc hiÖn hîp ®ång (chËm chØ ®Þnh tµu, chËm ®iÒu tµu ®Õn nhËn hµng…) th× sau khi ®· b¸o cho ng­êi mua b»ng th­ hoÆc b»ng ®iÖn, ng­êi b¸n cã quyÒn b¸n hµng cho ng­êi kh¸c vµ ng­êi mua ph¶i chÞu phÝ tæn b¸n hµng vµ chªnh lÖch gÝa (nÕu cã)”. Râ rµng c«ng thøc nµy bÊt lîi cho ng­êi mua. Theo c¸c hîp ®ång §øc – Hµ lan, nÕu mét bªn chËm trÔ trong viÖc thùc hiÖn nghÜa vô, bªn kia cã quyÒn: - Tõ chèi hîp ®ång - B¸n hµng hoÆc mua hµng kh¸c trong vßng 3 ngµy t¹i thÞ tr­êng tù do hoÆc b¸n ®Êu gi¸, víi phÝ tæn do bªn g©y ra chËm trÔ ph¶i chÞu. - Yªu cÇu träng tµi ®Þnh gi¸ hµng vµ båi th­êng thiÖt h¹i v× chªnh lÖch gi¸. Tuy nhiªn, nÕu bªn bÞ vi ph¹m kh«ng th«ng b¸o ngay cho bªn vi ph¹m th× chØ ®­îc quyÒn nãi ë ®iÓm thø ba. Cßn nÕu ®· chän quyÒn thø hai (b¸n hoÆc mua hµng) th× trong vßng mét tuÇn vÉn cã thÓ thay ®æi ®Ó thùc hiÖn quyÒn thø ba (h­ëng chªnh lÖch gi¸). e. KiÓm tra hµng ho¸. TÊt c¶ c¸c hîp ®ång ngò cèc ®Òu quy ®Þnh viÖc kiÓm tra phÈm chÊt b»ng c¸ch chän mÉu vµ ph©n tÝch mÉu. C¸c hîp ®ång mÉu cña Anh th­êng quy ®Þnh viÖc chän mÉu t¹i c¶ng dì hµng, trong thêi gian dì hµng, hîp ®ång FOB b¸n ngò cèc cña Paris l¹i quy ®Þnh chän mÉu tr­íc khi bèc hµng. Cã lÏ ®©y lµ mét ngo¹i lÖ trong bu«n b¸n ngò cèc. Nh­ng ngo¹i lÖ nµy cã lîi cho ng­êi b¸n. Ph­¬ng ph¸p chän mÉu ph¶i b¶o ®¶m cho mÉu ®ã ®¹i diÖn ®­îc cho phÈm chÊt b×nh qu©n cña l« hµng. Nh­ng c¸ch chän mÉu còng cã thÓ ®em l¹i c¸i lîi cho ng­êi b¸n hoÆc ng­êi mua. Theo hîp ®ång xuÊt khÈu ngò cèc tõ Ên ®é ®i Anh, ng­êi mua cã quyÒn yªu cÇu lÊy mÉu khi dì hµng theo c¸ch sau ®©y: cø 5 bao th× lÊy mÉu ë 1 bao vµ sè bao mÉu nhiÒu nhÊt lµ 60 bao, kh«ng kÓ sè hµng ®Ó l¹i coi nh­ kh«ng b¸n. Ng­êi mua (ë Anh) sÏ chän mÉu cuèi cïng ë c¸c bao nµy. C¸c hîp ®ång §øc Hµ Lan l¹i chØ râ: NÕu hang giao b»ng Si-l« th× sÏ kh«ng chän mÉu ë trªn tµu. Ng­êi ta b¾t ®Çu lÊy mÉu tõ tÊn thø 7 vµ sau ®ã cø 5 tÊn lÊy mét mÉu. MÉu ®­îc ®Ó vµo trong bao nhá, cã dung tÝch Ýt nhÊt lµ 1 lÝt. Trªn bao ph¶i ghi râ tªn tµu, l« hµng ®· dì, ngµy dì hµng, tªn ng­êi giao hµng vµ tªn ng­êi nhËn hµng. Theo c¸c mÉu hîp ®ång cña Italia, c¸c mÉu dïng ®Ó kiÓm tra phÈm chÊt hµng ph¶i c©n ®­îc 2kg vµ tæng sè ph¶i ­íc l­îng 100kg. C¸c hîp ®ång cña Paris th­êng h¹n chÕ mÉu lµ 1kg. Chi phÝ kiÓm tra theo hîp ®ång cña London mua ngò cèc tõ Ên ®é, lµ do ng­êi b¸n chÞu. Nh­ng c¸c hîp ®ång kh¸c quy ®Þnh chia ®Òu chi phÝ kiÓm tra cho c¶ hai bªn. V× cã hîp ®ång l¹i quy ®Þnh “kh«ng ai chÞu thay cho ng­êi kh¸c”, nghÜa lµ nÕu kiÓm tra ë c¶ng ®i th× do ng­êi b¸n chÞu, nÕu kiÓm tra ë c¶ng ®Õn th× do ng­êi mua chÞu. f. Nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c. §a sè hîp ®ång ngò cèc lµ hîp ®ång CIF. VÒ c¬ b¶n, ®©y lµ hîp ®ång giao hµng ë c¶ng ®i (shipment contract). Do ®ã rñi ro vµ tæn thÊt vÒ hµng ho¸ di chuyÓn tõ ng­êi b¸n sang ng­êi mua tõ khi hµng qua h¼n lan can tµu ë c¶ng ®i. Tuy nhiªn kh«ng Ýt hîp ®ång mÉu nhËp khÈu ngò cèc tõ n­íc ®ang ph¸t triÓn vµo n­íc ph¸t triÓn l¹i cã nh÷ng quy ®Þnh bÊt lîi cho ng­êi b¸n. VÝ dô hä trót nh÷ng rñi ro ®­êng biÕn lªn ®Çu ng­êi b¸n, hä quy ®Þnh lÊy sè l­îng vµ/ hoÆc phÈm chÊt ë c¶ng dì hµng lµm c¨n cø ®Ó thanh to¸n. Nh­ vËy trong nh÷ng tr­êng hîp nµy, ®iÒu kiÖn CIF, FOB, CFR chØ cßn lµ ®iÒu kiÖn vÒ gi¸ c¶. Sau khi hµng ®­îc bèc lªn tµu, ng­êi b¸n ph¶i th«ng b¸o viÖc ®· giao hµng lªn tµu.Ng­êi ta coi th«ng b¸o nµy nh­ mét th«ng b¸o vÒ sù c¸ biÖt ho¸ hµng ho¸ (notice of appropriation). Thêi h¹n th«ng b¸o nµy ®­îc quy ®Þnh ë mçi hîp ®ång mét kh¸c. §a sè hîp ®ång ngò cèc quy ®Þnh viÖc thanh to¸n tiÒn hµng trªn c¬ së ng­êi b¸n xuÊt tr×nh chøng tõ (cash against documents). Nh­ng mét hîp ®ång cña London l¹i quy ®Þnh “tr¶ tiÒn khi giao hµng” (cash on delivery). Song, nÕu ng­êi b¸n tr¶ tiÒn hµng sím th× ®­îc h­ëng gi¶m gi¸ tr¶ sím” (cash discount). Theo hîp ®ång cña Italia, nÕu chËm tr¶ tiÒn hµng, ng­êi b¸n ph¶i tr¶ thªm tiÒn lîi tøc theo l·i suÊt cña ng©n hµng Italia céng (+) víi 2% tiÒn ph¹t vµ / hoÆc båi th­êng thiÖt h¹i do viÖc chËm tr¶ ®ã g©y nªn. Trong bu«n b¸n ngò cèc, hµng cã thÓ ®­îc chë b»ng tµu chî hoÆc tµu chuyÕn, tiÒn c­íc vµ chi phÝ bèc vµ/ hoÆc dì hµng lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ kh¸ lín. V× vËy, trong nhiÒu hîp ®ång ng­êi ta quy ®Þnh c¶ ®iÒu kiÖn thuª tµu (mín n­íc cÈu con tµu, cê ph­¬ng tiÖn, ph­¬ng tiÖn bèc dì cña nã), møc bèc/ dì, th­ëng ph¹t bèc / dì… Hîp ®ång b¸n ngò cèc c¶ng §an m¹ch quy ®Þnh r»ng tµu cña ng­êi mua ®­a ®Õn ph¶i cã mín n­íc thÝch hîp sao cho lu«n lu«n næi (always afloat). NÕu ng­êi mua thuª tµu qu¸ lín th× ng­êi mua ph¶i chÞu chi phÝ lâng hµng (lighterage) VÒ b¶o hiÓm, ®a sè hîp ®ång quy ®Þnh ph¶i b¶o hiÓm FPA (®iÒu kiÖn C) hoÆc WA (®iÒu kiÖn B). Hîp ®ång §øc Hµ Lan l¹i dµnh vÊn ®Ò nµy cho c¸c ®­¬ng sù tho¶ thuËn. 2. Hîp ®ång ngò cèc cña London. S¸ch b¸o kinh tÕ ®Òu nhÊt trÝ c«ng nhËn r»ng trong c¸c hîp ®ång mÉu vÒ ngò cèc, vÞ trÝ hµng ®Çu thuéc vÒ c¸c hîp ®ång cña London Corn Trade Association vµ cña GAFTA (Grain and Feed Trade Association) nguyªn nh©n lµ ë vai trß cæ truyÒn ë n­íc Anh, mét trong nh÷ng n­íc nhËp khÈu ngò cèc lín nhÊt thÕ giíi. Liªn ®oµn London Corn Trade Association ®· thµnh lËp víi h×nh thøc ph¸p lý hiÖn nay cña nã (h×nh thøc INCORPORATED) tõ n¨m 1986 nh÷ng hîp ®ång mµ nã c«ng bè ®· lµ mÉu mùc cho c¸c liªn ®oµn ngµnh kh¸c muèn khái bÞ lÖ thuéc vµo c¸c hîp ®ång cña Anh, hä dÇn dÇn tù x©y dùng lÊy nh÷ng hîp ®ång nhËp khÈu riªng cña hä. Dï sao, hiÖn nay c¸c hîp ®ång cña Anh vÉn cßn gi÷ vai trß quan träng trong vµ ngoµi thÞ tr­êng n­íc Anh, kh«ng nh÷ng ë c¸c hîp ®ång cã h·ng Anh tham gia mµ c¶ ë c¸c hîp ®ång kh¸c n÷a. tuy nhiªn nguyªn nh©n lµ v× c¸c héi viªn cña London Corn Trade Association kh«ng nh÷ng lµ c¸c h·ng Anh, mµ lµ c¶ hµng lo¹t c¸c h·ng ngò cèc cña Ph¸p, BØ, Hµ lan, §øc, ý, B¾c ¢u. ë n­íc Anh thùc tÕ c¸c hîp ®ång nµy ®· lÊn ¸t c¸c hîp ®ång cña Liverpool vµ Briston vÉn ®­îc dïng tõ tr­íc cho tíi chiÕn tranh thÕ giíi thø II. Tiªu chuÈn chÝnh ®Ó xÕp lo¹i c¸c hîp ®ång cña London lµ n¬i xuÊt xø hµng ho¸. ChØ cã mét ngo¹i lÖ lµ hîp ®ång FOB giµnh cho mua b¸n hµng bÊt kú xuÊt sø tõ ®©u. C¸c hîp ®ång giµnh cho nh÷ng hµng ho¸ xuÊt sø tõ mét n­íc nhÊt ®Þnh ®­îc xÕp theo nh÷ng tiªu chuÈn kh¸c nhau. §«i khi chóng ®­îc ph©n chia theo c¸c lo¹i h¹ng, ®ång thêi ph¹m vi cña c¸c nhãm hµng còng kh¸c nhau; ë mçi tr­êng hîp, nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Ó dïng mÉu l¹i lµ n¬i hµng ®Õn (®Õn Anh hay Lôc ®Þa) cã lóc tiªu chuÈn l¹i lµ c¸c trë hµng (tÇu chuyÕn hay tÇu chî) hoÆc c«ng thøc tr¹ng th¸i bÒ ngoµi ®­îc øng dông (Tel Quel hay Rye Terms), ë tr­êng hîp kh¸c (lóa m¹ch Oxtraylia giao chuyÕn lÎ, ch­a biÕt giao tíi ®©u), lý do lËp ra hai mÉu hîp ®ång mÉu míi lµ v× ¸p dông nh÷ng c¸ch tr¶ tiÒn ®Æc biÖt. Tiªu chuÈn chñ yÕu ®Ó chän mÉu hîp ®ång ®­îc in ë ®Çu ®Ò cña b¶n mÉu. NÕu hîp ®ång kh«ng cho trë hµng b»ng thuyÒn buåm th× ë ®Çu ®Ò còng ghi râ (Steamer or power vessel). Tõ nh÷ng ®iÒu nãi trªn ta cã thÓ kÕt luËn r»ng c¸c hîp ®ång cña London ®· ®­îc nghiªn cøu rÊt s©u vµ mçi mÉu xÐt ®ñ c¸c vÊn ®Ò cã thÓ x¶y ra v× ®Æc ®iÓm c¬ cÊu cña nã. TÊt nhiªn, chóng ®­îc x©y dùng theo c¸c quy ph¹m luËt cña Anh. T×nh tr¹ng nµy cã thÓ lµm cho viÖc dïng mÉu cña London khã kh¨n mçi khi luËt cña Anh kh«ng ®­îc ¸p dông, hoÆc v× ë mÉu hîp ®ång kh«ng ghi n¬i giao kÕt vµ n¬i thùc hiÖn hîp ®ång, kh«ng ghi ®Þa chØ cña c¸c ®­¬ng sù, n¬i cã c¸c ®èi t­îng mua b¸n hoÆc v× c¸c ®­¬ng sù tho¶ thuËn theo luËt cña mét n­íc kh¸c. VÒ vÊn ®Ò nµy cÇn l­u ý ®Õn c«ng thøc hÕt søc tØ mØ vÒ ®Þa chØ ph¸p lý cña c¸c ®­¬ng sù mµ ë tÊt c¶ c¸c ph­¬ng ph¸p mÉu ®Òu nh¾c tíi víi mét h×nh thøc gièng nhau. Tuy thÓ lÖ cña ®iÒu kho¶n nµy vÒ mÆt ph¸p lý ®· cã nhiÒu ®iÒu ®¸ng nghi ngê, nã cßn lµm cho ®Þa vÞ ph¸p lý cña c¸c ®­¬ng sù phøc t¹p h¬n. H¬n n÷a, nÕu b¸c bá ®iÒu kho¶n nµy th× còng kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò, bëi v× nã lµ c¬ së logic cho nhiÒu ®iÒu kho¶n kh¸c x©y dùng theo luËt n­íc Anh. L¹i cÇn ph¶i chó ý r»ng tÊt c¶ c¸c mÉu cña London ®Òu in s½n chó thÝch. London lµ n¬i ®­îc coi lµ trô së giao dÞch, cßn mét sè mÉu, mÆc dï cã c«ng thøc ®Çy ®ñ vÒ n¬i ë cña c¸c ®­¬ng sù, nh­ng hîp ®ång l¹i ghi thªm c©u “tró qu¸n ph¸p lý ë London” . C¸c hîp ®ång London x©y dùng chñ yÕu vÒ lîi Ých cña ng­êi nhËp khÈu vµ cã nhiÒu ®iÒu kho¶n chÌn Ðp ng­êi b¸n. Nh÷ng hîp ®ång t­¬ng ®èi cã lîi h¬n cho ng­êi xuÊt khÈu lµ nh÷ng hîp ®ång vÒ hµng tõ Cana®a vµ Hoa kú. CÇn ®Æc biÖt chó ý ph©n biÖt hîp ®ång vÒ ngò cèc cña Baltic lµ mÉu cã thÓ ®­a ra trong tr­êng hîp xuÊt khÈu ngò cèc tõ Balan. Hîp ®ång nµy bÊt lîi cho ng­êi xuÊt khÈu, quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm lín vÒ viÖc tr¹ng th¸i bÒ ngoµi bÞ xÊu ®i trong thêi gian vËn t¶i (Rye terms) Nh­ng kh«ng nh­ nh÷ng hîp ®ång kh¸c theo ®iÒu kiÖn Rye terms, hîp ®ång nµy kh«ng cã ®iÒu kho¶n “ng­êi b¸n chÞu mäi tæn thÊt” nh­ng tõ ®iÓm nµy, cã thÓ nãi r»ng ng­êi b¸n kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tr¹ng th¸i bÒ ngoµi bÞ xÊu v× rñi ro hµng h¶i. Ngoµi ra, cßn cã nh÷ng chi tiÕt sau ®©y cÇn chó ý. PhÈm chÊt hµng cã thÓ do c¸c bªn ®­¬ng sù quy ®Þnh theo tiªu chuÈn FAQ hay theo mÉu. Nh­ng dï cã quy ®Þnh nh­ vËy, ng­êi b¸n vÉn ph¶i ®¶m b¶o träng l­îng tÝnh b»ng pound Anh cña mét butxen. Kh«ng ®­îc chë hµng b»ng buåm. PhÇn dung sai 2% so víi l­îng quy ®Þnh tÝnh theo gi¸ hîp ®ång, 3% sau (8% nÕu hµng trë c¶ chuyÕn tÇu) th× theo gi¸ CIF thÞ tr­êng , c¨n cø vµo sè l­îng ngµy ký vËn ®¬n. NÕu c¸c ®­¬ng sù kh«ng cã tho¶ thuËn vÒ gi¸ th× sÏ do träng tµi quyÕt ®Þnh. Dung sai sè l­îng trong vËn ®¬n th× tÝnh theo gi¸ trÞ hîp ®ång. Ng­êi mua cã quyÒn chän c¶ng nhËn hµng vµ ph¶i sö dông quyÒn nµy trong ngµy ký vËn ®¬n. Ng­êi b¸n ph¶i nh¾c nhë ng­êi mua biÕt ngµy nµo ng­êi mua ph¶i chØ thÞ vÒ viÖc nµy. C­íc vËn t¶i ph¶i tr¶ khi dì hµng, trõ kho¶n tiÒn øng tr­íc cho tÇu t¹i c¶ng bèc hµng hay øng theo hîp ®ång thuª tÇu (Charter party). C¸c ®iÒu kiÖn tr¶ tiÒn t­¬ng ®èi cã lîi cho ng­êi xuÊt khÈu: tr¶ tiÒn mÆt t¹i London trong 3 ngµy sau khi nhËn ®­îc ho¸ ®¬n, tr¶ tiÒn ®æi lÊy chøng tõ giao hµng vµ/ hay b¶n sao hîp ®ång thuª tÇu, trõ kho¶n tiÒn h¹ gi¸ v× thêi gian kh«ng sö dông trong 60 ngµy kÓ tõ ngµy ký vËn ®¬n, h¹ gi¸ theo tû lÖ 5% mét n¨m hoÆc theo møc l·i ng©n hµng nÕu l·i nµy cao h¬n. Hµng b¶o hiÓm theo gi¸ tèi thiÓu lµ gi¸ trÞ ho¸ ®¬n thªm 3%, kho¶n trÞ gi¸ b¶o hiÓm trªn 3% chØ båi th­êng cho ng­êi b¸n khi nµo hµng mÊt toµn bé. Néi dung b¶o hiÓm lµ FPA céng thªm rñi ro chiÕn tranh, ®×nh c«ng, rñi ro vÒ chuyªn trë b»ng xµ lan. Ng­êi mua tr¶ phÇn phÝ b¶o hiÓm chiÕn tranh v­ît 0,5% . Cã thÓ thay ®¬n b¶o hiÓm (Policy) b»ng mét giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm (Certificate) Ng­êi mua kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm c¸c kho¶n tiÒn mµ tÇu ®ßi t¹i c¶ng giì hµng. C¸c ®­¬ng sù sÏ tho¶ thuËn vÒ ®¬n vÞ sè l­îng dïng ®Ó tÝnh gi¸ hµng. Kho¶n h¹ gi¸ khi c©n b»ng c©n tù ®éng lµ 0,1%. Ph¶i th«ng b¸o vÒ viÖc c¸ thÓ ho¸ l« hµng trong vßng 48 ngµy hay 72 tiÕng sau khi ký vËn ®¬n. Ng­êi b¸n thø nhÊt ph¶i göi b¶n ho¸ ®¬n t¹m thêi trong vßng 3 ngµy sau ngµy b¸n hµng. Ng­êi mua ph¶i b¸o cho ng­êi b¸n lµ m×nh s½n sµng tiÕp nhËn chøng tõ tr­íc 11h30 s¸ng ngµy tr¶ tiÒn (tr­íc 16h00 ngµy h«m tr­íc nÕu ngµy tr¶ tiÒn lµ ngµy thø 7) C¸c ®iÒu kho¶n cña viÖc thùc hiÖn chËm trÔ kh«ng cã g× lµ chÌn Ðp ng­êi b¸n. MÉu hµng ®­îc chän ph¶i ®­îc göi ®i kiÓm nghiÖm trong vßng 21 ngµy sau khi dì hµng xong, cßn nÕu träng tµi yªu cÇu ph¶i cã mÉu th× ph¶i göi ®i kiÓm nghiÖm trong vßng 14 ngµy sau khi träng tµi yªu cÇu, phÝ tæn vÒ kiÓm tra chia ®Òu cho 2 bªn. NÕu hµng b¸n theo mÉu, khiÕu n¹i vÒ phÈm chÊt vµ tr¹ng th¸i bªn ngoµi ph¶i lµm trong vßng 28 ngµy sau khi dì hµng xong, cßn nÕu b¸n theo tiªu chuÈn FAQ th× sau khi c«ng bè tiªu chuÈn hay th«ng b¸o r»ng sÏ kh«ng x¸c lËp tiªu chuÈn. KhiÕu n¹i vÒ sè l­îng trong vßng 6 tuÇn sau khi dì hµng xong. Tõ nh÷ng ®iÓm ®· nãi ta thÊy r»ng hîp ®ång nµy kh«ng ®Õn nçi bÊt lîi nh­ nh÷ng hîp ®ång kh¸c cña London nh­ng nã còng kh«ng cho ng­êi b¸n nh÷ng ­u quyÒn ®Æc biÖt. ®iÒu bÊt lîi nhÊt cho ng­êi b¸n lµ ®iÒu kiÖn Rye terms vµ ®iÒu kiÖn ph¶i h¹ gi¸ nÕu kh«ng ®­îc ®Òn bï trong gi¸ hµng cña hîp ®ång. Ngoµi nh÷ng b¶n mÉu hîp ®ång, London Corn Trade Association cßn c«ng bè nhiÒu th«ng b¸o kh¸c. Tuy nhiªn cÇn l­u ý r»ng ngay ë trong cïng mét c©u, cã c¶ nh÷ng ®iÓm cã lîi cho ng­êi b¸n vµ cã c¶ nh÷ng ®iÓm cã lîi cho ng­êi mua. Mçi mÉu ®­îc dïng tuú theo “môc ®Ých chung” vña hîp ®ång trong tõng hoµn c¶nh riªng. VÝ dô cã nh÷ng hîp ®ång CIF “Hîp ®ång CIF víi ®iÒu kiÖn lµ hµng tíi n¬i an toµn”, Hîp ®ång “t¸i xuÊt”, ®«i khi cßn thªm ®iÒu kho¶n “ hµng tíi n¬i an toµn” “hîp ®ång cã thêi h¹n vµ c¶ hîp ®ång giao hµng t¹i n¬i ®Õn. Mét sè c¸c b¶n th«ng b¸o nµy lµ phÇn g¾n liÒn víi tÊt c¶ hoÆc mét sè hîp ®ång. VÝ dô: b¶n c«ng bè vÒ ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm cô thÓ hoÆc c¸c ®iÒu kho¶n b¶o hiÓm cña nh÷ng hîp ®ång cã dÉn chiÕu nã. B¶ng nµy lu«n lu«n ®­îc dæi míi vµ bæ sung cã tÝnh chÊt mét t­ liÖu ®¸ng chó ý ®Ó nghiªn cøu vÊn ®Ò b¶o hiÓm hµng h¶i trong bu«n b¸n ngò cèc. Ngoµi thÓ lÖ vÒ tû lÖ t¹p chÊt ®­îc phÐp vµ thÓ lÖ x¸c ®Þnh träng l­îng, c¸c hîp ®ång cßn bao gåm c¶ nh÷ng tiªu chuÈn h¹ gi¸ nãi ë ch­¬ng tr­íc. NÕu ký hîp ®ång theo mÉu cña London mµ kh«ng biÕt tíi c¸c tiªu chuÈn nµy th× kh«ng thÓ thanh to¸n t¹m thêi ®­îc ®óng. VÒ vÊn ®Ò nµy, mét t¸c gi¶ am hiÓu t×nh h×nh, cã nhËn xÐt nh­ sau: “ý ®å cña ®­¬ng sù ®­a vµo hîp ®ång nh÷ng ®iÒu kiÖn cã lîi cho m×nh cã thÓ dÉn tíi t×nh tr¹ng bªn ®èi ph­¬ng ký vµo hîp ®ång mµ kh«ng biÕt tíi c¸c ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt cña nã hay nh÷ng khã kh¨n trong viÖc söa ®æi mét phÇn c¸c ®iÒu kiÖn nµy, còng nh­ t×nh tr¹ng nhÑ d¹ vµ tÝn nhiÖm mï qu¸ng khi dïng nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ c¸c liªn ®oµn lín lËp ra vµ c«ng bè ë mét n¬i nµo ®ã . T×nh tr¹ng nhÑ d¹ vµ tÝn nhiÖm mï qu¸ng nµy lµm cho ta hiÓu t¹i sao ng­êi ta hay dïng lo¹i “mÉu hîp ®ång rót ng¾n” trªn thÞ tr­êng, dÉn chiÕu ®Õn mét hîp ®ång mÉu chÝnh mµ ®«i khi ng­êi ta kh«ng biÕt tíi ®Çy ®ñ. Ch­¬ng III: viÖc sö dông hîp ®ång mÉu t¹i viÖt nam 1. C¸c doanh nghiªp ViÖt Nam víi viÖc so¹n th¶o hîp ®ång mÉu. Qua nghiªn cøu kh¸i qu¸t vÒ néi dung vµ h×nh thøc cña hîp ®ång mÉu, cho ta thÊy viÖc sö dông hîp ®ång mÉu lµ hÕt søc quan träng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. N¾m ®­îc nh÷ng ­u viÖt nµy cña hîp ®ång mÉu, c¸c tËp ®oµn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu trªn thÕ giíi ®· sö dông kh¸ phæ biÕn ®Ó t¹o nªn nh÷ng lîi thÕ h¬n h¼n so víi ®èi ph­¬ng trªn thÞ tr­êng. ë ViÖt Nam, ngµnh ngo¹i th­¬ng vÉn cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ so víi c¸c n­íc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhê cã chÝnh s¸ch ®æi míi ®èi víi ngµnh ngo¹i th­¬ng nãi riªng vµ ngµnh kinh tÕ nãi chung ®· cho ta thÊy nh÷ng dÊu hiÖu ph¸t triÓn rÊt ®¸ng mõng. Víi sù tham gia rÊt tÝch cùc cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng thÕ giíi. §iÒu nµy thÓ hiÖn qua kim ng¹ch ngo¹i th­¬ng cña n­íc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nh­ sau: 201 Tæng trÞ gÝa xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu 1990-2000 Foreign trade turnover 1990-2000 Tæng sè Chia ra - Of which (triÖu Rup - ®« la Mü) XuÊt khÈu - Export NhËp khÈu - Import Trong ®ã TriÖu ®« la Mü TriÖu rup - ®« la Mü Trong ®ã TriÖu ®« la Mü (Mill. R-USD) Mill. R.USD Of which Mill. R-USD Of which Mill. USD Mill. USD 1990 5156,4 2404 1352,2 2752,4 1372,5 1991 4425,2 2087,1 2009,8 2338,1 2049 1992 5121,4 2580,7 2552,4 2540,7 2540,3 1993 6909,2 298,2 2952 3924 3924 1994 9880,1 4054,3 4054,3 5825,8 825,8 1995 13604,3 5448,9 5448,9 8155,4 8155,4 1996 18399,5 7255,9 7255,9 11143,6 11143,6 1997 20777,3 9185 9185 11592,3 11592,3 1998 20859,9 9360,3 9360,3 11499,6 11499,6 1999 23162 11540 11540 11622 11622 S¬ bé - Prel. 2000 29508 14308 14308 15200 15200 ChØ sè ph¸t triÓn (n¨m tr­íc = 100)-% Index (Previous year = 100)-% 1990 114,3 123,5 118,8 107,3 156,1 1991 85,8 86,8 148,6 84,9 149,3 1992 115,7 123,7 127 108,7 124 1993 134,9 115,7 115,7 154,4 154,5 1994 143 135,8 137,3 148,5 148,5 1995 137,7 134,4 134,4 140 140 1996 135,2 133,2 133,2 136,6 136,6 1997 112,9 126,6 126,6 104 104 1998 100,4 101,9 101,9 99,2 99,2 1999 111 123,3 123,3 101,1 101,1 S¬ bé - Prel. 2000 127,4 124 124 130,8 130,8  NÕu nh­ tr­íc kia sè doanh nghiÖp trùc tiÕp tham gia xuÊt nhËp khÈu chØ ë con sè vµi ngh×n, th× nay, ®Æc biÖt lµ tõ n¨m 1997 khi LuËt th­¬ng m¹i ®· ®­îc Quèc héi th«ng qua t¹i kho¸ IX kú häp thø 11 ngµy 10 th¸ng 05 n¨m 1997. Con sè nµy ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Theo sè liÖu thèng kª cña viÖn chiÕn l­îc th× ®Õn cuèi n¨m 2001 doanh nghiÖp tham gia xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp ®· lªn ®Õn h¬n 21.000,. Vµ ®Æc biÖt hai n¨m trë l¹i ®©y c¸c doanh nghiÖp (cã ®ñ t­ c¸ch ph¸p nh©n) muèn xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp kh«ng ph¶i xin giÊy phÐp cña Bé th­¬ng m¹i víi nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¾t khe nh­ tr­íc n÷a, mµ hä chØ cÇn ®¨ng ký víi Côc H¶i Quan vµ ®­a m· sè thuÕ cña m×nh lµ cã thÓ trùc tiÕp xuÊt khÈu hµng ho¸ (hµng ho¸ trong danh môc ®­îc phÐp xuÊt nhËp khÈu theo qui ®Þnh). Tuy nhiªn víi tr×nh ®é nghiÖp vô cßn h¹n chÕ c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam ch­a tranh thñ ®­îc hÕt nh÷ng lîi thÕ cña hîp ®ång mÉu. Qua t×m hiÓu mét sè hîp ®ång mÉu ë mét sè doanh nghiÖp cho ta thÊy møc ®é sö dông hîp ®ång mÉu cña c¸c doanh nghiÖp nµy cã thÓ chia ra thµnh 7 lo¹i nh­ sau: C¸c doanh nghiÖp ®· cã nh÷ng lo¹i hîp ®ång mÉu ®­îc so¹n th¶o s½n, do ®ã rÊt chñ ®éng trong viÖc ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång. Nh÷ng doanh nghiÖp nµy lµ nh÷ng C«ng ty, Tæng c«ng ty tr­íc ®©y thuéc Bé ngo¹i th­¬ng (nay lµ Bé th­¬ng m¹i). Hä cã kinh nghiÖm vµ kü thuËt so¹n th¶o hîp ®ång vµ giao dÞch ®èi ngo¹i. Mét sè doanh nghiÖp ®· cã nh÷ng hîp ®ång ®­îc so¹n th¶o tõ kh¸ l©u, kh«ng ®Þnh kú xem xÐt vµ söa ch÷a l¹i, ngµy nay vÉn cßn sö dông. Do ®ã trong hîp ®ång cã nhiÒu ®iÒu l¹c hËu. VÝ dô, trong hîp ®ång vÉn cßn dÉn chiÕu ®Õn INCOTERMS1953, ®Õn UCP ban hµnh n¨m 1974. Cã nh÷ng doanh nghiÖp chØ dïng mét lo¹i hîp ®ång mÉu cho c¶ nghiÖp vô xuÊt khÈu lÉn nghiÖp vô nhËp khÈu. Nh­ vËy, nÕu trong hîp ®ång xuÊt khÈu cã ®iÒu kho¶n nµo ®ã lîi Ých cho ng­êi b¸n th× ®iÒu kho¶n ®ã tÊt nhiªn sÏ bÊt lîi cho ng­êi mua. Mét sè doanh nghiÖp ®· cã hai lo¹i hîp ®ång mÉu (mét dïng cho xuÊt khÈu, mét dïng cho nhËp khÈu ), nh­ng mçi hîp ®ång l¹i ¸p dông cho mäi mÆt hµng, mäi kh¸ch khµng cña doanh nghiÖp. V× v©þ, hîp ®ång mÉu cã néi dung chung chung, kh«ng s¸t sao víi ®iÒu kiÖn vµ hoµn c¶nh giao dÞch. Kh¸ nhiÒu hîp ®ång mÉu l¹i ®­îc x©y dùng cho nhiÒu ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng, v× trong ®ã ë ®iÒu kho¶n gi¸ c¶ th­êng ghi c©u “gi¸ trªn ®©y ®­îc hiÓu lµ gi¸ FOB/CFR/CIF”. Nh­ vËy, ®Õn khi ký kÕt ng­êi ta chØ cÇn xo¸ hai ®iÒu kiÖn kh«ng cÇn vµ gi÷ l¹i ®iÒu kiÖn sö dông. C¸ch lµm nµy còng ®em l¹i nhiÒu ®iÒu bÊt lîi v× nhiÒu ®iÒu kho¶n kh«ng s¸t hîp víi sù giao dÞch. VÝ dô, theo hîp ®ång xuÊt khÈu FOB, ng­êi b¸n kh«ng cã nghÜa vô thuª tµu trë hµng, nh­ng trong hîp ®ång l¹i chãi buéc ng­êi b¸n vµo nh÷ng viÖc kh«ng ®¸ng cã. Mét sè kh«ng Ýt c«ng ty cña chóng ta ch­a cã hîp ®ång mÉu riªng cña m×nh. V× vËy khi ký kÕt hîp ®ång, hä sö dông ngay hîp ®ång mÉu cña kh¸ch hµng. Nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn (xem phÇn I). hîp ®ång mÉu lµ c«ng cô phôc vô ®¾c lùc cho bªn ®­¬ng sù th¶o ra nã. Do ®ã, sö dông hîp ®ång mÉu cña ®èi ph­¬ng, doanh nghiÖp cña ta, tÊt nhiªn, ë vµo thÕ bÊt lîi. Mét sè kh«ng Ýt c«ng ty cña chóng ta kh«ng cã hîp ®ång ®­îc so¹n th¶o s½n. Mçi khi ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång, hai bªn (bªn mua vµ bªn b¸n) míi so¹n th¶o hîp ®ång. Do ®ã, hîp ®ång rÊt s¬ sµi, nhiÒu ®iÒu kho¶n bÊt lîi, nhiÒu néi dung rÊt cÇn thiÕt mµ l¹i kh«ng ®­îc quy ®Þnh. V× thÕ, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång gi÷a c¸c bªn ®­¬ng sù th­êng diÔn ra tranh chÊp, kiÖn tông vµ, trong nhiÒu tr­êng hîp, bÊt lîi nghiªng vÒ phÝa doanh nghiÖp ViÖt Nam. Ba tr­êng hîp sau cïng (5,6,7) th­êng r¬i vµo c¸c c«ng ty míi b¾t ®Çu ch­a l©u c¸c ho¹t ®éng trùc tiÕp xuÊt nhËp khÈu, qui m« c«ng ty kh«ng lín vµ kh«ng cã ®éi ngò c¸n bé ®­îc ®µo taä mét c¸ch hÖ thèng vÒ nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu. 2. Yªu cÇu cña viÖc thèng nhÊt so¹n th¶o hîp ®ång mÉu. 2.1 Ng«n ng÷ trong hîp ®ång ph¶i chÝnh x¸c, cô thÓ, ®¬n nghÜa. 2.1.1- Nguyªn t¾c sö dông ng«n ng÷ ph¶i chÝnh x¸c: Tøc lµ ý nghÜa cña tõ sö dông trong hîp ®ång ph¶i thÓ hiÖn ®óng ý chÝ cña c¸c bªn ký kÕt, ®iÒu nµy ®ßi hái ng­êi so¹n th¶o hîp ®ång ph¶i cã vèn tõ vùng vÒ nghiÖp vô phong phó, s©u s¾c míi cã thÓ x©y dùng ®­îc b¶n hîp ®ång chÆt chÏ vÒ tõ ng÷, kh«ng g©y ra nh÷ng nhÇm lÉn ®¸ng tiÕc, phÝ tæn nhiÒu tiÒn b¹c vµ c«ng søc, ®Æc biÖt lµ khi tho¶ thuËn vÒ phÈm chÊt, quy c¸ch hµng ho¸ ph¶i hÕt søc thËn träng khi chän sö dông thuËt ng÷. 2.1.2- Ng«n ng÷ hîp ®ång ph¶i cô thÓ. Khi tho¶ thuËn vÒ ®iÒu kho¶n nµo c¸c chñ thÓ ký kÕt hîp ®ång ph¶i chän nh÷ng sè liÖu nh÷ng ng«n tõ chØ ®Ých danh ý ®Þnh, môc tiªu hoÆc néi dung mµ hä ®ang bµn ®Õn nh»m ®¹t ®­îc, tr¸nh dïng tõ ng÷ chung chung, ®©y còng lµ nh÷ng thñ thuËt ®Ó chèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång. 2.1.3- Ng«n ng÷ hîp ®ång ph¶i ®¬n nghÜa. Tõ ng÷ cña hîp ®ång ph¶i cã sù chän läc chÆt chÏ, thÓ hiÖn ®óng môc ®Ých cña chñ thÓ ®Ò nghÞ ký kÕt hîp ®ång, tr¸nh dïng nh÷ng tõ cã thÓ hiÓu thµnh nhiÒu nghÜa kh¸c nhau: nã võa m©u thuÉn víi yªu cÇu chÝnh x¸c, cô thÓ võa cã thÓ t¹o ra khe hë cho kÎ xÊu tham gia hîp ®ång lîi dông g©y thiÖt h¹i cho ®èi t¸c hoÆc trèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm khi cã hµnh vi vi ph¹m hîp ®ång, v× hä cã quyÒn thùc hiÖn theo ý nghÜa cña tõ ng÷ mµ hä thÊy cã lîi nhÊt cho hä, dï cho ®èi t¸c cã bÞ thiÖt h¹i nghiªm träng råi sau ®ã hä sÏ cã c¬ së ®Ó biÖn luËn, ®Ó tho¸i th¸c tr¸ch nhiÖm. Mét vÝ dô ®iÓn h×nh nh­: “bªn B thanh to¸n cho bªn A b»ng ngo¹i tÖ…” ý ®å cña bªn A lµ muèn ®­îc thanh to¸n b»ng USD nh­ mäi tr­êng hîp lµm ¨n víi ng­êi thiÖn trÝ kh¸c nh­ng bªn B l¹i thanh to¸n b»ng ®ång RUP cña Nga còng lµ ngo¹i tÖ nh­ng kh¶ n¨ng giao dÞch rÊt yÕu vµ gi¸ trÞ kh«ng æn ®Þnh, kÐm hiÖu lùc rÊt nhiÒu so víi ®ång §«la Mü (USD). 2.2- ChØ ®­îc sö dông tõ ng÷ th«ng dông, phæ biÕn trong hîp ®ång tr¸nh dïng c¸c thæ ng÷ hoÆc tiÕng …lãng…. Trong t×nh h×nh hiÖn nay nhµ n­íc ®ang cã chñ tr­¬ng më cöa giao dÞch víi nhiÒu c¸ nh©n vµ tæ chøc n­íc ngoµi, c¸c bªn ®­¬ng sù cÇn ph¶i ®ù¬c hiÓu ®óng chÝnh x¸c ý chÝ cña nhau th× viÖc giao dÞch míi nhanh chãng thµnh ®¹t. Ph¶i dïng tiÕng phæ th«ng míi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c bªn cïng hiÓu, dÔ hiÓu, tr¸nh t×nh tr¹ng hiÓu nhÇm dÉn tíi viÖc thùc hiÖn hîp ®ång sai g©y ra thiÖt h¹i cho c¶ hai bªn, ®ång thêi trong quan hÖ víi ®èi t¸c n­íc ngoµi viÖc dïng tiÕng phæ th«ng míi t¹o ra sù tiÖn lîi cho viÖc dÞch thuËt ra tiÕng n­íc ngoµi, gióp cho ®èi t¸c n­íc ngoµi hiÓu ®ù¬c ®óng ®¾n, ®Ó viÖc thùc hiÖn hîp ®ång cã hiÖu qu¶ cao gi÷ ®­îc mèi t­¬ng quan bÒn chÆt l©u dµi th× lµm ¨n míi ph¸t ®¹t. §ã còng lµ yÕu tè quan träng ®Ó g©y niÒm tin ë ®èi t¸c… Tãm l¹i trong néi dung cña b¶n hîp ®ång viÖc sö dông tiÕng ®Þa ph­¬ng vµ tiÕng lãng lµ biÓu hiÖn sù tuú tiÖn tr¸i víi tÝnh chÊt ph¸p lý, nghiªm tóc mµ b¶n th©n lo¹i v¨n b¶n nµy ®ßi hái ph¶i cã. 2.3- Trong hîp ®ång kh«ng ®­îc tuú tiÖn ghÐp ch÷, ghÐp nghÜa, kh«ng tuú tiÖn thay ®æi tõ ng÷ ph¸p lý vµ kinh tÕ. ViÖc ghÐp ch÷, ghÐp tiÕng dÔ dÉn ®Õn sù hiÓu nhÇm ý cña c¸c bªn chñ thÓ, viÖc thay ®æi ng«n tõ ph¸p lý trong hîp ®ång cã thÓ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng vËn dông bÞ sai l¹c g©y ra thÊt b¹i trong viÖc thùc hiÖn hîp ®ång. Ch¼ng h¹n ph¸p luËt quy ®Þnh khi x©y dùng hîp ®ång ph¶i tho¶ thuËn vÒ “thêi h¹n cã hiÖu lùc cña hîp ®ång…” kh«ng ®­îc tuú tiÖn ghÐp ch÷ vµ thay ®æi ng«n tõ ph¸p lý thµnh ®iÒu kho¶n “thêi hiÖu cña hîp ®ång…” ®Õn ®©y cã thÓ lµm sai l¹c ý nghÜa cña tõ ng÷ ban ®Çu. 2.4- Trong hîp ®ång quèc tÕ kh«ng ®ù¬c sö dông ch÷ thõa v« Ých, kh«ng tuú tiÖn dïng ch÷ …v.v… hoÆc dÊu ... vµ dÊu …. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu b¾t buéc trong b¶n th©n hîp ®ång ph¶i chÝnh x¸c, chÆt chÏ, cô thÓ nh­ mäi v¨n b¶n ph¸p quy kh¸c, kh«ng thÓ chÊp nhËn hoÆc dung n¹p ch÷ thõa v« Ých lµm mÊt ®i tÝnh nghiªm tóc cña sù tho¶ thuËn, ®ã lµ ch­a kÓ ®Õn kh¶ n¨ng “ ch÷ thõa” cßn cã thÓ chøa ®ùng ý sai lµm l¹c ®i môc tiªu cña sù tho¶ thuËn trong néi dung hîp ®ång. ViÖc dïng lo¹i ch÷ “v.v.” hoÆc “…” lµ nh»m liÖt kª hµng lo¹t t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi ®äc hiÓu mét c¸ch trõu t­îng r»ng cßn rÊt nhiÒu néi dung t­¬ng tù kh«ng cÇn thiÕt ph¶i viÕt ra hÕt hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng liÖt kª toµn bé ra hÕt, ®iÒu nµy trong v¨n ph¹m ph¸p lý cña hîp ®ång kh«ng thÓ chÊp nhËn v× nã còng tr¸i víi nguyªn t¾c chÝnh x¸c, cô thÓ cña v¨n b¶n hîp ®ång vµ cã thÓ sÏ bÞ lîi dông lµm sai ®i néi dung tho¶ thuËn cña hîp ®ång ch­a ®­a ra bµn b¹c tho¶ thuËn tr­íc c¸c bªn hîp ®ång th× kh«ng cho phÐp thùc hiÖn nã v× nã ch­a ®­îc ®ñ hai bªn xem xÐt quy ®Þnh. Thùc tÕ trong v¨n ph¹m cña c¸c lo¹i v¨n b¶n ph¸p quy vµ hîp ®ång hÇu nh­ kh«ng sö dông ch÷ “v.v..” hoÆc dÊu “…”. 2.5- Yªu cÇu vÒ v¨n ph¹m trong so¹n th¶o hîp ®ång mÉu. 2.5.1- V¨n ph¹m trong hîp ®ång ph¶i nghiªm tóc, døt kho¸t. tÝnh nghiªm tóc , døt kho¸t cña hµnh v¨n trong hîp ®ång ®­îc thÓ hiÖn ë tÝnh môc ®Ých ®­îc ghi nhËn mét c¸ch trung thùc, trong hoµn c¶nh c¸c bªn tiÕn hµnh lµm ¨n kinh tÕ rÊt nghiªm tóc, ®i tíi nh÷ng néidung tho¶ thuËn rÊt thiÕt thùc, kÕt qu¶ cña nã lµ c¸c lîi Ých kinh tÕ, hËu qu¶ cña nã lµ sù thua lç, ph¸ s¶n, thËm chÝ b¶n th©n ng­êi ký kÕt ph¶i g¸nh chÞu sù trõng ph¹t b»ng ®ñ lo¹i h×nh thøc c­ìng chÕ: tõ c¶nh c¸o, c¸ch chøc ®Õn giam cÇm, tï téi kÌm theo c¶ sù båi th­êng tµi s¶n cho chñ së h÷u giao cho hä qu¶n lý. Tãm l¹i hîp ®ång kinh tÕ thùc chÊt lµ ph­¬ng ¸n lµm ¨n cã hai bªn kiÓm tra, chi phèi lÉn nhau, trong néi dung ®ã tÊt nhiªn kh«ng thÓ chÊp nhËn sù m« t¶ d«ng dµi, thiÕu nghiªm tóc, thiÕu chÆt chÏ vµ døt kho¸t. 2.5.2- V¨n ph¹m trong hîp ®ång ph¶i râ rµng, ng¾n gän vµ ®ñ ý. ViÖc sö dông tõ ng÷ ph¶i chÝnh x¸c, cô thÓ sÏ dÉn tíi nh÷ng hµnh v¨n râ rµng, ng¾n gän, ®ßi hái viÖc sö dông c¸c dÊu chÊm (.), dÊu phÈy (,) ph¶i chÝnh x¸c, thÓ hiÖn ®­îc râ ý kh«ng ®­îc phÐp biÖn luËn dµi dßng lµm sai l¹c néi dung tho¶ thuËn nghiªm tóc cña hai bªn hoÆc lµm lo·ng ®i vÊn ®Ò cèt yÕu cÇn quan t©m cña c¸c ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång. §¶m b¶o yªu cÇu ng¾n gän, râ rµng nh­ng ph¶i chøa ®ùng ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ nh÷ng néi dung mµ hai bªn cÇn tho¶ thuËn trong hîp ®ång: Ng¾n gän dÉn ®Õn ph¶n ¸nh thiÕu ý, thiÕu néi dung lµ biÓu hiÖn cña sù t¾c tr¸ch, chó träng mÆt h×nh thøc mµ bá mÆt néi dung tøc lµ bá vÊn ®Ò cèt yÕu cña hîp ®ång. C¸ch lËp hîp ®ång kinh tÕ nh­ vËy bÞ coi lµ khiÕm khuyÕt lín kh«ng thÓ chÊp nhËn ®­îc. KÕt luËn Qua nh÷ng ph©n tÝch kÓ trªn, chóng ta kh«ng thÓ phñ nhËn vai trß to lín cña hîp ®ång mÉu trong bu«n b¸n Quèc tÕ. Nhê nh÷ng hîp ®ång mÉu nªn viÖc thùc hiÖn c¸c th­¬ng vô kinh tÕ dÔ dµng h¬n vµ ®ì ph¸t sinh tranh chÊp h¬n. ChÝnh v× nh÷ng ­u viÖt nµy cña hîp ®ång mÉu nªn nã ®­îc sö dông ngµy cµng nhiÒu vµ ®a d¹ng trong bu«n b¸n Quèc tÕ. Ngµy nay, hÇu hÕt c¸c ngµnh vµ thËm chÝ c¸c c«ng ty ®Òu ®ang cè g¾ng x©y dùng cho m×nh c¸c hîp ®ång mÉu. C«ng viÖc nµy rÊt khã kh¨n, nh­ng v« cïng cÇn thiÕt vµ quan träng v× chóng ta ph¶i th¶o ra mét hîp ®ång mÉu nh­ thÕ nµo ®Ó nh»m b¶o vÖ lîi Ých tèi ®a cho c«ng ty, ®ång thêi nh÷ng ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång ph¶i phï hîp víi tËp qu¸n bu«n b¸n Quèc tÕ vµ nhÊt lµ ph¶i ®­îc ®èi ph­¬ng cña chóng ta chÊp nhËn. NÕu mét hîp ®ång ®­îc ký kÕt kh«ng theo ®óng nguyªn t¾c, b×nh ®¼ng, vµ c©n ®èi gi÷a quyÒn vµ nghÜa vô, chÆt chÏ vÒ ph¸p lý th× sÏ rÊt dÔ g©y ra tranh chÊp. Nh­ chóng ta ®· biÕt c¸c hîp ®ång mÉu víi c¸c ®iÒu kho¶n cµng chi tiÕt bao nhiªu cµng gióp cho chóng ta thùc hiÖn nã dÔ dµng bÊy nhiªu.V× vËy chóng ta nªn lo¹i bá dÇn nh÷ng hîp ®ång víi nh÷ng ®iÒu kho¶n s¬ sµi vµ mçi c«ng ty nªn tham gia kh¶o s¸t c¸c hîp ®ång vÒ nh÷ng mÆt hµng cïng chñng lo¹i ®Ó x©y dùng cho m×nh nh÷ng hîp ®ång mÉu cho tõng nhãm hµng cô thÓ vµ dùa trªn c¸c ®iÒu kho¶n ®ã ®Ó lµm c¨n cø cho ®µm ph¸n tr­íc khi ký kÕt hîp ®ång. Víi ®iÒu kiÖn bu«n b¸n Quèc tÕ ngµy cµng ®­îc më réng, nªn danh môc vÒ hµng hãa xuÊt nhËp khÈu cña chóng ta ngµy cµng trë nªn phong phó. Cïng víi c¬ chÕ míi, sè l­îng c¸c ®¬n vÞ tham gia xuÊt nhËp khÈu ngµy cµng t¨ng lªn kh«ng ngõng. §Ó tr¸nh nh÷ng Êu trÜ trong viÖc so¹n th¶o vµ thùc hiÖn hîp ®ång ngo¹i th­¬ng viÖc nghiªn cøu hîp ®ång mÉu lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt. H¬n n÷a, mäi th­¬ng vô Quèc tÕ ®Òu cã ®Æc ®iÓm riªng biÖt. Dï lµ nh÷ng th­¬ng vô lÆp l¹i vÉn lu«n cã kh¶ n¨ng ph¸t sinh nh÷ng rñi ro míi trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Do vËy viÖc nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò ph¸p lý xung quanh hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ ngo¹i th­¬ng tr­íc khi ký kÕt còng cã ý nghÜa thùc tiÔn rÊt lín. Do thêi gian cã h¹n, t«i chØ ph©n tÝch mét c¸ch kh¸i qu¸t vÒ néi dung vµ h×nh thøc cña hîp ®ång mÉu vµ t«i chän ra mét sè hîp ®ång mÉu tiªu biÓu. T«i hy väng r»ng nh÷ng sù ph©n tÝch cña t«i trong ®Ò tµi nµy sÏ gióp Ých mét phÇn nµo ®ã cho c¸c c¸n bé lµm c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu vµ nhÊt lµ nh÷ng ng­êi trùc tiÕp tham gia ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång trong bu«n b¸n Quèc tÕ. PhÇn Phô lôc SALES CONTRACT No.: NTL-NVL0303-03 Date: 27-02-2003 Between: The Buyer: NESTLE VIETNAM LTD. NESTLE FACTORY Bien Hoa Industrial Zone II, Lot 14, Bien Hoa, Dong nai Province, Vietnam. Account name: Nestle Vietnam Ltd., 41, Nguyen Thi Minh Khai, District 1, HCMC, VN. A/c No 00201112150000USD at Credit Argicole Indosuez, 21-12 Nguyen Thi Minh Khai, District 1, HCMC, VN. Represented by:Mr. LUCA FICHERA-Supply Chain Manager And: The Seller: NESTLE (THAI) Ltd. 500 Ploenchit Road, Lumpini, Pathumwan Bangkok 10330, Thailand. Deutsche Bank AG, Bangkok Branch SWIFT DEUTTHBK A/C with Deutsche Bank Trust Company Americas in favor of Nestle (Thai) Ltd. A/C no. 0010405-30-0 Represented by:Mr.S. SUREE - Vice President of Indochina Development Dept. We are pleased to confirm the sale under the following terms and conditions: Commodity: MAGGI SEASONING SAUCE FOR COOKING, MAGGI SEASONING SAUCE FOR DIPPING, MAGGI OYSTER SAUCE. Specifications: Maggi Brand. Origin: Thailand. Packing: Standard export cartons of Maggi : 700mlx12, Maggi : 100mlx24, Maggi : 340g x24 / 790gx12. Quantity: 3x20FT containers of 3,600 cartons comprising following: Maggi : 700mlx12 – 1,240 cartons, Maggi : 100mlx24 – 280 cartons, Maggi : 340g x24 – 1,250 cartons / 790gx12 – 830 cartons. Delivery: March 2003. Unit price: THB 201.68 / carton Maggi 700ml x12 FOB, THB 124.34 / carton Maggi 100ml x24 FOB, THB 247.58 / carton Maggi 340g x24 FOB, THB 234.04 / carton Maggi 790g x12 FOB, Sea Freight : THB 36,120.00 Insurance : THB 824.40 Total amount CIF HCM City Port: THB 825,571.00 (Thai Baht Eight Hundred & Twenty Five Thousand, Five Hundred & Seventy One only). Quality, quantity, packing (if any) All finalised at loading port as per certificate of manufacturer. Payment: 100% of Invoice Value. * By T/T 30 days after B/L date through a reputable international bank in favour of account number: A/C no. 0010405-30-0 Deutsche Bank AG, Bangkok Branch SWIFT DEUTTHBK A/C with Deutsche Bank Trust Company Americas in favor of Nestle (Thai) Ltd. * All expenses incurred due to buyer's delay in taking delivery of goods, arrived in normal quality conditions at destination, will be on buyer's account. * All charges caused by buyer's refusal to take delivery of goods, unless they are not arrived at destination in good conditions, as well as all formalities relating this end will be for buyer's account. This will not, nevertheless, discharge them of the obligation for the commodity. Insurance: All risks, including war risks for seller's account. Force Majeure: Seller is not liable any penalty of delay of all or any of this contract caused by any contingency beyond its control or beyond the control of, or covered by its contract to furnish this commodity. Such contingencies shall include, but not limited to governmental or other restrains affecting shipment or credit, strikes, lockout, flood, droughts, short or reduced supply of fuel or raw materials, declared or undeclared wars, revolutions, fires, cyclones or hurricanes or any other acts of God or force majeure. Arbitration: In case of dispute and if the contracting parties cannot reach an amicable settlement of claim within 60 days from its occurrence, the case shall be referred to arbitration in Ho Chi Minh City for final settlement. A panel of 3 arbitrators will be formed, each party appointing one arbitrator and both shall appoint a third one as president of the panel. Definition: This contract is subject to interpretation as per the provisions of the 1990 edition of Incoterms as amended. THE BUYER THE SELLER Name: Name:S. Suree Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh “Kü thuËt nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng” – PGS, NG¦T-Vò H÷u Töu. Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc 1996. Gi¸o tr×nh “Ph¸p luËt trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i” –PTS-NguyÔn ThÞ M¬, PGS, Hoµng Ngäc ThiÕt, NXB Gi¸o dôc 1994 Gi¸o tr×nh “Thanh to¸n Quèc tÕ” - PGS - §inh Xu©n Tr×nh, NXB Gi¸o dôc 1996. Gi¸o tr×nh “LuËt hîp ®ång kinh tÕ”, Tr­êng ®¹i häc luËt HN. “Ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ” “Kü thuËt so¹n th¶o hîp ®ång kinh tÕ – Hîp ®ång th­¬ng m¹i”- LuËt gia Ph¹m Thanh TuÊn – NguyÔn Duy Anh. Hîp ®ång mÉu mét sè c«ng ty xuÊt nhËp khÈu trong vµ ngoµi n­íc.