Đề tài Tổ chức hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm với việc tăng cường quản trị Doanh nghiệp tại Công ty CP Diêm Thống Nhất

3 36.489 Gi¸ thµnh bao gãi 1. CFNVL trùc tiÕp - 549.372.465 - 549.372.465 15.872 2. CFNC trùc tiÕp 606.856.652 606.856.652 17.532 3. CFSX chung 236.984.201 236.984.201 6.846 Céng - 1.393.213.318 - 1.393.213.318 40.250 Tæng céng 34.604.493 3.971.921.497 36.569.235 3.969.956.755 114.693 Sau khi tÝnh ra gi¸ thµnh cña tõng c«ng ®o¹n s¶n phÈm, kÕ to¸n tiÕn hµnh céng gi¸ thµnh cña tõng xÝ nghiÖp, tÝnh ra gi¸ thµnh cña s¶n phÈm diªm hép néi ®Þa hoµn chØnh theo ph­¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ: Gi¸ thµnh Diªm hép = Zque thuèc + Zhép diªm + Zbao gãi = 37.954 + 36.489 + 40.250 = 114.693 (®ång/kiÖn) Nh­ vËy, quy tr×nh h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty cæ phÇn Diªm Thèng NhÊt theo h×nh thøc NhËt ký chøng tõ cã thÓ kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 8: Quy tr×nh ghi sæ qu¸ tr×nh h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹i C«ng ty cæ phÇn Diªm Thèng NhÊt Chøng tõ CPSX vµ c¸c b¶ng ph©n bæ 1,2 B¶ng kª 4 B¶ng kª 5 ThÎ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm NKCT sè 7 Sæ C¸i TK 621,622,627,154 B¸o c¸o tµi chÝnh B¶ng kª 6 III. Vai trß cña h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm tíi viÖc t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n trÞ trong c«ng ty 1. Ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt t¹i c«ng ty C«ng ty cæ phÇn Diªm Thèng NhÊt lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt. Do ®ã chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh trong doanh nghiÖp. Chi phÝ hîp lý, hîp lÖ cña doanh nghiÖp bao gåm: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi... BiÓu sè 26: B¶ng ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt §VT: §ång ChØ tiªu Quý IV/2002 QuýIV/2003 Chªnh lÖch (+,-) Chªnh lÖch (%) 1. CFNVLTT 1.991.431.100 2.162.883.722 171.452.622 8,6 2. CFNCTT 1.423.456.800 1.145.056.358 -278.400.442 -19,56 3. CFSXC 1.379.147.529 933.008.665 -446.138.864 -32,35 4. Tæng Z 4.791.714.283 4.239.057.125 -552.657.158 -11,53 5. Doanh thu 6.542.790.076 5.623.213.634 -919.576.442 -14,05 6. CFNVLTT/1000 ®ång doanh thu 304 384,63 80,26 26,37 7. CFNCTT/1000 ®ång doanh thu 218 203,63 -13,93 -6,40 8. CFSXC/1000 ®ång doanh thu 211 165,92 -44,87 -21,29 9. Tæng CFSX/1000 ®ång doanh thu 732 753,85 21,48 2,93 Víi møc gi¸ b¸n s¶n phÈm gi÷a c¸c kú t­¬ng ®çi æn ®Þnh, doanh thu quý IV n¨m 2003 gi¶m 919.576.442 ® (gi¶m 14,05%) so víi quý IV/2002 lµ do sè l­îng s¶n phÈm tiªu thô gi¶m mµ nguyªn nh©n trùc tiÕp lµ sè l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt gi¶m. Qua b¶ng trªn ta thÊy tû suÊt chi phÝ NVLTT/1000 ®ång doanh thu quý IV/2003 t¨ng lªn so víi quý IV/2002 lµ 80,26 tøc lµ t¨ng 26,37% trong khi tû suÊt chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp/1000 ®ång doanh thu vµ tû suÊt chi phÝ SXC/1000 ®ång doanh thu quý IV/2003 l¹i gi¶m ®i so víi quý IV/2002 lµm cho tæng chi phÝ s¶n xuÊt/1000 ®ång doanh thu quý IV/2003 t¨ng lªn 21,48 tøc lµ t¨ng lªn 2,93%. §iÒu nµy cho thÊy doanh nghiÖp ®· kh«ng cã kÕ ho¹ch tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong quý IV/2003. Nguyªn nh©n cô thÓ cña sù biÕn ®éng nµy sÏ ®­îc ph©n tÝch ®èi víi tõng kho¶n môc chi phÝ nh­ sau: BiÓu sè 27: B¶ng kiÓm kª sè l­îng s¶n phÈm t¹i c¸c xÝ nghiÖp Bé phËn Quý IV/2002 Quý IV/2003 SLSPDD SL thµnh phÈm SLSPDD SL thµnh phÈm XN Que QM: 3,7 tÊn ü 52 tÊn ü 43.000 kiÖn QM: 3,7 tÊn ü 45,2 tÊn ü 34.614 kiÖn XN Hép §¸y: 1.520 kiÖn ü 43.000 kiÖn §¸y: 1.152 kiÖn ü 34.614 kiÖn XN Bao - ü 43.000 kiÖn - ü 34.614 kiÖn Ø Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm toµn bé c¸c chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu... mµ doanh nghiÖp bá ra cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô. §©y lµ kho¶n môc chiÕm 51% trong Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm. BiÓu sè 28: B¶ng ph©n tÝch chi phÝ NVL trùc tiÕp ChØ tiªu S¶n phÈm QuýIV/2002 Quý IV/2003 Chªnh lÖch 1. CFNVLTT (§ång) Que méc XK 173.013.039 160.386.064 -12.626.975 Diªm hép N§ 1.816.096.915 2000.606.038 184.509.123 2. Sè l­îng thµnh phÈm Que méc XK 52 tÊn 45,2 tÊn -6,8 tÊn Diªm hép N§ 43.000 kiÖn 34.614 kiÖn -8.386 kiÖn 3. Hao phÝ NVL 1®v SP Que méc XK (®ång/tÊn) 3.327.174 3.548.364 221.190 Diªm hép N§ (®ång/kiÖn) 42.235 57.798 15.563 Tõ c¸c b¶ng sè liÖu ta thÊy: Tæng chi phÝ vËt liÖu cho hai lo¹i s¶n phÈm que méc xuÊt khÈu vµ diªm hép néi ®Þa Quý IV n¨m 2003 t¨ng so víi Quý IV n¨m 2002 lµ: 2.162.883.722 – 1.991.431.100 = 171.452.622 (®ång) hay t¨ng 171.452.622/1.991.431.100 = 8,6% Chi phÝ nguyªn vËt liÖu t¨ng lªn kh«ng lµm cho tæng gi¸ thµnh t¨ng lªn, v× sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh thÊp h¬n quý IV/2002. Nh­ng møc nguyªn vËt liÖu hao phÝ cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm cña c¶ hai lo¹i s¶n phÈm l¹i t¨ng lªn, mÆc dï doanh nghiÖp kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®¸p øng nhu cÇu kh¸ch hµng nh­ng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i hao phÝ nguyªn vËt liÖu nhiÒu nh­ vËy, chøng tá doanh nghiÖp ch­a cã biÖn ph¸p sö dông chi phÝ nguyªn vËt liÖu hîp lý, tiÕt kiÖm. Mét nguyªn nh©n n÷a còng cã thÓ ®¬n gi¸ nguyªn vËt liÖu t¨ng lªn v× nguyªn vËt liÖu chÝnh cña doanh nghiÖp lµ gç, ®­îc mua vÒ tõ c¸c tØnh miÒn nói phÝa B¾c, chi phÝ vËn chuyÓn cao, l¹i khan hiÕm... Ngoµi ra, ph­¬ng h­íng phÊn ®Êu tiÕt kiÖm vËt t­ kü thuËt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ë c¸c xÝ nghiÖp s¶n xuÊt th­êng tËp trung vµo c¸c mÆt: gi¶m phÕ liÖu khi gia c«ng chÕ biÕn s¶n phÈm, gi¶m phÕ phÈm trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ gi¶m träng l­îng tinh cña s¶n phÈm ®Õn møc tèi thiÓu cÇn thiÕt. C¶ ba mÆt nµy, trong quý IV/2003 doanh nghiÖp ®Òu kh«ng thùc hiÖn tèt b»ng n¨m 2002, l­îng phÕ liÖu thu håi nhiÒu h¬n, phÕ phÈm que méc xuÊt khÈu vÉn lµ 3,7 tÊn trong khi l­îng que méc s¶n xuÊt ra kú nµy thÊp h¬n kú tr­íc. Vµ ®Ó lµm ra mét tÊn que méc xuÊt khÈu hay mét kiÖn diªm hép néi ®Þa doanh nghiÖp còng tèn nhiÒu chi phÝ vËt liÖu h¬n. Ø Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo tû lÖ tiÒn l­¬ng cho c¸c quü KPC§, BHXH, BHYT tr¶ cho lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt – kinh doanh. Chi phÝ nµy chiÕm kho¶ng 27% trong tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Qua BiÓu sè 29 ta thÊy chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Quý IV/2003 gi¶m so víi Quý IV/2002 lµ: 278.400.442 ®ång tøc lµ gi¶m 19,56%. Doanh nghiÖp hiÖn nay ®· cã mét d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ®¸p øng yªu cÇu s¶n xuÊt diªm tù ®éng, chØ riªng t¹i xÝ nghiÖp Bao gãi, c«ng nh©n vÉn cßn lµm mét sè ®éng t¸c thñ c«ng, nªn cÇn nhiÒu c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt t¹i xÝ nghiÖp nµy nhÊt. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµm chi phÝ nh©n c«ng gi¶m xuèng lµ sè l­îng c«ng nh©n gi¶m, thu nhËp b×nh qu©n mét c«ng nh©n toµn c«ng ty còng gi¶m (Xem biÓu sè 01). §iÒu nµy tuy vËy kh«ng lµm mÊt tÝnh khuyÕn khÝch c«ng nh©n h¨ng say trong c«ng viÖc v× doanh nghiÖp ¸p dông h×nh thøc tÝnh l­¬ng theo s¶n phÈm, víi ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng c«ng b»ng hîp lý gi÷a c¸c bé phËn nªn cµng khuyÕn khÝch c«ng nh©n lµm viÖc vµ qu¶n lý tinh thÇn lµm viÖc cña c«ng nh©n tèt h¬n. Ta còng cÇn ph¶i xem xÐt liÖu chi phÝ nh©n c«ng gi¶m cã lµm ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt hay kh«ng? ü Ph©n tÝch chØ tiªu tiÒn l­¬ng b×nh qu©n: TiÒn l­¬ng b×nh qu©n = Tæng quü l­¬ng trong kú Tæng sè ng­êi lao ®éng TiÒn l­¬ng b×nh qu©n quý IV/2002 : = 1.299.140.900 / (525 x 3) = 824.851 (®/ng­êi) TiÒn l­¬ng b×nh qu©n quý IV/2003 : = 978.158.623 / (450 x 3) = 724.562 (®/ng­êi) Tõ ®©y ta cã chØ tiªu tèc ®é t¨ng tiÒn l­¬ng b×nh qu©n: Tèc ®é t¨ng tiÒn l­¬ng b×nh qu©n = TiÒn l­¬ng b×nh qu©n quý IV/2003 TiÒn l­¬ng b×nh qu©n quý IV/2002 Tèc ®é t¨ng tiÒn l­¬ng b×nh qu©n = 724.562 824.851 x 100% = 87,8% ü Ph©n tÝch chØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n: NSL§ b×nh qu©n = Tæng sè s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú Tæng sè ng­êi lao ®éng NSL§ b×nh qu©n quý IV/2002 = 224 / (525 x 3) = 0,142 (TÊn/ng­êi) NSL§ b×nh qu©n quý IV/2003 = 183,656 / (450 x 3) = 0,136 (TÊn/ng­êi) Tèc ®é t¨ng NSL§ b×nh qu©n = NSL§ b×nh qu©n quý IV/2003 NSL§ b×nh qu©n quý IV/2002 Tèc ®é t¨ng NSL§ b×nh qu©n = 0,136 0,142 x 100% = 95,77% Qua viÖc ph©n tÝch c¸c chØ tiªu trªn ta thÊy mÆc dï tiÒn l­¬ng b×nh qu©n quý IV/2003 gi¶m so víi Quý IV/2002 nh­ng tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng gi÷a hai quý l¹i lín h¬n tèc ®é t¨ng tiÒn l­¬ng b×nh qu©n (95,77% > 87,8%), chøng tá mÆc dï tiÒn l­¬ng b×nh qu©n gi¶m, n¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n gi¶m vÒ mÆt tuyÖt ®èi nh­ng nh×n chung doanh nghiÖp sö dông nh©n c«ng hîp lý. Nguyªn nh©n lµm cho tiÒn l­¬ng b×nh qu©n gi¶m lµ do ¶nh h­ëng cña viÖc tiªu thô s¶n phÈm, vµo thêi ®iÓm quý IV/2003, doanh nghiÖp kh«ng s¶n xuÊt thªm c¸c s¶n phÈm phô kh¸c, l¹i ®ang tõng b­íc thö nghiÖm s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm kh¸c thay thÕ cho s¶n phÈm diªm hiÖn t¹i chuÈn bÞ cho n¨m 2004, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®ang ph¶i ®­¬ng ®Çu víi mét thÞ tr­êng diªm gi¶, vµ nhiÒu s¶n phÈm thay thÕ, nªn tiÒn l­¬ng b×nh qu©n gi¶m nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ. Tuy nhiªn viÖc lµm nµy chØ t¹m thêi trong giai ®o¹n nµy, bëi ®iÒu nµy ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn quyÒn lîi ng­êi lao ®éng, nÕu kÐo dµi t¹o ra t©m lý kh«ng tèt cho ng­êi lao ®éng, lµm gi¶m n¨ng suÊt lao ®éng. Ø Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ chi ra trong ph¹m vi ph©n x­ëng s¶n xuÊt (trõ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ nh©n c«ng trùc tiÕp). Thuéc chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm nhiÒu lo¹i, cã lo¹i mang tÝnh chÊt biÕn ®æi, cã lo¹i cè ®Þnh, cã lo¹i võa biÕn ®æi võa cè ®Þnh. Chi phÝ nµy chiÕm kho¶ng 22% trong tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Qua biÓu sè 29, ta thÊy chi phÝ s¶n xuÊt chung cña Quý IV/2003 gi¶m so víi Quý IV/2002 lµ: 446.138.864 ®ång tøc lµ gi¶m 32,35%. BiÓu sè 29: B¶ng ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt chung §VT: §ång Néi dung chi phÝ Quý IV/2002 Quý IV/2003 Chªnh lÖch (+, -) Chªnh lÖch (%) 1. CF NVPX 307.665.213 202.178.004 -105.487.209 -34,3% 2. CF NVL 107.192.212 90.831.180 -16.361.032 -15,3% 3. CF CCDC 110.517.800 40.152.729 -70.365.071 -63,66% 4. CF KHTSC§ 117.555.716 78.123.161 -39.432.555 -33,54% 5. CF dÞch vô mua ngoµi 369.667.800 310.128.800 -59.539.000 -16.1% 6. CF = tiÒn kh¸c 154.938.450 764.209 -154.174.241 -99.7% 7. CF cña XNCN 211.610.338 210.830.882 -779.456 -0,37% Tæng céng 1.379.147.529 933.008.665 - 446.138.864 - 32,35% Qua biÓu trªn ta thÊy chi phÝ s¶n xuÊt chung gi¶m xuèng ë tÊt c¶ c¸c kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng gi¶m 105.487.209 tøc gi¶m 34,3% lµ do sè l­îng nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng gi¶m, tiÒn l­¬ng b×nh qu©n gi¶m. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu phô, c«ng cô, dông cô gi¶m lµ do sè l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ®­îc gi¶m, hoÆc do tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt chung trong qu¸ tr×nh phôc vô s¶n xuÊt. Chi phÝ khÊu hao gi¶m 39.432.555 tøc gi¶m 33,54% lµ do doanh nghiÖp kh«ng ®Çu t­ thªm TSC§ míi, mét sè tµi s¶n tr­íc ®©y ®Õn n¨m 2003 ®· khÊu hao hÕt... Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c gi¶m t­¬ng øng trong ®ã chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c gi¶m rÊt ®¸ng kÓ, chi phÝ cña xÝ nghiÖp C¬ NhiÖt phôc vô s¶n xuÊt hÇu nh­ vÉn kh«ng thay ®æi. Tãm l¹i, doanh nghiÖp sö dông chi phÝ nh©n c«ng vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung hîp lý, cÇn cã biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu. 2. Ph©n tÝch gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty Tuú thuéc vµo ph¹m vi tËp hîp chi phÝ, chØ tiªu gi¸ thµnh ®­îc chia thµnh gi¸ thµnh c«ng x­ëng (gi¸ thµnh s¶n xuÊt) vµ gi¸ thµnh toµn bé. Ph©n tÝch gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¸ch tèt nhÊt ®Ó biÕt nguyªn nh©n vµ nh©n tè lµm cho chi phÝ biÕn ®éng, ¶nh h­ëng tíi gi¸ thµnh. Trong ph¹m vi bµi viÕt cña m×nh, em chØ xin tr×nh bµy ®¸nh gi¸ vÒ gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm. BiÓu sè 30: B¶ng ph©n tÝch gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm ChØ tiªu Quý IV/2002 Quý IV/2003 Chªnh lÖch Que XK (®ång/tÊn) Diªm N§ (®ång/kiÖn) Que XK (®ång/tÊn) Diªm N§ (®ång/kiÖn) Que XK (®ång/tÊn) Diªm N§ (®ång/kiÖn) SLSP 52 tÊn 43.000 kiÖn 45,2 tÊn 34.614 kiÖn -6,8 tÊn -8.386kiÖn Tæng Z (®ång) 389.616.871 4.402.097.412 269.100.370 3.969.956.755 -120.516.501 -432.140.657 Z®¬n vÞ 7.492.632 102.374 5.953.548 114.693 -1.539.084 12.319 Ø Qua b¶ng sè liÖu trªn, ta thÊy tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt que méc xuÊt khÈu gi¶m ®i 120.516.501 ® lµ do: ü Sè l­îng s¶n phÈm que XK gi¶m ®i 6,8 tÊn lµm cho tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt gi¶m: 6,8 x 7.492.632 = 50.949.898 (®). Sè l­îng s¶n phÈm gi¶m ®i lµ do doanh nghiÖp ®ang tõng b­íc thö nghiÖm víi c¸c mÆt hµng míi nh­ diªm hép XK, diªm hép carton, diªm kh¸ch s¹n, diªm qu¶ng c¸o. ü Gi¸ thµnh ®¬n vÞ gi¶m (5.953.548 – 7.492.632) = -1.539.084 (®/tÊn) lµm cho tæng gi¸ thµnh gi¶m 1.539.084 x 45,2 = 69.566.597 (®). Gi¸ thµnh ®¬n vÞ gi¶m v× mÆc dï chi phÝ nguyªn vËt liÖu tiªu hao cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm t¨ng nh­ng doanh nghiÖp ®· tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. Ø Còng qua b¶ng trªn ta thÊy Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt diªm hép néi ®Þa gi¶m ®i 432.140.657 (®) lµ do: ü Sè l­îng s¶n phÈm diªm hép néi ®Þa gi¶m ®i 8.386 kiÖn lµm cho tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm gi¶m ®i: 8.386 x 102.374 = 858.508.364 (®). ü Gi¸ thµnh ®¬n vÞ t¨ng lªn 12.319 lµm cho tæng gi¸ thµnh t¨ng lªn : 34.614 x 12.319 = 426.409.866 (®) . Gi¸ thµnh ®¬n vÞ t¨ng lªn nguyªn nh©n chÝnh lµ do hao phÝ nguyªn vËt liÖu cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm t¨ng lªn. Doanh nghiÖp sö dông nguyªn vËt liÖu ch­a tiÕt kiÖm, hîp lý. Cô thÓ t¹i gi¸ thµnh chi tiÕt s¶n phÈm diªm hép néi ®Þa t¹i tõng xÝ nghiÖp nh­ sau: BiÓu sè 31: B¶ng ph©n tÝch gi¸ thµnh t¹i tõng xÝ nghiÖp XN Quý IV/2002 Quý IV/2003 Chªnh lÖch Tæng Z Z ®¬n vÞ Tæng Z Z ®¬n vÞ Tæng Z Z ®¬n vÞ XN Que 1.625.322.453 37.798 1.327.295.244 38.346 -298.027.209 548 XN Hép 1.004.578.913 23.362 1.263.033.473 36.489 258.454.560 13.127 XN Bao 1.772.196.046 41.214 1.393.213.318 40.250 -378.982.728 -964 Tæng 4.402.097.412 102.374 3.983.542.035 115.085 -418.555.377 12.711 Qua b¶ng ph©n tÝch gi¸ thµnh t¹i tõng xÝ nghiÖp, ta thÊy tæng gi¸ thµnh t¹i xÝ nghiÖp Que Diªm gi¶m 298.027.209 ® nh­ng gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm l¹i t¨ng lªn 548 ®/kiÖn ®iÒu nµy chøng tá t¹i xÝ nghiÖp Que møc chi phÝ doanh nghiÖp bá ra ®Ó s¶n xuÊt mét s¶n phÈm lµ nhiÒu h¬n so víi kú tr­íc. Víi gi¸ thµnh ®¬n vÞ lµ 37.798 ®/kiÖn th× tæng chi phÝ s¶n xuÊt cÇn thiÕt ph¶i bá ra lµ: 37.798 x 34.614 = 1.308.339.972 (®) Nh­ng thùc tÕ quý IV/2003 t¹i xÝ nghiÖp Que doanh nghiÖp bá ra 1.327.295.244 ® ®Ó s¶n xuÊt 34.614 s¶n phÈm do ®ã lµm gi¸ thµnh ®¬n vÞ t¨ng lªn, mµ nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn nguyªn nh©n chñ yÕu lµ doanh nghiÖp sö dông chi phÝ nguyªn vËt liÖu ch­a hîp lý. T¹i xÝ nghiÖp Hép diªm, tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt t¨ng lªn, kÐo theo gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm t¨ng lªn, nguyªn nh©n chñ yÕu lµ doanh nghiÖp tËp trung cho viÖc c¶i tiÕn mÉu m·, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ tr­êng tiªu dïng. T¹i xÝ nghiÖp Bao gãi, doanh nghiÖp ®· cã biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ trong s¶n xuÊt, hÇu nh­ kh«ng cã phÕ liÖu thu håi, s¶n phÈm háng vµ b¸n thµnh phÈm dë dang t¹i xÝ nghiÖp nµy, c«ng nh©n trùc tiÕp t¹i xÝ nghiÖp nµy tuy vÉn chiÕm ®a sè lùc l­îng lao ®éng trong c¸c xÝ nghiÖp nh­ng doanh nghiÖp ®ang tõng b­íc hoµn thiÖn ®Ó gi¶m bít khèi l­îng c«ng viÖc thñ c«ng, tõ ®ã gi¶m sè l­îng c«ng nh©n, gi¶m chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. 3. Vai trß cña viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm tíi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Chi phÝ kinh doanh cña mét doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp bá ra trong mét kú kinh doanh nhÊt ®Þnh. G¾n liÒn víi chi phÝ s¶n xuÊt lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Cã thÓ nãi chi phÝ vµ gi¸ thµnh lµ hai mÆt kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Chi phÝ ph¶n ¸nh mÆt hao phÝ, cßn gi¸ thµnh ph¶n ¸nh mÆt kÕt qu¶. Cã thÓ nãi, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu chÊt l­îng ph¶n ¸nh vµ ®o l­êng hiÖu qu¶ kinh doanh. §ång thêi, chØ tiªu gi¸ thµnh cßn gi÷ chøc n¨ng thèng tin vµ kiÓm tra vÒ chi phÝ gióp cho ng­êi qu¶n lý cã c¬ së ®Ó ®Ò ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n, kÞp thêi. Muèn tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c (chÊt l­îng c«ng nghÖ s¶n xuÊt, chÊt l­îng vËt liÖu, tr×nh ®é thµnh th¹o cña ng­êi lao ®éng, tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh. Ph©n tÝch gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¸ch tèt nhÊt ®Ó t×m ra nguyªn nh©n vµ nh©n tè lµm cho chi phÝ biÕn ®éng, ¶nh h­ëng tíi gi¸ thµnh. Tõ ®ã, ng­êi sö dông th«ng tin sÏ cã c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý tèi ­u h¬n. §èi víi C«ng ty cæ phÇn Diªm Thèng NhÊt, c«ng t¸c ph©n tÝch chi phÝ vµ gi¸ thµnh ®­îc tiÕn hµnh vµo hµng n¨m nh­ng ch­a thùc sù ®i s©u ph©n tÝch mµ chØ míi dõng l¹i ë c¸c con sè trªn sæ s¸ch. Qua ph©n tÝch s¬ bé vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt ë môc 1 vµ 2, ch­a thÓ cã kÕt luËn g× chÝnh x¸c vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Nh×n chung trong quý IV/2003 c«ng ty ®· h¹ ®­îc gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm que méc xuÊt khÈu, nh­ng l¹i lµm t¨ng gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña diªm hép néi ®Þa. Nguyªn nh©n lµ møc tiªu hao chi phÝ nguyªn vËt liÖu cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm t¨ng lªn kh«ng hîp lý (®Æc biÖt lµ ë xÝ nghiÖp Que vµ Hép), mÆc dï vËy doanh nghiÖp kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é c¬ giíi ho¸, c¶i tiÕn kü thuËt, chÊt l­îng c«ng nghÖ s¶n xuÊt, tr×nh ®é thµnh th¹o cña ng­êi lao ®éng lµm gi¶m sè l­îng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt còng nh­ nh©n viªn qu¶n lý tõ ®ã lµm gi¶m chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng. Sö dông chi phÝ s¶n xuÊt chung hîp lý, tiÕt kiÖm. §©y ®ang lµ trong giai ®o¹n doanh nghiÖp thùc hiÖn mét sè thö nghiÖm ®Ó ®­a doanh nghiÖp ph¸t triÓn ®a d¹ng h¬n, nªn chi phÝ s¶n xuÊt ch­a thùc sù æn ®Þnh. Qua viÖc ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt sÏ ®em l¹i c¸i nh×n toµn diÖn vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty, tõ c¸c yÕu tè chi phÝ h×nh thµnh nªn s¶n phÈm tíi viÖc tÝnh ra gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña tõng s¶n phÈm, cho phÐp ng­êi kÕ to¸n tr­ëng so s¸nh, ph©n tÝch víi sè liÖu cña c¸c kú kÕ to¸n tr­íc ®ã, trªn c¬ së ®ã rót ra ­u, nh­îc ®iÓm cña viÖc x©y dùng ®Þnh møc chi phÝ, lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kú nµy tõ ®ã chØ ra nguyªn nh©n t×m biÖn ph¸p kh¾c phôc vµ ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh hiÖu qu¶ nhÊt cho kú kÕ to¸n tiÕp theo. PhÇn II Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty cæ phÇn Diªm Thèng NhÊt 1. Nh÷ng nhËn xÐt chung vÒ thùc tr¹ng kÕ to¸n t¹i c«ng ty 1.1. Nh÷ng thµnh tùu vµ tån t¹i cña doanh nghiÖp C«ng ty cæ phÇn Diªm Thèng NhÊt lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt diªm lín trong n­íc, nhu cÇu diªm phôc vô n«ng th«n, thµnh thÞ, thÞ tr­êng biªn giíi ViÖt Trung, cã mÆt trªn hÇu hÕt c¸c TØnh thµnh cña c¶ n­íc. Ngoµi ra, c«ng ty cßn xuÊt khÈu ®­îc s¶n phÈm que méc sang Malaysia. C«ng ty còng ®· quan t©m tíi viÖc ®Çu t­ vµ thiÕt lËp quan hÖ b¹n hµng æn ®Þnh l©u dµi víi c¸c vïng nguyªn vËt liÖu chÝnh dåi dµo t¹i c¸c tØnh miÒn nói phÝa B¾c cña ®Êt n­íc, qua ®ã ®¶m b¶o lu«n cung øng ®Çy ®ñ nguyªn vËt liÖu cho s¶n xuÊt trong khi vÉn t«n träng vµ thùc hiÖn nghiªm chØnh c¸c chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc trong viÖc b¶o vÖ, ph¸t triÓn vµ khai th¸c æn ®Þnh bÒn v÷ng tµi nguyªn rõng. MÆt kh¸c, c«ng ty còng ®· quan t©m ®Çu t­ chiÒu s©u, thay dµn lao ®éng thñ c«ng b»ng m¸y mãc, thiÕt bÞ trong quy tr×nh s¶n xuÊt diªm. V× vËy l­îng lao ®éng d«i ra tõ s¶n xuÊt lµ t­¬ng ®èi lín, tuæi ®êi cßn thÊp, cÇn ®­îc quan t©m t¹o c«ng ¨n viÖc lµm æn ®Þnh. Bªn c¹nh ®ã, c«ng ty còng ph¶i ®èi mÆt víi rÊt nhiÒu khã kh¨n, thÞ tr­êng diªm gi¶ ph¸t triÓn m¹nh, mÆt hµng diªm ngµy cµng cã nhiÒu mÆt hµng thay thÕ, nhu cÇu vÒ diªm ngµy cµng Ýt ®i. Tõ ®ã, c«ng ty ®Æt ra môc tiªu cÇn ®¹t lµ: N©ng cao chÊt l­îng, h¹ chi phÝ ®Ó gi¶m gi¸ c¸c lo¹i diªm; më réng sang c¸c mÆt hµng phô trªn c¬ së tËn dông nguån nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt mÆt hµng chÝnh, c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu. Muèn vËy con ®­êng vµ gi¶i ph¸p lµ ph¶i thùc hiÖn ph­¬ng ¸n: t¨ng tr­ëng theo h­íng ®a d¹ng ho¸, ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, chiÕm lÜnh thÞ tr­êng. 1.1.1. VÒ tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ bé m¸y kÕ to¸n Bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty sau nhiÒu lÇn thay ®æi ®Ó phï hîp víi tõng thêi kú th× ®Õn nay nã ®· lµ mét bé m¸y qu¶n lý tinh gi¶n, hîp lý, tiÕt kiÖm vµ lµm viÖc rÊt hiÖu qu¶. M« h×nh qu¶n lý theo kiÓu trùc tuyÕn chøc n¨ng nh­ hiÖn nay lµ rÊt hîp lý v× nã võa ®¶m b¶o ®­îc quyÒn chØ huy cña hÖ thèng trùc tuyÕn võa ph¸t huy ®­îc n¨ng lùc chuyªn m«n cña c¸c phßng ban, bé phËn chøc n¨ng. Bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty hiÖn nay gåm 3 ng­êi trong ®ã cã mét ng­êi ®¶m nhiÖm vai trß kÕ to¸n tr­ëng, mét ng­êi lµ kÕ to¸n viªn kiªm nhiÒu phÇn hµnh vµ mét thñ quü. Lµ c«ng ty s¶n xuÊt diªm lín trong n­íc, quy m« s¶n xuÊt lín, nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh nhiÒu th× sè l­îng nh©n viªn kÕ to¸n nh­ vËy lµ Ýt, ng­êi kÕ to¸n viªn ph¶i ®¶m nhiÖm tÊt c¶ c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n mÆc dï cã sù trî gióp cña m¸y tÝnh ®iÖn tö nh­ng khèi l­îng c«ng viÖc nhiÒu dÔ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng chång chÐo c«ng viÖc kh«ng ®¶m b¶o tÝnh ®èi chiÕu kiÓm tra gi÷a c¸c phÇn hµnh. MÆc dï vËy cho ®Õn nay th× bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty vÉn ®ang ho¹t ®éng rÊt hiÖu qu¶ còng nh­ lu«n hoµn thµnh tèt nhiÖm vô ®­îc giao, cung cÊp c¸c B¸o c¸o tµi chÝnh ®óng thêi h¹n. Së dÜ vËy lµ v× c¸c kÕ to¸n viªn cña c«ng ty lµ nh÷ng ng­êi cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, nhiÖt t×nh víi c«ng viÖc. Doanh nghiÖp còng ®· tÝch cùc trong viÖc øng dông khoa häc c«ng nghÖ vµo tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n. HÖ thèng m¸y vi tÝnh ®­îc ®­a vµo sö dông trong doanh nghiÖp b¾t ®Çu tõ n¨m 2003, mçi kÕ to¸n viªn ®­îc trang bÞ mét m¸y. Tuy cßn míi nªn còng cã nhiÒu ®iÒu ch­a hîp lý, phÇn mÒm kÕ to¸n lµ do c«ng ty mua l¹i, nªn ch­a b¸m s¸t víi t×nh h×nh thùc tÕ cña c«ng ty, cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n trong kh©u h¹ch to¸n ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn doanh thu, chi phÝ x¸c ®Þnh kÕt qu¶, v× vËy trong n¨m qua c«ng ty võa thùc hiÖn kÕ to¸n thñ c«ng, võa thùc hiÖn kÕ to¸n m¸y nªn rÊt phøc t¹p vµ mÊt nhiÒu thêi gian. 1.1.2. VÒ vËn dông chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n HÖ thèng chøng tõ kÕ to¸n ®ang ®­îc ¸p dông t¹i c«ng ty Cæ phÇn Diªm Thèng NhÊt lµ ®óng víi quy ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh. C«ng ty ®· sö dông nh÷ng chøng tõ cÇn thiÕt, phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý t¹i doanh nghiÖp. C¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh hÇu hÕt ®Òu cã c¨n cø râ rµng, chÝnh x¸c. Tuy nhiªn trong viÖc vËn dông hÖ thèng chøng tõ kÕ to¸n t¹i doanh nghiÖp vÉn cßn cã mét sè tån t¹i sau: HiÖn t¹i, c«ng ty kh«ng lËp B¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao TSC§, ®©y lµ mét chøng tõ quan träng vµ rÊt cÇn thiÕt cho viÖc ph¶n ¸nh vµ tËp hîp chi phÝ khÊu hao ph¸t sinh trong kú lµm c¨n cø ®Ó vµo c¸c sæ tæng hîp. 1.1.3. VÒ vËn dông chÕ ®é tµi kho¶n kÕ to¸n. HÖ thèng tµi kho¶n c«ng ty sö dông tu©n thñ ®óng theo chÕ ®é c¸c tµi kho¶n cÊp 1 vµ cÊp 2, chi tiÕt thµnh c¸c tiÓu kho¶n cÊp 3, 4 ®Ó phôc vô tèt cho nhu cÇu qu¶n lý cña c«ng ty. C¸c lo¹i vËt t­, kh¸ch hµng, ng­êi b¸n ®Òu ®­îc kÕ to¸n x©y dùng mét hÖ thèng TK ®Õn cÊp chi tiÕt nhÊt víi c¸c m· dÔ nhí ®¸p øng nhu cÇu phôc vô cho c«ng t¸c kÕ to¸n tèt nhÊt. Bªn c¹nh ®ã, c«ng ty lu«n cËp nhËt chÕ ®é kÕ to¸n míi vµ ®· sö dông c¸c tµi kho¶n míi theo chuÈn mùc nh­ tµi kho¶n 3353 “Quü dù phßng vÒ trî cÊp mÊt viÖc lµm”... Ngoµi ra, c«ng ty cßn sö dông tµi kho¶n 1382 ®Ó theo dâi kho¶n ph¶i thu c«ng nh©n viªn tiÒn mua hé b¶o hiÓm phÉu thuËt, n»m viÖn, TK 1538 ®Ó theo dâi tµi s¶n cè ®Þnh d­íi 10 triÖu ®­îc chuyÓn tõ TK 2111 sang theo quy ®Þnh míi kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ghi nhËn TSC§ chuyÓn thµnh c«ng cô dông cô. 1.1.4. VÒ vËn dông hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n trong c«ng ty. HÖ thèng sæ s¸ch c«ng ty sö dông theo h×nh thøc ghi sæ NhËt ký chøng tõ, sè l­îng sæ s¸ch nhiÒu, ghi chÐp vÊt v¶, mÆc dï ®· cã sù hç trî cña kÕ to¸n m¸y nh­ng do ch­a hoµn thiÖn nªn hÖ thèng sæ s¸ch cña doanh nghiÖp ch­a hoµn thiÖn, vÒ c¸c sæ tæng hîp nh×n chung ®· ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cung cÊp th«ng tin ®Ó kÕ to¸n lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, tuy nhiªn vÒ sæ chi tiÕt phÇn mÒm kÕ to¸n nµy cung cÊp nhiÒu sæ kÕ to¸n chi tiÕt nh­ng ch­a thùc sù phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña doanh nghiÖp. VÝ dô, khi kÕ to¸n nhËp c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt vËt t­, m¸y tÝnh kh«ng kiÕt xuÊt ra B¶ng kª chi tiÕt xuÊt vËt t­, ®©y lµ mét b¶ng mµ theo em nghÜ cã thÓ cung cÊp sè liÖu ®Çy ®ñ vµ chi tiÕt ®Ó lËp b¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô. 1.1.5. VÒ vËn dông hÖ thèng b¸o c¸o kÕ to¸n trong c«ng ty. B¸o c¸o kÕ to¸n lµ nh÷ng b¶ng tæng kÕt t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, quy m«, t×nh h×nh sö dông vµ lu©n chuyÓn vèn cña doanh nghiÖp trong kú kÕ to¸n, thÓ hiÖn ®­îc kÕt qu¶ cña doanh nghiÖp sau mét kú kinh doanh. Tu©n thñ theo quy ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh, kÕ to¸n c«ng ty lu«n lËp ®óng, ®ñ, chÝnh x¸c vµ kÞp thêi tÊt c¶ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, b¸o c¸o thuÕ b¾t buéc, ngoµi ra c«ng ty còng tiÕn hµnh lËp B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ lµ lo¹i b¸o c¸o ch­a b¾t buéc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá mÆc dï khèi l­îng c«ng viÖc kÕ to¸n rÊt nhiÒu, ®ã lµ sù nç lùc rÊt lín cña c¸c nh©n viªn phßng Tµi vô cña c«ng ty. Tuy nhiªn hiÖn nay, c¸c b¸o c¸o qu¶n trÞ cña c«ng ty kh«ng nhiÒu, kÕ to¸n c«ng ty chØ lËp khi cã yªu cÇu cña Gi¸m ®èc. 1.1.6. VÒ c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n mét sè phÇn hµnh kÕ to¸n chñ yÕu. Nh×n chung c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n cña c«ng ty ®­îc h¹ch to¸n ®óng theo quy ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh, c¸c nh©n viªn kÕ to¸n lu«n chÞu khã t×m tßi, tiÕp thu c¸c quy ®Þnh míi vµ ¸p dông vµo c«ng t¸c kÕ to¸n t­¬ng øng. Tuy nhiªn vÉn cßn mét sè tån t¹i sau: Thø nhÊt, khi tiÕn hµnh c«ng viÖc kÕ to¸n b»ng tay, th­êng kh«ng h¹ch to¸n chi tiÕt ®Õn cïng, chi phÝ mang tÝnh chÊt ph©n bæ nhiÒu, kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó tËp hîp chi tiÕt ®Õn tõng s¶n phÈm cÇn tÝnh gi¸ thµnh. Kú tÝnh gi¸ thµnh dµi (quý) lËp b¸o c¸o theo quý nªn t¹i mét thêi ®iÓm cÇn sè liÖu cña mét yÕu tè chi phÝ nµo ®ã khã cã thÓ cã ngay, ®Æc biÖt lµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu th× kh«ng thÓ cã sè liÖu chÝnh x¸c do c¸c bé phËn ph¶i chê nhau, kÕ to¸n ch­a thÓ cã sè liÖu ®Ó tËp hîp lªn c¸c sæ s¸ch liªn quan ®­îc, h¬n n÷a sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c¸c sæ s¸ch nÕu ghi sæ chi tiÕt th× sÏ rÊt dµi, cßn nÕu ghi sæ tæng hîp th× rÊt khã ®èi chiÕu, kiÓm tra. Thø hai, trong kinh doanh, ®Ó h¹n chÕ bít nh÷ng thiÖt h¹i vµ ®Ó chñ ®éng h¬n vÒ tµi chÝnh trong c¸c tr­êng hîp x¶y ra rñi ro do c¸c t¸c nh©n kh¸ch quan lµm gi¶m gi¸ vËt t­, hµng ho¸, gi¶m gi¸ c¸c kho¶n vèn ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, thÞ tr­êng vèn… hoÆc thÊt thu c¸c kho¶n nî ph¶i thu cã thÓ ph¸t sinh, c«ng ty cæ phÈn Diªm Thèng NhÊt nªn thùc hiÖn chÝnh s¸ch dù phßng gi¶m gi¸ trÞ thu håi cña vËt t­, tµi s¶n, tiÒn vèn trong kinh doanh. H¬n n÷a, viÖc lËp dù phßng sÏ lµm t¨ng chi phÝ tõ ®ã lµm gi¶m lîi nhuËn lµm gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép. Thø ba, c«ng ty kh«ng sö dông c¸c tµi kho¶n 521,531,532 ®Ó h¹ch to¸n c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu, mµ tiÕn hµnh trõ ngay trªn ho¸ ®¬n c¸c kho¶n nµy, theo em c«ng ty nªn sö dông nh÷ng tµi kho¶n nµy trong h¹ch to¸n ®Ó ®¶m b¶o tÝnh ®Çy ®ñ, hîp lý vµ tiÖn cho viÖc theo dâi. Thø t­, nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn, ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vèn thµnh phÈm xuÊt kho c«ng ty ®ang ¸p dông hiÖn nay lµ ph­¬ng ph¸p gi¸ h¹ch to¸n. Theo quyÕt ®Þnh 149/2001/BTC ngµy 31/12/2001 ban hµnh vµ c«ng bè 4 chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam (®ît 1). HiÖn nay chØ cßn 4 ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ hµng tån kho: Ph­¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ ®Ých danh; ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn; nhËp tr­íc, xuÊt tr­ícvµ ph­¬ng ph¸p nhËp sau, xuÊt tr­íc nªn viÖc c«ng ty vÉn ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho lµ kh«ng phï hîp. 1.2. NhËn xÐt vÒ tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty cæ phÇn Diªm Thèng NhÊt. PhÇn hµnh kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ phÇn hµnh kÕ to¸n cã sè l­îng nghiÖp vô ph¸t sinh lín, g¾n liÒn víi ®Æc ®iÓm kinh doanh cña doanh nghiÖp. NÕu phÇn hµnh nµy ®­îc tæ chøc tèt th× hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp sÏ cao. Nh­ vËy c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i doanh nghiÖp cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn c«ng t¸c t¨ng c­êng qu¶n trÞ doanh nghiÖp, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. C¸c chi phÝ ph¸t sinh tõ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt chung ®Òu ®­îc kÕ to¸n ph¶n ¸nh vµ tËp hîp ®Çy ®ñ vµo c¸c TK chi phÝ cho tõng xÝ nghiÖp, tõng s¶n phÈm. C«ng t¸c h¹ch to¸n nh×n chung ph¶n ¸nh ®óng quy ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh, ®óng b¶n chÊt chi phÝ vµ gi¸ thµnh, phï hîp víi ®Æc tr­ng cña doanh nghiÖp. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh tæng céng chi phÝ lµ rÊt phï hîp víi t×nh h×nh ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn vÉn cßn tån t¹i nh÷ng ®iÓm ch­a thùc sù phï hîp nh­ sau: 1.2.1. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp HiÖn nay, c«ng ty ®ang sö dông c¸c chØ tiªu vÒ ®Þnh møc kÕ ho¹ch, ®Þnh møc thùc hiÖn vµ chªnh lÖch ®Ó theo dâi t×nh h×nh biÕn ®éng vµ t×nh h×nh sö dông tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ nguyªn vËt liÖu. ViÖc ®¸nh gi¸ ®­îc tiÕn hµnh 6 th¸ng mét lÇn vµ tÝnh theo c¸ch bï trõ gi÷a phÇn tiÕt kiÖm vµ phÇn l·ng phÝ ®Ó tÝnh ra møc th­ëng, ph¹t. Theo em, c¸ch tiÕn hµnh bï trõ khi ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kh«ng ph¶n ¸nh th«ng tin kÞp thêi vµ chÝnh x¸c néi dung vµ b¶n chÊt cña sù viÖc. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu ®­îc kÕ to¸n tiÕn hµnh ®óng quy ®Þnh vµ phï hîp víi t×nh h×nh cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, møc tiªu hao chi phÝ nguyªn vËt liÖu cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm t¨ng lªn so víi kú tr­íc lµm cho chi phÝ nguyªn vËt liÖu t¨ng lªn lµm cho tæng gi¸ thµnh t¨ng lªn. T¹i xÝ nghiÖp Que Diªm, phÕ liÖu thu håi cßn nhiÒu, doanh nghiÖp cÇn cã biÖn ph¸p tiÕt kiÖm h¬n. Trong khi ®ã t¹i xÝ nghiÖp Hép vµ Bao phÕ liÖu thu håi l¹i kh«ng ®¸ng kÓ, nh­ vËy lµ ch­a hîp lý. 1.2.2. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Ph­¬ng ph¸p tÝnh l­¬ng cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt cã ®iÓm ch­a hîp lý. §ã lµ viÖc x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng dùa vµo doanh thu hµng th¸ng. Hµng th¸ng, Phßng Tæ chøc lao ®éng c¨n cø vµo tæng quü l­¬ng ®· ®¨ng ký víi c¬ quan thuÕ lµ chiÕm bao nhiªu % doanh thu, c¨n cø vµo sè l­îng lao ®éng, tÝnh phøc t¹p cña c«ng ®o¹n s¶n phÈm ë tõng bé phËn s¶n xuÊt, nh©n viªn Phßng Tæ chøc lao ®éng lËp ra b¶ng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng, vµ hµng th¸ng c¸c nh©n viªn kinh tÕ c¨n cø vµo ®ã ®Ó tÝnh ra tiÒn l­¬ng cña tõng ng­êi c«ng nh©n, chuyÓn lªn Phßng Tµi vô ®Ó kÕ to¸n lËp B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng. ViÖc tÝnh l­¬ng nh­ thÕ nµy cã ­u ®iÓm lµ: Chi phÝ Ýt nhiÒu biÕn ®éng cïng víi doanh thu, ®¶m b¶o møc l·i Ýt biÕn ®éng. Khi doanh thu t¨ng, ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n cao lµm cho chi phÝ nh©n c«ng cao, ng­îc l¹i khi doanh thu gi¶m l¹i lµm cho chi phÝ nh©n c«ng gi¶m. Nh­ng viÖc lµm nµy còng cã nh­îc ®iÓm lµ: L­¬ng hµng th¸ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn trùc tiÕp s¶n xuÊt th­êng kh«ng æn ®Þnh nÕu t×nh h×nh kinh doanh cña c«ng ty gÆp khã kh¨n, doanh thu thÊp c«ng nh©n ph¶i g¸nh chÞu, trong khi ®ã hä ®· ph¶i g¸nh chÞu ¸p lùc cña khèi l­îng c«ng viÖc s¶n xuÊt, t¹o nªn t©m lý kh«ng yªn t©m cho ng­êi c«ng nh©n, v× vËy nÕu t×nh h×nh kinh doanh cña c«ng ty æn ®Þnh th× viÖc lµm nµy lµ rÊt hîp lý. 1.2.3. Chi phÝ s¶n xuÊt chung HiÖn nay, kÕ to¸n c«ng ty h¹ch to¸n tiÒn ¨n ca cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt nh­ sau: Nî TK 6271 Cã TK 111 (Tr¶ trùc tiÕp b»ng tiÒn) Cã TK 335 (NÕu lµ tiÒn ¨n ca cña T10 nh­ng ®Õn T12 míi tr¶). ViÖc h¹ch to¸n nµy cã ­u ®iÓm lµ cho phÐp ph©n biÖt trong tæng quü l­¬ng ph¶i tr¶ c«ng viªn kh«ng cã tiÒn ¨n ca, mµ tiÒn ¨n ca chØ lµ mét kho¶n phô cÊp ngoµi l­¬ng, mét kho¶n thu kh¸c ngoµi l­¬ng mµ c«ng nh©n viªn ®­îc h­ëng vµ tr¶ trùc tiÕp cho c«ng nh©n viªn b»ng tiÒn mÆt hoÆc ®­îc kÕ to¸n h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n “Chi phÝ ph¶i tr¶” trong tr­êng hîp ®Êy lµ tiÒn ¨n ca cña th¸ng 10 nh­ng ®Õn th¸ng 12 míi tr¶. Nh­ng viÖc h¹ch to¸n nh­ thÕ nµy còng cã nh­îc ®iÓm lµ thùc chÊt tiÒn ¨n ca lµ cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, mäi chi phÝ ph¸t sinh thuéc vÒ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ph¶i tiÕn hµnh tËp hîp vµo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Nh­ vËy míi ph¶n ¸nh ®óng vµ ®Çy ®ñ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. MÆt kh¸c, tiÒn ¨n ca còng lµ mét kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn, mµ b¶n chÊt cña TK 334 lµ “Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn”, bªn Cã TK 334 bao gåm c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn nh­: L­¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn (l­¬ng s¶n phÈm, l­¬ng thêi gian); C¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c cho c«ng nh©n viªn ngoµi l­¬ng (vÝ dô: tiÒn th­ëng, BHXH ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn, tiÒn ¨n ca, phô cÊp kh¸c..). 1.2.4. C¸c chi phÝ kh¸c Thø nhÊt, c«ng cô dông cô lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu lao ®éng kh«ng ®ñ tiªu chuÈn quy ®Þnh ®Ó xÕp vµo TSC§ nªn mÆc dï chóng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm nh­ TSC§ nh­ng l¹i ®­îc h¹ch to¸n vµ qu¶n lý nh­ nguyªn vËt liÖu. C«ng cô, dông cô th­êng tham gia vµo nhiÒu chu kú kinh doanh, trong qu¸ tr×nh sö dông, c«ng cô hao mßn dÇn vµ chuyÓn tõng phÇn gi¸ trÞ cña chóng vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. V× thÕ, kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ vµo chi phÝ. §èi víi nh÷ng c«ng cô, dông cô cã gi¸ trÞ nhá kÕ to¸n cã thÓ sö dông ph­¬ng ph¸p ph©n bæ mét lÇn cßn ®èi víi nh÷ng c«ng cô dông cô cã gi¸ trÞ t­¬ng ®èi lín, kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ nhiÒu lÇn. HiÖn nay, c«ng ty kh«ng sö dông TK 142, TK 242 ®Ó tËp hîp chi phÝ ph©n bæ nhiÒu lÇn cho c«ng cô cã dông cô cã gi¸ trÞ lín. C¸ch lµm nµy ®¬n gi¶n nh­ng sÏ g©y ra biÕn ®éng chi phÝ gi÷a c¸c kú, ¶nh h­ëng ®Õn chØ tiªu vÒ chi phÝ, gi¸ thµnh. Thø hai, chi phÝ ph¶i tr¶ lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ trong kÕ ho¹ch cña c«ng ty, cÇn ph¶i tiÕn hµnh trÝch tr­íc ®Ó tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh trong kú ®¶m b¶o kh«ng cã sù ®ét biÕn lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm khi c¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh. C¸c chi phÝ ph¶i tr¶ bao gåm: tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt, chi phÝ söa ch÷a lín TSC§ trong kÕ ho¹ch, l·i tiÒn vay ch­a ®Õn h¹n tr¶, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi... Tuy nhiªn, hiÖn t¹i c«ng ty chØ sö dông TK 335 “Chi phÝ ph¶i tr¶” ®Ó theo dâi kho¶n trÝch tr­íc tiÒn ¨n ca. HiÖn nay, c«ng ty còng kh«ng lËp b¶ng kª sè 6 ®Ó theo dâi kho¶n trÝch tr­íc tiÒn ¨n ca. Thø ba, chi phÝ tr¶ tr­íc lµ c¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh nh­ng ch­a chi hÕt vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña kú nµy mµ tÝnh cho hai hay nhiÒu kú h¹ch to¸n sau ®ã. C¸c chi phÝ tr¶ tr­íc bao gåm: gi¸ trÞ c«ng cô dông cô nhá, gi¸ trÞ s÷a ch÷a lín TSC§ ngoµi kÕ ho¹ch, tiÒn thuª ph­¬ng tiÖn kinh doanh tr¶ tr­íc, gi¸ trÞ bao b× lu©n chuyÓn, ®å dïng cho thuª, dÞch vô mua ngoµi tr¶ tr­íc...Tuy nhiªn, hiÖn nay c«ng ty kh«ng sö dông TK 142, 242. Thø t­, s¶n phÈm háng lµ mét tÊt yÕu kh«ng thÓ tr¸nh khái trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §èi víi c¸c s¶n phÈm sai háng t¹i c«ng ty hoÆc c¸c doanh nghiÖp tù söa ch÷a ngay trong s¶n xuÊt hoÆc tËn dông ®èt lß h¬i, xÝ nghiÖp kh«ng h¹ch to¸n. Thø n¨m, ngõng s¶n xuÊt ®Ó s÷a ch÷a m¸y mãc, do nhu cÇu thÞ tr­êng kh«ng cao... lµ nh÷ng ®iÒu cã thÓ x¶y ra trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ g©y ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt nh­ng còng kh«ng ®­îc tÝnh ®Õn trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cña c«ng ty. Thø s¸u, ®èi víi ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang, hiÖn nay c«ng ty ®ang ¸p dông ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Tuy nhiªn chi phÝ nµy chØ chiÕm kho¶ng 51% tæng chi phÝ s¶n xuÊt trong kú, do vËy s¶n phÈm dë dang míi ph¶n ¸nh ®­îc 51% l­îng chi phÝ kÕt tinh trong ®ã cßn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung ®· tham gia s¶n xuÊt tÝnh c¶ cho s¶n phÈm hoµn thµnh. 2. Nh÷ng kiÕn nghÞ vÒ c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty. 2.1. VÒ tæ chøc bé m¸y vµ thiÕt lËp hÖ thèng sæ kÕ to¸n qu¶n trÞ. Do yªu cÇu cña c«ng t¸c kÕ to¸n, bé m¸y kÕ to¸n doanh nghiÖp nªn ®­îc tæ chøc mét c¸ch chÆt chÏ, mét nh©n viªn kÕ to¸n kh«ng nªn kiªm nhiÖm nhiÒu phÇn hµnh nh­ hiÖn nay, v× nh­ vËy sÏ lµm gi¶m hiÖu qu¶ cña viÖc ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n kh¸c nhau, t¹o ra sù chång chÐo trong c«ng viÖc, ghi chÐp sæ s¸ch kÕ to¸n kh«ng ®Çy ®ñ. Sù tån t¹i vµ ho¹t ®éng cña hÖ thèng kÕ to¸n qu¶n trÞ trong doanh nghiÖp cã vai trß rÊt lín. KÕ to¸n qu¶n trÞ sÏ ph©n tÝch t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, rót ra nh÷ng nguyªn nh©n t¹o nªn sù ph¸t triÓn hay suy yÕu cña doanh nghiÖp trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Tõ ®ã, kÕ to¸n sÏ ®­a ra nh÷ng h­íng ph¸t triÓn cho phï hîp, x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh trong giai ®o¹n míi ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ tèt nhÊt. 2.2. VÒ sö dông chøng tõ kÕ to¸n Nh­ ®· nªu trong phÇn trªn, hiÖn nay, doanh nghiÖp kh«ng lËp b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao. ¦u ®iÓm cña viÖc lµm nµy lµ gi¶m bít khèi l­îng c«ng viÖc cho nh©n viªn kÕ to¸n v× chØ cÇn c¨n cø vµo sæ chi tiÕt ph©n bæ khÊu hao, b¶ng tæng hîp ph©n bæ khÊu hao, kÕ to¸n còng ®· cã ®ñ sè liÖu ®Ó lËp b¶ng kª sè 4, nhËt ký chøng tõ sè 7 vµ sæ C¸i c¸c TK liªn quan. Tuy nhiªn viÖc lµm nµy còng cã nh­îc ®iÓm lµ kÕ to¸n sÏ kh«ng cã sè liÖu cô thÓ vÒ møc khÊu hao trÝch cho tõng bé phËn sö dông trong kú tr­íc, t¨ng, gi¶m trong kú nµy, do ®ã, ng­êi qu¶n lý kh«ng so s¸nh ®­îc møc ®é biÕn ®éng vÒ møc khÊu hao cña tµi s¶n cè ®Þnh trong kú. Do ®ã, kiÕn nghÞ c«ng ty nªn sö dông mÉu sæ cña Bé Tµi chÝnh nh­ sau: Bé, tæng côc:.... §¬n vÞ: ... B¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao TSC§ Quý ... N¨m ... (§VT: ®ång) STT ChØ tiªu Tû lÖ KH hoÆc TGSD N¬i SD Toµn DN TK 627 TK 641 TK 642 TK 136 ... NG TSC§ Sè KH XN Que XN Hép XN Bao 1 2 3 4 I- Sè KH ®· trÝch kú tr­íc II-Sè KH TSC§ t¨ng trong kú III-Sè KHTSC§ gi¶m trong kú IV- Sè KH ph¶i trÝch kú nµy (I + II – III) Ngµy ... th¸ng ... n¨m... Ng­êi lËp b¶ng KÕ to¸n tr­ëng 2.3. VÒ tæ chøc hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n Khi cã quy ®Þnh míi cña Bé Tµi chÝnh vÒ viÖc chuyÓn nh÷ng TSC§ cã gi¸ trÞ d­íi 10 triÖu thµnh c«ng cô dông cô, doanh nghiÖp ®· sö dông TK 1538 ®Ó theo dâi c«ng cô dông cô nµy, nh­ng theo em ®Ó gän nhÑ tiÖn lîi trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n, kÕ to¸n c«ng ty cã thÓ h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo TK 1531 “C«ng cô, dông cô” lµ ®óng b¶n chÊt. 2.4. VÒ tæ chøc hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n HiÖn nay, khi c«ng nghÖ th«ng tin ph¸t triÓn nhanh chãng, trong thêi gian tíi c«ng ty cã thÓ ¸p dông h×nh thøc chøng tõ ghi sæ ®Ó gi¶m bít sè l­îng hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n vµ quy tr×nh h¹ch to¸n ®¬n gi¶n h¬n. KÕ to¸n nªn lËp B¶ng kª chi tiÕt xuÊt vËt t­ ®Ó ®¶m b¶o viÖc cung cÊp th«ng tin ®Çy ®ñ chÝnh x¸c vµ tiÖn lîi h¬n theo mÉu nh­ sau: B¶ng kª chi tiÕt xuÊt vËt t­ Lo¹i vËt t­: Nguyªn vËt liÖu chÝnh Quý ... N¨m ... §VT: §ång Sè TT Chøng tõ TK ®èi øng Néi dung Sè tiÒn Ngµy Sè hiÖu ... ... ... ... Tæng céng MÆc dï kho¶n trÝch tr­íc tiÒn ¨n ca lµ kh«ng nhiÒu, nh­ng kÕ to¸n còng nªn lËp B¶ng kª sè 6 ®Ó theo dâi kho¶n trÝch tr­íc tiÒn ¨n ca lµm c¬ së ®Ó vµo NhËt ký chøng tõ sè 7 theo mÉu nh­ sau: C«ng ty cæ phÇn Diªm Thèng NhÊt Phßng Tµi vô B¶ng kª sè 6 TËp hîp: - Chi phÝ tr¶ tr­íc (TK 142, TK 242) - Chi phÝ ph¶i tr¶ (TK 335) Quý IV n¨m 2003 §VT: §ång Sè TT DiÔn gi¶i SD§K Ghi Nî TK 335, Ghi Cã c¸c TK Ghi Cã TK 335, ghi Nî c¸c TK SDCK Nî Cã ... Céng Nî TK 627 Céng Cã Nî Cã 1 TrÝch tr­íc tiÒn ¨n ca T12 81.246.065 81.246.065 Céng 81.246.065 81.246.065 Ngµy 31 th¸ng 12 n¨m 2003 KÕ to¸n ghi sæ KÕ to¸n tr­ëng 2.5. VÒ tæ chøc hÖ thèng b¸o c¸o kÕ to¸n C«ng ty cÇn lËp thªm nhiÒu b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ sö dông trong néi bé doanh nghiÖp nh­ b¸o c¸o chi tiÕt t×nh h×nh b¸n hµng, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, B¸o c¸o gi¸ thµnh, b¸o c¸o chi tiÕt nî ph¶i thu... ®¶m b¶o viÖc cung cÊp th«ng tin cho c¸c cÊp l·nh ®¹o trong doanh nghiÖp tõ ®ã ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh kinh doanh hîp lý. 2.6. VÒ c«ng t¸c tæ chøc mét sè phÇn hµnh kÕ to¸n chñ yÕu Thø nhÊt, doanh nghiÖp nªn thay ®æi kú kÕ to¸n tõ h¹ch to¸n theo quý vÒ h¹ch to¸n theo th¸ng, tuy c«ng viÖc vÊt v¶ h¬n nh­ng ®¶m b¶o viÖc cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c h¬n. Thø hai, ®Ó ®¶m b¶o tÝnh an toµn trong kinh doanh, kÕ to¸n c«ng ty nªn tiÕn hµnh lËp dù phßng cho hµng tån kho, c¸c kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi. Thø ba, ®Ó cã ®­îc nh÷ng th«ng tin ®Çy ®ñ vÒ c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu, kÕ to¸n nªn sö dông c¸c TK 521, 531, 532 ®Ó h¹ch to¸n. Thø t­, c«ng ty cã thÓ sö dông ph­¬ng ph¸p gi¸ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ thay cho ph­¬ng ph¸p gi¸ h¹ch to¸n ®ang sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh phÈm xuÊt kho hiÖn nay cho phï hîp víi quy ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh. 2.7. VÒ h¹ch to¸n vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 2.7.1. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Thø nhÊt, c«ng ty cã thÓ rót ng¾n thêi gian ®¸nh gi¸ ®Þnh møc nguyªn vËt liÖu. ViÖc ®¸nh gi¸ nªn ®­îc tiÕn hµnh hµng th¸ng hoÆc tèi thiÓu lµ tõng quý, song song víi viÖc tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. B»ng c¸ch nµy c«ng ty võa cã thÓ kÞp thêi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ thùc hiÖn kÕ ho¹ch võa cã thÓ ®iÒu chØnh kÞp thêi c¸c ®Þnh møc cho phï hîp. Thø hai, c«ng ty cÇn cã biÖn ph¸p s¶n xuÊt, qu¶n lý nguyªn vËt liÖu ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng phÕ liÖu thu håi t¹i xÝ nghiÖp Que lµ qu¸ nhiÒu. Phßng kü thuËt cÇn cã biÖn ph¸p ®¸nh gi¸ l¹i møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu, gi¶m träng l­îng tinh cña s¶n phÈm, gi¶m phÕ liÖu thu håi, gi¶m tû lÖ s¶n phÈm sai háng. Thø ba, Tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp t¹i xÝ nghiÖp Que Diªm bao gåm c¶ chi phÝ vÒ gç, nan ®Ó s¶n xuÊt que méc, parafin ®Ó ®¸nh bãng que, c¸c ho¸ chÊt ®Çu diªm kh¸c vµ vËt liÖu phô ®Ó ®ãng thïng que xuÊt khÈu v× thÕ khi doanh nghiÖp ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cho hai lo¹i s¶n phÈm theo ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu theo b¶ng ®Þnh møc KTKT nh­ trªn th× ch­a chÝnh x¸c tuyÖt ®èi ®­îc. V× trong tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cã nh÷ng lo¹i nguyªn vËt liÖu ®­îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt diªm hép néi ®Þa mµ kh«ng dïng ®Ó s¶n xuÊt que méc xuÊt khÈu vµ ng­îc l¹i. V× vËy, ®Ó chÝnh x¸c h¬n, kÕ to¸n c«ng ty cã thÓ tËp hîp riªng chi phÝ nguyªn vËt liÖu cho tõng lo¹i s¶n phÈm ®èi víi nh÷ng nguyªn vËt liÖu sö dông riªng cho tõng lo¹i s¶n phÈm, cßn nh÷ng vËt liÖu sö dông chung cho c¶ hai lo¹i s¶n phÈm kÕ to¸n cã thÓ phÈn bæ theo ®Þnh møc nh­ trªn. 2.7.2. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung Doanh nghiÖp cÇn cã ph­¬ng ph¸p x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng æn ®Þnh h¬n, t¹o niÒm tin cho ng­êi lao ®éng yªn t©m s¶n xuÊt. TiÒn ¨n ca cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, nh­ ®· tr×nh bµy ­u, nh­îc ®iÓm ë trªn, theo em c«ng ty nªn h¹ch to¸n lµ: Nî TK 622 Cã TK 334 2.7.3. VÒ c¸c chi phÝ kh¸c Lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, ®Ó ph¸t triÓn quy m« s¶n xuÊt trong t­¬ng lai C«ng ty ph¶i ®Çu t­ rÊt nhiÒu cho TSC§ (mua s¾m thiÕt bÞ m¸y mãc, ®Çu t­ cho d©y chuyÒn c«ng nghÖ...) v× vËy viÖc h¹ch to¸n c¸c kho¶n trÝch tr­íc hay tr¶ tr­íc chi phÝ söa ch÷a lín TSC§ lµ mét viÖc lµm nªn ®­îc tiÕn hµnh ngay tõ b©y giê. Ngoµi ra, c«ng ty còng nªn tiÕn hµnh trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra sù æn ®Þnh chi phÝ gi÷a c¸c kú kÕ to¸n khi cã biÕn ®éng x¶y ra. C«ng ty còng cã thÓ gÆp ph¶i nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan hay chñ quan nh­: thiªn tai, thiÕu nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc háng ®ét xuÊt... lµm ngõng s¶n xuÊt. §Ó æn ®Þnh chi phÝ gi÷a c¸c kú s¶n xuÊt, ®èi víi c¸c kho¶n chi phÝ vÒ ngõng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch dù kiÕn, kÕ to¸n theo dâi trªn tµi kho¶n 335-chi phÝ ph¶i tr¶; cßn ®èi víi nh÷ng tr­êng hîp ngõng s¶n xuÊt bÊt th­êng, c¸c chi phÝ bá ra trong thêi gian nµy kh«ng ®­îc chÊp nhËn, nªn kÕ to¸n theo dâi trªn tµi kho¶n 142 (hoÆc TK 242). Cuèi kú, sau khi trõ phÇn thu håi (nÕu cã), gi¸ trÞ thiÖt h¹i thùc tÕ sÏ ®­îc xö lý trªn c¬ së xem xÐt nguyªn nh©n g©y thiÖt h¹i. 2.7.4. VÒ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang §Ó tÝnh ®óng vµ ®ñ gi¸ thµnh, c«ng ty nªn ¸p dông ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo s¶n l­îng ­íc tÝnh t­¬ng ®­¬ng. Sè l­îng s¶n phÈm t­¬ng ®­¬ng Sè l­îng s¶n phÈm dë dang Møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm = x Phßng kü thuËt sÏ x©y dùng ­íc tÝnh ®Ó quy ®æi s¶n phÈm dë dang vÒ s¶n phÈm hoµn thµnh theo c«ng thøc sau: Sau ®ã kÕ to¸n tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ theo tõng kho¶n môc cho s¶n phÈm dë dang. CFNVL chÝnh TT ph©n bæ cho SPDD = CFNVL chÝnh trùc tiÕp Sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh Sè l­îng SPDD kh«ng quy ®æi + x Sè l­îng SPDD kh«ng quy ®æi CFNVL phô TT ph©n bæ cho SPDD = CFNVL phô trùc tiÕp Sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh Sè l­îng s¶n phÈm t­¬ng ®­¬ng + x Sè l­îng s¶n phÈm t­¬ng ®­¬ng CFNCTT ph©n bæ cho SPDD = CFNC trùc tiÕp Sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh Sè l­îng s¶n phÈm t­¬ng ®­¬ng + x Sè l­îng s¶n phÈm t­¬ng ®­¬ng CFSX chung ph©n bæ cho SPDD = CF s¶n xuÊt chung Sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh Sè l­îng s¶n phÈm t­¬ng ®­¬ng + x Sè l­îng s¶n phÈm t­¬ng ®­¬ng TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph©n bæ cho s¶n phÈm dë dang theo kho¶n môc lµ gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. 2.8. VÒ tæ chøc lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ mµ c¸c doanh nghiÖp chi ra bao gåm rÊt nhiÒu lo¹i mçi lo¹i cã néi dung kinh tÕ, môc ®Ých c«ng dông riªng ®èi víi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng SXKD do vËy ®Ó qu¶n lý chÆt chÏ tõng lo¹i chi phÝ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng SXKD nh»m môc ®Ých h¹ thÊp chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó ®¹t lîi nhuËn tèi ®a, cÇn thiÕt ph¶i lËp dù to¸n chi phÝ vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ. LËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã ý nghÜa rÊt lín trong qu¶n lý doanh nghiÖp. Dù to¸n s¶n phÈm s¶n xuÊt cung cÊp cho nhµ qu¶n trÞ th«ng tin mét c¸ch cã hÖ thèng toµn bé kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh ë c¸c qu¸ tr×nh trong toµn bé kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh ë c¸c qu¸ tr×nh trong toµn bé hÖ thèng kinh doanh cña doanh nghiÖp trong tõng giai ®o¹n. Qua ®ã, gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ ®­a ra ®­îc nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n, kÞp thêi, lËp kÕ ho¹ch cho t­¬ng lai vµ x©y dùng c¸c môc tiªu cÇn ®¹t ®­îc. Dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cßn lµ c¬ së vµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch biÕn ®éng chi phÝ kinh doanh trong tõng kú thùc hiÖn ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan còng nh­ chñ quan cña sù biÕn ®æi chi phÝ, cã t¸c dông tÝch cùc cho qu¸ tr×nh lËp dù to¸n sau. ThÊy ®­îc ý nghÜa cña viÖc lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ viÖc ph©n tÝch chi phÝ, gi¸ thµnh, do vËy kÕ to¸n nªn tiÕn hµnh lËp dù to¸n vµ ph©n tÝch chi phÝ, gi¸ thµnh vµ nªn lµm c«ng viÖc nµy mét c¸ch ®Òu ®Æn ®Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã kÕt qu¶ cao h¬n. Trªn ®©y lµ mét sè nh÷ng ®¸nh gi¸ vµ kiÕn nghÞ cña em vÒ c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty Cæ phÇn Diªm Thèng NhÊt. Em tin r»ng víi sù nç lùc cña bé m¸y kÕ to¸n cña doanh nghiÖp, trong thêi gian gÇn nhÊt, c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n t¹i doanh nghiÖp sÏ ®­îc hoµn thiÖn h¬n, cung cÊp ®­îc nh÷ng th«ng tin quan träng cho c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp. KÕt luËn KÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng ®ang gi÷ vai trß lµ c«ng cô cã hiÖu lùc nhÊt trong c«ng t¸c ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý doanh nghiÖp. §ãng vai trß lµ “Ng«n ng÷ kinh doanh”, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n ¸nh thùc tÕ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, cã quan hÖ trùc tiÕp ®Õn lîi Ých cña ng­êi lao ®éng, doanh nghiÖp vµ Nhµ N­íc. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña ®Ò tµi, chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ®· ®i s©u nghiªn cøu thùc tr¹ng c«ng t¸c tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty cæ phÇn Diªm Thèng NhÊt, trªn c¬ së ®ã tÝnh to¸n mét vµi chØ tiªu ph©n tÝch, rót ra nh÷ng nhËn xÐt chñ quan, m¹nh d¹n ®­a ra nh÷ng kiÕn nghÞ víi mong muèn gãp mét phÇn nhá trong qu¸ tr×nh kh«ng ngõng ®æi míi, hoµn thiÖn cña c«ng ty. Qua thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty, ®· cho em c¸i nh×n thùc tÕ h¬n vÒ nh÷ng vÊn ®Ò lý thuyÕt ®­îc häc t¹i tr­êng, qua ®ã thÊy ®­îc tÝnh ®a d¹ng vµ phong phó cña thùc tiÔn, rót ra cho b¶n th©n nh÷ng kinh nghiÖm thùc tÕ bæ Ých. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét vÊn ®Ò tæng hîp, ®ßi hái mét sù t×m tßi, nghiªn cøu l©u dµi, nghiªm tóc... MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng, song do sù h¹n chÕ vÒ thêi gian nghiªn cøu còng nh­ nhËn thøc cña b¶n th©n cßn Ýt ái l¹i ®øng tr­íc sù kh¸c biÖt gi÷a lý luËn vµ thùc tiÔn, Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt nhÊt ®Þnh. V× vËy, em rÊt mong muèn nhËn ®­îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c ThÇy c« gi¸o cïng c¸c b¹n ®äc. Bµi viÕt ®­îc hoµn thµnh víi sù gióp ®ì tËn t×nh cña ThÇy gi¸o TrÇn §øc Vinh cïng c¸c c« chó trong Phßng Tµi vô cña C«ng ty cæ phÇn Diªm Thèng NhÊt. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Tµi liÖu tham kh¶o 1. KÕ to¸n tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp Chñ biªn: TS. §Æng ThÞ Loan – NXB Gi¸o dôc n¨m 2001 2. HÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp Vô chÕ ®é kÕ to¸n – NXB Tµi chÝnh n¨m 1995. 3. Gi¸o tr×nh ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh NXB Thèng Kª n¨m 2001 4. Gi¸o tr×nh kÕ to¸n qu¶n trÞ Chñ biªn: PGS.TS.NguyÔn Minh Ph­¬ng–NXB lao ®éng- XH n¨m 2001 5. T¹p chÝ kÕ to¸n. 6. C¸c QuyÕt ®Þnh, Th«ng t­ cña Bé Tµi chÝnh. 7. C¸c tµi liÖu cña Phßng Tµi vô – C«ng ty cæ phÇn Diªm Thèng NhÊt. Phô lôc 4 C«ng ty cæ phÇn Diªm Thèng NhÊt Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam Sè 19 DTN/KT §éc lËp – tù do – h¹nh phóc Hµ Néi, ngµy 30 th¸ng 9 n¨m 2003 QuyÕt ®Þnh ban hµnh ®Þnh møc KTKT Quý IV/2003. Tæng gi¸m ®èc c«ng ty cæ phÇn Diªm Thèng NhÊt - C¨n cø vµo quyÕt ®Þnh sè 1130/TTg ngµy 27/8/2001 cña Thñ t­íng chÝnh phñ vÒ viÖc chuyÓn DNNN c«ng ty Diªm Thèng NhÊt thµnh c«ng ty cæ phÇn Diªm Thèng NhÊt. - C¨n cø vµo ®iÒu lÖ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn Diªm Thèng NhÊt ®· ®­îc §¹i héi ®ång cæ ®«ng thµnh lËp th«ng qua ngµy 5/12/2001. - C¨n cø vµo t×nh h×nh s¶n xuÊt thùc tÕ. - Theo ®Ò nghÞ cña ®ång chÝ tr­ëng phßng kü thuËt s¶n xuÊt. QuyÕt ®Þnh §iÒu 1: Nay ban hµnh ®Þnh møc KTKT quý IV n¨m 2003 cho c¸c s¶n phÈm diªm hép néi ®Þa vµ que méc xuÊt khÈu. (cã phô lôc kÌm theo) §iÒu 2: QuyÕt ®Þnh nµy cã hiÖu lùc kÓ tõ ngµy 1/10/2003. §iÒu 3: C¸c ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n cã liªn quan nghiªm chØnh thi hµnh quyÕt ®Þnh nµy, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Tæng gi¸m ®èc trong ph¹m vi chøc n¨ng nhiÖm vô cña m×nh. N¬i göi: Tæng gi¸m ®èc - Phã TG§ kü thuËt - KTSX, KD, TV, TCL§, Mar - XN Que, XN Hép, XN Bao Phô lôc kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 19/DTN/KT STT Tªn vËt t­ §VT §Þnh møc I. Diªm hép néi ®Þa 1 Gç s¶n xuÊt que M3/kiÖn 0,0153 2 A1- KCLO3 Kg/kiÖn 0,318 3 A2- L­u huúnh Kg/kiÖn 0,0355 4 A3- Th¹ch cao Kg/kiÖn 0,0131 5 A5- C¸t b·i bïng Kg/kiÖn 0,075 6 A6- §Êt sÐt Kg/kiÖn 0,0812 7 A8- Zªlatin Kg/kiÖn 0,071 8 A14- Parafin chÊm Kg/kiÖn 0,342 9 A15 – K2Gr2O7 Kg/kiÖn 0,00482 10 A16- PhÈm c¸nh sen Kg/kiÖn 0,000975 11 A18- DÇu ho¶ LÝt/kiÖn 0,0065 12 Gè s¶n xuÊt èng M3/kiÖn 0,0108 13 Gç s¶n xuÊt ®¸y M3/kiÖn 0,005 14 Gç TDSX ®¸y M3/kiÖn 0,007 15 GiÊy s¶n xuÊt èng Kg/kiÖn 0,25 16 GiÊy s¶n xuÊt ®¸y m¸y Kg/kiÖn 0,35 17 GiÊy ®¸y thñ c«ng Kg/kiÖn 0,3 18 B1- Phèt pho Kg/kiÖn 0,0162 19 B2- Sunfua ¨ngtimo Kg/kiÖn 0,00713 ... ... ... ... II. Que méc xuÊt khÈu 40 Nan s¶n xuÊt que TÊn/tÊn 2,16 41 Gç s¶n xuÊt que M3/tÊn 4,56 42 A14 Kg/tÊn 1,84 43 A17 Kg/tÊn 9,5 44 §ai nÑp nhùa Kg/tÊn 5,6 45 KÑp s¾t Kg/tÊn 0,56 ... ... ... ... Môc lôc Trang