Đề tài Triển vọng xuất khẩu vào thị trường Anh Quốc của các doanh nghiệp Việt Nam

èc gia thµnh viªn EU víi ViÖt Nam. HiÖp ®Þnh Hîp t¸c ®Ò cËp ®Õn nhiÒu lÜnh vùc hîp t¸c kh¸c nhau, theo ®ã vÒ th­¬ng m¹i, hai bªn dµnh cho nhau quy chÕ ®·i ngé tèi huÖ quèc (MFN) vµ cam kÕt më cöa thÞ tr­êng cho hµng ho¸ cña nhau tíi møc tèi ®a cã tÝnh ®Õn ®iÒu kiÖn ®Æc thï cña mçi bªn. Trong b¶n HiÖp ®Þnh Hîp t¸c, EU cßn cam kÕt dµnh cho hµng ho¸ xuÊt xø tõ ViÖt Nam ch­¬ng tr×nh ­u ®·i ThuÕ quan phæ cËp (GSP). Trªn c¬ së HiÖp ®Þnh hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam vµ EU, Anh Quèc còng ®· ký HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i vµ tho¶ thuËn Tèi huÖ quèc víi ViÖt Nam. §©y ®­îc coi lµ mèc quan träng ®­a quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc lªn mét tÇm cao míi. Th¸ng 12-1999, Phßng th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam (VCCI) vµ Tæng L·nh sù qu¸n Anh ë thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· phèi hîp tæ chøc Ch­¬ng tr×nh hîp t¸c ViÖt Nam – Anh Quèc víi sù tham gia cña 60 doanh nghiÖp Anh vµ 60 doanh nghiÖp ViÖt Nam. §©y ®­îc coi lµ cuéc gÆp gì lín nhÊt gi÷a c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá hai n­íc víi môc ®Ých trao ®æi, hîp t¸c kinh doanh, t¹o nªn nh÷ng nÐt khëi s¾c míi trong quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc. Trong nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû XXI, quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Anh kh«ng ng÷ng t¨ng tr­ëng thÓ hiÖn qua tæng gi¸ trÞ kim ng¹ch hai chiÒu qua c¸c n¨m. ChÝnh phñ vµ doanh nghiÖp hai n­íc ®Òu thÓ hiÖn mong muèn quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc sÏ ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n n÷a trong t­¬ng lai. 2. T×nh h×nh ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam – Anh Quèc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y Trong kho¶ng thêi gian tõ khi thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao (1973) cho ®Õn ®Çu thËp kû 90, do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau mµ quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Anh Quèc ch­a ®­îc chó träng ph¸t triÓn. Trong giai ®o¹n nµy kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang Anh chØ chiÕm cã 4,08% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Céng ®ång ch©u ¢u lóc ®ã. B­íc vµo thËp niªn 90, quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc míi b¾t ®Çu cã sù khëi s¾c. Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu hai chiÒu t¨ng liªn tôc tõ con sè khiªm tèn lµ 13,5 triÖu GBP n¨m 1991 ®Õn 612,93 triÖu GBP n¨m 2002. Tõ n¨m 1991, ViÖt Nam liªn tôc xuÊt siªu vµ møc ®é xuÊt siªu ngµy cµng lín. N¨m 1995, viÖc ViÖt Nam ký HiÖp ®Þnh hîp t¸c víi Liªn minh ch©u ¢u (EU) ®· t¹o c¬ héi cho sù ph¸t triÓn quan hÖ gi÷a ViÖt Nam víi tõng n­íc thµnh viªn cña EU. §©y còng ®­îc coi lµ mèc thêi gian quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ngo¹i th­¬ng gi÷a ViÖt Nam vµ Anh Quèc trong giai ®o¹n hiÖn nay. 2.1: T×nh h×nh xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh: Giai ®o¹n 1995 – 2002, tèc ®é t¨ng tr­ëng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh rÊt cao, trung b×nh ®¹t kho¶ng 49,1%/n¨m, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña n¨m 2002 gÊp 10 lÇn kim ng¹ch xuÊt khÈu cña n¨m 1995. T×nh h×nh xuÊt khÈu cô thÓ ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng sau: B¶ng 11: Gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh giai ®o¹n 1995 – 2002 N¨m §¬n vÞ 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Kim ng¹ch triÖu USD 74,6 125 265 335 421 479 511 570 Tèc ®é % 80,6 67,6 112 30,9 25,7 13,7 6,68 11,5 Nguån: Tæng côc thèng kª Qua b¶ng 11 ta thÊy kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh qua c¸c n¨m ®Òu t¨ng víi tèc ®é cao. Giai ®o¹n tõ 1995 ®Õn 1997 lµ giai ®o¹n t¨ng tr­ëng m¹nh nhÊt. §Æc biÖt n¨m 1997, kim ng¹ch t¨ng h¬n gÊp ®«i so víi n¨m tr­íc. §©y lµ giai ®o¹n ngay sau khi ViÖt Nam vµ EU ký HiÖp ®Þnh hîp t¸c. Nh­ vËy cã thÓ nãi b¶n HiÖp ®Þnh nµy ®· ph¸t huy t¸c dông mét c¸ch tÝch cùc. Sang giai ®o¹n tõ n¨m 1998 ®Õn 2000, tèc ®é t¨ng tr­ëng gi¶m xuèng, th­êng dao ®éng ë møc trªn d­íi 30%. Tõ n¨m 2000 ®Õn nay, tèc ®é chØ ë kho¶ng 11% ®Õn 13%. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do ®©y lµ giai ®o¹n ViÖt Nam më réng xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr­êng kh¸c trong khu vùc EU nªn l­îng xuÊt khÈu sang c¸c khu vùc lín cã phÇn bÞ thu hÑp. C¸ biÖt lµ vµo n¨m 2001, kim ng¹ch xuÊt khÈu chØ t¨ng 6,68% so víi n¨m tr­íc ®ã. §©y lµ møc thÊp nhÊt trong vßng 8 n¨m qua. Lý gi¶i cho hiÖn t­îng nµy lµ t×nh tr¹ng ¶m ®¹m cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi trong n¨m 2001 do n¹n khñng bè. T×nh tr¹ng nµy ®· kÐo theo sù suy gi¶m m¹nh cña th­¬ng m¹i quèc tÕ. T×nh h×nh xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh trong n¨m nµy còng kh«ng n»m ngoµi t×nh tr¹ng ®ã. Tuy nhiªn chØ mét n¨m sau, kim ng¹ch xuÊt khÈu ®· cã sù håi phôc mét c¸ch nhanh chãng, t¨ng 11,5%. Trong n¨m 2003, dù tÝnh xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh sÏ cã sù t¨ng m¹nh bëi theo thèng kª th× kim ng¹ch xuÊt khÈu 7 th¸ng ®Çu n¨m cña ta sang thÞ tr­êng Anh ®· lµ 405,870 triÖu USD t¨ng 121,9% so víi cïng kú n¨m 2002. XuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh kh«ng chØ t¨ng vÒ kim ng¹ch vµ tèc ®é mµ cßn t¨ng tû träng trong EU. Tû träng trung b×nh kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang EU giai ®o¹n 1995 – 2002 chiÕm kho¶ng 15,25%, t¨ng h¬n 3 lÇn so víi giai ®o¹n tr­íc nh÷ng n¨m 90. Tû träng cô thÓ qua c¸c n¨m nh­ sau: B¶ng 12: Tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh so víi EU giai ®o¹n 1995 - 2002 N¨m §¬n vÞ 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Kim ng¹ch XK sang Anh triÖu USD 74,6 125 265 335 421 479 511 570 Tû träng Anh/EU % 10,4 13,9 16,4 16,2 16,9 16,8 17 18,1 Nguån: Tæng côc Thèng kª Tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong EU nh×n chung lµ t¨ng dÇn qua c¸c n¨m. Tuy nhiªn møc t¨ng nµy cßn kh¸ chËm ch¹p. Nguyªn nh©n lµ do kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang c¸c thÞ tr­êng kh¸c trong EU ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ nh­ thÞ tr­êng Italia, BØ, T©y Ban Nha (xem phô lôc 2). Cïng víi §øc, Ph¸p, Hµ Lan, Anh lµ mét trong bèn thÞ tr­êng lín cña EU. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang bèn thÞ tr­êng nµy th­êng chiÕm mét tû träng kh¸ lín trªn tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng EU. So víi c¸c thÞ tr­êng §øc, Ph¸p, Hµ Lan th× xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh trong thêi gian ®Çu cßn chiÕm tû träng khiªm tèn. Tuy nhiªn, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tû träng xuÊt khÈu sang Anh trªn tæng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang EU ngµy cµng t¨ng, trong khi tû träng sang §øc, Ph¸p, Hµ Lan ngµy cµng gi¶m. §iÒu nµy cho thÊy cã sù thay ®æi trong c¬ cÊu thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña ta sang EU theo h­íng c©n b»ng gi÷a c¸c thÞ tr­êng träng ®iÓm, gi¶m sù tËp trung qu¸ møc vµo thÞ tr­êng §øc, Ph¸p nh­ trong thêi gian ®Çu. Ta cã thÓ theo dâi xu h­íng nµy qua b¶ng sau: B¶ng 13: XK cña ViÖt Nam sang mét sè n­íc trong EU trªn tæng XK cña ViÖt Nam sang EU (giai ®o¹n 1995 – 2002) vµ so víi Anh §¬n vÞ: % N­íc 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Anh 10,4 13,9 16,4 16,2 16,9 16,8 17 18,1 §øc 32,8 25,3 25,5 26,6 26 25,7 24 22,9 Ph¸p 25,4 16,1 14,7 14,2 14,1 13,4 15,6 13,9 Hµ Lan 12 16,4 16,5 14,6 13,6 13,7 12,1 12,8 Nguån: Tæng côc Thèng kª Nh­ vËy, t×nh h×nh xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Anh lµ rÊt kh¶ quan vµ cã chiÒu h­íng tèt ®Ñp. Tèc ®é t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu th­êng ë møc cao. NÕu do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan lµm gi¶m tèc ®é nµy th× sù phôc håi th­êng lµ rÊt nhanh chãng. Thªm vµo ®ã, thÞ tr­êng Anh næi lªn víi t­ c¸ch lµ ®èi träng cña c¸c thÞ tr­êng §øc, Ph¸p, Hµ Lan. XuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh ngµy cµng t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña c¶ hai bªn. 2.2: T×nh h×nh xuÊt khÈu cña Anh vµoViÖt Nam: 2.2.1: Kim ng¹ch vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng: Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Anh sang ViÖt Nam trong 8 n¨m qua lu«n nhá h¬n so víi kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña Anh sang ViÖt Nam ®­îc thÓ hiÖn cô thÓ qua b¶ng sau: B¶ng 14: Gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña Anh vµo ViÖt Nam giai ®o¹n 1995 – 2002 N¨m §¬n vÞ 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Kim ng¹ch triÖu USD 50,7 83,7 103,9 96,4 109 149,9 171,6 166,6 Tèc ®é t¨ng % -18,6 65 24 -7,2 13 37,5 14,5 -2,9 Tû träng Anh/EU % 7,64 7,33 7,92 7,68 9,08 11,9 11 9,04 Nguån: Tæng côc Thèng kª Qua b¶ng trªn ta thÊy, t×nh h×nh xuÊt khÈu cña Anh vµo ViÖt Nam giai ®o¹n 1995 – 2002 rÊt kh«ng æn ®Þnh, tèc ®é t¨ng gi¶m kh«ng ®Òu. Tû träng kim ng¹ch nhËp khÈu tõ Anh trªn tæng kim ng¹ch nhËp khÈu tõ EU cña ViÖt Nam cßn nhá. Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nh­ trªn. VÒ phÝa Anh, lµ n­íc ®øng thø n¨m trªn thÕ giíi vÒ ngo¹i th­¬ng, n­íc Anh t¨ng c­êng ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ra n­íc ngoµi nh­ng chñ yÕu lµ xuÊt khÈu sang c¸c n­íc ph¸t triÓn kh¸c. ThÞ tr­êng c¸c n­íc trong Tæ chøc Hîp t¸c vµ Ph¸t triÓn kinh tÕ (OECD) vµ thÞ tr­êng EU lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu chñ yÕu cña Anh. VÒ phÝa ViÖt Nam, trong nh÷ng n¨m qua do vÊn ®Ò gi¸ c¶, tû gi¸...mµ chóng ta ch­a thùc sù chó ý tíi viÖc nhËp khÈu tõ thÞ tr­êng Anh. MÆc dï Anh lµ trung t©m c«ng nghÖ nguån cña ch©u ¢u nh­ng chóng ta Ýt cã c¬ héi nhËp khÈu trùc tiÕp nh÷ng d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tõ thÞ tr­êng nµy. Trong t­¬ng lai viÖc nhËp khÈu tõ thÞ tr­êng Anh cÇn ph¶i ®­îc chó ý nhiÒu h¬n n÷a. Ngoµi viÖc phôc vô cho nhu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, viÖc ®Èy m¹nh nhËp khÈu cßn cã t¸c dông lµ ®ßn bÈy ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Anh. 2.2.2: C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu: Sau ®©y lµ danh môc c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña Anh sang ViÖt Nam tõ n¨m 2000 ®Õn 2002: B¶ng 15: C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña Anh vµo ViÖt Nam §¬n vÞ: ngh×n USD STT MÆt hµng 2000 2001 2002 1 Xe « t« vËn t¶i vµ phô tïng 27.482 28.548 28.922 2 M¸y vµ phô tïng hµng h¶i 6.954 7.324 8.493 3 M¸y ®iÖn vµ phô tïng 4.981 5.562 6.231 4 M¸y vµ phô tïng hµng kh«ng 6.872 6.943 8.549 5 Thuèc thó y 5.974 6.125 6.326 6 Ho¸ chÊt 5.126 5.542 6.241 7 GiÊy vµ b×a 3.243 3.467 4.120 8 Hµng dÖt 2.415 2.450 2.674 9 M¸y, phô tïng, vËt liÖu XD 2.680 3.264 3.946 10 Thuèc trõ s©u 1.478 1.524 1.497 11 M¸y vµ phô tïng SX thuèc l¸ 982 986 940 12 M¸y vµ y cô 845 963 1005 13 V¨n phßng phÈm 510 554 623 Nguån: Vô ¢u Mü - Bé Th­¬ng m¹i Nh×n chung c¬ cÊu hµng ho¸ xuÊt khÈu cña Anh sang ViÖt Nam Ýt cã sù thay ®æi vµ kim ng¹ch kh«ng t¨ng nhiÒu qua c¸c n¨m. Qua b¶ng trªn ta thÊy, hµng ho¸ mµ ViÖt Nam nhËp khÈu tõ Anh chñ yÕu lµ c¸c thiÕt bÞ rêi vµ phô tïng chø kh«ng ph¶i lµ nh÷ng d©y chuyÒn c«ng nghÖ ®ång bé phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu. Anh lµ mét trung t©m c«ng nghÖ nguån cña ch©u ¢u nh­ng ViÖt Nam cßn ch­a tiÕp cËn vµ nhËp khÈu ®­îc nhiÒu nh÷ng c«ng nghÖ nµy phôc vô cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. 3. Nh÷ng tån t¹i trong quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Anh Quèc Trong nhiÒu n¨m qua, tuy ho¹t ®éng th­¬ng m¹i song ph­¬ng gi÷a ViÖt Nam vµ Anh quèc liªn tôc ®­îc c¶i thiÖn, kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu t¨ng víi tèc ®é cao nh­ng thùc tÕ cho thÊy ho¹t ®éng trao ®æi th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc vÉn cßn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò nh­ sau. MÆc dï c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam nh­ giµy dÐp, may mÆc, cµ phª, thñ c«ng mü nghÖ, chÌ, h¹t tiªu... ®Òu ®· cã mÆt trªn thÞ tr­êng Anh nh­ng tû träng kim ng¹ch c¸c mÆt hµng trong c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu nh×n chung Ýt thay ®æi trong nhiÒu n¨m. Hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh th­êng tËp trung cao ®é vµo mét sè Ýt mÆt hµng. Trong n¨m 2002, chØ riªng hai mÆt hµng giµy dÐp vµ dÖt may ®· chiÕm tíi 58% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Anh, trong ®ã giµy dÐp chiÕm 48%. Sù tËp trung cao ®é nµy dÔ g©y ra nguy c¬ tiÒm tµng cho xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam lµ kh¶ n¨ng dÔ bÞ tæn th­¬ng do nh÷ng thay ®æi kh«ng dù tÝnh ®­îc trong ®iÒu kiÖn cung cÊp cho kh¸ch hµng. Trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, ViÖt Nam vÉn ch­a khai th¸c ®­îc hÕt nh÷ng kh¶ n¨ng cña m×nh ®èi víi viÖc xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm n«ng l©m thuû s¶n - vèn lµ nh÷ng s¶n phÈm rÊt cã triÓn väng ®èi víi thÞ tr­êng Anh. Kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm n«ng l©m thuû s¶n cña ta sang Anh cßn kh¸ khiªm tèn so víi nhu cÇu nhËp khÈu cña Anh vµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt - xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Lµ mét n­íc n«ng nghiÖp, khÝ hËu, ®Êt ®ai phï hîp víi c¶ s¶n xuÊt n«ng s¶n nhiÖt ®íi còng nh­ «n ®íi, kü thuËt canh t¸c tèt, s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh nh­ng nhãm n«ng l©m thuû s¶n cña ta chØ chiÕm thÞ phÇn rÊt nhá trªn thÞ tr­êng Anh. ThÞ phÇn cña ViÖt Nam vÒ nhãm hµng nµy trªn thÞ tr­êng Anh trung b×nh th­êng dao ®éng ë møc 4% ®Õn 6%. Tû lÖ nµy kh«ng chØ thÊp so víi mét sè n­íc lín nh­ Ên §é, Trung Quèc mµ cßn thÊp so víi nh÷ng n­íc cã tiÒm n¨ng t­¬ng ®­¬ng thËm chÝ cßn kÐm ViÖt Nam nh­ Pakistan, Bangladesh, Srilanca. §©y ®Òu lµ nh÷ng n­íc cung cÊp chÝnh c¸c s¶n phÈm n«ng l©m thuû s¶n cho thÞ tr­êng Anh, ®ång thêi còng lµ ®èi thñ c¹nh tranh chñ yÕu cña ViÖt Nam trong lÜnh vùc nµy. MÆc dï Anh lµ mét quèc gia c«ng nghiÖp ph¸t triÓn trong EU- mét trong ba trung t©m c«ng nghÖ nguån cña thÕ giíi- nh­ng chóng ta vÉn ch­a nhËp khÈu ®­îc nhiÒu d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tõ thÞ tr­êng nµy mµ míi chñ yÕu nhËp c¸c m¸y mãc vµ thiÕt bÞ lÎ. Quy m« nhËp khÈu cßn qu¸ nhá bÐ vµ c¬ cÊu hµng ch­a thËt phï hîp nªn ho¹t ®éng nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Anh ch­a ®ãng ®­îc vai trß tÝch cùc lµ ®ßn bÈy ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng nµy. NhËp khÈu ch­a thËt g¾n liÒn víi xuÊt khÈu, ch­a t¹o ®­îc tiÒn ®Ò ®Ó thay ®æi c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu vµ n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Anh. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam ch­a thùc sù chñ ®éng t×m hiÓu thÞ tr­êng Anh vµ t×m c¸ch th©m nhËp trùc tiÕp sang thÞ tr­êng nµy. Bªn c¹nh ®ã, c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam cßn lµm ¨n tuú tiÖn, manh món víi mét phong c¸ch ch­a phï hîp víi truyÒn thèng vµ tËp qu¸n kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp Anh. C«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña c¸c doanh nghiÖp ch­a ®¹t hiÖu qu¶, ch­a cã sù g¾n kÕt chÆt chÏ gi÷a c¸c nhµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam víi hÖ thèng c¸c kªnh ph©n phèi trªn thÞ tr­êng Anh. T×nh tr¹ng xuÊt khÈu gi¸n tiÕp sang thÞ tr­êng Anh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn phæ biÕn. Theo thèng kª, cã ®Õn 60% sè hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh theo kªnh gia c«ng vµ qua trung gian. T×nh tr¹ng nµy ®Æc biÖt phæ biÕn trong lÜnh vùc xuÊt khÈu giµy dÐp vµ dÖt may - hai mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam sang Anh. Do cã quan hÖ th­¬ng m¹i truyÒn thèng víi Anh Quèc nªn nhiÒu n­íc ch©u ¸ nh­ Singapore, Malaysia, Indonesia lµ chiÕc cÇu nèi cho c¸c s¶n phÈm dÖt may vµ giµy dÐp cña ViÖt Nam víi thÞ tr­êng Anh. Hµng ho¸ sau khi ®­îc nhËp vÒ tõ ViÖt Nam sÏ bÞ bãc nh·n, thay nh·n m¸c míi råi ®­îc t¸i xuÊt sang thÞ tr­êng Anh víi gi¸ cao gÊp 3 ®Õn 5 lÇn so víi gi¸ nhËp tõ ViÖt Nam. ViÖc bu«n b¸n qua trung gian ®· g©y thiÖt h¹i kh«ng nhá cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng nh­ doanh nghiÖp Anh. §èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, lîi nhuËn nhËn ®­îc chØ trªn d­íi 30% so víi s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu trùc tiÕp. ThiÖt h¹i h¬n n÷a lµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ kh«ng cã c¬ héi ®Ó kh¼ng ®Þnh th­¬ng hiÖu cña m×nh trªn thÞ tr­êng Anh. Cßn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Anh, hä sÏ ph¶i mua hµng víi gi¸ cao h¬n gi¸ thùc tÕ. Nh÷ng tån t¹i trªn ®©y ®· g©y nh÷ng trë ng¹i ®¸ng kÓ trong quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Anh quèc trong giai ®o¹n hiÖn nay. Nh÷ng biÕn ®éng phøc t¹p vµ sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña xu h­íng toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ vµ tù do ho¸ th­¬ng m¹i, ®ßi hái c¶ ViÖt Nam vµ Anh cÇn ph¶i cã nh÷ng nç lùc h¬n n÷a nh»m th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i ®Ó thóc ®Èy quan hÖ hîp t¸c th­¬ng m¹i ph¸t triÓn v× lîi Ých cña c¶ hai bªn. Ch­¬ng 3 Gi¶i ph¸p thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp viÖt nam xuÊt khÈu sang anh I. TriÓn väng ph¸t triÓn quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Anh quèc Quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Anh quèc hiÖn t¹i tuy cßn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò nh­ng trong t­¬ng lai kh¶ n¨ng më réng vµ ph¸t triÓn quan hÖ nµy lµ rÊt lín. NhËn ®Þnh nµy lµ hoµn toµn cã c¬ së bëi mét sè lý do sau. Thø nhÊt, vÒ lý thuyÕt, thÞ tr­êng hai n­íc ViÖt Nam vµ Anh cã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cã thÓ bæ sung cho nhau hay nãi mét c¸ch kh¸c c¶ hai n­íc ®Òu cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh cña m×nh. ViÖt Nam lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn, ®ang trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc nªn nhu cÇu nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ nguån lµ rÊt lín. Trong khi Anh quèc lµ mét trong nh÷ng quèc gia c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nhÊt thÕ giíi vµ lµ mét trong nh÷ng trung t©m c«ng nghÖ nguån cña EU, cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu nhËp khÈu cña nh÷ng n­íc ®ang trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ nh­ ViÖt Nam. Ng­îc l¹i, nÒn n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp nhÑ cña Anh tuy ph¸t triÓn nh­ng nÕu s¶n xuÊt th× chi phÝ sÏ cao h¬n nhiÒu so víi nhËp khÈu tõ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Do ®ã nhu cÇu nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp nhÑ cña Anh lµ rÊt lín . Mµ nh÷ng s¶n phÈm nµy l¹i lµ thÕ m¹nh cña ViÖt Nam. Thø hai, ViÖt Nam vµ Anh Quèc ®Òu n»m trong khu vùc th­¬ng m¹i n¨ng ®éng nhÊt thÕ giíi. ViÖt Nam lµ mét thµnh viªn cña HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ (ASEAN). Anh lµ quèc gia thµnh viªn cña Liªn minh ch©u ¢u (EU). §©y ®Òu lµ nh÷ng tæ chøc cã mèi quan hÖ hîp t¸c g¾n bã. Thø ba, thùc tÕ cho thÊy ho¹t ®éng th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc liªn tôc ®­îc c¶i thiÖn, kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu t¨ng víi tèc ®é cao vµ høa hÑn sÏ t¨ng m¹nh h¬n n÷a trong t­¬ng lai. Thø t­, ch©u ¢u vÉn chiÕm vÞ trÝ quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. ViÖt Nam x¸c ®Þnh ch©u ¢u sÏ chiÕm kho¶ng 25% trong c¬ cÊu thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, trong ®ã thÞ tr­êng EU sÏ chiÕm kho¶ng 17%. Anh ®­îc coi lµ mét trong bèn thÞ tr­êng chÝnh mµ ViÖt Nam h­íng tíi trong EU. Ng­îc l¹i, sù ph¸t triÓn æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ x· héi ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua ®· thu hót ®­îc nhiÒu sù quan t©m, chó ý cña c¸c doanh nghiÖp Anh. HiÖn nay, tæ chøc HiÖp héi th­¬ng m¹i Anh ë ViÖt Nam ®· cã 210 thµnh viªn tham gia vµ ngoµi ra cßn cã h¬n 100 v¨n phßng ®¹i diÖn vµ c¸c c«ng ty liªn doanh cña Anh ë ViÖt Nam. Thø n¨m, ChÝnh phñ hai n­íc ®Òu cã nh÷ng nç lùc nh»m thóc ®Èy mèi quan hÖ th­¬ng m¹i song ph­¬ng. VÒ phÝa Anh, hiÖn t¹i ChÝnh phñ Anh cã cho ®Æt Phßng Th­¬ng m¹i Anh t¹i ViÖt Nam (Trade Partners UK), mét v¨n phßng ë thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ mét ë §¹i sø qu¸n Anh t¹i Hµ Néi. Phßng Th­¬ng m¹i cã nhiÖm vô xóc tiÕn hç trî cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam muèn kinh doanh t¹i thÞ tr­êng Anh quèc vµ t­ vÊn cho hä vÒ nhu cÇu còng nh­ nguån s¶n phÈm ë thÞ tr­êng nµy. Bªn c¹nh ®ã, phÝa Anh còng phèi hîp víi Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam (VCCI) ®Ó gióp ®ì c¸c c«ng ty Anh muèn ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam. Trong n¨m 2003, ChÝnh phñ Anh ®· hç trî t¸m ®oµn doanh nghiÖp Anh sang th¨m vµ t×m hiÓu thÞ tr­êng ViÖt Nam ®Ó xóc tiÕn ®Çu t­. VÒ phÝa ViÖt Nam, Tham t¸n th­¬ng m¹i Sø qu¸n ViÖt Nam t¹i Anh ®· lµm rÊt tèt trong viÖc gióp ®ì c¸c c«ng ty cña ViÖt Nam t×m hiÓu thÞ tr­êng Anh còng nh­ t­ vÊn, h­íng dÉn cho c¸c doanh nghiÖp Anh Quèc nghiªn cøu t×m hiÓu thÞ tr­êng ViÖt Nam. Ngoµi ra, Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam cïng Th­¬ng vô cßn phèi hîp víi Bé C«ng th­¬ng Anh, Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp London, HiÖp héi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Anh tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o vÒ c¬ héi bu«n b¸n ®Çu t­ gi÷a hai n­íc. Trong thêi gian tíi, ChÝnh phñ hai n­íc ®Òu chñ tr­¬ng t¨ng c­êng quan hÖ th­¬ng m¹i h¬n n÷a bao gåm tæ chøc c¸c cuéc tiÕp xóc gi÷a c¸c doanh nghiÖp hai n­íc, ChÝnh phñ Anh gióp phÝa ViÖt Nam më c¸c líp ®µo t¹o vÒ kü n¨ng qu¶n lý, tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o chuyªn ®Ò vÒ thÞ tr­êng hai n­íc. Nh­ vËy, quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Anh Quèc cã ®Çy ®ñ c¬ së chñ quan còng nh­ kh¸ch quan ®Ó ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n n÷a. §©y sÏ lµ tiÒn ®Ò ®Ó c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng nµy. II. Dù b¸o xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh trong thêi gian tíi §Ó cã ®­îc nh÷ng dù b¸o vÒ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Anh trong thêi gian tíi, tr­íc hÕt ta cÇn ph¶i c¨n cø vµo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Sau ®©y lµ b¶ng c¬ cÊu thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµ h­íng ph¸t triÓn ®Õn n¨m 2010: B¶ng 16 : C¬ cÊu thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 §¬n vÞ:% N­íc 1991-1995 2000 2010 NhËt B¶n 28,5 12 11 ASEAN 18 13 11 EU 12 15 17 Mü 1 8 17 Trung Quèc 7,4 8 9 SNG vµ §«ng ¢u 2,2 3 4 C¸c n­íc kh¸c 30,9 41 31 Nguån: Vô XuÊt nhËp khÈu - Bé Th­¬ng m¹i Qua b¶ng 16 ta thÊy, ®Õn n¨m 2010, chóng ta chuyÓn dÇn h­íng xuÊt khÈu sang ch©u ¢u vµ Mü. Chñ tr­¬ng cña ViÖt Nam lµ ®Õn n¨m 2010, xuÊt khÈu sang ch©u ¢u sÏ chiÕm 25% trªn tæng l­îng xuÊt khÈu, trong ®ã riªng EU sÏ chiÕm 17%. MÆc dï, ®Õn n¨m 2004, EU sÏ kÕt n¹p thªm 10 thµnh viªn míi nh­ng ViÖt Nam x¸c ®Þnh cïng víi §øc, Ph¸p, Hµ Lan, Anh vÉn sÏ lµ b¹n hµng lín nhÊt cña m×nh trong EU. Dù kiÕn trong giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2010, tû träng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Anh sÏ chiÕm kho¶ng 20% trong EU. C¸c mÆt hµng chñ lùc xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng nµy sÏ lµ giµy da, may mÆc, s¶n phÈm gç, thñ c«ng mü nghÖ, n«ng l©m thuû s¶n tinh chÕ vµ dÇu th«. §Ó cã thÓ ®­a ra nh÷ng dù ®o¸n vÒ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh, ngoµi c¨n cø vµo h­íng ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu, nhu cÇu nhËp khÈu cña Anh, cßn cÇn ph¶i c¨n cø vµo nh÷ng dù b¸o vÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng chÝnh cña ViÖt Nam mµ Bé Th­¬ng m¹i ®­a ra. B¶ng 17: Dù b¸o thÞ tr­êng xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng chÝnh cña ViÖt Nam §¬n vÞ: L­îng : ngh×n tÊn Gi¸ trÞ:TriÖu USD MÆt hµng Thùc hiÖn 2000 KÕ ho¹ch 2005 KÕ ho¹ch 2010 C¬ cÊu thÞ tr­êng L­îng Gi¸ trÞ L­îng Gi¸ trÞ L­îng Gi¸ trÞ DÖt may 1.950 5.000 7.500 Mü: 57,1%; EU: 18,6%; NhËt: 15,7%; C¸c thÞ tr­êng kh¸c : 8,6% Giµy dÐp 1.650 4.000 7.000 EU: 67,4%; Mü: 12,2%; NhËt: 3,9%; C¸c thÞ tr­êng kh¸c :16,5% Thuû s¶n 1.200 2.500 3.000 Mü: 35%; NhËt: 26%; EU: 10%; Trung Quèc:13%; Hµn Quèc: 5%; Singapore:2%; óc: 2%; C¸c thÞ tr­êng kh¸c: 7% DÇu th« 16.800 3.200 11.800 2.400 8.000 1.600 Mü: 25%, Trung Quèc:24%; Singapore: 19%; NhËt: 18%; Anh: 7%; C¸c thÞ tr­êng kh¸c: 8,6% Cµ phª 630 500 700 700 750 850 EU: 65%; Mü: 17%; NhËt: 6%; Singapore: 3%; C¸c thÞ tr­êng kh¸c: 9% Cao su 245 153 300 250 500 500 Trung Quèc: 35%; EU:15%; Singapore:10%; §µi Loan:8%; Hµn Quèc:8% Nga: 7%; Malaisia: 5%; C¸c thÞ tr­êng kh¸c: 12% Rau qu¶ 180 800 1.600 Trung Quèc: 50%; §µiLoan:10%; Hµn Quèc: 8%; NhËt: 7%; EU: 5%; C¸c thÞ tr­êng kh¸c: 16% Nguån:B¸o c¸o vÒ h­íng thÞ tr­êng xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng chÝnh cña ViÖt Nam Vô XuÊt NhËp khÈu - Bé Th­¬ng m¹i B¶ng dù b¸o trªn cho thÊy EU vÉn lu«n lµ thÞ tr­êng quan träng ®èi víi c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam. Víi vÞ trÝ quan träng trong EU vµ tiÒm n¨ng nhËp khÈu lín, thÞ tr­êng Anh sÏ chiÕm tû träng ®¸ng kÓ trong viÖc nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng nµy cña ViÖt Nam. DÖt may vµ giµy dÐp vÉn sÏ lµ nh÷ng mÆt hµng ®ãng gãp lín vµo kim ng¹ch xuÊt khÈu tõ nay ®Õn n¨m 2010. Hai mÆt hµng nµy sÏ vÉn cã sù t¨ng tr­ëng ®Òu ®Æn sang thÞ tr­êng Anh. §Æc biÖt lµ mÆt hµng giµy dÐp, Anh sÏ lµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu giµy dÐp lín nhÊt cña ViÖt Nam víi hai mÆt hµng ®­îc thÞ tr­êng Anh ­a chuéng lµ giµy da vµ giµy thÓ thao. Cµ phª còng lµ mÆt hµng sÏ cã sù t¨ng tr­ëng m¹nh vµo thÞ tr­êng Anh. Víi chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn gièng cµ phª arabica - gièng cµ phª ®­îc ­a chuéng trªn thÕ giíi - cµ phª cña ViÖt Nam sÏ c¹nh tranh ®­îc víi cµ phª cña c¸c n­íc hiÖn ®ang lµ b¹n hµng cung cÊp cµ phª lín cho Anh nh­ Ên §é vµ Colombia. HiÖn nay chÝnh phñ ®ang cè g¾ng ®­a diÖn tÝch cµ phª arabica lªn 100 ngh×n ha víi hy väng ®¹t s¶n l­îng tõ 150 ngh×n tÊn ®Õn 200 ngh×n tÊn vµo n¨m 2010. XuÊt khÈu cµ phª sang EU sÏ chiÕm kho¶ng 65% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cµ phª cña ViÖt Nam vµo 2005 vµ 2010. Trong ®ã dù ®o¸n xuÊt khÈu sang Anh sÏ chiÕm kho¶ng 10%. Thuû s¶n dù b¸o còng sÏ cã sù t¨ng tr­ëng khi xuÊt khÈu vµo Anh. Tuy nhiªn, møc t¨ng tr­ëng nµy vÉn ®­îc duy tr× nh­ tr­íc do viÖc xuÊt khÈu thuû s¶n vµo EU kh«ng ph¶i lµ dÔ dµng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. §©y lµ mÆt hµng cã sù kiÓm tra chÆt chÏ nhÊt khi xuÊt khÈu sang EU. Muèn cã sù t¨ng tr­ëng ®ét ph¸ ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp thuû s¶n ViÖt Nam ph¶i cã sù ®Çu t­ vµ nç lùc rÊt lín trong mäi kh©u s¶n xuÊt vµ kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm. §Æc biÖt mÆt hµng dÇu th« sÏ lµ mÆt hµng míi ®­îc xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Anh vµ dù ®o¸n sÏ cã xu h­íng t¨ng m¹nh. Anh lµ n­íc cã ngµnh c«ng nghiÖp hãa dÇu ph¸t triÓn. C¸c vïng khai th¸c dÇu cña Anh chñ yÕu lµ ë khu vùc BiÓn B¾c vµ vïng Alasca. Tuy nhiªn, dÇu ®· ®­îc khai th¸c ë nh÷ng vïng nµy trong thêi gian rÊt dµi. §Ó ®¶m b¶o cho nguån cung cÊp x¨ng dÇu trong t­¬ng lai, bªn c¹nh viÖc c¸c c«ng ty dÇu khÝ ®Èy m¹nh ®Çu t­ khai th¸c ë n­íc ngoµi, nhu cÇu nhËp khÈu dÇu th« cña Anh phôc vô cho c«ng nghiÖp n¨ng l­îng trong n­íc lµ rÊt lín. §iÓn h×nh lµ vµo n¨m 2003, ba c«ng ty dÇu khÝ lín cña Anh lµ Shell. UK. Ltd, esso exploration vµ Production UK. Ltd ®· ký kÕt tho¶ thuËn víi c«ng ty dÇu má Statoil ASA cña Nauy vÒ viÖc cung cÊp x¨ng dÇu tõ Nauy sang Anh víi khèi l­îng lín ®¶m b¶o cho nhu cÇu vÒ x¨ng dÇu cña Anh trong t­¬ng lai. Tuy nhiªn, tho¶ thuËn chØ b¾t ®Çu cã hiÖu lùc vµo n¨m 2017. §©y sÏ lµ c¬ héi cho dÇu th« cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Anh nh­ng chØ trong giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2010. Bëi sau khi nh÷ng nhµ m¸y läc dÇu cña ViÖt Nam ®­îc hoµn thµnh vµ ®­a vµo ho¹t ®éng th× viÖc xuÊt khÈu dÇu th« cña ViÖt Nam sÏ kh«ng ®­îc khuyÕn khÝch. Rau qu¶ tuy lµ mÆt hµng cã tiÒm n¨ng xuÊt khÈu m¹nh cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Anh nh­ng chØ sau mét kho¶ng thêi gian dµi khi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu rau qu¶ ViÖt Nam t¹o ®­îc uy tÝn tèt vÒ chÊt l­îng víi c¸c nhµ nhËp khÈu Anh Quèc. V× vËy trong thêi gian tr­íc m¾t, kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng vÉn sÏ t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ. C¸c n­íc cung cÊp chÝnh mÆt hµng nµy cho thÞ tr­êng Anh lµ EU vµ New Zealand lµ nh÷ng n­íc cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh rÊt m¹nh. C¸c mÆt hµng kh¸c nh­ ®å gç, thñ c«ng mü nghÖ vÉn sÏ lµ nh÷ng mÆt hµng cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Anh. Bªn c¹nh viÖc gia t¨ng nhu cÇu vÒ nh÷ng mÆt hµng nµy trªn thÞ tr­êng Anh, c¸c doanh nghiÖp thñ c«ng mü nghÖ cña ViÖt Nam còng ®· cã nh÷ng ®Çu t­ lín, cã thÓ ®¸p øng nh÷ng hîp ®ång lín tõ phÝa nhµ nhËp khÈu. VÒ cao su tù nhiªn, do lµ mÆt hµng nhËp khÈu thiÕt yÕu cña thÞ tr­êng Anh nªn nhu cÇu nhËp khÈu mÆt hµng nµy vÉn æn ®Þnh vµ sÏ cã kim ng¹ch t¨ng tr­ëng ®Òu qua c¸c n¨m. III. Gi¶i ph¸p thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Anh XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ph©n tÝch vÒ thÞ tr­êng Anh, kinh tÕ Anh, quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Anh trong thêi gian qua vµ nh÷ng dù b¸o xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh trong thêi gian tíi, ta cã thÓ thÊy triÓn väng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Anh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ rÊt lín. §Ó nh÷ng triÓn väng vµ dù ®o¸n thµnh hiÖn thùc, ViÖt Nam cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p ®ång bé tõ phÝa nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu. Nhµ n­íc cã nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy mèi quan hÖ th­¬ng m¹i song ph­¬ng gi÷a hai n­íc, ®­a ra nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî xuÊt khÈu cho c¸c doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp cã c¬ héi tiÕp xóc víi ®èi t¸c Anh th«ng qua nh÷ng chuyÕn th¨m ngo¹i giao tõ ®ã thiÕt lËp quan hÖ hîp t¸c th­¬ng m¹i l©u dµi. B¶n th©n doanh nghiÖp ph¶i n¨ng ®éng t×m hiÓu thÞ tr­êng Anh, ®èi t¸c Anh, ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p hç trî tõ phÝa nhµ n­íc mét c¸ch tÝch cùc. §ång thêi ph¶i n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña b¶n th©n doanh nghiÖp vµ hµng ho¸ xuÊt khÈu. Cô thÓ, nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p sau. 1. Gi¶i ph¸p vÒ phÝa nhµ n­íc: Anh quèc tuy kh«ng ph¶i lµ thÞ tr­êng truyÒn thèng cña ViÖt Nam nh­ng lu«n lµ mét ®èi t¸c quan träng trong ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng cña ViÖt Nam. V× vËy, ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng nµy, ViÖt Nam ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p tõ phÝa nhµ n­íc mét c¸ch tæng thÓ, trªn mäi khÝa c¹nh. 1.1: Nh÷ng chÝnh s¸ch chung: Hoµn thiÖn hµnh lang ph¸p lý t¹o thuËn lîi tèi ®a cho xuÊt khÈu nãi chung. Tr­íc hÕt lµ luËt Th­¬ng m¹i, luËt §Çu t­ n­íc ngoµi, luËt ThuÕ...§ång thêi ph¶i tiÕp tôc ®æi míi vµ c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh trong qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu,nhÊt lµ thñ tôc h¶i quan, ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo viÖc kª khai hµng tÝnh thuÕ. Hoµn thiÖn qu¶n lý c¸c chiÕn l­îc cÊp quèc gia vÒ ph¸t triÓn c¸c ngµnh hµng xuÊt khÈu. Trong ®ã x¸c ®Þnh râ c¸c thÞ tr­êng môc tiªu, tû träng c¬ cÊu thÞ tr­êng; chiÕn l­îc th©m nhËp thÞ tr­êng, chiÕn l­îc s¶n phÈm, gi¸, ph©n phèi, xóc tiÕn khuyÕch tr­¬ng; tæ chøc thùc hiÖn vµ kiÓm so¸t c¸c chiÕn l­îc nµy cho tõng ngµnh hµng xuÊt khÈu. §iÒu quan träng nhÊt hiÖn nay lµ ph¶i ®¶m b¶o hiÖu lùc thèng nhÊt vµ ®ång bé trong thùc hiÖn c¸c môc tiªu chiÕn l­îc ë tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c cÊp còng nh­ t¨ng c­êng sù liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a ChÝnh phñ, c¸c ngµnh s¶n xuÊt,c¸c c¬ quan khoa häc vµ c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam. T¨ng c­êng chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu tõ phÝa nhµ n­íc. Nghiªm tóc më réng c¸c ch­¬ng tr×nh vÒ qu¶n lý chÊt l­îng nh­ ISO, TQM...§­a chÊt l­îng thµnh quèc s¸ch hµng ®Çu ®Ó th©m nhËp thÞ tr­êng, n©ng cao tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng. 1.2: VÒ quan hÖ song ph­¬ng: T¨ng c­êng mèi quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc. MÆt kh¸c, do Anh quèc lµ mét thµnh viªn trong Liªn minh ch©u ¢u, v× vËy viÖc më réng quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ th­¬ng m¹i víi EU lµ nÒn t¶ng cÇn thiÕt ®Ó më réng quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Anh. Tr­íc m¾t, ®Ó ®Èy m¹nh xóc tiÕn xuÊt khÈu sang Anh quèc, trong ®iÒu kiÖn ch­a lµ thµnh viªn cña Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi, ViÖt Nam cÇn chuÈn bÞ ®µm ph¸n kÐo dµi chÕ ®é GSP víi EU. Ngoµi ra, Bé Th­¬ng m¹i chñ tr×, phèi hîp víi c¸c ngµnh h÷u quan tiÕn hµnh ®µm ph¸n vµ tho¶ thuËn víi EU vÒ c¸c vÊn ®Ò cßn tån t¹i trong quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam – EU nh­: phèi hîp víi EU trong viÖc kiÓm so¸t l­îng giÇy dÐp mang xuÊt xø ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo EU, tr¸nh nguy c¬ EU ¸p ®Æt h¹n ng¹ch cho ViÖt Nam; §Ò nghÞ EU sím cïng ta xem xÐt l¹i HiÖp ®Þnh DÖt may ®Ó n©ng møc h¹n ng¹ch lªn tõ 30% ®Õn 50% cho tõng chñng lo¹i. Cã ®Þnh h­íng c¬ cÊu hµng vµo EU nãi chung vµ Anh quèc nãi riªng. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c mÆt hµng chñ lùc. Ph¸t triÓn mÆt hµng míi víi c«ng nghÖ míi. Gi¶i quyÕt trong quan hÖ song ph­¬ng gi÷a hai ChÝnh phñ, t¹o thuËn lîi cho viÖc t¨ng c­êng kh¶ n¨ng th©m nhËp cña hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Anh vÒ c¸c vÊn ®Ò nh­ tho¶ thuËn vÒ thñ tôc kiÓm tra hµng ho¸ nhËp khÈu, tho¶ thuËn vÒ thanh to¸n. PhÝa ViÖt Nam còng nªn ®µm ph¸n víi phÝa Anh vÒ viÖc cho phÐp thµnh lËp kho ngo¹i quan cña ViÖt Nam t¹i Anh ®Ó gi¶m bít c¸c rñi ro kinh doanh. 1.3: VÒ hç trî xóc tiÕn th­¬ng m¹i: ChÝnh phñ nªn cho phÐp thµnh lËp c¸c trung t©m xóc tiÕn th­¬ng m¹i ViÖt Nam t¹i Anh. HiÖn nay luËt th­¬ng m¹i Anh ®· cho phÐp thµnh lËp c¸c trung t©m th­¬ng m¹i cña n­íc ngoµi trªn ®Êt n­íc Anh. C¸c trung t©m xóc tiÕn th­¬ng m¹i ViÖt Nam t¹i Anh sÏ giíi thiÖu, qu¶ng b¸ hµng ho¸ cña ViÖt Nam, ®ång thêi thùc hiÖn cung øng c¸c dÞch vô trî gióp miÔn phÝ hoÆc phÝ thÊp cho c¸c nhµ kinh doanh vµ ®Çu t­ khi tiÕp cËn vµ th©m nhËp thÞ tr­êng Anh. MÆt kh¸c, trung t©m cã thÓ sÏ thu hót c¸c c«ng ty ViÖt KiÒu, céng ®ång ng­êi ViÖt t¹i Anh tíi giíi thiÖu, b¸n hµng, giao dÞch mua hµng t¹i Anh, t¹o ®Çu mèi, xóc tiÕn cho c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp trong n­íc triÓn khai quan hÖ bu«n b¸n víi c¸c c¸c doanh nghiÖp Anh. Bé Th­¬ng m¹i cÇn chñ ®éng tæ chøc triÓn l·m ®Þnh kú hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam t¹i Anh. T¨ng c­êng ho¹t ®éng qu¶ng c¸o hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng Anh th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh­ b¸o chÝ, truyÒn h×nh, kÓ c¶ th«ng qua viÖc tham gia c¸c cuéc héi chî, triÓn l·m, giíi thiÖu hµng mÉu ®­îc tæ chøc t¹i Anh. Cã thÓ lùa chän mét sè mÆt hµng cã kh¶ n¨ng tiªu thô m¹nh nhÊt trªn thÞ tr­êng trong tõng thêi kú ®Ó tËp trung qu¶ng c¸o. Ngoµi ra, ®Ó ng­êi tiªu dïng Anh biÕt tíi hµng ho¸ ViÖt Nam nhiÒu h¬n th× ngoµi viÖc qu¶ng c¸o s¶n phÈm cña ViÖt Nam, Bé Th­¬ng m¹i vµ c¸c c¬ quan h÷u quan nh­ Ngo¹i giao, Du lÞch, Ph¸t thanh, TruyÒn h×nh...cÇn hîp t¸c trong viÖc ph¸t hµnh c¸c tµi liÖu, catalogue, b¨ng, ®Üa ®Ó giíi thiÖu vµ qu¶ng b¸ h×nh ¶nh cña ViÖt Nam trªn ®Êt n­íc Anh. Tæ chøc c¸c ph¸i ®oµn th­¬ng m¹i cña ChÝnh phñ ®i kh¶o s¸t thÞ tr­êng, trao ®æi th«ng tin vµ xóc tiÕn c¸c c¬ héi kinh doanh, ®Çu t­ míi t¹i thÞ tr­êng Anh. Tæ chøc cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng Anh cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. §Ó lµm tèt h¬n viÖc nµy, Bé Th­¬ng m¹i vµ Th­¬ng vô ViÖt Nam t¹i Anh cÇn th­êng xuyªn tæ chøc c¸c héi nghÞ, héi th¶o chuyªn ®Ò vÒ thÞ tr­êng Anh. §©y sÏ lµ nh÷ng dÞp ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã c¬ héi trao ®æi kinh nghiÖm, th«ng tin vÒ chÝnh s¸ch, chÕ ®é qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu cña Anh, hÖ thèng thuÕ quan, thñ tôc xuÊt nhËp khÈu vµ c¸c t­ liÖu cÇn thiÕt kh¸c vÒ thÞ tr­êng vµ mÆt hµng mµ c¸c doanh nghiÖp quan t©m, gióp cho c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam cã sù chuÈn bÞ tèt tr­íc khi xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Anh. T¨ng c­êng vai trß cña th­¬ng vô trong viÖc xóc tiÕn th­¬ng m¹i. Th­¬ng vô ViÖt Nam t¹i Anh gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu trong n­íc t×m ®èi t¸c tin cËy, ng©n hµng cã uy tÝn ë Anh. Th­¬ng vô còng ph¶i thùc hiÖn vai trß cÇu nèi cña m×nh, ®ã lµ tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu th«ng tin vÌ hµng ho¸, vÒ ®èi t¸c ViÖt Nam cho c¸c doanh nghiÖp Anh khi hä cã nhu cÇu bu«n b¸n víi ViÖt Nam vµ ng­îc l¹i cung cÊp th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÒ c¸c ®èi t¸c Anh khi hä cã yªu cÇu. Th­¬ng vô còng ph¶i th­êng xuyªn b¸o c¸o vÒ Bé Th­¬ng m¹i tõng diÔn biÕn chung trªn thÞ tr­êng Anh nh­ luËt lÖ, c¬ chÕ chÝnh s¸ch, tû gi¸ hèi ®o¸i, l¹m ph¸t, c¸c biÖn ph¸p thuÕ quan vµ phi thuÕ quan, xu h­íng th­¬ng m¹i...®Õn nh÷ng diÔn biÕn cho tõng mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh nh­ dù b¸o cung cÇu, vÊn ®Ò c¹nh tranh, gi¸ c¶, thÞ hiÕu, kªnh ph©n phèi, c¸ch tiÕp cËn thÞ tr­êng. Ngoµi ra, c¸c c¬ quan h÷u quan cÇn ph¶i gióp ®ì doanh nghiÖp trong c«ng t¸c nghiªn cøu dù b¸o thÞ tr­êng. §©y lµ c«ng t¸c quan träng vµ cÇn thiÕt ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu mµ kh«ng ph¶i doanh nghiÖp nµo còng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn. Anh lµ mét thÞ tr­êng tù do víi nh÷ng ®ßi hái nghiªm ngÆt vÒ tiªu chuÈn chÊt l­îng. V× vËy c«ng t¸c dù b¸o thÞ tr­êng cµng cã vai trß quan träng, gãp phÇn ®Þnh h­íng ho¹t ®éng xuÊt khÈu, gi¶m bít c¸c rñi ro khi xuÊt khÈu. 1.4: VÒ hç trî tµi chÝnh: ChÝnh phñ cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch nh»m hç trî cho liªn minh c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá xuÊt khÈu vµo Anh. §èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá th× viÖc bu«n b¸n víi c¸c ®èi t¸c Anh th­êng gÆp nhiÒu khã kh¨n nh­ kho¶ng c¸ch ®Þa lý gi÷a hai n­íc xa x«i nªn c­íc phÝ vËn chuyÓn cao, rñi ro lín. V× vËy, ChÝnh phñ cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch tÝn dông ­u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu sang Anh nh­ hç trî vèn hoÆc hç trî l·i suÊt cho vay ®Ó doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng hµng ho¸, ®Ò phßng nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra. §èi víi c¸c doanh nghiÖp m¹nh d¹n xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng míi sang thÞ tr­êng Anh th× cÇn cã biÖn ph¸p khuyÕn khÝch nh­ miÔn gi¶m thuÕ. §èi víi doanh nghiÖp xuÊt khÈu ®­îc nhiÒu s¶n phÈm th× cÇn cã chÝnh s¸ch th­ëng xuÊt khÈu. Anh lµ mét thÞ tr­êng khã tÝnh vµ møc ®é c¹nh tranh hÕt søc khèc liÖt. Hµng ho¸ cña ViÖt Nam th­êng gÆp ph¶i sù c¹nh tranh gay g¾t cña hµng ho¸ cïng chñng lo¹i tõ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c trªn thÞ tr­êng nµy. Do ®ã, ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu sang Anh, ChÝnh phñ cÇn cã sù trî gi¸ trong thêi gian ®Çu khi c¸c doanh nghiÖp míi th©m nhËp thÞ tr­êng. Tõ ®ã c¸c doanh nghiÖp míi cã c¬ héi ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng vµ cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi hµng hãa cña c¸c n­íc kh¸c. Sö dông cã hiÖu qu¶ Quü tÝn dông Hç trî xuÊt khÈu. Bªn c¹nh ®ã, cÇn hoµn thiÖn m«i tr­êng kinh doanh trong n­íc ®Ó thuËn lîi ho¸ cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vµ ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp. 2. Gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c doanh nghiÖp: §Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Anh, ngoµi nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî cÇn thiÕt tõ phÝa nhµ n­íc cßn cÇn cã sù nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp. ChÝnh c¸c doanh nghiÖp lµ nh©n tè cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh cho sù thµnh c«ng bëi doanh nghiÖp lµ chñ thÓ trùc tiÕp tham gia ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. §Ó th©m nhËp vµ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng Anh – mét thÞ tr­êng tù do c¹nh tranh - ®ßi hái c¸c nhµ xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ tõ kh©u nghiªn cøu thÞ tr­êng ®Õn kh©u giao dÞch. 2.1: T×m hiÓu thÞ tr­êng: Th¸ch thøc lín nhÊt ®èi víi c¸c nhµ kinh doanh lµ ph¶i hiÓu thÞ tr­êng hä sÏ lµm ¨n vµ ph¶i hiÓu t©m lý còng nh­ nhu cÇu kh¸ch hµng. ThÞ tr­êng Anh lµ mét thÞ tr­êng khã tÝnh, do vËy ®ßi hái c¸c nhµ xuÊt khÈu hµng hãa cña ViÖt Nam ph¶i t×m hiÓu nghiªn cøu bµi b¶n vµ chuyªn nghiÖp vÒ nhu cÇu còng nh­ thÞ hiÕu cña thÞ tr­êng nµy tr­íc khi ®Æt mèi quan hÖ kinh doanh th× míi cã thÓ thµnh c«ng. §Ó tiÕp cËn thÞ tr­êng Anh c¸c doanh nghiÖp nªn tËn dông nh÷ng hç trî vÒ xóc tiÕn th­¬ng m¹i tõ phÝa ChÝnh phñ vµ c¸c Bé ngµnh liªn quan. Doanh nghiÖp cã thÓ tham gia c¸c cuéc héi th¶o chuyªn ®Ò vÒ thÞ tr­êng Anh, tham gia c¸c cuéc héi chî triÓn l·m hay th«ng qua Th­¬ng vô ViÖt Nam t¹i Anh ®Ó t×m kiÕm nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng vµ nh÷ng ®èi t¸c tin cËy. §Ó tiÕt kiÖm chi phÝ, doanh nghiÖp cã thÓ cung cÊp cho Th­¬ng vô c¸c hµng mÉu, catalogue hoÆc giíi thiÖu qu¶ng c¸o ®Ó Th­¬ng vô cã ®iÒu kiÖn giíi thiÖu víi kh¸ch hµng. 2.2: T¹o nguån hµng: Nguån hµng thÝch hîp víi thÞ tr­êng Anh lµ nguån hµng ®a d¹ng, phong phó vÒ chñng lo¹i, khèi l­îng lín, cung æn ®Þnh, tho¶ m·n thÞ hiÕu tiªu dïng vµ ®¸p øng tèt nhÊt n¨m tiªu chuÈn cña s¶n phÈm lµ chÊt l­îng, vÖ sinh thùc phÈm, an toµn cho ng­êi sö dông, b¶o vÖ m«i tr­êng vµ lao ®éng §èi víi c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i chuyªn lµm xuÊt nhËp khÈu, do kh«ng ph¶i lµ ng­êi trùc tiÕp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm nªn c¸c doanh nghiÖp nµy cÇn chñ träng ®Õn kh©u t×m nhµ s¶n xuÊt trong n­íc cã uy tÝn, hµng ho¸ ®¸p øng yªu cÇu vÒ chÊt l­îng. Tõ ®ã x©y dùng mèi quan hÖ l©u dµi ®Ó t¹o nguån cung cÊp hµng æn ®Þnh. §ång thêi, doanh nghiÖp th­¬ng m¹i ph¶i th­êng xuyªn cËp nhËt nh÷ng thay ®æi trong thÞ hiÕu tiªu dïng ®Ó ®iÒu chØnh nh÷ng thay ®æi trong s¶n xuÊt nh»m t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm phï hîp víi yªu cÇu cña ng­êi tiªu dïng Anh vèn rÊt khã tÝnh. §èi víi doanh nghiÖp chuyªn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, muèn t¹o ra ®­îc nguån hµng thÝch hîp víi thÞ tr­êng cã nhiÒu ®ßi hái cao vÒ chÊt l­îng nh­ thÞ tr­êng Anh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i t¨ng c­êng ®Çu t­ vµ hoµn thiÖn qu¶n lý. NÕu mét doanh nghiÖp chó träng ®Çu t­ vèn vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, l¹i ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý thÝch hîp sÏ t¹o ra s¶n phÈm xuÊt khÈu cã chÊt l­îng cao, ®¸p øng tèt nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng vµ v­ît ®­îc rµo c¶n kü thuËt cña bÊt kú thÞ tr­êng nµo cho dï khã tÝnh nhÊt. T¹i thêi ®iÓm nµy, khi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®ang h­íng vµo thÞ tr­êng EU nãi chung vµ thÞ tr­êng Anh nãi riªng, kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i t¨ng c­êng ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý ISO 9000, ISO 14000 vµ HACCP. §©y ®Òu lµ nh÷ng hÖ thèng qu¶n lý mµ viÖc ¸p dông gÇn nh­ lµ yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng nµy. 2.3: Lùa chän kªnh ph©n phèi: HÖ thèng ph©n phèi cña Anh quèc ®· h×nh thµnh nªn tæ hîp rÊt chÆt chÏ vµ cã nguån gèc l©u ®êi. TiÕp cËn ®­îc víi hÖ thèng ph©n phèi nµy kh«ng ph¶i lµ dÔ ®èi víi c¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam. HiÖn nay, c¸c nhµ xuÊt khÈu cña ta muèn tiÕp cËn c¸c kªnh ph©n phèi chñ ®¹o trªn thÞ tr­êng Anh quèc th× cÇn ph¶i tiÕp cËn ®­îc víi c¸c nhµ nhËp khÈu Anh. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ tiÕp cËn víi c¸c nhµ nhËp khÈu Anh theo hai h­íng sau: Thø nhÊt, c¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam cã thÓ th«ng qua Th­¬ng vô cña ViÖt Nam t¹i Anh, Phßng Th­¬ng m¹i Anh t¹i ViÖt Nam (Trade Partners UK) ®Ó t×m ®èi t¸c vµ xuÊt khÈu trùc tiÕp sang thÞ tr­êng Anh. HiÖn nay nhiÒu doanh nghiÖp cña ViÖt Nam th­êng ë trong t×nh tr¹ng ph¶i xuÊt khÈu qua trung gian ®Ó vµo ®­îc thÞ tr­êng Anh. Cã t×nh tr¹ng nµy mét phÇn lµ do c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ch­a tÝch cùc trong viÖc t×m nh÷ng th«ng tin thÞ tr­êng. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, c¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam cÇn chñ ®éng trong viÖc t×m ®èi t¸c th«ng qua c¸c c¬ quan xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña ChÝnh phñ. Tr­íc m¾t, viÖc tiÕn hµnh xuÊt khÈu trùc tiÕp cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n nh­ng ®©y sÏ lµ c¬ héi cho hµng ho¸ ViÖt Nam kh¼ng ®Þnh ®­îc uy tÝn vµ chÊt l­îng cña m×nh trªn mét thÞ tr­êng khã tÝnh nh­ thÞ tr­êng Anh. ViÖc t×m ®èi t¸c tin cËy vµ xuÊt khÈu hµng ho¸ trùc tiÕp sang mét thÞ tr­êng cã dung l­îng lín, æn ®Þnh, hµm l­îng c«ng nghÖ cao nh­ thÞ tr­êng Anh quèc lµ mét h­íng ®i ®óng ®¾n c¶ tr­íc mÆt vµ l©u dµi. Thø hai, nh÷ng doanh nghiÖp ViÖt Nam cã tiÒm lùc kinh tÕ nªn thµnh lËp liªn doanh víi c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia cña Anh ®Ó trë thµnh c«ng ty con. B»ng c¸ch nµy, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ th©m nhËp trùc tiÕp vµo c¸c kªnh ph©n phèi chñ ®¹o trªn thÞ tr­êng Anh v× c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia Anh lu«n ®ãng vai trß chñ chèt trong c¸c kªnh ph©n phèi nµy. C¸c nhµ nhËp khÈu (c¸c c«ng ty th­¬ng m¹i) thuéc c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia th­êng nhËp hµng tõ c¸c xÝ nghiÖp, nhµ m¸y thuéc tËp ®oµn cña m×nh. Sau ®ã ®­a hµng vµo m¹ng l­íi tiªu thô (hÖ thèng c¸c siªu thÞ, cöa hµng, c«ng ty b¸n lÎ ®éc lËp...). NÕu trë thµnh mét c«ng ty con cña tËp ®oµn th× ®­¬ng nhiªn hµng s¶n xuÊt ra sÏ ®­îc ®­a vµo kªnh tiªu thô cña tËp ®oµn. ViÖt Nam ®ang thùc hiÖn tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, v× vËy trong t­¬ng lai hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ta sÏ lµ hµng ®iÖn tö – tin häc, thùc phÈm chÕ biÕn vµ c¸c mÆt hµng chÕ t¹o cã hµm l­îng c«ng nghÖ cao. Nh÷ng mÆt hµng nµy rÊt khã th©m nhËp vµo thÞ tr­êng ph¸t triÓn nh­ thÞ tr­êng Anh. Do vËy, ngay tõ b©y giê, c¸c doanh nghiÖp ph¶i lùa chän ph­¬ng thøc thÝch hîp, chñ ®éng vµ tÝch cùc th©m nhËp vµo c¸c kªnh ph©n phèi trªn thÞ tr­êng nµy. Bªn c¹nh ®ã, viÖc th©m nhËp thµnh c«ng vµ cã chç ®øng trªn thÞ tr­êng Anh sÏ lµ ch×a kho¸ quan träng cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr­êng kh¸c cña EU. 2.4: TiÕn hµnh giao dÞch: Víi t­ c¸ch lµ nhµ xuÊt khÈu, khi tiÕn hµnh giao dÞch víi c¸c nhµ nhËp khÈu Anh Quèc, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i t×m hiÓu kü v¨n hãa cña ®èi t¸c ®Ó cã ph­¬ng ¸n chuÈn bÞ thÝch hîp, bëi c¸c tËp qu¸n kinh doanh cña ng­êi Anh vµ ng­êi ViÖt Nam rÊt kh¸c nhau. C¸c doanh nh©n Anh lµ nh÷ng ng­êi rÊt coi träng lîi Ých cña th­¬ng vô, hä cã thÓ tiÕn hµnh hîp t¸c víi nh÷ng ®èi t¸c hoµn toµn xa l¹. Do Ýt hiÓu biÕt vÒ ®èi t¸c nªn c¸c nhµ kinh doanh Anh th­êng thÝch c¸c hîp ®ång b»ng v¨n b¶n dµi vµ chi tiÕt ®Ó tr¸nh c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh. Hä sÏ xem xÐt rÊt kü tõng ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång tr­íc khi ký vµ sÏ kh«ng thay ®æi ý kiÕn mét khi hîp ®ång ®· ®­îc ký kÕt. C¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam cÇn ph¶i chó ý tíi vÊn ®Ò quan träng nµy bëi c¸c th­¬ng nh©n ViÖt Nam th­êng tin vµo c¸c mèi quan hÖ h¬n vµo v¨n b¶n nªn th­êng thÝch c¸c hîp ®ång ng¾n gän, chØ bao gåm c¸c ®iÒu kho¶n chñ yÕu. PhÇn cßn l¹i cña hîp ®ång sÏ tu©n theo nh÷ng lÇn giao hµng tr­íc hoÆc tho¶ thuËn thªm sau nµy. Khi ký kÕt hîp ®ång víi c¸c nhµ nhËp khÈu Anh Quèc, c¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam nªn nhí r»ng mét hîp ®ång chi tiÕt ®· ®­îc ký kÕt, nÕu gÆp r¾c rèi trong viÖc thùc hiÖn hä kh«ng nªn tr«ng ®îi vµo sù th«ng c¶m cña ®èi t¸c ®Ó yªu cÇu söa ®æi hîp ®ång. §©y lµ ®iÒu kh¸c biÖt so víi c¸c b¹n hµng truyÒn thèng cña ViÖt Nam. V× vËy, tr­íc khi ký kÕt hîp ®ång, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam ph¶i nghiªn cøu thËt kü mäi ®iÒu kho¶n, thêi gian vµ kh¶ n¨ng thùc hiÖn hîp ®ång cña m×nh ®Ó tr¸nh nh÷ng r¾c rèi x¶y ra sau nµy. Mét ®iÒu quan träng n÷a mµ c¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam cÇn ph¶i chó ý ®Õn lµ c¸c nhµ nhËp khÈu Anh, nhÊt lµ nh÷ng nhµ nhËp khÈu lín, th­êng rÊt thËn träng trong viÖc lùa chän c¸c nhµ cung cÊp. Hä kh«ng chØ nghiªn cøu kü c¸c s¶n phÈm chµo b¸n mµ cã thÓ cßn tiÕn hµnh kiÓm tra c¸c c¬ së s¶n xuÊt cña nhµ cung cÊp. Do ®ã c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cÇn ph¶i cã sù chuÈn bÞ tr­íc vÒ vÇn ®Ò nµy. 3. Gi¶i ph¸p ®èi víi ngµnh hµng: ViÖc thóc ®Èy xuÊt khÈu ®ßi hái ph¶i cã gi¶i ph¸p tæng thÓ tõ phÝa Nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp. §©y lµ nh÷ng gi¶i ph¸p ®èi víi chñ thÓ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. ë mét khÝa c¹nh kh¸c, chóng ta cßn cÇn ph¶i cã gi¶i ph¸p ®èi víi b¶n th©n hµng hãa - ®èi t­îng trùc tiÕp cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. ë vÞ thÕ nh­ ViÖt Nam hiÖn nay trong th­¬ng m¹i quèc tÕ, viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ xuÊt khÈu lµ gi¶i ph¸p mÊu chèt ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. §èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Anh - thÞ tr­êng träng ®iÓm trong khu vùc EU vµ cã møc ®é c¹nh tranh gay g¾t nhÊt trong EU - th× ®iÒu nµy cµng cã ý nghÜa quan träng. Gi¶i ph¸p chung ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh cho hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam bao gåm nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ chÊt l­îng vµ gi¸ c¶. VÒ chÊt l­îng cña hµng ho¸: §Çu tiªn lµ ph¶i tËp trung nç lùc n©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Anh, ®¸p øng nh÷ng chÕ ®Þnh vµ ®ßi hái cña thÞ tr­êng, x©y dùng chiÕn l­îc s¶n phÈm cho tõng lo¹i hµng ho¸ xuÊt khÈu. Thùc hiÖn nghiªm ngÆt chÕ ®é giao hµng ®óng mÉu vµ ®óng chÊt l­îng ®· tho¶ thuËn. §Ó lµm tèt viÖc nµy, cÇn cã sù ho¹t ®éng tÝch cùc vµ hiÖu qu¶ cña c¸c c¬ quan kiÓm tra chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu ë c¸c cöa khÈu, trong tr­êng hîp cÇn thiÕt cÇn cã sù hîp t¸c chÆt chÏ víi c¸c tæ chøc gi¸m ®Þnh hµng ho¸ cã uy tÝn quèc tÕ. Th­êng xuyªn c¶i tiÕn chÊt l­îng, mÉu m·, ®ãng gãi, bao b×, nh·n hiÖu cña hµng ho¸, gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng, ®é hÊp dÉn cña hµng ho¸ ViÖt Nam, nhÊt lµ ®èi víi hµng may mÆc vµ giµy dÐp cÇn ph¶i theo kÞp thêi trang vµ thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng trªn thÞ tr­êng. VÒ gi¸ c¶ PhÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n xuÊt, gi¶m bít chi phÝ trung gian, xö lý tham sè vËn t¶i trong gi¸ ®Ó t¹o thªm søc c¹nh tranh cho hµng hãa ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng Anh. Thùc hiÖn mét c¸ch linh ho¹t nh÷ng chÝnh s¸ch vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i, ®¸p øng sù thay ®æi nhanh chãng vÒ tû gi¸ trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam vµ thÞ tr­êng Anh Quèc. Dù b¸o tr­íc nh÷ng biÕn ®éng vÒ tû gi¸ ®Ó ®­a ra mét møc gi¸ chµo b¸n hîp lý, võa thu ®­îc lîi nhuËn võa cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ so víi c¸c ®èi thñ kh¸c. Trªn ®©y lµ nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho mäi chñng lo¹i hµng ho¸ xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, thùc tÕ cho thÊy, mét sè mÆt hµng tuy ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng Anh nh­ng kim ng¹ch vÉn ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. V× vËy, ngoµi nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ chÊt l­îng vµ gi¸ c¶, viÖc n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ho¸ cßn cÇn nh÷ng gi¶i ph¸p kh¸c. Nh­ ®· ph©n tÝch ë ch­¬ng hai, ®èi víi mét n­íc cã nÒn n«ng nghiÖp nhá bÐ vµ c«ng nghiÖp nhÑ Ýt ®­îc chó träng nh­ Anh th× nh÷ng mÆt hµng cã tiÒm n¨ng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng nµy vÉn lµ nh÷ng mÆt hµng n«ng l©m thuû s¶n vµ c«ng nghiÖp nhÑ. §©y ®Òu lµ nh÷ng mÆt hµng xuÈt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam. Trong sè ®ã cã nh÷ng mÆt hµng nh­ thuû s¶n, tr¸i c©y ®Æc s¶n, nh©n ®iÒu, h¹t tiªu, cµ phª, may mÆc, da giµy, thñ c«ng mü nghÖ, ®å gç, gèm sø ®­îc xÕp vµo danh s¸ch nhãm hµng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh. §èi víi nhãm hµng nµy, gi¶i ph¸p kh¸c nh»m n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lµ t¨ng c­êng qu¶ng b¸ th­¬ng hiÖu. §iÒu nµy ®Æc biÖt quan träng khi xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Anh bëi nh÷ng ng­êi tiªu dïng Anh rÊt coi träng th­¬ng hiÖu khi lùa chän hµng hãa. §Ó tiÕn hµnh qu¶ng b¸ th­¬ng hiÖu cho hµng ho¸ cña m×nh trªn mét thÞ tr­êng n­íc ngoµi th× doanh nghiÖp ph¶i chó träng thùc hiÖn ®Çy ®ñ bèn b­íc c¬ b¶n lµ: X©y dùng chiÕn l­îc nghiªn cøu thÞ tr­êng, chiÕn l­îc x¸c ®Þnh khu vùc thÞ phÇn, ®èi t­îng kh¸ch hµng; nghiªn cøu kü cµng ®èi thñ c¹nh tranh; x©y dùng c¸ch thøc qu¶ng b¸ s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng; x¸c ®Þnh mét chiÕn l­îc kinh doanh riªng cho m×nh. §ång thêi, doanh nghiÖp ph¶i ®Çu t­ cho kÕ ho¹ch x©y dùng h×nh ¶nh c«ng ty. Song song víi chiÕn l­îc qu¶ng b¸ hiÖu qu¶ cÇn ph¶i æn ®Þnh chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu ®Ó ®¶m b¶o uy tÝn cho th­¬ng hiÖu. §Èy m¹nh kim ng¹ch xuÊt khÈu sang mét thÞ tr­êng cã nh÷ng ®ßi hái rÊt cao vµ c¹nh tranh gay g¾t nh­ thÞ tr­êng Anh th× gi¶i ph¸p quan träng hµng ®Çu lµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm. Bªn c¹nh ®ã c¸c doanh nghiÖp cßn ph¶i t¹o cho m×nh mét th­¬ng hiÖu riªng, g¾n liÒn víi chÊt l­îng s¶n phÈm, t¹o uy tÝn víi c¸c nhµ nhËp khÈu Anh Quèc. KÕt luËn Anh Quèc lµ mét thµnh viªn chñ chèt trong Liªn minh ch©u ¢u - mét ®èi t¸c rÊt quan träng trong ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng cña ViÖt Nam. TriÓn väng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Anh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ rÊt lín. NÕu cã ®iÒu kiÖn hiÓu biÕt tèt vÒ thÞ tr­êng nµy, x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng tiÒm n¨ng vµ nhu cÇu nhËp khÈu, ®ång thêi cã gi¶i ph¸p khai th¸c hîp lý, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Anh sÏ t¨ng m¹nh vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ sÏ cao h¬n. §iÒu nµy kh«ng chØ cã ý nghÜa ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam mµ cßn gãp phÇn thóc ®Èy quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam víi V­¬ng Quèc Anh nãi riªng vµ víi Liªn minh ch©u ¢u nãi chung. Tµi liÖu tham kh¶o GS .TS. NG¦T. Bïi Xu©n L­u (§HNT): Gi¸o tr×nh “Kinh tÕ Ngo¹i th­¬ng” – NXB Gi¸o Dôc D­¬ng H÷u H¹nh: Gi¸o tr×nh “Kinh doanh quèc tÕ” – NXB Tµi ChÝnh Ths. NguyÔn Hoµng ¸nh (§HNT): "Vai trß cña v¨n ho¸ trong ®µm ph¸n th­¬ng m¹i quèc tÕ" - Kû yÕu héi nghÞ khoa häc n¨m 2000 - §¹i häc Ngo¹i th­¬ng David McDowall: S¸ch “Britain in close-up” – NXB TrÎ – 2002. NguyÔn T©m T×nh: S¸ch “100 TËp ®oµn kinh tÕ hµng ®Çu ch©u ¢u” – NXB ThÕ Giíi – 2001. TS. NguyÔn Qu¸n: S¸ch “217 quèc gia vµ l·nh thæ trªn thÕ giíi” – NXB Thèng kª - 2003. S¸ch "Britain 2002 - The official Yearbook" - V¨n phßng Thèng kª quèc gia Anh - 2003. S¸ch "Britain's Economy" - Trung t©m in Ên - 2002. S¸ch “ViÖt Nam víi tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ” – NXB Thèng kª vµ Trung t©m héi chî triÓn l·m ViÖt Nam. Tµi liÖu “Doanh nghiÖp ViÖt Nam héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi” cña Bé Th­¬ng m¹i vµ Trung t©m t­ vÊn - ®µo t¹o kinh tÕ th­¬ng m¹i. Tµi liÖu cña Vô ¢u Mü, Vô XuÊt nhËp khÈu - Bé Th­¬ng m¹i. B¸o c¸o ph¸t triÓn thÕ giíi c¸c n¨m 2002, 2003 cña World Bank 13. “Kû yÕu xuÊt khÈu 2001” – Saigon Time. 14. “XuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ ViÖt Nam” – NXB Thèng kª 2002 15. Niªn gi¸m thèng kª c¸c n¨m 2000, 2001, 2002 – NXB Thèng kª 16. Kinh tÕ ViÖt Nam vµ ThÕ giíi c¸c n¨m 1999, 2000, 2001, 2002 - Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam. 17. T¹p chÝ Nghiªn cøu ch©u ¢u c¸c sè n¨m 2001, 2002, 2003. 18. T¹p chÝ Ngo¹i th­¬ng c¸c sè n¨m 2003. 19. T¹p chÝ Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi c¸c sè 2, 4 n¨m 2003 20. T¹p chÝ Nghiªn cøu quèc tÕ sè 44 n¨m 2002. 21. T¹p chÝ Th­¬ng m¹i sè 26 n¨m 2003. 22. Thêi b¸o kinh tÕ Sµi Gßn c¸c sè 11, 34 n¨m 2003. 23. B¸o DiÔn ®µn doanh nghiÖp sè 59 n¨m 2003. 24. B¸o §Çu t­ c¸c sè 115, 116, 120 n¨m 2003. 25. B¸o ThÞ tr­êng - Tin nhanh hµng ngµy c¸c sè 225, 228 n¨m 2003. 26. www. tradepartners.gov.uk. 27. www. britishcouncil.org.vn 28. www. uk-vietnam.org 29. www. statistics.gov.uk/themes/economy/ 30. www. europages.com