Đề tài Tự do hoá lãi suất ở nước ta và cơ chế lãi suất thoả thuận

Lêi nãi ®Çu Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, l·i suÊt lµ mét trong nh÷ng biÕn sè ®­îc theo dâi mét c¸ch chÆt chÏ nhÊt trong nÒn kinh tÕ. DiÔn biÕn cña nã ®­îc ®­a tin hµng ngµy trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. Sù dao ®éng cña l·i suÊt ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh cña c¸ nh©n, doanh nghiÖp còng nh­ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông vµ toµn bé nÒn kinh tÕ. ChÝnh s¸ch l·i suÊt lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng trong viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia, nh»m thóc ®Èy t¨ng tr­ëng vµ kiÒm chÕ l¹m ph¸t. Mét mÆt, l·i suÊt ®­îc sö dông ®óng ®¾n uyÓn chuyÓn, linh ho¹t cÇn phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn, t×nh h×nh kinh tÕ trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh sÏ cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi c¸c môc tiªu kinh tÕ vÜ m«. Ng­îc l¹i, nÕu sö dông c«ng cô l·i suÊt mét c¸ch cè ®Þnh th× rÊt cã thÓ chØ cã t¸c dông tÝch cùc ë thêi kú nµy nh­ng chuyÓn sang thêi kú kh¸c víi nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi thay ®æi l¹i trë thµnh vËt c¶n cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. ViÖt Nam qua h¬n 10 n¨m thùc hiÖn ®æi míi kinh tÕ toµn diÖn, chÝnh s¸ch l·i suÊt ®· cã nh÷ng b­íc chuyÓn biÕn c¬ b¶n - ®­îc c¶i c¸ch ®¸ng kÓ theo ®Þnh h­íng thÞ tr­êng. C¬ chÕ ®iªï hµnh l·i suÊt ®­îc thay ®æi theo tõng thêi kú ph¸t triÓn kinh tÕ, ngµy cµng trë nªn linh ho¹t, gãp phÇn æn ®Þnh thÞ tr­êng tiÒn tÖ b×nh æn gi¸ c¶, ®Èy lïi vµ kiÒm chÕ l¹m ph¸t. Nh÷ng chÝnh s¸ch l·i suÊt ng©n hµng nhµ n­íc (NHNN) sö dông ®· cã t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi nÒn kinh tÕ nãi chung, ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c doanh nghiÖp nãi riªng. §Ó cã chÝnh s¸ch l·i suÊt phï hîp víi nguyªn t¾c thÞ tr­êng, ®¶m b¶o nguån lùc tµi chÝnh ®­îc sö dông vµ ph©n bæ mét c¸ch hiÖu qu¶ h¬n, th× VN lu«n ph¶i linh ®éng víi c¸c chÝnh s¸ch l·i suÊt, ®Ó cã ®­îc chÝnh s¸ch l·i suÊt phï hîp víi tõng giai ®o¹n ng¾n cña nÒn kinh tÕ. Bè côc cña ®Ò tµi ®­îc kÕt cÊu bëi hai phÇn lín. PhÇn I : Mét sè Lý luËn c¬ b¶n vÒ l·i suÊt PhÇn II: Qu¸ tr×nh tiÕn tíi tù do ho¸ l·i suÊt ë n­íc ta vµ c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn. Do thêi gian vµ kiÕn thøc hiÓu biÕt cña chóng em cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn khã tr¸nh khái nh÷ng sai lÇm, thiÕu sãt. Chóng em rÊt mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o cña thÇy gi¸o Néi dung PhÇn I Mét sè Lý luËn c¬ b¶n vÒ l·i suÊt I. Mét sè kh¸i niÖm vÒ l·i suÊt L·i suÊt lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p. Nã lµ mét c«ng cô rÊt nh¹y c¶m trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña mäi NHTW ®Æc biÖt ë nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn. V× vËy, cã rÊt nhiÒu c¸ch hiÓu vÒ l·i suÊt, trong ®ã chóng ta cã thÓ ®­a ra mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ l·i suÊt nh­ sau: - L·i suÊt lµ gi¸ c¶ sö dông tiÒn vèn, g¾n liÒn víi ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng, ®ång thêi g¾n liÒn víi ho¹t ®éng kinh tÕ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng göi tiÒn vµ vay tiÒn. §ång thêi, l·i suÊt cßn lµ c«ng cô ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña NHTW mçi n­íc. - L·i suÊt danh nghÜa lµ l·i suÊt ®­îc Ên ®Þnh trªn thÞ tr­êng, kh«ng ®­îc ®iÒu chØnh theo sù thay ®æi cña møc gi¸. - L·i suÊt thùc lµ l·i suÊt ®­îc ®iÒu chØnh cho ®óng theo nh÷ng thay ®æi dù tÝnh vÒ møc gi¸, do ®ã nã ph¶n ¸nh chÝnh x¸c h¬n chi phÝ thËt cña viÖc vay tiÒn. Theo Fisher, l·i suÊt danh nghÜa (i) b»ng l·i suÊt thùc (r) céng víi møc l¹m ph¸t dù tÝnh: i= r+ l¹m ph¸t. - L·i suÊt hoµn vèn: lµ mét l·i suÊt lµm c©n b»ng gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña tiÒn thanh to¸n nhËn ®­îc theo mét c«ng cô nî víi gi¸ trÞ h«m nay cña c«ng cô ®ã. §©y lµ phÐp ®o ®­îc c¸c nhµ kinh tÕ coi lµ phÐp ®o l·i suÊt chÝnh x¸c nhÊt. - L·i suÊt t¸i chiÕt khÊu: lµ h×nh thøc t¸i cÊp vèn ®­îc ¸p dông khi ng©n hµng nhµ n­íc t¸i chiÕt khÊu th­¬ng phiÕu vµ giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c cho c¸c tæ chøc tÝn dông. - L·i suÊt t¸i cÊp vèn: lµ l·i suÊt do ng©n hµng Nhµ n­íc ¸p dông khi t¸i chiÕt khÊu. - L·i suÊt liªn ng©n hµng: lµ møc l·i suÊt trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ liªn ng©n hµng, n¬i c¸c ng©n hµng thùc hiÖn viÖc cho vay vµ cho vay lÉn nhau, nã chØ chÝnh x¸c h¬n vÒ chi phÝ vèn vay cña ng©n hµng vµ cung cÊp vèn trªn thÞ tr­êng. II. Vai trß cña l·i suÊt . L·i suÊt t¸c ®éng tíi sù ph©n bæ c¸c nguån lùc TÊt c¶ mäi nguån lùc ®Òu cã tÝnh khan hiÕm. VÊn ®Ò lµ x· héi ph¶i phan bæ vµ sö dông c¸c nguån lùc sao cho cã hiÖu qu¶. Nghiªn cøu trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cho thÊy, gi¸ c¶ ®ãng vai trß cùc kú quan träng trong viÖc ph©n bæ c¸c nguån lùc gi÷a c¸c ngµnh kinh tÕ. Nh­ chóng ta ®· biÕt, l·i suÊt lµ mét lo¹i gi¸ c¶, nghÜa lµ l·i suÊt cã vai trß ph©n bæ hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc khan hiÕm cña x· héi. §Ó quyÕt ®Þnh ®Çu t­ vµo mét ngµnh kinh tÕ , mét dù ¸n hay mét tµi s¶n nµo ®ã chóng ta ®Òu ph¶i quan t©m ®Õn sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ tû su¸at lîi tøc thu ®­îc tõ ngµnh kinh tÕ ®ã, dù ¸n ®ã hay tµi s¶n ®ã víi chi phÝ ban ®Çu. §iÒu nµy cã nghÜa lµ ph¶i xem xÐt mét ngµnh, mét dù ¸n kinh doanh cã ®em l¹i lîi nhuËn, ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh doanh vµ ®ñ ®Ó tr¶ kho¶n tiÒn l·i cña sè tiÒn vay cho chi phÝ ban ®Çu hay kh«ng. Ngµnh nµo, dù ¸n nµo cã tû suÊt lîi tøc lín h¬n l·i suÊt th× nguån lùc sÏ ®­îc ph©n bæ tíi ®ã vµ ®ã lµ hiÖu qu¶ cña sù ph©n bæ hiÖu qu¶. Th«ng qua l·i suÊt, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt kh¸c nhau ®Ó ®Çu t­ nh»m thu tû suÊt lîi nhuËn cao.Nh­ vËy l·i suÊt lµ tÝn hiÖu, lµ c¨n cø ®Ó cã sù ph©n bæ hiÖu qu¶ cña c¸c nguån lùc khan hiÕm trong x· héi, l·i suÊt lµ yÕu tè cÇn thiÕt ban ®Çu tr­íc khi ®i ®Õn quyÕt ®Þnh ®Çu t­. 2.2. L·i suÊt víi l¹m ph¸t Lý luËn vµ thùc tiÔn ®· thõa nhËn mèi qua hÖ chÆt chÏ gi÷a l·i suÊt vµ l¹m ph¸t. Fisher chØ ra r»ng l·i suÊt t¨ng cao thêi kú l¹m ph¸t cao, Nh÷ng n­íc tr¶i qua l¹m ph¸t cao còng chÝnh lµ nh÷ng bn­íc cã møc l·i suÊt cao.L¹m ph¸t lµ hiªnh t­îng mÊt gi¸ chung cña ®ång tiÒn; lµ t×nh tr¹ng t¨ng liªn tôc cña møc gi¸ chung cña nÒn kinh tÕ do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau. Do vËy còng cã nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nhau ®Ó kiÓm so¸t l¹m ph¸t, trong ®ã gi¶i ph¸p vÒ l·i suÊt cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng. Trong thêi kú l¹m ph¸t, t¨ng l·i suÊt sÏ cho phÐp hÖ thèng ng©n hµng cã thÓ thu hót phÇn lín sè tiÒn cã nhiÒu trong l­u th«ng khiÕn cho ®ång tiÒn trong l­u th«ng gi¶m, c¬ sè tiÒn vµ l­îng tiÒn cung øng gi¶m, l¹m ph¸t ®­îc kiÒm chÕ. Nh­ vËy, l·i suÊt còng gãp phÇn chèng l¹m ph¸t. Tuy nhiªn, viÖc sö dông c«ng cô l·i suÊt trong chèng l¹m ph¸t kh«ng thÓ duy tr× l©u dµi v× l·i suÊt t¨ng sÏ lµm gi¶m ®Çu t­, gi¶m tæng cÇu vµ lµm gi¶m s¶n l­îng. Do vËy l·i suÊt ph¶i ®­îc sö dông kÕt hîp víi c¸c c«ng cô kh¸c th× míi cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc l¹m ph¸t æn ®Þnh gi¸ c¶, æn ®Þnh ®ång tiÒn. Mét chÝnh s¸ch l·i suÊt phï hîp lµ sù cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn lµnh m¹nh cña nÒn kinh tÕ. 2.3. L·i suÊt t¸c ®éng tíi tiªu dïng vµ tiÕt kiÖm. Thu nhËp cña c¸c hé gia ®×nh th­êng ®­îc chia lµm hai bé phËn: tiªu dïng vµ tiÕt kiÖm. Tû lÖ ph©n chia nµyphô thuéc vµo nhiÒu nh©n tè nh­ thu nhËp, vÊn ®Ò hµng l©u bÒn vµ tÝn dông tiªu dïng, hiÖu qu¶ cña tiÕt kiÖm trong ®ã tiÒn tÖ vµ l·i suÊt cã t¸c dông tÝch cùc tíi c¸c nh©n tè kh¸c. Khi l·i suÊt thÊp, chi phÝ tÝn dông tiªu dïng thÊp, ng­êi ta vay nhiÒu h¬n cho viÖc mua s¾m c¸c hµng ho¸, nghÜa lµ tiªu dïng nhiÒu h¬n. Ng­îc l¹i, khi l·i suÊt cao ®em l¹i thu nhËp tõ kho¶n tiÒn ®Ó dµnh nhiÒu h¬n sÏ khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm, do ®ã tiÕt kiÖm t¨ng. 2.4. L·i suÊt t¸c ®éng ®Õn ®Çu t­. Ho¹t ®éng ®Çu t­ chÞu nhiÒu ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè nh­ thu nhËp, chi phÝ kú väng trong kinh doanh. Trong ®ã l·i suÊt thÓ hiÖn chi phÝ ®Çu t­ lµ yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh ®Çu t­. Khi l·i suÊt ë møc cao, Ýt kho¶n ®Çu t­ vµo vèn hiÖn vËt sÏ mang l¹i thu nhËp nhiÒu h¬n chi phÝ l·i tr¶ cho c¸c kho¶n ®i vay, do vËy chi tiªu cho ®Çu t­ gi¶m, ng­îc l¹i khi l·i suÊt gi¶m c¸c doanh nghiÖp sÏ quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cho vèn hiÖn vËt nhiÒu h¬n, chi tiªu ®Çu t­ sÏ t¨ng. Ngay c¶ khi mét doanh nghiÖp cã d­ thõa vèn vµ kh«ng muèn vay ®Ó ®Çu t­ vµo vèn hiÖn vËt th× chi tiªu ®Çu t­ vÉn bÞ ¶nh h­ëng cña l·i suÊt do doanh nghiÖp cã thÓ mua chøng kho¸n. L·i suÊt cao, chi phÝ c¬ héi cña kho¶n ®Çu t­ sÏ cao, chi tiªu ®Çu t­ gi¶m do doanh nghiÖp mua chøng kho¸n sÏ tèt h¬n vµo ®Çu t­ vèn hiÖn vËt. Khi l·i suÊt chi phÝ c¬ héi cña ®Çu t­ gi¶m, chi tiªu ®Çu t­ sÏ t¨ng lªn v× ®Çu t­ vµo vèn hiÖn vËt rÊt cã thÓ ®em l¹i thu nhËp lín h¬n cho doanh nghiÖp so víi mua chøng kho¸n. §èi víi ®Çu t­ hµng dù tr÷, chi phÝ cña viÖc göi hµng dù tr÷ lµ kho¶n l·i tr¶ cho kho¶n tiÒn ®¸ng lÏ thu ®­îc do b¸n nh­îng hµng ho¸ nµy ®i hay kho¶n vay ®Ó mua hµng. L·i suÊt lµm viÖc t¨ng lªn, chi phÝ biªn cña viÖc gi÷ hµng dù tr÷ so víi lîi Ých biªn ®· gi¶ ®Þnh tr­íc lµm cho ®Çu t­ vµo hµng dù tr÷ gi¶m. Nh­ vËy l·i suÊt lµ nh©n tè chñ yÕu quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp vµo vèn hiÖn vËt vµ hµng dù tr÷. 2.5. L·i suÊt t¸c ®éng tíi tû gi¸ hèi ®o¸i vµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Tû gi¸ lµ gi¸ c¶ tiÒn tÖ cña n­íc nµy thÓ hiÖn b»ng ®¬n vÞ tiÒn tÖ cña n­íc kh¸c. Tû gi¸ do quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi quyÕt ®Þnh vµ chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè nh­ gi¸ c¶, thuÕ quan, sù ­a thÝch hµng néi, hµng ngo¹i, n¨ng suÊt lao ®éng ....Ngoµi ra tû gi¸ trong ng¾n h¹n cßn chÞu ¶nh h­ëng cña l·i suÊt: l·i suÊt tiÒn göi néi tÖ vµ ngo¹i tÖ. Sù thay ®æi l·i suÊt tiÒn göi néi tÖ ë ®©y lµ sù thay ®æi l·i suÊt danh nghÜa. NÕu l·i suÊt danh nghÜa t¨ng do l·i suÊt t¨ng do tû lÖ l¹m ph¸t dù tÝnh t¨ng( l·i suÊt thùc kh«ng ®æi) th× tû gi¸ gi¶m. NÕu l·i suÊt danh nghÜa t¨ng do l·i suÊt thùc tÕ t¨ng (tû lÖ l¹m ph¸t kh«ng ®æi) th× gi¸ ®ång tiÒn trong n­íc t¨ng, tû gi¸ t¨ng. Khi l·i suÊt tiÒn göi ngo¹i tÖ t¨ng, ®ång néi tÖ gi¶m gi¸ (tû gi¸ gi¶m) vµ ng­îc l¹i. Tû gi¸ rÊt quan träng trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. NÕu l·i suÊt t¨ng lµm t¨ng tû gi¸ sÏ lµm cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu gi¶m, nhËp khÈu t¨ng vµ ng­îc l¹i. Nh­ vËy th«ng qua tû gi¸ hèi ®o¸i, l·i suÊt cã ¶nh h­ëng lín tíi xuÊt nhËp khÈu , xuÊt khÈu rßng cña mét quèc gia. PhÇn II Qu¸ tr×nh tiÕn tíi tù do ho¸ l·i suÊt ë n­íc ta vµ c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn Ngµy 30/5/2002. thèng ®èc NHNN ViÖt Nam ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 546/2002/Q§NHNN vÒ viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn trong ho¹t ®éng tÝn dông th­¬ng m¹i b»ng ®ång ViÖt Nam cña tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng. Râ rµng, ®©y lµ mét b­íc chuyÓn ®æi quan träng, m¹nh mÏ vµ cÇn thiÕt trong chÝnh s¸ch tÝn dông, phï hîp víi nguyªn t¾c thÞ tr­êng nh»m ®¶m b¶o nguån lùc tµi chÝnh ®­îc sö dông vµ ph©n bæ mét c¸ch cã hiÖu qu¶ h¬n. Tuy nhiªn trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam hiÖn nay th× viÖc ¸p dông c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn ®· thùc sù thÝch hîp hay ch­a? còng lµ mét c©u hái cÇn ®Æt ra. §Ó lµm râ vÊn ®Ò nµy, tr­íc hÕt chóng ta sÏ nghiªn cøu qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh l·i suÊt cña NHNN nh»m h­íng tíi tù do ho¸ l·i suÊt trong thêi gian qua. I. C¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt ë ViÖt Nam trong thêi gian qua: 1.1 Tr­íc n¨m 1989: nÒn kinh tÕ n­íc ta vËn hµnh theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp dÉn ®Õn khñng ho¶ng vÒ mäi mÆt, tµi chÝnh, tiÒn tÖ,... Thêi kú nµy lµ thêi kú mµ l·i suÊt ®­îc ®iÒu hµnh theo c¬ chÕ l·i suÊt ©m, chÝnh s¸ch l·i suÊt cøng nh¾c bÞ ¸p ®Æt theo kiÓu hµnh chÝnh, khiÕn cho c¸c ng©n hµng (NH) lµm ¨n thua lç, nÒn kinh tÕ th× tr× trÖ kÐm ph¸t triÓn, th©m hôt ng©n s¸ch nÆng nÒ,... 1.2. Tõ n¨m 1989 ®Õn n¨m 1992 lµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÇn tõ chÕ ®é l·i suÊt ©m sang chÕ ®é l·i suÊt d­¬ng, tõng b­íc xo¸ bá bao cÊp qua l·i suÊt. N¨m 1991, hÖ thèng NH chuyÓn sang m« h×nh hai cÊp: NHNN thùc hiÖn chøc n¨ng NHTW vµ qu¶n lý nhµ n­íc, hÖ thèng NHTM thùc hiÖn chøc n¨ng cña NHTM lµ kinh doanh tiÒn tÖ vµ dÞch vô NH theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Trong giai ®o¹n nµy, NHNN quy ®Þnh c¸c møc l·i suÊt tiÒn göi, cho vay víi môc tiªu lµ chèng khñng ho¶ng, chèng l¹m ph¸t. 1.3. Tõ 1992 ®Õn 1995: lµ giai ®o¹n thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt thùc d­¬ng. NHNN võa quy ®Þnh sµn l·i suÊt tiÒn göi vµ trÇn l·i cho vay ng¾n vµ trung h¹n, kh«ng ph©n biÖt l·i suÊt cho vay ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, cho phÐp c¸c tæ chøc tÝn dông tù Ên ®Þnh møc l·i suÊt huy ®éng b¨ng nhiÒu h×nh thøc, chÊm døt bao cÊp tÝn dông th«ng qua l·i suÊt, l·i suÊt huy ®éng b»ng l·i suÊt thùc céng víi chØ sè tr­ît gi¸ b×nh qu©n trªn thÞ tr­êng. L·i suÊt cho vay b»ng l·i suÊt huy ®éng b×nh qu©n céng thªm tû lÖ chi phÝ hîp lý cña NH, l·i suÊt ph¶i b¶o toµn ®­îc vèn cho c¶ ng­êi vay, ng­êi göi vµ cã l·i thùc. §èi víi l·i suÊt ngo¹i tÖ, NHNN quy ®Þnh trÇn l·i suÊt cho vy, cßn l·i suÊt huy ®éng do c¸c NHTM tù quyÕt ®Þnh trªnc¬ së l·i suÊt thÞ tr­êng quèc tÕ vµ cung c©ï vèn ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ trong n­íc. 1.4. Thêi kú tõ n¨m 1996 ®Õn th¸ng 7/2000: §Õn cuèi n¨m 1995, chÝnh s¸ch l·i suÊt ®· béc lé nhiÒu tån t¹i kh«ng phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ. V× vËy NHNN ®· ban hµnh chÝnh s¸ch l·i suÊt míi theo h­íng níi láng h¬n so víi tr­íc ®©y. Cô thÓ lµ NHNN bá quy ®Þnh sµn l·i suÊt tiÒn göi chØ quy ®Þnh trÇn l·i suÊt cho vay trung vµ dµi h¹n cao h¬n l·i suÊt xho vay ng¾n h¹n, trÇn cho vay ë khu vùc thµnh thÞ thÊp h¬n khu vùc n«ng th«n. TrÇn l·i suÊt cho vay b»ng ngo¹i tÖ ®­îc ®iÒu chÝh phï hîp víi biÕn ®éng l·i suÊt trªn, thÞ tr­êng quèc tÕ vµ cung cÇu vèn ngo¹i tÖ thÞ tr­êng tiÒn tÖ trong n­íc. 1.5. Thêi kú tõ th¸ng 7/2000 ®Õn th¸ng 5/2002: XuÊt ph¸t yªu cÇu ®æi míi ho¹t ®éng NH phï hîp víi nhÞp ®é vµ môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, thùc hiÖn theo luËt NHNN, chÝnh s¸ch l·i suÊt c¬ b¶n. L·i suÊt c¬ b¶n ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së quan hÖ cung cÇu vèn trªn thÞ tr­êng nh­ng vÉn cã sù khèng chÕ cña NHNN b»ng viÖc quy ®Þnh biªn ®é nhÊt ®Þnh ®Ó c¸c NHTM x¸c ®Þng l·i suÊt cho vay. L·i suÊt c¬ b¶n ®­îc NHNN th«ng b¸o hµng th¸ng dùa trªn c¸c nh©n tè chñ yÕu sau: Tham kh¶o l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n th«ng th­êng ¸p dông ®èi víi kh¸ch hµng cã uy tÝn cña NHTM lín, diÔn biÕn vÒ l·i suÊt vµ tiÒn tÖ, diÔn biÕn kinh tÕ vÜ m«; quan hÖ tû gi¸ víi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. §èi víi l·i suÊt cho vay b»ng ngo¹i tÖ , bá quy ®Þnh trÇn l·i suÊt cho vay, mµ ¸p dông l·i suÊt linh ho¹t theo tiÒn tÖ quèc tÕ. Thêi gian ®Çu cßn bÞ khèng chÕ víi giíi h¹n kh«ng v­ît qu¸ l·i suÊt Sibor céng thªm tû lÖ nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn sau mét thêi gian thùc hiÖn, NHNN ®· tù do ho¸ l·i suÊt huy ®éng vµ cho vay b»ng ngo¹i tÖ. II. TÝnh tÊt yÕu cña viªc chuyÓn sang mét c¬ chÕ l·i suÊt theo h­íng thÞ tr­êng : Trong kho¶ng thêi gian tõ th¸ng 7/2000 ®Õn th¸ng 5/2002, l·i suÊt c¬ b¶n ®­îc ®iÒu chØnh t­¬ng ®èi phï hîp víi viÖc thùc thi chÝnh s¸ch l·i suÊt tiÒn tÖ níi láng mét c¸ch thËn träng, víi biªn ®é kh¸ réng, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c TCTD Ên ®Þnh l·i suÊt cho vay phï hîp víi quan hÖ cung cÇu vèn ë thÞ tr­êng thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Tuy nhiªn, viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt c¬ b¶n tù nã ®· béc lé nhiÒu nh­îc ®iÓm lµm h¹n chÕ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng kinh doanh NH vµ kh«ng thÝch hîp víi nhu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Cô thÓ, môc ®Ých ®­a ra trÇn l·i suÊt ®Ó h¹n chÕ c¸c NHTM cho vay víi l·i suÊt cao tr¸nh ¶nh h­ëng h¬n, v× b¶n th©n c¸c NHTM ®· ho¹t ®éng trong m«i tr­êng c¹nh tranh t­¬ng ®èi quyÕt liÖt mµ b¶n th©n l·i suÊt lµ c«ng cô quan träng ®Ó t×m kiÕm kh¸ch hµng vµ n©ng cao thÞ tr­êng tÝn dông trong nÒn kinh tÕ. MÆt kh¸c nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ trong nh÷ng n¨m tíi sÏ cßn tiÕp tôc t¨ng cao ®· ®Æt ra mét yªu cÇu bøc xóc ®èi víi c¸c NHTM ph¶i huy ®éng thªm nhiÒu nguån vèn, mµ muèn vËy th× l·i suÊt còng ph¶i sö dông nh­ mét c«ng cô ®ßn bÈy quan träng. Qua mét n¨m thùc hiÖn c¬ chÕ tù do ho¸ l·i suÊt cho vay ngo¹i tÖ còng ®· cho thÊy tû gÝa vµ thÞ tr­êng ngo¹i hèi vÉn æn ®Þnh vµ ho¹t ®éng b×nh th­êng, kh«ng cã t¸c ®éng xÊu ®èi víi nÒn kinh tÕ. §ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c NHTM Ên ®Þnh l·i suÊt huy ®éng cho vay phï hîp víi kh¶ n¨ng cña NH, víi nhu cÇu vèn cña nÒn kinh tÕ. Trªn thÕ giíi, c¸c n­íc ®ang trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn theo kinhtÕ thÞ tr­êng ®Òu phÊn ®Êu ®Ó tiÕn tíi tù do ho¸ l·i suÊt, bëi v× tù do ho¸ l·i suÊt cã t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, cã kh¶ n¨ng quyÕt ®Þnh nhÞp ®é cña t¨ng tr­ëng kinh tÕ. ë ViÖt Nam, viÖc chuyÓn ®æi l·i suÊt theo h­íng thÞ tr­êng cã nhiÒu t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi kinh tÕ vÜ m« vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh, cô thÓ nh­ sau: Mét lµ, viÖc níi láng c¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt theo h­íng thÞ tr­êng ®· t¹o kh¶ n¨ng cho thÞ tr­êng tµi chÝnh ph¸t triÓn theo chiÒu s©u. Hai lµ, sù thay ®æi chÝnh s¸ch l·i suÊt lµ phï hîp víi diÔn biÕn kinh tÕ vÜ m«, nh­ng còng chÝnh yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ, tiÒn tÖ ho¸ c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ vµ sù h×nh thµnh c¸c nh©n tè thÞ tr­êng ®· buéc chÝnh s¸ch l·i suÊt ph¶i cã sù níi láng ®Ó chuyÓn dÇn sang c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc huy ®éng tèi ®a nguån lùc trong n­íc phôc vô cho ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ ®ång bé víi tæng thÓ chÝnh s¸ch kinh tÕ - tµi chÝnh - ®èi ngo¹i. Ba lµ, viÖc níi láng c¬ chÕ l·i suÊt, lµm cho l·i suÊt tù ®iÒu chØnh linh ho¹t vµ phï hîp h¬n víi quan hÖ cung cÇu vèn thÞ tr­êng, c¸c nguån vèn ®­îc l­u chuyÓn ®Õn n¬i cã lîi nhuËn cao cíi møc rñi ro thÊp, n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ thóc ®Èy c¸c NHTM ph¸t triÓn nhanh chãng m¹ng l­íi chi nh¸nh ë thµnh thÞ, n«ng th«n, ®­a ra c¸c møc l·i suÊt, s¶n phÈm dÞch vô thÝch hîp víi kh¸ch hµng. NÕu kh«ng, viÖc kiÓm so¸t l·i suÊt b»ng biÖn ph¸p hµnh chÝnh sÏ rÊt h¹n chÕ, nh­ thùc tÕ n¨m 1991 - 1995, NHNN khèng chÕ chÆt chÏ møc trÇn l·i suÊt cho vay ë møc thÊp ®· khuyÕn khÝch sù vay m­în lßng vongf, trèn tr¸nh sù kiÓm so¸t, l·i suÊt tiÒn göi t¨ng, nh­ng l·i suÊt cho vay l¹i kh«ng t¨ng ®­îc vµ chªnh lÖch l·i suÊt chØ ®ñ bï ®¾p chi phÝ kinh doanh, lîi nhuËn rÊt thÊp, kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña NHTM bÞ yÕu ®i, dÔ g©y x¸o trén tæn th­¬ng cho thÞ tr­êng tµi chÝnh. Bèn lµ, qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch sang c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn ®i liÒn víi qu¸ tr×nh níi láng kiÓm so¸t ngo¹i hèi vµ thùc hiÖn chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t lµm chi l·i suÊt trong n­íc b¸m s¸t h¬n l·i suÊt quèc tÕ, viÖc huy ®éng vèn trong n­íc vµ vèn tõ n­íc ngoµi t¨ng lªn ®Ó tµi trî cho nhu cÇu tÝn dông trong n­íc. N¨m lµ, qu¸ tr×nh chuyÓn dÇn sang c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn lµm cho møc biÕn ®éng ngµy cµng t¨ng cña c¸c luång vèn ®Çu t­, NHNN ph¶i sö dông vµ ph¸t huy nhiÒu h¬n c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp ®Ó ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, t¨ng c­êng kiÓm so¸t rñi ro tÝn dông vµ ph¸t triÓn ®ång ®Òu c¸c bé phËn cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ. S¸u lµ, sau mçi giai ®o¹n níi láng c¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt, viÖc huy ®éng vèn vµ më réng cho vay cña TCTD ®­îc thuËn lîi h¬n, ng­êi s¶n xuÊt vµ tæ chøc kinh tÕ ë n«ng th«n ®­îc vay vèn nhiÒu h¬n do khèi l­îng vèn chuyÓn vÒ ®Çu t­ cho khu vùc n«ng th«n t¨ng lªn (tÝn dông ®èi víi víi khu vùc n«ng th«n 5 n¨m gÇn ®©y t¨ng b×nh qu©n 23% ®Õn 25%/n¨m, lín h¬n møc b×nh qu©n chung. B¶y lµ, NSNN cã ®iÒu kiÖn huy ®éng ®­îc tèi ®a nguån lùc trong n­íc ®Ó bï ®¾p th©m hôt, thay v× ®i vay n­íc ngoµi qu¸ lín hoÆc sö dông tiÒn ph¸t hµnh. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhËn ®Þnh nªu trªn vµ ®èi chiÕu víi c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c n­íc cã thÓ tù do ho¸ l·i suÊt, chóng ta cã thÓ thÊy ®©y còng lµ thêi ®iÓm thÝch hîp ®Ó thùc hiÖn tù do ho¸ l·i suÊt. VÒ kinh tÕ vÜ m«: trong nh÷ng n¨m qua, chóng ta ®· duy tr× ®­îc mét nhÞp ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ t­¬ng ®èi cao vµ æn ®Þnh, l¹m ph¸t ®­îc kiÓm so¸t ë møc thÊp, th©m hôt ng©n s¸ch lu«n ë d­íi møc 5% so víi GDP, béi thu c¸n c©n thanh to¸n: ®©y lµ ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò vµ cã ý nghÜa quan träng ®Ó chän thêi ®iÓm tù do ho¸ l·i suÊt. HÖ thèng c¸c TCTD ®· vµ ®ang ®­îc cñng cè, s¾p xÕp lµnh m¹nh ho¸ vµ kh¶ n¨ng ngµy cµng ®­îc n©ng cao. C¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn vµ vËn hµnh linh ho¹t theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Nh­ vËy tù do ho¸ l·i suÊt lµ viÖc tÊt yÕu cÇn ph¶i tiÕn tíi. Tuy nhiªn, viÖc chuyÓn sang ¸p dông c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn cã phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña n­íc ta hiÖn nay hay kh«ng? Chóng ta sÏ tiÕn hµnh l·m râ ®iÒu nµy qua sù ph©n tÝch d­íi ®©y. III. Nh÷ng th¸ch thøc ®Æt ra ®èi víi viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn: Tr­íc hÕt, ta cÇn ph¶i hiÓu l·i suÊt tho¶ thuËn lµ g×? C¬ chÕ l·i suÊt thÞ tr­êng mµ theo ®ã, l·i suÊt ®­îc h×nh thµnh vµ biÕn ®éng chñ yÕu do hÖ cung cÇu vèn thÞ tr­êng, sù kiÓm so¸t l·i suÊt cña NHNN ®­îc thcj hiÖn th«ng qua viÖc ®iÒu hµnh c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ t¸c ®éng lªn cung cÇu vèn ®Ó h­íng l·i suÊt thÞ tr­êng biÕn ®éng phï hîp víi môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Theo quyÕt ®Þnh sè 546/Q§-NHNN, kÓ tõ ngµy 1/6/2002, chÝnh thøc thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn b»ng ®ång VN cña c¸c TCTD theo quyÕt ®Þnh nµy, c¸c TCTD ®­îc quyÒn chñ ®éng x¸c ®Þnh l·i suÊt cho vay néi tÖ trªn c¬ së cung cÇu vèn vµ møc ®é tÝn nhiÖm ®èi víi kh¸ch hµng. Tuy nhiªn hµng th¸ng, NHNN vÉn tiÕp tôc c«ng bè l·i suÊt trªn c¬ së tham kh¶o møc l·i suÊt cho vay th­¬ng m¹i ®èi kh¸ch hµng tèt nhÊt cña nhãm TCTD ®­îc lùa chän, ®Ó c¸c TCTD tham kh¶o vµ ®Þnh h­íng l·i suÊt thÞ tr­êng. §ång thêi, NHNN chñ ®éng ¸ dông c¸c biÖn ph¸p ®Ó kiÓm so¸t biÕn ®éng l·i suÊt thÞ tr­êng, ®¶m b¶o yªu cÇu lµ môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong tõng thêi kú. Râ rµng, thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt thÞ tr­êng trong ho¹t ®éng tÝn dông th­¬ng m¹i râ rµng lµ mét b­íc chuyÓn ®æi qu¶n träng, m¹nh mÏ vÒ chÝnh s¸ch l·i suÊt vµ chÝnh s¸ch tÝn dông theo nguyªn t¾c thÞ tr­¬ng h¬n. L·i suÊt tho¶ thuËn vÒ b¶n chÊt kinh tÕ chÝnh lµ l·i suÊt thÞ tr­êng. V× vËy nã chØ ho¹t ®éng vµ ph¸t huy t¸c dông trong ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng tµi chÝnh ph¸t triÓn. Nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n bao gåm: - ThÞ tr­êng tµi chÝnh ph¸t triÓn cã chiÒu s©u. - HÖ thèng NHTM ho¹t ®éng trªn nguyªn t¾c thÞ tr­êng cã hiÖu qu¶. - NHNN cã ®ñ n¨ng lùc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ kiÓm so¸t thÞ tr­êng tµi chÝnh. Víi nh÷ng ®iÒu kiÖn nh­ vËy, viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn hiÖn nay ë ViÖt Nam ®Æt ra kh«ng Ýt th¸ch thøc, cô thÓ nh­ sau: 3.1. ThÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam vèn cßn hÕt søc kÐm ph¸t triÓn vµ l¹c hËu so víi c¸c n­íc trong khu vùc. XÐt vÒ ®é s©u tµi chÝnh, møc ®é tiÒn tÖ ho¸ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam vÉn cßn l¹c hËu so víi c¸c n­íc trong khu vùc. Sù n«ng c¹n cña thÞ tr­êng lµm cho c¸c c«ng cô thÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam ®­îc ph¶n ¸nh qua c¸c chØ sè tµi chÝnh c¬ b¶n, c¸c chØ sè M2/GDP, tÝn dông/GDP, tiÒn göi/GDP,... ®Òu ë møc thÊp so víi c¸c chØ sè cña c¸c n­íc trong khu vùc. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiªn qua b¶ng sau: M2/GDP(%) 1993 1994 1995 1996 1997 ViÖt Nam 23,6 25,3 23,7 25 25,3 Trung Quèc 101,3 110,7 107,1 - - Indonesia 45,8 45,6 49,1 54,3 57 Malaysia 78,3 89,9 89,1 96 105 Hµn Quèc 40 42 43,5 43,8 46 Phillipins 36,2 42,1 45,7 50,3 43 singapo 93,5 87,1 86,8 84,5 86 Thailan 74,9 79,2 78,7 79,5 90 Sù l¹c hËu, s¬ khai cña thÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam bao gåm c¶ t×nh tr¹ng c¸c c«ng cô tµi chÝnh cßn nghÌo nµn vÒ chñng lo¹i vµ nhá bÐ vÒ l­îng giao dÞch t¹i trung t©m giao dich chøng kho¸n thµnh phè HCM vµ trªn thÞ tr­êng më - thÞ tr­êng tiÒn tÖ trong nh÷ng n¨m qua. 3.2. C¬ chÕ l·i suÊt thÞ tr­êng hay l·i suÊt tho¶ thuËn ®ßi hái mét th«ng tin t­¬ng øng. T¹i ®iÒu 1 cña quyÕt ®Þnh 546/2002/ Q§-NHNN quy ®Þnh TCTD x¸c ®Þnh l·i suÊt cho vay b»ng ®ång ViÖt Nam trªn c¬ së cung cÇu vèn trªn thÞ tr­êng vµ møc ®é tÝn nhiÖm ®èi víi kh¸ch hµng vay lµ c¸c tæ chøc ph¸p nh©n vµ c¸ nh©n ViÖt Nam, ph¸p nh©n vµ c¸ nh©n n­íc ngoµi ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. §ã lµ mét quy ®Þnh rÊt phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ ®iÒu ®ã ®Æt ra yªu cÇu vÒ chÕ ®é th«ng tin phï hîp nh»m ®¶m b¶o ®Ó c¸c NHTM cã thÓ ra quyÕt ®Þnh cho vay mét c¸ch ®éc lËp víi møc l·i suÊt phï hîp theo tõng ®èi t­îng kh¸ch hµng ë c¸c ®iÓm nhÊt ®Þnh. Còng cã thÓ nãi mét c¸ch kh¸c, c¸c doanh nghiÖp cÇn ®­îc ®Þnh møc tÝn nhiÖm mét c¸hc t­¬ng øng ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng "b»ng ®Çu nh­ v¹i". ViÖc x¸c ®Þnh ®©u lµ DN cã nhu cÇu vèn thùc sù cho s¶n xuÊt kinh doanh ®ßi hái mét chÕ ®é th«ng tin cËp nhËt vµ minh b¹ch nh­ chÕ ®é c«ng bè th«ng tin tµi chÝnh, chÕ ®é kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n chÝnh møc quèc tÕ,...; DN yÕu kÐm vµ lµm ¨n thua lç; ®Æc biÖt lµ c¸c tr­êng hîp lõa ®¶o th­êng s½n sµng chÊp nhËn vay víi mäi gi¸. t×nh tr¹ng kh¸ch hµng hcÊp nhËn vay víi mäi gi¸ nh¾c nhë c¸c NH lîi nhuËn cao th­êng g¾n víi rñi ro cao, vµ do ®ã, h·y c¶nh gi¸c víi c¸c tr­êng hîp nµy. X©y dùng thÓ chÕ thÞ tr­êng nh­ viÖc t¨ng c­êng tÝnh c«ng khai vÒ th«ng tin, ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o an toµn vµ gi¸m s¸t tµi chÝnh lµ viÖc lµm cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh song song v¬Ý qu¸ tr×nh tù do ho¸ tµi chÝnh vµ héi nhËp quèc tÕ vÒ tµi chÝnh tiÒn tÖ nh»m tr¸nh nh÷ng thÊt b¹i cña thÞ tr­êng, ®¶m b¶o thÞ trêng ho¹t ®äng hiÖu qu¶. Sù chËm trÔ cña c¸c n­íc §«ng ¸ trong viªc cñng cè thÓ chÕ thÞ tr­êng lµ bµi häc quý b¸u cho ViÖt Nam. Tuy nhiªn hiÖn nay, ViÖt Nam ch­a cã mét c¬ chÕ c«ng bè th«ng tin ®Çy ®ñ vÒ DN vµ NH; HÖ thèng kÕ to¸n theo tiªu chuÈn ViÖt Nam lµ mét trë ng¹i lín vµ lµm lÖch l¹c tíi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh vµ kiÓm tra gi¸m so¸t ®èi víi ho¹t ®éng cña c¸c NH vµ DN trong n­íc. Trung t©m th«ng tin tÝn dông NH (CIC) cña NHNN ®· ®­îc ®i vµo ho¹t ®éng nh­ng vÉn cßn trong giai ®o¹n thÝ ®iÓm vµ do ®ã, ch­a cã c¬ quan ®¸nh gi¸ tÝn nhiÖm DN mét c¸ch ®éc lËp. §iÒu nµy ®­a ®Õn khã kh¨n cho c¸c NHTM trong viÖc ®­a ra mét møc l·i suÊt tho¶ thuËn phï hîp víi møc ®ä tÝn nhiÖm cña tõng DN vµ diÔn biÕn thÞ tr­êng h¬n n÷a, ®ã còng lµ th¸ch th­íc cho hÖ thèng NH trong viÖc më réng tÝn dông NH h¬n n÷a theo c¬ chÕ th­¬ng m¹i - l·i suÊt th­¬ng m¹i thùc sù. 3.3. HÖ thèng NH ViÖt Nam cßn nhiÒu yÕu kÐm còng lµ th¸ch thøc cho qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang l·i suÊt thÞ tr­êng: ChØ cã hÖ thèng NH lµnh m¹nh míi cã thÓ ®­a ra hÖ thèng l·i suÊt phï hîp vµ hiÖu qu¶. §iÒu nµy cã thÓ ®­îc lý gi¶i nh­ sau: Khi NH ho¹t ®äng lµnh m¹nh, cã hiÖu qu¶, cã n¨ng lùc qu¶n lý rñi ro; Cã kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ DN th× NH míi cã kh¶ n¨ng ®­a ra mét møc l·i suÊt cho vay thÊp nhÊt øng v¬Ý mét møc rñi ro nhÊt ®Þnh; Ng­îc l¹i, khi c¸c NHTM ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ (chi phÝ cao, kh¶ n¨ng qu¶n lý rñi ro kÐm,...) th­êng cã khuynh h­íng ®­a ra l·i suÊt cho vay cao h¬n b×nh th­êng. §èi víi l·i suÊt huy ®éng, c¸c NHTM yÕu kÐm th­êng ®­a ra c¸c møc l·i suÊt kh¸ cao ®Ó huy ®éng ®­îc nhiÒu tiÒn tõ c«ng chóng nh»m duy tr× ho¹t ®éng cÇm chõng. §iÒu nµy nh¾c nhë nh÷ng ng­êi göi tiÒn h·y c¶nh gi¸c víi nh÷ng NH chµo víi l·i suÊt huy ®éng cao mét c¸ch bÊt th­êng. Gièng nh­ hÖ thèng NH ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, hÖ thèng NH ViÖt Nam cßn rÊt nhiÒu yÕu kÐm trªn c¸c mÆt: qu¶n lý yÕu kÐm (nhÊt lµ qu¶n lý rñi ro), dÔ ®æ vì do vèn thÊp, nî qu¸ h¹n cao, tÝnh c¹nh tranh vµ sinh lêi thÊp. §©y lµ nh÷ng th¸ch thøc lín ®èi víi hÖ thèng NH ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, chÊp nhËn mét c¬ chÕ kinh doanh thùc sù trªn mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng, ®Æ biÖt lµ khi tiÕn tíi tù do hãa l·i suÊt mét c¸ch ®Çy ®ñ h¬n n÷a. * TÝnh c¹nh tranh thÊp trong hÖ thèng NH ViÖt Nam Trong qu¸ tr×nh tù do tµi chÝnh vµ héi nhËp quèc tÕ vÒ NH, c¸c NHTM trong n­íc sÏ ph¶i c¹nh tranh quyÕt liÖt h¬n, NHTM nµo cã ®ñ søc c¹nh tranh, lµm ¨n cã l·i sÏ tån t¹i, ng­îc l¹i, NH nµo ¨n thua lç sÏ cã thÓ bÞ ®ãng cöa. Tr­íc søc Ðp cña c¹nh tranh, c¸c NH ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý, c¾t gi¶m chi phÝ ®Ó cho vay víi l·i suÊt hÊp dÉn nhÊt ë ViÖt Nam hiÖn nay, hÖ thèng NHTMQD chiÕm ®a sè c¶ vÒ quy m« vµ thÞ phÇn: víi 6 NHTMNN nh­ng thÞ phÇn huy ®éng vµ tÝn dông ®· chiÕm trªn 70%, tæng tµi s¶n cña hÖ thèng NHTMQD còng chiÕm gÇn 80% tæng tµi s¶n cã cña hÖ thèng NHTM ViÖt Nam, c¸c NHTMQD l¹i cho vay c¸c DNNN lµ chñ yÕu. §iÒu nµy g©y khã kh¨n trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch NHTMQD nh»m chuyÓn ho¹t ®éng cña hÖ thèng nµy sang kinh doanh trªnc¬ së th­¬ng m¹i thùc sù, t¹o lËp mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng trong lÜnh vùc NH, ®ång thêi c¶n trë viÖc ph¸t huy t¸c dông cña quy luËt kinh tÕ thÞ tr­êng, v× vËy tÝnh c¹nh tranh trong khu vùc NH cßn thÊp. Ta cã thÓ thÊy râ ®iÒu ®ã qua b¶ng sau: Sè l­îng c¸c tæ chøc tÝn dông ë ViÖt Nam. N¨m 1997 1998 1999 2000 2001 2002 NHTMCP 51 50 48 48 43 43 NH Liªn doanh 4 4 5 5 5 5 Chi nh¸nh NH n­íc ngoµi 24 25 26 26 26 26 NHTMQD 6 6 6 6 6 6 ThÞ phÇn cña c¸c ng©n hµng ViÖt Nam cuèi n¨m 2000 Kho¶n môc Sè l­îng ®Þnh chÕ Huy ®éngvèn (% c¶ hÖ thèng) TÝn dông (% c¶ hÖ thèng) NHTMCP 6 73 71,2 NH liªn doanh 48 10,6 10,5 Chi nh¸nh NH n­íc ngoµi 30 15 16,5 Quü tÝn dông nh©n d©n 948 1,4 1,8 Tõ khi ViÖt Nam thùc hiÖn c¶i c¸ch kinh tÕ, viÖc cho phÐp thµnh lËp c¸c NHTM cæ phÇn cßn qu¸ nhá bÐ, dÞch vô ®¬n ®iÖu, m¹ng l­íi c¸c chi nh¸nh kh«ng nhiÒu, n¨mg lùc c¹nh tranh thÊp; c¸c ho¹t ®éng cña c¸c chi nh¸nh NH n­íc ngoµi cßn h¹n chÕ vÒ tiÒn ®ång (c¸c chi nhanhd NH n­íc ngoµi chØ ®­îc phÐp huy ®éng vèn b»ng ®ång ViÖt Nam kh«ng v­ît qu¸ 25% vèn ®­îc cÊp, tõ c¸c c¸ nh©n ViÖt Nam vµ ph¸p nh©n ViÖt Nam). * Sù dÔ tæn th­¬ng cña hÖ thèng NH ViÖt Nam: C¸c NHTM ViÖt Nam cã møc vèn rÊt thÊp, nî qu¸ h¹n cao (nhÊt lµ c¸c NHTMCP). Sù dÔ tæn th­¬ng cña hÖ thèng NHTM ViÖt Nam cã thÓ lµ th¸ch thøc lín khi hÖ thèng nµy chuyÓn sang mét c¬ chÕ thi tr­êng thùc sù, ®Æc biÖt lµ khi tù do ho¸ l·i suÊt, th¶ næi tû gi¸ trong ®iÒu kiÖn héi nhËp quèc tÕ. C¸c NHTMCP ViÖt Nam lµ khu vùc dÔ bÞ tæn th­¬ng nhÊt. C¸c NHTMCP d­êng nh­ ®­îc thµnh lËp kh¸ dÔ dµng tõ n¨m 1993 ®Õn n¨m 1996 vµ ph¸t triÓn víi tèc ®é kh¸ nhanh. Tõ 15 NHTMCP vµo n¨m 1990, n¨m 1997 t¨ng lª 53 NHTMCP, ®Õn nay mét sè NHTMCP kh«ng ®ñ vèn ®iÒu lÖ theo quy ®Þnh, qu¶n lý yÕu kÐm ®· bÞ ®ãng cöa vµ chØ cßn lµ 43 NHTMCP. Nî qu¸ h¹n cña hÖ thèng NHTM ViÖt Nam t¨ng nhanh tõ n¨m 1997. MÆc dï tû lÖ nµy kh«ng qu¸ cao so víi thÕ giíi nh­ng chÕ ®é h¹ch to¸n kÕ to¸n ph©n lo¹i kh«ng theo tiªu chuÈn quèc tÕ, ngoµi ra mét sè nî khã ®ßi cña mét sè vô ¸n kh«ng ®­îc h¹ch to¸n vµo kho¶n nî khã ®ßi, chÕ ®é b¸o c¸o lµm cho con sè nî qu¸ h¹n bÞ bãp mÐo rÊt nhiÒu. Tãm l¹i, viÖc chuyÓn sang mét c¬ chÕ l·i suÊt mang tÝnh thÞ tr­êng h¬n ë ViÖt Nam lµ rÊt cÇn thiÕt vµ phï hîp. Nh­ng trong ®iÒu kiÖn n­íc ta hiÖn nay th× viÖc ¸p dông c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn ®Æt ra kh«ng Ýt nh÷ng th¸ch thøc. Do ®ã chóng ta cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ cña c¬ chÕ l·i suÊt nµy. IV. C¸c gi¶i ph¸p ®Ó l·i suÊt tho¶ thuËn ph¸t huy hiÖu qu¶ kinh tÕ 4.1. Lµnh m¹nh ho¸ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng NH ViÖt Nam: HÖ thèng NHTM lµ mét kªnh truyÒn dÉn quan träng ®Ó c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp cña chÝnh s¸nh tiÒn tÖ t¸c ®éng vµo l·i suÊt thÞ tr­êng, møc cung tiÒn tÖ vµ qua ®ã thùc hiÖn môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. C¸c c«ng cô nµy ph¸t huy t¸c dông ®Õn ®©u hoµn toµn phô thuéc vµo th¸i ®é øng xö còng nh­ chÊt l­îng ho¹t ®éng cña hÖ thèng NH. Víi mét hÖ thèng NH yÕu kÐm, kh¶ n¨ng c¹nh tranh thÊp, t×nh h×nh tµi chÝnh h¹n hÑp, chÊt l­îng ho¹t ®éng ch­a cao, nî qu¸ h¹n lín ... th× viÖc ¸p dông c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn kh«ng ph¸t huy ®­îc t¸c dông. Do ®ã cÇn ph¶i c¬ cÊu l¹i vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng NH. KhÈn tr­¬ng thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh c¬ cÊu l¹i, lµm trong s¹ch, lµm lµnh m¹nh ho¸ hÖ thèng tµi chÝnh; t¨ng n¨ng lùc tµi chÝnh xö lý døt ®iÓm c¸c tån ®äng cò; tr­íc hÕt lµ ®èi víi c¸c NHTM Nhµ n­íc. X©y dùng vµ ph¸t triÓn, më réng hÖ thèng thanh to¸n hiÖn ®¹i, c¸c dÞch vô ng©n hµng, c¸c dÞch vô ng©n hµng; n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt, th×nh ®é qu¶n lý theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cho ®éi ngò c¸n bé. Më réng thÞ tr­êng liªn ng©n hµng, ®­a c¸c giÊy tê cã gi¸ vµo th­¬ng tr­êng ho¹t ®éng nh­ hèi phiÕu, th­¬ng phiÕu, ... T¹o tiÒn ®Ò h×nh thµnh nhiÒu lo¹i gi¸ c¶ tiÒn tÖ trªn thÞ tr­êng. §ång thêi m¹nh gi¹n më réng, ph¸t triÓn c¸c nghiÖp vô chiÕt khÊu, t¸i chiÕt khÊu c¸c giÊy tê cã gi¸, lµm phong phó c¸c lo¹i gi¸ c¶ tiÒn tÖ; tæ chøc c¸c trung t©m thanh to¸n bï trõ tù ®éng vÒ sÐc, c¸c giÊy tê cã gi¸ ... §«i khi víi viÖc tæ chøc l¹i hÖ thèng NH, cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng tÝn dông, thÞ tr­êng tiÒn tÖ, thÞ tr­êng chøng kho¸n theo c¶ chiÒu réng vµ chiÒu s©u. Th¸o gì nh÷ng rµo c¶n g©y khã kh¨n cho viÖc ph¸t triÓn thÞ tr­êng theo h­íng quèc tÕ hãa. 4.2. X©y dùng c¸c quy chÕ gi¸m s¸t tµi chÝnh ®èi víi nÒn kinh tÕ. HiÖn nay, kh«ng cã mét ho¹t ®éng tµi chÝnh tù do hoan toµn mµ kh«ng chÞu sù ®iÒu chØnh cña métquy ®Þnh nµo, ngay c¶ ®Õn thÞ tr­êng chøng kho¸n lín trªn thÕ giíi còng lµ nh÷ng thÞ tr­êng cã ng÷ng quy ®Þnh chÆt chÏ nhÊt. V× vËy viÖc x©y dùng c¸c quy chÕ gi¸m s¸t lµ c©n thiÕt ®Ó ®¶m b¶o cho sù v¹n hµnh cã hiÖu qu¶ cacs ho¹t ®éng tµi chÝnh NH. Mong muèn lo¹i bá tÊt c¶ c¸c nguy c¬ bÊt æ chøa trong mét hÖ thèng tµi chÝnh ®­îc tù do ho¸ lµ ®iÒu kh«ng thùc tÕ, nh­ng NH hoµn toµn cã thÓ giíi h¹n ®­îc c¸c nguy c¬ nµy b»ng mét sù gi¸m s¸t thËn träng, hiÖu qu¶ vµ mét sù qu¶n lý mÒm dÎo, ling ho¹t 4.3. Sù hiÖn diÖn ®Çy ®ñ c«ng cô gi¸m s¸t cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ lµ rÊt cÇn thiÕt. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc th¸ch thøc cña nhu cÇu më cöa vµ héi nhËp mét c¸ch toµn diÖn, mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cøng nh¾c sÏ kh«ng ®¶m b¶o cho nã tr¸nh ®­îc ¶nh h­ëng m¹nh mÏ tõ bªn ngoµi. Sù hµn chÕ cña c¸c c«ng cô trùc tiÕp ë ViÖt Nam trong thêi gian qua ®ßi hái ph¶i sö dông c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp ®Ó n©ng cao tÝnh chñ ®éng, tÝnh linh ho¹t cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, t¹o ®iÒu kiÖn ¸p dông c¬ chÕ LSTT mét c¸ch hiÖu qu¶. 4.4. Còng cè vai trß cña HiÖp héi NH, tr¸nh t×nh tr¹ng c¸c NHTM c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh th«ng qua l·i suÊt. VÒ mÆt lý luËn, khi l·i suÊt ®· ®­îc tù do ho¸,th× c¸c ng©n hµng kh«ng ph¶i c¹nh tranh vÒ mÆt l·i suÊt mµ chñ yÕu c¹nh tranh vÒ chÊt l­îng dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hµng. Nh­ng trong giai ®o¹n ®Çu viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ LSTT, c¸c NHTM ViÖt Nam chñ ®éng Ên ®Þnh l·i suÊt trong viÖc huy ®éng vèn còng nh­ cho vay vèn. Trong ®iÒu kiÖn nhu cÇu vèn cho nÒn kinh tÕ lµ rÊt lín, kh¶ n¨ng huy ®éng vèn vµ cho vay vèn cña tõng NH cßn h¹n chÕ, th× dÓ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, l«i keo kh¸ch hµng cña nhau, lµm cho thÞ tr­êng vèn trë nªn lén xén. §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng nµy, HiÖp héi NH cÇn ph¸t huy vai trß trong viÖc phèi hîp víi c¸c NHTM trªn cïng ®Þa bµn nh»m æn ®Þnh l·i suÊt kinh doanh. Ngµy nay tÝnh c¹nh tranh vÒ l·i suÊt ®· h×nh thµnh. HiÖp héi Nh©n hµng ®· ho¹t ®éng vµ råi ®©y sÏ ho¹t ®éng tèt h¬n, sÏ lµ n¬i tËp hîp, thèng nhÊt vµ tho· thuËn mét phÇn gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông víi nhau vÒ nh÷ngvÊn ®Ò mµ hä cóng quan t©m, trong ®ã cã vÊn ¸p dông m­c sl·i suÊt sao cho cã sù hµi hoµ lîi Ých cña nhau. T¸i c¬ cÊu l¹i NHTM lµ ®iÒu kiÖn rÊt thuËn lîi ®Ó c¸c tæ chøc tÝn dông xem xÐt, ®iÒu chØnh, cñng cè vµ c¶i thiÖn cung c¸ch qu¶n lý tèt h¬n, nÒn tµi chÝnh lµnh m¹nh h¬n kh¾c phôc sù bÊt cËp vÒ c¸n bé. §ã lµ nh÷ng yÕu tè gióp cho tæ chøc tÝn dông kinh doanh vµ t¸c nghiÖp phï hîp yªu cÇu thùc tÕ h«Þ nhËp vµ hoµn thiÖn viÖc thùc hiÖn nh÷ng ®æi míi trong ®ã cã ®æi míi vÒ l·i suÊt. §Ó thùc hiÖn tèt chñ tr­¬ng trªn, c¸c tæ chøc tÝn dông cÇn chuÈn bÞ t×m lùc vµ tinh thÇn ®ã lµ: Nhanh chãng c¬ cÊu l¹i nÒn tµi chÝnh lµm trong s¹ch b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®Ó trªn cë ®ã x¸c ®Þnh ®­îc t×n n¨ng khi thùc hiÖn c¸c c¶i c¸ch NhËn thøc ®­îc mét c¸ch ®óng møc thuËn lîi, khã kh¨n khi ¸p dông cho vay l·i suÊt tho¶ thuËn b»ng VN§ HiÖp héi Ng©n hµnh cÇn ho¹t ®éng tèy h¬n ®Ó t¹o ®­îc sù ®ång thuËn, gióp ®ì c¸c tæ chøc tÝn dông khi xö lý vÒ mét sè chñ tr­¬ng vÒ l·i suÊt, nh»m tr¸nh c¹nh tranh kh«ng cÇn thiÕt. TÝn dông ­u ®·i nªn ®­a vÒ NH c¬ së. NÕu mét tæ chøc tÝn dông nµo ®ã tham gia th× chÝnh phñ nªn thùc hiÖn cÊp bï l·i suÊt cho NH ®ã theo thêi ®iÓm l·i suÊt thÞ tr­êng tho¶ thËn ®Ó c¸c tæ chøc tÝn dông kh«ng bÞ khã kh¨n khi xö lý nh÷ng kho¶n tÝn dông nµy. NHNN cÇn cã chÕ tµi trong tr­êng hîp thËt cÇn thiÕt ®Ó can thiÖp vµo l·i suÊt th«ng qua c¸c c«ng cô kh¸c cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ CÇn phèi hîp víi c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ®Ó gi¶i thÝch cho d©n chóng vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ doanh nghiÖp hiÓu râ ý nghÜa, lîi Ých... khi thùc hiÖn cho vay theo l·i suÊt tho¶ thuËn b»ng VN§ KÕt LuËn ChÝnh s¸ch l·i suÊt lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia, v× thÕ tr­íc hÕt nã ph¶i h­íng tíi nh÷ng môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia: æn ®Þnh tiÒn tÖ, ®¶m b¶o møc l¹m ph¸t hîp lý (4-5%), kÝch thÝch t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Thø hai, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia n­íc ta hiÖn nay ph¶i nh»m tiÕn tíi h×nh thµnh mét thÞ tr­êng tiÒn tÖ t¹o ra sù c¹nh tranh c«ng b»ng vµ lµnh m¹nh gi÷a nh÷ng tæ chøc tÝn dông t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó gi¶m chi phÝ tÝn dông. Ngoµi ra chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cßn ph¶i ®¶m b¶o cã sù chªnh lÖch l·i suÊt kinh doanh . Thø ba, chÝnh s¸ch l·i suÊt ph¶i t¹o ®éng lùc cho c¸c DN më réng s¶n xuÊt kinh doanh, sö dông vèn hiÖu qu¶ t¨ng s¶n phÈm x· héi. §­a ra mét chÝnh s¸ch l·i suÊt ®¸p øng ®Çy ®ñ yªu cÇu trªn kh«ng ®¬n gi¶n , ®ßi hái ph¶i xö lý nhiÒu mèi quan hÖ kh¸c nhau. NhËn thÊy nh÷ng mÆt tÝch cùc cña viÖc tiÕn hµnh LSTT . ViÖc thùc hiÖn LSTT nã kh«ng nh÷ng phï hîp víi xu h­íng tÊt yÕu cña ho¹t ®éng tÝn dông theo c¬ chÕ tÞ tr­êng , mµ nã cßn phï hîp víi tÝnh th­¬ng m¹i vµ tÝnh b×nh ®½ng trong th­¬ng m¹i gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n. S¸t thùc víi cung cÇu cña thÞ tr­êng vèn ®ã lµ mong mâi cña c¸c nhµ kinh doanh trong lÜnh vùc tµi chÝnh tiÒn tÖ. Yhùc hiÖn cho vay theo l·i suÊt tho¶ thuËn b»ng VN§ cßn lµ thùc hiÖn chñ tr­¬ng mµ ®¹i héi 9 cña §¶ng ®Ò ra, NghÞ quyÕt cña chÝnh phñ. Nã s½n sµng ®¸p øng xu thÕ häi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíivÒ lÜnh vùc tµi chÝnh NH. Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh Lý thuyÕt tµi chÝnh tiÒn tÖ Tap chÝ Ng©n hµng N¨m 2001; sè 2,4,5,6,7,8/n¨m2002 T¹p chÝ tµi chÝnh n¨m 2001; sè6,7 n¨m 2002 Gi¸o tr×nh Ng©n hµng Trung ¦¬ng Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu 1 Néi dung 3 PhÇn I: Mét sè Lý luËn c¬ b¶n vÒ l·i suÊt 3 I. Mét sè kh¸i niÖm vÒ l·i suÊt 3 II. Vai trß cña l·i suÊt 4 2.1. L·i suÊt t¸c ®éng tíi sù ph©n bæ c¸c nguån lùc 4 2.2. L·i suÊt víi l¹m ph¸t 5 2.3. L·i suÊt t¸c ®éng tíi tiªu dïng vµ tiÕt kiÖm 5 2.4. L·i suÊt t¸c ®éng ®Õn ®Çu t­. 6 2.5. L·i suÊt t¸c ®éng tíi tû gi¸ hèi ®o¸i vµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu 6 PhÇn II: Qu¸ tr×nh tiÕn tíi tù do ho¸ LS ë n­íc ta vµ c¬ LSTT I. C¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt ë ViÖt Nam trong thêi gian qua: 8 II. TÝnh tÊt yÕu cña viªc chuyÓn sang mét c¬ chÕ l·i suÊt theo h­íng thÞ tr­êng : 10 III. Nh÷ng th¸ch thøc ®Æt ra ®èi víi viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt tho¶ thuËn: 13 3.1. ThÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam vèn cßn hÕt søc kÐm ph¸t triÓn vµ l¹c hËu so víi c¸c n­íc trong khu vùc. 14 3.2. C¬ chÕ l·i suÊt thÞ tr­êng hay l·i suÊt tho¶ thuËn ®ßi hái mét th«ng tin t­¬ng øng. 15 3.3. HÖ thèng NH ViÖt Nam cßn nhiÒu yÕu kÐm còng lµ th¸ch thøc cho qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang l·i suÊt thÞ tr­êng: 16 IV. C¸c gi¶i ph¸p ®Ó l·i suÊt tho¶ thuËn ph¸t huy hiÖu qu¶ kinh tÕ. 4.1. Lµnh m¹nh ho¸ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng NH ViÖt Nam 20 4.2. X©y dùng c¸c quy chÕ gi¸m s¸t TC ®èi víi nÒn KT. 21 4.3 Sù hiÖn diÖn ®Çy dñ c¸c c«ng cô gi¸m s¸t cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ lµ rÊt cÇn thiÕt. 21 4.4 Còng cè vai trß cña HiÖp héi NH, tr¸nh t×nh tr¹ng c¸c NHTM c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh th«ng qua l·i suÊt. 21 KÕt LuËn 24