Đề tài Tỷ giá hối đoái và việc áp dụng chế độ tỷ giá ở Việt Nam

, c¬ chÕ tû gi¸ trong kinh doanh ngo¹i tÖ cña c¸c NHTM ®­îc thùc hiÖn theo quyÕt ®Þnh sè 289/2000?Q§-NHNN7 ngµy 30/8/2000 cña Thèng ®èc NHNN quy ®Þnh míi vÒ nguyªn t¾c x¸c ®Þnh tû gi¸ cña c¸c giao dÞch hèi ®o¸i kú h¹n , ho¸n ®æi cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc phÐp kinh doanh ngo¹i tÖ. Cßn nguyªn t¾c x¸c ®Þnh tû gi¸ giao ngay vÉn ®­îc thùc hiÖn theo quyÕt ®Þnh sè 65/1999/QD-NHNN7. Trong quyÕt ®Þnh sè 189, Thèng ®èc NHNN quy ®Þnh ®èi víi giao dÞch gi÷a VND vµ USD, møc tû gi¸ ¸p dông cho tõng kú h¹n cô thÓ tèi ®a kh«ng qu¸ trÇn cña tû gi¸ giao ngay ¸p dông t¹i thêi ®iÓm ký kÕt hîp ®ång dµi h¹n, ho¸n ®æi( tû gi¸ giao dÞch do NHNN c«ng bè céng0,1%) céng víi møc gia t¨ng cho phÐp( tû lÖ % cña møc gi¸ giao ngay) quy ®Þnh ®èi víi tõng kú h¹n cô thÓ nh­ sau:0,2% cña trÇn tû gi¸ giao ngay ®èi víi kú h¹n 30 ngµy, 0,25% ®èi víi kú h¹n 31- 44 ngµy, 0,4% ®èi víi kú h¹n tõ 45 ngµy ®Õn 59 ngµy; ... 1,48% ®èi víi kú h¹n tõ 165 ngµy ®Õn 179 ngµy, vµ 1,5% ®èi víi kú h¹n 180 ngµy. NÕu trong n¨m 1999, ®ång ViÖt Nam chØ gi¶m 1% th× hÕt th¸ng 9 n¨m 2000 ®· gi¶m 1,33% so víi cuèi n¨m 99 vµ ®Õn cuèi th¸ng 10 n¨m 2000 ®· gi¶m 2,2% so víi USD. §Æc biÖt, trong th¸ng 10, VND ®· gi¶m trung b×nh 8®/ngµy. Nh×n chung, trong n¨m 2000, VND ®· gi¶m gi¸ 2,3% trong khi ®ång tiÒn cña c¸c n­íc trong khu vùc ch©u ¸ liªn tôc mÊt gi¸ so víi USD ë møc gi¶m tõ 8-25%.HiÖn t­îng gi¶m gi¸ VND liªn tôc trong thêi gian qua lµ do ¶nh h­ëng cña : - BiÕn ®éng ng­îc chiÒu vÒ xu h­íng l·i suÊt ë Mü , ch©u ¢u vµ ch©u ¸ g©y ¶nh h­ëng ®Õn tû gi¸ USD/VND. Sau 3 lÇn t¨ng l·i suÊt trong n¨m 1999, tõ ®Çu n¨m 2000 tíi nay, Côc dù tr÷ Liªn bang Mü tiÕp tôc 3 lÇn t¨ng l·i suÊt, ®­a l·i suÊt cña Mü lªn møc cao nhÊt kÓ tõ n¨m 1991.Víi l·i suÊt Mü t¨ng cao, cã t¸c dông thu hót c¸c luång vèn ng¾n h¹n b»ng USD ®æ vµo Mü, khiÕn USD ngµy cµng cã gi¸, cÇu vÒ USD trªn b×nh diÖn quèc tÕ ngµy cµng gia t¨ng. V× vËy mµ tû gi¸ USD so víi c¸c ®ång tiÒn kh¸c ®Òu t¨ng. - Gi¸ dÇu trªn thÞ tr­êng quèc tÕ t¨ng cao, trong khi gi¸ cµ phª, g¹o ngµy cµng gi¶m g©y søc Ðp ®èi víi c¸n c©n th­¬ng m¹i vµ tû gi¸ hèi ®o¸i cña ®ång ViÖt Nam. - C¸c ®ång tiÒn trong khu vùc mÊt gi¸ so víi USD g©y ¶nh h­ëng ®Õn tû gi¸ hèi ®o¸i cña VND. Trong khi l·i suÊt t¹i Mü vµ ch©u ¢u cã xu h­íng t¨ng th× l·i suÊt t¹i khu vùc §«ng ¸ vµ ViÖt Nam l¹i cã xu h­íng gi¶m sau khi t¨ng cao theo ch­¬ng tr×nh chèng khñng ho¶ng trong hai n¨m 1997,1998. Hai xu h­íng biÕn ®éng ng­îc chiÒu nµy ®· g©y søc Ðp lín lµm gi¶m gi¸ c¸c ®ång tiÒn trong khu vùc kÓ c¶ ®èi víi VND.So víi thêi ®iÓm ®Çu n¨m, c¸c ®ång tiÒn trong khu vùc ®· mÊt gi¸ tõ 5-32% trong khi ®ã VND chØ mÊt gi¸ trªn 2%, khiÕn cho kh¶ n¨ng c¹nh tranh hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cã thÓ bÞ xãi mßn nÕu VND kh«ng gi¶m gi¸ theo. T×nh h×nh trªn khiÕn cho ViÖt Nam muèn duy tr× kh¶ n¨ng c¹nh tranh, c¶i thiÖn c¸n c©n th­¬ng m¹i th× ph¶i ®Ó cho VND gi¶m gi¸. Trong 7 th¸ng ®Çu n¨m 2001, kÓ tõ ®Çu th¸ng 5- 25/6 , viÖc tû gi¸ hèi ®o¸i cña USD so víi VND t¨ng liªn tôc trong nhiÒu tuÇn trªn c¶ thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng vµ thÞ tr­êng tù do ®· t¹o ra nh÷ng ph¶n øng rÊt kh¸c nhau.TÝnh tõ ®Çu n¨m ®Õn th¸ng 7/2001, ®ång USD lªn gi¸ chõng 3,7% so víi VND trong khi lªn tíi 12% so víi ®ång Euro vµ 4% so víi ®ång Baht ( Th¸i Lan). Cã thÓ nhËn thÊy tû gi¸ USD cã biÓu hiÖn nãng lªn "®ét ngét" kÓ tõ cuèi n¨m 2000, nh­ng ®· phÇn nµo dÞu xuèng trong th¸ng 3/2001 khi ¶nh h­ëng gi¶m l·i suÊt cña ®ång USD ( do sù ®¶o chiÒu trong chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña FED tr­íc nguy c¬ suy tho¸i cña nÒn kinh tÕ Mü) thùc sù t¸c ®éng ®Õn ViÖt Nam. Nh­ng kÓ tõ th¸ng 5/2001, tû gi¸ t¨ng liªn tôc qua tõng tuÇn vµ nhiÒu khi qua tõng ngµy trªn c¶ hai thÞ tr­êng chÝnh thøc vµ tù do. Trªn thÞ tr­êng liªn ng©n hµng, tû gi¸ t¨ng kho¶ng 96®/USD trong th¸ng 5 vµ kÓ tõ gi÷a th¸ng 6 tû gi¸ t¨ng liªn tôc tõ 8- 14®/ USD mçi ngµy. Tû gi¸ USD trªn thÞ tr­êng tù do còng cã nh÷ng biÕn ®éng t­¬ng tù nh­ng víi møc giao ®éng cao h¬n vµ chªnh lÖch tû gi¸ t¹i hai thÞ tr­êng cã xu h­íng d·n réng. DiÔn biÕn tû gi¸ USD trong n¨m 2000 vµ nöa ®Çu n¨m 2001: Trong n¨m 2000 1/2001 2/2001 3/2001 4/2001 5/2001 62001 Tû gi¸ liªn ng©n hµng 14..022- 14.501 14.543 14.558 14.573 14.595 14.696 14.865 T¨ng so víi th¸ng tr­íc(%) 33 24 15 22 101 169 Tû gi¸ thÞ tr­êng tù do (VND/1 USD) 14.160- 14.540 14.630 14.680 14.730 14.790 14.910 15.050 T¨ng so víi th¸ng tr­íc (VND/ 1 USD) 90 50 50 60 120 140 MÆc dï tû gi¸ cã nh÷ng biÕn ®éng cã vÎ nh­ "bÊt th­êng" nh­ng NHNN kh«ng ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p can thiÖp thÞ tr­êng m¹nh hoÆc sö dông trë l¹i c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh (nh­ t¨ng tû lÖ kÕt hèi). §iÒu nµy kh¼ng ®Þnh thªm viÖc quyÕt t©m theo ®uæi chÝnh s¸ch ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t theo cung cÇu thÞ tr­êng cña NHNN. Theo quan ®iÓm cña c¸c nhµ nghiªn cøu kinh tÕ th× sù biÕn ®éng tû gi¸ mét c¸ch bÊt th­êng nµy lµ do c¸c nguyªn nh©n: Do thùc hiÖn chñ tr­¬ng kÝch cÇu, chóng ta liªn tôc h¹ l·i suÊt VND trong khi ®ã l·i suÊt USD trªn thÞ tr­êng quèc tÕ l¹i liªn tôc t¨ng dÉn tíi l·i suÊt USD trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam buéc ph¶i t¨ng theo vµ ®· cã lóc l·i suÊt 2 ®ång tiÒn USD vµ VND c©n b»ng nhau. HËu qu¶ lµ ®· cã sù chuyÓn dÞch tõ VND sang USD lµm cho nhu cÇu USD t¨ng lªn vµ cung vÒ USD gi¶m ®i ®¸ng kÓ. Thªm vµo ®ã, chªnh lÖch l·i suÊt tiÒn göi cña USD t¹i ViÖt Nam víi thÞ tr­êng quèc tÕ kh¸ lín còng ¶nh h­ëng tíi sù biÕn ®éng tû gi¸. Do ¶nh h­ëng cña t×nh h×nh c¸n c©n thanh to¸n sau khi tæng hîp c¸n c©n th­¬ng m¹i, c¸n c©n vèn vµ tµi chÝnh v·ng lai cña n­íc ta trong thêi gian qua. ThÞ tr­êng ViÖt Nam cã ®Æc ®iÓm mang tÝnh truyÒn thèng lµ chuéng USD, thÓ hiÖn qua t×nh tr¹ng kh¸ phæ biÕn lµ ngo¹i tÖ ®­îc sö dông trong thanh to¸n trong d©n c­ d­íi h×nh thøc tiÒn mÆt , göi vµo ng©n hµng d­íi d¹ng tiÕt kiÖm vµ Ýt ®­îc chuyÓn ra VND ngay c¶ khi kh«ng cã chªnh lÖch lín vÒ l·i suÊt gi÷a hai ®ång tiÒn. II. §¸nh gi¸ viÖc ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i ë viÖt nam trong nh÷ng n¨m võa qua: Qua qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i vµ thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ n­íc ta, chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh tÝnh hîp lý vÒ chÝnh s¸ch tû gi¸ vµ c¬ chÕ ®iÒu hµnh trong thêi gian qua lµ phï hîp víi qu¸ tr×nh vËn ®éng, ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam vµ diÔn biÕn trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ thÕ giíi. Nh­ng ®iÒu ®ã còng chØ cã ý nghÜa t­¬ng ®èi, chÝnh s¸ch tû gi¸ cña chóng ta kh«ng v× thÕ mµ kh«ng cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh cÇn ph¶i ®­îc ®¸nh gi¸ vµ söa ®æi. II.1 Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc: Thùc tÕ trong giai ®o¹n võa qua, tû gi¸ hèi ®o¸i ®· ph¶n ¸nh t­¬ng ®èi kh¸ch quan søc mua cña ®ång ViÖt Nam vµ quan hÖ cung cÇu vÒ ngo¹i tÖ cña nÒn kinh tÕ. Ng©n hµng Nhµ n­íc ®· dÇn níi láng ®èi víi c¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸,biªn ®é giao dÞch cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ®· dÇn ®­îc më réng liªn tôc so víi tû gi¸ chÝnh thøc. ChÝnh c¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸ dùa trªn tû gi¸ chÝnh thøc ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho NHNN dÔ dµng kiÓm so¸t vµ ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng ngo¹i hèi. ViÖc dao ®éng trong mét biªn ®é nhÊt ®Þnh ®èi víi tû gi¸ hèi ®o¸i chÝnh thøc ®· gióp cho tû gi¸ hèi ®o¸i cã ®­îc sù æn ®Þnh t­¬ng ®æi trong thêi gian qua, gãp phÇn kh«ng nhá ®Ó ®¹t môc tiªu æn ®Þnh vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ. §ång thêi th«ng qua xu h­íng tû gi¸ cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, NHNN cã thÓ n¾m b¾t diÔn biÕn cña cung cÇu ngo¹i tÖ thùc tÕ trong nÒn kinh tÕ, nhËn biÕt ®­îc xu h­íng vËn ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i ®Ó cã kÕ ho¹ch ®iÒu chØnh kÞp thêi, tr¸nh ®­îc nh÷ng ®ét biÕn vµ nh÷ng có sèc cã thÓ x¶y ra ®èi víi nÒn kinh tÕ. ViÖc ®iÒu hµnh tû gi¸ trong mét biªn ®é dao ®éng nhÊt ®Þnh ®· h¹n chÕ ®Çu c¬ tû gi¸ cña c¸c ng©n hµng vµ c¸c c¸ nh©n( v× chªnh lÖch gi÷a gi¸ mua vµo vµ b¸n ra ®· ®­îc giíi h¹n tèi ®a). C¬ chÕ tû gi¸ thèng nhÊt còng t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc h­íng dÉn vµ vËn hµnh thµnh c«ng guång m¸y ng©n hµng, tr¸nh ®­îc c¸c rñi ro còng nh­ ¶nh h­ëng tiªu cùc cña tû gi¸ hèi ®o¸i ®èi víi nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn ®æi, t¹o ®iÒu kiÖn ch¾c ch¾n cho c¸c ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ. Ph­¬ng ¸n ®iÒu hµnh hiÖn t¹i còng cho phÐp c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i tù do x¸c ®Þnh tû gi¸ trong mét biªn ®é mÒm dÎo phèi hîp, t¹o cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ ®­îc tiÕn hµnh trªn c¬ së kh¸ch quan t­¬ng ®èi, t«n träng quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt cung cÇu thùc tÕ cña nÒn kinh tÕ, ®em l¹i lîi nhuËn nhiÒu h¬n cho c¸c doanh nghiÖp trong quan hÖ mua b¸n ngo¹i tÖ víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. ViÖc chñ ®éng ®iÒu chØnh t¨ng tû gi¸ USD/VND lµ mét viÖc lµm ®óng h­íng ®Ó hç trî xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu, gãp phÇn c¶i thiÖn t×nh h×nh th©m hôt c¸n c©n th­¬ng m¹i vµ søc Ðp tiÕp tôc t¨ng gi¸ USD. ViÖc ®iÒu chØnh nµy còng gãp phÇn gi¶m bít lç trong ho¹t ®éng giao dÞch ngo¹i tÖ.§ång thêi víi viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸ linh ho¹t ®· gióp c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh x¸c ®Þnh ®­îc søc mua thùc tÕ cña VND gãp phÇn phßng ngõa l¹m ph¸t cã hiÖu qu¶. Nhê æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i mµ chóng ta ®· t¹o m«i tr­êng ®Çu t­ t­¬ng ®èi æn ®Þnh, thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, b¶o vÖ lîi Ých c¸c thµnh viªn trong x· héi. III.2. Nh÷ng mÆt h¹n chÕ: Tr­íc nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng, viÖc thay ®æi tû gi¸ chÝnh thøc së dÜ ë mét chõng mùc nµo ®ã kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc ngay lËp tøc t¹o biªn ®é ®ñ cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ho¹t ®éng kinh doanh v× nÕu thay ®æi tû gi¸ chÝnh thøc lín h¬n sÏ g©y ra nh÷ng yÕu tè t©m lý sai lÖch vÒ chÝnh s¸ch tû gi¸ cña NHNN t¹o nh÷ng ho¹t ®éng ®Çu c¬ g©y x¸o trén thÞ tr­êng. Sù kh¸c biÖt gi÷a tû gi¸ giao dÞch cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ thÞ tr­êng tù do ®· g©y h¹n chÕ rÊt lín trong vai trß ®iÒu tiÕt lîi nhuËn thu ®­îc tõ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Chªnh lÖch nµy t¹o ra sù bÊt b×nh ®¼ng trong quan hÖ th­¬ng m¹i, mét sè tr­êng hîp kh«ng t¹o ®­îc lîi thÕ c¹nh tranh ®èi ngo¹i vµ khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. Trong thêi gian qua, nh÷ng biÕn ®éng bÊt th­êng cña tû gi¸ g©y t©m lý lo ng¹i, kh«ng tin t­ëng vµo ®ång tiÒn ViÖt Nam. Sù dÞch chuyÓn tû gi¸ nhanh h¬n trong thêi gian qua còng g©y søc Ðp lín ®Õn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ. TÝnh nh¹y c¶m cña c«ng chóng ®èi víi sù dao ®éng cña tû gi¸ rÊt lín. Tû gi¸ t¨ng lªn lµm sù bÊt æn trªn thÞ tr­êng ngÇm t¨ng lªn. Khi tû gi¸ USD/VND t¨ng sÏ lµm cho gi¸ hµng nhËp khÈu tÝnh b»ngVND t¨ng lªn t­¬ng øng. Mµ phÇn lín hµng nhËp khÈu cña ViÖt Nam ®Òu lµ vËt t­ nguyªn liÖu tiªu dïng cho s¶n xuÊt trong n­íc; v× vËy,sÏ lµm ®éi gi¸ thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô, mµ c¸c yÕu tè ®Çu vµo ph¶i nhËp khÈu tõ bªn ngoµi. §iÒu nµy lµm cho gi¸ c¶ s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô gia t¨ng, l¹m ph¸t sÏ cã c¬ héi ®Ó béc ph¸t. III. §iÒu hµnh tû gi¸ ë mét sè n­íc: III.1.T×nh h×nh tû gi¸ hèi ®o¸i trªn thÕ giíi: Ng­îc dßng thêi gian t×m hiÓu vÒ m« h×nh tû gi¸ trong thËp kû tr­íc ®©y ta nhËn thÊy r»ng sau khi hÖ thèng tû gi¸ cè ®Þnh Bretton Woods sôp ®æ , phÇn lín c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn tiÕp tôc cè ®Þnh c¸c ®ång tiÒn cña hä víi mét ®ång tiÒn chñ chèt, ®a sè lµ USD hoÆc FRF hay mét ræ tiÒn tÖ. Tuy nhiªn vµo cuèi nh÷ng n¨m 70, mét sè n­íc ®ang ph¸t triÓn ®· b¾t ®Çu tõ bá c¬ chÕ nµy. Tr­íc hÕt, chuyÓn tõ viÖc cè ®Þnh víi ®ång tiÒn duy nhÊt sang cè ®Þnh víi c¸c ræ tiÒn tÖ, ch¼ng h¹n SDR hoÆc linh ho¹t cã giíi h¹n so víi mét ®ång tiÒn duy nhÊt.Sau ®ã vµo nh÷ng n¨m 80, ®· cã sù thay ®æi râ rÖt theo h­íng thùc hiÖn chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t h¬n. Cô thÓ lµ trong nh÷ng n¨m 70,hÇu hÕt c¸c n­íc ¸p dông tû gi¸ cè ®Þnh( n¨m 1975, cã tíi 87% c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ¸p dông tû gi¸ cè ®Þnh) d­íi h×nh thøc nµy hay h×nh thøc kh¸c. Tuy nhiªn, ®Õn gi÷a nh÷ng n¨m 90, hÇu hÕt c¸c n­íc ®· chÝnh thøc ¸p dông chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t. Do chi phÝ qu¶n lý chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t ®· gi¶m dÇn theo thêi gian nªn mÆc dï trong n¨m 1995, c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ¸p dông chÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh chiÕm 70% trong khi c¸c n­íc ¸p dông chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t chØ chiÕm 8% th× ®Õn n¨m 1996 t×nh h×nh ®· thay ®æi râ rÖt theo chiÒu h­íng ng­îc l¹i. Nh÷ng giao ®éng m¹nh trong gi¸ trÞ cña c¸c ®ång tiÒn cña c¸c n­íc c«ng nghiÖp chñ chèt tõ ®Çu nh÷ng n¨m 80 vµ hµng lo¹t c¬n sèc tõ bªn ngoµi t¸c ®éng ®Õn c¸c nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn lµ nh÷ng nguyªn nh©n lµm t¨ng chi phÝ chÝnh trÞ cña viÖc duy tr× tû gi¸ cè ®Þnh. Trong m«i tr­êng ngµy nay khi mµ l­îng vèn khæng lå cã thÓ lu©n chuyÓn trong mét thêi gian t­¬ng ®èi ng¾n, nguy c¬ tiÒm Èn nh÷ng c¬n sèc sÏ lín h¬n vµ c¸c quèc gia theo chÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh cµng cã Ýt thêi gian ®Ó ®iÒu chØnh sù biÕn ®éng cña tû gi¸. C¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch buéc ph¶i chuyÓn sang chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t h¬n, gióp hä cã thÓ ®iÒu chØnh nh÷ng thay ®æi cña tû gi¸ mét c¸ch dÔ dµng vµ kÞp thêi h¬n.Tuy nhiªn ta kh«ng thÓ nãi mét c¸ch chung chung r»ng chÕ ®é tû gi¸ nµy lµ tèt h¬n so víi chÕ ®é tû gi¸ kia v× cßn ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng n­íc. Dï r»ng c¸c quèc gia ¸p dông tû gi¸ cè ®Þnh th­êng cã tû lÖ l¹m ph¸t æn ®Þnh vµ thÊp h¬n so víi c¸c n­íc ¸p dông chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t, tû gi¸ thùc l¹i Ýt bÞ biÕn ®éng h¬n nh­ng tèc ®é t¨ng tr­ëng l¹i kh«ng cã sù kh¸c biÖt lín ë c¸c chÕ ®é tû gi¸. Tuy vËy, ®iÒu nµy kh«ng cã nghÜa lµ tû gi¸ linh ho¹t lu«n g¾n liÒn víi l¹m ph¸t cao vµ biÕn ®éng nhiÒu h¬n trong t­¬ng lai. Thùc tÕ nhiÒu n¨m qua, l¹m ph¸t ë c¸c n­íc cã tû gi¸ cè ®Þnh th­êng thÊp h¬n c¸c n­íc ¸p dông chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t. Tuy vËy vÉn ch­a cã mèi quan hÖ râ rµng gi÷a chÕ ®é tû gi¸ víi tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ. §a sè c¸c nhµ kinh tÕ cho r»ng, t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh ë c¸c nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng míi næi, vÒ dµi h¹n sÏ dÉn ®Õn viÖc t¨ng tû gi¸. Mèi t­¬ng quan nµy xuÊt ph¸t tõ xu h­íng n¨ng lùc s¶n xuÊt trong khu vùc s¶n xuÊt hµng ho¸ ngo¹i th­¬ng t¨ng nhanh h¬n khu vùc s¶n xuÊt hµng ho¸ phi ngo¹i th­¬ng. H¬n n÷a tû lÖ t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt cµng cao th× gi¸ cña hµng ho¸ phi ngo¹i th­¬ng sÏ t¨ng so víi gi¸ cña hµng ho¸ ngo¹i th­¬ng vµ néi tÖ sÏ cµng lªn gi¸ thùc tÕ. Trong nh÷ng t×nh huèng nh­ vËy, sù lùa chän gi÷a hai chÕ ®é tû gi¸ chñ yÕu còng thÓ hiÖn sù lùa chän cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chinh s¸ch gi÷a hai vÊn ®Ò hoÆc t¨ng tû gi¸ danh nghÜa hoÆc ®Ó l¹m ph¸t t¨ng . VÝ dô gi÷a n¨m 1980 vµ 1996, khi Hång K«ng vµ Trung Quèc lµ hai n­íc thùc hiÖn c¬ chÕ b¶n vÞ ngo¹i tÖ ( hÖ thèng tû gi¸ cè ®Þnh) ®· cã l¹m ph¸t cao h¬n Singapore lµ n­íc thùc hiÖn chÝnh s¸ch th¶ næi cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc, th× tû gi¸ hèi ®o¸i cã hiÖu lùc thùc tÕ ë Hång K«ng vµ Trung Quèc ®· t¨ng theo mét tû gi¸ t­¬ng øng víi møc gi¸ t¨ng cña tû lÖ lam ph¸t. NÕu nh­ c¸c quan chøc ®iÒu hµnh tiÒn tÖ kh«ng cho phÐp t¨ng tû gi¸ danh nghÜa th«ng qua c¸c gi¶i ph¸p can thiªp chÝnh thøc nh»m duy tr× tû gi¸ cè ®Þnh, nh÷ng ¸p lùc vÒ lam ph¸t sÏ t¨ng v× l¹m ph¸t trong n­íc sÏ cao h¬n. §Ó ng¨n ch¨n nh÷ng hËu qu¶ nµy, c¸c quan chøc ®iÒu hµnh tiÒn tÖ ph¶i th­êng xuyªn sö dông nghiÖp vô "Trung hoµ"(lo¹i bá nh­ng nhan tè ¶nh h­ëng tiªu cùc) c¸c luång vèn vµo nh­ng th­êng còng ph¶i chÊp nhËn nh÷ng kÕt qu¶ kh«ng mong muèn: - §Ó ng¨n chÆn sù gi¶m l·i suÊt trong n­íc nh»m ®èi phã víi c¸c lu«ng vèn vµo nghiÖp vô "Trung hoµ" ph¶i cã xu h­íng duy tr× møc chªnh lÖch l·i suÊt vµ chinh møc chªnh lÖch l·i suÊt nµy sÏ cã t¸c ®éng thu hót thªm c¸c nguån vèn vµo. do ®ã nghiÖp vô nµy cã phÇn t¨ng h¬n n÷a c¸c nguån vèn ®á vµo. - Nh÷ng thiÖt h¹i tµi chÝnh trong qu¸ tr×nh can thiÖp, ph¸t sinh do møc chªnh lÖch gi÷a tiÒn l·i thu ®­îc tõ dù ch÷ ngo¹i tÖ vµ l·i ph¶i tr¶ ®èi víi cacs kho¶n nî b»ng néi tÖ, cã thÓ rÊt lín khi nguån vèn n­íc ngoµi ®æ vµo ra t¨ng. §©y lµ c¸i gi¸ ph¶i tr¶ cña nghiÖp vô trung hoµ. - Do quy m« thÞ tr­êng tµi chÝnh trong n­íc t­¬ng ®èi nhá so víi quy m« lu©n chuyÓn vèn quèc tÕ, nghiÖp vô trung hoµ ngµy cµng nªn kÐm hiÖu qu¶. Cïng víi c¸c nghiÖp vô thÞ trõ¬ng më truyÒn thèng ®­îc sö dông ®Ó trung hoµ c¸c luång vèn vµo, mét sè quèc gia ®· sö dông c¸c gi¶i ph¸p bæ xung nh­ t¨ng dù ch÷ b¾t buéc gi¶m dù ch÷ ng©n hµng. Tuy c¸c c«ng cô nµy t¹m thêi t¹m thêi cã thÓ gi¶m søc Ðp lªn néi tÖ vµ l¹m ph¸t, chóng kh«ng hoµn toµn ng¨n ngõa sù t¨ng tû gi¸ thùc. H¬n n÷a, khi nh÷ng dÊu hiÖu c¨ng th¼ng vÒ nhu cÇu duy tr× tû gi¸ danh nghÜa æn ®Þnh cña c¸c quan chøc tiÒn tÖ ngµy cµng béc lé râ th× c¸c nhµ ®Çu t­ cã thÓ b¾t ®Çu nghi ngê vÒ sù æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ. Lóc ®ã, mét sù thay ®æi t©m lý cña c¸c thµnh viªn trªn thÞ tr­êng cã thÓ g©y ra hiÖn t­îng "th¸o ch¹y" ®ét ngät cña c¸c nguån vèn n­íc ngoµi. V× vËy, khi ®¸nh gi¸ nh÷ng ­u, khuyÕt ®iÓm cña c¸c chÕ ®é tû gi¸, mét tiªu chuÈn quan träng cÇn ®­îc xem xÐt lµ chi phÝ ng¾n h¹n ®Ó duy tr× tû gi¸ danh nghÜa æn ®Þnh kh«ng thÓ v­ît qu¸ lîi Ých cña nÒn kinh tÕ. §ã lµ muc tiªu t¨ng tr­ëng dµi h¹n. NÕu chÝnh s¸ch tÒn tÖ bÞ k×m h·m bëi chinh s¸ch tû gi¸, g¸nh nÆng tµi chÝnh sÏ chuyÓn phµn lín sang chÝnh s¸ch tµi chÝnh. Cã nghÜa lµ c¸c quèc gia trong ®ã chÝnh s¸ch tµi chÝnh kh«ng thÓ ®­îc ®iÒu chØnh hiÖu qu¶ trong ng¾n h¹n th× kh«ng nªn ¸p dông hÖ thèng tû gi¸ cè ®Þnh mét c¸ch cøng nh¾c. Do t×nh h×nh tû gi¸ vµ bèi c¶nh kinh tÕ ®Êt n­íc vµ thÕ giíi c¸c nhµ qu¶n lý kinh tÕ ®ang cè g¾ng lùa chän chÕ ®é tû gi¸ phï hîp nhÊt víi n­íc m×nh t¹o ra ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ quèc d©n. ChÕ ®é tû gi¸ tèi ­u ë c¸c n­íc kh«ng gièng nhau, nã phô thuéc vµo nh÷ng c¬n sèc t¸c ®äng ®Õn nÒn kinh tÕ vµ nh÷ng dÆc tÝnh vÒ c¬ cÊu kinh tÕ cña mét quèc gia. Tinh linh hoat h¬n cña tû gi¸ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ tû gi¸ th¶ næi. Nã cã thÓ kh«ng thùc tÕ hoÆc Ýt ®­îc ­a chuéng ®èi víi nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn, tû gi¸ cã thÓ biÕn ®éng qu¸ nhiÒu trong khi thiÕu c¸c thÞ tr­êng tµi chÝnh ph¸t triÓn. Sù thµnh c«ng cña chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t cã qu¶n lý phô thuéc vµo qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, phï hîp víi chÕ ®é tû gi¸ bao gåm c¶ viÖc gi¸m s¸t vµ qu¶n lý chÆt chÏ c¸c khu vùc tµi chÝnh. Tuy nhiªn, xu h­íng chung cña thÕ gií hiÖn naylµ tû gi¸ th¶ næi cã sù can thiªp rÊt h¹n chÕ cña Nhµ n­íc. Tr­êng ph¸i träng tiÒn (MonÐtarisme) vµ t­ do (LibÐralisme) cßn chñ tr­¬ng mét c¸ch cùc ®oan h¬n lµ nªn th¶ næi hoµn toµn tû gi¸. III.2. Kinh nghiÖm chän chÕ ®é tû gi¸ ë mét sè n­íc ChÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh, th¶ næi tù do hay th¶ næi cã qu¶n lý ®Òu cã mÆt vµ mÆt h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. ViÖc lùa chon chÕ ®é tû gi¸ nµo ph¶i c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng quèc gia. Nã phô thuéc vµo môc tiªu, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong cïng thêi k×. Mçi chÕ ®é tû gi¸ l¹i cã mét c¬ chÕ ho¹t ®éng riªng. ViÖc vËn dông s¸ng t¹o, hîp lý chÕ ®é tû gi¸ vµo nÒn kinh tÕ kh«ng ph¶i lµ ®¬n gi¶n, dÔ dµng. Thùc tÕ, viÖc lùa chän chÕ ®é tû gi¸ kh«ng hîp lý sÏ dÉn ®Õn hËu qu¶ kh«n l­êng. §iÒu nµy ®· ®­îc chøng minh ë mét sè n­íc, viÖc nghiªn cøu nh÷ng thµnh c«ng hay thÊt b¹i vÒ ®iÒu hµnh tû gi¸ lµ mét viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt, nã gióp ta nhËn biÕt nh÷ng sai lµm ®Ó cã thÓ tr¸nh ®­îc ®ång thêi cã thÓ häc hái thªm nh÷ng kinh nghiªm dÉn tíi thµnh c«ng. 1./ §øc: N­íc §øc chän cho m×nh chÕ ®é tû gi¸ th¶ næi cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc. ChÝnh phñ §øc ®· can thiÖp ®iÒu hµnh tû gi¸ ®Ó chèng l¹i khñng ho¶ng kinh tÕ (s¶n xuÊt gi¶m tuyÖt ®èi, l¹m ph¸t cao, thÊt nghiÖp hµng lo¹t) ®Çu nh÷ng n¨m 80. ChÝnh phñ §øc m­u toan t×m lèi tho¸t th«ng qua gi¶i ph¸p më réng xuÊt khÈu b»ng lîi thÕ ph¸ gi¸, thÕ nh­ng n¨m 1980 khi DM mÊt gi¸ 12% l¹i lµ n¨m ®øc cã m­c xuÊt siªu thÊp nhÊt (8,9 tû DM). Lóc ®ã ë §øc cã hai c¸ch nh×n nhËn vÊn ®Ò ph¸ gi¸. Mét lµ, sÏ c¶i thiÖn. Hai lµ, lµm gi¸ nhËp khÈu t¨ng, khuyÕn khÝch l¹m ph¸t lªn cao. §Õn l­ît m×nh l¹m ph¸t tÊt yÕu t¸c ®éng tiªu cùc vµo xuÊt khÈu, s¶n xuÊt. VËy lµ hiÖu øng ph¸ gi¸ tan mÊt, t×nh h×nh thªm phøc t¹p. Cßn c¸c chñ xuÊt khÈu §øc thõa nhËn ph¸ gi¸ DM hoµn toµn kh«ng thÓ kh¾c phôc ®­îc khã kh¨n. KÓ tõ 1/1980 ch­a ®Çy hai n¨m, DM ®· 5 lÇn mÊt gi¸ so víi USD víi møc ®¸ng kÓ (14 ®Õn 15%), song tû gi¸ l¹i nhanh chãng quay trë l¹i møc xuÊt ph¸t ®iÓm tr­íc khi ph¸ gi¸. ChiÕn l­îc kh«i phuc kinh tÕ cña §øc lóc bÊy giê thÊt b¹i, ngoµi c¸c nh©n tè néi ®Þa, cßn chÞu t¸c dông khong thÓ c­ìng næi tõ chÝnh s¸ch ®ång tiÒn nÆng cña chÝnh quyÒn Rig©n (vèn tõ Anh, §øc "th¸o ch¹y" sang Mü, Canada,....). VÊn ®Ò kinh tÕ cña §øc chØ ®­îc gi¶ quyÕt khi chÝnh phñ míi cña «ng Hellmut Kol ¸p dông ph­¬ng c¸ch kh¸c: gi¶m can thiÖp nhµ n­íc ; sö dông c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch tµi chÝnh; gi¶m m¹nh thuÕ ; khuyÕn khi¸ch s¶n xuÊt néi ®Þa; thùc thi chÝnh s¸ch th¾t chÆt. 2./ Mªhic«: Khñng ho¶ng kinh tÕ ë Mªhic« lµ bµi häc ®¾t gi¸ cho viÖc lùa chän, ®iÒu chØnh tû gi¸ vµ qu¶n lý ngo¹i hèi. Sau khñng ho¶ng nî 1982, víi sù hç trî cña IMF. Mªhic« ®· c¶i c¸ch vµ ®iÒu chØnh kinh tÕ dùa trªn c¸c ®Þnh h­íng chÝnh s¸ch tµi chÝnh th¾t chÆt, sö dông tû gi¸ hèi ®o¸i nh­ mét chç dùa danh nghÜa, c¶i c¸ch c¬ cÊu ( t­ nh©n ho¸, tù do ho¸ ngo¹i th­¬ng, c¶i c¸ch l¹i c¸c kho¶n nî...) nh»m t¹o kh¶ n¨ng thanh to¸n nî n­íc ngoµi, t¹o c¬ së ph¸t triÓn cho khu vùc t­ nh©n... KÕt qu¶ cña cuéc c¶i c¸ch (1988-1993) ®­îc thÕ giíi ®¸nh gi¸ lµ rÊt thµnh c«ng trªn nhiÒu mÆt: chuyÓn tõ th©m hôt ng©n s¸ch (12% GDP n¨m 1988) sang béi thu trong c¸c n¨m 1992-1993 (trong khi thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp gi¶m tõ 42% xuèng 35% b»ng Mü, thuÕ thu nhËp c¸ nh©n tõ 50% xuèng 35%). L¹m ph¸t tõ 160% n¨m 1987 cßn 8% n¨m 1993;dù tr÷ ngo¹i tÖ t¨ng m¹nh ( 80 tû USD n¨m 1993), t¨ng tr­ëng kinh tÕ tõ 0% (1985-1988) lªn 8% GDP trong c¸c n¨m (1989-1993), viÖc c¬ cÊu l¹i nî ®· kh«i phôc vµ më réng quan hÖ cña Mªhic« víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ. Sau ®ã Mªhic« l¹i cã nhiÒu biÓu hiÖn xÊu ®i, mÇm mèng khñng ho¶ng xuÊt hiÖn, nhÊt lµ tõ n¨m 1994: -Th©m hôt c¸n c©n thanh to¸n 6.5% GDP trong n¨m 1993 ®· lµ lín; n¨m 1994 lªn tíi 8% GDP vµ chñ yÕu ®­îc tµi trî bëi c¸c nguån vay ng¾n h¹n ( viÖc t¨ng gi¸ néi tÖ vµ gi¶m tÝch luü t­ nh©n lµ mét nguyªn nh©n cña t×nh h×nh trªn), dù tr÷ ngo¹i tÖ gi¶m cßn 6 tû USD vµo n¨m 1994, thiÕu kh¶ n¨ng b¶o vÖ gi¸ trÞ ®ång néi tÖ. - Mªhic« ph¶i ®­¬ng ®Çu víi viÖc l·i suÊt USD trªn thÞ tr­êng quèc tÕ t¨ng nhanh. Ngoµi ra, cßn ph¶i chuéc l¹i 28 tû USD tr¸i phiÕu ng¾n h¹n b»ng ngo¹i tÖ. H¬n n÷a ChÝnh phñ ph¶i b­ng bÝt t×nh h×nh ngµy cµng xÊu ®i cña nÒn kinh tÕ tr­íc cuéc bÇu cö. Trong bèi c¶nh ®ã, ChÝnh phñ l¹i quyÕt ®Þnh ph¸ gi¸ ®ét ngét ®ång néi tÖ. §iÒu nµy trë thµnh ngßi næ cho cuéc ®¹i khñng ho¶ng. MÆc dï IMF tµi trî 50 tû USD nh­ng Mªhic« vÉn kh«ng c¶i thiÖn ®­îc t×nh h×nh. Bµi häc rót ra tõ sù kiÖn nµy lµ: Thø nhÊt: Sù më cöa ra thÞ tr­êng quèc tÕ ngµy nay ®ßi hái cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn ®óng ®¾n trong chÝnh s¸ch kinh tÕ. Sù thËn träng vµ tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c lµ ph­¬ng thøc hiÖu qu¶ chèng l¹i c¸c biÕn ®éng cña thÞ tr­êng quèc tÕ. Mªhic« ®· ph¶i tr¶ gi¸ ®¾t cho viÖc níi láng kiÓm so¸t vµ ®Ó mÆc cho thÞ tr­êng tù do thùc hiÖn c¸c quy luËt cña m×nh. Thø hai: ViÖc ph¸ gi¸ néi tÖ vµo th¸ng 10/1994 cho thÊy ®iÒu chØnh tû gi¸ thÝch hîp lµ hÕt søc khã kh¨n ngay c¶ khi sù thay ®æi ®ã cÇn thiÕt. H¬n n÷a, c¸c biÖn ph¸p vÜ m« ®i kÌm theo vµ hç trî lµ hÕt søc quan träng, ®¶m b¶o ch¾c ch¾n c¸c ®ßi hái cña thÞ tr­êng vµ ®­a ra mét tû gi¸ hèi ®o¸i hîp lý. ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh ph¸ gi¸ 20% ( tõ 3,4 Peso/USD xuèng 4,5 Peso/ USD) nh­ng thùc tÕ kh«ng gi÷ næi møc nµy vµ ®ång Peso gi¶m thªm thµnh 5,5 Peso/ USD. -Thø ba:Th©m hôt c¸n c©n thanh to¸n lín chøa ®ùng nhiÒu nguy hiÓm, nhÊt lµ khi chóng ®­îc sö dông vµo tiªu dïng néi ®Þa vµ ®­îc tµi trî b»ng c¸c nguån vèn ng¾n h¹n. -Thø t­: Cuéc khñng ho¶ng cho thÊy sÏ ph¶i tr¶ gi¸ ®¾t khi nh÷ng th«ng tin th­êng xuyªn, kÞp thêi vÒ c¸c chØ sè kinh tÕ quan träng kh«ng ®­îc c«ng bè ®óng lóc. 3. C¸c n­íc asean vµ nics: C¸c n­íc asean vµ nics theo ®uæi chÝnh s¸ch tû gi¸ æn ®Þnh, h­íng vÒ xuÊt khÈu. Theo ®ã, viÖc can thiÖp vµo tû gi¸ cña chÝnh phñ nh»m æn ®Þnh tû gi¸, æn ®Þnh m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m«, thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. Kh«ng mét n­íc nµo chñ tr­¬ng ph¸ gi¸ lµm ®éng lùc cho xuÊt khÈu, vai trß cña tû gi¸ chØ lµ hç trî. ViÖc ®iÒu hµnh tû gi¸ ë n­íc nµy cã mét sè ®iÓm chung: Thø nhÊt: Do khã kh¨n vÒ tµi chÝnh, thiÕu ngo¹i tÖ nghiªm träng nªn lóc ®Çu hä ¸p dông nhiÒu lo¹i tû gi¸, néi tÖ ®Þnh gi¸ cao trong c¬ chÕ cè ®Þnh. Sau thêi kú 1971-1973 thùc hiÖn ph¸ gi¸, sau ®ã nhanh chãng thèng nhÊt tû gi¸ chÝnh thøc vµ thÞ tr­êng. Thø hai: Khi ®¹t ®­îc tû gi¸ thÞ tr­êng c©n ®èi, hä ¸p dông c¬ chÕ ®iÒu chØnh theo quan hÖ cung cÇu lµ chÝnh. C¸c n­íc g¾n néi tÖ vµo giá ngo¹i tÖ m¹nh. Thø ba: C¸c n­íc nç lùc æn ®Þnh ho¸ quan hÖ tû gi¸, tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ, cã dù tr÷ ngo¹i tÖ ®Ó khèng chÕ biªn ®é giao ®éng cña tû gi¸ ë møc thÊp. Thø t­: Khi tû gi¸ t¨ng, hä ®iÒu chØnh tû gi¸ ®Ó kh«ng c¶n trë xuÊt khÈu, song lu«n g¾n bã viÖc ®iÒu chØnh nµy víi nhiÖm vô khèng chÕ l¹m ph¸t. Thø n¨m: Nh×n chung ®ång néi tÖ cña c¸c n­íc nµy cã xu h­íng t¨ng gi¸ æn ®Þnh so víi USD. ViÖc duy tr× chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh, æn ®Þnh ho¸ c¸c quan hÖ tû gi¸ h­íng vµo xuÊt khÈu trong thêi gian ®Çu ®· ph¸t huy t¸c dông vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao. Tuy nhiªn, viÖc theo ®uæi chÕ ®é tû gi¸ nµy trong mét thêi gian dµi ®· dÉn ®Õn nh÷ng bÊt cËp. Nã lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn tíi cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ë ch©u ¸ võa qua. Khi nî n­íc ngoµi ®Õn thêi kú ®¸o h¹n l¹i lµ lóc c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ th©m hôt nghiªm träng. MÆc dï nguån ngo¹i tÖ lóc nµy khan hiÕm nh­ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu l¹i bÞ ch÷ng l¹i.Do ®ã c¸c nguån thu ngo¹i tÖ kh«ng ®ñ bï ®¾p th©m hôt c¸c tµi kho¶n v·ng lai. ChÝnh phñ c¸c n­íc vÉn tiÕp tôc tung dù tr÷ ngo¹i hèi nh»m duy tr× tû gi¸ cè ®Þnh. Lîi dông t×nh h×nh ®ã, ®Çu c¬ ng­êi Mü Soros ®· ®Çu c¬ vµo ®ång tiÒn c¸c n­íc ASEAN. Khi ngo¹i tÖ khan hiÕm tíi ®Ønh ®iÓm, ®ång néi tÖ cã nguy c¬ ph¶i ph¸ gi¸ th× Soros b¸n khèng mét l­îng lín néi tÖ ra thÞ tr­êng Th¸i Lan lµm cho ®ång b¶n tÖ hoµn toµn mÊt gi¸. ChÝnh phñ Th¸i Lan ph¶i tuyªn bè ph¸ gi¸ ®ång Baht, më ®Çu cho cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh Ch©u ¸, chÊm døt chÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh. Qua c¸c sù kiÖn ë Mªhic«, khñng ho¶ng ë §øc, b·o t¸p tµi chÝnh ë ASEAN, chóng ta cã thÓ rót ra nhiÒu bµi häc bæ Ých. ViÖc theo ®uæi, ¸p dông chÕ ®é tû gi¸ nµo lµ c¶ mét nghÖ thuËt. ViÖc ¸p dông m¸y mãc mét chÕ ®é tû gi¸ nµo ®Òu lµ sai lÇm v× mçi chÕ ®é tû gi¸ ®Òu cã mÆt tÝch cùc vµ mÆt h¹n chÕ. ¸p dông chÕ ®é tû gi¸ nµo cßn tuú thuéc ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh cô thÓ còng nh­ yªu cÇu, ®ßi hái cña tõng quèc gia. Qua nh÷ng bµi häc thùc tiÔn trªn, chóng ta cÇn tØnh t¸o h¬n trong viÖc ®iÒu hµnh tû gi¸, ph¶i biÕt tËn dông ­u thÕ cña ng­êi ®i sau. Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p gãp phÇn bæ xung hoµn ThiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i ë viÖt nam I.Quan ®iÓm ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tû gi¸ ë ViÖt Nam. ChÝnh s¸ch tû gi¸ ®­îc x¸c ®Þnh lµ mét bé phËn cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ cã nhiªm vô b¶o d¶m æn ®Þnh tiÒn tÖ, kiÒm chÕ l¹m ph¸t, gãp phÇn ®¶m b¶o t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao bÒn v÷ng. Víi t­ c¸ch lµ mét chÝnh s¸ch nªn chÝnh s¸ch tû gi¸ ph¶i h­íng vµo viÖc thùc hiªn nh÷ng môc tiªu cã tÝnh ®Æc thï cña m×nh: æn ®Þnh tØ gi¸ dùa trªn mèi t­¬ng quan cung cÇu trªn thÞ tr­êng ®Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, kiÓm so¸t nhËp khÈu, c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ vµ t¨ng dù tr÷ ngo¹i tÖ. Tõng b­íc n©ng cao uy tÝn ®ång ViÖt nam, ®ånh thêi t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ®ång tiÒn ViÖt Nam trë thµnh ®ång tiÒn chuyÓn ®æi. Phèi hîp chÆt trÏ víi chÝnh s¸ch qu¶n lÝ ngo¹i hèi ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®« la ho¸ trong nªn kinh tÕ. Tõ c¸c môc tiªu trªn ®ßi hái chÝnh s¸ch tû gi¸ ph¶i ®­îc x©y dùng dùa trªn c¸c quan ®iÓm : Thø nhÊt : ChÝnh s¸ch tû gi¸ ph¶i h­íng vµo xö lý vµ ®iÒu hµnh tû gi¸ theo ®óng b¶n chÊt vèn cã cña nã – lµ mét c¬ chÕ gi¸ thÞ tr­êng. Mét khi ®· xem ngo¹i tÖ lµ m«t hµng ho¸ ®Æc biÖt, th× tû gi¸ víi t­ c¸ch lµ mét hµng ho¸ ®Æc biÖt còng ph¶i vËn hµnh theo quy luËt cña gi¸ c¶ thÞ tr­êng vµ viÖc ®iÒu hµnh tû gi¸ ph¶i dùa vµo quan hÖ cung cÇu ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng vµ c¸c nh©n tè kh¸c t¸c ®éng lªn nã. Theo quy luËt cña gi¸ c¶, trong qu¸ tr×nh vËn ®éng, tû gi¸ còng cã thÓ hoµn toµn t¸ch rêi gi¸ trÞ ®ång tiÒn, nh­ng v× tû gi¸ lµ mét trong nh÷ng trung t©m vµ nh¹y c¶m nh©t cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi, nÕu t¸ch rêi nã v­ît qua biªn ®é cho phÐp nµo ®ã th× lËp tøc t¸c ®éng ®Õn c¸c lo¹i gi¸ c¶ kh¸c trªn thÞ tr­êng bao gåm hµng ho¸ tiªu dïng, thÞ tr­êng tÝn dông, thÞ tr­êng ngo¹i hèi. Nãi c¸ch kh¸c, mét sù bÊt æn cña tØ gi¸ ch¾c ch¾n g©y ra NhiÒu cho nÒn kinh tÕ. ChÝnh v× lÏ ®ã, trong ®iÒu hµnh tû gi¸ môc tiªu æn ®Þnh tû gi¸ ph¶i lu«n ®­îc ­u tiªn hµng ®Çu. Thø hai: ChÝnh s¸ch tû gi¸ ph¶i hç trî tèt nhÊt cho chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu ®Ó c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n, t¨ng dù tr÷ ngo¹i tÖ. Tuy nhiªn, trong vÊn ®Ò ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña tû gi¸ víi sù ph¸t triÓn xuÊt khÈu ViÖt Nam, ý kiÕn cña c¸c nhµ kinh tÕ cßn nhiÒu sù kh¸c nhau, thËm trÝ tr¸i ng­îc. Sau ®©y lµ quan niÖm cña hai tr­êng ph¸i trong vÊn ®Ò nµy. ý kiÕn ñng hé viÖc ph¸ gi¸ m¹nh ®ång tiÒn ViÖt Nam dùa trªn nh÷ng lËp luËn sau: 1. VÒ ngyªn t¾c th× viÖc ®ång néi tÖ bÞ ®¸nh gi¸ cao h¬n trÞ gi¸ cña nã còng gièng nh­ mét thø thuÕ vµ lµm xÊu ®i t×nh h×nh xuÊt khÈu, nh­ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cã møc t¨ng tr­ëng hµng n¨m kh¸ Ên t­îng lµ 27,7% trong giai ®o¹n 1992-1996. VÒ nghÞch lý nµy, theo ý kiÕn cña mét sè chuyªn gia kinh tÕ cã thÓ gi¶i thÝc ®­îc, nÕu chó ý r»ng nguån t¨ng xuÊt khÈu hÇu hÕt bao gåm nh÷ng hµng ho¸ s¬ chÕ lµ nhê sù thay ®æi c¬ b¶n hÖ thèng ­u ®·i, còng nh­ m«i tr­êng xuÊt khÈu. ViÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ s¬ chÕ kh«ng nh¹y c¶m l¾m ®èi víi sù thay ®æi gi¸ vµ ®éc lËp h¬n n÷a ®èi víi c¸c nh©n tè phi gi¸ c¶. 2. ViÖc th©m hôt trong c¸n c©n th­¬ng m¹i n¨m 1992 ë møc kØ lôc, mÆc dï vµo n¨m nµy tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ b¾t ®Çu ®­îc ®¸nh gi¸ cao, lµ bëi v× xuÊt khÈu t¨ng nhanh h¬n nhËp khÈu. Trong khi nhËp khÈu t¨ng 20,4% th× xuÊt khÈu t¨ng 21,2%. Sù t¨ng xuÊt khÈu chñ yÕu lµ do mïa mµng béi thu vµ t×nh h×nh ho¹t ®éng tèt cña ngµnh khai th¸c dÇu khÝ: xuÊt khÈu s¶n phÈm n«ng nghiÖp t¨ng 30,1% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 1991 lªn 32,1% n¨m 1992, trong khi dÇu th« t¨ng tõ 28,5% lªn 31,3%. NÕu nh÷ng s¶n phÈm nµy kh«ng ®­îc xuÊt khÈu th× chóng sÏ kh«ng ®­îc sö dông. Ngoµi ra kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam t¨ng t­¬ng ®èi nhanh trong nh÷ng n¨m qua cã lÏ cßn do nhu cÇu nhËp khÈu cao cña c¸c n­íc b¹n hµng cña ViÖt Nam. 3.Tû gi¸ hèi ®o¸i bÞ ®¸nh gi¸ cao lµm ¶nh h­ëng xÊu ®Õn c¸c hµng ho¸ ®­îc s¶n xuÊt ra vµ ®ã lµ lý do gi¶i thÝc t¹i sao hµng ho¸ ViÖt Nam ®­îc coi lµ lîi thÕ so s¸nh l¹i cã thÓ th©m nhËp ®­îc vµo thÞ tr­êng EU chñ yÕu nhê vµo ban ng¹ch ®­îc cÊp. TÝnh c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ cña hµng c«ng nghiÖp nhÑ ViÖt Nam kh«ng ®­îc lín l¾m. 4.Sù lªn gi¸ kÐo dµi nµy ®· g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn tÝnh c¹nh tranh cña hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. ViÖc ®ång tiÒn cu¶ c¸c n­íc nµy gi¶m g¸i ®· lµm cho hµng ho¸ xuÊt khÈu cña hä rÎ ®i nhiÒu. C¸c tÝnh to¸n cña nhµ kinh tÕ Kaminky trong t¹p chÝ nghiªn cøu sè 241 th¸ng 6/1998 cho thÊy n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam suy gi¶m liªn tôc so víi c¸c ®èi t¸c cña m×nh trong giai ®o¹n th¸ng 13/1992 ®Õn th¸ng 3/1998, cô thÓ lµ suy gi¶m 73,7% so víi In®«nªxia; 45,5% so víi Hµn Quèc; 34% so víi Malayxia ; 33,8% so víi Th¸i Lan; 24,9% so víi Philippine. Theo ®¸nh gi¸ cña gi¸o s­ Kenichi Ohno, tr­êng nghiªn cøu chÝnh s¸ch sau ®¹i häc quèc gia NhËt B¶n, vµo th¸ng 10/1997 (nghÜa lµ sau khi chÝnh s¸ch tû gi¸ cña ViÖt Nam ®­îc ®iÒu chØnh), so víi tr­íc khñng ho¶ng, n¨ng lùc c¹nh tranh cña ViÖt Nam ®· gi¶m ®i mÊt 14-25% so víi c¸c n­íc ASEAN, vµ gi¶m b×nh qu©n 4,6% so víi c¸c b¹n hµng kh¸c. 5. ViÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ trong n¨m 1998, xÐt vÒ môc tiªu kinh tÕ vÜ m« ng¾n h¹n, cã vÎ ®ang cã t¸c dông tÝch cùc trong viÖc c¶i thiÖn c¸n c©n ngo¹i th­¬ng. 6. MÆc dï søc c¹nh tranh cña VN§ so víi CNY cña Trung Quèc ®· ®­îc c¶i thiÖn nh­ng hµng ho¸ Trung Quèc vÉn trµn ngËp thÞ tr­êng ViÖt Nam, vÉn cã sù chªnh lÖch vÒ gi¸ xuÊt khÈu gi÷a hai n­íc. §iÒu nµy cµng kh¼ng ®Þnh lµ VN§ bÞ ®¸nh gi¸ qua cao. VÊn ®Ò cµng nh¹y c¶m h¬n khi mµ Th¸i Lan, Trung Quèc, In®«nªxia ®Òu lµ c¸c nhµ cung cÊp lín nhÊt c¸c hµng ho¸ chÕ t¹o mµ ViÖt Nam còng xuÊt khÈu, ®Æc biÖt lµ sang thÞ tr­êng Ch©u ¢u. 7. ViÖc gi¶m gi¸ ®ång tiÒn tõng b­íc nhá lu«n kh«ng tho¶ m·n ®­îc mong ®îi cña thÞ tr­êng, v× ngay sau mçi lÇn ®iÒu chØnh l¹i h×nh thµnh nh÷ng dù ®o¸n míi vÒ viÖc ph¸ gi¸. VÒ mÆt kÜ thuËt, ng­êi ta gäi ®ã lµ ho¹t ®éng ®Çu c¬ mét chiÒu. Trong tr­êng hîp ®ång tiÒn kh«ng bÞ mÊt gi¸, th× ng­êi ®Çu c¬ chØ mÊt chi phÝ ®óng b»ng chi phÝ chuyÓn ®æi tõ mét ®ång tiÒn nµy sang mét ®ång tiÒn kh¸c. VÒ c¬ b¶n mäi ho¹t ®éng ®Çu c¬ tiÒn tÖ ®Òu xuÊt ph¸t tõ nguyªn nh©n mét chiÒu nguy hiÓm nµy. ViÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ mét c¸ch qu¸ thËn träng th­êng xuÊt ph¸t tõ nçi lo sî r»ng nÕu ph¸ gi¸ m¹nh th× sÏ g©y có sèc cho c¸c nhµ nhËp khÈu r¬i vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n trÇm träng. Nh­ng thùc tÕ, chÝnh s¸ch ®i tõng b­íc nhá nh­ ®· thùc hiÖn l¹i cµng t¨ng thªm dù ®oµn vÒ phÝa ph¸ gi¸ ®ång tiÒn. Râ rµng lµ chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i tõ tr­íc tíi nay kh«ng hÒ chó ý ®Õn khÝa c¹nh h×nh thµnh t©m lÝ dù ®o¸n ph¸ gi¸ ®ång tiÒn. Quan ®iÓm tiÕp tôc cñng cè vÞ thÕ ®ång tiÒn ViÖt Nam th«ng qua sù can thiÖp linh ho¹t cña ng©n hµng nhµ n­íc xuÊt ph¸t tõ c¸c c¨n cø sau: 1. HÖ sè t­¬ng quan gi÷a xuÊt khÈu, nhËp khÈu vµ tû gi¸ hèi ®o¸i ®­îc mét sè chuyªn gia kinh tÕ ViÖt Nam tÝnh to¸n dùa theo sè liÖu 10 n¨m trë l¹i ®©y ®Òu cho gi¸ trÞ ©m, tøc lµ tû gi¸ hèi ®o¸i cã quan hÖ tû gi¸ lÖ nghÞch víi gi¸ trÞ xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu. §iÒu nµy cã nghÜa lµ lý thuyÕt “kinh diÓn” vÒ mèi t­¬ng quan gi÷a sù biÕn thiªn tû gi¸ víi t¨ng tr­ëng ngo¹i th­¬ng trong tr­êng hîp ViÖt Nam chØ ®óng víi nhËp khÈu, cßn ®èi víi xuÊt khÈu, sù lªn gi¸ cña ®ång néi tÖ kh«ng lµm gi¶m xuÊt khÈu 2. MÆc dï ®ång néi tÖ lªn m¹nh, vÒ nguyªn lÝ, cã lîi cho nhËp khÈu, nh­ng ®èi víi ViÖt Nam kÕt luËn nµy cã lÏ chØ ®óng cho c¸c nhµ xuÊt khÈu “thuÇn”, tøc lµ c¸c nhµ xuÊt khÈu th« hay s¬ chÕ. BiÖn luËn ®iÒu nµy cã ®Õn kho¶ng 2/3 chi phÝ ®Çu vµo cho xuÊt khÈu (nhiªn liÖu, nguyªn liÖu, vËt liÖu, m¸y mãc, phô tïng trong s¶n phÈm xuÊt khÈu) cßn ph¶i nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. Do ®ã, c¸c nhµ nhËp khÈu vµ mét sè l­îng lín c¸c nhµ s¶n xuÊt - xuÊt khÈu vÉn ®­îc h­ëng lîi tõ ®ång tiÒn cña mét quèc gia m¹nh. Kh«ng Ýt ®¸nh gi¸ chÝnh thøc ®ù¬c ®¨ng t¶i trªn c¸c b¸o ViÖt Nam trong thêi gian qua cho thÊy r»ng sù ®iÒu chØnh tû gi¸ ®· cã t¸c dông tÝch cùc ®Õn kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ h¹n chÕ nhËp khÈu. Tuy nhiªn thùc tÕ diÔn biÕn vÒ xuÊt, nhËp khÈu trong thêi gian qua cho phÐp nghi ngê vÒ c¸c ®¸nh gi¸ vµ kÕt luËn nãi trªn. Thùc vËy, kim ng¹ch xuÊt khÈu b×nh qu©n th¸ng ®· liªn tôc gi¶m xót trong thêi gian qua. Trong khi kim ng¹ch xuÊt khÈu th¸ng 9/1997 t¨ng 14,5% th× kim ng¹ch cïng k× cña n¨m 1998 chØ t¨ng 4,1%. 3. Ph©n tÝch c¬ cÊu xuÊt khÈu ViÖt Nam cho thÊy, cho ®Õn nay, n«ng s¶n, h¶i s¶n vµ mét sè mÆt hµng c«ng nghiÖp nhÑ ®ang chiÕm tû träng rÊt lín trong kim ng¹ch xuÊt khÈu n­íc ta. Muèn biÕt ®­îc t¸c ®éng cña viÖc ph¸ gi¸ ®ång néi tÖ víi xuÊt khÈu ra sao, cÇn ph¶i tÝnh ®Õn sù co gi·n vÒ gi¸ c¶ cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu s¬ chÕ cña ViÖt Nam thuéc nhãm c¸c s¶n phÈm cã ®é co gi·n thÊp, tøc lµ sù thay ®æi mét ®¬n vÞ gi¸ c¶ dÉn ®Õn sù thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ cÇu ®èi víi mÆt hµng ®ã. §iÒu nµy cã nghÜa lµ yÕu tè thay ®æi th× tû gi¸ gi¸ kh«ng t¸c ®éng ®­îc nhiÒu ®Õn viÖc më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu b¾ng viÖc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm nhãm nµy. 4. Tèc ®é nhËp khÈu n¨m 1998 gi¶m m¹nh so víi c¸c n¨m tr­íc ®ã cã phÇn ®ãng gãp cña nh÷ng ®ît ®iÒu chØnh võa qua, nh­ng cã lÏ nguyÖn nh©n chñ yÕu lµ do chÕ ®é b¶o hé ë møc cao. Møc thuÕ nhËp khÈu cao céng víi hµng lo¹t hµng rµo phi thuÕ quan ®· thiÕt lËp nªn mét chÕ ®é th­¬ng m¹i h­íng néi, b¶o hé vµ thay thÕ nhËp khÈu. Nh­ng chÝnh hµng rµo thuÕ quan nµy l¹i lµ nh©n tè k×m h·m nhËp khÈu chÝnh ng¹ch vµ kÝch thÝch nhËp khÈu lËu. §ã lµ c¬ chÕ trùc tiÕp lµm gia t¨ng th©m hôt c¸n c©n thanh to¸n vµ thiÕu hôt ngo¹i tÖ ë ViÖt Nam. 5. Møc gi¶m gi¸ lín cßn cã thÓ ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn t×nh tr¹ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp vay nhiÒu b»ng ngo¹i tÖ, mµ tr­êng hîp nµy rÊt phæ biÕn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc lín vµ liªn doanh ë ViÖt Nam. So víi th¸ng 10/1997, sè nî tÝnh b»ng ®ång ViÖt Nam cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn vay b»ng USD ®· t¨ng lªn kho¶ng 25%. §èi víi c¸c doanh nghiÖp kh«ng tham gia s¶n xuÊt, nhËp khÈu vµ còng kh«ng tham gia vay nî n­íc ngoµi, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, viÖc ph¸ gi¸ ®ång tiÒn còng g©y ¶nh h­ëng kh«ng nhá theo h­íng bÊt lîi cho hä, bëi v× kªnh huy ®éng vèn cña hä chñ yÕu tõ néi bé doanh nghiÖp hay tõ thÞ tr­êng phi chÝnh thøc, ngoµi l·i suÊt cao, hä cßn ph¶i b¶o d¶m thanh to¸n cho chñ nî khi ®Õn h¹n b»ng USD quy ®æi. Tû gi¸ t¨ng cao 10% céng víi l·i suÊt tr¶ lµm cho nhiÒu doanh ngiÖp lao ®ao. Ngoµi ra, sù mÊt gi¸ ®ång tiÒn t¹o ra sù dÞch chuyÓn “ng­îc dßng“ vèn ®Çu t­ tõ doanh nghiÖp quay vÒ “tói” ng­êi bá vèn ®Çu t­ v× lo ng¹i l¹m ph¸t bïng næ. 6. XÐt vÒ søc mua ngang gi¸ còng cã vÊn ®Ò cÇn th¶o luËn. MÆc dï ch­a cã nh÷ng nghiªn cøu chÝnh thøc vÒ yÕu tè nµy, nh÷ng ý kiÕn chung ®­îc ®ång t×nh lµ ®ång ®« la tiªu ë ViÖt Nam cã søc mua gÊp kho¶ng 3-4 lÇn so víi c¸c n­íc ph¸t triÓn. Nh­ vËy, viÖc ®Ó néi tÖ mÊt gi¸ m¹nh cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn ®íi sèng cña mét bé phËn d©n c­, tiÕp tôc më réng thªm kho¶ng c¸ch gi÷a møc sèng cña ng­êi ViÖt Nam so víi ng­êi n­íc ngoµi. Ngoµi ra viÖc ph¸ gi¸ ®ång tiÒn ViÖt Nam sÏ lµm cho c¸c kho¶n nî n­íc ngoµi (tÝnh theo VN§) sÏ t¨ng lªn, ¶nh h­ëng tíi kh¶ n¨ng tr¶ nî cña ViÖt Nam. L¹m ph¸t cã thÓ d©ng cao dÉn tíi hiÖn t­îng d©n chóng ®æ x« ®i rót tiÕt kiÖm b»ng ®ång néi tÖ ra khái ng©n hµng ®Ó chuyÓn sang dù tr÷ b»ng ngo¹i tÖ, lµm cho hÖ thèng ng©n hµng vèn ®· yÕu l¹i cµng yÕu h¬n. 7. ý kiÕn cho r»ng ph¸ gi¸ ®ång ViÖt Nam ë møc ®é trung b×nh hoÆc cao lµ gi¶i ph¸p nhanh chãng lµm gi¶m c¨ng th¼ng ng¾n h¹n cña c¸n c©n th­¬ng m¹i vµ dù tr÷ ngo¹i hèi cã thÓ lµ kh«ng ®óng v× trªn thùc tÕ, nh­ trªn ®· ph©n tÝch, ®é nh¹y c¶m cña hµng ho¸ ViÖt Nam ®èi víi tû gi¸ lµ thÊp, hµng thø cÊp chiÕm tØ träng rÊt lín trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. ViÖc t¨ng tû gi¸ hèi ®o¸i hµng nhËp khÈu cã thÓ lµm gi¶m ®i kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c nhµ xuÊt khÈu. 8. Cã mét ®ång tiÒn m¹nh lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó lµm cho nã trë thµnh ®ång tiÒn chuyÓn ®æi ®­îc. §ay còng lµ môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña nhµ n­íc ViÖt Nam. Thø ba: ChÝnh s¸ch tû gi¸ kh«ng ®­îc t¸ch rêi khái sù qu¶n lý cña nhµ n­íc. 9. Trong bèi c¶nh quèc tÕ ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ ngµy cµng t¨ng sù vËn hµnh cña tû gi¸ ph¶i n»m trong sù qu¶n lÝ cña nhµ n­íc. Nhµ n­íc ph¶i biÕt huy ®éng søc m¹nh quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, ®ång thêi ph¶i cã kinh nghiÖm nh×n xa tr«ng réng, t×m c¸ch tiÕp cËn, ®iÒu chØnh tû gi¸ linh ho¹t kÞp thêi theo nh÷ng biÕn ®éng trong vµ ngoµi n­íc sao cho gi÷ ®­îc tû gi¸ trong mèi quan hÖ hµi hoµ víi l·i suÊt, dù tr÷ ngo¹i tÖ, c¸n c©n thanh to¸n, t¨ng tr­ëng kinh tÕ, th©m hôt ng©n s¸ch vµ duy tr× chóng theo h­íng tÝch cùc. II. Mét sè gi¶i ph¸p Trªn c¬ së qu¸n triÖt c¸c quan ®iÓm trªn cÇn thiÕt ph¶i ¸p dông mét lo¹t nh÷ng biÖn ph¸p sau ®©y trong ®æi míi tû gi¸ : - Lùa chän chÕ ®é tû gi¸ th¶ næi cã sù qu¶n lý, diÒu tiÕt cña nhµ n­íc lµ thÝch hîp víi tiÕn tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ n­íc ta. V× chÕ ®é tû gi¸ ®ã cho phÐp chóng ta thùc hiÖn mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®éc lËp vµ nã võa theo quy luËt cung - cÇu thÞ tr­êng, võa ph¸t huy vai trß qu¶n lý, ®iÒu tiÕt linh ho¹t cña nhµ n­íc(NN) ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu, yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ. - NHNN t¨ng c­êng thanh tra, gi¸m s¸t thùc hiÖn biªn ®é tû gi¸ trong c¸c dÞch vô mua b¸n, ngo¹i hèi, ®¶m b¶o tÝnh nghiªm tóc trong viÖc thi hµnh quyÕt ®Þnh cña thèng ®èc NHNN, b¶o ®¶m quyÒn lîi cña kh¸ch hµng. §æi míi c¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸ theo h­íng tù do ho¸ dÇn. ViÖc tù do ho¸ dÇn c¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸ cÇn ph¶i cã nh÷ng b­íc ®i thÝch hîp. Tr­íc m¾t trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng ch­a æn ®Þnh, thÞ tr­êng hèi ®o¸i míi ®ang h­íng tíi hoµn thiÖn, thÞ tr­êng néi tÖ ch­a thùc sù ph¸t triÓn, thÞ tr­êng chøng kho¸n míi ®ang ë giai ®o¹n chuÈn bÞ thµnh lËp, viÖc tiÕp tôc duy tr× c¬ chÕ tû gi¸ nh­ hiÖn nay lµ hÕt søc cÇn thiÕt . Tû gi¸ chÝnh thøc vµ viÖc quy ®Þnh biªn ®é giao dÞch vÉn lµ mét c«ng cô ®iÒu tiÕt vµ kiÓm so¸t tû gi¸ rÊt hiÖu qu¶ vµ phï hîp víi thùc lùc cña NHNN. Tuy nhiªn c¬ chÕ tû gi¸ cÇn ®­îc ®iÒu hµnh cã hiÖu qu¶ h¬n. HiÖn nay trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ tµi chÝnh, tiÒn tÖ thÕ giíi ®ang cã nhiÒu biÕn ®éng ¶nh h­ëng ®Õn mäi quèc gia. §øng tr­íc t×nh h×nh ®ã, nÕu NHNN l¹i tiÕp tôc chñ ch­¬ng më réng biªn ®é giao dÞch liªn tôc víi møc ®é qu¸ lín trong khi ®ã tû gi¸ chÝnh thøc hÇu nh­ l¹i cè ®Þnh sÏ t¹o ra lùc céng h­ëng n©ng tû gi¸ cña thÞ tr­êng tù do tõ chç chØ xoay quanh thËm chÝ chØ ngang b»ng víi tû gi¸ giao dÞch cña c¸c NH Th­¬ng m¹i ngµy nay cµng t¸ch xa vµ chªnh lÖch kh¸ lín. §µnh r»ng më réng nhanh biªn ®é giao dÞch lµ ®Ó t×m ra mét tû gi¸ phï hîp ph¶n ¸nh ®óng h¬n thÞ tr­êng vµ quy luËt cung - cÇu song viÖc më réng biªn ®é giao dÞch qu¸ lín nh­ vËy sÏ t¹o ra c¬n lèc t©m lý kh«ng tÝch cùc cña ng­êi d©n ®èi víi chÝnh s¸ch tû gi¸ cña nhµ n­íc. NHNN tÝch cùc më réng biªn ®é giao dÞch tõ tõ, ®ång thêi ph¶i t¨ng dÇn tû gi¸ chÝnh thøc. Cã nh­ vËy míi tr¸nh ®­îc sù x¸o trén thÞ tr­êng vµ kiÒm chÕ tû gi¸ thÞ tr­êng tù do. V× vËy, ®Ó ®iÒu hµnh tèt c¬ chÕ tû gi¸ nªu trªn cÇn ph¶i tËp trung gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh then chèt sau: Cñng cè vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng – mét c¬ së h¹ tÇng rÊt quan träng ®Ó NHNN can thiÖp vµ ®iÒu chØnh tû gi¸ . Lµ mét bé phËn quan träng cña thÞ tr­îng tiÒn tÖ, thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng ph¶i ho¹t ®éng th«ng suèt, liªn tôc kh«ng bÞ giíi h¹n bëi kh«ng gian vµ thêi gian ®Ó t¹o diÒu kiÖn cho c¸c ng©n hµng trong ho¹t ®éng mua b¸n ngo¹i tÖ, qua ®ã gi¶i quyÕt nhanh chãng nhu cÇu thanh to¸n ngo¹i tÖ cña c¸c doanh nghiÖp. §ång thêi rµng buéc c¸c tæ chøc tÝn dông tham gia trªn thÞ tr­êng thÊy râ hÕt tr¸ch nhiÖm còng nh­ nghÜa vô vµ quyÒn h¹n cña m×nh ®Ó x©y dùng mét m« h×nh thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng hoµn thiÖn, ®iÒu tiÕt can thiÖp mua b¸n ngo¹i tÖ, c©n ®èi cung cÇu vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸ theo ®óng ®Þnh h­íng cña nhµ n­íc . Cñng cè vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng víi ®Çy ®ñ c¸c nghiÖp vô ho¹t ®éng cña nã ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho NHNN phèi hîp ®iÒu hoµ gi÷a hai khu vùc thÞ tr­êng ngo¹i tÖ vµ thÞ tr­êng néi tÖ mét c¸ch th«ng suèt . N©ng cao dù tr÷ cña Nhµ n­íc t­¬ng xøng víi nhÞp ®é t¨ng kim ng¹ch xuÊt, nhËp khÈu vµ khèi l­îng ngo¹i tÖ ®ang cã trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam. TËp trung dù tr÷ ngo¹i tÖ vµo mét ®Çu mèi trung t©m lµ NHNN. Ngo¹i tÖ cña kho b¹c nhµ n­íc cã ®­îc còng ph¶i b¸n ngay cho NHNN vµ khi cÇn sö dông th× mua l¹i ë NHNN. X¸c ®Þnh ®­îc mét c¬ cÊu dù tr÷ ngo¹i tÖ hîp lý trªn c¬ së ®a d¹ng ho¸ ræ ngo¹i tÖ m¹nh ®Ó lµm c¨n cø cho viÖc Ên ®Þnh tû gi¸ ®ång ViÖt Nam chø kh«ng nªn chØ neo gi÷ VND vµo USD. Víi c¬ cÊu ngo¹i tÖ ®a d¹ng, NN võa chñ ®éng linh ho¹t trong viÖc bè trÝ cã lîi nhÊt c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n quèc tÕ, c©n ®èi c¬ cÊu c¸c kho¶n nî cã liªn quan tíi luång chuyÓn dÞch ngo¹i tÖ vµo ®Çu t­ trùc tiÕp, võa ph©n t¸n ®­îc ®é rñi ro vÒ tû gi¸, gi¶m thiÓu sù phô thuéc vµo ®ång ®« la. Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c c«ng ty xuÊt nhËp khÈu ®a d¹ng ho¸ c¬ cÊu tiÒn tÖ trong giao dÞch th­¬ng m¹i quèc tÕ ®Ó n©ng cao sù c©n b»ng gi÷a cung vµ cÇu ngo¹i tÖ, qua ®ã gãp phÇn ®a d¹ng ho¸ tiÒn tÖ cña nÒn kinh tÕ mét c¸ch c©n ®èi h¬n. ChuÈn x¸c ho¸ c¸c chØ sè kinh tÕ vÜ m« nh­: l¹m ph¸t, l·i suÊt, thùc tr¹ng c¸n c©n thanh to¸n, nî n­íc ngoµi ®Ó gióp cho NN lùa chän ph­¬ng ¸n ®Ó ®iÒu chØnh tû gi¸ cã hiÖu qu¶ h¬n. -Thùc hiÖn chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi nghiªm ngÆt. NHNN cÇn x©y ®ùng quy chÕ th«ng tin, thèng kª hÖ thèng ho¸ kÞp thêi luång ngo¹i tÖ ra, vµo trong n­íc. Tõ ®ã dù b¸o vÒ quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr­êng ®Ó lµm c¨n cø ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tû gi¸ vµ qu¶n lý ngo¹i hèi. Qu¶n lý chÆt chÏ c¸c kho¶n vay nî n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ vay ng¾n h¹n. KiÓm so¸t chÆt chÏ viÖc b¶o l·nh tr¶ chËm cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cho c¸c doanh nghiÖp vay tõ n­íc ngoµi. Tæ chøc h÷u hiÖu m¹ng l­íi thu ®æi ngo¹i tÖ cho c¸c kh¸ch hµng ra vµo ViÖt Nam, tr­íc hÕt lµ c¸c s©n bay, bÕn c¶ng, cöa khÈu, nhµ ga trung t©m sau ®Õn c¸c thµnh phè, thÞ x·, c¸c trung t©m kinh doanh, dÞch vô tËp trung ë c¸c ®Þa ph­¬ng. Song song víi viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p trªn, NHNN ph¶i tõng b­íc ®¶m b¶o cho ®ång VN thùc hiÖn tèt c¸c chøc n¨ng cña m×nh, muèn vËy: Ph¶i t¹o thªm nhiÒu ph­¬ng tiÖn chuyÓn t¶i gi¸ trÞ lµm ph­ong tiÖn l­u th«ng thanh to¸n ®Ó gi¶m bít ¸p lùc trong l­u th«ng . C¶i c¸ch hÖ thèng thanh to¸n, khuyÕn khÝch ng­êi d©n më tµi kho¶n, sÐc c¸ nh©n vµ thanh to¸n qua hÖ hèng ng©n hµng. -Th­ßng xuyªn ph¸t hiÖn nh÷ng bÊt hîp lý trong gi¸ xuÊt, nhËp khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô còng nh­ trong néi bé luËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, dÞch vô – mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh tíi viÖc tÝnh to¸n vµ x¸c ®Þnh tû gi¸. - ChuÈn bÞ cho viÖc ra ®êi luËt qu¶n lý ngo¹i hèi . Tr­íc m¾t cÇn tæ chøc triÓn khai cã hiÖu qu¶ nh÷ng nghÞ ®Þnh cña chÝnh phñ qu¶n ký vay nî, viÖn trî, ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ sö dông tèt c¸c c«ng cô nh­: c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ, thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng, tr¹ng th¸i hèi ®o¸i, chÝnh s¸ch l·i suÊt còng nh­ ®­a ra c¸c biÖn ph¸p kiÓm so¸t ®­îc phÇn lín luång ngo¹i tÖ ngoµi quy ®Þnh cña nhµ nuíc, dÇn dÇn h¹n chÕ vµ ®i ®Õn xo¸ bá nh÷ng biÓu hiÖn ban ®Çu cña hiÖn t­îng ®«la ho¸ ... Bªn c¹nh ®ã cÇn cã nh÷ng h×nh thøc tuyªn truyÒn gi¸o dôc d©n chóng nªu cao lßng yªu n­íc trong viÖc t«n träng, b¶o vÖ vµ t¨ng c­êng søc m¹nh ®ång tiÒn quèc gia, gãp phÇn tÝch cùc lµm cho ®ång tiÒn VN dÇn dÇn trë thµnh ®ång tiÒn chuyÓn ®æi nh­ nghÞ quyÕt cña kú häp thø 2 Quèc Héi kho¸ IX. - X©y dùng ph­¬ng ph¸p luËn tÝnh to¸n vµ x¸c ®Þnh tû gi¸ hoµn chØnh vµ c«ng bè tû gi¸ chÝnh thøc hµng ngµy. - Cñng cè vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c thèng kª, th«ng tin nh»m cung cÊp t×nh h×nh vµ sè liÖu liªn quan ®Õn tû gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ kÞp thêi phôc vô cho viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tû gi¸ cã hÞÖu qu¶. - X©y dùng c¬ chÕ qu¶n ký ngo¹i hèi phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ VN, ®¶m b¶o phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, t­¬ng quan víi c¸c n­íc trong khu vùc, ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc trong khèi ASEAN. - §iÒu chØnh l·i xuÊt tiÒn göi b»ng VND vµ tiÒn göi b»ng ngo¹i tÖ, kiÓm so¸t mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nguå vèn vay tÝn dông thu¬ng m¹i n­íc ngoµi cña c¸c doanh nghiÖp. - TiÕp tôc duy tr× viÖc kiÓm so¸t chÆt chÏ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. - Phèi hîp víi c«ng t¸c chèng bu«n lËu, t¨ng c­êng khèng chÕ, kiÓm so¸t chÆt chÏ viÖc dïng ngo¹i tÖ ë thÞ tr­êng tù do vµo môc ®Ých bu«n lËu. - CÇn cã gi¶i ph¸p hÊp dÉn, thuËn tiÖn trong tËp trung vµ huy ®éng mäi nguån ngo¹i tÖ cßn n»m r¶i r¸c trong d©n c­ nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ - CÇn chó ý ®óng møc viÖc kiÓm so¸t L/C nhËp hµng tr¶ chËm. Qu¶n ký chÆt chÏ ®Ó h­íng nguån vay n­íc ngoµi vµo nh÷ng ngµnh mµ nhµ n­íc ­u tiªn ph¸t triÓn, chØ vay nî ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kh«ng vay ®Ó tiªu dïng, ­u tiªn c¸c kho¶n vay dµi h¹n, khèng chÕ trÇn l·i suÊt vay n­íc ngoµi trªn c¬ së l·i suÊt thÞ tr­êng quèc tÕ. - Qu¶n lý, kiÓm so¸t ®­îc hoµn toµn c¸c luång vèn ra vµo ë VN trªn c¸c lÜnh vùc xuÊt, nhËp khÈu ®Çu t­ n­íc ngoµi, vay, viÖn trî, chuyÓn phÝ mËu dÞch, kiÒu hèi... - Trong ®iÒu kiÖn gi¶m ph¸t, l·i suÊt thay ®æi liªn tôc nh­ hiÖn nay cã thÓ cã c¸c ng©n hµng ph¶i gi¶m l·i suÊt tiÒn göi b»ng ngo¹i tÖ. - Tõng b­íc gi¶m gi¸ danh nghÜa cña ®ång néi tÖ xuèng t­¬ng øng víi tû lÖ l¹m ph¸t trong n­íc nh»m gi¶m bít t©m lý thÝch dïng hµng ngo¹i cña ng­êi d©n, t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam. §iÒu nµy cã t¸c dông ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu, t¨ng thu ngo¹i tÖ. - N©ng cao h¬n n÷a vai trß cña VND trong l­u th«ng trªn c¬ së ®¶m b¶o mèi t­¬ng quan hîp lý gi÷a VND vµ USD víi nh÷ng nh©n tè kinh tÕ c¬ b¶n quyÕt ®Þnh tû gi¸ trung vµ dµi h¹n nh»m khai th¸c tèt c¸c nguån ngo¹i rÖ cña quèc gia trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ ngo¹i th­¬ng, ®Çu t­ nh­ hiÖn nay. Cã nh­ vËy, ViÖt Nam míi kh«ng mÊt c©n ®èi ngo¹i tÖ. - Nªn lùa chän nh÷ng ngo¹i tÖ m¹nh ®Ó sö dông trong thanh to¸n vµ dù tr÷,bao gåm mét sè ®ång tiÒn cña mét sè n­íc mµ chóng ta cã quan hÖ thanh to¸n, th­¬ng m¹i vµ cã quan hÖ ®èi ngo¹i chÆt chÏ nhÊt ®Ó lµm c¬ së cho viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ cña VND. - CÇn t¹o hµnh lang ph¸p lý ®Çy ®ñ ®Ó t¹o m«i tr­êng kinh doanh lµnh m¹nh. KÕT LUËN §iÒu hµnh tû gi¸ lµ mét c«ng viÖc hªt søc khã kh¨n, phøc t¹p vµ kh«ng ph¶i lóc nµo còng mang l¹i kÕt qu¶ nh­ mong muèn. Lùa chän mét chÕ ®é tû gi¸ nh­ thÕ nµo cho phï hîp ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ lu«n lu«n lµ mét c©u hái hãc bóa ®èi víi mäi quèc gia trªn thÕ giíi ngay tõ khi míi suÊt hiÖn nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ nÈy sinh quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a c¸c quèc gia. Tû gi¸ hèi ®o¸i ch¼ng qua còng lµ mét lo¹i gi¸ c¶, lµ ®iÓm nh¹y c¶m nhÊt cña nªn kinh tÕ. Nã liªn quan ®Õn tÊt c¶ mäi mÆt cña nÒn kinh tÕ x· héi, chÞu ¶nh h­ëng cña rÊt nhiÒu nh©n tè, t¸c ®éng l¹i chÝnh c¸c nh©n tè ®ã vµ phøc t¹p h¬n, nh÷ng nh©n tè nµy t¸c déng lÉn nhau g©y nªn nh÷ng céng h­ëng, nh÷ng ph¶n øng d©y truyÒn ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn nÒn kinh tÕ. §iÒu hµnh tû gi¸ lµ mét vÊn ®Ò “sèng cßn” ®èi víi mçi quèc gia, chØ cÇn mét sai ph¹m nhá còng sÏ dÉn ®Õn nh÷ng hËu qu¶ kh«n l­êng ®èi víi nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. V× vËy, mµ dï muèn hay kh«ng c¸c quèc gia còng ®Òu ph¶i quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy. Lùa chän mét chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i thùc chÊt lµ t×m kiÕm biÖn ph¸p ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i cho phï hîp v× kh«ng ph¶i chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i hay bÊt k× mét c¬ chÕ nµo ®ã mµ chÝnh b¶n th©n tû gi¸ hèi ®o¸i míi mang trong m×nh toµn bé ý nghÜa. Vai trß cña tû gi¸ hèi ®o¸i trong nªn kinh tÕ mµ viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ yªu cÇu ph¶i hÕt søc thËn träng vµ ph¶i ®­îc c¨n cø vµo hµng lo¹t c¸c yÕu tè vÜ m« kh¸c nh­: l¹m ph¸t, cung-cÇu tiÒn tÖ, dù tr÷ ngo¹i tÖ quèc gia, l·i suÊt,... NÕu kh«ng th× tõ mét nh©n tè tÝch cùc, tû gi¸ hèi ®o¸i cã thÓ trë thµnh mét nh©n tè ph¸ ho¹i nguy hiÓm nhÊt, cã søc m¹nh c«ng ph¸ nÒn kinh tÕ m¹nh nhÊt. ChÝnh s¸ch tû gi¸ ph¶i ®­îc ®Æt trong sù phï hîp môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vi m« kh¸c th× míi thùc sù ph¸t huy ®­îc vai trß cña mét c«ng cô ®iÓu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. Danh môc c¸c tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh: “Lý thuyªt tiÒn tÖ” - Tr­êng §H Tµi chÝnh- KÕ to¸n Hµ Néi 2. Gi¸o tr×nh: “Kinh tÕ vÜ m«” - Tr­êng §H Tµi chÝnh - KÕ to¸n Hµ Néi 3. “TiÒn tÖ, ng©n hµng vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh” F.S Minshkin-NXB Khoa Häc 4. “Nh÷ng vÊn ®Ó tiÒn tÖ vµ ng©n hµng” Vò Ngäc Nhung-NXB TP HCM 5. “T×m hiÓu chung vÒ tÝn ®ông vµ hèi ®o¸i” Ph¹m Vò §Þnh NXB TP HCM 6. “Tû gi¸ hèi ®o¸i-ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn vµ nghÖ thuËt ®iÒu chØnh” NguyÔn C«ng NgiÖp, Lª H¶i M¬ NXB Tµi ChÝnh - 1996 7. T¹p chÝ ng©n hµng-C¸c sè n¨m 1999-2000-2001 8. T¹p chÝ tµi chÝnh - C¸c sè n¨m 1999-2000 9. T¹p chÝ thÞ tr­êng tµi chÝnh - C¸c sè n¨m 1999-2000 10. T¹p chÝ th«ng tin tµi chÝnh - C¸c sè n¨m 1999 11. T¹p chÝ kinh tÕ dù b¸o - C¸c sè n¨m 1999 12. T¹p chÝ ph¸t triÓn kinh tÕ - C¸c sè n¨m 1999 13. T¹p chÝ nh÷ng vÊn ®Ò vÒ kinh tÕ thÕ giíi - C¸c sè n¨m 1999