Đề tài Vai trò và tác dụng của công tác quản trị tài chính trong Doanh nghiệp

Vai trß vµ t¸c dông cña c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh trong doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt nam më ®Çu Sau 15 n¨m thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi,thùc hiÖn më cöa nÒn kinh tÕ,chuyÓn tõ c¬ chÕ kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®Þnh h­íng cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa,bé mÆt kinh tÕ x· héi ViÖt nam ®· cã nhiÒu khëi s¾c.§ãng gãp vµo thµnh tùu chung ®ã cã mét phÇn kh«ng nhá cña hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá.Víi viÖc ban hµnh LuËt c«ng ty vµ LuËt doanh nghiÖp t­ nh©n n¨m 1990,sù tån t¹i cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt nam ®· chÝnh thøc ®­îc thõa nhËn víi t­ c¸ch lµ mét thùc thÓ kinh tÕ,mét tÕ bµo cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.§Æc biÖt,gÇn ®©y nhÊt,t¹i kú häp thø 6 quèc héi khoa IX ngµy 12 th¸ng 6 n¨m1999 ®· th«ng qua LuËt doanh nghiÖp,thay thÕ cho LuËt c«ng ty vµ LuËt doanh nghiÖp t­ nh©n tr­íc ®©y,t¹o thªm nhiÒu ®IÒu kiÖn th«ng tho¸ng h¬n cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam nãi chung vµ doanh nghiÖp võa vµ nhá nãi riªng.Tuy nhiªn,bªn c¹nh nh÷ng lîi thÕ cña m×nh,c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt nam vÉn cßn gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n khiÕn cho lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy ch­a thÓ ph¸t huy ®­îc hÕt tiÒm n¨ng vèn cã cña nã.ChÝnh v× vËy,xÐt trªn tÇm vÜ m«,viÖc nhµ n­íc nghiªn cøu,ban hµnh chÝnh s¸ch,ph¸p luËt vµ c¸c biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó hç trî sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ãng gãp nhiÒu h¬n n÷a cho nÒn kinh tÕ ViÖt nam.Bªn c¹nh ®ã,vÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i nç lùc h¬n n÷a vÒ mäi mÆt ®Ó tù hoµn thiÖn m×nh vµ v­¬n lªn giµnh th¾ng lîi trong c¹nh tranh,®¸p øng xu thÕ héi nhËp cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. §Ò tµi nµy tr×nh bµy mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh trong doanh nghiÖp võa vµ nhá,th«ng qua ®ã lµm næi bËt nh÷ng vai trß vµ t¸c dông cña c«ng t¸c nµy trong doanh nghiÖp,nh»m lµm cho c¸c nhµ qu¶n trÞ,c¸c chñ së h÷u doanh nghiÖp nhËn thøc râ h¬n vÒ tÇm quan träng cña ho¹t ®éng nµy,tõ ®ã cã c¸c biÖn ph¸p chñ déng vµ qu¶n trÞ cã hiÖu qu¶ h¬n ho¹t ®éng tµi chÝnh,gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp m×nh.V× kh¶ n¨ng tµi chÝnh h¹n hÑp lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n lín nhÊt cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nãi chung. Qu¶n trÞ tµi chÝnh lµ mét lÜnh vùc ho¹t ®éng réng,phøc t¹p vµ lµ mét bé phËn cÊu thµnh quan träng trong khoa häc qu¶n trÞ kinh doanh.Qu¶n trÞ tµi chÝnh cã mèi quan hÖ hÕt søc chÆt chÏ víi c¸c ho¹t ®éng qu¶n trÞ kinh doanh kh¸c vµ gi÷ vÞ trÝ quan träng hµng ®Çu trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp.HÇu hÕt c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ kh¸c ®Òu dùa trªn nh÷ng ®¸nh gi¸ ®ùoc rót ra tõ ho¹t ®éng qu¶n trÞ tµi chÝnh.H¬n n÷a,khoa häc qu¶n trÞ tµi chÝnh ®· ®­îc h×nh thµnh tõ kh¸ l©u trªn thÕ giíi vµ®· ®­îc nhiÒu n­íc ph¸t triÓn ¸p dông tõ rÊt sím,song cã thÓ nãi qu¶n trÞ tµi chÝnh vÉn cßn lµ mét lÜnh vùc kh¸ míi mÎ ®èi víi nhiÒu doanh nghiÖp ViÖt nam nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt nam nãi riªng.ChÝnh v× vËy,viÖc nhËn thøc râ vai trß vµ tÇm quan träng cña c«ng t¸c nµy lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt hiÖn nay. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o-tiÕn sü Vò Kim Dòng vÒ sù gióp ®ì,chØ b¶o tËn t×nh cña thÇy trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh bµi viÕt nµy.Em mong nhËn ®­îc sù nhËn xÐt,®¸nh gi¸ cña thÇy ®Ó em cã thÓ hoµn thiÖn h¬n n÷a kiÕn thøc cña b¶n th©n. Hµ néi,ngµy24 th¸ng11 n¨m 2001 Sinh viªn thùc hiÖn Bïi Minh TuÊn PhÇn 1: Tæng quan vÒ qu¶n trÞ tµi chÝnh trong doanh nghiÖp võa vµ nhá 1.Kh¸i niÖm doanh nghiÖp võa vµ nhá : "Doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ nh÷ng tæ chøc kinh tÕ ®éc lËp,cã t­ c¸ch ph¸p nh©n,ho¹t ®éng kinh doanh trªn thÞ tr­êng nh»m môc tiªu tèi ®a hãa lîi nhuËn,tèi ®a ho¸ gi¸ trÞ doanh nghiÖp vµ môc tiªu t¨ng tr­ëng,ph¸t triÓn."( Qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp võa vµ nhá - PTS Vò Duy Hµo.NXB Thèng kª - Hµ néi 1998 - Tr 5 ) 2.Ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp võa vµ nhá : Ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp võa vµ nhá nãi riªng. "Ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ qu¸ tr×nh t×m tßi,nghiªn cøu c¸c nguån lùc nh»m biÕn c¸c lîi Ých dù kiÕn thµnh hiÖn thùc trong mét kho¶ng thêi gian ®ñ dµi trong t­¬ng lai.§ã lµ qu¸ tr×nh dù to¸n vèn ®Çu t­ vµ quyÕt ®Þnh ®Çu t­ dµi h¹n;ph©n tÝch,®¸nh gi¸ rñi ro ¶nh h­ëng tíi qui m«vµ thêi h¹n c¸c dßng tiÒn trong t­¬ng lai."( Qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp võa vµ nhá - PTS Vò Duy Hµo.NXB Thèng kª-Hµ néi 1998 Tr 9 ) Ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp còng cã môc ®Ých gièng nh­ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña doanh nghiÖp ®Òu nh»m ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu chung cña doanh nghiÖp.Trong doanh nghiÖp võa vµ nhá,do ®Æc ®iÓm vÒ kinh tÕ,kü thuËt,tæ chøc vµ qu¶n lý cã nh÷ng nÐt ®Æc thï so víi doanh nghiÖp lín nªn qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp võa vµ nhá còng cã nh÷ng nÐt riªng biÖt. Cã thÓ kh¸i qu¸t ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp theo s¬ ®å sau:(h×nh 1) Ph©n tÝch s¬ ®å ë h×nh 1 cã thÓ thÊy ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp bao gåm c¸c dßng vµ c¸c dù tr÷ tµi chÝnh.Quan hÖ gi÷a c¸c dßng vµ c¸c dù tr÷ tµi chÝnh lµ nÒn t¶ng cña ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp.Sù chuyÓn ho¸ kh«ng ngõng gi÷a c¸c dßng vµ c¸c dù tr÷ tµi chÝnh ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ tiÒn tÖ,®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh ®­îc c¸c ho¹t ®éng kinh doanh nh»m ®¹t môc tiªu ®Æt ra lµ ph¶i cã mét sè l­îng vèn nhÊt ®Þnh.Muèn cã vèn,doanh nghiÖp cÇn ph¶i t×m ®­îc cho m×nh c¸c nguån tµi trî phï hîp.Vµ khi ®· cã vèn,doanh nghiÖp sÏ tiÕn hµnh ký kÕt c¸c hîp ®ång mua s¾m nguyªn vËt liÖu,®Çu t­ trang thiÕt cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng theo ch­¬ng tr×nh kÕ ho¹ch ®· v¹ch ra.T¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh,tæng tµi s¶n vµ tæng nguån vèn cña doanh nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn vµ ph¶n ¸nh ë hai bªn tr¸i vµ bªn ph¶i cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña doanh nghiÖp. Sù thay ®æi vËt sù thay ®æi gi¸ Sù thay ®æi gi¸ trÞ T­ tån kho trÞ SP dë dang s¶n phÈm tån kho Gi¸ cuèi kú VËt t­ TSC§ (khÊu hao) Nh©n c«ng(l­¬ng) Chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ S¶n xuÊt Gi¸ Thµnh S¶n xuÊt Gi¸ vèn hµng b¸n Chi phÝ b¸n hµng Chi phÝ qu¶n lý ThuÕ Chi phÝ chung GÝa thµnh tiªu thô Chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh L·i sau thuÕ Doanh thu b¸n hµng (tiÒn) : C¸c dßng tµi chÝnh ho¹t ®éng : C¸c dù tr÷ tµi chÝnh H×nh 1 :Kh¸i qu¸t ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp Néi dung cña ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ nh»m tr¶ lêi c¸c c©u hái chñ yÕu sau: §Çu t­ vµo ®©u vµ nh­ thÕ nµo lµ phï hîp nhÊt víi h×nh thøc kinh doanh ®· chän,víi kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp? Nguån vèn tµi trî ®­îc huy ®éng ë ®©u,vµo thêi ®iÓm nµo,víi c¬ cÊu vèn nh­ thÕ nµo lµ tèi ­u vµ chi phÝ vèn thÊp nhÊt? Qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh ng¾n h¹n nh­ thÕ nµo ®Ó ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh thu chi phï h¬p ? Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp ®­îc sö dông nh­ thÕ nµo? Ph©n tÝch,®¸nh gi¸,kiÓm tra c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh nh­ thÕ nµo ®Ó th­íng xuyªn ®¶m b¶o tr¹ng th¸i c©n b»ng tµi chÝnh? Nh÷ng c©u hái trªn ®©y ch­a ph¶i lµ tÊt c¶ mäi néi dung cña ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp,nh­ng ®ã lµ nh÷ng c©u hái quan träng nhÊt liªn tíi c¸ch thøc tæ chøc qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp . 3.Néi dung qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp : Còng nh­ c¸c ho¹t ®éng qu¶n trÞ doanh nghiÖp kh¸c,qu¶n trÞ ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp nh»m ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp víi môc tiªu qu¶n trÞ tµi chÝnh vµ môc tiªu chung cña doanh nghiÖp. Qu¶n trÞ tµi chÝnh cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c ho¹t ®éng qu¶n trÞ doanh nghiÖp kh¸c vµ gi÷ vÞ trÝ quan träng hµng ®Çu trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp.HÇu hÕt c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ kh¸c ®Òu dùa trªn c¬ së c¸c kÕt luËn cã ®­îc tõ nh÷ng ®¸nh gi¸ vÒ mÆt tµi chÝnh. 3.1.Bé m¸y qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp C¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ tµi chÝnh do bé m¸y qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp ®­a ra.S¬ ®å sau kh¸i qu¸t bé m¸y qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp(h×nh 2) S¬ ®å nµy cho thÊy vai trß trung t©m cña qu¶n trÞ tµi chÝnh trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng gi¸m ®èc Gi¸m ®èc Marketing Gi¸m ®èc nh©n sù Gi¸m ®èc tµi chÝnh Gi¸m ®èc SX-kü thuËt KÕ to¸n tr­ëng Nh©n viªn kÕ to¸n Nh©n viªn kiÓm to¸n H×nh 2-S¬ ®å tæ chøc bé m¸y qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp 3.2.Néi dung qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp Qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp cã c¸c néi dung chñ yÕu sau: Huy ®éng ®ñ nguån tµi chÝnh cho doanh nghiÖp víi chi phÝ thÊp nhÊt Sö dông tiÕt kiÖm,cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn kinh doanh ChÝnh s¸ch ph©n phèi Ph©n tÝch tµi chÝnh vµ ho¹ch ®Þnh tµi chÝnh 3.3.Chøc n¨ng cña qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp Th«ng qua viÖc gi¶i quyÕt c¸c mèi quan hÖ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp víi m«i tr­êng kinh doanh,gióp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh nhu cÇu c¸c yÕu tè ®Çu vµo,x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng cung øng c¸c s¶n phÈm(hµng ho¸ vµ dÞch vô)®Çu ra;t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp chñ ®éng huy ®éng ®ñ,kÞp thêi nguån vèn phôc vô kinh doanh vµ sö dông linh ho¹t c¸c c«ng cô huy ®éng vèn;x¸c ®Þnh chÜnh x¸c gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp trªn th­¬ng tr­êng,nh»m thóc ®Èy doanh nghiÖp kh«ng ngõng hoµn thiÖn c¸c ph­¬ng thøc kinh doanh ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n.Nh­ vËy,qu¶n trÞ ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp cã chøc n¨ng c¬ b¶n lµ huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ mäi nguån phï hîp víi yªu cÇu cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong tõng thêi kú. 3.4.NhiÖm vô cña qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp Víi nh÷ng chøc n¨ng nh­ trªn,qu¶n trÞ ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp cã 3 nhiÖm vô chñ yÕu sau ®©y: Ph©n tÝch tµi chÝnh vµ ho¹ch ®Þnh tµi chÝnh : “Thùc hiÖn nhiÖm vô nµy,qu¶n trÞ ho¹t ®éng tµi chÝnh th­êng xuyªn tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp th«ng qua c¸c chØ tiªu thÝch hîp.Trªn c¬ së ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh vµ c¸c ph©n tÝch còng nh­ dù b¸o cÇn thiÕt kh¸c,qu¶n trÞ ho¹t ®éng tµi chÝnh tiÕn hµnh lËp c¸c dù ¸n ®Çu t­,c¸c kÕ ho¹ch ng©n s¸ch dµi h¹n,trung h¹n vµ ng¾n h¹n.” ,2 Gi¸o tr×nh qu¶n trÞ kinh doanh tæng hîp PGS-TS NguyÔn Thµnh §é vµ TS NguyÔn Ngäc HuyÒn ®ång chñ biªn.NXB Thèng kª Hµ néi - 2001. X¸c ®Þnh c¸c thêi ®iÓm doanh nghiÖp cÇn vèn: §Ó thùc hiÖn nhiÖm vô nµy,qu¶n trÞ ho¹t ®éng tµi chÝnh ph¶i tr¶ lêi ®­îc chÝnh x¸c c¸c c©u hái:khi nµo cÇn vèn?cÇn vèn cho ho¹t ®éng g×?cÇn bao nhiªu vèn? T×m c¸c nguån cung øng vèn thÝch hîp: Qu¶n trÞ ho¹t ®éng tµi chÝnh ph¶i nghiªn cøu lùa chän c¸c nguån cung øng vèn phï hîp víi doanh nghiÖp,®¶m b¶o huy ®éng vèn kÞp thêi víi chi phÝ vèn thÊp nhÊt. 3.5.Yªu cÇu ®èi víi qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp Qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau: 1.T¹o sù c©n ®èi th­êng xuyªn gi÷a cÇu vÒ vèn vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp 2.HiÓu râ ®Æc ®iÓm cña tõng nguån vèn ®Ó lùa chän c¸c quyÕt ®Þnh c¹nh tranh thu hót vèn 3.Khai th¸c,sö dông c¸c nguån vèn víi hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt 4.Mèi quan hÖ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp víi m«i tr­êng kinh doanh Thùc chÊt ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp tËp trung chñ yÕu vµo viÖc x¸c lËp vµ sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong thêi kú ng¾n h¹n vµ dµi h¹n.Do ®ã,ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp chÝnh lµ ho¹t ®éng gi¶i quyÕt c¸c mèi quan hÖ tµi chÝnh tiÒn tÖ gi÷a doanh nghiÖp víi c¸c ®èi tuîng h÷u quan.§ã lµ c¸c quan hÖ tµi chÝnh trong kinh doanh gi÷a doanh nghiÖp víi nhµ n­íc th«ng qua hÖ thèng ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch qu¶n lý tµi chÝnh cña nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp;gi÷a doanh nghiÖp víi thÞ tr­êng,®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng tµi chÝnh;gi÷a doanh nghiÖp víi b¹n hµng,víi c¸c ®èi t¸c kinh doanh vµ quan hÖ tµi chÝnh néi bé doanh nghiÖp. 5.Qu¶n trÞ tµi chÝnh ng¾n h¹n 5.1.Qu¶n lý thu nhËp,chi phÝ vµ lîi nhuËn kinh doanh Thu nhËp cña doanh nghiÖp Thu nhËp cña doanh nghiÖp cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp,nã ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp trang tr¶i c¸c chi phÝ,thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt vµ thùc hiÖn nghÜa vô víi nhµ n­íc. C¨n cø vµo nguån h×nh thµnh,thu nhËp cña doanh nghiÖp ®­îc chia lµm 3 lo¹i: -Thu nhËp tõ ho¹t ®éng kinh doanh -Thu nhËp tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh -Thu nhËp tõ c¸c ho¹t ®éng bÊt th­êng kh¸c Trong ®ã thu nhËp tõ ho¹t ®éng kinh doanh(mµ chñ yÕu lµ doanh thu b¸n hµng) lµ nguån thu chÝnh cña doanh nghiÖp. Chi phÝ kinh doanh Chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm : -Chi phÝ s¶n xuÊt: Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ vËt chÊt vµ lao ®éng mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh.§ã lµ c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu kinh doanh. -Chi phÝ l­u th«ng s¶n phÈm: Trong s¶n xuÊt hµng ho¸ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng,viÖc tiªu thô s¶n phÈm lµ hÕt søc quan träng ®èi víi mçi doanh nghiÖp.Khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh tíi qui m« kinh doanh cña doanh nghiÖp.§Ó thùc hiÖn viÖc tiªu thô s¶n phÈm doanh nghiÖp ph¶i bá ra nh÷ng kho¶n chi phÝ nhÊt ®Þnh.Nh÷ng chi phÝ nµy bao gåm chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm(chi phi ®ãng gãi,bao b×,vËn chuyÓn,b¶o qu¶n,...)vµ chi phÝ Marketing(chi phÝ ®iÒu tra nghiªn cøu nhu cÇu thÞ tr­êng,chi phÝ qu¶ng c¸o,...) -Gi¸ thµnh s¶n phÈm: Nghiªn cøu chi phÝ s¶n xuÊt ch­a cho ta biÕt l­îng chi phÝ cÇn thiÕt cho viÖc hoµn thµnh s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh lµ bao nhiªu.Do vËy cÇn tiÕn hµnh x¸c ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé chi phÝ cña doanh nghiÖp ®Ó hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh. Gi÷a gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ chi phÝ s¶n xuÊt cã nh÷ng ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau:chi phÝ s¶n xuÊt hîp thµnh gi¸ thµnh s¶n phÈm,nh­ng kh«ng ph¶i toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®Òu ®­îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm,mµ chØ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kú cã liªn quan tíi viÖc hoµn thµnh s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh míi ®­îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. -Chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh : Chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh bao gåm c¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu ,chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh,chi phÝ tiÒn l­¬ng,... -Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ chi phÝ bÊt th­êng Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh bao gåm:chi phÝ thuª tµi s¶n,chi phi mua,b¸n chøng kho¸n,... Chi phÝ bÊt th­êng bao gåm:chi phÝ nh­îng b¸n thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh. ThuÕ : ThuÕ lµ mét kho¶n chi cña doanh nghiÖp.V× vËy,khi quyÕt ®Þnh ph­¬ng ¸n kinh doanh doanh nghiÖp ph¶i tÝnh tíi c¸c kho¶n thuÕ vµ tiÒn thuÕ ph¶i nép cho mÆt hµng doanh nghiÖp dù ®Þnh kinh doanh. Lîi nhuËn vµ ph©n phèi lîi nhuËn: Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp ®­îc xem xÐt ë ®©y lµ lîi nhuËn sau thuÕ,lîi nhuËn nµy bao gåm lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng kinh doanh vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c. Ph©n phèi lîi nhuËn nh»m môc ®Ých chñ yÕu lµ t¸i ®Çu t­ më réng n¨ng lùc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh,b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cña doanh nghiÖp,khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 5.2.Qu¶n lý ng©n quÜ doanh nghiÖp Nghiªn cøu ng©n quü doanh nghiÖp x¸c ®Þnh c¸c luång tiÒn vµo,ra,c¸c kho¶n ph¶i thu,ph¶i tr¶ ph¸t sinh trong kú;lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh ng¾n h¹n,dù b¸o c¸c luång thu,chi b»ng tiÒn ph¸t sinh trong kú,dù ®o¸n nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng tiÒn mÆt ®Ó chñ ®éng trong ®Çu t­ hoÆc t×m nguån tµi trî. Qu¶n lý ng©n quÜ doanh nghiÖp bao gåm qu¶n lý viÖc thu ng©n quü,chi ng©n quü vµ c©n ®èi ng©n quü doanh nghiÖp. 5.3.Dù b¸o nhu cÇu tµi chÝnh ng¾n h¹n Dù b¸o tµi chÝnh lµ mét néi dung cña kÕ ho¹ch ho¸ tµi chÝnh.Trong thùc tiÔn qu¶n lý tµi chÝnh,doanh nghiÖp lu«n n¶y sinh nhu cÇu dù b¸o tµi chÝnh ®Ó phôc vô cho viÖc lËp c¸c kÕ ho¹ch tµi chÝnh.ThÞ tr­êng lu«n biÕn ®éng vµ sù biÕn ®éng ®ã cã lóc tu©n theo nh÷ng quy luËt nhÊt ®Þnh,cã lóc l¹i kh«ng tu©n theo qui luËt nµo c¶,v× vËy ®ßi hái mçi doanh nghiÖp ph¶i lu«n cã “dù tÝnh”,”­íc tÝnh”®Ó chñ ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.Nhu cÇu vÒ vèn cña doanh nghiÖp phô thuéc vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nªn qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh dù b¸o nhu cÇu tµi chÝnh ®Ó cã kÕ ho¹ch phôc vô kÞp thêi cho s¶n xuÊt kinh doanh.Cã nh­ vËy qu¶n trÞ ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp míi ®¶m b¶o thùc hiÖn ®­îc chøc n¨ng,nhiÖm vô cña m×nh. 6.Qu¶n trÞ tµi chÝnh dµi h¹n 6.1.C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn qu¶n trÞ tµi chÝnh dµi h¹n 1.Gi¸ trÞ theo thêi gian cña tiÒn Gi¸ trÞ theo thêi gian cña tiÒn lµ nh©n tè quan träng ¶nh h­ëng tíi qu¶n trÞ tµi chÝnh dµi h¹n.Do tiÒn cã gi¸ trÞ theo thêi gian nªn trong qu¶n trÞ tµi chÝnh dµi h¹n c¸c doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh tÝnhvµ ph©n tÝch luång tiÒn chiÕt khÊu.§Ó lµm ®­îc viÖc nµy,c¸c nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh ph¶i lùa chän mét l·i suÊt chiÕt khÊu vµ dùa vµo l·i suÊt nµy ®Ó tÝnh,qui ®æi gi¸ trÞ cña tiÒn ë nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau vÒ gi¸ trÞ hiÖn t¹i hoÆc gi¸ trÞ t­¬ng lai nh»m ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c hiÖu qu¶ kinh tÕ cña vèn ®Çu t­. Gi¸ trÞ t­¬ng lai cña tiÒn: +)KÝ hiÖu chung: FVn : Gi¸ trÞ t­¬ng lai cña mét kho¶n tiÒn PV : Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña kho¶n tiÒn i: L·i suÊt dù kiÕn FVAn : gi¸ trÞ t­¬ng lai cña luång tiÒn CF : luång tiÒn ®Òu mçi n¨m N: sè kú h¹n T : n¨m thø t(t=1 n) PVAn: gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña luång tiÒn +)Gi¸ trÞ t­¬ng lai cña mét kho¶n tiÒn: C«ng thøc: FVn = PV(1+i)n (1) +)Gi¸ trÞ t­¬ng lai cña luång tiÒn ®Òu xuÊt hiÖn cuèi mçi n¨m: C«ng thøc : FVAn = CF[(1+i)n + 1]/i (2) +)Gi¸ trÞ t­¬ng lai cña dßng tiÒn ®Òu xuÊt hiÖn ®Çu n¨m: C«ng thøc : FVAn = CF[(1+i)n – 1](1+i)/i (3) +)Gi¸ trÞ t­¬ng lai cña dßng tiÒn biÕn thiªn: C«ng thøc : FVAn = åCFt(1+i)n (4) Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña tiÒn: TÝnh gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña tiÒn tøc lµ tiÕn hµnh qui ®æi vèn ®Çu t­ vµ thu nhËp rßng ë c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau trong t­¬ng lai vÒ cïng thêi ®iÓm hiÖn t¹i theo mét l·i suÊt chiÕt khÊu ®Ó cã thÓ tÝnh to¸n chÝnh x¸c hiÖu qu¶ ®Çu t­. +)Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña mét kho¶n tiÒn: C«ng thøc: PV = FVn/(1+i)n (5) +)Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña dßng tiÒn ®Òu xuÊt hiÖn vµo cuèi n¨m: C«ng thøc : PVA = CF.å[1/(1+i)]t (6) +)Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña dßng tiÒn ®Òu xuÊt hiÖn vµo ®Çu n¨m: C«ng thøc : PVAn = CF.[1/i + 1/i(1+i)n].(1+i) (7) +)Gi¸ trÞ hiÖn t¹i dßng tiÒn tÖ biÕn thiªn: C«ng thøc : PVAn = åCFt.[1/(1+i)]t (8) ¦ng dông gi¸ trÞ theo thêi gian cña tiÒn trong qu¶n trÞ tµi chÝnh dµi h¹n: T×m l·i suÊt ®Ó quyÕt ®Þnh ®©u t­,tµi trî: Tõ c«ng thøc (1) suy ra : i = (9) 2.X¸c ®Þnh kho¶n tiÒn b»ng nhau hµng n¨m: Tõ c«ng thøc (6) suy ra : CF = PVAn/å[1/(1+i)t] (10) 2.Doanh lîi vµ rñi ro Rñi ro lµ kh¶ n¨ng mµ mét sù kiÖn kh«ng thuËn lîi nµo ®ã xuÊt hiÖn;doanh nghiÖp cã thÓ dù ®o¸n tr­íc c¸c kÕt qu¶ vµ c¶ x¸c suÊt x¶y ra c¸c kÕt qu¶ ®ã. C¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng v× môc ®Ých cuèi cïng lµ lîi nhuËn.Tuy nhiªn,do m«i tr­êng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp lu«n lu«n biÕn ®éng nªn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp lu«n chøa ®ùng yÕu tè rñi ro.Do ®ã,cã thÓ hiÓu lîi nhuËn mµ c¸c nhµ ®Çu t­ thu ®­îc chÝnh lµ phÇn th­ëng cho viÖc hä gi¸m chÊp nhËn rñi ro vµ thùc tÕ ®· cho thÊy mét kho¶n ®Çu t­ cã møc rñi ro lín th× kh¶ n¨ng nhËn ®­îc mét kho¶n doanh lîi cao h¬n vµ ng­îc l¹i.§ång thêi,kho¶n thu nhËp nhËn ®­îc cµng xa víi thêi ®iÓm bá vèn ®Çu t­ th× kh¶ n¨ng rñi ro cµng cao.Gi¶i ph¸p lùa chän cña nhµ ®Çu t­ lµ rñi ro ph¶i t­¬ng xøng víi lîi nhuËn thu ®­îc.Rñi ro lµ yÕu tè lµm gi¶m hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nªn qu¶n trÞ rñi ro còng lµ mét néi dung liªn quan chÆt chÏ víi qu¶n trÞ doanh nghiÖp,®Æc biÖt lµ qu¶n trÞ ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp. Cã thÓ chia rñi ro lµm hai lo¹i lµ rñi ro thÞ tr­êng(khñng ho¶ng kinh tÕ,l¹m ph¸t,suy tho¸i kinh tÕ,...),lo¹i rñi ro nµy doanh nghiÖp kh«ng thÓ tr¸nh ®­îc vµ rñi ro c«ng ty(nh÷ng rñi ro chØ liªn quan ®Õn tõng c«ng ty),lo¹i rñi ro nµy doanh nghiÖp hoµn toµn cã thÓ tr¸nh ®­îc b»ng c¸ch ®a d¹ng ho¸ ®Çu t­. 3.Chi phÝ vèn §Ó cã thÓ tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã vèn,ngoµi vèn tù cã doanh nghiÖp ph¶i huy ®éng vèn b»ng c¸c h×nh thøc vay nî.Chi phÝ vèn cã thÓ hiÓu lµ tØ suÊt sinh lêi cÇn thiÕt cña mét kho¶n tiÒn ®Çu t­ mµ ng­êi chñ së h÷u nã yªu cÇu. Chi phÝ vèn bao gåm chi phÝ c¸c kho¶n nî tr­íc vµ sau thuÕ,chi phÝ cæ phiÕu ­u tiªn,chi phÝ cæ phiÕu th­êng th«ng qua lîi nhuËn gi÷ l¹i vµ ph¸t hµnh cæ phiÕu th­êng míi. Nghiªn cøu chi phÝ vèn nh»m môc ®Ých t×m ra c¸c nguån vèn ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp víi chi phÝ thÊp nhÊt. 6.2.Ho¹ch ®Þnh vµ qu¶n trÞ dù ¸n ®Çu t­ Kh¸i niÖm dù ¸n ®Çu t­ : “Dù ¸n ®Çu t­ lµ viÖc nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt tæng hîp mét hÖ thèng c¸c luËn chøng kh¶ thi vÒ c¸c gi¶i ph¸p sö dông tµi nguyªn vµo mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh nh»m thu ®­îc c¸c lîi Ých kinh tÕ-x· héi x¸c ®Þnh" Gi¸o tr×nh qu¶n trÞ kinh doanh tæng hîp-PGS-TSNguyÔn Thµnh §é vµ TS NguyÔn Ngäc HuyÒn ®ång chñ biªn.NXB Thèng kª -Hµ néi 2001. Chu kú dù ¸n ®Çu t­ Chu kú dù ¸n ®Çu t­ gåm 3 giai ®o¹n : Giai ®o¹n 1 : Giai ®o¹n chuÈn bÞ -Nghiªn cøu thÞ tr­êng,h×nh thµnh ý t­ëng dù -ThÈm ®Þnh s¬ bé,sµng läc ý t­ëng -Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi,thÈm ®Þnh tiÒn kh¶ thi -Nghiªn cøu kh¶ thi,thÈm ®Þnh kh¶ thi -ThiÕt kÕ chi tiÕt vµ x¸c ®Þnh vÊn ®Ò tµi chÝnh dù ¸n,thÈm ®Þnh chi tiÕt dù ¸n -Huy ®éng vèn vµ chuÈn bÞ triÓn khai dù ¸n Giai ®o¹n 2 : Giai ®o¹n triÓn khai thùc hiÖn -Thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc nh­ kÕ ho¹ch ®· ®Æt ra,tõ viÖc khëi ®éng dù ¸n,thµnh lËp bé m¸y qu¶n lý dù ¸n,tuyÓn dông nh©n sù,thµnh lËp v¨n phßng,mua s¾m trang bÞ,më tµi kho¶n dù ¸n,thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng biÕn ®æi c¸c nguån lùc ®Çu vµo thµnh ®Çu ra cña dù ¸n -KiÓm tra,gi¸m s¸t,®¸nh gi¸ dù ¸n ®Çu t­ Giai ®o¹n 3 : Giai ®o¹n kÕt thóc dù ¸n vµ ph¸t triÓn dù ¸n míi -Héi nghÞ ®¸nh gi¸ kÕt thóc dù ¸n -Ho¹t ®éng kÕt thóc -Nghiªn cøu ph¸t triÓn dù ¸n míi 3.Ph©n tÝch tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ Néi dung vµ tr×nh tù ph©n tÝch tµi chÝnh dù ¸n ®Çu t­ gåm c¸c b­íc sau: -X¸c ®Þnh møc vèn ®Çu t­ vµ c¬ cÊu nguån vèn cña dù ¸n -X¸c ®Þnh c¸c nguån tµi trî vµ kh¶ n¨ng ®¶m b¶o vèn tõ mçi nguån -LËp c¸c kÕ ho¹ch tµi chÝnh hµng n¨m vµ tõng giai ®o¹n -LËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m vµ tõng giai ®o¹n -TÝnh to¸n c¸c chØ tiªu tµi chÝnh ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi vÒ tµi chÝnh -§¸nh gi¸ ®é an toµn vÒ mÆt tµi chÝnh cña dù ¸n ®Çu t­ -Ph©n tÝch rñi ro cña dù ¸n ®Çu t­ 6.3.Ho¹ch ®Þnh tµi chÝnh doanh nghiÖp 1.Kh¸i niÖm: Ho¹ch ®Þnh tµi chÝnh lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c b­íc c«ng viÖc bao gåm: +)X¸c ®Þnh môc tiªu lîi nhuËn cña doanh nghiÖp +)Ph©n tÝch sù kh¸c biÖt môc tiªu lîi nhuËn ®ã víi t×nh tr¹ng hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp ®Ó lËp ra c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nh»m thùc hiÖn môc tiªu ®ã. 2.Néi dung : +)Ho¹ch ®Þnh vèn vµ c¬ cÊu vèn: -X¸c ®Þnh nhu cÇu vèn trong kú kÕ ho¹ch -X¸c ®Þnh c¬ cÊu vèn cÇn thiÕt cho tõng lo¹i vèn cè ®Þnh,vèn l­u ®éng,vèn dù phßng,vèn ®Çu t­ nghiªn cøu nhu cÇu thÞ tr­êng -X¸c ®Þnh møc cung vÒ vèn +)Ho¹ch ®Þnh c¬ cÊu tµi s¶n: Lµ viÖc x¸c ®Þnh sè l­îng,gi¸ trÞ tõng lo¹i tµi s¶n cè ®Þnhvµ tµi s¶n l­u ®éng cÇn thiÕt,hîp lý. 7.Ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp 7.1.Kh¸i niÖm: "Ph©n tÝch tµi chÝnh lµ mét tËp hîp c¸c kh¸i niÖm,ph­¬ng ph¸p vµ c«ng cô cho phÐp thu thËp vµ xö lý c¸c th«ng tin kÕ to¸n vµ c¸c th«ng tin kh¸c trong qu¶n lý doanh nghiÖp,nh»m ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh,kh¶ n¨ng vµ tiÒm lùc cña doanh nghiÖp,gióp ng­êi xñ dông th«ng tin ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh,quyÕt ®Þnh qu¶n lý phï hîp" Qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp võa vµ nhá -PTS Vò Duy Hµo.NXB Thèng kª-Hµ néi 1998 Tr 52 7.2.Néi dung ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp Néi dung chñ yÕu ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp bao gåm: +)§¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh +)Ph©n tÝch t×nh h×nh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n +)Ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông vµ hiÖu qu¶ tµi s¶n l­u ®éng +) Ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông vµ hiÖu qu¶ tµi s¶n cè ®Þnh +)Ph©n tÝch kh¶ n¨ng sinh lêi cña doanh nghiÖp 7.3.Tµi liÖu ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp §Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp ph¶i sö dông rÊt nhiÒu tµi liÖu kh¸c nhau,trong ®ã chñ yÕu lµ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh,gåm c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh sau: -B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n(cßn gäi lµ b¶ng tæng kÕt tµi s¶n) -B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh -B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ 7.4.C¸c b­íc tiÕn hµnh trong ph©n tÝch tµi chÝnh +)Thu thËp th«ng tin: Ph©n tÝch tµi chÝnh sö dông mäi nguån th«ng tin cã kh¶ n¨ng lý gi¶i vµ thuyÕt minh thùc tr¹ng ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.Trªn thùc tÕ,®ã lµ viÖc ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp-bao gåm:b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n,b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh,b¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ. +)Xö lý th«ng tin: Lµ qóa tr×nh chän läc vµ s¾p xÕp c¸c th«ng tin thu thËp ®­îc theo nh÷ng môc tiªu nhÊt ®Þnh. +)Dù ®o¸n vµ quyÕt ®Þnh: Trªn c¬ së kÕt qu¶ xö lý th«ng tin,qu¶n trÞ tµi chÝnh tiÕn hµnh dù ®o¸n nhu cÇu vµ ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh thÝch hîp.Môc tiªu cña ph©n tÝch tµi chÝnh lµ nh»m ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh. 7.5.C¸c chØ tiªu ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp Qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp võa vµ nhá -PTS Vò Duy Hµo.NXB Thèng kª-Hµ néi 1998 Tr 66,67,68 +)Nhãm chØ tiªu vÒ c¬ cÊu tµi chÝnh : -HÖ sè nî tæng tµi s¶n = Tæng nî ph¶i tr¶ /Tæng tµi s¶n -HÖ sè nî vèn cæ phÇn = Tæng nî ph¶i tr¶/Tæng vèn chñ së h÷u -HÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n l·i vay = (Lîi nhuËn tr­íc thuÕ + L·i vay)/L·i vay -HÖ sè c¬ cÊu tµi s¶n = TSC§ hoÆc TSL§/Tæng tµi s¶n -HÖ sè c¬ cÊu nguån vèn = Tæng vèn chñ së h÷u/Tæng nguån vèn +)Nhãm chØ tiªu vÒ n¨ng lùc ho¹t ®éng: -Vßng quay hµng tån kho = Gi¸ vèn hµng b¸n/Hµng tån kho -Vßng quay vèn l­u ®éng = Doanh thu thuÇn/Tµi s¶n l­u ®éng -HiÖu suÊt sö dông tµi s¶n cè ®Þnh = Doanh thu thuÇn /Tµi s¶n cè ®Þnh -HiÖu suÊt sö dông tæng tµi s¶n = Doanh thu thuÇn/Tæng tµi s¶n +)Nhãm chØ tiªu vÒ lîi nhuËn vµ ph©n phèi lîi nhuËn: *Nhãm chØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng sinh lîi: -HÖ sè sinh lîi doanh thu = Lîi nhuËn sau thuÕ/Doanh thu thuÇn -HÖ sè sinh lîi cña tµi s¶n = Lîi nhuËn sau thuÕ +TiÒn l·i ph¶i tr¶ /Vèn chñ së h÷u -HÖ sè sinh lîi vèn chñ së h÷u = Lîi nhuËn sau thuÕ/Vèn chñ së h÷u *Nhãm chØ tiªu vÒ ph©n phèi lîi nhuËn: -Thu nhËp cæ phÇn = Lîi nhuËn sau thuÕ/Sè l­îng cæ phiÕu th­¬ng -Cæ tøc = Lîi nhuËn ®em chia/Sè l­îng cæ phiÕu th­êng -TØ lÖ tr¶ cæ tøc =Cæ tøc /Thu nhËp cæ phiÕu =L·i ®em chia /L·i sau thuÕ Sau khi ®· x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu vµ tØ lÖ tµi chÝnh chñ yÕu,b­íc tiÕp theo lµ lùa chän,s¾p xÕp c¸c chØ tiªu phï hîp víi môc ®Ých nghiªn cøu vµ lËp ra c¸c b¶ng ®Ó so s¸nh vµ ®¸nh gi¸. PhÇn 2: Vai trß vµ t¸c dông cña c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh trong doanh nghiÖp võa vµ nhá ë viÖt nam 1.Doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt nam Vai trß cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh c¶ vÒ mÆt lý thuyÕt vµ thùc tÕ.Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi,doanh nghiÖp võa vµ nhá cã vÞ trÝ vµ vai trß ®Æc biÖt quan träng trong viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc,th«ng qua viÖc cung cÊp mét khèi l­îng lín vµ ®a d¹ng c¸c s¶n phÈm hµng ho¸,dÞch vô,còng nh­ t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng vµ ®ãng gãp quan träng vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc. ë ViÖt nam,vai trß cña doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· ®­îc ph¸p luËt chÝnh thøc thõa nhËn tõ khi luËt doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp t­ nh©n ®­îc ban hµnh n¨m 1990.KÓ tõ ®ã ®Õn nay,sè l­îng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng ngõng t¨ng lªn nhanh chãng víi c¸c h×nh thøc phong phó:c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n,c«ng ty cæ phÇn,hîp t¸c x·,c«ng ty hîp danh vµ doanh nghiÖp t­ nh©n;nhÊt lµ tõ sau khi Quèc héi n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam,kho¸ X,kú häp thø 5ban hµnh LuËt doanh nghiÖp ngµy 12 th¸ng 6 n¨m 1999 vµ cã hiÖu lùc tõ ngµy 01 th¸ng 01 n¨m 2000.Trong tæng sè doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt nam chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá thuéc khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh.Theo thèng kª,"hiÖn nay ë n­íc ta doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm 65,9% so víi tæng sè doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ chiÕm 33,6% so víi doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi;chiÕm 26% lùc l­îng lao ®éng,®ãng gãp 24-25%GDP vµ 31%gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp;chiÕm 78%møc b¸n lÎ cña nghµnh th­¬ng nghiÖp,64%khèi l­îng vËn chuyÓn hµnh kh¸ch vµ hµng ho¸." Nh÷ng néi dung c¬ b¶n vÒ qu¶n trÞ doanh nghiÖp võa vµ nhá-PGS.TS §ång Xu©n Ninh vµ Ths Vò Kim Dòng ®ång chñ biªn.Tr­êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n-Hµ néi 1/2000 C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã rÊt nhiÒu lîi thÕ so víi lo¹i h×nh doanh nghiÖp lín,®­îc mÖnh danh lµ "doanh nghiÖp ®¸nh nhanh,th¾ng nhanh vµ chuyÓn h­íng nhanh",nh÷ng ®ãng gãp cña chóng cho nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc lµ kh«ng thÓ phñ nhËn.Song trªn thùc tÕ,doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã h¹n chÕ,kh«ng ph¶i lµ kh«ng gÆp khã kh¨n.Mét trong nh÷ng khã kh¨n lín nhÊt cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt nam ®ã lµ kh¶ n¨ng h¹n hÑp vÒ mÆt tµi chÝnh vµ n¨ng lùc,tr×nh ®é qu¶n trÞ tµi chÝnh cña phÇn lín chñ doanh nghiÖp cßn nhiÒu yÕu kÐm. Tiªu chÝ ph©n doanh nghiÖp ë ViÖt nam ®­îc thùc hiÖn theo c«ng v¨n sè 681/CP-KTN do chÝnh phñ ban hµnh ngµu 20 th¸ng 6 n¨m 1998;theo ®ã doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã vèn ®iÒu lÖ d­íi 5 tû §ång(378600USD)vµ cã sè lao ®éng d­íi 200 ng­êi.Nh­ vËy,tiªu chÝ c¬ b¶n ®Ó x¸c ®Þnh doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ sè lao ®éng Ýt vµ qui m« vèn nhá. 2.Thùc tr¹ng tµi chÝnh vµ qu¶n trÞ tµi chÝnh trong doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt nam Nh­ trªn ®· tr×nh bµy,doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm sè l­îng lín trong tæng sè doanh nghiÖp ë ViÖt nam vµ chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc ngoµi quèc doanh;chóng tån t¹i ®­íi nhiÒu h×nh thøc phong phó,trong ®ã chñ yÕu lµ Doanh nghiÖp t­ nh©n,C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n,C«ng ty cæ phÇn vµ Hîp t¸c x·.B¶ng sè liÖu sau ®©y cho thÊy sè l­îng,qui m« vèn vµ c¶ xu ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp míi ®­îc thµnh lËp trong giai ®o¹n tõ n¨m 1991 ®Õn n¨m1997(b¶ng 2.1): Theo sè liÖu b¶ng 2.1,trong kho¶ng thêi gian tõ n¨m 1991 ®Õn n¨m1997,tøc lµ sau khi LuËt c«ng ty vµ LuËt doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc ban hµnh vµ cã hiÖu lùc,cã tíi gÇn 41.000 doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp.Trong ®ã chñ yÕu lµ hai lo¹i h×nh doanh nghiÖp t­ nh©n(gÇn 24.000 doanh nghiÖp,chiÕm 58.93%)vµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n(gÇn 10.000 doanh nghiÖp,chiÕm 24.45%).Cïng víi sù gia t¨ng vÒ sè l­îng doanh nghiÖp qua c¸c n¨m th× tæng sè vèn còng ngµy mét lín h¬n.Sè liÖu vÒ quy m« vèn trung b×nh cña c¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp ®­îc cho ë b¶ng 2.2 N¨m Tæng Doanh nghiÖp t­ nh©n C«ng ty TNHH C«ng ty cæ phÇn Doanh nghiÖp nhµ n­íc Sè l­îng Vèn(Tr ®ång) Sè l­îng Vèn(Tr ®ång) Sè l­îng Vèn9(Tr ®ång) Sè l­îng Vèn(Tr ®ång) Sè l­îng Vèn(Tr ®ång) 1991 109 119.791 69 12.059 36 27.141 4 78.600 1992 5.170 8.239.292 2.858 608.772 1.064 1.506826 56 929.456 1.192 5.196.296 1993 10.670 33.055.123 5.265 975.901 2.104 1.930.378 40 569.015 3.261 29.577.836 1994 7.527 17.817.942 5.306 846.088 1.840 1.452.289 25 1.240.739 356 14.276.832 1995 6.592 31.925.856 4.076 830.892 2.047 1.658.290 35 402.226 434 29.032.453 1996 6.172 20.899.686 3.696 659.893 1.753 1.433.791 39 428.123 684 18.375.893 1997 4.227 8.630.623 2.607 475.176 1.064 1.098.438 22 229.066 584 6.825.916 Tæng 40.517 120.688.313 23.877 4.408.731 9.908 9.107.143 221 3.837.225 6.511 103.285.256 B¶ng 2.1-Sè l­îng vµ vèn cña doanh nghiÖp míi thµnh lËp N¨m Tæng Doanh nghiÖp t­ nh©n C«ng ty TNHH C«ng ty cæ phÇn Doanh nghiÖp nhµ n­íc 1991 1.080,73 174,77 753,92 19.650,00 1992 1.583,16 212,99 1.416,19 16.526,00 4.359,31 1993 2.947,81 185,36 917,48 14.225,38 9.070,17 1994 2.323,57 159,46 789,29 49.629,56 40.103,46 1995 4.796,78 203,85 810,11 11.492,17 66.895,05 1996 3.301,78 178,54 817,90 10.977,51 26.865,34 1997 2.017,00 182,27 1.032,37 10.412,09 11.688,26 Tæng thÓ 2.979,95 184,64 919,17 17.525,90 15.863,256 Nguån:tÝnh to¸n theo sè liÖu b¶ng 2.1 B¶ng 2.2:Qui m« vèn trung b×nh cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp Nh­ vËy,qui m« vèn trung b×nh cña mét doanh nghiÖp t­ nh©n vµo kho¶ng h¬n 184 triÖu §ång(=4.408.731Tr §ång/23.877Doanh nghiÖp),chØ b»ng 1,16%vèn trung b×nh cña mét doanh nghiÖp nhµ n­íc;qui m« vèn trung b×nh cña mét c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n kho¶ng h¬n 900 Tr §ång(=9.107.143Tr §ång/9.908Doanh nghiÖp),b»ng 5,79%vèn trung b×nh cña mét doanh nghiÖp nhµ n­íc.Qui m« vèn nhá bÐ cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nh­ nªu trªn còng lµ mét ®iªu dÔ hiÓu v× ë ViÖt nam,mét trong hai tiªu thøc ph©n lo¹i doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ qui m« vèn nhá(<=5 tû §ång). Sè liÖu ë b¶ng 2.2 còng cho thÊy qui m« vèn cña doanh nghiÖp võa vµ nhá- nhÊt lµ doanh nghiÖp t­ nh©n vµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n-lµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh,trong khi ®ã qui m« vèn trung b×nh cña doanh nghiÖp nhµ n­íc cã xu h­íng gia t¨ng.§iÒu nµy kh«ng cã gi khã hiÓu v× c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc coi lµ ®ãng vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n,vèn cña c¸c doanh nghiÖp nµy chñ yÕu ®­îc ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp vµ nhµ n­íc ®ang ngµy cµng quan t©m nhiÒu h¬n tíi viÖc ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc. VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá,vèn cña c¸c doanh nghiÖp nµy ®­îc huy ®éng chñ yÕu tõ 5 nguån sau ®©y: Thø nhÊt,lµ vèn tù cã cña chñ doanh nghiÖp.Chñ doanh nghiÖp bá vèn tù cã cña m×nh ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt kinh doanh nh»m môc ®Ých kiÕm lêi.§©y lµ nguån vèn chñ yÕu cña doanh nghiÖp võa vµ nhá,nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp nhá.Tuy nhiªn,th«ng th­êng c¸c chñ doanh nghiÖp ph¶i ®Çu t­ kho¶ng tõ 50%trë lªn,v× ®©y cã thÓ coi lµ tû lÖ an toµn cho c¸c nhµ ®Çu t­ kh¸c tham gia ®Çu t­ vµo doanh nghiÖp.Trªn thùc tÕ,rÊt Ýt ng­êi s¸ng lËp doanh nghiÖp cã ®ñ 100%vèn ®Ó ®Çu t­ vµo doanh nghiÖp cña m×nh;h¬n n÷a dï cã ®ñ vèn ®Ó lµm viÖc ®ã th× c¸c chñ doanh nghiÖp còng kh«ng bao giê ®Çu t­ toµn bé vèn cña m×nh vi nh­ vËy tû lÖ rñi ro qu¸ cao.Do vËy,hä th­êng chØ ®Çu t­ kho¶ng 50-70%vèn tù cã,phÇn cßn l¹i hä ®i vay m­în cña b¹n bÌ,ng­êi th©n,cña c¸c tæ chøc tÝn dông,...®Ó chia sÎ rñi ro. Thø hai,lµ nguån huy ®éng tõ b¹n bÌ,ng­êi th©n cña chñ doanh nghiÖp d­íi c¸c h×nh thøc vay m­în víi lîi tøc tho¶ thuËn(h×nh thøc nµy t­¬ng tù nh­ ph¸t hµnh tr¸i phiÕu);hay cïng nhau gãp vèn cïng kinh doanh ngay tõ ban ®Çu vµ ng­êi gãp vèn ®ång thêi lµ chñ së h÷u doanh nghiÖp.H×nh thøc nµy th­êng ¸p dông ®èi víi lo¹i h×nh C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. Thø ba,lµ h×nh thøc b¸n cæ phiÕu ®Ó huy ®éng vèn cña c¸c c«ng ty cæ phÇn;ng­êi mua cæ phiÕu ®ång thêi lµ chñ së h÷u doanh nghiÖp vµ ®­îc h­ëng l·i(cæ tøc)c¨n cø vµo sè l­îng cæ phiÕu m×nh cã. Thø t­,lµ vay vèn cña ng©n hµng.Vay vèn tõ ng©n hµng còng lµ mét trong nh÷ng c¸ch huy ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp võa vµ nhá.Tuy nhiªn trªn thùc tÕ cã rÊt Ýt chñ doanh nghiÖp sö dông vèn tõ nguån nµy(chØ cã kho¶ng39-40%sè chñ doanh nghiÖp cã yªu cÇu ®­îc vay v«n tõ nguån nµy Vèn cña doanh nghiÖp võa vµ nhá-Hoµng Kim Gýao.Nghiªn cøu kinh tÕ sè 8/1996 ).§iÒu nµy còng hoµn toµn dÔ hiÎu v× hiÖn nay ®Ó cã thÓ vay ®­îc vèn tõ ng©n hµng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ph¶i tr¶i qua nhiÒu thñ tôc phiÒn hµ,®ßi hái thñ tôc thÕ chÊp chÆt chÏ,råi luËn chøngcô thÓ vÒ ph­¬ng ¸n kinh doanh...trong khi ®ã,®iÒu kiÖn vÒ c¬ së vËt chÊt cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá hÇu hÕt cßn yÕu kÐm khã cã thÓ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu thÕ chÊp ®Ó cã thÓ vay ®­îc sè vèn cÇn thiÕt.H¬n n÷a,l·i suÊt vÉn ch­a khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vay vèn vµ nhµ n­íc vÉn ch­a cã ®­îc nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî tho¶ ®¸ng vÒ tµi chÝnh cho lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy. Thø n¨m,lµ nguån vèn cã ®­îc tõ c¸c ®èi t¸c kinh doanh.Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong mét m«i tr­êng kinh doanh ®a d¹ng,c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp võa vµ nhá nãi riªng cã thÓ lµ ®èi thñ cña nhau,nh­ng còng cã thÓ lµ nh÷ng ®èi t¸c lµm ¨n tin cËy cña nhau.C¸c h×nh thøc nh­ mïa b¸n tr¶ chËm,hµng ®æi hµng hay liªn doanh liªn kÕt ...gi÷a c¸c ®èi t¸c còng trë thµnh nguån h×nh thµnh,huy ®éng vèn cho c¸c doanh nghiÖp.§iÒu nµy rÊt dÔ thùc hiÖn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá v× mét trong nh÷ng ­u thÕ lín cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy lµ rÊt dÔ dµng ph¸t huy b¶n chÊt cña chÕ ®é hîp t¸c s¶n xuÊt,liªn doanh liªn kÕt. Nh­ vËy,kh¸c víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc,doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng ®­îc sù hç trî cña ng©n s¸ch nhµ n­íc vÒ mÆt tµi chÝnh,nh÷ng ng­êi s¸ng l©p ra doanh nghiÖp ph¶i tù t×m nguån tµi chÝnh ®Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng cho doanh nghiÖp m×nh.Nh÷ng nguån vèn huy ®éng ®­îc sÏ lµ ®ñ cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶,vÊn ®Ò ë chç nh÷ng ng­êi chñ doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc qui m« kinh doanh phï hîp víi kh¶ n¨ng tµi chÝnh vµ thùc hiÖn tèt c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh trong doanh nghiÖp m×nh. Cã lÏ qu¶n trÞ tµi chÝnh vÉn cßn lµ mét lÜnh vùc ho¹t ®éng kh¸ míi mÎ ®èi víi ViÖt nam nªn mét bé phËn chñ doanh nghiÖp-nhÊt lµ chñ doanh nghiÖp nhá-ch­a nhËn thøc hÕt vai trß vµ t¸c dông còng nh­ tÇm quan träng cña mÆt ho¹t ®éng nµy trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp.Hä lËp kÕ ho¹ch cho c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng kh¸c mµ kh«ng lËp kÕ ho¹ch cho ho¹t ®éng tµi chÝnh,do vËy kh¶ n¨ng kiÓm so¸t tµi chÝnh doanh nghiÖp m×nh rÊt kÐm vµ th­êng xuyªn thô ®éng tr­íc thÞ tr­êng.Sù yÕu kÐm trong qu¶n trÞ ho¹t ®éng tµi chÝnh còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm gi¶m hiÖu qu¶ chung cña doanh nghiÖp;nh÷ng thÊt b¹i nh­ lµm ¨n thua lç hay thËm chÝ ph¸ s¶n cña mét sè doanh nghiÖp,bªn c¹nh nh÷ng v­íng m¾c vÒ vÊn ®Ò c¬ chÕ chÝnh s¸ch,thiÕu th«ng tin,h¹n chÕ vÒ mÆt b»ng,...th× sù yÕu kÐm trong c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh còng lµ mét nguyªn nh©n chñ yÕu xuÊt ph¸t chñ quan tõ phÝa doanh nghiÖp. Tuy nhiªn,trªn thùc tÕ t×nh h×nh kinh tÕ ®Êt n­íc ta thêi gian gÇn ®©y,bé mÆt kinh tÕ ®Êt n­íc cã nhiÒu khëi s¾c,sè l­îng doanh nghiÖp võa vµ nhá lµm ¨n cã hiÖu qu¶ ngµy mét gia t¨ng ®em l¹i nhiÒu viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng vµ ®ãng gãp kh«ng nhá cho ng©n s¸ch quèc gia.Cã ®­îc sù thµnh c«ng ®ã lµ nhê rÊt nhiÒu nguyªn nh©n c¶ chñ quan lÉn kh¸ch quan,quan träng nhÊt cã lÏ ph¶i kÓ ®Õn sù tr­ëng thµnh cña c¸c chñ doanh nghiÖp,sù thay ®æi quan ®iÓm vµ c¸ch nh×n nhËn vµ ®¸nh gi¸ vÒ nh÷ng quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan,nhanh nh¹y trong n¾m b¾t nhu cÇu thÞ tr­êng vµ t×m c¸ch tho¶ m·n nhu cÇu Êy,®ång thêi còng thay ®æi nhËn thøc vÒ vai trß vµ t¸c dông cña c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp,hä ®· biÕt ho¹ch ®Þnh vµ kiÓm so¸t tèt h¬n tµi chÝnh cña doanh nghiÖp m×nh.Sù thµnh c«ng cña nhiÒu doanh nghiÖp võa vµ nhá trong thêi gian gÇn ®©y còng cho thÊy c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã xu h­íng lµm ¨n cã hiÖu qu¶ h¬n so víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc.§iÒu nµy ®· ®­îc chøng minh bëi nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá.Song do thiÕu sè liÖu cô thÓ vÒ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®Ó cã thÓ ph©n tÝch râ h¬n vÒ ho¹t ®éng tµi chÝnh còng nh­ c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nªn trong khu«n khæ bµi viÕt nµychØ so s¸nh ®­îc mét sè chØ tiªu vÒ hiÖu qña sö dông vèn cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh(mµ chñ yÕu lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá)víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc,sè liÖu ®­îc cho ë b¶ng sau: Gi¸ trÞ TSC§theo nguyªn gi¸ trªn doanh thu Gi¸ trÞ nhµ x­ëng trªn doanh thu Gi¸ trÞ m¸y mãc thiÕt bÞ trªn doanh thu Thùc hiÖn vèn §TXDCBtrªn doanh thu Tæng nguån vèn trªn doanh thu Vèn vay trªn doanh thu Tæng sè 0.381 0.098 0.234 0.039 0.611 0.275 1.DNNN 0.417 0.101 0.261 0.043 0.652 0.302 1.1DNNN T¦ 0.562 0.109 0.370 0.050 0.876 0.431 1.2DNNN §P 0.220 0.090 0.111 0.034 0.346 0.126 2.DNTËp thÓ 0.298 0.089 0.188 0.010 0.358 0.065 3.DN T­ nh©n 0.197 0.099 0.088 0.018 0.287 0.045 4.CT Cæ phÇn 0.224 0.102 0.097 0.010 1.395 0.603 5.CT TNHH 0.188 0.074 0.103 0.018 0.363 0.147 So s¸nh víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc trung ­¬ng 1.1DNNN T¦ 100 100 100 100 100 100 1.2.DNNN §P 39 82 30 69 40 29 2.DN TËp thÓ 53 81 51 21 41 15 3.DN t­ nh©n 35 91 24 36 33 10 4.CT Cæ phÇn 40 94 26 20 155 140 5.CT TNHH 33 68 68 37 41 34 Nguån:Mét sè chØ tiªu vÒ qui m« vèn vµ hiÖu qu¶ cña 1,9 triÖuc¬ së s¶n xuÊt kinh doanh trªn l·nh thæ ViÖt nam,Tæng côc thèng kª,Nhµ xuÊt b¶n thèng kª,Hµ néi-1997.B¶ng 28,Tr 176-1997. B¶ng2.3-Mét sè chØ tiªu ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp vèn ®Çu t­ trong n­íc. Ph©n tÝch b¶ng nµy cho thÊy,xÐt vÒ mÆt sö dông vèn vay nãi riªng vµ sö dông tæng nguån vèn nãi chung th× c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®Þa ph­¬ng(DNNN §P)vµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh(chñ yÕu lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá)nh×n chung ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n so víi doanh nghiÖp nhµ n­íc trung ­¬ng.Cô thÓ ph©n tÝch hai chØ tiªu "tæng nguån vèn trªn doanh thu"vµ chØ tiªu"vèn vay trªn doanh thu"ta thÊy:®Ó t¹o ra mét ®ång doanh thu,c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc trung ­¬ng ph¶i ®Çu t­ 0.876®ång vèn,trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®Þa ph­¬ng chØ ph¶i ®Çu t­ 0.346®ång(b»ng 40%),c¸c doanh nghiÖp tËp thÓ(hîp t¸c x·) ®Çu t­ 0.358®ång(b»ng41%),c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n(CT TNHH)®Çu t­ 0.636®ång(b»ng41%)vµ doanh nghiÖp t­ nh©n chØ ®Çu t­ 0.287®ång(b»ng 33%). Víi c¸ch ®¸nh gi¸ t­¬ng tù cho sè liÖu ë c¸c cét cßn l¹i còng ®Òu cho kÕt qu¶ t­¬ng tù vÒ hiÖu qu¶ chung cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá(chñ yÕu lµ doanh nghiÖp t­ nh©n vµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n)nh×n chung cao h¬n so víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. T×m hiÓu vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp trong c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt nam cã thÓ kh¸i qu¸t l¹i mét sè mÆt tÝch cùc vµ h¹n chÕ,xÐt trªn c¶ ph­¬ng diÖn kh¸ch quan vµ chñ quan nh­ sau: *VÒ nh÷ng kÕt qu¶ tÝch cùc: Tr­íc nh÷ng hiÖu qu¶ thiÕt thùc cña c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn,nhiÒu chñ doanh nghiÖp ®· nhËn thøc râ h¬n vÒ vai trß vµ nh÷ng t¸c dông tÝch cùc cña qu¶n trÞ tµi chÝnh trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp.Hä ®· quan t©m h¬n tíi viÖc lËp c¸c kÕ ho¹ch tµi chÝnh ng¾n-trung vµ dµi h¹n cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp,quan t©m tíi tuyÓn chän,båi d­ìng vµ ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n trÞ doanh nghiÖp cã ®ñ n¨ng lùc,tr×nh ®é vµ c¸c kü n¨ng cÇn thiÕt;¸p dông kiÕn thøc vµ kü thuËt míi trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp nãi chung vµ qu¶n trÞ tµi chÝnh nãi riªng nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ chung cña toµn doanh nghiÖp. Tuy vËy,trong ho¹t ®éng tµi chÝnh còng nh­ qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp võa vµ nhá vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc. *VÒ nh÷ng h¹n chÕ,tån t¹i: Thø nhÊt,ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp võa vµ nhá cßn ch­a "s«i ®éng",rÊt Ýt doanh nghiÖp võa vµ nhá tham gia vµo c¸c thÞ tr­êng tµi chÝnh. Nguyªn nh©n chñ yÕu mét mÆt do nguån vèn ®Çu t­ ban ®Çu cßn h¹n hÑp,kh¶ n¨ng huy ®éng l¹i bÞ h¹n chÕ v× nhiÒu nhµ ®Çu t­ còng nh­ mét bé phËn nh©n d©n ch­a cã niÒm tin vµo kh¶ n¨ng ho¹t ®éng hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá;vÊn ®Ò vay vèn cña ng©n hµng còng gÆp khã kh¨n do c¬ chÕ,chÝnh s¸ch ch­a thuËn lîi vµ thñ tôc cßn phiÒn hµ;mÆt kh¸c,do cßn thiÕu nh÷ng c¸n bé qu¶n trÞ tµi chÝnh cã n¨ng lùc. Thø hai,c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh ch­a thËt sù ®­îc ®Æt ®óng vÞ trÝ cña nã trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp do nhËn thøc vÒ tÇm quan träng cña mét sè nhµ qu¶n trÞ vÒ c«ng t¸c nµy ch­a ®­îc ®Çy ®ñ,dÉn ®Õn viÖc thùc hiÖn ch­a ®ång bé,ch­a ph¸t huy ®­îc hÕt vai trß trung t©m vµ t¸c dông tÝch cùc cña qu¶n trÞ tµi chÝnh trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp.ChÝnh v× vËy mµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ qu¶n trÞ tµi chÝnh trong doanh nghiÖp võa vµ nhá ch­a cao lµm gi¶m hiÖu qu¶ chung cña toµn doanh nghiÖp. PhÇn 3: Mét sè kiÕn nghÞ gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh trong doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt nam 1.VÒ phÝa nhµ n­íc Thø nhÊt,sím hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt,t¹o hµnh lang ph¸p lý thuËn lîi vµ "s©n ch¬i"b×nh ®¼ng cho c¸c doanh nghiÖp vµ võa vµ nhá;tr¸nh ®Ó c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ph¶i chÞu thiÖt thßi khi "ch¬i chung mét s©n" víi c¸c doanh nghiÖp lín. Thø hai,cã chÕ ®« ®·i ngé vµ ­u tiªn hîp lý cho sù ph¸t triÓn cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp võa vµ nhá. Vai trß tÝch cùc cña doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh c¶ vÒ mÆt lý luËn vµ thùc tiÔn ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi còng nh­ ë ViÖt nam thêi gian qua.C¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cÇn nhËn thøc râ h¬n vÒ nh÷ng vai trß to lín vµ t¸c dông tÝch cùc cña doanh nghiÖp võa vµ nhá trong viÖc tham gia gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi nh­ t¹o viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng,®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá vµo ng©n s¸ch quèc gia,...§ång thêi còng cÇn lµm thay ®æi nhËn thøc cña ng­êi d©n vÒ vÞ trÝ thùc sù cña doanh nghiÖp võa vµ nhá trong x· héi,trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. 2.VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp Thø nhÊt,ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trung thùc,cã hiÖu qu¶,lu«n lu«n gi÷ ch÷ tÝn ®Ó t¹o dùng lßng tin ®èi víi c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ víi nh©n d©n. Mét khi doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ vµ gi÷ v÷ng ch÷ tÝn víi kh¸ch hµng,víi chÝnh phñ,sù ñng hé ®èi víi doanh nghiÖp sÏ kh«ng ngõng t¨ng lªn.C¸c nhµ ®Çu t­ sÏ yªn t©m khi "göi g¾m" tiÒn vµ tµi s¶n cña m×nh vµo doanh nghiÖp vµ nhê ®ã doanh nghiÖp cã thÓ cã ®­îc nguån huy ®éng tµi chÝnh víi sè l­îng ®¸ng kÓ;gi÷ ch÷ tÝn trong kinh doanh còng cã nghÜa lµ doanh nghiÖp t¹o dùng ®­îc mèi quan hÖ tèt víi c¸c b¹n hµng vµ nhê ®ã doanh nghiÖp cã thÓ tranh thñ ®­îc nguån tµi chÝnh th«ng qua mua chÞu c¸c yÕu tè ®Çu vµo hay nhËn ®­îc tiÒn øng tr­íc cña kh¸ch hµng.§ång thêi vÒ phÝa nhµ n­íc,c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch sÏ yªn t©m khi biÕt ch¾c ch¾n r»ng doanh nghiÖp sÏ kh«ng g©y ra chuyÖn g× phiÒn phøc khi cã ®­îc nh÷ng ®iÒu kiÖn ­u ®·i th«ng tho¸ng h¬n.Trªn c¬ së nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cã ®­îc ®ã,doanh nghiÖp sÏ thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ c¸c nguån cung øng vèn,lùa chän nh÷ng nguån cung øng phï hîp víi chi phÝ vèn thÊp nhÊt. Thø hai,thùc hiÖn tèt c«ng t¸c ghi chÐp vµ qu¶n lý sæ s¸ch,chøng tõ kÕ to¸n;doanh nghiÖp nªn tæ chøc ra bé phËn kÕ to¸n qu¶n trÞ ®Ó t¹o nguån cung cÊp th«ng tin kÞp thêi,chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ phôc vô cho ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp ®¹t kÕt qu¶ nh­ mong muèn,tõ ®ã gióp cho qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp ®­a ra ®­îc nh÷ng quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ phï hîp. Thø ba,tuyÓn chän,®µo t¹o,båi d­ìng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ ®éi ngò qu¶n trÞ cã n¨ng lùc vÒ mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp mÆc dï gi÷ vÞ trÝ trung t©m trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp nh­ng nã kh«ng t¸ch rêi c¸c bé phËn qu¶n trÞ kh¸c mµ cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi c¸c bé phËn Êy.Do ®ã cÇn ph¶i thiÕt lËp vµ duy tr× quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn qu¶n trÞ trong doanh nghiÖp.C¸ch tèt nhÊt ®Ó thùc hiÖn ®iÒu nµy lµ ph¶i cã ®éi ngò nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp võa cã kiÕn thøc tæng hîp vÒ c¸c lÜnh vùc kinh doanh cña doanh nghiÖp,võa cã kiÕn thøc chuyªn s©u vÒ lÜnh vùc m×nh phô tr¸ch. Mäi ho¹t ®éng qu¶n trÞ doanh nghiÖp suy cho cïng ®Òu lµ qu¶n trÞ con ng­êi. Trªn ®©y lµ mét sè kiÕn nghÞ gi¶i ph¸p nh»m gióp doanh nghiÖp n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ qu¶n trÞ tµi chÝnh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nãi chung.§©y chØ lµ nh÷ng gi¶i ph¸p mang tÝnh tæng qu¸t,khi ¸p dông cßn tuú thuéc t×nh h×nh cô thÓ cña doanh nghiÖp th× míi ®­a ra ®­îc gi¶i ph¸p cô thÓ. KÕt luËn Qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp gi÷ vÞ trÝ trung t©m trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp,®ång thêi lµ mét lÜnh vùc ho¹t ®éng réng,phøc t¹p vµ cã thÓ nãi lµ cßn kh¸ míi mÎ ®èi víi nhiÒu doanh nghiÖp ViÖt nam hiÖn nay.Trªn thùc tÕ cã nhiÒu doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn rÊt tèt c«ng t¸c nµy ®em l¹i hiÖu qu¶ tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp,nh­ng còng cã kh«ng Ýt doanh nghiÖp ch­a nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña qu¶n trÞ tµi chÝnh trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp.ChÝnh v× vËy,®Æt ra yªu cÇu kh¸ch quan lµ ph¶i cã nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu ®­îc c«ng bè réng r·i vÒ nh÷ng vai trß vµ t¸c dông cña qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp nh»m gióp c¸c chñ doanh nghiÖp nhËn thøc râ h¬n vÒ vÊn ®Ò nµy,tõ ®ã cã ®­îc nh÷ng biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó c¶i thiÖn chÊt l­îng c«ng t¸c qu¶n trÞ tµi chÝnh,n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng mäi mÆt cña toµn doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc hiÖn nay,vai trß vµ nh÷ng ®ãng gãp cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ang ngµy cµng ®­îc kh¼ng ®Þnh vµ coi träng.Sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ hiÖu qu¶ cña mçi doanh nghiÖp kh«ng chØ mang l¹i lîi Ých cho chñ doanh nghiÖp,cho ng­êi lao ®éng mµ cßn gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ-x· héi chung trong sù nghiÖp x©y dùng ®Êt n­íc.Bªn c¹nh nh÷ng ­u ¸i mµ nhµ n­íc vµ x· héi dµnh cho,mçi doanh nghiÖp h·y tù ®øng v÷ng trªn ®«i ch©n cña m×nh,ph¸t huy néi lùc ®Ó lµm giµu cho m×nh,cho ®Êt n­íc. Tµi liÖu tham kh¶o 1.Gi¸o tr×nh Qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp-Khoa ng©n hµng tµi chÝnh-§¹i häc kinh tÕ quèc d©n.NXB Thèng kª-Hµ néi-1998 2.Qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp võa vµ nhá-PTS Vò Duy Hµo.NXB Thèng kª-Hµ néi 1998 3.Gi¸o tr×nh Qu¶n trÞ kinh doanh tæng hîp-Bé m«n Qu¶n trÞ kinh doanh-Trung t©m ®µo t¹o qu¶n trÞ kinh doanh tæng hîp-Tr­êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n.NXB Thèng kª-Hµ néi 2001.TËp 2 4.Gi¸o tr×nh Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh-Khoa kÕ to¸n-kiÓm to¸n-Tr­êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n.NXB Thèng kª-Hµ néi 2001 5.Nh÷ng néi dung c¬ b¶n vÒ qu¶n trÞ doanh nghiÖp võa vµ nhá.PGS.TS. §ång Xu©n Ninh vµ Ths.Vò Kim Dòng ®ång chñ biªn.Hµ néi-1/2000 6.T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ 7.B¸o c¸o nghiªn cøu "Doanh nghiÖp võa vµ nhá-hiÖn tr¹ng vµ nh÷ng kiÕn nghÞ gi¶i ph¸p".Nhãm biªn so¹n:NguyÔn §×nh Cung,TrÇn Kim Hµo,Lª ViÕt Th¸i(chñ biªn),T« §×nh Th¸i,Hoµng V¨n Thµnh,víi sù hç trî vµ hîp t¸c cña viÖn Friedrich Erbert Hµ néi-Hµ néi 5/2000 8.B¸o c¸o nghiªn cøu"Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« vµ ®æi míi c¸c thñ tôc hµnh chÝnh nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp võa vµ nhá t¹i ViÖt nam".Dù ¸n MIP-UNIDO Hç trî Doanh nghiÖp c«ng nghiÖp Võa vµ nhá t¹i ViÖt nam .Hµ néi,th¸ng 1,1999 9.Niªn gi¸m thèng kª c¸c n¨m 1996,1997 môc lôc