Đề tài Xuất khẩu chè tại Việt Nam

¬ng cña c¸c h·ng nh­ Lipton, Dilmah.. V× vËy, Tæng c«ng ty, vµ c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®Èy m¹nh ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm h¬n n÷a, kh«ng chØ dõng l¹i ë con sè 6 chñng lo¹i chÌ xuÊt khÈu vµ n©ng cao chÊt l­îng chÌ xuÊt khÈu nh»m ®­a l¹i gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao ®óng víi t­ thÕ vµ vÞ trÝ kinh doanh cña Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam 3. Ph©n tÝch kÕt qu¶ xuÊt khÈu chÌ trªn thÞ tr­êng: Trong nh÷ng n¨m qua, ViÖt Nam tÝch cùc më réng c¸c mèi quan hÖ, tham gia tÝch cùc vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ nªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®· cã nh÷ng thay ®æi râ rÖt theo chiÒu h­íng ®a d¹ng h¬n. Tr­íc kia, hµng ho¸ cña ViÖt Nam chñ yÕu xuÊt sang Liªn x« vµ c¸c n­íc XHCN. Nh­ng tõ nh÷ng n¨m 90 trë l¹i ®©y do sù sôp ®æ cña hÖ thèng nµy, hµng ho¸ cña ta xuÊt sang nh÷ng thÞ tr­êng míi ë nhiÒu ch©u lôc kh¸c nhau. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®­îc më réng nh­ vËy lµ nhê vµo chÝnh s¸ch ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng vµ ®a ph­¬ng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i. Mçi mÆt hµng kh¸c nhau ®· xuÊt ®i nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi ®Ó vïa khai th¸c ®­îc lîi thÕ cña thÞ tr­êng võa ph©n t¸n ®­îc rñi ro. HiÖn nay, ViÖt Nam ®· cã quan hÖ bu«n b¸n víi 120 n­íc vµ vïng l·nh thæ. Hµng n¨m doanh sè xuÊt khÈu chÌ chiÕm trªn 90% trong tæng sè doanh thu cña Tæng c«ng ty cho nªn vÊn ®Ò chÝnh lµ thÞ tr­êng n­íc ngoµi. §©y lµ triÓn väng ®Ó Tæng c«ng ty cã thÓ më réng thÞ tr­êng, khuÕch tr­¬ng uy tÝn cña Tæng c«ng ty trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. §Ó thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu trªn th× vÊn ®Ò cèt yÕu ®Çu tiªn ph¶i gi¶i quyÕt lµ thÞ tr­êng tiªu thô, v× ®ã lµ môc tiªu lín nhÊt ®Ó cho mét ngµnh hµng kinh tÕ kü thuËt ph¸t triÓn, nã quyÕt ®Þnh toµn bé qu¸ tr×nh kinh doanh vµ sù ph¸t triÓn trong t­¬ng lai. §Ó gi÷ v÷ng ®­îc thÞ tr­êng ®· cã vµ ngµy cµng më réng nhiÒu h¬n ®iÒu quan träng lµ ph¶i t¹o ra ®­îc s¶n phÈm chÌ cã chÊt l­îng cao, bao b× ®Ñp thu hót ®­îc ng­êi tiªu dïng, gi¸ thµnh hîp lý, s¶n phÈm c¹nh tranh ®­îc trªn thÞ tr­êng mµ trong ®ã chÊt l­îng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh hµng ®Çu. (Xem biÓu3) BiÓu3: ThÞ tr­êng vµ doanh thu xuÊt khÈu chÌ cña Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam. §¬n vÞ tÝnh: USD/N¨m N¨m N­íc 1996 1997 1998 1999 2000 Nga 173.165 226.437 1.017.450 800.258 1008,000 Paskistan 197.180 126.177 529.220 1.192,00 Ba lan 277.449 47.323 57.900 310.325 312,950 Anh 220.916 13.600 11.440 160.420 Singapor 106.372 584.473 149.492 198.000 §µi Loan 675.702 670.499 419.426 378.502 141,480 Ukraina 26.465 59.206 Jordan 41.622 NhËt 1.033.076 1.318.539 4.624 957.520 1.382.500 §øc 104.564 83.284 Syria 402.443 412.767 1.532.049 156.684 299,200 Iraq 7.961.889 1.762.181 31.589.909 28.065.690 25.298,00 Libi 2064812 1.090.743 60.970 Mü 90,362 11,541 70,917 Srilanka 126.01 172.800 82,400 Nguån cña tæng c«ng ty chÌ MÆc dï ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh tùu ®¸ng kÓ song thÞ tr­êng xuÊt khÈu chÌ cña chóng ta cßn nhiÒu yÕu kÐm, ch­a th©m nhËp ®­îc vµo c¸c thÞ tr­êng lín nhiÒu tiÒm n¨ng, ®Æc biÖt khi gÆp c¸c ®èi thñ “nÆng ký” Tæng c«ng ty trë nªn qu¸ “nhá bД vµ chÞu nhiÒu thua thiÖt. V× vËy, tr­íc m¾t chóng ta ®Æc biÖt lµ Tæng c«ng ty chÌ cÇn chñ ®éng h¬n n÷a trong viÖc t×m kiÕm vµ khai th¸c thÞ tr­êng míi, duy tr× vµ cñng cè nh÷ng thÞ tr­êng truyÒn thèng víi sù hç trî cña nhµ n­íc trong viÖc khai th¸c c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ – chÝnh trÞ, ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i hoÆc c¸c v¨n b¶n tho¶ thuËn hîp t¸c víi c¸c n­íc. Nh×n chung, vÊn ®Ò thÞ tr­êng vÉn lµ vÊn ®Ò lín cßn nhiÒu bøc xóc ®ßi hái nhiÒu nç lùc kh«ng chØ vÒ phÝa doanh nghiÖp mµ cßn tõ phÝa Nhµ n­íc III. §¸nh gi¸ chung 1. Nh÷ng mÆt tÝch cùc tr­íc hÕt ta ph¶i thÊy r»ng trong c¶ n­íc cã rÊt nhiÒu c¸c doanh nghiÖp còng nh­ c¸c ®¬n vÞ chÕ biÕn vµ s¶n xuÊt chÌ, trong Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam lµ mét §¬n vÞ rÊt quan träng. Ta thÊy r»ng chóng ta ®· cã ù thèng nhÊt víi nhau gi÷a c¸c ®¬n vÞ trong n­íc ,vµ vai trß cña Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam lµ rÊt to lín nh­: Tæng c«ng ty ®· t¹o ®­îc mèi liªn kÕt chÆt chÏ víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, më réng ra c¶ c¸c vïng chÌ d©n. Tuy cã sè l­îng ®¬n vÞ kh¸ lín, ë nhiÒu vïng kh¸c nhau, nh­ng Tæng c«ng ty ®· thèng nhÊt ®­îc sù qu¶n lý tõ trªn xuèng d­íi thÓ hiÖn ë chç: c¸c thµnh viªn tu©n thñ nghiªm ngÆt kÕ ho¹ch vµ nhiÖm vô ®­îc giao; khi cã khã kh¨n vÒ nguån hµng Tæng c«ng ty vÉn cã thÓ ®¶m b¶o ®­îc hµng xuÊt khÈu b»ng c¸ch yªu cÇu c¸c ®¬n vÞ dõng viÖc b¸n hµng ra ngoµi ®Ó tËp trung toµn bé l­îng hµng giao cho Tæng c«ng ty. ë ®©y kh«ng x¶y ra t×nh tr¹ng "Trèng ®¸nh xu«i, kÌn thæi ng­îc" nh­ vÉn th­êng thÊy ë mét sè Tæng c«ng ty ViÖt Nam hiÖn nay. Së dÜ t¹o ra ®­îc mèi liªn hÖ nµy lµ nhê Tæng c«ng ty ®· g¾n ®­îc lîi Ých cña m×nh víi lîi Ých cña c¸c thµnh viªn. Vµ thùc tÕ ®· chøng minh kh«ng cã mèi quan hÖ kinh tÕ nµo bÒn chÆt b»ng mèi quan hÖ kinh tÕ hai bªn cïng cã lîi.Do lµm tèt c«ng t¸c nµy mµ tr¸nh ®­îc t×nh trang tranh mua tranh b¸n ë nhiÒu n¬i, lµm thiÖt h¹i cho c¸c c«nt ty vµ bµ con trång chÌ, xuÊt khÈu chÌ ®· lµm cho møc sèng ë c¸c vung trång chÌ ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ, m«i tr­êng còng phÇn nµo ®­îc c¶i thiÖn v× hiÖn nay diÖn tÝch trång chÌ cña chóng ta ®· t¨ng lªn gÊp nhiÒu lÇn lµm ®· phñ xanh ®Êt trèng ®ßi nói träc, khi xuÊt khÈu chÌ th× hiÖn nay chóng ta ®· x©m nhËp ®­îc vµo c¸c thØt­êng míi ®Çy tiÒm n¨ng nh­ :irap, NhËt B¶n, Mü… kh«ng cßn phô thuéc vµo thÞ tr­êng Liªn Bang Nga vµ c¸c n­íc §«ng ¢u nh­ tr­íc kia, vµ hiÖn na chóng ta cã rÊt nhiÒu mèi quan hÖ víi c¸c n­íc b¹n hµng. §iÒu nay lµm cho c¸c doanh nghiÖp cña n­íc ta häc hái ®­îc rÊt nhiÒu ®iÒu vµ n¾m b¾t ®­îc nh÷ng th«ng tin quan träng, lµm cho c¸c doanh nghiÖp chñ ®éng tr­íc nh÷ng sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng, chóng ta ®· t¹o ra nhiÒu gièng tèt ®Ó ohôc vô cho qua tr×nh xuÊt khÈu tr×nh ®é qu¶n lý còng ®­îc c¶i thiÖn, tr×nh ®é th©m canh c©y chÌ cung ®­îc tõng b­íc n©ng cao 2. Nh÷ng h¹n chÕ cßn tån t¹i - Trong s¶n xuÊt nguyªn liÖu: N¨ng suÊt b×nh qu©n thÊp do tæ chøc s¶n xuÊt sai lÇm trong nhiÒu n¨m. Mét thêi gian dµi tr­íc ®©y, chÌ ®­îc ph¸t triÓn trµn lan theo kiÓu r¶i mµnh mµnh, tËp trung vµo qu¶ng canh. Bé gièng chÌ nghÌo, kh«ng cã gièng tèt, gièng ®Æc s¶n. ViÖc qu¶n lý ch¨m sãc kÐm, mÊt kho¶ng nhiÒu do ®Çu t­ kh«ng ®ñ, quy tr×nh kü thuËt ch­a ®­îc thùc hiÖn nghiªm tóc, kh«ng th©m canh ngay tõ ®Çu. Céng víi viÖc khai th¸c qu¸ m¹nh lµm c©y chÌ chãng c¹n kiÖt, rót ng¾n chu kú kinh doanh, sím ph¶i thanh lý. Dïng nhiÒu ph©n v« c¬ lµm ®Êt bÞ nghÌo dinh d­ìng, ®é pH t¨ng cao. V­ên chÌ thiÕu hay kh«ng cã c©y bãng m¸t do nhËn thøc sai lÇm r»ng ®©y lµ n¬i tró ngô cña s©u bÖnh nªn ®· cho chÆt. ThiÕu c©y bãng m¸t lµm cho ®Êt bÞ xãi mßn, mùc n­íc ngÇm xuèng thÊp, chÌ bÞ hÐo vµo nh÷ng th¸ng nãng. V­ên chÌ kh«ng ®­îc quan t©m ®ång ®Òu. ThËm chÝ ngay trong mét xÝ nghiÖp, cã v­ên chÌ tèt cã v­ên l¹i rÊt xÊu. Cã v­ên ®­îc ®Çu t­ ®óng møc, canh t¸c ®óng quy tr×nh cã thÓ ®¹t n¨ng suÊt 15 - 20 tÊn/ha. Cã v­ên bÞ bu«ng láng, kho¸n tr¾ng chØ khai th¸c, kh«ng ®Çu t­ lµm n¨ng suÊt chØ cßn 1,6 tÊn/ha. §Æc biÖt, nhiÒu v­ên chÌ d©n xung quanh c¬ së chÕ biÕn ch­a ®­îc quan t©m mét c¸ch ®Çy ®ñ, cã trî gi¸ nh­ng n«ng d©n vÉn kh«ng ®ñ vèn ®Çu t­. ChÌ trång trªn dèc nhiÒu, l¹i kh«ng cã hÖ thèng t­íi n­íc ®Çy ®ñ. - ChÊt l­îng s¶n phÈm kÐm. NhiÒu ®¸nh gi¸ cho r»ng chÊt l­îng cña ta chØ ®¹t møc trung b×nh so víi thÕ giíi. ChÊt l­îng thÊp lµm gi¶m n¨ng lùc c¹nh tranh, kÐo gi¸ chÌ XK xuèng thÊp h¬n h¼n gi¸ chÌ thÕ giíi. Trong c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng xÊu tíi chÊt l­îng, næi lªn nh÷ng yÕu tè sau: + C«ng nghÖ: ChØ mét sè Ýt nhµ m¸y míi x©y dùng b»ng thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña Ên §é lµ t­¬ng ®èi hoµn chØnh. Cßn phÇn lín lµ c¸c nhµ m¸y c«ng nghÖ Liªn X« (cò) ®Õn nay ®· xuèng cÊp hay n©ng cÊp ch¾p v¸ b»ng c¸c phô tïng trong n­íc nªn kh«ng ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé cña d©y chuyÒn s¶n xuÊt chÌ®en theo tiªu chuÈn. Mét sè ®¬n vÞ ®· ®Çu t­ bæ sung thªm m¸y hÐo, m¸y vß, m¸y sÊy ®Ó n©ng c«ng suÊt nhµ m¸y nh­ng kh©u b¶o qu¶n chÌ bóp t­¬i, phßng lªn men, phßng sµng ch­a ®­îc n©ng cÊp t­¬ng xøng nªn c«ng suÊt c¸c c«ng ®o¹n mÊt c©n ®èi, chÌ bÞ ïn t¾c côc bé dÉn ®Õn chÌ bÞ «i ngay tr­íc khi ®­a vµo m¸y hÐo hoÆc chua thiu trong qu¸ tr×nh lªn men. Sù kh«ng ®ång bé cña d©y chuyÒn dÔ dÉn ®Õn c¾t xÐn quy tr×nh tõng c«ng ®o¹n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm còng gi¶m theo. + Con ng­êi: Cïng víi sù yÕu kÐm vÒ c«ng nghÖ, thiÕu c¸n bé kü thuËt vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ còng nh­ nguyªn nh©n lµm chÊt l­îng chÌ thÊp. §éi ngò c¸n bé kü thuËt cã tr×nh ®é ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc ngµy cµng th­a thít, nhiÒu ®¬n vÞ chÌ lín kh«ng cã kü s­ chÕ biÕn, thËm chÝ thiÕu c¶ c¸n bé chÕ biÕn cã tr×nh ®é trung cÊp. C«ng nh©n lµnh nghÒ ®­îc ®µo t¹o nh÷ng n¨m 60 - 70 nay dÇn ®· vÒ h­u, thay thÕ lµ thÕ hÖ c«ng nh©n trÎ thiÕu kinh nghiÖm vµ tay nghÒ thÊp. Do thiÕu c¸n bé cã tr×nh ®é ®¹i häc nªn viÖc båi d­ìng vµ n©ng cao tay nghÒ cho c«ng nh©n còng h¹n chÕ. + Qu¶n lý: VÉn cßn nhiÒu ®¬n vÞ v× lîi Ých côc bé, chØ ch¹y theo sè l­îng cèt hoµn thµnh kÕ ho¹ch mµ kh«ng cã tr¸ch nhiÖm víi ng­êi tiªu dïng, kh«ng quan t©m duy tr× vµ c¶i tiªn, lµm cho chÊt l­îng sa sót ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng chung cña Tæng c«ng ty. §©y lµ hËu qu¶ cña c¬ chÕ cò. Ngµnh chÌ ra ®êi vµ ph¸t triÓn trong thêi kú hÖ thèng XHCN cßn v÷ng m¹nh. Ta ®· nhËn ®­îc thiÕt bÞ chÕ biÕn qua con ®­êng viÖn trî kh«ng hoµn l¹i hay trªn c¬ së hîp t¸c ­u ®·i. PhÇn lín chÌ ®­îc xuÊt d­íi d¹ng b¸n thµnh phÈm. S¶n phÈm s¶n xuÊt ra dï cã chÊt l­îng hay kh«ng ®Òu cã thÞ tr­êng tiªu thô æn ®Þnh. S¶n xuÊt ®Õn ®©u b¸n hÕt ®Õn ®ã do ®­îc bao cÊp c¶ ®Çu ra. ChÝnh c¬ chÕ nµy ®· g©y ra sù tr× trÖ vµ thãi quen coi th­êng chÊt l­îng ë mét sè c¸n bé. §iÒu nµy ®· thùc sù lµm cho tiªu thô chÌ nãi riªng vµ hµng ho¸ ViÖt Nam nãi chung bÞ "sèc" khi khèi XHCN sôp ®æ, thÞ tr­êng cò ®ét ngét co hÑp, buéc ph¶i v­¬n ra c¸c thÞ tr­êng míi mµ chÊt l­îng míi chÝnh lµ yÕu tè c¹nh tranh ®Ó sèng cßn. - Tuy Tæng c«ng ty ®· më ra nhiÒu thÞ tr­êng míi nh­ng ch­a cã b¹n hµng thùc sù l©u dµi, thËm chÝ cßn bÞ mÊt thÞ tr­êng chÌ vµng ë Hång K«ng. Nguyª nh©n lµ do: S¶n phÈm cßn ®¬n ®iÖu vÒ chñng lo¹i, mÉu m·, bao b×, ta chñ yÕu xuÊt chÌ cã kÝch th­íc vµ kiÓu d¸ng tù nhiªn. Trong khi ng­êi tiªu dïng ®Æc biÖt ng­êi tiªu dïng ë c¸c n­íc t­ b¶n l¹i ­a thÝch s¶n phÈm tiÖn dông vµ cho phÐp tiÕt kiÖm thêi gian. Ch­a h×nh thµnh hÖ thèng ph©n phèi trùc tiÕp ë n­íc ngoµi. Ngay c¶ ë c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng, c¸c thÞ tr­êng lín nh­ Nga, I r¾c... còng vÉn ph¶i b¸n qua c¸c nhµ nhËp khÈu cña hä. XK ph¶i qua nhiÒu kh©u trung gian vßng vÌo (do c¬ chÕ tr¶ nî). Víi vai trß nhá bÐ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vµ t×nh h×nh chÊt l­îng nh­ hiÖn nay, chóng ta ch­a cã kh¶ n¨ng ¸p dông nhiÒu chÝnh s¸ch gi¸ nh­ gi¸ tÊn c«ng, gi¸ hít v¸ng, chiÕn tranh gi¸ c¶... XK vÉn kiÓu cÇm chõng, gÆp kh¸ch tho¶ thuËn ®­îc gi¸ b¸n, nªn yªu cÇu chñ yÕu víi gi¸ xuÊt khÈu lµ ®ñ bï ®¾p chi phÝ vµ cã l·i chø ch­a sö dông ®­îc gi¸ nh­ mét c«ng cô c¹nh tranh. Chi phÝ dµnh cho c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn, yÓm trî cßn thÊp. C¸c h×nh thøc qu¶ng c¸o cßn nghÌo nµn - ®©y lµ nh­îc ®iÓm chung cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. C«ng t¸c tiÕp thÞ yÕu, ch­a cã mét ®éi ngò tiÕp thÞ chuyªn m«n. VÉn theo quan ®iÓm marketing truyÒn thèng, coi träng kh©u tiªu thô. §· cã c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ nh­ vËy, ®· s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm nh­ vËy, vÊn ®Ò ph¶i quan t©m lµ t×m ®Çu ra. ChÝnh v× vËy ch­a thùc sù cã ®­îc vÞ trÝ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. - TÊt c¶ nh÷ng h¹n chÕ trªn cßn cã chung mét nguyªn nh©n lµ tæ chøc qu¶n lý cña ngµnh chÌ ch­a ®­îc hîp lý. C¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt chÌ cßn manh món, ph©n t¸n , cßn ph©n biÖt n¨ng nÒ gi÷a trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng. C¬ cÊu ch­a æn ®Þnh, Tæng c«ng ty míi ®­îc thµnh lËp trong thêi gian ng¾n nh­ng ®ang cã sù x¸o trén do viÖc chuyÓn ®æi mét sè ®¬n vÞ tõ Trung ­¬ng sang ®Þa ph­¬ng. Nh×n chung, c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ kinh doanh chÌ trong c¶ n­íc ch­a tËp trung vÒ mét mèi ®Ó t¹o nªn søc m¹nh tæng hîp, ®Ó c¹nh tranh ®­îc trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. 3. C¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan. * Khã kh¨n cho s¶n xuÊt chÌ: Nh÷ng ng­êi trång chÌ ngoµi thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp cßn ph¶i nép phÝ qu¶n lý, khÊu hao v­ên chÌ, b¶o hiÓm, x· héi..., cã thÓ lªn tíi 33% tæng s¶n l­îng kho¸n, møc ®ãng gãp nµy lµ qu¸ nÆng nÒ. Trong khi ®ã, ®iÒu kiÖn canh t¸c chÌ l¹i khã kh¨n h¬n nhiÒu so víi c¸c lo¹i c©y trång kh¸c. H¬n n÷a, chÌ chñ yÕu ®­îc tr«ng vµ chÕ biÕn ë vïng trung du vµ miÒn nói, nªn h¹ tÇng c¬ së vïng chÌ cßn rÊt thiÕu vµ yÕu. C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt chÌ ph¶i g¸nh chÞu nhiÒu chi phÝ mang tÝnh chÊt c«ng Ých x· héi cho c¶ vïng nh­: ®­êng s¸, cÇu cèng, nhµ trÎ, bÖnh viÖn... lµm gi¸ thµnh s¶n xuÊt bÞ ®Èy lªn rÊt cao. §iÒu nµy g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho viÖc s¶n xuÊt kinh doanh chÌ. Bªn c¹nh ®ã, ch­a cã chÝnh s¸ch ®Çu t­, tÝn dông tho¶ ®¸ng, ®Çu t­ cho chÌ chØ chiÕm 1,26% trong tæng ®Çu t­ cña Nhµ n­íc cho 3 c©y trång lµ chÌ, cao su vµ cµ phª. * Khã kh¨n cho xuÊt khÈu chÌ: - Còng nh­ víi xuÊt khÈu nãi chung, hiÖn nay tuy ®· cã nh÷ng dÞch vô hç trî XK song c¸c dÞch vô nµy ch­a thùc sù ph¸t huy t¸c dông. DÞch vô th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, gi¸ c¶, ®èi thñ c¹nh tranh... cña c¸c c¬ quan Nhµ n­íc thuéc c¸c Bé, ngµnh TW, c¸c ®¹i diÖn th­¬ng m¹i cña ta ë n­íc ngoµi hay cña phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam kh«ng ®¸ng kÓ. Chñ yÕu lµ ph¶i tù t×m kiÕm qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, qua s¸ch b¸o vÒ nh÷ng chuyÕn ®i thùc tÕ. MÆc dï, n¨m 1995, c¶ n­íc cã tíi 15 ®¬n vÞ tæ chøc héi chî triÓn l·m, 55 ®¬n vÞ qu¶ng c¸o trong n­íc vµ 15 v¨n phßng ®¹i diÖn n­íc ngoµi, cïng víi 20 th­¬ng vô ViÖt Nam ë n­íc ngoµi vµ c¸c vô hîp t¸c quèc tÕ, trung t©m th«ng tin cña c¸c Bé... cung cÊp c¸c dÞch vô nµy. Nh­ng doanh nghiÖp phÇn lín vÉn ph¶i dïng "tê r¬i" hay "truyÒn miÖng" nhê c¸c c¸n bé tranh thñ nh÷ng chuyÕn c«ng t¸c n­íc ngoµi ®Ó giíi thiÖu vÒ s¶n phÈm. C¸c h×nh thøc pan«, ¸p phÝch, qu¶ng c¸o trªn ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng Ýt ®­îc sö dông. DÞch vô gi¸m ®Þnh vÉn ch­a ®ñ uy tÝn ®Ó kh¸ch hµng n­íc ngoµi c«ng nhËn giÊy chøng nhËn chÊt l­îng cña ta do trang thiÕt bÞ cßn thñ c«ng, tr×nh ®é nh©n viªn gi¸m thÞ cßn thÊp. C¶ n­íc cã 50 c«ng ty luËt trong n­íc vµ n­íc ngoµi, 200 trung t©m t­ vÊn, 42 chi nh¸nh n­íc ngoµi thùc hiÖn c¸c dÞch vô ph¸p luËt nh­ cung cÊp th«ng tin vÒ thuÕ, h­íng dÉn thñ tôc lËp hîp ®ång, gi¶i quyÕt tranh chÊp... Tuy ph¸t triÓn vÒ sè l­îng, nh­ng chÊt l­îng cßn h¹n chÕ do thiÕu kinh nghiÖm vµ do c¸c doanh nghiÖp cña ta ch­a cã thãi quen sö dông lo¹i dÞch vô nµy. - ViÖc nhµ n­íc më réng quyÒn kinh doanh ®èi ngo¹i cho c¸c chñ thÓ kinh tÕ lµ mét biÓu hiÖn cña tù do ho¸ th­¬ng m¹i víi môc ®Ých t¹o ra sù c¹nh tranh ®Ó cïng ph¸t triÓn. Tr­íc ®©y chØ nh÷ng chñ thÓ nµo cã sè vèn ®¨ng ký trªn 200 ngh×n USD míi ®­îc cÊp giÊy phÐp kinh doanh XNK, nh­ng sau Q§55/TTg (3/98), tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®­îc tham gia trùc tiÕp vµo ho¹t ®éng XK mµ kh«ng cÇn bÊt kú ®iÒu kiÖn g× ngoµi viÖc tù ®¨ng ký m· sè cña m×nh t¹i h¶i quan. Q§ nµy ®· lµm sè ®èi thñ c¹nh tranh t¨ng lªn ®¸ng kÓ, lµmc ho ho¹t ®éng XK s«i næi h¬n nh­ng còng khã qu¶n lý h¬n. NhiÒu doanh nghiÖp kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng vÉn ®ua nhau XK, tranh mua tranh b¸n dÉn ®Õn viÖc XK víi gi¸ thÊp hoÆc xuÊt c¶ hµng chÊt l­îng kÐm lµm ¶nh h­ëng tíi uy tÝn cña ViÖt nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Thùc tÕ nh­ vËy céng víi sù thiÕu v¾ng c¸c biÖn ph¸p xóc tiÕn th­¬ng m¹i hiÖu qu¶ lµ nguyªn nh©n lµm cho n¨ng lùc c¹nh tranh cña ta kÐm, gi¸ hµng XK cña ta thÊp, thÞ tr­êng kh«ng æn ®Þnh. - Cßn nhiÒu tån t¹i trong c«ng t¸c h¶i quan. C¸c thñ tôc h¶i quan tuy ®· ®­îc ®¬n gi¶n ®i nh­ng ng­êi XK vÉn gÆp nhiÒu phiÒn phøc bëi th¸i ®é quan liªu cña c¸c nh©n viªn h¶i quan. C¸c nh©n viªn h¶i quan th­êng thiÕu tinh thÇn hîp t¸c, kh«ng h­íng dÉn ®Çy ®ñ viÖc lËp vµ xuÊt tr×nh chøng tõ h¶i quan råi viÖn cí chøng tõ ch­a ®Çy ®ñ, ch­a hîp lÖ ®Ó kh«ng th«ng qua. C¸c nhµ xuÊt khÈu ®· kªu rÊt nhiÒu vÒ vÊn ®Ò nµy nh­ng vÉn ch­a thÊy cã biÕn chuyÓn. Ch­¬ng 3: ph­¬ng h­íng vµ biÖn ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu chÌ cña viÖt nam trong thêi gian tíi I.môc tiªu vµ ph­¬ng h­íng cña ngµnh chÌ viÖt nam trong thêi gian tíi 1.môc tiªu cña ngµnh chÌ Trong nh÷ng n¨m qua xuÊt khÈu chÌ cã sù t¨ng tr­ëng ®¸ng kÓ. N¨m 1997 ®¹t 31.500 tÊn vµ hai n¨m tiÕp theo khèi l­îng xuÊt khÈu tiÕp tôc t¨ng, n¨m 1998 ®¹t 33.500 tÊn, n¨m 1999 ®¹t 37.000 tÊn. Tuy nhiªn so víi tiÒn n¨ng th× chin ta ch­a khai th¸c hÕt nh÷ng lîi thÕ vèn cã, nhÊt lµ vÒ ®Êt ®ai vµ lao ®éng. §Ó c©y chÌ thùc sù gi÷ vÞ trÝ quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n, ®em l¹i hiÖu qu¶ ®¸ng kÓ cho ®Êt n­íc trong thËp kû ®Çu tiªn cña thÕ kû 21 nµy. Thñ T­íng ChÝnh Phñ ®· ra quyÕt ®Þnh43/Q§-TTG, theo ®ã môc tiªu ph¸t triÓn cña ngµnh chÌ ®Õn n¨m 2010 lad ®­a tæng diÖn tÝch chÌ c¶ n­íc lªn 104 ha ngµn ha,trong ®ã trång míi 30 ngµn ha, s¶n l­îng147 ngµn tÊnm, khèi l­îng xuÊt khÈu 110 ngµn tÊn, kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 200 triÖu USD Ph¸t triÓn chÌ ë n¬i cã ®iÒu kiÖn, ­u tiªn ph¸t triÓn ë c¸c tØnh miÒn nói phÝa B¾c, tõ n¨m 2000 - 2005, x©y dùng thªm 3 v­ên chÌ chuyªn canh tËp trung víi n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng cao t¹i Méc Ch©u (S¬n La), Phong Thæ (Lai Ch©u), Than Uyªn (Lµo Cai). N©ng cao ®êi sèng, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho kho¶ng 1 triÖu lao ®éng. BiÓu 4: C¸c chØ tiªu ph¸t triÓn chÌ c¶ n­íc. 1999 2000 2005 2010 DiÖn tÝch chÌ c¶ n­íc (ha) 77.142 81.692 104.000 104.000 DiÖn tÝch chÌ kinh doanh (ha) 70.192 70.192 92.500 104.000 DiÖn tÝch chÌ trång míi( ha) 4.350 4.550 2.800 - NS b×nh qu©n (tÊn t­¬i/ha) 3,82 4,23 6,1 7,5 S¶n l­îng bóp t­¬i (tÊn) 268.200 297.600 490.000 665.000 S¶n l­îng chÌ kh« (tÊn) 59.600 66.000 108.000 147.000 S¶n l­îng XK (tÊn) 37.000 42.000 78.000 110.000 Kim ng¹ch XK (triÖu USD) 50 60 120 200 Nguån: KÕ ho¹ch s¶n xuÊt chÌ 1999 - 2000 vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn chÌ ®Õn 2005 - 2010 (Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n). 2. Nh÷ng ph­¬ng h­íng cô thÓ: * VÒ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp: Quy ho¹ch vïng nguyªn liÖu, tËp trung ph¸t triÓn chÌ t¹i 8 tØnh phÝa B¾c: S¬n La, Lai Ch©u, Hµ Giang, Tuyªn Quang, Yªn B¸i, Lµi Cai, Th¸i Nguyªn, Phó Thä, L©m §ång. ViÖn nghiªn cøu chÌ hç trî c¸c ®¬n vÞ nh©n gièng vµ ®­a nhanh c¸c gièng cã n¨ng suÊt cao, chÊt l­îng tèt vµo c¸c v­ên chÌ ®Ó c¶i tiÕn chÊt l­îng chÌ xuÊt khÈu. t¨ng tû lÖ gièng míi cã chÊt l­îng cao trong c¬ cÊu nguyªn liÖu. C¶i t¹o ®Êt b»ng c¸ch bãn ph©n h÷u c¬ tæng hîp phï hîp víi lo¹i ®Êt. §­a c«ng cô vµo canh t¸c n«ng nghiÖp t¹i c¸c ®¬n vÞ cña Tæng c«ng ty råi phæ biÕn r«ng ra. Trong 2 n¨m 1999 - 2000 ®Çu t­ 34,41 tû ®ång t­íi cho c¸c v­ên chÌ tËp trung cã ®iÒu kiÖn vÒ nguån n­íc ë 9 tØnh. * VÒ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp: §Çu t­ c¶i t¹o n©ng cÊp 30% sè c¬ së chÕ biÕn c«ng nghiÖp trong n¨m 2003 - 2004. X©y dùng thªm 180 nhµ m¸y chÕ biÕn c«ng suÊt 12 tÊn/ngµy. §Çu t­ x©y dùng nhµ m¸y c¬ khÝ chÌ c«ng suÊt 350 - 500 tÊn/n¨m ®Ó chÕ t¹o phô tïng vµ thiÕt bÞ lÎ phôc vô cho söa ch÷a, n©ng cÊp c¸c nhµ m¸y cò. §¬n vÞ: Tû ®ång BiÓu 5: Nhu cÇu vèn ®Çu t­ 1999 - 2000 2001 - 2005 2006- 2010 Tæng vèn Tæng vèn tõng ®o¹n 792,202 3640,320 970,800 5.403,322 §Çu t­ cho c«ng nghiÖp 555,987 1508,410 43,150 2.207,547 §Çu t­ cho n«ng nghiÖp 236,215 2131,910 927,650 3295,775 Nguån: KÕ hoach XK chÌ 1999 - 2000 vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn chÌ ®Õn 2005 - 2010 (Bé NN & PTNT). *. VÒ xuÊt khÈu: TiÕp tôc gi÷ v÷ng thÞ tr­êng XK hiÖn cã më ra c¸c thÞ tr­êng míi b»ng viÖc s¶n xuÊt tiªu thô s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao, gi¸ c¶ hîp lý. §a d¹ng ho¸ s¶n phÈm tæng hîp cã chÌ vµ khai th¸c triÖt ®Ó c¸c s¶n phÈm tõ ®Êt chÌ. *. VÒ con ng­êi: Nhu cÇu ®Õn n¨m 2010 lµ 1000 kü s­ n«ng nghiÖp vµ 9000 kü s­ chÕ biÕn. V× vËy ph¶i ®µo t¹o bæ sung 360 ng­êi, båi d­ìng nghiÖp vô qu¶n lý cho 216 ng­êi, tËp huÊn khuyÕn n«ng cho 200.000 ng­êi. II.nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu chÌ cña viÖt nam trong thêi gian s¾p tíi 1.Quy ho¹ch l¹i vïng chÌ, më réng thÞ tr­êng tiªu thô *Tr­íc hÕt ph¶i quy ho¹ch nh÷ng vïng nguyªn liÖu chÝnh vµ æn ®Þnh theo h­íng tËp trung chuyªn canh th©m canh. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh cã thÓ chia lµm 3 lo¹i chÌ: vïng cã ®é cao d­íi 100m so víi mÆt n­íc biÓn gåm mét sè huyÖn thuéc Hµ Giang Tuyªn Quang,Lµo Cai, Yªn B¸i, Hoµ B×nh B¾c Th¸i, Phó Thä, VÜnh Phóc, Thanh Ho¸, NghÖ An vµ Hµ TÜnh,kh¶ n¨ng më réng diÖn tÝch tõ 14-15 ngµn ha; vïng cã ®é cao tõ 100 – 1000m gåm Méc Ch©u vµ Cao Nguyªn L©m §ång, kh¶ n¨ng më réng diÖn tÝch tõ 8-10 ngµn ha; vïng cã ®é cao trªn 1ngµn mÐt gåm mét sè huyÖn thuéc Lµo Cai, Yªn B¸i, Hµ Giang, Lai Ch©u, cã kh¶ n¨ng më réng diÖn tÝch tõ 6 – 8 ngµn ha. §Ó thùc hiÖn, tr­íc mÆt lµ nh¨m ft¹o ra nh÷ng vïng chÌ cao s¶n, ®Æc s¶n, æn ®Þnh vÒ s¶n l­îng vµ chÊt l­îng ngay trªn nh÷ng v­ên chÌ tËp trung hiÖn cã. CÇn thóc ®Èy h¬n n÷a viÑc g¾n lîi Ých cña kinh doanh chÌ víi lîi Ých cña ng­êi trång chÌ. Cô thÓ lµ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc n©ng cao dêi sèng vËt chÊt cho hä , ph¶i cã gi¸ thu mua nguyªn liÖu víi møc hîp lý ®¶m b¶o cho ng­êi trång chÌ cã l·i yªn t©m g¾n bã vµ ®Çu t­ cho c©y chÌ. Trong nh÷ng n¨m qua viÖc nµy ®­îc thùc hiÖn tõng b­íc t¹i c¸c daonh nghiÖp ngµnh chÌ, møc thu nhËp b×nh qu©n ngµy mét t¨ng vµ hiÖn nay toµn ngµnh tiÕp tôc phÊn ®Êu n©ng lªn 500 ngµn dång/th¸ng.§©y cã thÓ coi lµ viÖc doanh nghiÖp thùc hiÖn vai trß “Nhµ n­íc nhá “ ®iÒu chØnh thÞ tr­êng, ph©n phèi l¹i thu nhËp, tõ ®ã lµm ®éng lùc cña qu¸ tr×nh quy ho¹ch x©y dùng c¸c vung nguyªn liÖu. §©y xÏ lµ nh÷ng vïng s¶n xuÊt chÌ nguyªn liÖu æn ®Þnh nhÊt vµ lµ nguån cung cÊp s¶n phÈn th­êng xuyªn cho néi tiªu vµ xuÊt khÈu. ViÖc quy ho¹ch l¹i vïng nguyªn liÖu t¹o ra sù æn ®Þnh s¶n xuÊt sÏ cã vai trß ®Þnh h­íng vµ ®ßn bÈy nh»n thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn s¶n xuÊt t¨ng s¶n l­îng. *T¨ng c­êng c«ng t¸c thÞ tr­êng ThÞ tr­êng cho s¶n phÈn chÌ bao gåm thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÞ tr­êng thÕ giíi. §èi víi thÞ tr­êng néi tiªu, nhu cÇu ngµy cµng ra t¨ng, ®ßi hái chÊt l­îng chÌ ngµy cµng cao h¬n vµ ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, nhÊt lµ chÌ ®Æc s¶n nh­ chÌ Shan tuyÕt, chÌ “h÷u c¬ “ chÌ h­¬ng vµ ®Æc biÖt lµ chÌ ®en cao cÊpt ói lät. Tuy nhiÖn, nhu cÇu vÒ c¸c lo¹i chÌ xanh truyÒn thèng cã tiÕng l©u ®êi trong d©n gian vÉn rÊt lín. Muèn chiÕm ®­îc thÞ tr­êng trong n­íc , ngµnh chÌ cÇn thay ®æi trong nh×n nhËn thÞ tr­êng trong n­íc, trong s¶n xuÊt ®Î chÕ t¹o ra ®­îc nh÷ng s¶n phÈn ®¸p øng yªu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. §èi víi nh÷ng lo¹i chÌ ®Æc s¶n trång ë vung cao , vïng xa, ®i ®èi víi chÕ biÕn cÇn ph¶i h×nh thµnh tæ chøc ®Ó cung cÊp cho c¸c thÞ tr­êng lín ë vïng ®ång b»ng.§èi víi thÞ tr­êng xuÊt khÈu chÌ ViÖt Nam ®· cã mÆt trªn thÞ tr­êng thÕ giíi nhiÒu thËp kû vµ ®øng hµng thø 6 vÒ khèi l­¬ng xuÊt khÈu. Trong h¬n 30 n­íc nhËp khÈu chÌ cña ta ®· cã nh÷ng thÞ tr­êng trë thµnh b¹n hµng quen thuéc, cã nh÷ng thÞ tr­êng míi. Do vËy cñng cè vµ t×m kiÕn thÞ tr­êng xuÊt khÈu chÌ lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô hµng ®Çu cña chiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh chÌ. Víi thÞ tr­êng quen thuéc nh­ Liªn Bang Nga, c¸c n­íc thuéc khèi SNG vµ c¸c n­íc §«ng ¢u cÇn ph¶i t¨ng thÞ phÇn nhËp khÈu cña hä ®èi víi s¶n phÈn chÌ cña ViÖt Nam vµ kh©u c¶i tiÕn vÒ bao b× nh·n m¸c, ®Æc biÖt chÊt l­îng chÌ ph¶i ®­îc chó träng. ThÞ tr­êng Trung CËn §«ng tuy míi më nh÷ng còng ®· nhËp nhiÒu chÌ c¶u ViÖt Nam cÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a kh©u tiÕp thÞ, q¶ng c¸o , giíi thiÖu s¶n phÈn. ThÞ tr­êng Ch©u ¸ nh­ Pa-ki-xtan, NhËt B¶n, §oµi Loan… ®ßi hái chÊt l­îng s¶n phÈn cao cÇn n©ng cao chÊt l­îng chÌ còng nh­ c¶i tiÕn bao b× nh·n m¸c. Ngoµi ra c¸c thÞ tr­êng kh¸c nh­ T©y ¢u, B¾c Mü còng ®· sö dung s¶n phÈn chÌ cña ViÖt Nam, cho nªn ®Ó t»n c­êng tiÕp thÞ d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau ®Ó më réng thÞ tr­êng nµy lµ rÊt quan träng. §i ®«i víi viÖc më réng thÞ tr­êng lµ viÖc ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈn , lµm ra nhiÒu lo¹i chÌ thÝch hîp víi thÞ hiÕu ®a d¹ng cña c¸c n­íc kh¸c nhau, ®ång thêi ¸p dông s¸ng t¹o c¸c h×nh thøc b¸n hµng linh ho¹t nh­ bu«n b¸n ®èi l­u, ký hîp ®ång ®¹i lý kinh tiªu , ®¹i lý ký göi b¸n…. 2. N©ng cao chÊt l­îng vµ h¹i gi¸ thµnh cña chÌ §©y lµ vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh cho viÖc më réng thÞ tr­êng chÌ . Tuy nhiªn ®iÒu ®ã phô thuéc nhiÒu vµo c«ng t¸c ®Çu t­, mµ viÖc ®ã b¾t ®Çu tõ kh©u gièng, gieo trång ch¨n sãc chÕ biÕn ra thµnh phÈn. Bªn c¹nh viÖc ®­a c¸c gièng míi cã n¨ng suÊt cao chÊt l­îng tèt vµo s¶n xuÊt ( ®ã lµ gièng Ph1, 1A. 777, BT95, OL93, KX94,DLP1- 2.BT11- 14…) cÇn ph¶i nhËp mét sè gièng tõ Trung Quèc, NhËt B¶n, §oµi Loan… §ång thêi b¶o ®¶m ®óng quy tr×nh canh t¸c tõ viÖc x©y dung c¸c ®èi n­¬ng, ch¨m sãc, diÖt trõ s©u bÖnh, ®Õn kü thuËt h¸i chÌ… Nhanh chãng ®Çu t­ c¸c thiÕt bÞ míi vµo chÕ biÕn ®Ó t¹o ra s¶n phÈn chÌ cã chÊt l­îng tèt , gi¸ trÞ cao , t¹o ®­îc uy tÝn víi kh¸ch hµng vµ ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. -Qua tr×nh ch¨n sãc th©m canh c©y chÌ: Thùc hiÖn sö dông ph©n kho¶ng t­¬ng ®èi, nhiÒu yÕu tè b»ng c¸c d¹ng ph©n ®a yÕu tè ( hçn hîp, phøc hîp ) trªn nÒn ph©n h÷u c¬ ®Çy ®ñ võa ®¶m b¶o n¨ng suÊt, chÊt l­îng cao, an toµn thùc phÈn vµ hiÖu qu¶ cao trªn c¬ së hiÖu suÊt sö dông ph©n bãn cao. +H¹n chÕ tèi ®a viÖc sö dông thuèc trõ s©u, ho¸ häc trªn c©y chÌ , ®Èy m¹nh viÖc qu¶n lý dÞch h¹i tæng hîp ( IPM ), ¸p dung c¸c chÕ phÈn th¶o méc. TuyÖt ®èi kh«ng ®­îc sö dông c¸c lo¹i thuèc cÊm, thuèc cã tån d­ l©u ngµy, tu©n thñ thËt tèt thêi gian c¸ch ly cÇn thiÕt khi tu h¸i chÌ.Thuèc trõ s©u sÏ do xÝ nghiÖp cung cÊp, d©n thùc hiÖn phun khi cã s©u. +X©y dung bæ xung vµ hoµn thiÖn c¸c c«ng tr×nh phô trî trªn ®åi chÌ, ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn sinh th¸i nh­ bÓ n­íc, c©y che bãng vµ t­íi tiªu n­íc trªn ®åi chÌ. Riªng thuû lîi trªn ®åi chÌ rÊt cÇn co sù hç trî ®Çu t­ cña nhµ n­íc vÒ c¸c c«ng tr×nh ®Çu mèi vµ tuyÕn trôc ®Õn ®Çu mèi n­¬ng ®åi, gióp gi¶m chi phÝ trùc tiÕp trong gi¸ thµnh s¶n phÈn chÌ. -Thu h¸i vµ b¶o qu¶n:Tr­íc ®©y khi cÇn nh©n nguyªn liÖu kh«ng cã t×nh tr¹ng ngyªn liÖu trong cÊp no l¹i cã tû lÖ phÇn trong cÊp kia, ch¼ng h¹n trong B cã A cã C hay trong B cã C,D. ChÝnh hµng lo¹t doanh nghiÖp “Phi quy tr×nh kü thuËt” tranh chÊp thu mua nguyªn liÖu ®· lµm viÖc ph¸t sinh dÇn viÖc h¸i lÉn lo¹i , mua gi¸ vù¬t cÊp, t¸c ®éng sÊu trë l¹i s¶n phÈn , thËm trÝ nhiÒu vïng d©n c­ thu h¸i kh«ng cÇn phÈm chÊt, chØ cÇn th¶o thuËn theo l« nguyªn liÖu. RÊt cÇn thiÕt ¸p dông trë l¹i viÖc thu h¸i ®óng cÊp, ®óng trËt, ®óng sè l¸ chõa, söa b»ng mÆt t¸n ®Ó võa t¨ng n¨ng suÊt ®åi chÌ 10 – 15,5 võa cã chÊt l­îng nguyªn liÖu ®óng, ®©y còng lµ c¬ së tiÒn ®Ò cho chÕ biÕn c«ng nghiÖp kh«ng lÉn lo¹i, tiÕt kiÖm, hiÖu qu¶. §ª thùc hiÖn ®­îc môc tiªu trªn, ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c vïng chÌ vµ ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ c¸c c¬ së chÕ biÕn th× nhu cÇu vÒ vèn ®Çu t­ cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trång míi , ch¨n sãc chÌ (1999- 2000) lµ 2.107 tû ®ång; Nhu cÇu vèn ®Çu t­ cho c«ng nghiÖp gåm thiÕt bÞ, nhµ x­ëng .. lµ 2.628 tû ®ång. §©y lµ sè vèn lín nhÊt cÇn t¹o ra tõ c¸c chÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t­ trong n­íc vµ ngoµi n­íc, trong ®ã viÖc huy ®éng vèn trong n­íc lµ quan träng nh­ vèn cña d©n , vèn tõ c¸c ch­¬ng tr×nh 327, 773…MÆt kh¸c cÇn cã sù hç trî cña nhµ n­íc vÒ chÕ ®é chÝnh s¸ch cô thÓ nh­: VÒ vay vèn trång míi chÌ, ®Ò nghÞ nhµ n­íc cho ng­êi lµm chÌ ®­îc vay vèn ®Çu t­ trång míi trong 15 n¨m, trong ®ã 7 n¨m ®Çu lµ ©n h¹n, tr¶ vèn vµ l·i tõ n¨m thø 8 l·i suÊt 0.5%/th¸ng; vÒ vèn vay x©y dùng vµ c¶i t¹o nhµ m¸y chÕ biÕn chÌ ; Nhµ n­íc cho phÐp c¸c daonh nghiÖp chÌ ®­îc vay vèn trong 10 n¨m , trong ®ã 3 n¨m ®Çu ©n h¹n, tr¶ vèn vµ l·i tõ n¨m thø 4 trë ®i, l·i suÊt 0.81%/th¸ng; VÒ sö dung ®Êt: Nhµ n­íc miÔn thuÕ 5 n¨m cho c¸c diÖn tÝch chÌ phôc håi vµ trång míi trªn ®Êt dèc. ThuÕ víi s¶n phÈn míi ®Ò nghÞ nhµ n­íc miÔn thuÕ 5 n¨m, cho chÕ biÕn c¸c s¶n phÈn míi. VÒ h¹ tÇng c¬ së: ®Ò nghÞ nhµ n­íc ®Çu t­ cho hÖ thèng t­íi tiªu , ®iÖn, ®­êng giao th«ng vµ c¸c c¬ së phôc vô c«ng céng nh­: nhµ trÎ, tr­êng häc, bÖnh viÖn… CÇn sím cho ngµnh chÌ ®­îc thµnh lËp quü b×nh æn gi¸ tÝnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈn s¶n xuÊt chÌ xuÊt khÈu ®Ó b¶o trî cho ng­êi lµm chÌ khi gÆp rñi ro. YÕu tè con ng­êi còng r¸t quan träng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn cña ngµnh chÌ nªn cÇn cã sù ®µo taä chÝnh quy c¬ b¶n ®¸p øng ®­îc nh÷ng ®ßi hái cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. VÒ tæ chøc bé m¸y xuÊt khÈu chÌ: C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, doanh nghiÖp t­ nh©n tham gia hiÖp héi chÌ ViÖt Nam ®Ó cã sù thèng nhÊt vÒ thÞ tr­êng vµ gi¸ c¶ xuÊt khÈu, tr¸nh t×nh tr¹ng tranh mua tranh b¸n. Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam phèi hiÖp cïng víi c¸c c¬ quan chuyªn m«n qu¶n lý chÆt chÏ chÊt l­îng chÌ nh»m ng¨n chÆm kÞp thêi nh÷ng hiÖn t­îng s¶n phÈn xuÊt khÈu kh«ng ®¹t chÊt l­îng lµm gi¶m uy tÝn cña chÌ ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng chÌ thÕ giíi ®ang c¹nh tranh rÊt kh¾c nhiÖt hiÖn nay. Cæ phÇn ho¸ c¸c doanh chÌ còng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p n©ng cao møc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. §Ó thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ tr­íc tiªn cÇn øng dung c¸c h×nh thøc qu¸ ®é nh­: kho¸n hé, kho¸n v­ên chÌ, ®Êu thÇu, b¸n v­ên chÌ. Khi ng­êi lao ®éng ®· cã thu nhËp vµ cã c¬ së t¨ng vèn ®Ó ®ãng gãp cæ phÇn sÏ thùc hiÖn cæ phÇn ho¸. Riªng c¸c c¬ së chÕ biÕn chÌ cã thÓ ¸p dông c¸c h×nh thøc kho¸n s¶n l­îng, chÊt l­îng vµ ®Êu thÇu thiÕt bÞ, ho¸ gi¸ tµi s¶n, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng ®ãng gãp cá phÇn b»ng nh÷ng h×nh thøc khuyÕn khÝch nh­ cho vay dµi h¹n ®­îc nhµ n­íc b¶o hé, ¸p dông tû lÖ l·i suÊt thÊp, mua cæ phiÕu… vµ c¸c h×nh thøc tÝn dông nh©n d©n kh¸c. Bªn c¹nh ®ã cÇn n©ng cao h¬n n÷a vai trß cña hiÖp héi chÌ ViÖt Nam lµm chç dùa cho c¸c héi viªn. CÇn tæ chøc cho c¸c hÖ thèng thu thËp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng chÌ, t¨ng c­êng tiÕp tiÖp, qu¶ng c¸o ®Ó më réng thÞ tr­êng chÌ xuÊt khÈu . §©y sÏ lµ c¬ së ®Ó t¹o dùng sù t¨ng tr­ëng cao cho ngµnh chÌ trong t­¬ng lai.. * vÒ nguån hµng: Nguån hµng ®Ó ohôc vô cho qu¸ tr×nh xuÊt khÈu th­êng ®­îc Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam ®¶m nhiÖn .Víi ®Æc thï cña mét DNNN lín, l¹i ho¹t ®éng trong mét ngµnh ®­îc Nhµ n­íc giao nhiÖm vô gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ miÒn nói, vïng s©u, vïng xa, viÖc qu¶n trÞ nguån hµng cña Tæng c«ng ty kh«ng chØ nh»m ®¶m b¶o ®ñ nguån hµng XK mµ cßn ph¶i ph¸t triÓn ®­îc vïng nguyªn liÖu, ph¸t triÓn ®­îc s¶n xuÊt ë c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. Quan hÖ gi÷a Tæng c«ng ty víi c¸c nhµ cung cÊp trong ngµnh trong thêi gian tíi vÉn lµ quan hÖ hîp t¸c, hç trî, nªn tæ chøc qu¶n lý nguån hµng theo h­íng sau: - Liªn kÕt gi÷a c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trªn c¬ së hai bªn cïng cã lîi. Tæng c«ng ty ®· cã nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ trong viÖc t¹o ra c¸c mèi liªn kÕt nµy trong ph¹m vi qu¶n lý cña m×nh, nªn tiÕp tôc duy tr× vµ cñng cè. G¾n h¬n n÷a lîi Ých ng­êi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp víi lîi Ých cña s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ XK. KNXK t¨ng ph¶i kÐo thÐo n¨ng lùc s¶n suÊt ë c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt t¨ng vµ ®êi sèng ng­êi trång chÌ ®­îc c¶i thiÖn. Bªn c¹nh ®ã, tõng b­íc thèng nhÊt lîi Ých gi÷a c¸c ®¬n vÞ thuéc Tæng c«ng ty vµ c¸c ®¬n vÞ kh¸c trong cïng mét ®Þa bµn (ë vïng chÌ lín hay trªn toµn tØnh) nh»m lo¹i bá yÕu tè c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, g©y ph­¬ng h¹i tíi lîi Ých chung. G¾n s¶n xuÊt víi thÞ tr­êng, phæ biÕn khoa häc kü thuËt ®Ó dÇn dÇn c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp. T¹o nªn sù phèi hîp thèng nhÊt tõ kh©u s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tíi tËn kh©u l­u th«ng ®Ó lµm s¶n phÈm lu«n ®¸p øng ®­îc thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng. - VÒ quan hÖ gi÷a c¸c ®¬n vÞ víi nguån nhiªn liÖu. ¤ng Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty chÌ ®· vÝ c¸c doanh nghiÖp chÌ nh­ nh÷ng "Nhµ n­íc nhá" thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng , ph©n phèi l¹i thu nhËp, t¹o ®éng lùc cho qu¸ tr×nh x©y dùng c¸c vïng nguyªn liÖu tËp trung”. HiÖn nay khi ®åi chÌ ®· ®­îc giao kho¸n cho ng­êi lao ®éng, hä cã quyÒn thÕ chÊp, chuyÓn nh­îng, thõa kÕ. Do ®ã, s¶n xuÊt nguyªn liÖu ph©n t¸n h¬n, doanh nghiÖp kh«ng cßn dÔ dµng can thiÖp vµo viÖc vµ ch¨m sãc chÌ b»ng c¸c chØ thÞ, mÖnh lÖnh nh­ tr­íc ®©y n÷a. §Ô thùc hiÖn ®­îc vai trß "Nhµ n­íc nhá", c«ng cô cña c¸c doanh nghiÖp b©y giê lµ mét chÝnh s¸ch gi¸ mua nguyªn liÖu æn ®Þnh vµ cã tÝnh c¹nh tranh, cïng víi nh÷ng ®Þnh h­íng s¶n xuÊt, nh÷ng hç trî vÒ mÆt vèn kü thuËt... sao cho ng­êi trång chÌ cã thÓ thu ®­îc lîi nhuËn lín nhÊt tõ tµi s¶n ®­îc giao. TiÕp tôc víi h×nh thøc kho¸n v­ên, ®Êu thÇu, b¸n ®åi chÌ ... lµm c¬ së ®Ó tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ r«ng r·i h¬n khi ng­êi lao ®éng cã ®ñ thu nhËp vµ cã kh¶ n¨ng t¨ng vèn ®Ó gãp cæ phÇn. Víi c¸c c¬ së chÕ biÕn c«ng nghiÖp, cã thÓ ¸p dông h×nh thøc kho¸n s¶n l­îng, kho¸n chÊt l­îng, ®Êu thÇu thiÕt bÞ, ho¸ gi¸ tµi s¶n, t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng nh©n mua cæ phiÕu b¨ng c¸c h×nh thøc ­u ®·i nh­: cho tr¶ chËm, l·i suÊt thÊp... Gi¶i quyÕt triÖt ®Ó t×nh tr¹ng bu«ng láng, kho¸n tr¾ng. Ngoµi viÖc cung cÊp gièng, ph©n bãn... cßn ph¶i kiÓm tra, ®«n ®èc ®Ó ng­êi lao ®éng thùc hiÖn ®óng quy tr×nh canh t¸c. Ph¸t hiÖn vµ xö lý kÞp thêi c¸c sai ph¹m, kÓ c¶ dïng c¸c biÖn ph¸p m¹nh nh­ thu l¹i ®Êt chÌ. KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c m« h×nh trang tr¹i vµ tiÓu trang tr¹i. Cã thÓ tham kh¶o mét sè c«ng thøc ®· cã kÕt qu¶ nh­ (5+10+4) (víi trang tr¹i) vµ (2+3+5) (víi tiÓu trang tr¹i). NghÜa lµ: chÌ cµ phª, c¸c c©y c«ng nghiÖp kh¸c chiÕm 2 - 5 ha, rõng khoanh nu«i chiÕm 3 - 10 ha, nu«i 4 lo¹i gia sóc (tr©u, bß, lîn dª, h­¬u,...). Xo¸ bá thÕ ®éc canh, thùc hiÖn ®a d¹ng c©y, con, hoa mµu ®Ó ph©n t¸n rñi ro. *Ch­¬ng tr×nh c¶i t¹o ®Êt, gi÷ Èn cho v­ên chÌ: Lµm cho ®Êt mÇu mì trë l¹i: b»ng c¸ch bãn ph©n sinh ho¸ tæng hîp, ph©n vi sinh, Ðp xanh , tñ cá, trång c©y ph©n xanh, c©y bãng m¸t ®Ó t¹o mïn vµ gi÷ Èn cho v­ên chÌ, h¹n chÕ bãn ph©n v« c¬ ®¬n lÎ. ChØ ®¹o c¸c ®¬n vÞ htùc hiÖn khöa chua cho ®Êt, lµm r·nh tho¸t n­íc cho v­ên chÌ, hÝa chÌ t­¬i theo th­íc, n¨m 2002 ®­a 15% diÖn tÝch chÌ ®­îc h¸i vµ ®èn b»ng m¸y. Thùc hiÖn t­íi cho c©y chÌ b»ng biÖn ph¸p hîp lý, phï hîp víi tõng ®iÒu kiÖn nh­: t¹o hîp thuû, ®¾p hå ng¨n n­íc, ®µo giÕng, khoan giÕng, lµm hå trªn ®åi…., sö dông hiÒu h×nh thøc t­íi phun kh¸c nhau: t­íi b»ng n­íc tù nhiÖn, ph©n bãn hoµ n­íc vµo gèc chÌ …Thùc hiÖn khöa chua cho ®Êt b»ng c¸ch bãn v«i. N¨m 2002 c¶ n­íc cã 8 c«ng ty thùc hiÖn t­íi cho 35% diÖn tÝch chÌ, c¸c c«ng ty kh¸c ®¶m b¶o 20-25% diÖn tÝch chÌ ®­îc t­íi. Tõ n¨m 2001 tæ chøc s¶n xuÊt 30.000 tÊn ph©n h÷u c¬ vi sinh tæng hîp dÆc chñng cho chÌ ®· ®­îc kiÓm nghiÖm trong thêi gian qua ®Ó bãn ph©n trªn toµn bé diÖn tÝch chÌ cña c¶ n­íc. Tr×nh ®é cho phÐp thµnh lËp c«ng ty chuyªn s¶n xuÊt vµ cung øng ph©n bãn lo¹i nµy. phèi hîp víi hiÖp héi chÌ ViÖt Nam vµ c¸c tØnh lµm chÌ lín ®Ó kh¶o so¸t nguån ph©n chÊt nh»m x©y dùng ë mçi tØnh cã mét nhµ m¸y s¶n xuÊt ph©n h÷u c¬ vi sinh tæng hîp, trong ®ã Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam sÏ sö dông nguån tµi chÝnh tËp trung cho c«ng t¸c nµy ®Ó ®Õn 2005 trë ®i c¸c v­ên chÌ tËp trung sÏ chØ sö dông lo¹i ph©n bãn nay. 3.Bæ sung vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch phï hîp víi ng­êi trång chÌ *Nguån nguyªn liÖu chÌ cña n­íc ta hÇu hÕt tËp trung ë c¸c n«ng tr­êng vµ hé gia ®×nh. Vµ muèn cã nguyªn liÖu tèt vµ kÞp thêi giam ®Ó chÕ biÕn chÌ th× chóng ta ph¶i cã chÝnh s¸ch ®Ó gióp ®ì c¸c hé gia ®×nh trång chÌ vÒ vèn ,kü thuËt chång cgÌ vµ thu h¸i chÌ: Tr­íc hÕt ph¶i nãi ®Õn nguån vèn cho c¸c hé gia ®×nh.V× chung ta ®· biÕt c©y chÌ th­êng ë vïng nói vµ trung du , bµ cong n«ng d©n ë ®©y th­êng kh«ng cã vèn ®Ó ®Çu t­ vµo ®Ó mua gièng míi vµ c¸c ph­¬ng tiÖn phôc vô cho c©y chÌ v× vËy chung ta cã thÓ cÊp vèn cho hä hay lµ mua c©y gièng míi cho hä vµ cã thÓ cÊp ph©n bãn cho võa ®¶m b¶o chÊt l­îng chÌ vµ lµm cho ng­êi d©n cã tr¸ch nhiÖm h¬n víi chÊt l­îng cña chÌ vµ t¹o ®éng lùc cho hä yªn t©m trång chÌ. Cã thÓ nãi kü thuËt trång chÌ cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn chÊt l­îng cña chÌ mµ hÇu nh­ ng­êi d©n trång chÌ ë n­íc ta th­êng kh«ng ®­îc häc c¸c kü thuËt ®Ó ch¨n sãc vµ trång c©y chÌ, chØ dùa vµo kinh nghiªm tõ xa x­a ®· mai mét dÇn vµ ®· qu¸ l¹c hËu , v× vËy chung ta cÇn ph¶i ®­a c¸c c¸n bé kü thuËt nªn phæ biÕn kü thuËt cho hä, hay më c¸c líp bæ tóc kiÕn thøc cho hä C¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn chÌ cã thÓ ký hîp ®ång thu mua chÌ cho ng­êi d©n tr­íc vô thu h¸i. NÕu lµm tèt ®iÒu nay th× c¶ hai bªn ®Òu cã lîi; C¸c doanh nghiÖp th× yªn t©m vÒ nguån nguyªn liÖu ®­îc æn ®Þnh, cßn ng­êi trång chÌ th× yªn t©m ®Çu ra cña m×nh ®­îc æn ®Þnh kh«ng s¬ ph¶i huû bá ®i. *T¨ng c­êng vai trß cña c¸c ®¹i diÖn th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam ë n­íc ngoµi. Chóng ta nªn häc tËp kinh nghiÖm cña mét sè n­íc XK lín nh­ Mü, NhËt B¶n… trong lÜnh vùc nµy. Hµng ho¸ cña hä cã thÓ th©m nhËp ë hÇu hÕt c¸c thÞ tr­êng trªn ThÕ giíi kh«ng chØ nhê yÕu tè chÊt l­îng mµ cßn do nhiÒu yÕu tè kh¸c, trong ®ã kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn m¹ng l­íi c¬ quan Kinh tÕ - Th­¬ng m¹i ë n­íc ngoµi ®­îc quan t©m vµ ho¹t ®éng cùc kú cã hiÖu qu¶. C¸c c¬ quan nµy thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng th«ng tin vµ trung gian v× lîi Ých cña c¸c nhµ XK. §Æc biÖt lµ thu thËp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng n­íc së t¹i vÒ c¸c ®iÒu kiÖn bu«n b¸n, phong tôc tËp qu¸n, c¸ch thøc lµm ¨n, c¸c c«ng ty cã kh¶ n¨ng hîp t¸c … ®Ó lËp mét ng©n hµng d÷ liÖu chuyÓn vÒ trong n­íc. Ngoµi ra, cßn gióp ®ì c¸c nhµ xuÊt khÈu më chi nh¸nh ë n­íc ngoµi, lËp ch­¬ng tr×nh cho c¸c ®oµn ®µm ph¸n xuÊt khÈu gÆp gì c¸c b¹n hµng tiÒm n¨ng, c¸c c¬ quan xóc tiÕn th­¬ng m¹i ë c¸c n­íc së t¹i. ThËm chÝ víi c¸c b¹n hµng lín cã nhiÒu c¬ héi hîp t¸c, c¬ quan Th­¬ng m¹i cã thÓ tæ chøc cho hä nh÷ng chuyÕn ®i tíi n­íc m×nh ®Ó tËn m¾t t×m hiÓu vµ ph¸t triÓn quan hÖ th­¬ng m¹i. Nãi nh­ vËy kh«ng cã nghÜa lµ c¸c ®¹i diÖn th­¬ng m¹i cña ta còng ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ tõng Êy chøc n¨ng, bëi v× nÕu so víi Mü, NhËt … th× ta cßn qu¸ Ýt kinh nghiÖm vÒ th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ thua xa vÒ tiÒm lùc kinh tÕ. Tuy nhiªn, c¸c ®¹i diÖn th­¬ng m¹i cña ta kh«ng thÓ chØ thùc hiÖn m·i c¸c nhiÖm vô chung chung nh­ hiÖn nay. §Ó c¸c c¬ quan th­¬ng m¹i thùc sù vµo cuéc, Nhµ n­íc nªn cã c¸c biÖn ph¸p : Cö c¸n bé thùc sù cã tr×nh ®é vÒ kinh tÕ vµ nhanh nh¹y trong viÖc n¾m b¾t th«ng tin, cã thÓ xem xÐt lùa chän mét sè nhµ xuÊt khÈu cã kinh nghiÖm trªn c¬ së thi tuyÓn chø kh«ng ph¶i theo chÕ ®é bæ nhiÖm nh­ hiÖn nay. Cã thÓ thµnh lËp riªng ®¹i diÖn th­¬ng m¹i ë c¸c vïng kinh doanh lín chø kh«ng nhÊt thiÕt phØ g¾n liÒn víi c¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao. §Þnh kú, Bé th­¬ng m¹i ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan, nÕu thÞ tr­êng nµo kh«ng ®¹t chØ tiªu th× ®¹i diÖn th­¬ng m¹i ë ®ã sÏ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm gi¶i thÝch lý do vµ ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p ®Èy m¹nh XK vµo thÞ tr­êng nµy. *C¶i thiÖn vÒ c«ng t¸c h¶i quan: NÕu chóng ta khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thËt nhiÒu hµng xuÊt khÈu b»ng c¸ch t¹o ra thËt nhiÒu ­u ®·i, nh­ng l¹i kh«ng lµm tèt c«ng t¸c h¶i quan, ®Ó hµng m¾c l¹i ë c¸c cöa khÈu th× kh¸c nµo cè ®æ g¹o ra khái bao nh­ng l¹i th¾t chÆt miÖng bao. V× vËy, ®Ó thùc hiÖn khuyÕn khÝch theo ®óng nghÜa, cÇn cã mét thay ®æi trong lÜnh vùc h¶i quan nh­: §¬n gi¶n ho¸ c¸c chøng tõ vµ thñ tôc xuÊt khÈu. Ban hµnh v¨n b¶n quy ®Þnh chi tiÕt c¸c chøng tõ vµ thñ tôc nµy ®Ó tr¸nh viÖc nh©n viªn h¶i quan lîi dông nh÷ng thiÕu sãt nhá ®Ó s¸ch nhiÔu doanh nghiÖp, tiÕn hµnh thanh tra vµ kiªn quyÕt xö lý c¸c tr­êng hîp tiªu cùc. 4.C¶i c¸ch hÖ thèng tµi chÝnh cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu *ChÝnh s¸ch tµi chÝnh: ThuÕ : +MiÔn thuÕ sö dông ®Êt 5 n¨m cho c¸c diÖn tÝch chÌ phôc håi vµ 12 n¨m cho c¸c diÖn tÝch chÌ trång míi trªn ®Êt dèc tõ 7 ®é trë lªn. +MiÔn thu 100% thuÕ nhËp khÈu víi thiÕt bÞ m¸y mãc chÕ biÕn chÌ vµ phô tïng ®Æc chñng cña c¸c m¸y mãc nµy trong mét sè n¨m ( kho¶ng 5 n¨m tõ 1999 - 2004) ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn hiÖn ®¹i ho¸ ngµnh chÌ. +Nh÷ng s¶n phÈm nhê kinh doanh ®a d¹ng mµ cã sÏ ®­îc miÔn c¸c lo¹i thuÕ trong 5 n¨m ®Çu, kÓ tõ khi ®­îc th­¬ng m¹i ho¸, ®Ó khuyÕn khÝch khai th¸c mÆt hµng mãi, bæ sung vèn cho kinh doanh chÌ. +ChØ thu nhËp doanh nghiÖp cña c¸c nhµ s¶n xuÊt chÌ 15% thay v× 35% nh­ hiÖn nay. PhÇn lîi nhuËn v­ît kÕ ho¹ch Nhµ n­íc ®­îc gi÷ l¹i 100% ®Ó bæ sung quü khen th­ëng phóc lîi vµ quü nghiªn cøu ph¸t triÓn. TrÝch lËp quü : Nhµ n­íc cho phÐp sö dông c¸c kho¶n thu tõ thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó bæ sung quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ quü ph¸t triÓn ngo¹i th­¬ng. Cho thµnh lËp riªng quü b×nh æn gi¸ ®Ó æn ®Þnh gi¸ mua chÌ bóp t­¬i cho n«ng d©n, gi÷ cho gi¸ nµy lu«n t­¬ng ®­¬ng víi gi¸ thãc. Quü nµy cßn dïng ®Ó dù tr÷ mét l­îng chÌ hîp lý nh»m gi÷ gi¸ chÌ xuÊt khÈu. §Ó h×nh thµnh quü, c¸c hé gia ®×nh vµ c¸c doanh nghiÖp sÏ gãp mét kho¶n t­¬ng ®­¬ng 5% gi¸ thµnh , coi nh­ chi phÝ vµ ®­a vµo gi¸ thµnh. Nhµ n­íc sÏ hç mét phÇn b»ng c¸ch chi ng©n s¸ch vµ cho trÝch l¹i kho¶ng 5% trÞ gi¸ c¸c hîp ®ång tr¶ nî chÌ cña ChÝnh phñ (khi ký ®­îc gi¸ XK cao). *Phèi hîp c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh, tÝn dông ®Ó hç trî XK nh­: §¶m b¶o tÝn dông XK, cÊp tÝn dông XK, trî cÊp XK, c«ng cô tû gi¸ hèi ®o¸i vµ c¸c chÝnh s¸ch miÔn gi¶m thuÕ. Tõ tr­íc ®Õn nay, Nhµ n­íc míi chØ tËp trung vµo c¸c biÖn ph¸p hç trî nhµ XK trong n­íc, tøc lµ hç trî ng­êi b¸n. nh­ng theo c¸c nhµ kinh tÕ th× biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ng­êi tiªu dïng ë ®©y lµ c¸c nhµ nhËp khÈu bao giê còng cã t¸c dông h¬n. Vµ trªn thùc tÕ, ®· cã rÊt nhiÒu n­íc ¸p dông h×nh thøc nµy mµ cho vay vèn ODA gi÷a c¸c quèc gia chÝnh lµ mét vÝ dô. Trong ®iÒu kiÖn ngo¹i th­¬ng vµ vËn t¶i ®­êng biÓn cña ta ph¸t triÓn ch­a m¹nh, viÖc khuyÕn khÝch trùc tiÕp c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi nhËp khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam lµ con ®­êng ng¾n vµ hiÖu qu¶ nhÊt. Cô thÓ lµ cho n­íc ngoµi vay tiÒn víi l·i suÊt ­u ®·i kÌm ®iÒu kiÖn hä ph¶i mua hµng cña m×nh, lËp thµnh quü b¶o l·nh XK ®Ó nhµ XK ViÖt Nam cÊp tÝn dông hµng ho¸ cho nhµ nhËp khÈu n­íc ngoµi víi l·i suÊt ­u ®·i… 5.Mét sè kiÕn nghÞ cña c¸c doanh nghiÖp chÌ nhÊt lµ cña Tæng c«ng ty ViÖt Nam: §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu mµ toµn ngµnh ®· ®Ò ra th× ngµnh chÌ cã mèt sè kiÕn nghÞ víi Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT nh­ sau: -CÇn ph¶i tæ chøc vµ ph©n c«ng l¹i s¶n xuÊt cña ngµnh chÌ lµ: + C¸c tØnh, c¸c ®Þa ph­¬ng chÞu tr¸ch nhiÖn vÒ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn nhá phôc vô néi tiªu lµ chñ yÕu, thùc hiÖn quy ho¹ch c¸c vïng chÌ, tæ chøc cho c¸c hé gia ®×nh vay vèn trång míi vµ th©m canh chÌ, tæ chøc khuyªn n«ng,kiÓm tra vµ h­íng dÉn c¸c quy tr×nh canh t¸c: trång, ch¨n sãc, thu h¸i vµ b¶o vÖ thùc vËt. + C¸c doanh nghiÖp trung ­ng vµ cæ phÇn no thÞ tr­êng xuÊt khÈu, chÕ biÕn c¸c lo¹i chÌ xuÊt khÈu cã quy m« lín víi c¸c nµh m¸y lín vµ hiÖn ®¹i ®Ó s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu lu«n gi÷ vøng vµ n©ng cao ®­îc chÊt l­îng, sè l­îng nh»m t¨ng søc c¹nh tranh chÌ cña ViÖt Nam trong khu vùc còng nh­ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. - VÒ qu¶ lý chÊt l­îng chÌ xuÊt khÈu: HiÖn nay viÖc qu¶n lý chÊt l­îng chÌ xuÊt khÈu ch­a râ rµng, viÖc chøng nhËn chÊt l­îng s¶n phÈn chÌ xuÊt khÈu cßn nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp, s¶n phÈn chÊt l­îng rÊt kÐm, rÊt xÊu cñng ®­a vµo thÞ tr­êng lµm gi¶m uy tÝn ñy chÌ ViÖt nam. Do vËy, cÇn thèng nhÊt qu¶n lý ngµnh vÒ chÊt l­îng s¶n phÈn chÌ xuÊt khÈu, ®Ò nghÞ Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t TriÓn N«ng Th«n: +Ban hµnh vµ thèng nhÊt tiªu chuÈn mét nhµ m¸y chÌ chÕ biÕn xuÊt khÈu. +Ban hµnh tiªu chuÈn cña ngµnh chÌ vÒ kiÓm tra chÊt l­îng chÌ xuÊt khÈu vµ giao cho ngµnh chÌ cÊp giÊy chøng nhËn chÊt l­îng s¶n phÈn xuÊt khÈu. +§Ó ®¶m b¶o gi÷ uy tÝn cho chÌ ViÖt Nam, søc khÎo cho ng­êi tiªu dïng vµ b¶o vÖ n«i tr­êng, cÇn cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó qu¶n lý chÊt luîng c¸c lo¹i thuèc b¶o vÖ thùc vËt, ®Æc biÖt nghiªm cÊn l­u hµnh c¸c lo¹i thuèc trõ s©u ®· cÊm sö dông. +§Ò nghÞ Bé dµnh mét kho¶n vèn ng©n s¸ch ®Ó ®Çu t­ trang thiÕt bÞ mét phßng kiÓm tra vµ ph©n tÝch d­ l­îng c¸c chÊt v« c¬ trong chÌ, v× hiÖn nay trªn toµn quèc ch­a cã mét c¬ quan nµo chuyªn lµm nhiÖn vô nµy. -VÒ viÖc ®Çu t­ thuû lîi cho chÌ: §Ò nghÞ Bé cã ch­¬ng tr×nh ®Çu t­ thuû lîi ®Ó t­íi tiªu cho c¸c vïng chÌ lín gièng nh­ ®Çu t­ cho c©y lóa, cô thÓ lµ: x©y dùng hå, ®Ëp, kªnh n­¬ng, hÖ thèng thiÕt bÞ t­íi tiªu… b»ng nguån vèn ng©n s¸ch cña nhµ n­íc . -Cho phÐp tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam ®­îc x¾p xÕp l¹i tæ chøc s¶n xuÊt vµ ®Çu t­ thªm nh­ sau: +HiÖn ®¹i ho¸ 3 nhµ m¸y s¶n xuÊt chÌ néi tiªu ë Hµ Néi, H¶i Phßng vµ T.P Hå ChÝ Minh, t¹i c¸c nhµ m¸y nµy sÏ trang bÞ c¸c d©y chuyÒn ®ãng chÌ tói nhóng vµ chÌ bao gãi hiÖn ®¹i chÊt l­îng cao. III.nh÷ng ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu chÌ cña ViÖt nam 1.VÒ mÆt ®Þa lý. Nh­ chóng ta ®· biÕt n­íc ta n»m ë khu vùc gÇn trung t©m §«ng Nam ¸ n¬i cã chÊt l­îng ®Êt trång c¸c c©y c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp rÊt thÝch hîp. N­íc ta cã khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa nãng Èm qunh n¨m. vµ c©y chÌ l¹i thÝch hîp ë nh÷ng n¬i vïng cao vµ ë c¸c cao nguyªn. ®iÒu nµy lµm cho ViÖt Nam cña chóng ta rÊt cã lîi thÕ ®Ó ph¸t triÓn c©y chÌ v× chóng ta cã nh­ng n¬i cã ®é cao trªn 1000m so víi mùc n­íc biÓn nh­ mét sè huyÖn cña Hµ Giang, Th¸i Nguyªn vµ ®Æc biÖt lµ cao nguyªn L©m §ång. N­íc chóng ta l¹i cã ®Þa h×nh víi nhiÒu ®åi nói vµ cao nguyªn víi chÊt ®Êt ®á vµ ®Êt ba ran mÇu mì phï hîp víi c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy vµ trong ®ã cã c©y chÌ 2.VÒ mÆt ph¸p luËt Cã thÓ nãi hiÖn nay ph¸p luËtjn­íc ta ®ang ®­îc söa ®æi ®Ó phï h¬n víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng do vËy luËt ph¸p quy ®Þnh vÒ xuÊt khÈt cungc ®ang ®­îc gÇn c¶i thiÖn cho phï hîp h¬n víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu, hiÖn nay chóng ta ®· co quü hç trî xuÊt khÈu vµ nhµ n­íc hÇu nh­ kh«ng ®¸nh thuÕ vµo hµng xuÊt khÈu trong ®ã mÆt hµng chÌ cña chóng ta còng n»n trong nh÷ng hµnh kh«ng ph¶i chÞu thuÕ xuÊt khÈu, ®iÒu nµy ®· t¹o ra nhiÒu thuËn l¬i cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu chÌ. Nhµ n­íc cã chñ tr­¬ng khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia vµo qu¸ tr×nh xuÊt khÈu. 3.VÒ con ng­êi. Ng­êi d©n ViÖt Nam chung ta vèn cã truyÒn thèng cÇn cï chÞu th­¬ng chÞu khã cÇn cï th«ng minh s¸ng t¹o. Va ®Æc biÖt víi c©y chÌ th× ng­êi d©n n­íc ta ®· trång tõ rÊt l©u ®êi råi nªn cung cã mét sè Ýt kinh nghiÖn vÒ lo¹i c©y nµy. §Æc biÖt hiÖn nay §¶ng vµ nhµ n­íc ta cung ®­a c©y chÌ vµo lo¹i c©y xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho nh©n d©n ë c¸c vung s©u vµ vung xa, hiÖn nay tr×nh ®é d©n trÝ cña chung ta ngµy mét ®­îc c¶i thiÖn nªn vÊn ®Ò tiÕt thu kü thuËt cung ®­îc rÔ rµng h¬n, ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng còng ngµy mét phæ biÕn h¬n nh­: B¸o trÝ, §µi v« tuyÕn … còng ®· ®Õn ®­îc c¸c bµ con ë vung s©u vung xa nªn vÊn ®Ò vÒ tiÕp nhËn th«ng tin còng nh­ qu¸ tr×nh ch¨n soc c©y chÌ cung kh«ng gÆp nhiÒu khã kh¨n nh­ tr­íc n÷a vµ ®iÒu nµy cung ®· t¹o ra rÊt nhiÒu ®iÒu thuËn lîi cho c©y chÌ ph¸t triÓn. §Æc biÖt sè l­¬ng ®éng ë c¸c vïng nµy cã rÊt nhiÒu v× d©n sè cña n­íc ta cã kho¶ng 78% sèng ë c¸c vïng n«ng th«n vµ miÒn nói vµ ng­êi d©n ë ®©y cßn rÊt khã kh¨n nªn hä rÊt cÇn cã mét lo¹i c©y trång ®Ó t¨ng thªm thu nhËp cho gia ®×nh vµ tr¸nh ®­îc hiÖn t­îng n«ng nhµn trong d©n c­. Cã thÓ nãi ®©y lµ mét ®iÒu kiÖn rÊt thuËn lîi cho c©y chÌ ph¸t triÓn ë n­íc ta. 4.ChÝnh s¸ch cña nhµ n­íc. HiÖn nay §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· t¹o ra rÊt nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn c©y chÌ nh­: c©y chÌ n»m trong c¸c c©y c«ng nghiÖp ®Ó ®­a nªn c¸c vung s©u vµ vung xa ®Ó xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ phñ xanh ®Êt trèng ®åi nói träc. Do vËy ®· t¹o ra nhiÒu ®iÒu kiÖn cho ng­êi trång che. Cho hä vay vèn víi l·i xuÊt thÊp ë mét sè n¬i cßn kh«ng thu thuÕ ®Êt 5 n¨m ®Çu, vµ vai l·i víi l·i suÊt thÊp vµ cã thÓ kh«ng thu l·i trong vong 5 n¨m ®Çu. ChÝnh phñ ®· cã mét lo¹t c¸c nghÞ quyÕt, còng nh­ NghÞ ®Þnh vÒ ph¸t triÓn c©y chÌ nh­ nghÞ quyÕt 43/1999/TTG ngµy 10/3/1999 vÒ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt chÌ n¨m 1999 – 2000 vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn ®Õn n¨m 2005 – 2010 vµ nghÞ ®Þnh 80/2002/Q§ - TTG ngµy 24/6/2002 cña chÝnh phñ, do thñ t­íng Pham V¨n Kh¶i ký, quy ®Þnh râ rµng c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kÕt hîp ®ång bé tiªu thô n«ng s¶n phÈn hµng ho¸ víi ng­êi s¶n xuÊt, nh»m g¾n s¶n xuÊt víi chÕ biÕn vµ tiªu thô n«ng s¶n hµng ho¸ ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ æn ®Þnh. Víi nh÷ng quyÕt ®Þnh nµy ®· t¹o ra hµng lang th«ng tho¸ng cho viÖc ph¸t triÓn c©y chÌ ®Ó phôc vô cho môc ®Ých xuÊt khÈu vµ ®¹t ®­îc môc tiªu cña ngµnh chÌ ®· ®Ò ra. PhÇn III: kÕt luËn XuÊt khÈu ®ang, sÏ ®­îc §¶ng vµ nhµ n­íc ®­a vµo trung t©m ®Ó lµm ®ßn b¶y thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn, t¹i ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX võa qua cung kh¼ng ®Þnh xuÊt khÈu lµ mét nhiÖn vô quan träng trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÕp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc . Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y xuÊt khÈu chÌ cña chóng ta ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh tùu quan trong ®ãng gãp cho nÒn kinh tÕ quèc d©n, xuÊt khÈu chÌ trë thµnh 8 mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu quan träng cña n­íc ta. XuÊt khÈu chÌ ®· gi¶i quyÕt ®­îc c«ng ¨n viÖc lµm cho ngµn ngh×n lao ®éng rÊt lµ nh÷ng lao ®éng ë n«ng th«n vµ miÒn nói, c©y chÌ ®· trë thµnh c©y xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. NhiÒu ng­êi ®· giµu lªn tõ viÖc trång chÌ. Vµi n¨m trë l¹i ®©y xuÊt khÈu chÌ cña chóng ta ®ang gÆp khã kh¨n nh­: Gi¸ chÌ trªn thÕ giíi ®ang gi¶m , thÞ tr­êng chÌ xuÊt khÈu cña chóng ta ®ang cã xu h­íng thu hÑp l¹i, chÊt l­îng chÌ phôc vô cho xuÊt khÈu kh«ng cao. §Ó tho¸t dì ®­îc vÊn ®Ò nay chóng ta ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c biÖn ph¸p ®· nªu ra ë trªn. §Ó c©y chÌ trë thµnh mét mÆt hµng xuÊt khÈu quan träng cña n­íc ta vµ t­¬ng x­íng víi lîi thÕ cña c©y chÌ. T«i huy väng trong thêi gian tíi chóng ta sÏ lµm tèt c¸c biÖn ph¸p ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu chÌ vµ ®¹t ®­îc môc tiªu cña ngµnh ®· ®¹t ra. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1.Gi¸o tr×nh kinh tÕ th­¬ng m¹i PGS – TS. §Æng §×nh §µo, PGS – TS . Hoµng §øc Th©n 2.T¹p chÝ ng­êi lµm chÌ Sè: 6,7,8,9,10/2002 3.T¹p chÝ th­¬ng m¹i Sè: 7/2000,5/2001,3+4/2002 4.T¹p chÝ ngo¹i th­¬ng Sè: 3+4/2001, 20/2001, 29/2001, 32/2001 5.T¹p chÝ kinh tÕ ph¸t triÓn Sè:42/2000 6.T¹p chÝ ThÞTr­êng Gi¸ C¶ Sè 3/2001 7.T¹p chÝ Con Sè Sù KiÖn Sè 3/2002 Môc lôc PhÇn I: lêi nãi ®Çu 1 PhÇn II: néi dung 3 Ch­¬ng 1: c¬ së lý luËn chung cña xuÊt khÈu chÌ 3 I. vai trß cña xuÊt khÈu chÌ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n 3 1. Sù ra ®êi cña ngµnh chÌ 3 2. VÞ trÝ cña xuÊt khÈu chÌ 3. Vai trß cña xuÊt khÈu chÌ II. quy tr×nh xuÊt khÈu chÌ cña n­íc ta hiÖn nay 1. C«ng t¸c t¹o nguån 2. «ng t¸c giao hµng xuÊt khÈu 3 .C«ng t¸c thanh to¸n III. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn xuÊt khÈu chÌ 1. ChÊt l­îng chÌ 2. ChÝnh s¸ch cña nhµ n­íc 3. HÖ thèng tµi chÝnh cña nhµ n­íc ch­¬ng 2: thùc tr¹ng xuÊt khÈu chÌ cña viÖt nam I. ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cña ngµnh chÌ 1.Mang ®Æc ®iÓm cña ngµnh n«ng s¶n phÈn 2.Mang ®Æc ®iÓm riªng cña ngµnh chÌ II. thùc tr¹ng xuÊt khÈu chÌ cña viÖt nam 1. Ph©n tÝch kÕt qu¶ tæng qu¸t vÒ xuÊt khÈu chÌ 2. Ph©n tÝch kÕt qu¶ xuÊt khÈu chÌ theo chñng lo¹i s¶n phÈn 3. Ph©n tÝch kÕt q¶u xuÊt khÈu chÌ trªn thÞ tr­êng tiªu thô III. Nh÷ng kÕt luËn rót ra tõ viÖc nghiªn cøc xuÊt khÈu chÌ 1. Nh÷ng mÆt tÝch cùc 2. Nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ 3. h÷ng nguyªn nh©n ch­¬ng 3: ph­¬ng h­íng vµ biÖn ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu chÌ cña viÖt nam trong thêi gian tíi I. môc tiªu vµ ph­¬ng h­íng cña ngµnh chÌ viÖt nam trong nh÷ng n¨m s¾p tíi 1. Môc tiªu cña ngµnh chÌ 2. Ph­¬ng h­íng cña ngµnh chÌ II. nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu chÌ cña viÖt nam trong thêi gian s¾p tíi 1. Quy ho¹ch l¹i c¸c vïng trång chÌ 2. N©ng cao chÊt l­îng vµ h¹ gi¸ thµnh cña chÌ 3. Bæ sung vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch phï hîp víi ng­êi trång chÌ 4. C¶i thiÖn hÖ thèng tµi chÝnh cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu 5. Mét sè kiÕn nghÞ phÇn III: kÕt luËn Danh môc tµi liÖu tham kh¶o