Điều tra hiện trạng và đề xuất giải pháp cơ giới hóa sản xuất cây lúa và cây mía

hóa vào cây mía còn gặp rất nhiều khó khăn Bảng 4.7: Chi phí canh tác của 15.441 ha mía tại huyện Bến Lức (2009) Chi tiết Cơ giới (tỷ đồng) Thủ công (tỷ đồng) Tổng (tỷ đồng) Trung bình (1.000 đồng/ha) Làm đất 22,47 0,69 23,16 1.500 Xuống giống 0,00 23,16 23,16 1.500 Tưới nước 7,72 0,00 7,72 500 Phun thuốc 1,16 3,47 4,63 300 Bón phân 0,00 9,26 9,26 600 Làm cỏ 0,00 23,16 23,16 1.500 Thu hoạch 0,00 64,85 64,85 4.200 Vận chuyển 45,4 19,46 64,86 4.201 Tổng 76,75 144,05 220,8 14.300 Nguồn: Mẫu phiếu điều tra huyện Bến Lức (2009) Tỉ lệ cơ giới và thủ công sản xuất mía 97 0 100 25 0 0 0 70 3 100 0 75 100 100 100 30 0 20 40 60 80 100 120 làm đất xuống giống tưới nước phun thuốc bón phân làm cỏ thu hoạch vận chuyển Khâu Tỉ lệ (% ) Cơ giới Thủ công Tỉ lệ cơ giới và thủ công trong sản xuất mía Cơ giới 35% Thủ công 65% Biểu đồ 4.2: Chi phí cơ giới và thủ công của sản xuất mía huyện Bến Lức (2009) Việc sản xuất mía tại huyện Bến Lức tỉnh Long An chủ yếu dựa vào thủ công, cơ giới chiếm tỉ lệ thấp khoảng 35% trong tổng chi phí canh tác. Phân tích hiện trạng và một số giải pháp nâng cao CGH SX cây lúa, mía tỉnh Long An SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 41 4.1.2.1 Làm đất Tỷ lệ cơ giới hóa trong khâu làm đất của tỉnh đạt 97%. Cơ giới hóa làm đất chưa đạt tối đa là do: - Thiếu máy phục vụ cơ giới, máy làm đất mía chủ yếu là những máy làm đất lúa ở vùng lân cận. - Loại máy đang được sử dụng tại đây đều quá cũ, theo đánh giá của chủ máy thì tình trạng kỹ thuật chỉ còn khoảng 70 - 80%, khi hoạt động hao phí nhiều nhiên liệu, công suất giảm đáng kể, rất dễ hư hỏng, chi phí sửa chữa và phục hồi máy hàng năm khá cao. 4.1.2.2 Xuống giống Người dân nơi đây chủ yếu trồng mía bằng thủ công 100%. Nguyên nhân dẫn đến việc chưa cơ giới hóa: - Tập quán sản xuất của người dân là dùng lao động thủ công. - Máy trồng mía trên thị trường không phù hợp với điều kiện địa hình tại vùng. - Chi phí đầu tư máy cao, khó thu hồi vốn. 4.1.2.3 Tưới tiêu Mặc dù cơ giới hóa trong khâu này đã đạt 100% nhưng chỉ dừng lại ở động cơ diesel và động cơ xăng do: - Tập quán sản xuất của người dân và tận dụng động cơ diesel và động cơ xăng đã có sẵn. - Đa số ruộng xa nhà nên khó khăn trong việc vận tải đường dây điện. - Do quá trình sinh trưởng và nhu cầu của cây mía nên việc tưới tiêu nơi đây phần ít sử dụng phương pháp tưới tự nhiên. 4.1.2.4 Chăm sóc Để được năng suất cao người nông dân phải đầu tư về kinh tế và cần có sự đầu tư rất lớn về mặt sức lực và trí lực. Chính vì vậy, công cụ chăm sóc có ảnh hưởng rất lớn đến việc trồng mía, đặc biệt là ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người dân. Từ đó cho ta thấy được phần nào sự khó nhọc của người làm nông nghiệp. Nhưng đến nay vẫn chưa được cơ giới hóa. Phân tích hiện trạng và một số giải pháp nâng cao CGH SX cây lúa, mía tỉnh Long An SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 42 * Phun thuốc Chủ yếu là dùng máy xịt tay, phần ít sử dụng máy xịt có gắn động cơ. Nguyên nhân chậm cơ giới hóa trong khâu phun xịt: - Tập quán của người dân là sử dụng máy xịt tay. * Bón phân Khâu này chưa được cơ giới hóa do: - Tập quán sản xuất người dân. - Đặc điểm của mía. * Làm cỏ, vun gốc + Vun gốc Khâu này tiến hành hoàn toàn thủ công và hiện nay trên thị trường cũng chưa cơ giới hóa được khâu này. + Làm cỏ : Hiện nay việc trừ cỏ toàn tỉnh đã cơ giớ hóa được 25% chủ yếu là máy phun thuốc hóa học có gắn động cơ. Phần còn lại người dân làm cỏ bằng tay hoặc phun xịt thuốc hóa học thủ công. 4.1.2.5 Thu hoạch Việc thu hoạch mía vẫn được tiến hành hoàn toàn bằng phương pháp thủ công. Cũng giống như khâu trồng mía chi phí đầu tư máy thu hoạch khá cao mỗi năm chỉ sử dụng một lần nên việc đầu tư ở quy mô hộ gia đình là không hiệu quả kinh tế. 4.1.2.6 Vận chuyển Trong khâu vận chuyển mía tỷ lệ cơ giới hóa đã đạt 70%. Do mạng lưới kênh đào chằng chịt, việc vận chuyển mía bằng đường thủy đã trở nên rất thuận tiện. Mặt khác, những hộ có ruộng mía gần đường lộ thì sử dụng xe tải để vận chuyển mía chiếm ưu thế hơn nhiều so với đường thủy. Từ lâu hình ảnh người dân nơi đây dùng sức trâu, bò để kéo mía về nhà đã được thay thế hoàn toàn bằng cơ giới. Tuy nhiên, việc cơ giới hóa trong khâu vận chuyển còn gặp phải một số khó khăn như: thu gom mía trên ruộng, bốc xếp mía lên xe, xuống ghe,… Phân tích hiện trạng và một số giải pháp nâng cao CGH SX cây lúa, mía tỉnh Long An SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 43 è Chi phí để sản xuất được 1 Kg lúa? Bảng 4.8: Chi phí sản xuất 1 ha mía tại huyện Bến Lức năm 2009 Đơn vị tính 1.000 đồng/ha Các khâu Làm đất Gieo trồng Tưới tiêu Phun thuốc Bón Phân Làm cỏ Thu hoạch Vận chuyển Tổng Khâu canh tác 1500 1.500 500 300 600 1.500 4.200 4.200 14.300 Vật tư 6.000 1.000 7.300 14.300 Tổng 1.500 7.500 500 1.300 13.300 1.500 4.200 4.200 28.600 Nguồn: Mẫu phiếu điều tra huyện Bến Lức - Năng suất: 70 tấn/ha. - Chi phí đầu tư: 20.200.000 đồng/ha. - Chi phí 1 Kg là: 289.000 đồng/ha. 4.2 MỘT SỐ YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN QUÁ TRÌNH CƠ GIỚI HÓA SẢN XUẤT CÂY LÚA VÀ CÂY MÍA CỦA NÔNG HỘ TỈNH LONG AN 4.2.1 Những Yếu Tố Thuận Lợi PHÂN BỐ LÔ THỬA TẠI HUYỆN TÂN THẠNH, VĨNH HƯNG 1167 1196 4361 13223 14855 709 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 Dưới 0.3 ha Từ 0.3 - 0.5 ha Từ 0.51 - 0.7 ha Từ 0.71 - 1ha Từ 1.1 - 5ha Trên 5 ha diện tích số lô th ửa Biểu đồ 4.3: Phân bố lô thửa huyện Tân Thạnh và Huyện Vĩnh Hưng Phân tích hiện trạng và một số giải pháp nâng cao CGH SX cây lúa, mía tỉnh Long An SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 44 Phần lớn là vùng chuyên canh (Đồng Tháp Mười) có quy mô diện tích canh tác lớn là điều kiện phù hợp cho việc đưa cơ giới hóa vào đồng ruộng. Là tỉnh luôn đi đầu trong quá trình cơ giới hóa, đa số hộ dân nằm trong các hợp tác xã, tổ hợp tác cho nên việc đưa cơ giới hóa vào đồng loạt là thích hợp. Có 2 con sông Vàm Cỏ là điều kiện hết sức thuận lợi cho các công trình thủy lợi giao thông giúp người dân chủ động trong việc sản xuất. Có sự quan tâm của Đảng và chính quyền địa phương, thường xuyên mở các lớp tập huấn chuyển giao khoa học kĩ thuật, đưa giống mới vào sản xuất, hỗ trợ kĩ thuật canh tác và một phần kinh phí đầu tư cho phát triển khoa học công nghệ. Cơ quan cấp ngành liên kết các trường đại học như: Đại Học Cần Thơ, Đại Học Nông Lâm Thành Phố Hồ Chí minh, … và viện nghiên cứu đồng bằng sông Cửu Long nhằm hỗ trợ dụng cụ cơ giới, giống cao sản phù hợp với điều kiện từng vùng. Cơ cấu các thành phần kinh tế đa dạng, đã tham gia góp phần vào sự phát triển của nền cơ khí nông nghiệp. Có thể huy động tại chỗ các nguồn lực để đầu tư vào việc trang bị thêm các thiết bị máy móc, hoàn thiện hơn trong các mặt còn yếu. 4.2.1.1 Khảo sát thực tế tại các hộ cung cấp dịch vụ cơ giới Bảng 4.9: Đánh giá tác động của cơ giới hóa Mức độ ảnh hưởng Các chỉ tiêu Không Ít Trung bình Nhiều Rất nhiều Tổng số Đảm bảo thời vụ 26 4 30 Tăng năng suất 28 2 30 Tăng chất lượng sản phẩm 26 4 30 Cải thiện điều kiện lao động 8 20 2 30 Phát triển ngành nghề 28 2 30 Phát triển kinh tế xã hội 27 3 30 Nguồn: Mẫu phiều điều tra Qua việc khảo sát thực tế 30 hộ cung cấp dịch vụ cơ giới tại huyện Vĩnh Hưng, Tân Thạnh và Bến Lức về đánh giá tác động của cơ giới hóa đối với sản xuất lúa và mía, sự lựa chọn ưu tiên của người dân là đảm bảo thời vụ và tăng năng suất sản phẩm. Thật vậy, chất lượng sản phẩm mang tính quyết định trong sản phẩm hàng hóa, việc canh tác lúa trong thời gian dài ảnh hưởng lớn đến năng suất và chất lượng sản phẩm, đảm bảo thời vụ giúp tránh dịch sâu bệnh hại cây trồng, làm giảm thất thoát trong quá trình canh tác. Phân tích hiện trạng và một số giải pháp nâng cao CGH SX cây lúa, mía tỉnh Long An SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 45 Tăng năng suất và phát triển ngành nghề là sự lựa chọn tiếp theo, kế đến là phát triển ngành nghề. Sau cùng là cải thiện điều kiện lao động. 4.2.1.2 Khảo sát thực tế tại các hộ sản xuất lúa và mía Bảng 4.10: Các yếu tố tác động đến mức độ sử dụng cơ giới hoá cây lúa, cây mía Mức độ tác động Các yếu tố Không Ít Trung bình Lớn Rất lớn Tổng 1. Lao động 2 12 13 16 2 45 2. Việc làm 1 8 21 13 2 45 3. Quy mô diện tích canh tác 9 28 8 45 4. Chất lượng dịch vụ 4 10 25 6 45 5. Chi phí dịch vụ 1 6 15 18 5 45 6. Thuỷ lợi, giao thông nội đồng 3 18 18 6 45 7. Loại cây trồng 6 14 22 3 45 Nguồn: Mẫu phiếu điều tra huyện Vĩnh Hưng, Tân Thạnh và Bến Lức Qua khảo sát tại 30 hộ canh tác lúa và 15 hộ trồng mía, đa số người được hỏi chọn quy mô diện tích canh tác tác động lớn đến việc ứng dụng cơ giới hóa, kế đến là chất lượng dịch vụ và thủy lợi, giao thông nội đồng. Hiện nay, diện tích từng lô thửa nhỏ, manh mún đã làm chậm tiến trình cơ giới hóa, tăng chi phí sản xuất, giảm năng suất, giảm diện tích canh tác. Do đó quy mô diện tích canh tác rất quan trọng trong việc ứng dụng cơ giới hóa cây lúa và cây mía. Bên cạnh đó, chi phí dịch vụ và loại cây trồng cũng góp phần thúc đẩy việc ứng dụng cơ giới hóa và sản xuất lúa và mía. 4.2.2 Những khó khăn khi áp dụng cơ giới vào sản xuất Bên cạnh những thuận lợi của việc đưa cơ giới hóa vào trong sản xuất, thì việc nhân rộng các mô hình cơ giới hóa vào sản xuất còn gặp một số khó khăn sau: - Người dân thiếu vốn đầu tư, bởi vì thu nhập từ việc sản xuất lúa khó có khả năng đầu tư cho các thiết bị máy móc. Nên trong một vài khâu nông dân vẫn phải canh tác bằng thủ công và công cụ cải tiến. - Long An nằm trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long nên đất trồng là đất phù sa, có nhiều lung trũng, kết cấu hạ tầng kém đây là một trở ngại lớn trong việc phát triển cơ giới hóa sản xuất. Phân tích hiện trạng và một số giải pháp nâng cao CGH SX cây lúa, mía tỉnh Long An SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 46 - Chưa có loại máy thích hợp, còn một số khâu còn chưa có máy, thiết bị phù hợp như khâu: gieo sạ, cấy, bón phân. Thêm vào đó là chế tạo máy nông nghiệp chưa được tối ưu, thiết bị chưa được hoàn thiện nên thường hư hỏng vặt. - Nhà nước chưa có chính sách rõ rệt về hỗ trợ cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp. Chưa quan tâm đầy đủ đến ngành cơ điện nông nghiệp, chưa có những biện pháp hữu hiệu, vững chắc về vốn, năng lượng, giá cả, bảo vệ lợi ích cho nông dân. - Chưa có hệ thống tổ chức đào tạo tay nghề sử dụng máy, duy tu – sửa chữa máy nông nghiệp. - Đa phần máy phục vụ cho nông nghiệp đều là máy đã qua sử dụng, tình trạng kĩ thuật không còn tốt, cho nên đã làm hạn chế hiệu quả của việc đưa cơ giới hóa vào nông nghiệp. 4.2.2.1 Hộ có trang bị máy nông nghiệp. Đối với máy làm đất, máy bơm, máy vận chuyển thì những bộ phận thường hư hỏng nhất là: xylanh, pitton, bạc. Một số hư hỏng khác là: kẹt hộp số, hao nhớt khi làm máy, cong cốt, …. Đa số máy đã qua sử dụng nên giảm năng suất, giảm công suất, tăng chi phí sửa chữa. Đối với máy xịt đa năng theo chủ máy thì ít hư hỏng nhưng còn hạn chế là lúa càng lớn càng khó đi. Đối với máy gặt đập liên hợp, hầu hết là máy của Trung Quốc và Việt Nam sản xuất, hay bị hư vặt như: đai, gãy răng, … nên phải mất thời gian để sửa chữa và tốn nhiều chi phí sửa chữa. Thêm vào đó, người dân chưa được qua tập huấn sử dụng máy nên lúc đầu thường hay gặp sự cố dẫn đến giảm hiệu quả công việc trong thời gian tiếp theo và tốn thêm chi phí sửa chữa cao. 4.2.2.2 Đối với cơ sở sửa chữa máy. Bảng 4.11: Máy phục vụ sửa chữa Loại máy Nơi sản xuất Số lượng Tình trạng kĩ thuật Máy tiện Nhật 15 3 Máy phay Nhật 2 3 Máy khoan Đài Loan 15 3 Máy mài Việt Nam 8 3 Máy hàn Việt Nam 13 3 Máy cưa Việt Nam 4 3 Nguồn: Mẫu phiều điều tra huyện Vĩnh Hưng, Bến Lức, Tân Thạnh (2009) Phân tích hiện trạng và một số giải pháp nâng cao CGH SX cây lúa, mía tỉnh Long An SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 47 Khảo sát 30 cơ sở sửa chữa máy, đa số các máy phục vụ sửa chữa đã cũ, tình trạng kĩ thuật chỉ còn khoảng 50 - 60%, gây khó khăn trong quá trình sửa chữa máy. 4.3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO ỨNG DỤNG CƠ GIỚI HÓA VÀO SẢN XUẤT CÂY LÚA VÀ CÂY MÍA Ở TỈNH LONG AN 4.3.1 Cây lúa Những thành quả mà người dân đã đạt được trong những năm qua đã chứng thực phần nào vai trò to lớn của việc đưa cơ giới hóa vào trong sản xuất nông nghiệp. Do đó cơ giới hóa sản xuất cây lúa càng được chú trọng và nâng cao hơn nữa để đảm bảo chất lượng sản xuất nâng cao chất lượng cuộc sống người nông dân giúp phát triển nông thôn. Để phát huy hơn hiệu quả của việc ứng dụng cơ giới hóa vào trong sản xuất cần làm tốt hơn các khâu sau: * Làm đất Thành tựu đã đạt được là 100% khâu làm đất được cơ giới hóa, nhưng muốn duy trì và nâng cao chất lượng cơ giới cần: - Có các buổi trình diễn hoặc hội thi về các thiết bị máy mới tại địa bàn tỉnh, giúp cho người dân bắt kịp công nghệ mới - Có sự liên kết giữa cán bộ kĩ thuật và người làm máy, trao đổi về tính năng của máy, cũng như những bộ phận thường bị hư hỏng hoặc hạn chế của máy để tìm ra biện pháp khắc phục. - Khuyến khích người dân mạnh dạn đầu tư, ứng dụng các thiết bị công nghệ mới vào trong sản xuất, khi được hỗ trợ về vốn, giúp cho việc làm đất trở lên có hiệu quả hơn. * Gieo sạ Theo kết quả điều tra tại huyện Vĩnh Hưng và Tân Thạnh thì khâu gieo sạ chưa có sự hỗ trợ của máy, cơ giới chỉ dừng lại ở công cụ sạ hàng, nhưng gieo sạ khoảng 48,5%. Chính vì vậy, muốn nâng cao mức độ cơ giới hóa trong thời gian tới cần: - Có chính sách khuyến khích đầu tư nghiên cứu ra các dạng máy phù hợp với đồng ruộng nơi đây. Cần phối hợp với các trung tâm nghiên cứu, các trường đại học trong việc đầu tư nghiên cứu và triển khai những loại máy mới, phù hợp với địa hình nơi đây. - Tạo mặt bằng đồng nhất trên đồng ruộng, giúp khống chế nước tốt hơn, hạn chế thất thoát lúa gieo sạ với mật độ thưa, đảm bảo năng suất. Phân tích hiện trạng và một số giải pháp nâng cao CGH SX cây lúa, mía tỉnh Long An SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 48 - Giúp cho người dân thay đổi tập quán sản xuất lâu đời, đi đến hình thức sản xuất mới với hiệu quả cao hơn, chi phí đầu tư giảm. Xây dựng thêm nhiều mô hình thí điểm, tổ chức thêm nhiều đợt tập huấn cho nông dân, nhân rộng mô hình “Ra đồng cùng nông dân”. - Thường xuyên mở các lớp khuyến nông nhằm đưa thông tin nhanh đến người dân về các thiên tai, dịch bệnh… Tạo tâm lý vững chắc cho người dân khi gieo sạ với mật độ thưa. - Có chính sách khuyến khích, đãi ngộ khen thưởng đối với các cá nhân, tổ chức sáng chế ra các thiết bị mới, sau đó phổ biến rộng ra cho người nông dân. * Tưới tiêu Hiện nay, tưới tiêu cho đồng ruộng được thực hiện 100% cơ giới nhưng vẫn cần: - Việc đầu tiên là có hệ thống lưới điện 3 pha trên toàn tỉnh, tạo điều kiện cho lượng motor bơm nước tăng lên. - Đầu tư vốn cho việc trang bị thêm các motor công suất lớn, làm tăng thêm hiệu quả kinh tế. - Khuyến khích người dân tham gia các tổ sản xuất, tạo các trạm bơm với diện tích rộng, rút ngắn thời gian rút nước ra ở vụ Đông Xuân. * Chăm sóc Đây là khâu chính yếu, quyết định năng suất của vụ mùa. + Bón phân Công việc bón phân nơi đây vẫn được làm hoàn toàn bằng thủ công, đây là một thực tế đang tồn tại không những ở tỉnh Long An mà nó cũng đang là một thực tại ở hầu hết các vùng đồng bằng trong cả nước. Để đưa cơ giới hóa khâu bón phân cần: - Cần có mặt ruộng đồng nhất hơn và cần đầu tư nghiên cứu các dạng máy mới phù hợp với đồng ruộng mà không hại lúa khi di chuyển. - Cần khuyến khích khả năng sáng chế của người nông dân. - Có chính sách đãi ngộ khen thưởng đối với các cá nhân, tổ chức sáng chế ra các thiết bị mới, sau đó phổ biến rộng ra cho nông dân. + Phun xịt Phun xịt là khâu cần cơ giới hóa, nhưng hiện nay cơ giới hóa tại 2 huyện tiêu biểu của tỉnh Long An chỉ 44%. Do đó muốn nâng cao cơ giới hóa cần: - Cần có chính sách trợ cấp vốn, cho vay vốn ưu đãi để nông dân trang bị máy các máy mới. - Tạo các cụm thí điểm trình diễn các dạng máy mới tại các huyện, xã thông tin đến người dân các tiến bộ về cơ giới hóa. Phân tích hiện trạng và một số giải pháp nâng cao CGH SX cây lúa, mía tỉnh Long An SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 49 - Có chính sách khuyến khích, khen thưởng đối với các cá nhân, tổ chức sáng chế ra các thiết bị mới, hoàn thiện kết cấu của thiết bị mới sau đó phổ biến rộng ra cho người dân. * Thu hoạch Dùng gặt đập liên hợp thu hoạch lúa là phương pháp tối ưu trong giai đoạn hiện nay. Nhưng cho đến thời điểm này tại hai huyện trồng lúa tiêu biểu tỉnh Long An chi đáp ứng được 32,3% diện tích thu hoạch, do đó cần thưc hiện một số giải pháp để nâng cao cơ giới hóa: - Cần có chính sách trợ cấp vốn, cho vay vốn ưu đãi trung và dài hạn để nông dân trang bị các máy mới, tiên tiến. - Cần có thêm các buổi trình diễn hoặc hội thi về các thiết bị máy gặt đập liên hợp tiên tiến tại địa bàn tỉnh. - Có sự liên kết giữa cán bộ kĩ thuật và người làm máy, trao đổi về tính năng của máy, cũng như những bộ phận thường bị hư hỏng hoặc hạn chế của máy để tìm ra phương pháp khắc phục. * Vận chuyển Cải tiến máy kéo cho phù hợp hơn với điều kiện nền ruộng nơi đây, có thể làm việc tốt trong vụ Hè Thu. Cần xây dựng hơn nữa cơ sở hạ tầng về đường bộ, các hệ thống vận chuyển trong các nhà máy xay xát, lò sấy cần trang bị máy vận chuyển và băng tải vận chuyển. * Bảo quản - chế biến +Bảo quản - Thông qua các buổi tập huấn cho nông dân, cần giới thiệu các mô hình máy sấy tiên tiến, đạt hiệu quả cao. - Cần có các buổi tập huấn kỹ thuật sấy đúng kỹ thuật, trình diễn thực để người dân thấy được hiệu quả và sự cần thiết từ việc trang bị máy sấy. - Khuyến khích người dân trang bị các máy sấy công suất lớn, kĩ thuật hiện đại, giúp cho chất lượng sấy được nâng cao, giá thành giảm. +Chế biến Cần có nguồn vốn đầu tư cho công nghệ chế biến tiên tiến, đạt chất lượng cao đối với các máy xay xát công suất lớn, làm tăng thêm giá trị hạt gạo. Phân tích hiện trạng và một số giải pháp nâng cao CGH SX cây lúa, mía tỉnh Long An SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 50 4.3.2 Cây mía Đề xuất các giải pháp chung để đẩy nhanh việc áp dụng cơ giới hóa vào canh tác và thu hoạch mía - Đối với cơ giới hóa sản xuất mía, đặc biệt là cơ giới hóa thu hoạch, đầu tư lần đầu lớn, thời gian làm việc trong năm ngắn, hiệu quả thu hồi vốn thấp, do đó Nhà nước, địa phương và các doanh nghiệp cần có chính sách linh hoạt, giúp đỡ, trợ giá để đảm bảo nhu cầu phát triển. - Cần làm tốt công việc cải tạo, quy hoạch thiết kế đồng ruộng, xây dựng cơ sở hạ tầng đáp ứng việc áp dụng cơ giới hóa. Nên có các nghiên cứu phối hợp giữa các nhà nông học và các nhà cơ khí để đề ra các quy trình có khả năng áp dụng cơ giới hóa cao. Đặc biệt trước mắt cần nghiên cứu những vấn đề liên quan trực tiếp đến khả năng cơ giới hóa như: khoảng cách hàng, mật độ cây... - Tùy vùng có thể áp dụng cơ giới hóa từng phần hoặc toàn diện từ khâu làm đất đến thu hoạch. Trên vùng đất cao, khô hạn, đồi gò chú ý biện pháp làm đất tối thiểu, đặc biệt cày sâu trên 30cm bằng cày ngầm (cày không lật). Đất dốc, ngoài cày sâu tối thiểu 30cm cần làm đất kỹ cho tơi xốp và làm rãnh đặt hom sâu 30 - 35cm. - Tổ chức lực lượng, tăng cường công tác nghiên cứu khoa học, giải quyết những vấn đề tồn tại về kỹ thuật như độ tin cậy, chất lượng làm việc của máy. Chú trọng đầu tư kỹ thuật, máy móc tiên tiến của nước ngoài nhằm thoả mãn nhu cầu phát triển ngày càng rộng rãi. - Trên cơ sở các vùng sản xuất mía nguyên liệu cần tập trung xây dựng mô hình vùng cơ giới hóa sản xuất mía điển hình. Lấy tăng sản lượng, tăng hiệu quả làm mục tiêu, phối hợp kỹ thuật trồng trọt và kỹ thuật cơ khí, từ đó nhân rộng ra các vùng khác để thực hiện quá trình cơ giới hóa sản xuất mía. Đề xuất các giải pháp riêng cho từng khâu để đẩy nhanh việc ứng dụng cơ giới hóa vào canh tác cây mía * Khâu làm đất Tỷ lệ cơ giới hóa khâu này đã đạt được 97% , nhưng muốn duy trì và nâng cao chất lượng cơ giới cần: - Có các buổi trình diễn hoặc hội thi về các thiết bị máy mới tại địa bàn tỉnh, giúp cho người dân bắt kịp công nghệ mới. - Có sự liên kết giữa cán bộ kĩ thuật và người làm máy, trao đổi về tính năng của máy, cũng như những bộ phận thường bị hư hỏng hoặc hạn chế của máy để tìm ra biện pháp khắc phục. Phân tích hiện trạng và một số giải pháp nâng cao CGH SX cây lúa, mía tỉnh Long An SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 51 - Khuyến khích người dân mạnh dạn đầu tư, ứng dụng các thiết bị công nghệ mới vào trong sản xuất. Hỗ trợ về vốn nhằm giúp cho việc làm đất trở lên có hiệu quả hơn. * Khâu xuống giống Theo kết quả điều tra tại huyện Bến Lức thì khâu xuống giống chưa có sự hỗ trợ của máy. Chính vì vậy, muốn nâng cao mức độ cơ giới hóa trong thời gian tới cần: - Có chính sách khuyến khích đầu tư nghiên cứu ra các dạng máy phù hợp với ruộng mía nơi đây. Cần phối hợp với các trung tâm nghiên cứu, các trường đại học trong việc đầu tư nghiên cứu và triển khai những loại máy mới, phù hợp với địa hình nơi đây. - Tạo mặt bằng đồng nhất trên ruộng, giúp khống chế nước tốt hơn, hạn chế thất thoát giống, đảm bảo năng suất. - Giúp cho người dân thay đổi tập quán sản xuất lâu đời, đi đến hình thức sản xuất mới với hiệu quả cao hơn, chi phí đầu tư giảm. Xây dựng thêm nhiều mô hình thí điểm, tổ chức thêm nhiều đợt tập huấn cho nông dân. - Có chính sách khuyến khích, đãi ngộ khen thưởng đối với các cá nhân, tổ chức sáng chế ra các thiết bị mới, sau đó phổ biến rộng ra cho người nông dân. * Khâu chăm sóc Đây là khâu chính yếu, quyết định năng suất của vụ mía. + Bón phân Công việc bón phân nơi đây vẫn được làm hoàn toàn bằng thủ công. Để đưa cơ giới hóa khâu bón phân cần: - Khuyến khích khả năng sáng chế của người nông dân. - Có chính sách đãi ngộ khen thưởng đối với các cá nhân, tổ chức sáng chế ra các thiết bị mới, sau đó phổ biến rộng ra cho nông dân. + Phun xịt Phun xịt là khâu cần cơ giới hóa, nhưng hiện nay tỉ lệ cơ giới hóa tại huyện Bến Lức tỉnh Long An đạt 25%. Do đó muốn nâng cao cơ giới hóa khâu này cần: - Có chính sách trợ cấp vốn, cho vay vốn ưu đãi để nông dân trang bị các máy mới. - Tạo các cụm thí điểm trình diễn các dạng máy mới tại các huyện, xã thông tin đến người dân các tiến bộ về cơ giới hóa. - Có chính sách khuyến khích, khen thưởng đối với các cá nhân, tổ chức sáng chế ra các thiết bị mới, hoàn thiện kết cấu của thiết bị mới sau đó phổ biến rộng ra cho người dân. Phân tích hiện trạng và một số giải pháp nâng cao CGH SX cây lúa, mía tỉnh Long An SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 52 * Khâu thu hoạch Theo kết quả điều tra tại huyện Bến Lức thì khâu thu hoạch chưa có sự hỗ trợ của máy. Chính vì vậy, muốn nâng cao mức độ cơ giới hóa trong thời gian tới cần: - Cần có chính sách trợ cấp vốn, cho vay vốn ưu đãi trung và dài hạn để nông dân trang bị các máy mới, tiên tiến. - Cần có thêm các buổi trình diễn hoặc hội thi về các thiết bị máy thu hoạch mía tiên tiến tại địa bàn tỉnh. - Có sự liên kết giữa cán bộ kĩ thuật và người làm máy, trao đổi về tính năng của máy, cũng như những bộ phận thường bị hư hỏng hoặc hạn chế của máy để tìm ra phương pháp khắc phục. * Khâu vận chuyển Tỷ lệ cơ giới hóa khâu này đã đạt được 70% , nhưng muốn duy trì và nâng cao chất lượng cơ giới cần: - Cải tiến máy kéo cho phù hợp hơn với điều kiện nơi đây, để máy có khả năng thay thế vận chuyển thủ công. - Cần xây dựng hơn nữa cơ sở hạ tầng về đường bộ, đường thủy. Kết luận và kiến nghị SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 53 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ KẾT LUẬN A. Cây lúa * Tỷ lệ cơ giới hóa đối với sản xuất lúa tại tỉnh Long An đã đạt được trong thời gian qua: - Làm đất: 100% ứng dụng cơ giới. - Gieo cấy: 55 – 60% ứng dụng công cụ sạ hàng, 40 – 45% thủ công. - Thu hoạch (cắt, tách hạt, thu hoạch liên hợp): 70 – 75% cơ giới, còn lại là gặt thủ công. - Làm khô: 30 – 40% cơ giới trong vụ Hè Thu, còn lại là phơi thủ công hoặc bán lúa tưới tại đồng. * Riêng huyện Vĩnh Hưng và Tân Thạnh có tỷ lệ cơ giới hóa đối với sản xuất lúa: - Làm đất đạt 100% bằng cơ giới. - Gieo sạ: cơ giới 0%. + Vụ Đông Xuân sạ lan chiếm 42%, sạ hàng chiếm 58%. + Vụ Hè Thu diện tích sạ lan chiếm 63% và sạ hàng chiếm 37%. - Tưới tiêu cơ giới 100%, trong đó dùng động cơ điện chiếm 14%. - Chăm sóc: + Khâu bón phân: Cơ giới 0%. + Khâu phun xịt: Cơ giới khoảng 43%, 57% sử dụng máy xịt tay. - Thu hoạch: + Cắt bằng thủ công chiếm khoảng 29,7%. + Cắt bằng máy cắt xếp dãy chiếm khoảng 38%. + Đập lúa cơ giới đạt 100% Gặt đập liên hợp: Ước tính khoảng 32,3%. - Vận chuyển lúa đạt 90%. - Sấy lúa ước tính khoảng 18% vụ Hè Thu. - Chế biến đạt 100% cơ giới. * Đề xuất: - Đối với các khâu: Phun xịt, thu hoạch, làm khô – sấy cần tập trung đầu tư và phát triển, nhu cầu thực tế rất cần. Kết luận và kiến nghị SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 54 - Cần có chính sách trợ cấp vốn, cho vay vốn ưu đãi để nông dân trang bị máy mới, tiên tiến. - Cần đưa thêm động cơ điện vào trong việc tưới tiêu, nhằm giảm chi phí sản xuất, giảm tiếng ồn, và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. B. Cây mía * Tỷ lệ cơ giới hóa cây mía tại huyện Bến Lức tỉnh Long An trong thời gian qua: - Làm đất đạt 97% bằng cơ giới. - Xuống giống: cơ giới 0%. - Tưới tiêu cơ giới 100%. - Chăm sóc: + Khâu bón phân: cơ giới 0%. + Làm cỏ, vun gốc: cơ giới 0%. + Khâu phun xịt: cơ giới khoảng 25%, 75% sử dụng bình xịt mang vai. - Thu hoạch: cơ giới 0%. - Vận chuyển đạt 90%. - Chế biến đạt 100% cơ giới. * Đề xuất - Đối với các khâu: Xuống giống, Phun xịt, thu hoạch, vận chuyển cần tập trung đầu tư và phát triển, nhu cầu thực tế rất cần. - Cần có chính sách trợ cấp vốn, cho vay vốn ưu đãi để nông dân trang bị máy mới, tiên tiến. - Tăng thêm các buổi tập huấn kỹ thuật sản xuất cho người dân, giúp người dân hiểu rõ hơn về việc sử dụng máy, tạo mọi điều kiện để người dân tiếp xúc với các trang thiết bị mới. - Cần có chính sách khuyến khích, khen thưởng đối với các cá nhân, tổ chức sáng chế ra các thiết bị mới. khuyến khích việc sáng chế các cơ cấu máy nông nghiệp, cần có sự trao đổi giữa nhà kĩ thuật với người sáng chế, để hoàn thiện hơn cơ cấu máy. Cần hỗ trợ “dự án” nghiên cứu, phát triển các công cụ, cơ cấu máy của người nông dân. Kết luận và kiến nghị SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 55 KIẾN NGHỊ A. Cây lúa - Có chính sách tập trung ruộng đất. - Cần xây dựng vùng chuyên canh. - Có chính sách đầu tư phát triển thủy lợi, giao thông nội đồng. B. Cây mía - Nghiên cứu đầu tư máy phục vụ mía nhỏ gọn, phù hợp với điều kiện địa hình. - Đào tạo đội ngũ kĩ sư nông nghiệp. Phụ lục SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 56 PHỤ LỤC TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM KHOA CÔNG NGHỆ Độc Lập – Tự Do – Hạnh Phúc BỘ MÔN MNN & CNSTH ----------o0o---------- Cần thơ, ngày 10 Tháng 08 Năm 2009. ĐỀ CƯƠNG LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ( Năm học 2009 -2010 ) 1. Tên đề tài: ĐIỀU TRA HIỆN TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP CƠ GIỚI HÓA SẢN XUẤT CÂY LÚA VÀ CÂY MÍA Ở TỈNH LONG AN. 2. Họ và tên sinh viên thực hiện: LÊ VĂN HIẾU MSSV: 1051470 PHẠM THỊ HOA MSSV: 1051473 3. Họ và tên cán bộ hướng dẫn: NGUYỄN VĂN KHẢI – MSCB: 469. Giảng viên khoa Công Nghệ trường Đại Học Cần Thơ. 4. Đặt vấn đề: Bước sang thế kỷ 21, khoa học công nghệ phát triển một bước nhảy vọt và ngày càng tiến xa trong tất cả các lĩnh vực. Ngày nay, con người đã chuyển dần sức lao động của mình, từ lao động bằng công cụ thủ công cổ truyền đến công cụ cải tiến nửa cơ khí rồi đến những công cụ cơ khí hoàn chỉnh trong nông, lâm, ngư nghiệp ở mọi miền. Con người chỉ đứng trên phương diện điều khiển. Để hòa nhập vào thế giới công nghệ, nước ta trong những năm gần đây đã có những chuyển biến rất lớn trong lĩnh vực cơ giới hóa, nông nghiệp cũng đã được ứng dụng khoa học công nghệ mạnh mẽ. Cơ giới hóa đã góp phần đáng kể trong việc tăng năng suất lao động, tăng năng suất. Nó không những thay cho lao động chân tay truyền thống với năng suất thấp mà còn cải thiện đời sống của nông dân đồng thời bảo vệ sức khỏe cho người dân, giúp cho nông dân thoát khỏi “nặng nhọc” trong việc canh tác ruộng đất. Cùng với việc ngày càng giảm lao động chân tay tăng cao năng suất thì việc đưa cơ giới hóa vào trong sản xuất nông nghiệp là một điều tất yếu. Đến với tỉnh Long An, là cửa ngỏ của đồng bằng sông Cửu Long, và còn là nơi cung cấp lượng lúa và mía đáng kể cho nước ta. Đây cũng là nơi có điều kiện hết sức thuận lợi cho việc ứng dụng các tiến bộ cơ giới hóa vào trong nông nghiệp Phụ lục SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 57 đặc biệt là trong sản xuất cây lúa và cây mía. Do vậy, việc ứng dụng các thành tựu kĩ thuật cơ giới hóa vào sản xuất ở đồng bằng sông Cửu Long nói chung và của tỉnh Long An nói riêng được đánh giá qua đề tài: “Điều tra hiện trạng và đề xuất giải pháp cơ giới hóa sản xuất cây lúa và cây mía ở tỉnh Long An ”sẽ thấy được mức độ ứng dụng cơ giới hóa hiện nay của vùng đất này. Trên cơ sở đó đề ra giải pháp nhằm cải thiện hơn nữa hiệu quả mà cơ giới hóa mang lại cho cây lúa và cây mía tại tỉnh Long An. 5. Mục đích – yêu cầu: Mục đích của đề tài: - Điều tra tình hình cơ giới hóa cây lúa và cây mía của tỉnh Long An. - Phân tích hiệu quả cơ giới hóa cây lúa và cây mía của tỉnh Long An. - Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả cơ giới hóa cây lúa và cây mía của tỉnh Long An. - Đề ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất cây lúa cây mía của tỉnh Long An trong thời gian tới. Yêu cầu: - Cần thu thập số liệu đúng và chính xác các thông tin đầy đủ, xử lý số liệu đã điều tra. - Hoạch định định hướng và đưa ra giải pháp phát triển cơ giới hóa cây lúa và cây mía tại tỉnh Long An. 6. Địa điểm, thời gian thực hiện: - Địa điểm: Tỉnh Long An. - Thời gian: 12 tuần. 7. Giới thiệu về thực trạng có liên quan tới vấn đề trong đề tài: Nước ta là một nước nông nghiệp, diện tích đất trồng cây lúa nước chiếm diện tích khá lớn và đặc biệt là đồng bằng sông Cửu Long. Trong những năm gần đây, tuy tỷ trọng của ngành công nghiệp và dịch vụ nước ta có tăng lên nhưng đáng kể nhất vẫn là ngành nông nghiệp với chủ yếu là nghề trồng cây lúa nước và trên thị trường thế giới thì nước ta là một trong những nước xuất khẩu lúa gạo nhiều nhất, nhưng với sự thu hẹp của đất trồng nông nghiệp, thiên tai, dịch bệnh, … cùng với việc chưa ứng dụng nhiều khoa học kĩ thuật vào trong sản xuất cây lúa và cây mía nên làm cho tình hình lương thực bấp bênh và thất thoát trong quá trình thu hoạch dẫn đến hiện nay có nhiều nước trên thế giới thiếu gạo trầm trọng . Chính vì vậy, việc nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng sản lượng, giảm chi phí, bảo vệ sức khỏe cho người nông dân, … là mục tiêu mà mọi người luôn hướng đến. Với mục tiêu này thì việc áp dụng các tiến bộ khoa học kĩ thuật vào sản xuất hay đưa cơ giới hóa vào nông nghiệp là hết sức cần thiết. Do vậy, đề tài này sẽ tổng kết lại phần nào quá trình cơ giới hóa cây lúa và cây mía của Tỉnh Long An, để thấy được mức độ ứng dụng khoa học công nghệ vào trong sản xuất của tỉnh này. 8. Các nội dung chính và giới hạn của đề tài: Phụ lục SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 58 Ø PHẦN MỞ ĐẦU - Hiện trạng và xu hướng phát triển của nền nông nghiệp nước ta. - Tầm quan trọng của việc ứng dụng các thành tựu mới vào sản xuất nông nghiệp. - Sự cần thiết của việc đưa cơ giới hóa vào đồng ruộng. - Mục tiêu nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu (chỉ giới hạn về cơ giới hóa đối với cây lúa và cây mía). Ø PHẦN NỘI DUNG: - Sơ lược về địa bàn nghiên cứu (Các vùng trồng cây lúa và cây mía tại tỉnh Long An). +Điều kiện tự nhiên của tỉnh Long An. +Tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh. - Điều tra tổng quát về hiện trạng cơ giới hóa trong nông nghiệp (giới hạn ở cây lúa và cây mía) của tỉnh trong các khâu: +Làm đất. +Gieo trồng. +Chăm sóc. +Tưới tiêu. +Thu hoạch. +Vận chuyển và bảo quản. +Làm khô. +Chế biến. - Phân tích ảnh hưởng của cơ giới hóa đến sản xuất nông nghiệp. Trong các khâu từ làm đất đến thu hoạch, chế biến cũng như điều tiết nguồn lao động. - Các nhân tố ảnh hưởng đến việc đưa cơ giới hóa vào đồng ruộng của nông hộ. +Nhân tố thuận lợi +Trở ngại khó khăn - Một số giải pháp nâng cao hiệu quả của việc: +Đưa cơ giới vào sản xuất +Sử dụng cơ giới Ø PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 9. Phương pháp thực hiện đề tài: Phụ lục SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 59 Thu thập số liệu tại địa phương. Quan sát thực tế việc sử dụng cơ giới vào sản xuất cây lúa và cây mía. Tìm hiểu thêm các thông tin mới nhất về việc áp dụng các cơ giới hóa tiên tiến. Tham khảo tài liệu. Tiến hành phân tích, xử lý các số liệu và thông tin đã thu được. 10. Kế hoạch về tiến độ thực hiện: Thời gian thực hiện gồm 12 tuần (HKI năm 2009 - 2010), tiến độ thực hiện luận văn được phân bố như sau: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Phần mở đầu và thu thập số liệu X X X X X Phần nội dung X X X X Kết luận và nêu giải pháp X X Viết báo cáo và hoàn chỉnh luận văn X X X X Báo cáo tiến độ X X Dự phòng X Sinh viên thực hiện Cán bộ hướng dẫn Lê Văn Hiếu Phạm Thị Hoa GV. Nguyễn Văn Khải Duyệt của bộ môn Duyệt của HĐ thi & xét TN Công việc Tuần Tài liệu tham khảo SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang 60 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Báo cáo quy hoạch sử dụng đất tỉnh Long An thời kì 2000 – 2010 và định hướng. đến năm 2020, tr.12-49. 2. Đại từ điển tiếng việt năm 1988, Nxb Văn Hóa Thông Tin, tr. 464,907. 3. Niên giám thống kê Nông, Lâm nghiệp và Thủy sản (2008), tr.226 – 279. Niên giám thống kê tỉnh Long An (2008). 4. Phòng Nông nghiệp & PTNT huyện Vĩnh Hưng, Báo cáo sơ kết công tác hỗ trợ cơ giới hóa giai đoạn 2007 – 2009. Phòng nông nghiệp & PTNT huyện Tân Thạnh, Báo cáo tổng kết nông nghiệp giai đoạn 2006 – 2009. Phòng Nông nghiệp & PTNT huyện Bến Lức, Báo cáo tổng kết cơ giới hóa nông nghiệp giai đoạn 2008 – 2009. 5. Sở Nông nghiệp & PTNT tỉnh Long An, Báo cáo Hội nghị sơ kết sản xuất nông. nghiệp tỉnh Long An năm 2008 – 2009. tr.4,5. 6. Long An: Hỗ trợ thực hiện cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp. Nông nghiệp Long An: Những giải pháp trước thách thức hội nhập. 7. Nông nghiệp đồng bằng sông Cửu Long phát triển trong thời kì hội nhập. 8. Mẫu phiếu điều tra huyện Bến Lức, Tân Thạnh, Vĩnh Hưng Danh mục bảng SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang i MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 PHẦN NỘI DUNG.................................................................................................... 3 CHƯƠNG I: KHÁI QUÁT CHUNG...................................................................... 3 1.1 MỘT SỐ KHÁI NIỆM VÀ VAI TRÒ CỦA CƠ GIỚI HÓA TRONG SẢN XUẤT CÂY LÚA VÀ CÂY MÍA ................................................... 3 1.1.1 Các khái niệm................................................................................ 3 1.1.2 Vai trò của cơ giới hóa trong sản xuất cây lúa và cây mía .......... 3 1.2 CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH CƠ GIỚI HÓA ĐỐI VỚI CÂY LÚA VÀ CÂY MÍA....................................................................... 4 1.2.1 Khí hậu và đất đai - địa hình [6] .................................................. 4 1.2.2 Nguồn vốn ..................................................................................... 4 1.2.3 Khả năng tiếp thu khoa học kĩ thuật ............................................. 4 1.2.4 Các yếu tố khác ............................................................................. 5 1.3 ĐỊA ĐIỂM VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................... 5 CHƯƠNG II: TỔNG QUAN VỀ ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU ............................... 6 2.1 GIỚI THIỆU VỀ TỈNH LONG AN .............................................. 6 2.2 ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI TỈNH LONG AN 7 2.2.1 Vị trí địa lý – diện tích, địa hình [3][6]........................................ 7 2.2.3 Điều kiện tự nhiên [1],[6] .......................................................................... 8 2.2.4 Cơ sở hạ tầng [6],[3] ................................................................................. 9 2.2.5 Tình hình và sản xuất lúa và mía tại tỉnh Long An [3],[5],[6].................. 9 CHƯƠNG III: ĐIỀU TRA TỔNG QUAN VỀ HIỆN TRẠNG CƠ GIỚI HÓA CÂY LÚA VÀ CÂY MÍA CỦA TỈNH LONG AN .............................................. 11 3.1 CÂY LÚA ....................................................................................................... 11 3.1.1 Khâu làm đất ............................................................................................ 13 3.1.1.1 Vụ Đông Xuân................................................................................... 13 3.1.1.2 Vụ Hè thu .......................................................................................... 14 3.1.2 Khâu gieo sạ............................................................................................. 15 3.1.3 Tưới tiêu ................................................................................................... 16 3.1.4 Chăm sóc .................................................................................................. 17 3.1.5 Thu hoạch ................................................................................................. 19 3.1.6 Vận chuyển ............................................................................................... 22 3.2.7 Bảo quản – chế biến ................................................................................. 23 3.2 CÂY MÍA........................................................................................................ 24 3.2.1 Làm đất (Chỉ áp dụng đối với mía tơ)...................................................... 26 3.2.2 Xuống giống ............................................................................................. 27 3.2.3 Tưới tiêu ................................................................................................... 27 3.2.4 Chăm sóc .................................................................................................. 28 Danh mục bảng SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang ii 3.2.5 Thu hoạch ................................................................................................. 29 3.2.6 Vận chuyển ............................................................................................... 30 3.2.7 Chế biến.................................................................................................... 31 CHƯƠNG IV: PHÂN TÍCH HIỆN TRẠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CƠ GIỚI HÓA SẢN XUẤT CÂY LÚA VÀ CÂY MÍA TỈNH LONG AN .................................................................................................................................. 32 4.1 PHÂN TÍCH HIỆN TRẠNG CƠ GIỚI HÓA.................................................. 32 4.1.1 Cây lúa ..................................................................................................... 32 4.1.1.1 Làm đất .............................................................................................. 33 4.1.1.2 Gieo sạ ............................................................................................... 33 4.1.1.3 Tưới tiêu ............................................................................................ 34 4.1.1.4 Chăm sóc ........................................................................................... 35 4.1.1.5 Thu hoạch .......................................................................................... 36 4.1.1.6 Vận chuyển ........................................................................................ 38 4.1.1.7 Bảo quản ............................................................................................ 39 4.1.2 Cây mía .................................................................................................... 40 4.1.2.1 Làm đất .............................................................................................. 41 4.1.2.2 Xuống giống ...................................................................................... 41 4.1.2.3 Tưới tiêu ............................................................................................ 41 4.1.2.4 Chăm sóc ........................................................................................... 41 4.1.2.5 Thu hoạch .......................................................................................... 42 4.1.2.6 Vận chuyển ........................................................................................ 42 4.2 MỘT SỐ YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN QUÁ TRÌNH CƠ GIỚI HÓA SẢN XUẤT CÂY LÚA VÀ CÂY MÍA CỦA NÔNG HỘ TỈNH LONG AN ............... 43 4.2.1 Những Yếu Tố Thuận Lợi ......................................................................... 43 4.2.1.1 Khảo sát thực tế tại các hộ cung cấp dịch vụ cơ giới ........................ 44 4.2.1.2 Khảo sát thực tế tại các hộ sản xuất lúa và mía................................. 45 4.2.2 Những khó khăn khi áp dụng cơ giới vào sản xuất .................................. 45 4.2.2.1 Hộ có trang bị máy nông nghiệp. ...................................................... 46 4.2.2.2 Đối với cơ sở sửa chữa máy. ............................................................. 46 4.3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO ỨNG DỤNG CƠ GIỚI HÓA VÀO SẢN XUẤT CÂY LÚA VÀ CÂY MÍA Ở TỈNH LONG AN...................... 47 4.3.1 Cây lúa ..................................................................................................... 47 4.3.2 Cây mía .................................................................................................... 50 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................... 53 KẾT LUẬN ........................................................................................................... 53 KIẾN NGHỊ .......................................................................................................... 55 PHỤ LỤC ................................................................................................................ 56 TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................... 60 Danh mục bảng SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang iii DANH MỤC BẢNG Bảng 2: Phân bố diện tích tại các huyện, thị tỉnh Long An........................................ 7 Bảng 3.1: Số lượng máy canh tác lúa tỉnh Long An ................................................ 11 Bảng 3.2: Số lượng máy kéo .................................................................................... 13 Bảng 3.3: Số lượng công cụ sạ hàng ........................................................................ 16 Bảng 3.4 Số lượng động cơ diesel. ........................................................................... 17 Bảng 3.5: Số lượng máy xịt vụ Đông Xuân ............................................................. 18 Bảng 3.6: Số lượng máy cắt xếp dãy........................................................................ 20 Bảng 3.7: Số lượng máy đập lúa .............................................................................. 20 Bảng 3.8: Số lượng máy gặt đập liên hợp ................................................................ 21 Bảng 3.9: Số lượng máy vận chuyển........................................................................ 22 Bảng 3.10: Số lượng máy sấy................................................................................... 23 Bảng 3.11: Số lượng máy xay xát ............................................................................ 24 Bảng 4.1: Chi phí canh tác của 107.682 ha lúa tại Vĩnh Hưng và Tân Thạnh (2009) .................................................................................................................................. 32 Bảng 4.2: So sánh giữa gieo vãi và sạ hàng. ............................................................ 34 Bảng 4.3: So sánh giữa động cơ diesel và motor ..................................................... 34 Bảng 4.4: So sánh các phương pháp phun xịt .......................................................... 35 Bảng 4.5: So sánh phương pháp thu hoạch 2 giai đoạn và 1 giai đoạn .................... 38 Bảng 4.6: Chi phí sản xuất 1 ha lúa tại Vĩnh Hưng và Tân Thạnh năm 2009 ......... 39 Bảng 4.7: Chi phí canh tác của 15.441 ha mía tại huyện Bến Lức (2009)............... 40 Bảng 4.8: Chi phí sản xuất 1 ha mía tại huyện Bến Lức năm 2009 ......................... 43 Bảng 4.9: Đánh giá tác động của cơ giới hóa........................................................... 44 Bảng 4.10: Các yếu tố tác động đến mức độ sử dụng cơ giới hoá cây lúa, cây mía 45 Bảng 4.11: Máy phục vụ sửa chữa ........................................................................... 46 Danh mục hình SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang iv DANH MỤC HÌNH Hình 2.1: Cánh động ngập lũ tại huyện Vĩnh Hưng ................................................... 8 Hình 2.2: Tuyến đường TT Tân Thạnh – Xã Hậu Thạnh Đông................................. 9 Hình 2.3: Lô thửa ruộng tại Long An ....................................................................... 10 Hình 3.1: Trục thả ngâm lũ....................................................................................... 13 Hình 3.2: Máy trục bánh lồng có gắn chạt ............................................................... 14 Hình 3.3: Người dân đốt đồng .................................................................................. 14 Hình 3.4: Nông dân phay đất.................................................................................... 14 Hình 3.5: Nông dân san bằng mặt ruộng .................................................................. 15 Hình 3.6: Nông dân rê lúa giống (làm sạch giống thủ công) ................................... 15 Hình 3.7: Nông dân sạ lúa ........................................................................................ 16 Hình 3.8: Nông dân sử dụng chiếc gầu sòng tưới nước cho lúa (ảnh minh họa) .... 16 Hình 3.9: Motor bơm nước ....................................................................................... 17 Hình 3.10: Nông dân bón phân cho lúa .................................................................... 18 Hình 3.11: Nông dân xịt thuốc ................................................................................. 18 Hình 3.12: Nông dân huyện Vĩnh Hưng sử dụng máy xịt giàn phun thuốc............. 19 Hình 3.13: Gặt lúa..................................................................................................... 20 Hình 3.14: Đập lúa.................................................................................................... 21 Hình 3.15: Thu hoạch bằng máy gặt đập liên hợp.................................................... 21 Hình 3.16: Dùng máy kéo có romooc vận chuyển lúa ............................................. 22 Hình 3.17: Vận chuyển lúa ....................................................................................... 22 Hình 3.18: Làm khô lúa ............................................................................................ 23 Hình 3.19 Máy cày làm đất mía ............................................................................... 27 Hình 3.20 Vun gốc cho Mía .................................................................................... 28 Hình 3.21 Phun thuốc cho Mía ................................................................................ 28 Hình 3.22: Nông dân bón phân cho Mía .................................................................. 29 Hình 3.23: Thu hoạch thủ công ................................................................................ 29 Hình 3.24: Nông dân vận chuyển mía thủ công ....................................................... 30 Hình 3.25: Thương lái vận chuyển mía bằng đường sông ....................................... 30 Hình 3.26: Vận chuyện lúa bằng xe tải .................................................................... 31 Sơ đồ - biểu đồ SVTH: Lê Văn Hiếu – Phạm Thị Hoa Trang v SƠ ĐỒ - BIỂU ĐỒ Sơ đồ 3.1: Tỷ lệ cơ giới hóa trong quy trình canh tác lúa của huyện Tân Thạnh và Vĩnh Hưng ................................................................................................................ 12 Sơ đồ 3.2: Tỷ lệ cơ giới hóa trong quá trình sản xuất vụ mía tơ .............................. 25 Sơ đồ 3.3: Tỷ lệ cơ giới hóa trong quá trình sản xuất vụ mía gốc............................ 26 Biểu đồ 2: Sơ đồ tỉnh Long An................................................................................... 6 Biểu đồ 3.1: Tỉ lệ cơ giới hóa canh tác lúa huyện Vĩnh Hưng và Tân Thạnh.......... 11 Biểu đồ 3.2: Cơ giới hóa cây mía huyện Bến Lức ................................................... 24 Biểu đồ 4.1: Tỉ lệ cơ giới và thủ công trong sản xuất lúa tại Vĩnh Hưng và Tân Thạnh (2009) ............................................................................................................ 32 Biểu đồ 4.2: Chi phí cơ giới và thủ công của sản xuất mía huyện Bến Lức (2009) 40 Biểu đồ 4.3: Phân bố lô thửa .................................................................................... 43