Đồ án Giải pháp chủ yếu nhằm xoá đói, giảm nghèo ở nông thôn Hà Tĩnh

1.000- 100.000®/ng­êi/th¸ng Nhãm 4: hé nghÌo cã møc thu nhËp tõ 40.000- 60.000®/ng­êi/th¸ng Nhãm 5: hé ®ãi cã møc thu nhËp d­íi 40.000®/ng­êi/th¸ng. Qua ®iÒu tra 227 hé ë 4 vïng kh¸c nhau cña tØnh( miÒn nói, ®åi trung du, ®ång b»ng, ven biÓn) cho thÊy møc thu nhËp b×nh qu©n chung cña c¸c lo¹i hé lµ 61.790 ®/ng­êi/th¸ng. Møc chªnh lÖch thu nhËp gi÷a c¸c hé cao nhÊt víi lo¹i hé thÊp nhÊt lµ 7 lÇn. Tuy nhiªn møc ®é chªnh lÖch nµy gi÷a c¸c vïng trong tØnh còng kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n miÒn nói la 2,48, vïng ®åi trung du lµ 4,29, vïng ®ång b»ng 4,58 vµ cao nhÊt lµ vïng biÓn 4,93. Xem xÐt kü h¬n gi÷a c¸c vïng trong tØnh cho thÊy: Vïng miÒn nói: Trong 42 hé ®iÒu tra cã 8 hé trung b×nh, 34 hé ®ãi nghÌo, kh«ng cã hé kh¸ vµ giµu. Møc thu nhËp cña nhãm hé trung b×nh lµ 76.760®ång/ng­êi/th¸ng, cña nhãm hé ®ãi nghÌo lµ 40.200®ång/ng­êi/th¸ng. Tû lÖ nghÌo ®ãi 81,5% vµ hé trung b×nh lµ 19,5%. Vïng ®åi trung du: Trong 67 hé ®iÒu tra cã 22 hé lo¹i trung b×nh vµ 41 hé lo¹i ®ãi nghÌo, 4 hé lo¹i kh¸, kh«ng cã hé giµu. Møc thu nhËp b×nh qu©n nhãm hé trung b×nh 70.600®/ng­êi/th¸ng, hé ®ãi nghÌo 40.120®/ng­êi/th¸ng, hé kh¸ 144.000®/ng­êi/th¸ng. Tû lÖ hé ®ãi nghÌo lµ 61,2%, hé trung b×nh lµ 32,8% vµ kh¸ lµ 6%. Vïng ®ång b»ng: Trong 56 hé ®iÒu tra cã 26 hé trung b×nh, 17 hé nghÌo, 10 hé kh¸ vµ 3 hé giµu. Tû lÖ hé nghÌo ®ãi lµ 30%, hé trung b×nh lµ 46,4%, hé kh¸ vµ giµu lµ 22,6%. Vïng ven biÓn: Trong 62 hé ®iÒu tra cã 20 hé trung b×nh, 39 hé ®ãi nghÌo, 3 hé kh¸.. Møc thu nhËp cña tõng nhãm hé gi÷a c¸c vïng kh¸c nhau còng kh¸c nhau. §èi víi nhãm hé trung b×nh: møc thu nhËp b×nh qu©n cña vïng ®ång b»ng cao nhÊt, tiÕp ®ã lµ miÒn nói, råi ®Õn vïng ®åi trung du, cuèi cïng lµ vïng ven biÓn. §èi víi nhãm hé nghÌo: Møc thu nhËp b×nh qu©n cña vïng ®ån b»ng cao nhÊt, tiÕp ®Õn lµ vïng ven biÓn vµ sau cïng lµ 2 vïng cßn l¹i. §èi víi nhãm hé kh¸, møc thu nhËp b×nh qu©n cao nhÊt lµ ë vïng ven biÓn, råi ®Õn vïng trung du.Cßn hé giµu chØ cã ë ®ång b»ng. b, C¬ cÊu thu nhËp vµ c¬ cÊu chi tiªu C¬ cÊu thu nhËp: B¶ng: C¬ cÊu thu nhËp cña c¸c hé n«ng d©n n¨m 1996 §¬n vÞ: % ChØ tiªu Chung Lo¹i I Lo¹i II Lo¹i III Lo¹i IV Lo¹i V 100 100 100 100 100 100 Trång trät 48,8 35,9 38,2 48,8 56,8 64,5 Ch¨n nu«i 23,7 31,2 31,4 19,4 20,5 11,4 V­ên 4,1 8,7 9,1 5,1 1,2 0,6 Thñ CN 5,3 13,1 11,1 3,3 1,1 0,4 Nguån kh¸c 18,1 11,1 10,1 23,4 22,4 23,1 Nguån: Nguån ®iÒu tra c¸c hé NhËn xÐt: C¸c lo¹i nhãm hé ®Òu coi trång trät lµ nguån thu nhËp chÝnh. C¸c nhãm hé ®ãi nghÌo( IV,V) thu nhËp chñ yÕu tõ trång trät, ë hé ®ãi chiÕm 64,5% vµ ë hé nghÌo chiÕm 56,8%. Thu tõ nguån kh¸c: nhãm IV chiÕm 20,4%, nhãm hé lo¹i V chiÕm 23,1 %. C¸c nhãm hé I vµ II: thu tõ trång trät chiÕm 38%, tõ ch¨n nu«i kho¶ng 30% tæng thu nhËp. C¸c hé giµu th­êng kinh doanh ®a d¹nh h¬n so víi hé nghÌo. MÆc dÇu ®· ®¹t ®­îc tr×nh ®é cao trong trång trät, ch¨n nu«i nh­ng c¸ hé giµu th­êng cã thu lín tõ v­ên vµ ngµnh nghÒ. ë c¸c hé giµu vµ kh¸ th­êng trång trät chiÕm tû träng thÊp h¬n so víi c¸c hé nghÌo, mÆc dÇu thu nhËp tuyÖt ®èi cña ngµnh nµy rÊt cao. C¸c hé nghÌo th­êng chó ý ®Õn s¶n xuÊt l­¬ng thùc mµ vÉn thiÕu ¨n, do kh«ng cã thøc ¨n cho ch¨n nu«i nªn ch¨n nu«i th­êng kÐm ph¸t triÓn. Vµo thêi gian n«ng nhµn th­êng ®i lµm thuª hoÆc bu«n b¸n nhá. C¬ cÊu chi tiªu: Sù tiÕn bé vÒ ®êi sèng cßn ®­îc biÓu hiÖn qua thay ®æi c¬ cÊu chi tiªu. C¬ cÊu chi tiªu cña nhãm hé ë Hµ TÜnh ®­îc thÓ hiÖn qua biÓu ®å sau: B¶ng: C¬ cÊu chi tiªu cña nhãm hé n«ng d©n Hµ TÜnh n¨m 1996 §¬n vÞ : % C¸c kho¶n môc chi tiªu Trung b×nh C¸c nhãm hé I II III IV V Cho l­¬ng thùc 47,1 17,2 18,6 42,4 57,5 71,2 Cho thùc phÈm 18,9 18,4 18,4 23,3 18,5 11,4 V¨n ho¸, y tÕ, gi¸o dôc, may mÆc 12,2 20,3 17,0 14,2 8,6 7,4 Chi kh¸c 12,8 14,1 19,7 10,9 13,4 10,0 TÝch luü 9,0 30,0 26,3 9,2 2,4 - Thu nhËp 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Nguån: §iÒu tra hé NhËn xÐt: §¹i bé phËn n«ng d©n Hµ TÜnh míi tËp trung cho viÖc gi¶i quyÕt c¸i ¨n. H¬n 90% hé n«ng d©n thuéc lo¹i trung b×nh trë lªn giµnh 65- 83% ®Ó chi cho ¨n uèng trong tæng sè chi tiªu cña gia ®×nh. Møc chi l­¬ng thùc nhãm hé I thÊp nhÊt vµ nhãm hé V cao nhÊt. Ng­îc l¹i, møc chi tiªu thùc phÈm vµ y tÕ, gi¸o dôc, may mÆc ë nhãm hé lo¹i V thÊp nhÊt vµ lo¹i I cao nhÊt... Møc tÝch luü: Nhãm I lµ cao nhÊt, nhãm IV lµ 2,4% cßn c¸c hé nhãm V kh«ng cã tÝch luü. C¸c hé nhãm IV vµ V cã møc sèng thÊp d­íi møc tèi thiÓu cña vïng. Hä ph¶i th¾t l­ng buéc bông ®Õn møc tèi ®a, ®Æc biÖt nh÷ng n¨m mÊt mïa ph¶i ¨n c¶ vµo vèn s¶n xuÊt. Nhãm hé nµy ph¶i nhê vµo sù hç trî rÊt lín cña Nhµ n­íc vµ céng ®ång. Nh×n chung møc chi tiªu cña hé n«ng d©n trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã t¨ng so víi tr­íc nh­ng ®êi sèng cña nh÷ng hé nghÌo ®ãi vÉn cßn nhiÒu khã kh¨n. c, §å dïng vµ tiÖn nghi sinh ho¹t. Nhµ ë: Thùc tr¹ng nhµ ë cña tØnh Hµ TÜnh qua ®iÒu tra cña Tæng côc thèng kª ë biÓu d­íi ®©y xho thÊy, toµn tØnh sè nhµ kiÕn cè chiÕm tû lÖ rÊt thÊp 7,15%, trong ®ã huyÖn H­¬ng S¬n thÊp nhÊt: 0,55%, tiÕp ®Õn H­¬ng Khª 2,4%, huyÖn Can Léc cao nhÊt 15,57%, CÈm Xuyªn 11,96%, thÞ x· Hµ TÜnh 11,95%. Tû lÖ nhµ b¸n kiªn cè toµn tØnh lµ 52,16%, thÊp nhÊt lµ thÞ x· Hµ TÜnh 25,48%, cao nhÊt lµ thÞ x· Hång LÜnh 71,75%. Tû lÖ nhµ t¹m toµn tØnh lµ 40,69%, cao nhÊt lµ thÞ x· Hµ TÜnh 62,57%, thÊp nhÊt lµ huyÖn §øc Thä 25,25%. Nh­ vËy nh×n chung nhµ b¸n kiªn cè vµ nhµ t¹m chiÕm tû lÖ tuyÖt ®èi ë tØnh Hµ TÜnh. Nhµ b¸n kiªn cè tËp trung ë vïng miÒn nói vµ ®åi nói trung du lµ nh÷ng vïng nghÌo nhÊt tØnh. Nhµ b¸n kiªn cè phÇn lín lµ nhµ ngãi x©y t­êng hoÆc tr¸t ®Êt. B¶ng: Ph©n lo¹i nhµ ë cña tØnh Hµ TÜnh C¸c huyÖn Tæng sè Chia ra T.®èi % T.®èi % T.®èi % T.®èi % Toµn tØnh 341504 100 24417 7,15 178126 52,16 138961 40,69 §øc Thä 35068 100 1770 5,05 24443 69,70 8855 25,25 Nghi Xu©n 30691 100 1491 4,87 20205 65,83 8992 29,30 Can Léc 47325 100 7370 15,57 25644 52,07 15311 32,35 Th¹ch Hµ 62740 100 2767 4,41 25940 41,35 34033 54,24 CÈm Xuyªn 43053 100 5149 11,96 18306 42,52 19598 45,54 Kú Anh 45391 100 3772 8,31 21975 48,41 19644 43,28 T.x·Hµ TÜnh 8285 100 990 11,95 2111 25,48 5184 62,57 T.x·Hång LÜnh 5115 100 303 5,92 3670 71,75 1142 22,32 H­¬ng S¬n 39593 100 219 0,55 21174 53,48 18200 45,57 H­¬ng Khª 24243 100 583 2,40 15658 64,59 8002 33,00 Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra n¨m 1996 VÒ t×nh tr¹ng nhµ ë, c¸c hé thuéc vïng nói vµ trung du lµ kÐm nhÊt, ®¸ng lo ng¹i, cÇn ®­îc quan t©m ®Ó c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn ¨n ë cña hä. Nhµ ®æ trÇn(kiªn cè), nhµ ngãi( b¸n kiªn cè) chñ yÕu tËp trung vµo nhãm hé lo¹i I vµ lo¹i II. Nhµ t¹m( t­êng tr¸t dÊt, m¸i ngãi, nhµ tranh t¹m bî) tËp trung chñ yÕu vµo nhãm hé nghÌo vµ ®ãi. Nh×n chung trong kho¶ng 10 n¨m trë l¹i ®©y nhµ ë cña c¸c hé n«ng d©n kh¸ h¬n so víi tr­íc. Tuy nhiªn phÇn lín c¸c hé nghÌo, rÊt nghÌo nhµ ë cßn ®¬n s¬, t¹m bî, chËt chéi, dét n¸t. §©y lµ mét vÊn ®Ò cÇn xem xÐt. TiÖn nghi sinh ho¹t ®­îc thÓ hiÖn ë biÓu sau: B¶ng: Trang bÞ tiÖn nghi sinh ho¹t cña c¸c hé C¸c huyÖn Sè hé cã m¸y thu thanh Sè hé cã m¸y thu h×nh Sè hé cã xe g¾n m¸y Hé % Hé % Hé % Toµn tØnh 84888 31,80 21862 8,19 7706 2,89 §øc Thä 10633 33,28 3666 11,47 833 2,61 Nghi Xu©n 6686 30,4 2583 11,88 684 3,15 Can Léc 9638 24,4 2173 5,56 798 2,04 Th¹ch Hµ 13626 31,2 3694 8,55 866 2,01 Kú Anh 13180 37,60 1315 3,75 1022 2,92 T.x·Hµ TÜnh 2397 38,14 1721 27,39 660 10,50 T.x·Hång LÜnh 1097 25,45 561 13,02 223 5,17 H­¬ng S¬n 8370 29,60 2195 7,76 1100 3,89 H­¬ng Khª 7777 31,78 1496 6,11 606 2,48 Nguån: TÝnh to¸n tõ ®iÒu tra cña Tæng côc Thèng kª ë Hµ TÜnh sè hé cã m¸y thu thanh chiÕm 31,8%, sè hé cã m¸y thu h×nh 8,19%, sè hé cã xe g¾n m¸y 2,89%. Râ rµng møc ®é ®ã cßn qu¸ thÊp. C¸c tiÖn nghi sinh ho¹t cã chÊt l­îng tèt chñ yÕu tËp trung vµo c¸c nhãm hé lo¹iI vµ lo¹i II, ë c¸c nhãm hé ®ãi nghÌo chiÕm tû lÖ kh«ng ®¸ng kÓ. VÒ ®êi sèng v¨n ho¸, gi¸o dôc, y tÕ: ë n«ng th«n ViÖt Nam nãi chung, Hµ TÜnh nãi riªng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã nh÷ng tiÕn bé ®¸ng kÓ. Qua ®iÒu tra t¹i c¸c ®iÓm, sè ng­êi c¶ n¨m kh«ng mét lÇn ®äc b¸o cã 35%, kh«ng xem phim 51%, chñ yÕu tËp trung vµo c¸c ®èi t­îng nghÌo. §Æc biÖt vïng miÒn nói tû lÖ nµy cßn cao h¬n. Toµn tØnh cã 308.167 häc sinh phæ th«ng, trong ®ã phæ th«ng c¬ së 202.685, cÊp II 82.403, cÊp III 22.079. Nh×n chung sè l­îng vµ chÊt l­îng häc sinh so víi nh÷ng n¨m tr­íc cao h¬n nhiÒu. Tuy nhiªn hiÖn nay cßn 10% sè trÎ em ®Õn tuæi kh«ng ®i häc phæ th«ng c¬ së, bá häc cÊp II chiÕm 12%, bá häc cÊp III chiÕm 14%, lao ®éng trong tuæi kh«ng biÕt ch÷ 1%. HiÖn nay häc sinh phæ th«ng c¬ së ®· ®­îc miÔn häc phÝ, nh­ng c¸c kho¶n ®ãng gãp cßn lín, ë nhiÒu n¬i häc sinh ph¶i ®ãng gãp x©y dùng tr­êng, thuª s¸ch, b¶o hiÓm…hµng th¸ng tõ 10.000- 15.000 ®ång. Bªn c¹nh ®ã c¸c em cßn ph¶i mua giÊy bót mùc, chi phÝ ®i l¹i. Møc chi phÝ ®ã rÊt khã kh¨n ®èi víi c¸c gia ®×nh nghÌo. Nh×n chung mÊy n¨m nay, ho¹t ®éng y tÕ cã nhiÒu tiÕn bé, ®· kh¾c phôc ®¸ng kÓ dÞch bÖnh l©y lan, truyÒn nhiÔm, bÖnh x· héi. Tuy nhiªn do vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n vµ trang thiÕt bÞ chuyªn dïng cho ngµnh y tÕ trªn ®Þa bµn tØnh Hµ TÜnh, nhÊt lµ ë c¬ së x· th«n cßn h¹n chÕ nªn 20% sè ng­êi bÖnh ch­a cã ®iÒu kiÖn kh¸m vµ ch÷a bÖnh. C¸c hé nghÌo ®ãi khi èm ®au kh«ng cã tiÒn mua thuèc hoÆc ®i bÖnh viÖn. Hµ TÜnh tÜnh cßn h¬n 40% sè hé n«ng d©n, ®Æc biÖt lµ hé ®ãi nghÌo sö dông nguån n­íc ch­a hîp vÖ sinh. 3, Nh÷ng nguyªn nh©n nghÌo ®ãi. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn nghÌo ®ãi rÊt ®a d¹ng vµ ë mçi vïng còng kh¸c nhau, møc ®é ¶nh h­ëng còng kh«ng gièng nhau. Cã thÓ rót ra nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu sau: Hµ TÜnh lµ mét trong nh÷ng tØnh nghÌo nhÊt cña ViÖt Nam do ë ®©y ®iÒu kiÖn tù nhiªn kh¾c nghiÖt, giã Lµo, h¹n h¸n, b·o lôt th­êng x¶y ra. Theo kÕt qña quan tr¾c trong thêi gian 20 n¨m qua cña Tæng côc khÝ t­îng thuû v¨n cho thÊy, vïng khu IV cò nãi chung vµ Hµ TÜnh nãi riªng chÞu nhiÒu thiªn tai so víi c¸c vïng kh¸c cña ViÖt Nam. TÇn suÊt: 1,4 c¬n b·o/n¨m, 8% diÖn tÝch ®Êt lóa óng nÆng, 30% diÖn tÝch bÞ lôt nÆng. Trong khi ®ã ë vïng ®ång b»ng s«ng Hång 1 c¬n b·o/n¨m, 7,5% diÖn tÝch lóa bÞ óng vµ 18% bÞ lôt nÆng. Duyªn h¶i Trung Bé 0,5 c¬n b·o/n¨m, 2% diÖn tÝch bÞ óng nÆng, bÞ lôt nÆng lµ 15%. §Êt xÊu, ®iÒu kiÖn khÝ hËu kh¾c nghiÖt nªn n¨ng suÊt c©y trång th­êng thÊp h¬n so víi b×nh qu©n chung cña c¶ n­íc vµ c¸c vïng kh¸c. Do hËu qu¶ cña chiÕn tranh: Hµ TÜnh lµ mét trong c¸c tØnh thuéc vïng khu IV ®ãng gãp nhiÒu nh©n tµi, vËt lùc cho 2 cuéc chiÕn tranh. §ång thêi lµ n¬i chÞu nhiÒu tµn ph¸ cña chiÕn tranh, bëi vËy ®· ®Ó l¹i nhiÒu hËu qu¶: phÇn lín c¬ së h¹ tÇng phôc vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng bÞ huû ho¹i, ruéng ®Êt bÞ bom ®¹n cµy xíi nhiÒu lÇn, søc lao ®éng thiÕu nghiªm träng, sè hé thuéc gia ®×nh “chÝnh s¸ch” nhiÒu h¬n so víi c¸c vïng kh¸c. C¬ chÕ chÝnh s¸ch: VÒ ®Çu t­, ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng n«ng th«n, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, dÞch vô cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt ë n«ng th«n cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi s¶n xuÊt vµ ®êi sèng cña hé. ThiÕu vèn s¶n xuÊt kinh doanh: §©y lµ nguyªn nh©n chñ yÕu, cã tíi 91,53% sè hé nghÌo tr¶ lêi lµ thiÕu vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh. ViÖc vay vèn cña Ng©n hµng n«ng nghiÖp ph¶i qua nhiÒu thñ tôc, ®Æc biÖt hé nghÌo kh«ng cã g× ®Ó thÕ chÊp. Ng©n hµng ng­êi nghÌo cho vay víi sè l­îng h¹n chÕ thêi gian tõ 1- 3 n¨m. C¸c tæ chøc quÇn chóng chØ cho vay vèn l­u ®éng ng¾n h¹n, mµ chu kú s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t­¬ng ®èi dµi nªn ®· ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt kinh doanh. ThiÕu kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc kinh doanh: Trong tÊt c¶ hé nghÌo ®­îc ®iÒu tra th× cã 58,77% sè hé nghÌo lµ do thiÕu kinh nghiÖm s¶n xuÊt kinh doanh, kh«ng biÕt lùa chän c©y trång, con gia sóc, bè trÝ c¬ cÊu s¶n xuÊt tæ chøc, ®iÒu hµnh lao ®éng trong gia ®×nh. Vïng miÒn nói cña tØnh Hµ TÜnh cã tíi 80% hé nghÌo lµ do thiÕu kinh nghiÖm trong s¶n xuÊt kinh doanh. VÒ ho¹t ®éng kinh tÕ, ®¹i bé phËn sè hé nghÌo ®ãi lµ nh÷ng hé thuÇn n«ng. §Êt canh t¸c Ýt: Sè liÖu ®iÒu tra cho thÊy 40% hé nghÌo ®ãi thiÕu ®Êt canh t¸c, hä muèn nhËn thªm ®Êt ®Ó canh t¸c, v× b×nh qu©n ruéng ®Êt cña hé nghÌo ®ãi thÊp h¬n so víi c¸c nhãm hé kh¸c. ThiÕu viÖc lµm: §©y lµ nguyªn nh©n phæ biÕn ë c¸c hé nghÌo ®ãi tØnh Hµ TÜnh. C¸c hé nghÌo ®ãi chñ yÕu tËp trung vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, nhÊt lµ trång trät. C¸c ngµnh kh¸c nh­ dÞch vô, kinh doanh tiÓu thñ c«ng nghiÖp ch­a cã hoÆc cã kh«ng ®¸ng kÓ.Trong c¬ cÊu thu nhËp cña hé nghÌo thu tõ trång trät 66,3%, ch¨n nu«i 7%, ngµnh nghÒ 4,7% vµ lµm thuª 21,7%. Ngay trong s¶n xuÊt trång trät còng kh«ng th©m canh ®­îc nªn lao ®éng d­ thõa cµng nghiªm träng, nhiÒu hé chñ yÕu tr«ng chê vµo thu nhËp do ®i lµm thuª. MÆc dÇu viÖc lµm thuª còng kh«ng nhiÒu. §«ng nh©n khÈu, Ýt ng­êi lµm: B×nh qu©n mét hé nghÌo ®ãi cã 5,8 nh©n khÈu, trong ®ã cã 2,3 lao ®éng. HiÖn t¹i 1 lao ®éng ph¶i nu«i kho¶ng 2,5 ng­êi. Theo ®iÒu tra, tíi 20% sè hé nghÌo ®ãi thuéc diÖn nµy. Gia ®×nh thuéc diÖn chÝnh s¸ch nh­ th­¬ng bÖnh binh, gia ®×nh cã c«ng víi C¸ch m¹ng. Trong tæng sè hé nghÌo ®ãi cã 23% thuéc diÖn nµy. Ngoµi ra cßn mét sè nguyªn nh©n kh¸c nh­ gÆp tai n¹n rñi ro, m¾c bÖnh hiÓm nghÌo, mét sè ng­êi nghÌo do l­êi lao ®éng, ¨n iªu kh«ng cã kÕ ho¹ch. Sè ng­êi nghÌo ®ãi m¾c bÖnh x· héi( nghiÖn hót, cê b¹c) lµ 2% so víi hé nghÌo ®ãi cña tØnh. Nh÷ng hé nghÌo ®ãi th­êng kh«ng ph¶i chØ do mét nguyªn nh©n mµ th­êng do nhiÒu nguyªn nh©n. Tãm l¹i, ng­êi nghÌo ®ãi ë n«ng th«n Hµ TÜnh lµ nh÷ng ®èi t­îng thuéc nhãm nghÌo khæ nhÊt - kh«ng ®­îc ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n tèi thiÓu cña con ng­êi, sèng trong mét m«i tr­êng thiÕu thèn vÒ ®iÒu kiÖn vËt chÊt (c¬ së h¹ tÇng, thiÕt bÞ kü thuËt, c«ng cô s¶n xuÊt…). Do vËy xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë Hµ TÜnh hiÖn nay lµ cïng mét lóc ph¶i gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò kh«ng chØ riªng mét gi¶i ph¸p nµo mµ ph¶i tËp trung nç lùc cña ChÝnh phñ, cña chÝnh quyÒn c¸c cÊp, cña c¸c ngµnh vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ, x· héi ®Ó gi¶i quyÕt nghÌo ®ãi mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. III. Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo ë n«ng th«n Hµ TÜnh. 1, Nh÷ng quan ®iÓm c¬ b¶n trong viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nghÌo ®ãi. a, Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo g¾n liÒn víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Thùc tÕ trong nh÷ng n¨m ®æi míi ë ViÖt Nam nãi chung vµ Hµ TÜnh nãi riªng cho thÊy t¨ng tr­ëng kinh tÕ lµ c¬ së quan träng ®Ó gi¶m tû lÖ hé nghÌo ®ãi. Bëi vËy ph¶i duy tr× t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao vµ æn ®Þnh lµ vÊn ®Ò quan träng hµng ®Çu ®¶m b¶o v÷ng ch¾c cho viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng d©n c­. NÒn kinh tÕ suy tho¸i hoÆc mÊt æn ®Þnh th× nhãm ng­êi nghÌo vµ tû lÖ ng­êi nghÌo t¨ng lªn. Hµ TÜnh lµ mét tØnh nghÌo cña ViÖt Nam, d©n c­ sèng vµ lµm trong ngµnh n«ng l©m ng­ nghiÖp chiÕm h¬n 80% d©n sè toµn tØnh. V× vËy muèn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ph¶i ®øng trªn quan ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n. Mäi chñ tr­¬ng, biÖn ph¸p ®èi víi ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ®Òu ph¶i xuÊt ph¸t tõ ph¸t triÓn kinh tÕ hé n«ng d©n. Tuy nhiªn, ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña c¸c hé n«ng d©n nghÌo ë tØnh Hµ TÜnh, tr­íc hÕt lµ ph¶i t¹o c¬ héi thuËn lîi cho chÝnh b¶n th©n ng­êi nghÌo tù h×nh thµnh hoÆc kh«i phôc ®­îc n¨ng lùc s¶n xuÊt cña m×nh. Trªn c¬ së nguyªn t¾c “ kh«ng lµm thay” mµ t¹o tiÒn ®Ò ®Ó tõ ®ã hä lµm chñ, v­¬n lªn vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t¨ng thu nhËp, n©ng cao ®êi sèng cña m×nh. §Õ ®­a kinh tÕ tØnh Hµ TÜnh tho¸t khái t×nh tr¹ng nghÌo nµn, l¹c hËu mét yªu cÇu cÊp thiÕt lµ ph¶i chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸, tõng b­íc h×nh thµnh c¸c tiÓu vïng s¶n xuÊt chuyªn m«n ho¸, c¸c tô ®iÓm n«ng nghiÖp - th­¬ng m¹i - dÞch vô. Vïng ven biÓn cña tØnh ph¸t triÓn ngµnh khai th¸c c¸ biÓn vµ h¶i s¶n kÕt hîp víi dÞch vô, chÕ biÕn vµ tiªu thô hµng ho¸; ph¸t triÓn ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp; ®Èy m¹nh th©m canh n«ng nghiÖp kÕt hîp víi trång c©y ch¾n sãng, ch¾n c¸t biÓn; më mang dÞch vô ven biÓn vµ ph¸t triÓn du lÞch. ë vïng ®ång b»ng cña tØnh ®Èy m¹nh th©m canh n«ng nghiÖp toµn diÖn, ph¸t triÓn ®µn bß, lîn, gia cÇm theo h­íng s¶n xuÊt hµng hãa; ®Èy m¹nh ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp; më réng dÞchvô s¶n xuÊt tiªu dïng; h×nh thµnh c¸c thÞ tÊn, tô ®iÓm trao ®æi hµng ho¸. Vïng ®« thÞ: TËp trung ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp víi quy m« võa vµ nhá, s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng nh­ khai kho¸ng, may , chÕ biÕn l­¬ng thùc, thùc phÈm, th«ng nhùa, s¶n xuÊt ph©n bãn, vËt liÖu x©y dùng, s¶n phÈm d©n dông; më mang dÞch vô, ph¸t triÓn rau qu¶, hoa vµ c©y c¶nh. Vïng nói, trung du: Ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy, c©y ¨n qu¶, ch¨n nu«i ®¹i gia sóc vµ gia cÇm, ®Èy m¹nh c«ng t¸c trång rõng vµ b¶o vÖ rõng kÕt hîp víi chÕ biÕn l©m s¶n. b, G¾n chÆt chÏ t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi n©ng cao søc khoÎ vµ tr×nh ®é d©n trÝ. C¸c yÕu tè trªn ®©y kÕt hîp víi nhau, cã ý nghÜa thóc ®Èy lÉn nhau. Bëi vËy, ®ång thêi víi c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn s¶n xuÊt, n©ng cao tr×nh ®é khoa häc kü thuËt cho c¸c chñ hé vµ cho lao ®éng ë nh÷ng hé nghÌo, x· nghÌo. Chó ý ch¨m sãc søc khoÎ cho hä, lµm cho hä tù tin h¬n. c, T¹o m«i tr­êng bÒn v÷ng cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo lµ tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô cña mçi ng­êi d©n, cña Nhµ n­íc, cña c¸c tæ chøc kinh tÕ - x· héi, cña céng ®ång d©n c­. Trong ®ã, Nhµ n­íc ®ãng vai trß rÊt quan träng. Nhµ n­íc ®· thµnh lËp ch­¬ng tr×nh quèc gia vÒ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Ch­¬ng tr×nh ®ã ®­îc cô thÓ ho¸ trªn ®Þa bµn tõng tØnh cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña mçi tØnh. CÇn gi¶i quyÕt ®ång bé c¸c vÊn ®Ò hé nghÌo, x· nghÌo trªn hai ph­¬ng diÖn: chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« liªn quan ®Õn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ ttæ chøc thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng, ®Æc biÖt lµ cÊp huyÖn vµ x·. Hoµn thiÖn, bæ sung vµ ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch: ®Êt ®ai, thÞ tr­êng tiªu thô, tÝn dông, ®Çu t­ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, chuyÓn giao c«ng nghÖ, kü thuËt, thuÕ, y tÕ, gi¸o dôc…. C¸c chÝnh s¸ch ®ã ph¶i h­íng vµo ng­êi nghÌo, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi nghÌo v­¬n lªn tù kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh, hßa nhËp víi cuéc sèng céng®ång 2, C¸c môc tiªu. Gi¶m ®Õn møc tèi ®a hé nghÌo (hiÖn nay chiÕm 51,6% tæng sè hé toµn tØnh), trong ®ã träng t©m lµ xo¸ bá t×nh tr¹ng thiÕu ¨n, suy dinh d­ìng vµ mï ch÷ trong n«ng d©n. Xo¸ bá t×nh tr¹ng nh÷ng ng­êi tr­íc ®©y ch­a nghÌo hoÆc ®· tho¸t khái ranh giíi nghÌo l¹i bÞ l©m vµo t×nh tr¹ng nghÌo khæ. Cã nh­ vËy míi ®¶m b¶o gi¶m thùc sù v÷ng ch¾c tû lÖ hé nghÌo, thùc hiÖn quan ®iÓm ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh chèng nghÌo khæ. T¨ng thu nhËp cña nh÷ng hé nghÌo lªn 2-3 lÇn so víi hiÖn nay, phÊn ®Êu ®­a hé nghÌo lªn trung b×nh vµ kh¸. T¨ng c­êng h¬n n÷a cuéc vËn ®éng sinh ®Î cã kÕ ho¹ch, gi¶m tû lÖ t¨ng d©n sè xuèng d­íi 2%, chØ tiªu tæng s¶n phÈm n«ng nghiÖp b×nh qu©n ®Çu ng­êi t¨ng gÊp ®«i so víi hiÖn nay. 3, Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu. 3.1 Thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi vµ x· héi ho¸ c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. ChÝnh s¸ch phóc lîi x· héi vµ trî gióp x· héi cÇn tËp trung cho nh÷ng vïng khã kh¨n, ®Æc biÖt lµ vïng s©u, vïng xa, vïng c¨n cø c¸ch m¹ng, ®ång bµo d©n téc thiÓu sè nh»m t¹o c¬ héi cho hä v­¬n lªn, tiÕp cËn víi c¬ chÕ thÞ tr­êng, cã nghÒ lµ t¹o cho hä nh÷ng b­íc ®i hîp lý phï hîp víi tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng cña hä. Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ®ßi hái mét nguån lùc rÊt lín. V× vËy, ph¶i x· héi ho¸ c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Cã nghÜa lµ kh«ng chØ tr«ng chê vµo nguån lùc cña ChÝnh phñ mµ ph¶i t¹o c¬ chÕ huy ®éng tõ nhiÒu nguån: ChÝnh phñ, phi ChÝnh phñ, trong n­íc vµ quèc tÕ, c¸ nh©n, tËp thÓ vµ céng ®ång. CÇn huy ®éng ®«ng ®¶o c¸c tæ chøc vµ mäi ng­êi d©n tham gia vµo xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Tõ chÝnh phñ vµ c¸c Bé ®Õn c¸c tæ chøc Phô n÷, N«ng d©n, §oµn Thanh niªn, Héi cùu chiÕn binh, C«ng ®oµn, Héi n«ng d©n…thiÕt lËp mét hÖ thèng tæ chøc theo mèi quan hÖ däc vµ ngay gi÷a c¸c tæ chøc ®Ó thùc hiÖn môc tiªu chèng nghÌo ®ãi. VÊn ®Ò quan träng lµ n©ng cao nhËn thøc cña toµn x· héi ®èi víi nhiÖm vô xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. 3.2 N©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸, khoa häc kü thuËt vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt kinh doanh cho ng­êi nghÌo. KÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy kh«ng cã nghÒ, kh«ng biÕt c¸ch lµm ¨n lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n quan träng nhÊt g©y nªn nghÌo ®ãi. PhÇn lín ng­êi nghÌo cã tr×nh ®é v¨n ho¸ thÊp, hÇu nh­ kh«ng hoÆc rÊt Ýt ®­îc ®µo t¹o nghÒ nghiÖp, kh«ng biÕt tÝnh to¸n vµ sö dông hîp lý c¸c nguån lùc vµ ®iÒu kiÖn s½n cã ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Do ®ã ph¶i ®µo t¹o cho ng­êi nghÌo, tr­íc hÕt theo c¸c néi dung sau ®©y: Kü thuËt canh t¸c, lµm v­ên, ch¨n nu«i víi tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ ®iÒu kiÖn ®ang cã trªn thÞ tr­êng ®Ó t¨ng n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. §µo t¹o c¸c ngµnh nghÒ cã nhu cÇu ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ c¸c ph­¬ng ph¸p s¬ chÕ, chÕ biÕn n«ng l©m h¶i s¶n vµ c¸c nghÒ tiÓu thñ c«ng cã trªn ®Þa bµn ®Ó ng­êi nghÌo cã thªm viÖc lµm. H­íng dÉn tæ chøc vµ qu¶n lý kinh doanh (tiÕp thÞ vµ tiªu thô s¶n phÈm) trong khu«n khæ doanh nghiÖp gia ®×nh phï hîp víi yªu cÇu thÞ tr­êng x· héi. Gîi ý, h­íng dÉn c¸ch thøc hîp t¸c gi÷a c¸c hé nghÌo víi nhau hoÆc víi c¸c hé giµu ®Ó më mang ngµnh nghÒ s¶n xuÊt, dÞch vô. BiÖn ph¸p tr­íc m¾t lµ t¨ng c­êng m¹nh m¹ng l­íi truyÒn thanh c«ng céng vµ truyÒn thanh ®Õn tËn gia ®×nh, kÕt hîp víi phæ biÕn c¸c quy tr×nh kü thuËt s¶n xuÊt tõng c©y con theo ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ kinh tÕ cña tõng ®Þa ph­¬ng. X©y dùng vµ nh©n c¸c m« h×nh: cã hiÖu qu¶ cña mçi vïng, nh­ m« h×nh kinh tÕ hé lµm ¨n giái, kh¸, trung b×nh mµ träng t©m lµ m« h×nh c¸c hé thuÇn n«ng tõ nghÌo lªn trung b×nh ®Õn kh¸. Tæ chøc c¸c líp båi d­ìng vÒ kü thuËt trång trät, ch¨n nu«i, lµm v­ên… cho c¸c lao ®éng chñ chèt vµ lao ®éng trÎ cña c¸c hé nghÌo b»ng c¸c h×nh thøc: tæng kÕt, tham quan, nghe b¸o c¸o ®iÓn h×nh hoÆc båi d­ìng ng¾n h¹n. Chó ý h×nh thøc ®µo t¹o t¹i chç cho c¸c c¬ së ®µo t¹o ngµnh nghÒ hay tæ chøc c¸c ®éi ngò ®µo t¹o l­u ®éng. §Ó cã thÓ tiÕn hµnh c«ng t¸c ®µo t¹o cã thÓ cã kÕt qu¶ cÇn cã hç trî cña c¸c ch­¬ng tr×nh xóc tiÕn viÖc lµm cña c¸c trung t©m ®µo t¹o nghÒ vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc ®µo t¹o. VÒ l©u dµi, n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ phæ th«ng cho trÎ em. §Ó thu hót vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh nghÌo cã ®iÒu kiÖn häc tËp, kh«ng nh÷ng ph¶i miÔn häc phÝ cho c¸c em mµ cßn miÔn mäi kho¶n ®ãng gãp vµ ­u tiªn cho c¸c em m­în s¸ch gi¸o khoa ®Ó häc. Më c¸c líp bæ tóc v¨n ho¸ ®Ó gi¶m tû lÖ nh÷ng ng­êi ch­a biÕt ch÷. Ngoµi ra cÇn n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ nãi chung, ph¸t triÓn hÖ thèng gi¸o dôc, ®µo t¹o, x©y dùng vµ cñng cè c¸c tr­êng phæ th«ng c¬ së, phæ th«ng trung häc. Mét sè n¬i cÇn xo¸ n¹n mï ch÷. Tuyªn truyÒn vµ cã biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó bµ con n«ng d©n tham gia vµo c¸c ch­¬ng tr×nh d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. 3.3 Phèi hîp lång ghÐp gi÷a ch­¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo víi c¸c ch­¬ng tr×nh quèc gia kh¸c. HiÖn nay, trªn ph¹m vi quèc gia còng nh­ ë c¸c ®Þa ph­¬ng cã c¸c ch­¬ng tr×nh h­íng träng t©m vµo viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi n«ng th«n, n©ng cao møc sèng cña c¸c tÇng líp d©n c­ n«ng th«n. Ch­¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo: Ph¸t triÓn s¶n xuÊt, n©ng cao møc sèng cho hé nghÌo, x· nghÌo, vïng nghÌo. Ch­¬ng tr×nh 327: Phñ xanh ®Êt trèng ®åi träc. Ch­¬ng tr×nh 120: Cho nh÷ng hé nghÌo vay vèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt víi l·i suÊt ­u ®·i. Ch­¬ng tr×nh 773: Sö dông mÆt n­íc ®Ó nu«i trång thuû s¶n, chuÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt vïng ven mÆt n­íc. Ch­¬ng tr×nh t¹o c«ng ¨n viÖc lµm ë n«ng th«n: §æi míi c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp, øng dông kü thuËt vµ c«ng nghÖ phï hîp, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp n«ng th«n, ®Æc biÖt lµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng - l©m - h¶i s¶n, ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp nhá, më mang dÞch vô n«ng th«n. Ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn gi¸o dôc, y tÕ: X©y dùng, söa ch÷a, n©ng cÊp c¸c tr­êng häc, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch tµi n¨ng con em n«ng d©n nghÌo; X©y dùng vµ n©ng cÊp tr¹m x¸ x· vµ t¨ng c­êng c¸n bé y tÕ thùc hiÖn chñ tr­¬ng, thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh y tÕ x· héi, n©ng cao nhËn thøc vµ kiÕn thøc vÖ sinh phßng bÖnh cho céng ®ång. Thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh n­íc s¹ch n«ng th«n. Cã thÓ nãi, trong nh÷ng n¨m qua viÖc thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh trªn ®©y cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ n©ng cao møc sèng céng ®ång d©n c­ n«ng th«n, gi¶m ®¸ng kÓ tû lÖ hé nghÌo ®ãi, x· ®ãi nghÌo. Tuy vËy, sù phèi hîp lång ghÐp ch­¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ c¸c ch­¬ng tr×nh trªn ®©y cßn nhiÒu h¹n chÕ. Nh»m huy ®éng c¸c nguån lùc cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, trong nh÷ng n¨m tíi trªn ®Þa bµn tØnh Hµ TÜnh cÇn ph©n biÖt: M¶ng ®éc lËp cña c¸c ch­¬ng tr×nh; M¶ng lång ghÐp gi÷a ch­¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo víi c¸c ch­¬ng tr×nh kh¸c, ®èi t­îng lµ hé nghÌo, x· nghÌo. §Ó ®iÒu phèi, lång ghÐp gi÷a xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo víi c¸c ch­¬ng tr×nh kh¸c cÇn lµm râ 4 vÊn ®Ò sau: Bao nhiªu hé nghÌo ®­îc h­ëng lîi tõ ch­¬ng tr×nh. Bao nhiªu x· nghÌo ®­îc ®Çu t­. Kinh phÝ cña ch­¬ng tr×nh giµnh cho hé nghÌo, x· nghÌo. TiÕn ®é thùc hiÖn cña ch­¬ng tr×nh( thêi gian). §ã lµ nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n cho viÖc thiÕt lËp kÕ ho¹ch tæ chøc thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. VÊn ®Ò chÝnh s¸ch vµ tæ chøc lång ghÐp thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo lµ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n t¹o m«i tr­êng bÒn v÷ng cho xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. 3.4 T¹o vèn cho ng­êi nghÌo. T¹o ®iÒu kiÖn cho hé nghÌo vay: Môc ®Ých tÝn dông ®èi víi c¸c hé n«ng d©n lµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c hé n«ng d©n vay vèn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, n©ng cao møc sèng, gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi n«ng th«n vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. §ång thêi ho¹t ®éng tÝn dông ph¶i b¶o ®¶m nguyªn t¾c c¬ b¶n cña kinh doanh, ph¶i ®¶m b¶o vµ ph¸t triÓn vèn cña c¸c tæ chøc tÝn dông. V× vËy ®èi t­îng cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông lµ c¸c hé n«ng d©n cã nhu cÇu thùc sù vay vèn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i sö dông ®óng môc ®Ých vµ cã hiÖu qu¶ vèn vay. Trong sè c¸c hé thuéc diÖn ®­îc vay vèn, cÇn quan t©m ­u tiªn ®èi víi hé nghÌo cã lao ®éng vµ cã kh¶ n¨ng sö dông vèn vay cã hiÖu qu¶. Ph¶i cã h×nh thøc vµ biÖn ph¸p cho vay thÝch hîp víi tõng lo¹i hé: §èi víi lo¹i hé giµu, kh¸: Thùc hiÖn cho vay theo dù ¸n s¶n xuÊt vµ kinh doanh øng víi chÕ ®é tÝn dông cã kiÓm so¸t chÆt chÏ, vèn vay ph¶i cã tµi s¶n thÕ chÊp hoÆc ng­êi b¶o l·nh. §èi víi lo¹i hé trung b×nh: Thùc hiÖn chÕ ®é tÝn dông cã kiÓm so¸t vµ ph­¬ng thøc ®Èu t­ theo ch­¬ng tr×nh kinh tÕ tæng thÓ, cã môc tiªu ®Þnh h­íng. Mäi kho¶n vay thùc hiÖn chñ yÕu theo nguyªn t¾c “cã vËt t­ t­¬ng ®­¬ng b¶o ®¶m”. Më réng h×nh thøc cho vay tay ba( ng©n hµng - hé sn¶ xuÊt - ®¬n vÞ cung øng vËt t­ hoÆc tiªu thô s¶n phÈm). §èi víi lo¹i hé nghÌo ®ãi: CÇn t¨ng sè l­îng vèn vay vµ thùc hiÖn chÕ ®é tÝn dông tµi trî, tÝn dông ­u ®·i ®èi víi hé nghÌo, hé chÝnh s¸ch, cã gi¶m l·i suÊt khi tr¶ nî, sö dông h×nh thøc cho vay th«ng qua tÝn chÊp tËp thÓ nh­ hiÖp héi c¸c tæ chøc hîp t¸c tù nguyÖn hoÆc cã sù b¶o ®¶m cña chÝnh quyÒn. C¸c biÖn ph¸p nh»m t¨ng c­êng nguån vèn cho vay ®èi víi hé n«ng d©n nghÌo: Ph¸t triÓn quü cho vay vèn ®èi víi hé n«ng d©n cña Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ Ng©n hµng ng­êi nghÌo. §©y lµ biÖn ph¸p quan träng ®Ó gi¶i quyÕt nhu cÇu vay vèn cña hé n«ng d©n. Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ Ng©n hµng cho ng­êi nghÌo lµ h×nh thøc gióp ®ì trùc tiÕp cña Nhµ n­íc víi n«ng d©n, lµ sù ­u ®·i so víi c¸c h×nh thøc tÝn dông kh¸c trong n«ng th«n. §Ó t¨ng quü cho vay cña Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ Ng©n hµng ng­êi nghÌo, tr­íc hÕt Nhµ n­íc cÇn xem xÐt chuyÓn thªm vèn kinh doanh cho Ng©n hµng nµy ®Ó bæ sung vµo quü cho vay ®èi víi hé n«ng d©n. §Ó cã nguån vèn cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n, ng©n hµng cÇn t¨ng c­êng huy ®éng nguån vèn trong d©n c­. Tuy nhiªn ®Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã, cÇn x©y dùng vµ cñng cè niÒm tin ®èi víi kh¸ch hµng. L·i suÊt cho vay ®èi víi n«ng nghiÖp ph¶i cã sù ­u ®·i, thÊp h¬n l·i suÊt thÞ tr­êng. ChÝnh phñ cÇn quy ®Þnh c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i dµnh 5 - 10% vèn ®Ó cho vay ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n. KhuyÕn khÝch c¸c h×nh thøc tÝn dông hîp t¸c tù nguyÖn cña n«ng d©n. ë n«ng th«n nh÷ng hé giµu vµ kh¸ cã mét sè vèn t¹m thêi nhµn rçi cã thÓ huy ®éng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vay ng¾n h¹n cña c¸c n«ng hé. CÇn h­íng dÉn viÖc h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng cña hîp t¸c x· tÝn dông trong n«ng th«n nh»m n©ng cao h¬n kh¶ n¨ng ®¸p øng mét phÇn nhu cÇu vay ng¾n h¹n cuÈ c¸c hé n«ng d©n, nhÊt lµ c¸c hé nghÌo. Cñng cè c¸c h×nh thøc hiÖp héi: Héi liªn hiÖp phô n÷ tØnh Hµ TÜnh thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh “ Hç trî c¸c ho¹t ®éng t¹o thªm viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho phô n÷”. Trong nh÷ng n¨m qua Héi phô n÷ tØnh ®· gãp phÇn quan träng trong viÖc n©ng cao n¨ng lùc cña phô n÷, ch¨m sãc søc khoÎ bµ mÑ trÎ em, xo¸ mï ch÷ cho phô n÷ vµ vËn ®éng trÎ em ®Õn tr­êng. Nhê vËy ®· t¨ng c­êng søc m¹nh cña héi. Thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh nµy, n¨m 1995 Héi huy ®éng ®­îc h¬n 1,5 tû ®ång( tõ quü quèc gia gi¶i quyÕt viÖc lµm 6%, Ng©n hµng Nhµ n­íc 30,9%, vèn dù ¸n quèc tÕ vµ c¸c tæ chøc phi ChÝnh phñ 46%, vèn tù cã cña Héi 2,4%, vèn tõ thiÖn 0,17%, cßn l¹i lµ c¸c vèn kh¸c) ®Ó hç trî cho phô n÷ t¹o thªm viÖc lµm vµ t¨ng thªm thu nhËp víi sù tham gia ®«ng ®¶o cña chÞ em phô n÷. Cã 2 m« h×nh ho¹t ®éng tÝn dông cña phô n÷ Hµ TÜnh: M« h×nh 1: Ch­¬ng tr×nh vay vèn lu©n chuyÓn. Héi viªn Héi phô n÷ ®­îc vay vèn ®Ó t¨ng thu nhËp mµ kh«ng cÇn cã tµi s¶n thÕ chÊp. C¸c héi viªn tÝch cùc c«ng t¸c héi, cã søc lao ®éng nh­ng thiÕu vèn, biÕt lµn ¨n ®­îc ®­a vµo diÖn xem xÐt ®Ó cho vay. ViÖc cho vay trªn c¬ së lu©n chuyÓn. Sè vèn hoµn tr¶ tõ ng­êi nµy ®­îc chuyÓn sang ng­êi kh¸c. Sè phô n÷ nghÌo ®­îc vay vèn ®¹t 43% tæng sè thµnh viªn. KÕt qu¶ 81% sè ng­êi nghÌo ®ù¬c vay lµm ¨n cã l·i, 90% c¶i thiÖn ®­îc ®êi sèng gia ®×nh. Tû lÖ hoµn tr¶ 99,4%. ViÖc cho vay ®· thiÕt thùc gióp chÞ em cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, gi¶m nghÌo ®ãi, c¶i thiÖn ®êi sèng gia ®×nh. M« h×nh 2: Dù ¸n n©ng cao n¨ng lùc phô n÷ n«ng th«n th«ng qua c¸c hît ®éng t¨ng thu nhËp vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh. Héi phô n÷ lµ c¬ quan chñ yÕu ®iÒu hµnh thùc hiÖn dù ¸n, lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc phô n÷ thµnh c¸c nhãm phô n÷ tiÕt kiÖm. Ng©n hµng lµ c¬ quan phèi hîp cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý tiÒn b¶o l·nh cña dù ¸n vµ dïng tiÒn ng©n hµng ®Ó hç trî tÝn dông c¸c ho¹t ®éng t¨ng thu nhËp cña c¸c nhãm trång rõng, dÖt v¶i, mua b¸n vËt t­ s¶n xuÊt, bu«n b¸n nhá…. Sau 18 th¸ng thùc hiÖn dù ¸n, ®êi sèng c¸c gia ®×nh vay vèn thËt sù ®­îc c¶i thiÖn. M« h×nh nµy ®­îc thùc hiÖn ë ph¹m vi hÑp. Héi phô n÷ ®· cã vai trß quan träng trong viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. CÇn më réng 2 m« h×nh trªn trong nh÷ng n¨m tíi. Dïng quü cña Héi n«ng d©n cho héi viªn vay ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt. MÆc dï trong thêi gian qua Héi n«ng d©n tØnh Hµ TÜnh ®· cã nhiÒu cè g¾ng ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt t¨ng thu nhËp cho mét sè héi viªn, nh­ng ho¹t ®éng cña Héi míi ë ph¹m vi rÊt nhá. Trong nh÷ng n¨m tíi cÇn dïng quü cña Héi ®Ó cho héi viªn vay. Trªn c¬ së ®èi t­îng vay mµ quü cña Héi ®­îc chia lµm 3 lo¹i: + Kh«ng tÝnh l·i. + Víi l·i suÊt b»ng l·i suÊt cña Ng©n hµng. + L·i suÊt tho¶ thuËn gi÷a ng­êi vay vµ Héi. Héi n«ng d©n cÇn tæ chøc “Quü tÝn dông n«ng d©n nghÌo”. Quü nµy ®­îc h×nh thµnh chñ yÕu theo 3 h­íng: mét lµ, huy ®éng vèn nhµn rçi trong n«ng d©n ®Ó h×nh thµnh quü( vèn huy ®éng rÊt ®a d¹ng, cã thÓ b»ng thãc, tiÒn, vËt t­…); hai lµ, ®øng ra lµm tÝn chÊp ®Ó n«ng d©n nghÌo ®­îc vay vèn tõ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c nh­ Ng©n hµng n«ng nghiÖp, Quü t¹o viÖc lµm quèc gia…; ba lµ, t­ vÊn, h­íng dÉn ng­êi sö dông vèn cho vay cã hiÖu qu¶, thùc hiÖn c¸c dÞch vô tÝn dông lµm trung gian gi÷a n«ng d©n cÇn vay vèn vµ ng­êi cho vay. Quü cho vay víi thêi gian cña chu kú s¶n xuÊt. 3.5 §Èy m¹nh c«ng t¸c khuyÕn n«ng cho hé n«ng d©n nghÌo KhuyÕn n«ng lµ c«ng t¸c huÊn luyÖn, båi d­ìng, ®µo t¹o vµ gi¸o dôc cho n«ng d©n vÒ kü n¨ng ph¸t triÓn vµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ngay trªn hiÖn tr­êng s¶n xuÊt ë ®ång ruéng, chuång tr¹i ch¨n nu«i hay x­ëng chÕ biÕn. CÇn t¨ng c­êng c«ng t¸c khuyÕn n«ng ®Õn hé n«ng d©n nghÌo. Nh÷ng néi dung khuyÕn n«ng c¬ b¶n trªn ®Þa bµn Hµ TÜnh cÇn phï hîp víi tõng vïng. Vïng ®ång b»ng cña tØnh: Phæ biÕn tiÕn bé kü thuËt th©m canh c©y trång, vËt nu«i, c«ng nghÖ chÕ biÕn, b¶o qu¶n n«ng s¶n cho ng­êi d©n. Sö dông vµ b¶o qu¶n gièng c©y vµ gièng vËt nu«i cã n¨ng suÊt cao, æn ®Þnh, cã phÈm chÊt tèt. Sö dông cã hiÖu qu¶ ph©n bãn ho¸ häc vµ thuèc trõ s©u xÐt vÒ c¶ kinh tÕ- x· héi- m«i tr­êng. Phæ cËp kü thuËt lµm VAC cho kinh tÕ hé gia ®×nh thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn tõng ®Þa ph­¬ng. Vïng ®åi nói, ®Êt dèc: Gi¶i ph¸p canh t¸c trªn ®Êt dèc sao cho võa b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng, b¶o tån ®a d¹ng sinh häc, chèng xãi mßn röa ®Êt. Th©m canh tõng cô c©y l­¬ng thùc. Tæ chøc v­ên rõng cña héi víi môc tiªu lµ t¨ng tèi ®a ®é che phñ mÆt ®Êt, b¶o ®¶m n¨ng suÊt c©y trång n«ng l©m nghiÖp mét c¸ch æn ®Þnh. VËn ®éng vµ h­íng dÉn ®ång bµo d©n téc lËp v­ên, ch¨n nu«i b»ng chuång, ®a d¹ng ho¸ c©y trång. Vïng ven viÓn: Phæ cËp kü thuËt x©y dùng ao, ®Çm nu«i t«m, cua, ba ba…. Th©m canh vµ b¸n th©m canh. Phæ cËp kü thuËt nu«i trång thuû s¶n ( t«m, cua, rau c©u, nu«i c¸ lång, nÊm…) ®Ó xuÊt khÈu t¨ng thu nhËp cho n«ng d©n. Phæ cËp kü thuËt chÕ biÕn, b¶o qu¶n thuû s¶n vµ nh÷ng kiÕn thøc vÒ marketing cho n«ng d©n. Phæ cËp kü thuËt ch¨n nu«i vÞt sinh s¶n ë cöa s«ng vµ ven biÓn. Ngoµi ra, ë c¸c vïng cßn ph¶i chó ý c¸c néi dung sau: Hîp t¸c n«ng hé vÒ chÕ biÕn vµ tiªu thô n«ng s¶n phÈm, tæ chøc c¸c nhãm tÝn dông tù t¹o vèn tèi ®a ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt; Tæng kÕt vµ phæ biÕn nh÷ng kinh nghiÖm, nh÷ng ®iÓn h×nh s¶n xuÊt giái cho c¸c hé n«ng d©n; Båi d­ìng vµ ph¸t triÓn kü n¨ng vÒ kiÕn thøc qu¶n lý kinh tÕ cho hé n«ng d©n, cung cÊp nh÷ng th«ng tin thÞ tr­êng cho hä; Tæ chøc dÞch vô kü thuËt vµ tham gia cung øng vËt t­ cho n«ng d©n; Phæ biÕn th«ng tin kiÕn thøc vÒ kinh tÕ m«i tr­êng, t¨ng c­êng ý thøc b¶o vÖ m«i sinh, m«i tr­êng tù nhiªn. C¸c ph­¬ng ph¸p khuyÕn n«ng: Tæ chøc c¸c líp huÊn luyÖn t¹i chç cho n«ng d©n. Néi dung tËp huÊn thËt ®¬n gi¶n, cô thÓ cã c¸c tiªu b¶n, mÉu vËt vµ c¸c ®Þnh møc tÝnh to¸n h­íng dÉn ®Ó ph¸t cho tõng häc viªn. H­íng dÉn viªn tËp huÊn lµ nh÷ng ng­êi th«ng th¹o vÒ thùc hµnh, cã ph­¬ng ph¸p truyÒn ®¹t dÔ hiÓu, hÊp dÉn. Tæ chøc c¸c cuéc tham quan, kh¶o s¸t, trao ®æi kinh nghiÖm t¹i chç gi÷a nh÷ng ng­êi n«ng d©n vµ nhãm hé n«ng d©n lµm ¨n giái, theo tõng chuyªn ®Ò, tõng néi dung cô thÓ vµ thiÕt thùc. X©y dùng nhiÒu khu ruéng, n­¬ng, ®åi rõng, v­ên, ao, chuång…lµm mÉu tr×nh diÔn, cã quay phim, chôp ¶nh, quan tr¾c, ghi chÐp ®Çy ®ñ tr×nh tù khi b¾t ®©ï ®Õn khi kÕt thóc mét quy tr×nh kü thuËt dù ®Þnh phæ biÕn. Tæ chøc héi nghÞ “ ®Çu bê” ®Ó trao ®æi vÒ nh÷ng kÕt qu¶ thu ®­îc vµ th¶o luËn c«ng viÖc më réng tiÕp sau ®ã. Sö dông tèi ®a c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®¹i chóng nh­ b¸o hµng ngµy, ®µi ph¸t thanh, v« tuyÕn truyÒn h×nh, phim ®Ìn chiÕu, video, c¸c h×nh thøc th¬, ca nh¹c, kÞch, tranh vÏ, s¸ch…®Ó truyÒn ®¹t c¸c th«ng tin vµ ®¨ng t¶i c¸c néi dung cô thÓ vÒ ch­¬ng tr×nh khuyÕn n«ng. T¨ng c­êng quan hÖ quèc tÕ gi÷a c¸c tæ chøc khuyÕn n«ng( ChÝnh phñ vµ phi ChÝnhphñ). Nh÷ng ®iÒu cÇn chó ý trong c«ng t¸c khuyÕn n«ng: Trong s¶n xuÊt kinh doanh, ng­êi nghÌo “dÔ bÞ tæn th­¬ng” v× Ýt vèn, thiÕu kinh nghiÖm, thiÕu søc m¹nh trªn thÞ tr­êng. Ng­êi nghÌo th­êng kinh doanh nhá nªn c«ng t¸c khuyÕn n«ng buæi ®Çu cÇn ®¬n gi¶n, Ýt vèn, sö dông Ýt nguyªn liÖu, hiÖu qu¶ cã thÓ Ýt nh­ng vÉn cã lîi cho ng­êi nghÌo. CÇn gióp ®ì hä theo dâi s¸t sao diÔn biÕn gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng, tr¸nh cho hä rñi ro kh«ng ®¸ng cã, tr¸nh hiÖn t­îng “ ®èt hÕt c¬ nghiÖp” kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ g×. §èi víi ng­êi nghÌo, c«ng t¸c khuyÕn n«ng cÇn ®i liÒn víi viÖc gi¶i quyÕt vèn (cho vay hoÆc trî cÊp). Hai vÊn ®Ò ®ã kh«ng thÓ t¸ch rêi nhau. 3.6 T¹o thªm viÖc lµm cho c¸c hé nghÌo. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra hiÖn nay ë Hµ TÜnh, trong khu vùc thµnh thÞ, sè ng­êi kh«ng cã viÖc lµm th­êng xuyªn chiÕm 6,67%, sè ng­êi thÊt nghiÖp chiÕm 8,8% trong tæng sè lao ®éng thµnh thÞ. Khu vùc n«ng th«n thêi gian sö dông míi ®­îc 50 - 60%, cßn 40- 50% thêi gian lao ®éng nhµn rçi ch­a ®­îc huy ®éng vµo ho¹t ®éng kinh tÕ. HiÖn nay, b×nh qu©n 1 lao ®éng ë n«ng th«n Hµ TÜnh lµm kho¶ng 180-200 ngµy c«ng, trong ®ã 81,2% lµm cho gia ®×nh, cßn 18,8% ®i lµm thuª. §èi víi hé n«ng d©n nghÌo thêi gian lµm cho gia ®×nh chØ chiÕm 65-70%, lµm thuª 30-35%. T×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm lµ phæ biÕn vµ kh¸ c¨ng th¼ng. MÆt kh¸c, chÊt l­îng lao ®éng ë nhãm hé nghÌo còng th­êng kÐm h¬n so víi c¸c nhãm kh¸c. Bëi vËy, t¹o viÖc lµm vµ n©ng cao chÊt l­îng lao ®éng cho ng­êi nghÌo lµ viÖc lµm v« cïng quan träng. Cã thÓ ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p sau: Tõng b­íc chuyÓn ®æi c¬ cÊu n«ng nghiÖp ®a d¹ng, ph¸t triÓn ngµnh nghÒ vµ dÞch vô nh»m khai th¸c tiÒm n¨ng ®Êt ®ai, gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¨ng hiÖu qu¶ ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh, t¨ng thu nhËp cho tõng hé gia ®×nh, trong ®ã cã hé nghÌo. Néi dung chuyÓn ®æi c¬ cÊu n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n theo h­íng: ph¸t triÓn m¹nh n«ng nghiÖp hµng ho¸ ®Ó ®¸p øng ngµy cµng tèt h¬n nhu cÇu nhiÒu mÆt vÒ n«ng s¶n cho vïng vµ xuÊt khÈu. Ph¸t triÓn c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp cã gi¸ trÞ kinh tÕ- xuÊt khÈu nh­ cµ phª, cao su, chÌ, hå tiªu, d©u t»m, l¹c, thuèc l¸. Coi träng c¸c lo¹i rau xanh, ®Ëu ®ç vÒ chñng lo¹i, sè l­îng vµ chÊt l­îng, c¸c lo¹i qu¶, hoa t­¬i vµ c©y c¶nh. T¨ng c­êng sè l­îng, chÊt l­îng vµ c¸c chñng lo¹i s¶n phÈm ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm, thuû s¶n. Ph¸t triÓn m¹nh l©m sinh, b¶o vÖ ch¨m sãc tèt rõng t¸i sinh. C¸c gi¶i ph¸p cô thÓ: Më réng diÖn tÝch gieo trång: ë nh÷ng n¬i t­íi tiªu chñ ®éng thùc hiÖn c«ng thøc lu©n canh: Lóa ®«ng xu©n- lóa hÌ thu- c©y trång vô ®«ng. Trªn diÖn tÝch míi trång 1 vô trong n¨m, cã thÓ ®­a thªm 1 vô hoa mµu. Më réng diÖn tÝch c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy vµ c©y ¨n qu¶, ®Æc biÖt ë vïng trung du. Muèn vËy cÇn gi¶i quyÕt nh÷ng viÖc sau ®©y: Ph©n lo¹i ®Êt ®ai ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng lo¹i c©y trång thÝch hîp. X¸c ®Þnh c¬ cÊu c©y trång vµ bè trÝ c«ng thøc lu©n canh hîp lý. X©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn cho tõng vïng, tõng lo¹i c©y trång, qua ®ã lµm thay ®æi suy nghÜ vµ tËp qu¸n canh t¸c cña n«ng d©n. Khai th¸c vµ sö dông ®Êt trèng ®åi nói träc vµo s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp. Thùc hiÖn th©m canh c©y trång. Kh«i phôc rõng, b¶o vÖ rõng: CÇn kiÓm tra cô thÓ vµ x©y dùng c¸c dù ¸n cho tõng vïng, chän ®iÓm ®Çu t­ vµ h×nh thøc ®Çu t­ thÝch hîp. VÒ ®èi t­îng vµ h×nh thøc ®Çu t­ cÇn quan t©m ®Õn c¸c hé (®Æc biÖt lµ hé nghÌo ®ãi) d­íi h×nh thøc cho vay l·i suÊt thÊp vµ ®Çu t­ trùc tiÕp. Ph¸t triÓn m¹nh ch¨n nu«i, ph¸t triÓn kinh tÕ v­ên: Kinh tÕ v­ên bao gåm VAC (v­ên- ao- chuång) vµ VACR (v­ên- ao- chuång- rõng). Tæ chøc lao ®éng s¶n xuÊt trong hÖ sinh th¸i VAC hoÆc VACR rÊt tiÖn lîi vÒ thêi gian, kh«ng gian, vÒ lao ®éng vµ nghØ ng¬i. Kinh tÕ v­ên mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n: Vïng ven biÓn cña tØnh cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn mét sè lo¹i c©y trång, vËt nu«i thÝch hîp: cãi, nu«i t«m, cua, vÞt…. ®Ó t¹o thªm viÖc lµm n¨ng cao thu nhËp cho n«ng d©n. Më réng ngµnh nghÒ dÞch vô: Ph¸t triÓn ®a d¹ng c«ng nghiÖp tiÓu thñ c«ng nghiÖp n«ng th«n, tr­íc hÕt lµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng l©m thuû s¶n víi quy m« nhá vµ võa. Ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n, c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c¸c hîp t¸c, c¸c tæ hîp, c¸c tæ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp chuyªn vµ kh«ng chuyªn. Më réng dÞch vô phôc vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng trong n«ng th«n, nhÊt lµ dÞch vô cung øng vËt t­ kü thuËt( m¸y mãc, ph©n bãn, thuèc trõ s©u, c¸c lo¹i c«ng cô s¶n xuÊt…) vµ dÞch vô cung cÊp hµng tiªu dïng thiÕt yÕu cho d©n c­. Trî gióp xóc tiÕn viÖc lµm th«ng qua c¸c dù ¸n nhá: C¸c dù ¸n ®­îc x©y dùng vµ triÓn khai trong khu vùc n«ng th«n theo 2 lo¹i: + Dù ¸n do Uû ban nh©n d©n ®Þa ph­¬ng x©y dùng ®Ó thu hót lao ®éng, gi¶i quyÕt viÖc lµm. + Dù ¸n cña ®oµn thÓ, tæ chøc quÇn chóng, héi nghÒ nghiÖp ®­îc x©y dùng ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho c¸c thµnh viªn cña m×nh theo mét ch­¬ng tr×nh tæng thÓ vÒ viÖc lµm vµ chèng nghÌo ®ãi. C¸c lo¹i dù ¸n gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo chñ yÕu th«ng qua ph¸t triÓn kinh tÕ gia ®×nh d­íi c¸c h×nh thøc: ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm, lµm kinh tÕ v­ên, nu«i trång thuû s¶n, trång c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy vµ c©y ¨n qu¶. 3.7 §æi míi m« h×nh hîp t¸c x· Qua kÕt qu¶ ®iÒu tra trªn ®Þa bµn tØnh Hµ TÜnh cho thÊy 96,3% sè hé cã nhu cÇu x©y dùng hîp t¸c x· hay tæ chøc lµm dÞch vô thuû n«ng, 96% cÇn dÞch vô vÒ gièng, 61% cã nhu cÇu hîp t¸c b¶o vÖ thùc vËt. Nh­ vËy, thóc ®Èy m¹nh mÏ quan hÖ hîp t¸c trong n«ng nghiÖp, n«ng th«n còng lµ gi¶i ph¸p rÊt quan träng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ hé theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸, trong ®ã cã hé nghÌo. CÇn n¾m v÷ng nh÷ng ®Æc tr­ng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn hîp t¸c x· kiÓu míi. Hîp t¸c x· lµ tæ chøc kinh tÕ do n«ng d©n tù nguyÖn gãp vèn vµ søc lao ®éng theo nguyªn t¾c tù nguyÖn, cïng cã lîi. Lµ ®¬n vÞ kinh tÕ t­j chñ, tù qu¶n, ®a d¹ng vÒ h×nh thøc tæ chøc, néi dung hîp t¸c, quy m«, tr×nh ®é vµ h×nh thøc së h÷u. Hé n«ng d©n lµ ®în vÞ kinh tÕ tù chñ, lµ tÕ bµo cÊu thµnh hîp t¸c x·. Kinh tÕ hîp t¸c x· vµ kinh tÕ hé n«ng d©n ®Òu cã t­ c¸ch ph¸p nh©n vµ b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt. Hîp t¸c x· kinh doanh nh÷ng kh©u, nh÷ng lÜnh vùc cÇn søc m¹nh cña tËp thÓ (dÞch vô tr­íc vµ sau thu ho¹ch), cßn nh÷ng kh©u t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn sinh vËt th× giao cho hé n«ng d©n cã lîi h¬n. Ph©n phèi trong hîp t¸c x· ®­îc thùc hiÖn theo vèn vµ lao ®éng. Tæ chøc kinh tÕ hîp t¸c kh«ng bÞ rµng buéc bëi ranh giíi hµnh chÝnh, kh«ng cã cÊp trªn trùc tiÕp. Mçi hé n«ng d©n cã thÓ tham gia nhiÒu hîp t¸c kh¸c nhau. X· viªn tù nguyÖn gia nhËp vµ tù do rót ra khái hîp t¸c x·. §¹i héi x· viªn lµ c¬ quan quyÒn lùc tèi cao. Nh÷ng biÖn ph¸p chñ yÕu §æi míi c¨n b¶n hîp t¸c x· hiÖn cã, cÇn ph©n lo¹i hîp t¸c x· ®Ó ®æi míi cho phï hîp. §èi víi hîp t¸c x· lo¹i kh¸, c¸n bé cã n¨ng lùc qu¶n lý, cã t­ duy míi, cã vèn: Trªn c¬ së x¸c lËp quyÒn tù chñ cña hé n«ng d©n, hîp t¸c x· chuyÓn sang ho¹t déng dÞch vô cung øng vËt t­ n«ng nghiÖp, chuyÓn giao c«ng nghÖ ®Õn hé n«ng d©n th«ng qua quan hÖ hîp ®ång, kinh doanh bao mua vµ tiªu thô s¶n phÈm, më thªm dÞch vô ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp ë ®Þa ph­¬ng. §èi víi hîp t¸c x· thuéc lo¹i trung b×nh: ChuyÓn sang kinh doanh dÞch vô míi hoÆc mét sè kh©u ®Õn hé n«ng d©n theo nguyªn t¾c ®æi míi tõng v÷ng ch¾c, cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn xem xÐt cô thÓ hîp t¸c x· nµo kh«ng cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi th× gi¶i thÓ. §èi víi hîp t¸c x· kh«ng cßn quü, c¬ së vËt chÊt nghÌo nµn, tr×nh ®é s¶n xuÊt thÊp, s¶n xuÊt mang tÝnh cù cÊp, tù tóc th× gi¶i thÓ ®Ó dÇn dÇn thµnh lËp hîp t¸c x· kiÓu míi. Ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c h×nh thøc kinh tÕ hîp t¸c x· ®a d¹ng ë n«ng th«n. Hîp t¸c vèn vµ søc lao ®éng ®Ó ph¸t triÓn v­ên c©y l©u n¨m, ch¨n nu«i gia sóc, c¸, t«m. Hîp t¸c tÝn dông theo cæ phÇn b»ng c¸ch hïn vèn, cung øng vèn cho héi n«ng d©n. Hîp t¸c x· x©y dùng c¸c c¬ së chÕ biÕn n«ng s¶n ë n«ng th«n, c¸c c¬ së c«ng nghiÖp nhá, ph¸t triÓn ngµnh nghÒ, truyÒn thèng. Hîp t¸c ®Ó kinh doanh dÞch vô n«ng nghiÖp vµ dÞch vô ®êi sèng ë n«ng th«n. Hîp t¸c d­íi d¹ng Héi nghÒ nghiÖp, Héi lµm v­ên, Héi nu«i t«m, Héi nu«i ong, Héi nu«i h­¬u… 3.8 T¨ng c­êng vai trß cña Nhµ n­íc Hoµn thiÖn hÖ thèng tæ chøc bé m¸y ho¹t ®éng xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo tõ Trung ­¬ng ®Õn c¬ së. TiÕp tôc n©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho c¸n bé. T¨ng c­êng ®Çu t­ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng phôc vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. X©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng cho n«ng nghiÖp, n«ng th«n lµ vÊn ®Ò võa l©u dµi, võa phøc t¹p, l¹i rÊt tèn kÐm. Trong n«ng nghiÖp, n«ng th«n, kÕt cÊu h¹ tÇng lËp thµnh mét hÖ thèng xÐt c¶ trªn ph¹m vi kh«ng gian réng lín, phôc vô c¶ s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. Trong ®ã hÖ thèng giao th«ng vµ hÖ thèng ®iÖn, th«ng tin liªn l¹c ®­îc h×nh thµnh theo nhiÒu cÊp ®é mang tÝnh quèc gia vµ khu vùc. Gi¶i ph¸p mang tÝnh kh¶ thi lµ Nhµ n­íc ®Çu t­ hoÆc hç trî ®Çu t­ th«ng qua c¸c dù ¸n ®Ó ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng trong n«ng nghiÖp n«ng th«n. Tr­íc m¾t cÇn tËp trung vµo hÖ thèng ®­êng s¸ giao th«ng, hÖ thèng thuû lîi, hÖ thèng ®iÖn, th«ng tin liªn l¹c ë nh÷ng vïng träng ®iÓm hoÆc nh÷ng vïng cã tiÒm n¨ng s¶n xuÊt hµng ho¸, vïng khã kh¨n, vïng s©u. ­u tiªn x©y dùng giao th«ng cho mét sè vïng miÒn nói theo môc tiªu khai th¸c cã hiÖu qu¶ kinh tÕ miÒn nói vµ kinh tÕ biÓn. Thu hót c¸c nguån vèn ®Çu t­ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ theo ph­¬ng ch©m “ Nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm”. VÒ chÝnh s¸ch ruéng ®Êt ë ViÖt Nam, ChÝnh phñ quy ®Þnh ®Êt ®ai thuéc së h÷u toµn d©n. LuËt ®Êt ®ai ®­îc ban hµnh n¨m 1993 ®· quy ®Þng 5 quyÒn: sö dông, chuyÓn ®æi, chuyÓn nh­îng, cho thuª, thõa kÕ, thÕ chÊp. Víi c¸c quyÒn ®ã, ng­êi n«ng d©n thùc sù lµ ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ, t¹o ®iÒu kiÖn tÝch tô ruéng ®Êt, ph©n c«ng lao ®éng ë n«ng th«n. Tuy nhiªn, ®Ó t¸c ®éng tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, vÒ ruéng ®Êt cÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò sau: Thùc hiÖn triÖt ®Ó viÖc giao ruéng ®Êt, l©u dµi vµ cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho n«ng d©n. §©y lµ viÖc lµm cã ý nghÜa quan träng, nhÊt lµ ®èi víi c¸c hé n«ng d©n nghÌo, v× qua ®ã sÏ: Lo¹i trõ tr¹ng th¸i kh«ng æn ®Þnh cña n«ng d©n, cñng cè lßng tin cña n«ng d©n víi chÝnh s¸ch ruéng ®Êt. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng kinh doanh qu¶ng canh, bãc lét ®Êt, kh«ng muèn ®Çu t­. §Ó thùc hiÖn tèt viÖc giao quyÒn vµ cÊp giÊy chøng nhËn sö dông ruéng ®Êt l©u dµi, cÇn ph¶i tiÕn hµnh ®iÒu chØnh ruéng ®Êt, qua ®ã ®¸nh gi¸ ®­îc sè l­îng vµ chÊt l­îng ®Êt ®ai ®Ó giao ®Êt cho phï hîp. TËp trung ho¸ ruéng ®Êt: HiÖn nay ë n«ng th«n Hµ TÜnh b×nh qu©n mçi hé n«ng d©n nhËn tö 8- 10 m¶nh ruéng, hé nhiÒu nhÊt lµ 17 m¶nh, Ýt nhÊt lµ 7 m¶nh ( cã tèt, cã xÊu, cã gÇn, cã xa).V× vËy, trªn c¬ së t×nh lµng nghÜa xãm cÇn thùc hiÖn trao ®æi ruéng ®Êt gi÷a c¸c hé ®Ó tËp trung ho¸ ruéng ®Êt t¹o thuËn lîi cho s¶n xuÊt kinh doanh. Qua ®iÒu tra cho thÊy, b×nh qu©n ®Êt/ nh©n khÈu cña Hµ TÜnh lµ 471m2/ ng­êi. V× vËy, cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh chuyÓn nh­îng ruéng ®Êt gi÷a c¸c hé. KhuyÕn khÝch nh÷ng hé ®­îc giao quyÒn sö dông ruéng ®Êt nh­ng kh«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt, sèng chÝnh b»ng nghÒ kh¸c cã thu nhËp cao h¬n chuyÓn nh­îng ruéng ®Êt cho hé n«ng d©n kh¸c. Thùc hiÖn “ giái nghÒ g× th× lµm nghÒ ®ã”. ChÝnh s¸ch thuÕ sö dông ruéng ®Êt vµ thuû lîi phÝ. ChÝnh s¸ch thuÕ sö dông ruéng ®Êt vµ thñy lîi phÝ ph¶i khuyÕn khÝch n«ng d©n sö dông ®Êt tiÕt kiÖm, ®Èy m¹nh th©m canh, më mang c«ng nghiÖp n«ng th«n, më mang dÞch vô th­¬ng nghiÖp, ngµnh nghÒ, t¹o thªm viÖc lµm, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn. §Êt sö dông vao môc ®Ých phi n«ng nghiÖp ph¶i chÞu møc thuÕ cao h¬n ®Êt n«ng nghiÖp. Dµnh toµn bé nguån thu tõ thuÕ sö dông ®Êt ®ai ®Çu t­ trë l¹i cho n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng n«ng th«n. MiÔn gi¶m thuÕ sö dông ®Êt ®èi víi vïng cao, vïng xa, vïng s©u, nh÷ng quy ®Þnh thuéc diÖn chÝnh s¸ch, hé n«ng d©n gÆp khã kh¨n, gi¶m gi¸ dÞch vô thuû lîi phÝ. Duy tr× hç thî vµ æn ®Þnh s¶n xuÊt ®èi víi ng­êi nghÌo b»ng hÖ thèng b¶o hé, b¶o hiÓm s¶n xuÊt vµ c¸c ­u ®·i kh¸c tr¸nh t×nh tr¹ng t¸i ®ãi nghÌo. §Þnh h­íng s¶n xuÊt cho ng­êi nghÌo ph¶i g¾n liÒn víi hç trî trong tiªu thô s¶ phÈm cho hä. CÇn x¸c lËp chÝnh s¸ch b¶o trî s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trong nh÷ng tr­êng hîp n«ng d©n gÆp rñi ro thiªn tai, do gi¸ thÞi tr­êng biÕn ®éng lín. ChÝnh s¸ch x· héi n«ng th«n: Thùc hiÖn nhanh chãng xãa n¹n mï ch÷, phÊn ®¸u phæ cËp cÊp I. Ph¸t triÓn hÖ thèng truyÒn thanh, truyÒn h×nh, th­ viÖn n«ng th«n, bµi trõ hñ tôc mª tÝn dÞ ®oan, thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh. Ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc b¶o hiÓm s¶n xuÊt vµ ®êi sèng cho c¸c hé n«ng d©n. Cñng cè hÖ thèng y tÕ cña tØnh, ®Æc biÖt t¨ng c­êng n¨ng lùc cho c¸n bé y tÕ ë huyÖn, x·, ®ång thêi cã chÝnh s¸ch tho¶ ®¸ng ®èi víi nh÷ng ho¹t ®éng trong hÖ thèng y tÕ. Gi¶m phÝ vµ miÔn phÝ cho ng­êi nghÌo khi gÆp èm ®au vµo tr¹m x¸ hoÆc bÖnh viÖn. Tãm l¹i, xuÊt ph¸t tõ 3 nhãm nguyªn nh©n dÉn ®Õn ®ãi nghÌo: Nhãm nguyªn nh©n vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, nhãm nguyªn nh©n thuéc vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch, nhãm nguyªn nh©n vÒ chñ quan cña hé nghÌo ®ãi vµ x· nghÌo ®Ó gi¶i quyÕt ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p trªn ®©y, mµ träng t©m lµ c¸c chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p vÒ vèn, vÒ ®Êt ®ai, vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng, tÝn dông, chuyÓn giao c«ng nghÖ, h­íng dÉn c¸ch lµm ¨n cho ng­êi nghÌo…. Trong tõng gi¶i ph¸p ph¶i biÕt lùa chän b­íc ®i thÝch hîp ®Ó ng­êi nghÌo tiÕp cËn tiÕn tíi hoµ nhËp vµo c¬ chÕ thÞ tr­êng. IV. KÕt luËn. N«ng th«n n­íc ta nãi chung vµ n«ng th«n Hµ TÜnh nãi riªng hiÖn nay ®ang tõng ngµy ®æi míi vµ ph¸t triÓn cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Nh÷ng sù ®æi míi nµy kh«ng nh÷ng cã sù ®ãng gãp lín cña Nhµ n­íc, c¸c tæ chøc, ban ngµnh… mµ cßn cã sù nç lùc cè g¾ng cña nh÷ng ng­êi n«ng d©n Hµ TÜnh. Hä ®· chiÕn ®Êu víi nh÷ng kh¾c nghiÖt cña thêi tiÕt, cña thiªn tai, cña chiÕn tranh ®Ó råi tõ trong ®ãi nghÌo hä v­¬n lªn m¹nh mÏ. §Êt n­íc ta ®ang ngµy cµng ®æi míi vµ ®i lªn cïng thêi ®¹i. Hµ TÜnh còng vËn ®éng cïng c¸i quü ®¹o Êy. TØnh vèn x­a nay lµ nghÌo nµn, ®ãi rÐt, l¹c hËu còng trçi m×nh cïng víi sù chuyÓn ®éng cña thêi ®¹i. Nh©n d©n Hµ TÜnh ®ang tõng ngµy lao ®éng vÊt v¶ ®Ó tho¸t ra khái t×nh c¶nh ®ãi nghÌo. Nh©n d©n ta vèn cã tinh thÇn “ l¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch” ®· ñng hé gióp ®ì nh÷ng tØnh gÆp khã kh¨n ë B¾c Trung Bé nãi chung vµ tØnh Hµ TÜnh nãi riªng. Nhµ n­íc, §¶ng bé, c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc… còng ñng hé vµ gióp ®ì c¶ vÒ vËt chÊt lÉn tinh thÇn cho c¸c tØnh nghÌo ®ãi trong ®ã cã Hµ TÜnh. ChÝnh v× vËy nh©n d©n Hµ TÜnh ®· tõng b­íc tho¸t ra khái nghÌo ®ãi, chèng l¹i víi thiªn tai, lò quÐt ®Ó tiÕp tôc sèng, lao ®éng vµ häc tËp. Tuy cuéc sèng cã vÊt v¶ khã kh¨n, c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vÉn ®ang, ®· vµ sÏ tiÕp tôc diÔn ra ®Ó ®­a ®Êt n­íc ta ®i lªn giµu m¹nh. LiÖu c«ng cuéc Êy cã thùc hiÖn triÖt ®Ó ®­îc hay kh«ng? C©u hái ®ã kh«ng chØ ®Æt ra cho c¸c nhµ chøc tr¸ch mµ cßn ®Æt ra cho mçi ngµnh, mçi nhµ vµ mçi b¶n th©n chóng ta. Danh Môc tµi liÖu tham kh¶o 1. B¸o c¸o ph¸t triÓn ViÖt Nam 2004 2. §µo ThÕ TuÊn: Kinh tÕ hé n«ng d©n. NXB ChÝnh trÞ Quèc gia. HN-1997 3. §inh ThÕ §Þnh: Ph©n ho¸ giµu nghÌo vµ thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi ë n«ng th«n B¾c Trung Bé- T¹p chÝ: Nghiªn cøu lÝ luËn 6/2000 4. Lª B¸ Th¾ng: Ph¸t triÓn n«ng th«n tæng hîp víi sù nghiÖp CNH- H§H n«ng nghiÖp n«ng th«n- T¹p chÝ: Th«ng tin lÝ luËn 2/2000 5. C¶i tiÕn thñ tôc cho hé nghÌo vay vèn- T¹p chÝ: Ng©n hµng 8/1999 6. KÕt qña ®iÒu tra møc sèng hé gia ®×nh n¨m 2002 7. Niªn gi¸m thèng kª, Nhµ xuÊt b¶n thèng kª Hµ Néi 8. NguyÔn ThÞ H»ng: VÊn ®Ò xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë n«ng th«n n­íc ta hiÖn nay- NXB ChÝnh trÞ quèc gia 9. NguyÔn Sinh Cóc, NguyÔn V¨nTiªm: Nöa ®Çu thÕ kû ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n ViÖt Nam 1945- 1995 10. NguyÔn V¨n BÝch, Chu TiÕn Quang ®ång chñ biªn: Ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n trong giai ®o¹n CNH, H§H ë ViÖt Nam. NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi- 1999. 11. NghÌo- B¸o c¸o ph¸t triÓn ViÖt Nam 2004 12. PGS.TS Ng« §øc C¸t: Kinh tÕ trang tr¹i víi xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë n«ng th«n- NXB N«ng nghiÖp- HN 2004. 13. GS. Ph¹m Xu©n Nam chñ biªn: Ph¸t triÓn n«ng th«n. NXB Khoa häc x· héi. 1997. 14. Tæng côc thèng kª 2003 15. T¹p chÝ : N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n- Th¸ng 4/2005 Môc lôc