Đồ án Thành lập bản đồ địa hình tỷ lệ 1:10000 bằng công nghệ đo ảnh số có sử dụng tư liệu ảnh vệ tinh

cÇn thµnh lËp . §é phñ däc (P) vµ ®é phñ ngang (Q) cña ¶nh kh«ng ®­îc nhá h¬n 60% vµ 30%, tr­êng hîp c¸ biÖt còng ph¶i ®¶m b¶o P kh«ng nhá h¬n 53% vµ Q kh«ng nhá h¬n 15% . Tµi liªu phim ¶nh ph¶i ®­îc cung cÊp kÌm theo c¸c th«ng sè m¸y chôp ¶nh cña lÇn kiÓm ®Þnh míi nhÊt bao gåm: tiªu cù, to¹ ®é ®iÓm chÝnh ¶nh, sai sè mÐo h×nh kÝnh vËt…ChÊt l­îng phim ph¶i ®¶m b¶o hiÖn râ c¸c dÊu khung to¹ ®é, ®é t­¬ng ph¶n ®ång ®Òu, vµ ®é nhoÌ cña h×nh ¶nh kh«ng qu¸ 0,02mm. 3.2.3. Yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®Þa h×nh thµnh lËp Sai số trung phương vị trÝ địa vật biểu thị trªn bản đồ gốc so với vị trÝ của điểm khống chế ngoại nghiệp gần nhất tÝnh theo tỷ lệ bản đồ thành lập kh«ng đ­îc vượt qu¸ 0.5 mm khi thành lập bản đồ ở vïng đồng bằng và vïng đồi vµ 0.7 mm khi thành lập bản đồ ở vïng nói vµ nói cao. Sai số trung phương độ cao của đường b×nh độ, điểm đặc tr­ng ®Þa h×nh, điểm ghi chó độ cao biểu thị trªn bản đồ gốc so với độ cao điểm khống chế ngoại nghiệp gần nhất tÝnh theo khoảng cao đều đường b×nh độ cơ bản kh«ng vượt qu¸ c¸c gi¸ trÞ trong bảng ( 2.1 ) . Kho¶ng cao ®Òu ®­êng b×nh ®é c¬ b¶n Sai số trung phương về độ cao 1:10000 1:25000 1:50000      1 m 1/4    2.5 m 1/3 1/3       5 m 1/3 1/3 1/3       10 m 1/2 1/3 20 vµ 40 m 1/2 B¶ng 3.1. Sai sè trung ph­¬ng ®é cao c¸c ®­êng b×nh ®é c¬ b¶n Đối với khu vực ẩn khuất và đặc biệt khã khăn c¸c sai sè trªn ®­îc phÐp t¨ng lªn 1.5 lần. Sai số trung ph­¬ng vÞ trÝ mÆt ph¼ng cña ®iÓm khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp, ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ so với vị trÝ ®iÓm to¹ ®é quèc gia gÇn nhÊt sau b×nh sai tÝnh theo tû lÖ b¶n ®å thµnh lËp kh«ng v­ît qu¸ 0.1mm ë vïng quang ®·ng vµ 0.15mm ë vïng Èn khuÊt. Sai số trung ph­¬ng ®é cao cña ®iÓm khèng chÕ ¶nh ngo¹i nghiÖp, ®iÓm khèng chÕ ®o vÏ sau b×nh sai so víi ®é cao cña ®iÓm ®é cao quèc gia gÇn nhÊt kh«ng v­ît qu¸ 1/10 kho¶ng cao ®Òu ®­êng b×nh ®é c¬ b¶n ë vïng quang ®·ng vµ 1/5 kho¶ng cao ®Òu ®­êng b×nh ®é c¬ b¶n ë vïng ẩn khuất. Sai sè giíi h¹n cña vị trÝ địa vật, của độ cao đường b×nh độ, độ cao điểm đặc tr­ng địa h×nh, độ cao điểm ghi chó độ cao, của vÞ trÝ mặt phẳng và độ cao điểm khống chế ảnh ngoại nghiệp, điểm khống chế đo vẽ kh«ng được vượt qóa 2 lần c¸c sai sè trung ph­¬ng. Khi kiểm tra, sai số lớn nhất kh«ng được vượt qu¸ sai số giới hạn. NÕu cã th× số l­îng c¸c tr­êng hîp cã sai sè v­ît h¹n sai phải bảo đảm về mặt phẳng kh«ng vượt qu¸ 5% tổng số c¸c trường hợp kiểm tra, về độ cao kh«ng v­ît qu¸ 5% tæng sè c¸c tr­êng hîp kiÓm tra ë vïng quang ®·ng và 10% tổng sè c¸c tr­êng hîp kiÓm tra ë vïng khã kh¨n Èn khuÊt. Trong mäi tr­êng hîp c¸c sai sè ®Òu kh«ng ®­îc mang tÝnh hÖ thèng. 3.3. Ph©n líp néi dung b¶n ®å ®Þa h×nh 3.3.1. Ký hiÖu B¶n ®å ®Þa h×nh bao gåm c¸c líp ký hiÖu sau: - §iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa: C¬ së tr¾c ®Þa vµ c¬ së ®é cao. - D©n c­. - §èi t­îng kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi. - Giao th«ng vµ c¸c ®èi t­îng liªn quan. - D¸ng ®Êt vµ chÊt ®Êt. - Thùc vËt. - Ranh giíi hµnh chÝnh- chÝnh trÞ cña c¸c khu vùc, t­êng rµo. Néi dung vµ quy t¾c ®Æt tªn c¸c líp th«ng tin ®­îc tr×nh bµy trong b¶ng sau: STT Nhãm líp Tªn tÖp tin Néi dung chÝnh 1 C¬ së to¸n häc (phiªn hiÖu m¶nh) CS.dgn Khung b¶n ®å, L­íi kilomet, C¸c ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa. Gi¶i thÝch; Tr×nh bµy ngoµi khung vµ c¸c néi dung cã liªn quan. 2 Thuû hÖ (phiªn hiÖu m¶nh)TH.dgn C¸c yÕu tè thuû v¨n vµ c¸c ®èi t­îng liªn quan. 3 §Þa h×nh (phiªn hiÖu m¶nh)DH.dgn C¸c yÕu tè d¸ng ®Êt, chÊt ®Êt, c¸c ®iÓm ®é cao. 4 Giao th«ng (phiªn hiÖu m¶nh) GT.dgn C¸c yÕu tè giao th«ng vµ c¸c thiÕt bÞ phô thuéc. 5 D©n c­ (phiªn hiÖu m¶nh) DC.dgn Néi dung d©n c­ vµ c¸c ®èi t­îng kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi. 6 Ranh giíi (phiªn hiÖu m¶nh)RG.dgn §­êng biªn giíi, mèc biªn giíi, ®Þa giíi hµnh chÝnh c¸c cÊp, ranh giíi khu cÊm, ranh giíi sö dông ®Êt. 7 Thùc vËt (phiªn hiÖu m¶nh) TV.dgn Ranh giíi thùc vËt vµ c¸c yÕu tè thùc vËt B¶ng 3.2. Néi dung vµ quy t¾c ®Æt tªn cña c¸c nhãm líp (tËp tin). 3.3.2.Ph©n líp néi dung b¶n ®å ®Þa h×nh 1. C¬ së to¸n häc - Khung b¶n ®å gåm: khung trong, khung gi÷a vµ khung ngoµi. Khung trong: lµ ®­êng giíi h¹n ph¹m vi cña b¶n ®å, nã trïng víi kinh vÜ tuyÕn biªn cña b¶n ®å. Khung gi÷a: lµ c¸c ®ai chia ®é, phót. Khung ngoµi dïng ®Ó trang trÝ b¶n ®å cho ®Ñp b¶n ®å. - L­íi kil«mÐt. - C¸c ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa: + §iÓm thiªn v¨n. + §iÓm to¹ ®é nhµ n­íc th­êng. + §iÓm ®é cao nhµ n­íc c¬ b¶n. + §iÓm ®é cao kü thuËt. + §iÓm to¹ ®é c¬ së th­êng/ to¹ ®é ®Þa chÝnh. + §iÓm khèng chÕ ®o vÏ, ®iÓm tr¹m ®o. + Ghi chó ®é cao cña c¸c ®iÓm ®é cao. - Gi¶i thÝch: C¸c ký hiÖu bªn trong khung b¶n ®å, s¬ ®å gãc lÖch nam ch©m, th­íc ®o ®é dèc. - Tr×nh bµy ngoµi khung vµ c¸c néi dung cã liªn quan. 2. Thuû hÖ Gåm c¸c yÕu tè thuû v¨n: biÓn, ao, hå, ®¶o, s«ng, suèi, ngßi, m¹ch n­íc kho¸ng thiªn nhiªn… vµ c¸c ®èi t­îng cã liªn quan: tr¹m thuû v¨n, nghiÖm triÒu lín… - §­êng mÐp n­íc. - §­êng bê. - §­êng bê nöa tû lÖ. - H­íng dßng ch¶y, ghi chó ®é réng dßng ch¶y, vÞ trÝ ®é réng (n¬i cã ®é réng thay ®æi). - Kªnh, m­¬ng, r·nh tho¸t n­íc. - Cèng, ®Ëp. - §ª. - Tªn s«ng, ao, hå, suèi, kªnh, m­¬ng… 3. §Þa h×nh C¸c yÕu tè thuéc líp ®Þa h×nh bao gåm: D¸ng ®Êt, chÊt ®Êt, ®iÓm ®é cao. - §­êng b×nh ®é c¬ b¶n. - B×nh ®é c¸i. - §­êng b×nh ®é nöa kho¶ng cao ®Òu. - B×nh ®é phô. - B×nh ®é vÏ nh¸p. - Ghi chó ®é cao ®­êng b×nh ®é. - §Çm lÇy n­íc ngät: B·i c¸t, b·i ®¸… - Tû cao s­ên ®Êt ®¸. - §iÓm ®é cao. 4. Giao th«ng C¸c yÕu tè giao th«ng vµ c¸c thiÕt bÞ phô thuéc: - S©n bay, s©n ga. - §­êng ray, ®­êng hÇm. - §­êng bª t«ng, ®­êng r¶i g¹ch, ®­êng ®Êt lín, ®­êng ®Êt nhá… - §­êng « t«, ghi chó ®­êng « t«. - Tim ®­êng, phè, tÝnh chÊt ®­êng. - CÇu c¸c lo¹i: cÇu s¾t, cÇu bª t«ng… - BÕn tµu, bÕn phµ, bÕn ®ß… 5.D©n c­ Néi dung d©n c­ vµ c¸c yÕu tè kinh tÕ- v¨n ho¸- x· héi: - Nhµ, bÖnh viÖn, tr­êng häc… - T­îng ®µi, bia kû niÖm, nghÜa trang. - L¨ng tÈm, nhµ må, mé x©y ®éc lËp. - Vßi phun n­íc. - KiÕn tróc d¹ng th¸p cæ. - §×nh, chïa, ®Òn, miÕu, nhµ thê. - Tam quan, l« cèt, chßi cao, th¸p cao… - Tr¹m biÕn thÕ, ®­êng d©y ®iÖn h¹ thÕ, ®­êng d©y th«ng tin. - §­êng èng, cèng tho¸t n­íc… 6.Ranh giíi - Biªn giíi quèc gia x¸c ®Þnh. - §Þa giíi tØnh, huyÖn, x·. - Ranh giíi khu cÊm, ranh giíi sö dông ®Êt, ranh giíi thùc vËt… - Mèc biªn giíi, mèc ®Þa giíi tØnh, ®Þa giíi x·. - Sè hiÖu mèc biªn giíi. - Biªn giíi quèc gia ch­a x¸c ®Þnh . - Tªn ®Þa danh, côm d©n c­. 7. Thùc vËt Gåm ranh giíi thùc vËt vµ c¸c yÕu tè thùc vËt; - Rõng non, rõng t¸i sinh, rõng c©y bôi… - C©y ®éc lËp, c©y th©n gç, th©n bôi, - rau, mµu, hoa… 3.4. C¸c c«ng ®o¹n trong quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10 000 Khi thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh sè tõ ¶nh hµng kh«ng cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c b­íc sau: 3.4.1. C«ng t¸c chuÈn bÞ, thiÕt kÕ kü thuËt Thu thËp tµi liÖu cã liªn quan ®Õn khu ®o, t×m c¸c ®iÓm tr¾c ®Þa gÇn khu vùc thµnh lËp b¶n ®å, ®Þa giíi hµnh chÝnh, ®iÒu kiÖn ®¹i lý, kinh tÕ, v¨n ho¸,d©n c­, tr×nh ®é v¨n ho¸.. ViÖc kh¶o s¸t, thiÕt kÕ, bay chôp, thu thËp phim ¶nh hµng kh«ng ®­îc tiÕn hµnh nh­ trong c¸c quy tr×nh ®o ¶nh kh¸c, ®ång thêi ph¶i tu©n thñ nghiªm ngÆt c¸c quy ®Þnh kü thuËt vÒ ®é phñ cña ¶nh, ®é cao bay chôp vµ tû lÖ ¶nh chôp … 3.4.2. §o nèi khèng chÕ mÆt b»ng vµ ®é cao §o nèi khèng chÕ lµ qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh to¹ ®é c¸c ®iÓm ®Þa vËt ®­îc chän lµm ®iÓm khèng chÕ (mÆt b»ng vµ ®é cao) trªn ¶nh ngoµi thùc ®Þa, nh»m phôc vô qu¸ tr×nh t¨ng dµy khèng chÕ ¶nh néi nghiÖp. C¸c ®iÓm khèng chÕ ngo¹i nghiÖp ®­îc chän theo ®å h×nh ®· thiÕt kÕ trªn ¶nh. C¸c ®iÓm ®Þa vËt ph¶i chän sao cho cã h×nh ¶nh râ nÐt trªn ¶nh vµ tån t¹i æn ®Þnh ngoµi thùc ®Þa. VÝ dô: - VÒ mÆt ph¼ng: Chän c¸c ®Þa vËt dÔ x¸c ®Þnh: ng· ba, ng· t­ ®­êng… - VÒ ®é cao: Chän n¬i b»ng ph¼ng 3.4.3. C«ng t¸c bay chôp C«ng t¸c bay chôp ¶nh ®­îc tiÕn hµnh theo thiÕt kÕ kü thuËt ®· ®­îc thµnh lËp. C¸c tham sè h×nh häc vµ quang häc chôp ¶nh ®­îc chän phï hîp víi yªu cÇu ®o vÏ b¶n ®å ®Þa h×nh. 3.4.4. QuÐt phim §Ó cã ¶nh sè phim hµng kh«ng ph¶i ®­îc chuyÓn tõ d¹ng t­¬ng tù (Analogue) sang d¹ng sè raster (Digital). Qu¸ tr×nh ®ã ®­îc gäi lµ quÐt phim.Khi quÐt phim c¸c tÊm ¶nh cÇn ®­îc hÖ thèng theo thø tù ®¸nh sè cña mçi ®­êng bay. §¨ng ký to¹ ®é c¸c ®iÓm dÊu khung, kÝch th­íc tèi ®a cÇn ph¶i quÐt. Phim ®­îc quÐt trªn m¸y SCAI-2 vµ phÇn mÒm PHOTOSCAN-TD. 3.4.5. T¨ng dµy khèng chÕ ¶nh 1.X©y dùng projects Lµ qu¸ tr×nh nhËp vµo c¸c th«ng sè cÇn thiÕt vµ x¸c nhËn c¸c file ¶nh sö dông cho c«ng viÖc theo yªu cÇu cña hÖ thèng ®o vÏ. - T¹o Seed.dgn file vµ c¸c th«ng sè cña projects. - NhËp vµo c¸c th«ng sè cña m¸y ¶nh: f, x0, y0, c¸c sè liÖu kiÓm ®Þnh cña m¸y ¶nh. - Khai b¸o hÖ to¹ ®é, ®¬n vÞ sö dông ®o vÏ, c¸c h¹n sai khi ®o vÏ. - Khai b¸o, khëi t¹o c¸c th«ng sè tuyÕn bay, ®Æt c¸c ®­êng dÉn tíi c¸c file sè liÖu. 2. X©y dùng m« h×nh lËp thÓ ,t¨ng dµy khèng chÕ ¶nh Qu¸ tr×nh nµy nh»m x¸c ®Þnh to¹ ®é c¸c ®iÓm khèng chÕ phôc vô cho c«ng t¸c ®Þnh h­íng m« h×nh vµ x©y dùng m« h×nh sè ®é cao. §èi víi hÖ thèng xö lý ¶nh sè cña h·ng Intergraph, qu¸ tr×nh nµy ®­îc tiÕn hµnh b»ng phÇn mÒm ImageStation Digital Mensuration (ISDM) trªn tr¹m xö lý ¶nh sè. PhÇn mÒm Image Station Digital Mensuration (ISDM) cã chøc n¨ng ®o ¶nh, nhËn c¸c th«ng tin, t¹o ¶nh trùc giao, qu¶n lý sè liÖu, l­u tr÷ c¸c th«ng tin vÒ ¶nh… §Ó lËp m« h×nh lËp thÓ, ISDM sö dông ba d¹ng ®Þnh h­íng ®Ó t¹o c¸c tham sè cÇn thiÕt th«ng qua qu¸ tr×nh xö lý ®iÓm ¶nh: - §Þnh h­íng trong (IO): Lµ qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña c¸c pixel ¶nh trong hÖ to¹ ®é mÆt ph¼ng ¶nh theo mÊu khung. C¸c yÕu tè ®Þnh h­íng trong bao gåm (x0, y0,f). Trong ®ã: x0, y0: lµ to¹ ®é ®iÓm chÝnh ¶nh. f: tiªu cù m¸y chôp ¶nh. - §Þnh h­íng t­¬ng ®èi (RO): Qu¸ tr×nh nµy x¸c ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a tÊm ¶nh tr¸i vµ tÊm ¶nh ph¶i cña mét cÆp ¶nh lËp thÓ. - §Þnh h­íng tuyÖt ®èi (AO): Môc ®Ých cña c«ng t¸c ®Þnh h­íng tuyÖt ®èi lµ quy tû lÖ, tøc lµ ®­a tû lÖ m« h×nh vÒ mét gi¸ trÞ nhÊt ®Þnh cho tr­íc vµ xoay m« h×nh ®­a hÖ trôc to¹ ®é cña m« h×nh vÒ hÖ trôc to¹ ®é tr¾c ®Þa, hay cßn gäi lµ c©n b»ng m« h×nh. Vµ tiÕp ®Õn lµ ®Þnh h­íng ngoµi, tÝnh to¸n b×nh sai khèi tam gi¸c ¶nh kh«ng gian ( sö dông ch­¬ng tr×nh PHOTO-T). C¸c ®iÓm t¨ng dµy ®­îc chän ph¶i cã hiÖu øng lËp thÓ tèt, c¸c ®Þa vËt ph¶i cã h×nh ¶nh râ rÖt trªn ¶nh, kh«ng nªn chän ®iÓm ë khu vùc cã ®é dèc thay ®æi ®ét ngét… 3.4.6. §o vÏ ®iÓm ®Æc tr­ng ®Þa h×nh vµ thuû hÖ - §o vÏ c¸c ®iÓm ®Ë­c tr­ng cña ®Þa h×nh lµm cë së cho thµnh lËp m« h×nh bÒ mÆt còng nh­ cho m« h×nh sè ®é cao. - §o vÏ toµn bé s«ng suèi cã trªn khu ®o. TÊt c¶ c¸c c«ng viÖc trªn ®Òu ®­îc thùc hiÖn trªn tr¹m ®o ¶nh sè. 3.4.7.LËp m« h×nh sè ®é cao (DEM) M« h×nh sè ®é cao DEM ®­îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c ®iÓm t¨ng dµy ®­îc ®o trªn tr¹m ®o ¶nh sè .M« h×nh sè ®é cao cã thÓ ®­îc x©y dùng tù ®éng theo ch­¬ng tr×nh MATCH_T cña h·ng INPHO stuttgart vµ ®­îc sö dung ®Ó n¾n ¶nh trùc giao vµ biªn tËp l¹i ®Ó lËp m« h×nh sè ®Þa h×nh (DTM). 3.4.8.LËp m« h×nh sè ®Þa h×nh (DTM) M« h×nh sè ®é ®Þa h×nh DTM bao gåm l­íi c¸c ®iÓm ®é cao b¸m s¸t bÒ mÆt ®Þa h×nh. DTM ®­îc biªn tËp l¹i tõ DEM ®· ®­îc thµnh lËp tr­íc ®ã. §Ó cã ®­îc DTM chÝnh x¸c, nhÊt thiÕt ph¶i cã ®é cao cña c¸c ®èi t­îng líp phñ bÒ mÆt ®­îc lÊy tõ kÕt qu¶ ®iÒu vÏ, hoÆc ph¶i ®­îc hiÖu chØnh biªn tËp l¹i trªn tõng m« h×nh lËp thÓ víi kho¶ng c¸ch nhÊt ®Þnh, kÕt hîp víi c¸c yÕu tè ®Æc tr­ng ®Þa h×nh ®­îc sè ho¸ lËp thÓ. C¸c tham sè cña DTM bao gåm: lùa chän ®­êng viÒn, cÊu tróc bÒ mÆt, th«ng tin ®Þa m¹o vµ d¹ng ®Þa h×nh. Ngoµi ra, cßn cã c¸c tham sè ngÇm ®Þnh nh­: tû lÖ ¶nh, ®é ph©n gi¶i cña ¶nh quÐt… Qu¸ tr×nh lËp DTM cã thÓ tiÕn hµnh theo hai c¸ch: tù ®éng vµ b¸n tù ®éng. Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm khu vùc, chÊt l­îng ¶nh chôp ®Ó lùa chän mét trong hai ph­¬ng ¸n trªn. C¸c yÕu tè ®Æc tr­ng ®Þa h×nh bao gåm: C¸c ®­êng sèng nói, tô thuû, ph©n thuû, s«ng, suèi, hå, nói, ®åi, ®Ønh nói, ®­êng giao th«ng,… 3.4.9.Néi suy vµ tu chØnh ®­êng b×nh ®é Trªn c¬ së m« h×nh sè ®Þa h×nh, tiÕn hµnh néi suy c¸c ®­êng b×nh ®é tù ®éng b»ng c¸c phÇn mÒm chuyªn dông. Tuy nhiªn ®­êng b×nh ®é cã thÓ vÏ trùc tiÕp b»ng ph­¬ng ph¸p quan s¸t lËp thÓ khi rµ tiªu ®o vµo bÒ mÆt ®Þa h×nh. Cã thÓ sö dông m« h×nh sè ®Þa h×nh DTM víi viÖc ®o dµy ®Æc c¸c ®iÓm trªn l­íi tam gi¸c TIN hoÆc l­íi « vu«ng GRID, ®Ó tiÕn hµnh néi suy ®­êng b×nh ®é. Ta tiÕn hµnh néi suy ®­êng b×nh ®é víi kho¶ng cao ®Òu ®· ®­îc x¸c ®Þnh sau ®ã lµm tr¬n ®­êng b×nh ®é trªn c¸c thuËt to¸n néi suy. §­êng b×nh ®é ®­îc n¾n chØnh trùc tiÕp khi chóng c¾t qua s«ng suèi, qua c¸c ®­êng ®Æc tr­ng cña bÒ mÆt ®Þa h×nh vµ qua c¸c dèc ®øng, c¸c v¸ch ®¸… 3.4.10. N¾n ¶nh vµ lËp b×nh ®å ¶nh Sö dông phÇn mÒm ISIR hoÆc BRECT ®Ó n¾n ¶nh m¸y bay víi ®é chÝnh x¸c cao. C¸c phÇn mÒm nµy cho phÐp t¹o lËp b¶n ®å trùc ¶nh sè nhê ¶nh quÐt,c¸c tham sè ®Þnh h­íng ngoµi cña ¶nh EO vµ m« h×nh sè thùc ®Þa. Trong qu¸ tr×nh n¾n ¶nh th­êng chó ý tíi: - Chän kÝch th­íc pixel cña ¶nh n¾n t­¬ng ®­¬ng víi ¶nh quÐt. - Lo¹i bá c¸c pixel ë ngoµi ph¹m vi DTM. - Ph­¬ng ph¸p lÊy mÉu ¶nh dïng ph­¬ng ph¸p xo¾n lËp ph­¬ng. - Sai sè n¾n ¶nh t¹i c¸c ®iÓm khèng chÕ £ 0.4mm theo tû lÖ b¶n ®å. ¶nh sau khi n¾n xong sÏ ®­îc ghÐp l¹i vµ tiÕn hµnh chia m¶nh theo quy ®Þnh. §Ó cã ®­îc mét khèi ¶nh liÒn nhau ph¶i tiÕn hµnh ghÐp tõng tÊm ¶nh ®­îc n¾n riªng biÖt l¹i víi nhau. C¸c ¶nh muèn ghÐp l¹i víi nhau ph¶i cã ®é phñ chêm lªn nhau vµ ph¶i cïng mét ®é ph©n gi¶i. ¶nh tr­íc khi ®­îc ghÐp víi nhau, chóng ph¶i ®­îc ®iÒu chØnh ®é t­¬ng ph¶n vµ ®é s¸ng tèi cho ®ång ®Òu. Sö dông lÖnh MOSAIC cña phÇn mÒm MBI hoÆc IRASC ®Ó ghÐp ¶nh. Sau khi ¶nh ®· ghÐp liÒn víi nhau thµnh mét khèi, dïng lÖnh EXTRAC cña phÇn mÒm IRASC hoÆc MBI c¾t ¶nh theo tõng m¶nh b¶n ®å. Sai sè ghÐp ¶nh: ®é chªnh lÖch vÞ trÝ cña ®Þa vËt cïng tªn kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 0.6mm trong tû lÖ b¶n ®å. B×nh ®å trùc ¶nh ®­îc sö dông lµm nÒn ®Ó sè ho¸ nh÷ng yÕu tè néi dung b¶n ®å theo ¶nh ®iÒu vÏ. KÕt qu¶ ®o vÏ ®Þa h×nh, thuû hÖ vµ ®Þa vËt ®­îc ghÐp l¹i theo to¹ ®é cña m¶nh b¶n ®å vµ tiÕn hµnh biªn tËp néi dung b¶n ®å gèc d¹ng sè theo quy ®Þnh biªn tËp néi dung b¶n ®å tû lÖ t­¬ng øng. 3.4.11. §iÒu vÏ vµ ®o vÏ bæ sung Qu¸ tr×nh nµy ®­îc tiÕn hµnh víi môc ®Ých bæ sung c¸c néi dung cÇn biÓu thÞ trªn b¶n då n­ng cßn tiÕu trªn ¶nh, chØnh söa l¹i c¸c néi dung ®Þa h×nh (®­êng b×nh ®é vµ ®iÓm ghi chó ®é cao), ®ång thêi ®iÒu tra, x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè ®Þnh tÝnh, ®Þnh l­îng cña c¸c ®èi t­îng, c¸c néi dung ghi chó trªn b¶n ®å nh­: tÝnh chÊt cña hÖ thèng thuû hÖ, giao th«ng, d©n c­, ®Þa lý, hµnh chÝnh… KÕt qu¶ ®iÒu vÏ ph¶i ®­îc vÏ lªn ¶nh theo tr×nh tù sau: ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa, c¸c c«ng tr×nh c«ng nghiÖp, ®iÓm d©n c­, ghi chó c¸c c«ng tr×nh giao th«ng, m¹ng l­íi thuû v¨n vµ c¸c ®Æc tr­ng cña chóng, ®­êng x¸, ®­êng th«ng tin, c¸c yÕu tè ®Þa h×nh (v¸ch ®øng, hang ®éng, khe xãi…), c¸c ranh giíi thæ nh­ìng, thùc vËt…C¸c yÕu tè néi dung ®­îc kÝ hiÖu trªn ¶nh ®iÒu vÏ theo quy ®Þnh cña Qui ph¹m. Nh÷ng ®èi t­îng cÇn thiÕt nh­ng ch­a cã ký hiÖu quy ®Þnh th× ph¶i thÓ hiÖn theo ®óng h×nh d¸ng, t¹i ®óng vÞ trÝ kÌm theo ghi chó, gi¶i thÝch. ViÖc lÊy, bá, tæng hîp vµ xª dÞch ph¶i biÓu thÞ tu©n theo nguyªn t¾c: ®èi t­îng thø yÕu nh­êng cho ®èi t­îng chñ yÕu, ®èi t­îng cã yªu cÇu ®é chÝnh x¸c thÊp nh­êng cho ®èi t­îng cã yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cao vµ ­u tiªn biÓu thÞ c¸c ®iÓm khèng chÕ tr¾c ®Þa nhµ n­íc. C«ng t¸c ®o vÏ bæ sung nh»m ®o ®¹c nh÷ng yÕu tè khã nhËn biÕt hoÆc kh«ng thÓ nhËn biÕt ®­îc trªn ¶nh. 3.4.12. Sè ho¸ néi dung b¶n ®å ViÖc sè ho¸, biªn tËp c¸c ®Þa vËt ®­îc tiÕn hµnh trªn m¸y PC dùa trªn nÒn ¶nh n¾n. Trong qu¸ tr×nh sè ho¸, c¸c ®èi t­îng ph¶i ®­îc ph©n líp vµ sö dông kÝ hiÖu, mµu s¾c, lùc nÐt, kÝch th­íc, font ch÷ theo ®óng c¸c quy ®Þnh cña quy ph¹m hiÖn hµnh (7 líp). Sau khi sè ho¸ ®Þa vËt ph¶i kÕt hîp víi phÇn ®Þa h×nh ®Ó chØnh söa c¸c yÕu tè sao cho ®¶m b¶o tÝnh hîp lý cña c¸c ®èi t­îng vµ sù t­¬ng quan gi÷a chóng. 3.4.13.Biªn tËp b¶n ®å gèc - Biªn tËp kÝ hiÖu cho c¸c ®èi t­îng d¹ng ®­êng vµ d¹ng ®iÓm. - Biªn tËp ch÷ chó thÝch cho c¸c ®èi t­îng. - Tr×nh bµy chó gi¶i ngoµi khung. C¨n cø vµo b¶n ®å gèc, c¸c file sè liÖu ®· ®­îc thµnh lËp trong c«ng ®o¹n vector ho¸ ®Ó biªn tËp. - Quy ®Þnh vÒ tiÕp biªn sè ho¸: Sau khi sè ho¸ vµ biªn tËp ta ph¶i tiÕn hµnh tiÕp biªn b¶n ®å. §èi víi b¶n ®å cïng tû lÖ, c¸c biªn ph¶i tiÕp khíp nhau vµ n»m trong h¹n sai cña sai sè tiÕp biªn. NÕu sai sè tiÕp biªn £ 0.2mm ng­êi tiÕp biªn ®­îc tù ®éng dÞch chuyÓn ®èi t­îng trªn phÇn mÐp biªn b¶n ®å ®Ó lµm trïng khíp. NÕu v­ît qu¸ h¹n sai ph¶i t×m nguyªn nh©n ®Ó xö lý. 3.4.14.In vµ l­u tr÷ Sau khi ®· hoµn chØnh viÖc sè ho¸, biªn tËp, tiÕp biªn víi c¸c m¶nh xung quanh vµ ®­îc kiÓm tra trªn m¸y tÝnh, ng­êi ta tiÕn hµnh in thö. B¶n in thö nµy ®­îc kiÓm tra mét lÇn n÷a ®Ó lùa chän c¸c yÕu tè in, mµu in chuÈn, kÝch th­íc giÊy in, x¸c ®Þnh tû lÖ in cho phï hîp. C¸c d÷ liÖu sè ph¶i ®­îc l­u gi÷ trong c¸c ®Üa CD-ROM vµ giao nép s¶n phÈm. 3.5. ViÔn th¸m vµ kh¶ n¨ng kÕt hîp sö dông trong c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ph­¬ng ph¸p ¶nh sè 3.5.1. ViÔn th¸m 1. Kh¸i niÖm ViÔn th¸m ®­îc ®Þnh nghÜa nh­ mét khoa häc c«ng nghÖ mµ nhê nã c¸c tÝnh chÊt cña vËt thÓ quan s¸t ®­îc x¸c ®Þnh, ®o ®¹c hoÆc ph©n tÝch mµ kh«ng cÇn tiÕp xóc trùc tiÕp víi chóng. Sãng ®iÖn tõ hoÆc ®­îc ph¶n x¹ hoÆc ®­îc bøc x¹ tõ vËt thÓ th­êng lµ nguån tµi nguyªn chñ yÕu trong viÕn th¸m. Tuy nhiªn nh÷ng n¨ng l­îng nh­ tõ tr­êng, träng tr­êng còng cã thÓ thay ®æi ®­îc. ThiÕt bÞ dïng ®Ó c¶m nhËn sãng ®iÖn tõ ph¶n x¹ hay bøc x¹ tõ vËt thÓ ®­îc gäi lµ bé c¶m. Ph­¬ng tiÖn dïng ®Ó mang c¸c bé c¶m ®­îc gäi lµ “vËt mang”. VËt mang cã thÓ lµ kinh khÝ cÇu, m¸y bay hoÆc vÖ tinh. VËt mang MÆt trêi KhÝ quyÓn Rõng N­íc Cá MÆt ®­êng C«ng tr×nh x©y dùng, nhµ cöa HÊp thô mÆt trêi Bøc x¹ mÆt trêi H×nh 3.3. S¬ ®å nguyªn lý thu nhËn ¶nh vÖ tinh 2. Ph©n lo¹i viÔn th¸m ViÔn th¸m cã thÓ ®­îc ph©n chia thµnh 3 lo¹i c¬ b¶n øng víi vïng b­íc sãng sö dông: - ViÔn th¸m trong gi¶i sãng nh×n thÊy vµ hång ngo¹i: nguån n¨ng l­äng chÝnh lµ bøc x¹ mÆt trêi vµ ¶nh viÔn th¸m nhËn ®­îc dùa vµo sù ®o l­êng n¨ng l­îng vïng ¸nh s¸ng kh¶ kiÕn vµ hång ngo¹i ®­îc ph¶n x¹ tõ vËt thÓ vµ bÒ mÆt tr¸i ®Êt. ¶nh thu ®­îc bëi kü thuËt nµy gäi chung lµ ¶nh quang häc. - ViÔn th¸m hång ngo¹i nhiÖt. Nguån n¨ng l­îng sö dông lµ bøc x¹ nhiÖt do chÝnh vËt thÓ s¶n sinh ra, hÇu nh­ mçi vËt thÓ ë nhiÖt ®é b×nh th­êng ®Òu tù ph¸t ra mét bøc x¹. ¶nh thu ®­îc bëi kü thuËt nµy ®­îc gäi lµ ¶nh nhiÖt. - ViÔn th¸m siªu cao tÇn: trong viÔn th¸m siªu cao tÇn ng­êi ta sö dông hai lo¹i kü thuËt lµ chñ ®éng vµ bÞ ®éng. Trong viÔn th¸m bÞ ®éng th× bøc x¹ siªu cao tÇn do chÝnh vËt thÓ ph¸t ra ®­îc ghi l¹i, cßn trong viÔn th¸m siªu cao tÇn chñ ®éng l¹i thu nh÷ng bøc x¹, t¸n x¹ hoÆc ph¶n x¹ tõ vËt thÓ. 3. C¸c hÖ thèng vÖ tinh viÔn th¸m HiÖn nay mét sè lo¹i ¶nh vÖ tinh ®ang ®­îc sö dông kh¸ phæ biÕn ë ViÖt nam còng nh­ c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Tuú vµo c¸c môc ®Ých kh¸c nhau mµ ng­êi ta lùa chän ¶nh cã ®é ph©n gi¶i thÊp, ®é ph©n gi¶i cao hay ¶nh siªu ph©n gi¶i. Mét trong nh÷ng hÖ thèng vÖ tinh ph¶i kÓ ®Õn ®Çu tiªn ®ã lµ vÖ tinh Landsat cña Mü, vÖ tinh Spot cña Ph¸p hay COSMOS cña Liªn x« cò. Nh÷ng hÖ thçng nµy cho ¶nh vÖ tinh ®é ph©n gi¶i thÊp vµ trung b×nh. GÇn ®©y cïng víi sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña khoa häc c«ng nghÖ c¸c quèc gia ®· lÇn l­ît ®­a lªn quü ®¹o c¸c hÖ thèng vÖ tinh cã ®é ph©n gi¶i rÊt cao, cao ®Õn 0.6m trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn c¸c hÖ thèng vÖ tinh cña Mü nh­; IKONOS phãng vµo quü ®¹o n¨m 1999 vµ Quickbird phãng vµo vµo quü ®¹o n¨m 2001. Kh«ng chØ c¸c quèc gia ph¸t triÓn mµ c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn còng ®· cã nh÷ng vÖ tinh viÔn th¸m cña riªng m×nh nh­ thÕ hÖ vÖ tinh IRS cña Ên ®é phãng lªn quü ®¹o lÇn ®Çu tiªn vµo n¨m 1988 cho ®Õn nay ®· cã 5 thÕ hÖ vÖ tinh ®­îc phãng lªn. H×nh 3.4 . VÖ tinh SPOT5 2002 CNES H×nh 3.5. VÖ tinh Quickbird 4.Xö lý ¶nh vÖ tinh C¸c d÷ liÖu ¶nh vÖ tinh thu ®­îc trong kü thuËt viÔn th¸m th­êng ®­îc l­u d­íi d¹ng sè vµ ®­îc xö lý bëi m¸y tÝnh ®Ó t¹o ¶nh ®· ®­îc gi¶i ®o¸n øng dông vµo c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau. Qu¸ tr×nh xö lý ¶nh bao gåm c¸c c«ng ®o¹n: - Kh«i phôc vµ hiÖu chØnh ¶nh : ®©y lµ giai ®o¹n tiÒn xö lý mµ ph¶i ®­îc thùc hiÖn tr­íc khi tiÕn hµnh ph©n tÝch vµ t¸ch c¸c th«ng tin trªn ¶nh vÖ tinh.TiÒn xö lý bao gåm hiÖu chØnh h×nh häc vµ bøc x¹. Bøc x¹ ®Ó ®¶m b¶o ¶nh sè nhËn ®­îc nh÷ng gi¸ trÞ chÝnh x¸c n¨ng l­îng bøc x¹ vµ ph¶n x¹ ®­îc thu bëi bé c¶m.HiÖu chØnh h×nh häc bao gåm nh÷ng hiÖu chØnh do biÕn d¹ng h×nh häc do sù thay ®æi cña bÒ mÆt ®Êt hay cña sensor vµ chuyÓn ®æi ¶nh sè vÒ to¹ ®é thùc cña ®Þa ph­¬ng hay toµn cÇu ®Ó thuËn lîi cho viÖc t¸ch c¸c th«ng tin h÷u Ých trªn ¶nh vÖ tinh. - BiÕn ®æi ¶nh: lµ thao t¸c biÕn ®æi ¶nh gèc thµnh ¶nh míi nh»m thÓ hiÖn ¶nh ®­îc râ rµng h¬n, hay t¹o ®iÓm nhÊn ®èi víi c¸c ®èi t­îng cÇn quan t©m gióp cho c«ng t¸c gi¶i ®o¸n hiÖu qu¶ vµ chÝnh x¸c h¬n. - Ph©n lo¹i vµ ph©n tÝch: thùc chÊt lµ gép c¸c nhãm ®èi t­îng nµo ®ã cã c¸c tÝnh chÊt t­¬ng ®èi ®ång nhÊt trªn ¶nh, b»ng c¸ch tiÕn hµnh g¸n mµu hay kho¶ng cÊp ®é s¸ng nhÊt ®Þnh nh»m ph©n biÖt c¸c nhãm ®ã víi nhau trong khu«n khæ ¶nh. - XuÊt kÕt qu¶; sau khi hoµn tÊt c¸c kh©u xö lý, kÕt qu¶ nhËn ®­îc cã thÓ xuÊt d­íi d¹ng phim ¶nh, d­íi d¹ng sè. 3.5.2. Kh¶ n¨ng kÕt hîp sö dông ¶nh viÔn th¸m vµ ¶nh hµng kh«ng trong c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ph­¬ng ph¸p ®o ¶nh sè Trong thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh th× viÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p thµnh lËp phô thuéc nhiÒu vµo ®Æc ®iÓm t×nh h×nh khu ®o còng nh­ t­ liÖu vÒ tr¾c ®Þa b¶n ®å hiÖn cã cña khu vùc dù kiÕn ®o ®¹c. §èi víi nh÷ng khu vùc cã ®Þa h×nh phøc t¹p, bÞ chia c¾t th× viÖc thµnh lËp b¶n ®å b»ng c«ng nghÖ ®o ¶nh lµ phï hîp vµ cho hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Víi nh÷ng khu vùc cã ®Þa h×nh phøc t¹p, bÞ chia c¾t vµ t­ liÖu tr¾c ®Þa b¶n ®å kh«ng cã hoÆc cã nh­ng kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ®o ®¹c th× viÖc sö dông ¶nh vÖ tinh kÕt hîp víi ¶nh hµng kh«ng trong thµnh lËp b¶n ®å lµ mét gi¶i ph¸p c«ng nghÖ phï hîp cho hiÖu qu¶ kinh tÕ cao ®ång thêi tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian thi c«ng… ¶nh vÖ tinh cã thÓ phôc vô c¸c nhiÖm vô nh­: lµm tµi liÖu phôc vô cho dÉn ®¹c bay, thµnh lËp b×nh ®å ¶nh ,… Ch­¬ng 4. Thùc nghiÖm thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10000 khu vùc lßng hå c«ng tr×nh thuû ®iÖn H¹ Sªsan 2 (Campuchia) 4.1.Kh¸i qu¸t vÒ vÞ trÝ ,®Æc ®iÓm vµ t×nh h×nh khu ®o 4.1.1.VÞ trÝ khu ®o Khu ®o n»m trän trong 2 tØnh Stungtreng vµ Ratanakiri trªn l·nh thæ v­¬ng quèc Campuchia ( Xem phô lôc 1 ). PhÝa §«ng gi¸p: hai tØnh Gia Lai vµ KonTum cña n­íc CHXHCN ViÖt Nam. PhÝa T©y gi¸p : hai tØnh C«ng-p«ng-Th¬m vµ Camp«t. PhÝa Nam gi¸p : hai tØnh Cratchª vµ M«ng-®un-kiri. PhÝa B¾c gi¸p : hai tØnh Attapu vµ Champasak cña n­íc CHDCND Lµo. 4.1.2. §Æc ®iÓm t×nh h×nh khu ®o 1. §iÒu kiÖn tù nhiªn C«ng tr×nh thuû ®iÖn H¹ sª san 2 ®­îc dù kiÕn thiÕt kÕ trªn hîp l­u cña s«ng Sª san vµ s«ng Sªrªp«k trªn l·nh thæ V­¬ng Quèc Cam pu chia víi c«ng suÊt dù kiÕn 420MW øng víi MNDBT 75m. Khu vùc vïng hå c«ng tr×nh n»m trªn 2 tØnh Stungtreng vµ Ratanakiri, ®Þa h×nh t­¬ng ®èi b»ng ph¼ng. Khu vùc c«ng tr×nh chñ yÕu lµ rõng rËm víi chiÒu cao c©y trung b×nh kho¶ng 30m ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu ®Õn viÖc ®o nèi khèng chÕ ¶nh vµ ®iÒu vÏ ngo¹i nghiÖp. Khu ®o n»m trªn l·nh thæ C¨m Pu Chia, thêi gian thi c«ng vµo cuèi mïa m­a v× vËy c«ng t¸c tæ chøc thi c«ng ë d· ngo¹i ®­îc chuÈn bÞ chu ®¸o vµ khoa häc. §Þa h×nh khu vùc thi c«ng phøc t¹p, bÞ chia c¾t bëi s«ng SªSan vµ s«ng SªrªPok. 2 . §iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi D©n c­: Trong khu ®o chñ yÕu lµ ng­êi kh¬ me sinh sèng, tr×nh ®é d©n trÝ kh«ng cao, kinh tÕ nghÌo nµn, nghÒ nghiÖp chñ yÕu lµ lµm n­¬ng, khai th¸c gç, trång rõng v.v.. Giao th«ng: HÖ thèng giao th«ng vËn t¶i ch­a ph¸t triÓn, ®i l¹i gÆp nhiÒu khã kh¨n, ®­êng lªn tuyÕn chñ yÕu lµ c¸c ®­êng mßn nèi tõ c¸c trôc ®­êng 178 hoÆc c¸c ®­êng tiÓu ng¹ch. §­êng giao th«ng ch¹y tõ cöa khÈu §øc C¬ ( ViÖt Nam) sang thÞ trÊn Ratnakiri, TungStreng (Campuchia). Tuy nhiªn hÖ thèng ®­êng nµy c¸ch xa khu vùc c«ng tr×nh nªn viÖc ®i l¹i t¹i khu ®o chñ yÕu lµ ®i bé vµ xuång m¸y. T×nh h×nh an ninh t¹i Campuchia cßn ch­a ®­îc tèt, ®Æc biÖt khu vùc nµy cßn chÊt ®éc ho¸ häc do chiÕn tranh ®Ó l¹i, c¸c bÖnh sèt rÐt cÊp cßn nhiÒu ®Æc biÖt lµ vµo mïa m­a. 4.2. T­ liÖu cña qu¸ tr×nh thùc nghiÖm 4.2.1. T­ liÖu ¶nh 1. ¶nh hµng kh«ng T­ liÖu ¶nh hµng kh«ng cña khu vùc 2 tØnh Stungtreng vµ Ratanakiri trªn l·nh thæ Campuchia lµ ¶nh ®ù¬c C«ng ty tr¾c ®Þa - b¶n ®å bay chôp vµo th¸ng 12-2007 : (xem phô lôc 2) * C¸c th«ng sè kü thuËt : - M¸y bay KingAir B-200, tèc ®é trung b×nh 380 km/h. - M¸y chôp ¶nh hµng kh«ng Leica RC-30, tiªu cù f=152,76mm. - §é cao bay chôp ¶nh : 1900 m. - Tû lÖ ¶nh chup : 1/12000. - §é ph©n gi¶i quÐt ¶nh : 16. - KÝch cì phim ¶nh (23x23) cm. - §é phñ ngang p = 30%. - §é phñ däc q = 60% - 70%. - Gãc nghiªng cña ¶nh < 30. - To¹ ®é t©m ¶nh kh«ng gian (X, Y, Z) ®­îc x¸c ®Þnh b»ng GPS trªn hÖ to¹ ®é WGS 84. * C¸c hÖ thèng phô trî : - HÖ thèng ®Þnh vÞ tuyÕn bay chôp ¶nh GCN. - HÖ thèng m¸y thu GPS x¸c ®Þnh täa ®é t©m ¶nh: M¸y thu GPS hai tÇn Trimble 4000 SSIvµ c¸c phÇn mÒm xö lý kÌm theo 2. ¶nh vÖ tinh ¶nh vÖ tinh ®­îc mua l¹i tõ ViÖn C«ng nghÖ Vò trô ViÖt Nam, víi ®é ph©n gi¶i trung b×nh (xem phô lôc 3 ). 4.2.2. T­ liÖu tr¾c ®Þa b¶n ®å 1. Khèng chÕ täa ®é, ®é cao L­íi khung bao gåm 04 ®iÓm täa ®é, ®é cao h¹ng IV mang sè hiÖu IV-39, IV-30, IV-09, IV-24; 02 ®iÓm ®é cao h¹ng IV mang sè hiÖu CPIV-17; CPIV-05 vµ 1 ®iÓm phô P001. Trong ®ã ®é cao ®iÓm IV-39 ®­îc ®o cao thuû chuÈn tõ ®iÓm CP-IV10 tíi víi chªnh cao lµ h=+0,556m. 2. B¶n ®å ®Þa h×nh B¶n ®å tû lÖ 1: 50 000 hÖ to¹ ®é UTM dïng ®Ó thiÕt kÕ ®o nèi khèng chÕ ¶nh vµ lµm tµi liÖu tham kh¶o, thiÕt kÕ vµ dÉn ®¹c 4.2.3. ThiÕt bÞ sö dông trong qu¸ tr×nh ®o ®¹c néi, ngo¹i nghiÖp - M¸y ®Þnh vÞ vÖ tinh Trimble 4600LS,Trimble 5700 SE. - M¸y GPS cÇm tay.  - M¸y thuû chuÈn Ni 030. - Mia thuû chuÈn. - M¸y tÝnh x¸ch tay. - Tr¹m ¶nh sè Image Station. - PhÇn mÒm Microsation SE. - M¸y tÝnh PC. - C¸c thiÕt bÞ liªn quan kh¸c. TÊt c¶ c¸c m¸y ®o ®¹c vµ c¸c linh kiÖn kÌm theo ®· ®­îc kiÓm tra, kiÓm nghiÖm vµ hiÖu chØnh tr­íc khi ®­a vµo sö dông. 4.3. Quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10 000 1.C«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å ®­îc tiÕn hµnh theo quy tr×nh c«ng nghÖ sau ChuÈn bÞ, thu thËp, ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t­ liÖu: B¶n ®å, ¶nh vµ c¸c t­ liÖu kh¸c. LËp PAKTKT §o nèi khèng chÕ MP+§C Bay chôp ¶nh hµng kh«ng T¨ng Dµy §o vÏ ®iÓm ®Æc tr­ng ®Þa h×nh vµ Thuû hÖ trªn tr¹m ®o vÏ ¶nh sè LËp m« h×nh sè ®é cao (DEM) N¾n vµ LËp b×nh ®å ¶nh LËp DTM Néi suy ®­êng b×nh ®é Sè ho¸ néi dung b¶n ®å Biªn tËp b¶n ®å gèc In vµ l­u tr÷ §iÒu vÏ vµ §o vÏ bæ sung QuÐt phim H×nh 4.1.Quy tr×nh c«ng nghÖ thµnh lËp b¶n ®å 1:10 000 b»ng c«ng nghÖ ®o ¶nh sè vïng lßng hå C«ng Tr×nh thuû ®iÖn H¹ Sªsan 2 – Campuchia. 4.3.2. C¸c b­íc thùc hiÖn 1. C«ng t¸c chuÈn bÞ Thu thËp c¸c t­ liÖu, tµi liÖu liªn quan tíi khu ®o tõ ®ã ph©n tÝch ®¸nh gi¸ møc ®é sö dông cña c¸c t­ liÖu nµy. Trªn c¬ së ®ã lËp ph­¬ng ¸n kinh tÕ kü thuËt cho c¸c c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å nh­ ph­¬ng ¸n ®o nèi khèng chÕ hay ph­¬ng ¸n bay chôp ¶nh … 2. §o nèi, tÝnh to¸n b×nh sai ®iÓm KCA mÆt ph¼ng vµ ®é cao ngo¹i nghiÖp C¸c ®iÓm KCA (mÆt ph¼ng vµ ®é cao) trong toµn khu ®o ®Òu ®­îc ®o b»ng c«ng nghÖ GPS 2 tÇn Trimble5700. Tæng sè ®iÓm cña l­íi KCA: 41 ®iÓm. + §iÓm gèc täa ®é, ®é cao : 06 ®iÓm . + §iÓm KCA : 32 ®iÓm. + §iÓm phô : 01 ®iÓm. + C¹nh dµi nhÊt (P001 _ CP-17) : 109.7 km. + C¹nh ng¾n nhÊt (IV-24_ N004) : 0.16 km. ViÖc tÝnh to¸n b×nh sai Sö dông phÇn mÒm GPServey 2.35a ®Ó tÝnh to¸n, b×nh sai l­íi KCA. Täa ®é vµ ®é cao ®iÓm khèng chÕ ngo¹i nghiÖp sau b×nh sai xem( Phô lôc 4). 3. Bay chôp ¶nh hµng kh«ng Khu vùc bay chôp ¶nh khu vùc dù kiÕn x©y dung c«ng tr×nh thuû ®iÖn H¹ Sª San 2 n»m toµn bé trªn l·nh thæ V­¬ng Quèc C¨m Pu Chia. Hoµn thµnh c«ng t¸c ®¸nh dÊu mèc ®iÓm khèng chÕ ¶nh tr­íc khi bay chôp ¶nh. Sau khi cã ®Çy ®ñ phÐp bay chôp ¶nh tõ c¸c c¬ quan h÷u quan cña hai n­íc ViÖt Nam vµ V­¬ng quèc Campuchia.ViÖc bay chôp ¶nh ®­îc thùc hiÖn trong 12-2007. To¹ ®é t©m chôp ®­îc x¸c ®Þnh b»ng DGPS. 4. Thùc hiªn ®o vÏ trªn tr¹m §VAS a. X©y dùng Project vµ c¸c th«ng sè kh¸c * T¹o Project X©y dùng project lµ qu¸ tr×nh nhËp c¸c th«ng sè cÇn thiÕt vµ x¸c nhËn c¸c file ¶nh sö dông cho c«ng viÖc theo yªu cÇu cña hÖ thèng xö lý ¶nh sè. Khëi ®éng phÇn mÒm (ISPM). - Vµo menu file/New project.Trªn mµn h×nh sÏ hiÖn lªn b¶ng hép tho¹i (Project location) ta tiÕn hµnh nhËp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt trªn c¸c cöa sæ héi tho¹i nh­: tªn Project Th­ môc cña chóng (Location). - TiÕp theo bÊm Next th× b¶ng héi tho¹i hiÖn lªn Project Type: Cho phÐp chän kiÓu d÷ liÖu: ¶nh hµng kh«ng, ¶nh vò trô…vµ chän kiÓu file d¹ng m· nhÞ ph©n hay kiÓu file ASCII. - Project Units: Lùa chän ®¬n vÞ cho c«ng viÖc,®¬n vÞ ®o dµi vµ ®¬n vÞ gèc. - Project Parameter Setting: C¸c th«ng sè cña c«ng viÖc: + Sai sè trung ph­¬ng cña trÞ ®o ¶nh. + B¸n kÝnh tr¸i ®Êt. + §é cao bay chôp. - Enable Atmospheric Refraction: HiÖu chØnh to¹ ®é khái ¶nh h­ëng cña khóc x¹ khÝ quyÓn. - Enable Eath Cuvature: HiÖu chØnh ®é cong tr¸i ®Êt. Ên Next th× b¶ng hép tho¹i User Setting hiÖn ra ta tiÕn hµnh nhËp c¸c h¹n sai cho phÐp cña phÐp ®Þnh h­íng trong, ®Þnh h­íng t­¬ng ®èi, ®Þnh h­íng tuyÖt ®èi. C¸c gi¸ trÞ h¹n sai nµy ph¶i phï hîp víi ®é chÝnh x¸c cho phÐp cña viÖc thµnh lËp b¶n ®å. KÕt thóc cña b­íc t¹o míi lµ lùa chän c¸c ®iÓm dïng trong qu¸ tr×nh ®Þnh h­íng. NÕu chän 6 ®iÓm trªn mét m« h×nh th× chän nót 3 Point. Khi sö dông kiÓu 10 ®iÓm trªn mét m« h×nh th× ta chän nót 5 Point. NhÊn nót Finish ®Ó kÕt thóc t¹o míi Project. * NhËp th«ng sè cña Camera Vµo ch­¬ng tr×nh ISPM chän menu Edit/ Camera Wizard. Ta tiÕn hµnh nhËp c¸c th«ng tin mµ hÖ thèng sö dông nh­: Tªn m¸y ¶nh, chiÒu dµi tiªn cù,to¹ ®é ®iÓm chÝnh ¶nh, to¹ ®é ®iÓm mÊu khung vµ d÷ liÖu hiÖu chØnh ®é mÐo h×nh kÝnh vËt. * NhËp c¸c sè liÖu vÒ c¸c d¶i bay Vµo ch­¬ng tr×nh ISPM chän menu Edit/ Strip Wizard. NhËp c¸c th«ng sè vÒ d¶i bay nh­; sè hiÖu d¶i bay… * NhËp ®iÓm khèng chÕ ngo¹i nghiÖp Sau khi thùc hiÖn xong c¸c b­íc ta ®­îc mét file Project hoµn chØnh, nh»m phôc vô cho c«ng ®o¹n tiÕp theo cña qu¸ tr×nh t¹o ra ¶nh trùc giao. 2. T¨ng dµy khèng chÕ ¶nh Khëi ®éng phÇn mÒm Image Station Digital Mensuration ( ISDM) trªn cöa sæ cña (ISDM) sö dông Tool /Options ®Ó chän vµ chän c¸c th«ng sè: + KiÓu d¹ng tiªu ®o. + Mµu s¾c tiªu ®o. + KiÓu tÝnh to¸n ®èi víi ®Þnh h­íng trong. a. §Þnh h­íng trong IO (Interior Orientation) §©y lµ b­íc ®Çu tiªn trong qu¸ tr×nh ®Þnh h­íng ¶nh, nã cho phÐp x¸c ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a to¹ ®é m¸y quÐt (®¬n vÞ pixel) va hÖ to¹ ®é ¶nh (mm). Chän lÖnh ISDM/ Orientation/ Interior vµ chän c¸c tÊm ¶nh cÇn ®Þnh h­íng trong. Chó ý chän c«ng cô Geometry ®Ó xoay tÊm ¶nh theo ®óng chiÒu nh­ thiÕt kÕ bay chôp ®Ó thuËn lîi cho ®Þnh h­íng trong mét c¸ch tù ®éng. Trong qu¸ tr×nh ®Þnh h­íng trong, tiÕn hµnh ®o to¹ ®é c¸c ®iÓm mÊu khung cña ¶nh theo ®óng thø tù. Trªn mµn h×nh cña ®Þnh h­íng trong cã ba cöa sæ: + Overview: HiÓn thÞ toµn bé tÊm ¶nh. + Fullres: HiÓn thÞ ¶nh dÊu khung to¹ ®é Camera. + Detail: HiÓn thÞ chi tiÕt h×nh ¶nh dÊu khung to¹ ®é Camera víi møc phãng ®¹i lín. - Chän ph­¬ng ph¸p tÝnh Affine vµ tiÕn hµnh ®o tÊt c¶ 4 ®iÓm mÊu khung. Sai sè trung ph­¬ng träng sè ®¬n vÞ ph¶i nhá h¬n hoÆc b»ng 0.3 kÝch cì pixel. - Sau khi ®Þnh h­íng xong nÕu sai sè ®Þnh h­íng n»m trong giíi h¹n cho phÐp th× m¸y sÏ b¸o Good Solution. b. §Þnh h­íng t­¬ng ®èi RO (Relative Orientation) Sau khi ®Þnh h­íng trong xong ta tiÕn hµnh ®Þnh h­íng m« h×nh lËp thÓ nh»m x¸c ®Þnh mèi quan hÖ chïm tia cña tÊm ¶nh nµy so víi tÊm ¶nh kia cña ¶nh lËp thÓ. Chän lÖnh ISDM/ Orientation/ Relative ®Ó hiÓn thÞ héi tho¹i lùa chän m« h×nh (Select Models). - Sau khi chän xong m« h×nh ta chän OK ®Ó hiÓn thÞ mµn h×nh lµm viÖc. - TiÕn hµnh ®o 6 ®iÓm ph©n bè chuÈn trªn m« h×nh lËp thÓ theo chÕ ®é mono hoÆc ®o lËp thÓ. Khi ®o xong 6 ®iÓm phÇn mÒm sÏ tÝnh to¸n kÕt qu¶ vµ hiÓn thÞ trªn mµn h×nh theo ph­¬ng ph¸p sè b×nh ph­¬ng nhá nhÊt. KÕt qu¶ ®­îc hiÓn thÞ trong b¶ng Relative Orientation. - Sau ®ã mçi khi ®o thªm mét ®iÓm phÇn mÒm sÏ tÝnh to¸n l¹i vµ cËp nhËt l¹i kÕt qu¶. Khi kÕt qu¶ tho¶ m·n yªu cÇu ®é chÝnh x¸c Sigma £ 5 mm th× l­u l¹i kÕt qu¶ b»ng c¸ch bÊm vµo Apply vµ chuyÓn tíi m« h×nh tiÕp theo, b»ng c¸ch bÊm ph¶i chuét vµ chän Next Model. C«ng viÖc cø tiÕp tôc nh­ vËy víi tÊt c¶ c¸c m« h×nh trong tuyÕn vµ trong khèi ¶nh. Trong qu¸ tr×nh ®Þnh h­íng t­¬ng ®èi sö dông 5 cÆp ®iÓm ®Þnh h­íng tiªu chuÈn. Nh­ vËy, ®Ó tiÕn hµnh ®Þnh h­íng vµ ®o lËp thÓ mçi cÆp ¶nh th× cÇn ph¶i ®o Ýt nhÊt 10 ®iÓm. Tøc lµ víi ®é phñ tiªu chuÈn 60% th× trªn mçi ¶nh sÏ cã tèi thiÓu 15 ®iÓm ®Þnh h­íng. TiÕn hµnh ®o c¸c ®iÓm ®Þnh h­íng lµ c¸c ®iÓm ®Þa vËt râ nÐt cã kÝch th­íc nhá vµ n»m ë vïng l©n cËn víi ®iÓm ®Þnh h­íng tiªu chuÈn nh­ trªn. Gi¸ trÞ thÞ sai cña cÆp ¶nh kh«ng v­ît qu¸ 10mm. Gi¸ trÞ sai sè trung ph­¬ng träng sè ®¬n vÞ cña kh©u ®Þnh h­íng t­¬ng ®èi tõng d¶i bay ph¶i nhá h¬n 0.3 kÝch cì pixel. c. Liªn kÕt d¶i bay C¸c ®iÓm sö dông lµm ®iÓm liªn kÕt ( Tie Points) ph¶i n»m trªn vïng phñ 6 tøc lµ n»m ë c¶ 3 ¶nh d¶i trªn vµ 3 ¶nh d¶i d­íi. Chän lÖnh ISDM/ Orientation/ Multiphoto ®Ó hiÓn thÞ nhiÒu ¶nh mét lóc vµ kiÓm tra sai sè thÞ sai däc cña c¸c ®iÓm chung liªn kÕt c¸c m« h×nh trong tuyÕn. Sè ®iÓm liªn kÕt tèi thiÓu lµ 5 ®iÓm. d. §Þnh h­íng tuyÖt ®èi AO (Absolute Orientation) §©y lµ b­íc ®Þnh h­íng cuèi cïng víi mét m« h×nh. NÕu trong mçi m« h×nh lËp thÓ cã ®ñ sè l­îng ®iÓm cã to¹ ®é mÆt ®Êt th× khi hoµn thµnh b­íc ®Þnh h­íng tuyÖt ®èi ch­¬ng tr×nh tÝnh chuyÓn ®æi to¹ ®é m« h×nh sang hÖ to¹ ®é mÆt ®Êt ­¬ng øng. Chän lÖnh ISDM/ Orientation/ Absolute. Sö dông chÕ ®é quan s¸t lËp thÓ ®Ó ®o tÊt c¶ c¸c ®iÓm khèng chÕ ngo¹i nghiÖp cã trªn m« h×nh lËp thÓ. Sau khi ®o xong tÊt c¶ c¸c ®iÓm khèng chÕ ngo¹i nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o kh«ng ph¸ vì kÕt qu¶ ®é chÝnh x¸c ®¹t ®­îc ë kh©u ®Þnh h­íng t­¬ng ®èi tõng m« h×nh lËp thÓ. e. B×nh sai khèi tam gi¸c ¶nh kh«ng gian * TÝnh to¸n b×nh sai khèi tam gi¸c ¶nh kh«ng gian - Chän lÖnh Orientation/ Phototriangutation…/Triangutation ®Ó b×nh sai t¨ng dµy khèi ¶nh Trong Option cña b¶ng Phototriangutation Results chän: + Relative ®Ó tÝnh to¸n b×nh sai khèi ¶nh trong hÖ to¹ ®é m« h×nh. + Absolute ®Ó tÝnh to¸n b×nh sai khèi ¶nh trong hÖ to¹ ®é tr¾c ®Þa. - BÊm nót Compute ®Ó ch¹y ch­¬ng tr×nh, kÕt qu¶ hiÓn thÞ trong b¶ng Phototriangutation Results cho phÐp ta kiÓm tra vµ biªn tËp lùa chän ®iÓm khèng chÕ ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c thµnh lËp b¶n ®æ ë tû lÖ x¸c ®Þnh theo ®óng yªu cÇu kü thuËt. * ChÊp nhËn to¹ ®é sau b×nh sai Chän lÖnh ISDM/ Orientation/ Phototriangutation… Densify ®Ó ghi l¹i c¸c ®iÓm t¨ng dµy khèng chÕ ¶nh trong file Control cña c«ng viÖc. * Ghi c¸c th«ng sè ®Þnh h­íng ¶nh §©y lµ b­íc cuèi cïng trong qu¸ tr×nh b×nh sai khèi tam gi¸c ¶nh kh«ng gian nh»m ghi l¹i tÊt c¶ c¸c nguyªn tè ®Þnh h­íng cña tÊm ¶nh, c¸c m« h×nh ®· chän ®Ó b×nh sai. Chän lÖnh ISDM/ Orientation/ Phototriangutation…Bulk Orient ®Ó cËp nhËt l¹i c¸c nguyªn tè ®Þnh h­íng ngoµi cho tõng m« h×nh trong khèi ¶nh. 4.3.2.5. §o vÏ ®iÓm ®Æc tr­ng ®Þa h×nh vµ thuû hÖ 1 §o vÏ ®Æc tr­ng ®Þa h×nh §o vÏ b×nh ®é dùa vµo kÕt qu¶ t¨ng dµy ë trªn. Ta tiÕn hµnh ®o vÏ ®Þa h×nh trªn tr¹m ®o ¶nh sè, cô thÓ nh­ sau: - §o vÏ c¸c ®iÓm ®Æc tr­ng ®Þa h×nh nh­ ®Ønh nói, c¸c ®­êng ph©n thuû, ®­êng tô thuû, c¸c v¸ch ®øng .... - Kho¶ng cao ®Òu ®­êng b×nh ®é c¬ b¶n lµ 2m. - Cø 4 ®­êng b×nh ®é c¬ b¶n th× thÓ hiÖn mét ®­êng b×nh ®é c¸i, ë nh÷ng khu vùc d¸ng cña ®Þa h×nh ch­a ®­îc lét t¶ hÕt ®­îc vÏ thªm ®­êng b×nh ®é nöa kho¶ng cao ®Òu hoÆc ®­êng b×nh ®é phô. - Mçi dm2 trªn b¶n ®å, ®­îc ®o 10-15 ®iÓm ghi chó ®é cao ë nh÷ng vÞ trÝ ®Æc tr­ng cña ®Þa h×nh. - §­êng b×nh ®é 75m ®­îc ®o vÏ ®Ó phôc vô tÝnh diÖn tÝch vïng ngËp n­íc. 2. §o vÏ thuû hÖ - VÏ toµn bé s«ng, hå, theo ¶nh. - §­êng mÐp n­íc vÏ theo ®­êng mÐp n­íc lóc chôp ¶nh. - §iÓm ®é cao mùc n­íc ®­îc ®o theo thêi ®iÓm chôp ¶nh vµ ghi chó lªn b¶n gèc theo quy ®Þnh kü thuËt, thêi ®iÓm ®o lÊy theo thêi ®iÓm chôp ¶nh. - §iÓm ®é cao mùc n­íc ®o theo h×nh ziczac hai bªn bê s«ng víi d·n c¸ch 15cm ®o mét ®iÓm vµ chØ ®o ®é cao mùc n­íc ë nh÷ng con s«ng cã ®é réng³7mm vµ nh÷ng hå cã ®é réng ³ 25cm2 trªn b¶n ®å. 4.3.2.6. T¹o m« h×nh sè ®é cao DEM M« h×nh sè ®é cao ®­îc lËp dùa trªn kÕt qu¶ t¨ng dµy. LËp m« h×nh sè ®é cao tù ®éng b»ng ch­¬ng tr×nh MATCH_T cña h·ng INPHO Stuttgart. 4.3.2.7. LËp m« h×nh sè ®Þa h×nh DTM * Sö dông ph­¬ng ph¸p ®o DTM tù ®éng ; Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc tiÕn hµnh nhanh chãng vµ thuËn tiÖn nh­ng ®èi víi ®Þa h×nh phøc t¹p th× kh¶ n¨ng néi suy tù ®éng m« h×nh sè ®Þa h×nh kh«ng ®¶m b¶o chÝnh x¸c. Tõ phÇn mÒm ISDC trªn thanh menu chän Define Match-T Parameters hép tho¹i Match- T sÏ hiÓn thÞ ®Ó ta cµi ®Æt c¸c th«ng sè cÇn thiÕt. Sau ®ã nhÊn OK ®Ó ch¹y ch­¬ng tr×nh. Chän lÖnh External Data/ Input ®Ó ghi c¸c ®iÓm DTM vµo file Design. * KiÓm tra m« h×nh sè ®Þa h×nh DTM: M« h×nh sè ®Þa h×nh ph¶i ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c theo yªu cÇu cña b¶n ®å cÇn thµnh lËp. C¨n cø vµo sai sè cho phÐp, ph¶i quan s¸t lËp thÓ vµ sö dông c¸c c«ng cô hç trî ®Ó kiÓm tra vµ söa ®é cao cho c¸c ®iÓm bÞ sai. 4.3.2.8. Néi suy ®­êng b×nh ®é §­êng b×nh ®é ®­îc néi suy dùa trªn m« h×nh sè ®Þa h×nh DTM nh­ sau : - Kho¶ng cao ®Òu ®­êng b×nh ®é c¬ b¶n lµ 2m. - Cø 4 ®­êng b×nh ®é c¬ b¶n th× thÓ hiÖn mét ®­êng b×nh ®é c¸i, ë nh÷ng khu vùc d¸ng cña ®Þa h×nh ch­a ®­îc lét t¶ hÕt ®­îc vÏ thªm ®­êng b×nh ®é nöa kho¶ng cao ®Òu hoÆc ®­êng b×nh ®é phô. - §­êng b×nh ®é 75m ®­îc ®o vÏ ®Ó phôc vô tÝnh diÖn tÝch vïng ngËp n­íc 4.3.2.9. N¾n ¶nh vµ lËp b×nh ®å ¶nh Sö dông phÇn mÒm ISIR, IRASC ®Ó n¾n, c¾t ghÐp ¶nh. Chän lÖnh Start/ Program/ Base Rectifer. XuÊt hiÖn b¶ng Base Rectifer cho phÐp n¾n ¶nh. 1. C¸c thñ khai b¸o, nhËp file ¶nh Project: Vµo tªn khu ®o. Photo: Vµo tªn ¶nh. Input Image: Chän ®­êng dÉn cña ¶nh ®Çu vµo. Output Image: Chän ®­êng dÉn cña ¶nh ®Çu ra. Size Of Pixel: §Æt ch÷ cña pixel. 2. N¾n vµ tuú chän m« h×nh sè ®Þa h×nh Chän Rectification and Option. DTM chän file TIN hoÆc Grid Interpolation Options: C¸c ph­¬ng ph¸p néi suy: + Ph­¬ng ph¸p Nearest Neighbour sö dông gi¸ trÞ ®é x¸m cña pixel gÇn nhÊt. + Ph­¬ng ph¸p Bilinear: Sö dông gi¸ trÞ ®é x¸m cña 4 pixel kÒ bªn. + Ph­¬ng ph¸p Cubic Convolution: Néi suy gi¸ trÞ ®é x¸m tõ 16 pixel gÇn nhÊt. Digital Terrain Model Option: Chän ph­¬ng ph¸p n¾n: + N¾n ¶nh sö dông m« h×nh sè ®Þa h×nh: Ph­¬ng ph¸p nµy cho ®é chÝnh x¸c cao. + N¾n ¶nh kh«ng sö dông m« h×nh sè ®Þa h×nh cho ®é chÝnh x¸c trung b×nh. + Rigisteriar Option: Chän c¸c th«ng sè x¸c ®Þnh vïng n¾n. Process Option: Hép tho¹i cho phÐp thªm vµo c«ng ®o¹n (Add Tob) hoÆc lo¹i bá (Remove Tob) khái danh s¸ch c¸c file ¶nh ®­îc thùc hiÖn. 3. C¾t ¶nh, ghÐp lËp b×nh ®å ¶nh * GhÐp ¶nh: §Ó thùc hiÖn ghÐp hai tÊm ¶nh ta chän lÖnh Tool/ Mosaic Image trong phÇn mÒm IRASC. Khi ghÐp ¶nh ta ph¶i ®iÒu chØnh ®é x¸m gi÷a hai ¶nh kÒ nhau ®Ó tr¸nh sù t­¬ng ph¶n qu¸ lín. C¸c ¶nh ghÐp ®­îc víi nhau ph¶i cã ®é chêm phñ lªn nhau vµ cïng mËt ®é ph©n gi¶i. * C¾t ¶nh: Chän lÖnh Tool/ Extract trong IRASC ®Ó c¾t lÊy khu vùc cÇn ®o vÏ trong khung b¶n ®å cã tr­íc. Sai sè ghÐp ¶nh: §é chªnh lÖch vÞ trÝ ®iÓm ®Þa vËt cïng tªn kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 0.4mm theo tû lÖ b¶n ®å. 4.3.2.10. §iÒu vÏ ¶nh vµ ®o vÏ bæ sung 1. §iÒu vÏ ngo¹i nghiÖp B¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1/10.000 c«ng tr×nh thñy ®iÖn Sª San 2 (Dù ¸n ®Çu t­) ®­îc thµnh lËp ®Ó phôc vô thiÕt kÕ, di d©n t¸i ®Þnh c­, ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng, v× vËy khi ®iÒu tra ngo¹i nghiÖp, ®éi thi c«ng ®· tËp trung vµo c¸c yÕu tè néi dung sau: * D©n c­ vµ c¸c ®èi t­îng v¨n hãa x· héi : - §iÒu tra cËp nhËt tªn ®Þa danh hµnh chÝnh, ®iÓm d©n c­, sè hé trong ®iÓm d©n c­. §iÒu tra, x¸c ®Þnh vÞ trÝ, tªn, biÓu thÞ theo ký hiÖu c¸c ®èi t­îng v¨n hãa: ñy ban, tr­êng häc, chïa, doanh tr¹i qu©n ®éi. Thèng nhÊt ghi chó trong toµn bé hÖ thèng b¶n ®å. + Khu vùc ®o vÏ trung chñ yÕu t¹i 4 x· (Khum) thuéc huyÖn (Srok) Sª San, tØnh (Khet) StungTreng: Phluk, Srae Kor, Kbal Romeas, Ta Lat. Ghi chó theo phiªn ©m quèc tÕ, trong ®ã: + C¸c tªn gäi ®iÓm d©n c­ kh¸c ghi chó theo phiªn ©m tiÕng ®Þa ph­¬ng (®· ghi trong tµi liÖu ®iÒu tra). * Giao th«ng vµ c¸c thiÕt bÞ phô thuéc : - Khu ®o cã duy nhÊt mét quèc lé 78 (®­êng ®Êt), cßn l¹i lµ ®­êng ®Êt, c¸t lín, ®Êt nhá, ®­êng mßn vµ ®­êng bê ruéng. C¸c ®èi t­îng nµy hÇu hÕt ®· cã trªn ¶nh. §iÒu tra ngo¹i nghiÖp ®· chØ râ thuéc tÝnh tªn ®­êng, ®é réng vµ chÊt liÖu mÆt ®­êng. - KiÓm tra, biÓu thÞ c¸c ®­êng giao th«ng cßn thiÕu ch­a thÓ hiÖn (chñ yÕu ë c¸c vïng d©n c­ ë tËp trung). - §iÒu tra ®Çy ®ñ vÞ trÝ vµ ghi chó tªn, thuéc tÝnh cÇu b¾c qua s«ng, suèi, bÕn ®ß... * §Þa h×nh : KiÓm tra c¸c khu vùc thay ®æi ®é cao hai bªn s«ng lín (møc ®é dèc), tËp trung vµo c¸c khu vùc thiÕt kÕ ®Ëp, x©y dùng nhµ m¸y. Ngoµi ra, kiÓm tra c¸c khu vùc ®Þa h×nh thay ®æi ®ét xuÊt mµ néi nghiÖp kh«ng ph¸t hiÖn ®­îc. BiÓu thÞ nÐt chØ dèc trªn b¶n ®å. * Thñy hÖ vµ c¸c ®èi t­îng liªn quan: - §iÒu tra vµ biÓu thÞ thèng nhÊt m¹ng l­íi thuû v¨n theo kÝ hiÖu. TËp trung vµo ®é réng cña suèi, th¸ng cã n­íc cña c¸c s«ng suèi, tõ ®ã chØ râ cho biªn tËp néi nghiÖp h­íng biÓu thÞ ®óng vµ ®Çy ®ñ. - §iÒu tra tªn s«ng, suèi, ao hå; tªn ®¶o trªn hai s«ng lín vµ thèng nhÊt c¸ch ghi theo c¸ch gäi cña ®Þa ph­¬ng. - KiÓm tra c¸c ®èi t­îng cã h×nh ¶nh kh«ng râ xuÊt hiÖn ë khu vùc d©n c­. - §iÒu tra, biÓu thÞ c¸c b·i ®¸, c¸t; khu vùc cã ghÒnh, ®o¹n s«ng kh«ng ®i l¹i ®­îc b»ng thuyÒn ë thêi ®iÓm mïa kh«. * Thùc vËt: - KiÓm tra, khoanh vÏ l¹i ranh giíi: khu vùc rõng rËm, rõng th­a, cá, lóa vµ hoa mµu. - KiÓm tra vµ ph©n biÖt c¸c khu vùc cã h×nh ¶nh thay ®æi trªn ¶nh (vïng ®Êt trèng, ®Çm lÇy, cá, hoa mµu, lóa...), ®iÒu tra vµ biÓu thÞ theo ký hiÖu quy ®Þnh. - §iÒu tra lo¹i c©y, tªn c©y vµ c¸c th«ng sè kh¸c (®o chiÒu cao c©y, ®­êng kÝnh th©n c©y, mËt ®é c©y). Møc ®é ghi chó tÝnh chÊt rõng phô thuéc vµo ph¹m vi diÖn tÝch vµ ®èi t­îng thÓ hiÖn theo quy ®Þnh cña quy ph¹m. - §iÒu tra vµ thÓ hiÖn nh÷ng d¶i rõng dµi, hÑp, nh÷ng hµng c©y. * §Þa giíi hµnh chÝnh: HiÖn t¹i ®Þa giíi trong toµn tØnh StungTreng nãi chung vµ huyÖn Sª San nãi riªng, ch­a cã mèc ®Þa giíi chÝnh x¸c ngoµi thùc ®Þa. ChÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng qu¶n lý ®Þa giíi hµnh chÝnh theo tµi liÖu GIS, b¶n ®å ®Þa giíi ®­îc l­u tr÷ trong hÖ to¹ ®é UTM, kinh tuyÕn trôc 1050. §Þa giíi hµnh chÝnh trong kÕt qu¶ ®iÒu tra ®­îc chuyÓn vÏ tõ tµi liÖu do Uû ban tØnh Stung Treng cung cÊp. 2. §iÒu vÏ néi nghiÖp - Ph¹m vi ®iÒu vÏ chÝnh lµ ph¹m vi cña tê b¶n ®å cÇn thµnh lËp. - Ph­¬ng ph¸p ®iÒu vÏ: gi¶i ®o¸n ®iÒu vÏ trªn m¸y tÝnh PC. - Dùa vµo c¸c yÕu tè ®Þa h×nh, thuû hÖ, giao th«ng, d©n c­ ®· ®­îc ®o vÏ trªn tr¹m vµ tµi liÖu ®iÒu vÏ ngo¹i nghiÖp tiÕn hµnh chuyÓn ®æi, biªn tËp néi dung b¶n ®å theo hÖ thèng kÝ hiÖu quy ®Þnh. - Dùa vµo nÒn trùc ¶nh gi¶i ®o¸n bæ sung ranh giíi thùc vËt. - §èi t­îng ®iÒu vÏ lµ c¸c ®èi t­îng giao th«ng, d©n c­, c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, thùc phñ.... - Sö dông ¶nh vÖ tinh ®Ó gi¶i ®o¸n c¸c yÕu tè ®Þa vËt míi còng nh­ tÝnh chÊt cña nã. Hay thµnh lËp b×nh ®å ¶nh tõ ¶nh vÖ tinh. 3. §o vÏ bæ sung §o vÏ bæ sung c¸c ®èi t­îng khã ph¸t hiÖn vµ c¸c ®èi t­îng kh«ng ph¸t hiÖn ®­îc trªn ¶nh b»ng c¸c m¸y toµn ®¹c vµ c¸c c«ng cô, m¸y mãc kh¸c. 4.3.2.12 . Sè ho¸ néi dung b¶n ®å 1. T¹o m«i tr­êng lµm viÖc - Khëi ®éng Microtation, chän file b¶n ®å cÇn sè ho¸. N¹p modul qu¶n lý c¸c líp th«ng tin. Tõ cöa sæ lÖnh gâ MDLL MSFC trªn mµn h×nh xuÊt hiÖn thªm thanh c«ng cô MSFC. N¹p modul qu¶n lý ¶nh sè Tõ cöa sæ lÖnh gâ MDLL IRASC trªn mµn h×nh xuÊt hiÖn thªm thanh c«ng cô IRASC. Gäi ¶nh sè ra ®Ó lµm nÒn sè ho¸. Trªn file cña menu IRASC chän Open vµ më file ¶nh tu¬ng øng. 2. Chän líp th«ng tin cÇn sè ho¸ Tr­íc khi tiÕn hµnh sè ho¸ ta ph¶i cã mét b¶ng chøa c¸c ®èi t­îng, môc tiªu cña b¶ng ®èi t­îng lµ ph©n chia vµ qu¶n lý c¸c líp th«ng tin vµ qu¸ tr×nh sè ho¸ c¸c ®èi t­îng trªn ¶nh. 3. Sè ho¸ c¸c ®èi t­îng trªn ¶nh C¸c yÕu tè ®­îc sè ho¸ trªn ¶nh bao gåm: §iÓm khèng chÕ to¹ ®é nhµ n­íc, d©n c­, ®èi t­îng ®Þa vËt kinh tÕ x· héi, giao th«ng, thuû v¨n vµ c¸c ®èi t­îng cã liªn quan, khoanh vïng chÊt ®Êt thùc vËt, ®Þa giíi hµnh chÝnh, ranh giíi t­êng rµo, ghi chó. Cßn l¹i d¸ng ®Êt ®­îc x©y dùng tõ mét file b×nh ®é riªng. Dùa vµo ¶nh nÒn, sè ho¸ tõng ®èi t­îng b¶n ®å vµ ph¶i ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c khi thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh. Khi sè ho¸ cÇn tu©n theo 3 nguyªn t¾c sau: - §o¸n ®äc chÝnh x¸c c¸c yÕu tè néi dung. - Tr×nh tù sè ho¸ c¸c yÕu tè néi dung nh­ sau: §iÓm khèng chÕ, d©n c­,®èi t­îng ®Þa vËt, giao th«ng, thuû v¨n, thùc vËt, chÊt ®Êt, ranh giíi, ghi chó. - Sè ho¸ ®óng quy ph¹m. 4. Hoµn thiÖn d÷ liÖu, kiÓm tra tÝnh ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c cña ®èi t­îng Sau qu¸ tr×nh sè ho¸ d÷ liÖu nhËn ®­îc ch­a hoµn thiÖn vµ sö dông ®­îc.D÷ liÖu nµy ph¶i ®­îc kiÓm tra, bæ sung ®èi t­îng vµ xö lý tÊt c¶ c¸c lçi ®Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c. 4.3.2.13. Biªn tËp b¶n ®å gèc sè - Biªn tËp kÝ hiÖu cho c¸c ®èi t­îng d¹ng ®­êng vµ d¹ng ®iÓm. - Biªn tËp ch÷ chó thÝch cho c¸c ®èi t­îng. - Tr×nh bµy chó gi¶i ngoµi khung. C¨n cø vµo b¶n ®å gèc, c¸c file sè liÖu ®· ®­îc thµnh lËp trong c«ng ®o¹n vector ho¸ ®Ó biªn tËp. - Quy ®Þnh vÒ tiÕp biªn sè ho¸: Sau khi sè ho¸ vµ biªn tËp ta ph¶i tiÕn hµnh tiÕp biªn b¶n ®å. §èi víi b¶n ®å cïng tû lÖ, c¸c biªn ph¶i tiÕp khíp nhau vµ n»m trong h¹n sai cña sai sè tiÕp biªn. NÕu sai sè tiÕp biªn £ 0.2mm ng­êi tiÕp biªn ®­îc tù ®éng dÞch chuyÓn ®èi t­îng trªn phÇn mÐp biªn b¶n ®å ®Ó lµm trïng khíp. NÕu v­ît qu¸ h¹n sai ph¶i t×m nguyªn nh©n ®Ó xö lý. 4.3.2.13. KiÓm tra chØnh söa, bæ sung - Néi dung ®o vÏ bæ sung ngoµi thùc ®Þa. - §o vÏ bæ sung c¸c ®Þa vËt, ®­êng giao th«ng, thuû hÖ… ®Òu ph¶i phï hîp víi yªu cÇu kÜ thuËt hiÖn hµnh, ký hiÖu nhµ n­íc. - Néi dung kiÓm tra: + KiÓm tra ®é chÝnh x¸c n¾n chØnh. + KiÓm tra to¹ ®é gãc khung, gi¸ trÞ ®é cao cña c¸c ®iÓm khèng chÕ to¹ ®é. + KiÓm tra ph©n líp néi dung b¶n ®å + KiÓm tra tiÕp biªn c¸c yÕu tè néi dung… 4.3.2.14. In b¶n ®å vµ l­u tr÷ Tr­íc khi in b¶n ®å, file b¶n ®å cÇn thµnh lËp ph¶i ®­îc kiÓm tra vµ chØnh lý vÒ møc ®é hîp lý gi÷a c¸c ®èi t­îng trong tr×nh bµy b¶n ®å. C¸c ®èi t­îng ph¶i ®¶m b¶o ®Çy ®ñ khi tr×nh bµy b¶n ®å. B¶n ®å ®­îc in trªn m¸y in Ploter 800 Ps Tõ thanh menu chÝnh cña thanh c«ng cô Microtation chän file®chän Print®Plot®xuÊt hiÖn hép tho¹i Plot. §Æt c¸c th«ng sè cho b¶n vÏ trong hép héi tho¹i Plot ë Setup. Units: §¬n vÞ chÝnh. Scale: §Æt tû lÖ b¶n ®å. Rotation: §Æt h­íng quay cùc cña b¶n ®å theo chiÒu giÊy. Origin: §Æt vÞ trÝ cña b¶n ®å khi in. Sau khi ®· xong chän th«ng sè vµo Setup®chän Driver®xuÊt hiÖn b¶ng Selectplotter Driver File, ®Ó chän lo¹i m¸y in chän file ®chän Plot®m¸y sÏ in ra b¶n ®å cÇn in. Sau ®ã l­u sè liÖu, b¶n ®å vµo m¸y hoÆc ®Üa CD. 4.4. KÕt qu¶ thùc nghiÖm - TrÝch mÉu kÕt qu¶ ®Þnh h­íng ¶nh ( xem phô lôc 5 ) - TrÝch mÉu b¶n ®å m¶nh 12 thuû ®iÖn H¹ Sªsan 2 ®­îc thµnh lËp b»ng c«ng nghÖ ®o ¶nh sè cã sö dông t­ liÖu ¶nh vÖ tinh ( xem phô lôc 6 ) KÕt LuËn vµ KiÕn nghÞ Trªn c¬ së kÕt qu¶ nghiªn cøu ®Ò tµi “ Thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng c«ng nghÖ ®o ¶nh sè cã sö dông t­ liÖu ¶nh vÖ tinh “ t«i xin rót ra mét sè kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ sau : KÕt luËn: - C«ng nghÖ ®o ¶nh sè víi t­ liÖu chÝnh lµ ¶nh hµng kh«ng cã sö dông t­ liÖu ¶nh vÖ tinh, ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín, ®ång thêi tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ gi¶i phãng con ng­êi khái lao ®éng nÆng nhäc, nguy hiÓm…….. - Tèc ®é tÝnh to¸n lín víi kh¶ n¨ng tù ®éng ho¸ cao cña hÖ thèng ®o vÏ ¶nh sè gióp ta cã thÓ tiÕn hµnh kiÓm tra ngay c¸c c«ng ®o¹n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tr¸nh sai sãt. - T­ liÖu ®Çu vµo còng nh­ t­ liÖu ®Çu ra ®Òu ë d­íi d¹ng sè nªn thuËn tiÖn cho viÖc b¶o qu¶n, l­u tr÷ vµ xö lý. S¶n phÈm l­u tr÷ d­íi d¹ng sè nªn ®¸p øng nhanh chãng nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ, còng nh­ qu©n sù hiÖn nay ®Æt ra. Tuy vËy, viÖc qu¶n lý tµi liÖu cÇn ph¶i ®­îc tæ chøc chÆt chÏ tr¸nh sù sao chÐp, thÊt l¹c d÷ liÖu. - §Ó n©ng cao ®é chÝnh x¸c vµ tÝnh kinh tÕ cña c«ng t¸c ®o ¶nh sè ta ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao ®é chÝnh x¸c cña c¸c thiÕt bÞ sö dông, ®ång thêi ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é cao, vËn dông s¸ng t¹o vµ ¸p dông c¸c thuËt to¸n chÆt chÏ trong qu¸ t×nh t¨ng dµy, trªn c¬ së ®ã tiÕn hµnh khai th¸c tèi ®a c«ng dông vµ c«ng suÊt cña c¸c phÇn mÒm chuyªn dïng. - Cã thÓ sö dông ¶nh vÖ tinh ®é ph©n gi¶i trung b×nh ®Ó lµm tµi liÖu dÉn ®¹c vµ ®iÒu vÏ bæ sung trong c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10000 cho nh÷ng khu vùc t­ liÖu vÒ tr¾c ®Þa, b¶n ®å cßn h¹n chÕ. KiÕn nghÞ - Ngµy nay víi sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt nãi chung vµ khoa häc vò trô nãi riªng. C¸c vÖ tinh ViÔn Th¸m ®· cho ¶nh víi ®é ph©n gi¶i rÊt cao vµ c«ng nghÖ xö lý ¶nh hiÖn ®¹i , cã thÓ øng dông c¸c quy tr×nh thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh nh­ ®· ®Ò xuÊt ®Ó thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ lín h¬n nh­: tû lÖ 1:5000 vµ 1: 2000. - Víi nh÷ng vïng cã t­ liÖu ¶nh hµng kh«ng cò ta cã thÓ kÕt hîp t­ liÖu ¶nh hµng kh«ng cò ®ã víi t­ liÖu ¶nh vÖ tinh míi ®Ó thµnh lËp b¶n ®å tû lÖ lín mµ kh«ng cÇn ph¶i bay chôp ¶nh hµng kh«ng míi. Nh­ vËy cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt th× c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín b»ng c«ng nghÖ ¶nh sè cã sö dông t­ liÖu ¶nh vÖ tinh ®· trë thµnh mét h­íng ®i míi , ®¸p øng ®­îc nhu cÇu thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh thêi hiÖn ®¹i. Tµi liÖu tham kh¶o Ph¹m Väng Thµnh - Gi¸o tr×nh C¬ së chôp ¶nh vµ chôp ¶nh hµng kh«ng, Nhµ xuÊt b¶n Giao th«ng vËn t¶i, 2000. Tr­¬ng Anh KiÖt - Gi¸o tr×nh C¬ së ®o ¶nh, Nhµ xuÊt b¶n Giao th«ng vËn t¶i, 2001. Phan V¨n Léc - Gi¸o tr×nh ph­¬ng ph¸p ®o ¶nh lËp thÓ, Nhµ xuÊt b¶n Giao th«ng vËn t¶i , 2000. Ph¹m Väng Thµnh - Gi¸o tr×nh ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ ¶nh, Nhµ xuÊt b¶n X©y dùng , 2000. Tr­¬ng Anh KiÖt - Gi¸o tr×nh C«ng t¸c t¨ng dµy khèng chÕ ¶nh, Nhµ xuÊt b¶n Giao th«ng vËn t¶i, 2004. Lª V¨n Trung - ViÔn Th¸m, Nhµ xuÊt b¶n §¹i Häc Quèc gia TPHCM,2005. Ký hiÖu b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 10.000 – 1: 25.000 - Tæng côc §Þa chÝnh ban hµnh n¨m 1995. Quy ®Þnh kü thuËt thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10000, 1:25000 vµ 1:50000 b»ng c«ng nghÖ ¶nh sè - Bé tµi nguyªn vµ M«i tr­êng ,2005. Phô lôc