Đồ án thiết kế nguồn ổn áp công suất lớn

bÞ më th«ng dßng ®iÖn sÏ ch¹y qua hay cßn nãi T bÞ th«ng tÝnh tõ thêi ®iÓm cÊp xung cho cæng ®iÒu khiÓn G do ®ã van sÏ dÉn tõ a1 van sÏ dÉn tiÕp tíi a= p t¹i thêi ®iÓm a= p dßng ®iÖn qua 0 vµ ®iÖn ¸p ®æi dÊu T sÏ bÞ ph©n cùc ng­îc do ®ã T sÏ tù kho¸. T sÏ bÞ kho¸ cho trong suèt thêi ®iÓm T bÞ ph©n cùc ng­îc ë nh÷ng chu kú sau T chØ d­îc më th«ng khi kÕt hîp hai ®iÒu kiÖn t­¬ng tù lµ T ®­îc ph©n cùc thuËn vµ cã xung ®iÒu khiÓn cÊp tíi cæng ®iÒu khiÓn G. ViÖc cÊp ph¸t xung lµ rÊt quan träng nã x¸c ®Þnh thêi ®iÓm më (dÉn) cña van còng nh­ gi¸ trÞ cña ®iÖn ¸p ra trªn t¶i. Nh­ vËy ta cã thÓ dïng van b¸n dÉn ®Ó chØnh l­u dßng ®iÖn xoay chiÒu thµnh dßng ®iÖn mét chiÒu vµ gi¸ trÞ ®iÖn ¸p vµ dßng ®iÖn mét chiÒu nµy cã kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh ®­îc. S¬ ®å ®iÒu khiÓn mét kªnh Thyristor. ®p ss k® S¬ ®å ®iÒu khiÓn mét van T gåm c¸c kh©u: §P : kh©u ®ång pha cã nhiÖm vô lµ t¹o ®iÖn ¸p r¨ng c­a Urc ®ång pha víi ®iÖn ¸p cña Katèt cña T cÇn më. Cã rÊt nhiÒu c¸ch ®Ó t¹o ra ®iÖn ¸p r¨ng c­a víi chÊt l­îng kh¸c nhau nh­ lµ: Dïng ®i«d vµ tô. Dïng tranzit¬r vµ tô. Dïng bé ghÐp quang Dïng khyÕch ®¹i thuËt to¸n. SS : kh©u so s¸nh thùc hiÖn viÖc so s¸nh ®iÖn ¸p tùa Urc víi ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn Udkt¹i thêi ®iÓm Urc = Udkth× ph¸t xung ®iÒu khiÓn ®­a tíi bé khuyÕch ®¹i. nhiÖm vô chÝnh cña kh©u so s¸nh lµ x¸c ®Þnh thêi ®iÓm ph¸t xung vµ ph¸t xung ®­a tíi bé khuyÕch ®¹i. Mét sè kh©u so s¸nh hay dïng nh­ lµ: So s¸nh b»ng tranzit¬r Céng mét phÇn tö ®¶o cña khuyÕch ®¹i thuËt to¸n. Dïng hai cæng cña khuyÕch ®¹i thuËt to¸n. K§: lµm nhiÖm vô khuyÕch ®¹i tÝn hiÖu nhËn ®­îc tõ kh©u so s¸nh ®­a qua biÕn ¸p xung thµnh tÝn hiÖu xung ®­a tíi ®Ó më T. Xung ®­a tíi ®Ó më T ph¶i cã ®ñ ®é lín vÒ biªn ®é vµ ®é réng xung hay thêi gian tån t¹i xung. Mét sè kh©u khuyÕch ®¹i hay dïng trong ®iÒu khiÓn T lµ: Dïng s¬ ®å ®arlingt¬n. Dïng s¬ ®å cã tô nèi tÇng. KhuyÕch ®¹i b»ng tranzit¬r c«ng suÊt. Mçi s¬ ®å ®Òu cã ­u vµ nh­îc ®iÓm riªng cña nã ngµy nay khi mµ linh kiÖn ®iÖn tö vi c«ng suÊt ph¸t triÓn gi¸ thµnh h¹ mµ chÊt l­îng ®¶m b¶o do ®ã c¸c kh©u dïng khuyÕch ®¹i thuËt to¸n ®­îc sö dông réng r·i. ¦u ®iÓm cña c¸c bé dïng khuyÕch ®¹i thuËt to¸n lµ chÝnh x¸c kÝch th­íc nhá gän mµ gi¸ thµnh l¹i kh«ng cao viÖc thiÕt kÕ vµ l¾p ®Æt kh«ng phøc t¹p l¾m.Nh­îc ®iÓm chÝnh cña linh kiÖn b¸n dÉn lµ tÝnh æn ®Þnh nhiÖt kÐm kh¾c phôc nh­îc ®iÓm nµy b»ng c¸ch sö dông linh kiÖn cã hÖ sè dù tr÷ cao trªn c¬ së ®· ph©n tÝch ë trªn ta chän kªnh ®iÒu khiÓn T nh­ sau: Khi ®ã ta cã thÓ gi¶i thÝch sù ho¹t ®éng cña m¹ch ®iÒu khiÓn nµy nh­ sau: Qua biÕn ¸p ®ång pha BA§P ®iÖn ¸p trªn R1 lµ UA cã d¹ng ®ång pha víi ®iÖn ¸p Anod cña T . UA cã d¹ng h×nh sin qua khuyÕch ®¹i thuËt to¸n A1 ®iÖn ¸p UB cã d¹ng xung h×nh ch÷ nhËt. Khi ®iÖn ¸p UB > 0 th× diode th«ng do ®ã UB sÏ tíi tÝch ph©n trªn A4 thµnh ®iÖn ¸p tùa Urc khi UB 0 nªn phÇn tö céng AND th«ng trong giai ®o¹n AND th«ng chuçi xung UE ®­îc ®­a tíi bé khuyÕch ®¹i. ViÖc ®­a mét chïm xung UF tíi bé khuyÕch ®¹i ®¶m b¶o r»ng T ®­îc më mét c¸ch ch¾c ch¾n. UF ®­îc khuyÕch ®¹i b»ng tranzit¬r nèi theo kiÓu darlingt¬n víi hÖ sè khuyÕch ®¹i ®ñ lín qua biÕn ¸p xung cuèi cïng ta ®­îc xung ®iÒu khiÓn ®­a tíi më T. H×nh d¸ng ®iÖn ¸p trªn kªnh ®iÒu khiÓn cã d¹ng nh­ h×nh vÏ: Ud Ud UXdk UF UE UD UC UB UA t t t t t t t t t t t p 2p p a H×nh d¸ng tÝn hiÖu ®iÖn ¸p trªn m¹ch ®iÒu khiÓn ThiÕt kÕ m¹ch ®iÒu khiÓn T cho qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh t¨ng ¸p vµ gi¶m ®iÖn ¸p. Modul §K BB§ M¹ch ®k §KCS k ura ´ U® U® U®k U®k Uph Tõ nguyªn lý ho¹t ®éng cña m¹ch ®iÒu khiÓn m¹ch ®iÒu khiÓn gåm hai khèi: khèi ®iÒu khiÓn tÝn hiÖu vµ khèi ®iÒu khiÓn c«ng suÊt. Ta cã thÓ m« t¶ m¹ch s¬ ®å cÊu tróc m¹ch ®iÒu khiÓn nµy nh­ sau: Modul ®iÒu khiÓn thùc hiÖn viÖc cÊp ph¸t xung ®­a tíi më T trong bé biÕn ®æi ®Ó chØnh l­u dßng ®iÖn xoay chiÒu thµnh dßng ®iÖn mét chiÒu cã ®iÒu chØnh ®Ó cÊp vµo cuén ®iÒu khiÓn ph¶n håi trªn lâi mét hoÆc lâi hai thêi ®iÓm cÊp ph¸t xung phô thuéc vµo ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn mµ U®k = U® ±Uph. Do ®ã U®k = f(Uph). Yªu cÇu ho¹t ®éng cña m¹ch ®iÒu khiÓn nµy nh­ sau: Khi Uv =Uv®m th× Ura = Ura®m th× kh«ng ph¶i ®iÒu chØnh nghÜa lµ m¹ch ®iÒu khiÓn kh«ng lµm viÖc ®iÒu khiÓn hoÆc kh«ng cã xung ®­a tíi më T nªn m¹ch ®iÒu khiÓn kh«ng lµm viÖc. Khi Ura < Ura®m.. Khi ®iÖn ¸p ra nhá h¬n ®iÖn ¸p ®Þnh møc do ®ã ta ph¶i ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p trªn c¸c vßng ®Ó ®iÖn ¸p ë ®Çu ra lµ ®Þnh møc ta ph¶i b¬m dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn mét chiÒu vµo cuén d©y ®iÒu khiÓn trªn lâi mét vµ m¹ch ®iÒu khiÓn cho kªnh hai ngõng lµm viÖc. Kªnh ®iÒu khiÓn mét lµm viÖc b¬m dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn vµo lâi mét tõ ho¸ lâi thÐp lµm cho lâi thÐp mét sím b·o hoµ --> ®iÖn kh¸ng cña cuén d©y quÊn trªn lâi ®ã W1 vµ W3 gi¶m xuèng ®ång thêi ®iÖn ¸p trªn c¸c cuén W2 vµ cuénW4 t¨ng lªn kÕt qu¶ lµ ®iÖn ¸p ë ®Çu ra t¨ng nhiÒu h¬n gi¶m nªn Ura t¨ng lªn b»ng gi¸ trÞ ®Þnh møc. Khi ®iÖn ¸p ra cµng bÐ th× sù ®iÒu chØnh cµng ph¶i lín hay lµ dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn cµng ph¶i lín t­¬ng ®­¬ng ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn mét chiÒu lín do ®ã T cña kªnh nµy ph¶i më sím hay ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn ph¶i cµng nhá ng­îc lai khi Ura cµng lín sù sai lÖch ®iÖn ¸p ë ®Çu ra DUra lµ nhá nªn cÇn ®iÒu chØnh Ýt nªn dßng ®iÖn, ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn bÐ nªn T cÇn më muén hay ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn lín gãc më a lín. Tõ nguyªn t¾c ®iÒu chØnh trªn ta x©y dùng s¬ ®å khèi cho m¹ch ®iÒu khiÓn T nµy nh­ sau: ®p ss k® DU = k(Ura®m- Ura ) ®kcs ´ U® U®k U®k Uph Uph - Ura Theo s¬ ®å cÊu tróc th×: Udk = U® - Uph = U® - (U’ra®m - U’ra). = U® - (k1Ura®m - Urak2). Víi k1,k2 lµ hÖ sè tÝn hiÖu lÊy ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn. Khi Ura cµng bÐ th× hiÖu sè cña k1Ura®m - Urak2 cµng lín nªn Udk = U® - (k1Ura®m - Urak2) cµng bÐ ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn bÐ nªn gãc më T bÐ--> ®iÖn ¸p , dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn mét chiÒu lín lâi thÐp bÞ tõ ho¸ m¹nh hÖ sè ®iÒu chØnh lín ®Ó ch ®iÖn ¸p ra lµ ®Þnh møc. Ng­îc l¹i khi ®iÖn ¸p ra cµng lín cµng gÇn ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc nªn k1Ura®m - Urak2 cµng bÐ do ®ã Udk = U® - (k1Ura®m - Urak2 cµng lín nªn T sÏ bÞ më muén nªn c¸c gi¸ trÞ cña ®iÒu khiÓn nh­ lµ ®iÖn ¸p dßng ®iÖn bÐ hÖ sè ®iÒu chØnh bÐ. Khi Ura > Ura®m. Khi ®iÖn ¸p ra lín h¬n ®iÖn ¸p ®Þnh møc th× m¹ch ®iÒu khiÓn T2 ph¶i lµm viÖc ®Ó ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p xuèng. Khi m¹ch ®iÒu khiÓn T2 lµm viÖc th× m¹ch ®iÒu khiÓn T1 kh«ng lµm viÖc m¹ch ®iÒu khiÓn. kªnh hai lµm viÖc ®Ó b¬m dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn mét chiÒu vµo cuén ®iÒu khiÓn trªn lâi hai lµm cho ®iÖn ¸p trªn hai cuén W2 vµ W4 gi¶m xuèng ®iÖn ¸p trªn hai cuén W1 vµ cuén W3 t¨ng lªn sù t¨ng lªn lµ nhá so víi sù gi¶m xuèng kÕt qu¶ lµ ®iÖn ¸p ë ®Çu ra gi¶m xuèng. ®iÖn ¸p ra cµng lín th× hÖ sè ®iÒu chØnh cµng lín vµ ng­îc l¹i. nghÜa lµ bµi to¸n ®iÒu khiÓn ph¶i tho¶ m·n lµ Ura cµng lín so víi ®iÖn ¸p ®Þnh møc th× dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn ph¶i lín vµ ®iÖn ¸p ra cµng nhá th× dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn cµng nhá dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn lín nhÊt lµ lóc ®iÖn ¸p ra lín nhÊt trong d¶i ®iÒu chØnh æn ¸p vµ nhá nhÊt lµ lóc ®iÖn ¸p ra lµ ®Þnh møc khi ®ã dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn lµ b»ng 0. Tõ nguyªn lý ®iÒu chØnh trªn ta thiÕt lËp s¬ ®å khèi cho m¹ch ®iÒu khiÓn nh­ sau: ®p ss k® DU = k(Ura -Ura®m) ®kcs ´ U® U®k U®k Uph Uph - Ura theo s¬ ®å khèi nµy th×: Ud k =U® - Uph. =U® -(Ura -Ura® m). ®iÖn ¸p ra cµng lín (Ura > Ura® m) th× Ura- Ura® m cµng lín nªn ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn cµng bÐ TsÏ më sím do ®ã ®iÖn ¸p vµ dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn sÏ lín ng­îc l¹i ®iÖn ¸p ra cµng bÐ nghÜa lµ cµng gÇn gi¸ trÞ ®Þmh møc th× ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn cµng lín do ®ã T sÏ më muén do ®ã gi¸ trÞ ®iÖn ¸p vµ dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn mét chiÒu sÏ gi¶m nhá. Nh­ vËy m¹ch ®iÒu khiÓn nµy ®· tho¶ m·n bµi toµn ®iÒu khiÓn ®· ®Æt ra. ThiÕt kÕ vµ gi¶i thÝch nguyªn lý lµm viÖc cña m¹ch ®iÒu khiÓn tù ®éng. Trªn c¬ së s¬ ®å khèi cña m¹ch ®iÒu khiÓn lµm viÖc trong qu¸ tr×nh t¨ng vµ gi¶m ®iÖn ¸p trong qu¸ tr×nh æn ®Þnh ®iÖn ¸p kÕt hîp víi s¬ ®å nguyªn lý ®iÒu khiÓn T tõ ®ã ta x©y dùng m¹ch ®iÒu khiÓn hoµn chØnh cho m¹ch ®iÒu khiÓn æn ¸p tù ®éng. M¹ch ®iÒu khiÓn T1. M¹ch ®iÒu khiÓn nµy lµm viÖc trong d¶i ®iÒu chØnh t¨ng ®iÖn ¸p nghÜa lµ nã lµm viÖc trong d¶i ®iÖn ¸p thÊp tõ 330¸380 v«n. S¬ ®å nguyªn lý cña m¹ch nµy nh­ sau: t1 Nguyªn lý lµm viÖc. Nãi chung vÒ c¬ b¶n c¸c m¹ch ®iÒu khiÓn T ®Òu gièng nhau gåm c¸c kh©u ®ång pha, so s¸nh vµ khuyÕch ®¹i. Sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c m¹ch ®iÒu khiÓn lµ viÖc lÊy ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn U® k ®ã lµ th«ng sè quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ ®iÖn ¸p ®Çu ra cña ®iÖn ¸p chØnh l­u còng nh­ dßng ®iÖn chØnh l­u. trong m¹ch ®iÒu khiÓn nµy gi¸ trÞ cña ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn ®­îc x¸c ®Þnh bëi biÓu thøc: Udk =U® - Uph = U® - (Uradm - Ura). =(U® -Uradm) + Ura . v× ®iÖn ¸p ®Æt vµ ®iÖn ¸p ra lµ nh÷ng h»ng sè nªn (U® -Uradm) lµ h»ng sè do ®ã ta cã thÓ lÊy U® -Uradm = constant. §Ó ®¶m b¶o m¹ch ho¹t ®éng tho¶ m·n c¶ vÒ ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng th× trÞ sè ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn ph¶i tho¶ m·n: Khi ®iÖn ¸p vµo lµ Uv = 190 v«n (Ud =330 v«n) th× gãc më a cña T ph¶i lµ sím nhÊt gãc më a sím nhÊt theo lý thuyÕt lµ xÊp xØ 0o nghÜa lµ khi ®ã T lµm viÖc nh­ mét chØnh l­u di«d T sÏ cho dßng ®iÖn ch¶y qua trong suèt 1/ 2 chu kú T ph©n ¸p thuËn vµ ®iÖn ¸p trong tr­êng hîp nµy lµ max vµ dßng ®iÖn lµ max. Khi ®iÖn ¸p vµo t¨ng dÇn th× ®iÖn ¸p ra khi ch­a ®iÒu chØnh còng t¨ng dÇn do ®ã ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn còng t¨ng tuyÕn tÝnh theo ®iÖn ¸p ra dÉn ®Õn thêi ®iÓm lËt tr¹ng th¸i, gãc më T muén nªn gi¸ trÞ ®iÖn ¸p vµ dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn gi¶m vµ t¹i thêi ®iÓm ®iÖn ¸p ra b»ng ®iÖn ¸p ®Þnh møc th× m¹ch ®iÒu khiÓn ph¶i ë trong mét hai tr¹ng th¸i sau: M¹ch ®iÒu khiÓn kh«ng cã tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn nªn m¹ch chØnh l­u kh«ng cã xung nªn T kh«ng më. p M¹ch ®iÒu khiÓn cã lµm viÖc nh­ng kh«ng cÊp ®Ó më T. C¶ hai tr­êng hîp trªn ®Òu tho¶ m·n ®iÒu kiÖn ®iÒu khiÓn. Ta thÊy r»ng khi ®iÖn ¸p ra t¨ng ®Õn ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc th× ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn t¨ng ®Ó ch o t¹i thêi ®iÓm ®iÖn ¸p ra b»ng ®iÖn ¸p ®Þnh møc th× T kh«ng lµm viÖc th× m¹ch ®iÒu khiÓn sÏ kh«ng cÊp xung nghÜa lµ t¹i thêi ®iÓm ®ã gi¸ trÞ ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn ph¶i b»ng gi¸ lín nhÊt cña ®iÖn ¸p tùa Urc. ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn ¸p ®ång bé t¹i thêi ®iÓm t = p . Nh­ vËy khi ®iÖn ¸p vµo t¨ng tõ 330 ¸ 380 v«n th× ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn còng t¨ng tõ 0 gi¸ trÞ lín nhÊt cña ®iÖn ¸p r¨ng c­a. theo c¸ch nµy th× ®Ó ®¶m b¶o yªu cÇu trªn lµ rÊt khã kh¨n ®Ó ®¹t ®­îc ®ßi hái m¹ch ®iÒu khiÓn cã ®é chÝnh x¸c cao. Theo c¸ch ®iÒu khiÓn nµy th× sÏ ho¹t ®éng khi ®iÖn ¸p ra nhá h¬n ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc vµ sÏ ngõng ho¹t ®éng khi ®iÖn ¸p ra lín h¬n ®iÖn ¸p ra ®Æt v× khi ®ã gi¸ trÞ Udk + Urc sÏ kh«ng thay ®æi dÊu trong suèt nöa chu kú T ph©n ¸p thuËn. Do ®ã toµn bé m¹ch ®iÒu khiÓn coi nh­ ngõng ho¹t ®éng. Ta còng cã thÓ dïng mét ph­¬ng ph¸p kh¸c cã néi dung nh­ sau: Nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn ®iÒu khã kh¨n ®èi víi ph­¬ng ph¸p trªn lµ thêi ®iÓm kho¸ T khi ®iÖn ¸p ra ®· ®¹t ®Þnh møc. §Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm trªn vÒ c¸ch lÊy ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn lµ kh«ng thay ®æi. ë ph­¬ng ph¸p nµy thay v× dïng phÇn tö AND hai cæng vµo ta dïng phÇn tö AND ba cæng vµo cæng mét vµ cæng hai dµnh cho UD vµ m¹ch ph¸t xung chïm ta dïng cæng cßn l¹i ®Ó kho¸/ më m¹ch. Ta ®Æt vµo ®ã tÝn hiÖu so s¸nh gi÷a ®iÖn ¸p ra vµ ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc cÇn æn ®Þnh (Uradm - Ura) ®èi víi phÇn tö AND nã chØ cã gi¸ trÞ b»ng 1 khi ®iÖn ¸p ra nhá h¬n ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc lóc ®ã phÇn tö AND sÏ th«ng nghÜa lµ khi ®ã m¹ch ®iÒu khiÓn míi cã thÓ lµm viÖc khi hai cæng trªn cïng cã tÝn hiÖu vµ qu¸ tr×nh lµm viÖc còng nh­ gi¸ trÞ ®iÒu khiÓn phô thuéc vµo ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn. Khi ®iÖn ¸p ra lín h¬n ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc th× tæng ®¹i sè cña ®iÖn ¸p kho¸ lµ (Uradm - Ura) sÏ ©m do ®ã phÇn tö AND sÏ bÞ kho¸ nghÜa lµ m¹ch ®iÒu khiÓn sÏ kh«ng cÊp xung cho T ®­îc cho dï m¹ch ®iÒu khiÓn cã lµm viÖc hay kh«ng. ë c¸ch nµy viÖc ®ãng hay më T ®­îc thùc hiÖn râ rµng døt ®iÓm, ®é tin cËy cña m¹ch cao h¬n vµ khi ®ã ®é chÝnh x¸c chØ phô thuéc vµo tÝn hiÖu ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn. Khi ®ã m¹ch ®iÖn ®­îc vÏ l¹i nh­ sau: TÝn hiÖu ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn mét chiÒu Ura, Uradm, U® th­êng ®­îc lÊy theo c¸c s¬ ®å sau: dz ura®m/ U® ura ura ura M¹ch lÊy tÝn hiÖu ®iÖn ¸p ra bÊt k× tõ ®iÖn ¸p ®Çu ra. M¹ch ®iÒu khiÓn T2. M¹ch ®iÒu khiÓn T2 ho¹t ®éng trªn miÒn æn ¸p trªn d¶i ®iÒu chØnh tõ ®iÖn ¸p 220¸242 v«n tõ ®ã s¬ ®å nguyªn lý vµ nguyªn lý ®iÒu chØnh ta x©y dùng m¹ch ®iÒu khiÓn cho T2 nh­ sau: Nguyªn lý ho¹t ®éng cña m¹ch nµy nh­ sau: ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn ®­îc x¸c ®Þnh b»ng biÓu thøc U®k = U® - Uph =U® - (Ura - Ura®m). tõ ®ã ta cã thÓ gi¶i thÝch sù ho¹t ®éng cña m¹ch nµy nh­ sau: Khi ®iÖn ¸p ra nhá h¬n ®iÖn ¸p ®Þnh møc nªn Ura - Ura®m <0 nªn phÇn tö AND bÞ kho¸. Khi ®iÖn ¸p vµo lín h¬n ®iÖn ¸p vµo ®Þnh møc do ®ã ®iÖn ¸p ra lín h¬n ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn lµ U® - (Ura - Ura®m) nhá h¬n ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn max ®ång thêi tÝn hiÖu Ura - Ura®m > 0 nªn phÇn tö AND th«ng nªn m¹ch ®iÒu khiÓn lµm viÖc. Sù ho¹t ®éng cña m¹ch ®iÒu khiÓn nµy còng nh­ c¸c m¹ch ®iÒu khiÓn kh¸c ®iÖn ¸p anod cña T qua biÕn ¸p ®ång pha ta ®­îc ®iÖn ¸p UA ®iÖn ¸p UA lµ ®iÖn ¸p xoay chiÒu ®­îc coi nh­ ®ång pha víi ®iÖn ¸p s¬ cÊp cña m¸y biÕn ¸p ®ång pha lµ Uanod cña T cÇn më. §iÖn ¸p UA ®­îc khuyÕch ®¹i qua khuyÕch ®¹i thuËt to¸n A1 víi hÖ sè khuyÕch ®¹i ®ñ lín th× tÝn hiÖu ®iÖn ¸p ra cã d¹ng xung h×nh ch÷ nhËt. ë nöa chu kú ®Çu ®iÖn ¸p xung UB > 0 nªn D ph©n ¸p thuËn nªn D th«ng UB ®­îc ®­a tíi tÝch ph©n ë m¹ch tÝch ph©n ë A2 thµnh ®iÖn ¸p tùa Urc ë nöa chu kú sau UB tranzitor 2 th«ng --> bÞ nèi ng¾n m¹ch nªn ë nöa chu kú nµy. KÕt qu¶ lµ ë ®Çu ra cña A2 lµ mét chuçi xung d¹ng r¨ng c­a gi¸n ®o¹n. §iÖn ¸p r¨ng c­a ®­îc so s¸nh víi ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn t¹i ®Çu vµo cña A3 tæng ®¹i sè Urc + U®k quyÕt ®Þnh dÊu tÝn hiÖu ®iÖn ¸p ra cña A3 khi ®iÖn ¸p r¨ng c­a nhá h¬n ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn th× U 0 ®iÖn ¸p ®Çu ra cña A3 lËt tr¹ng th¸i ®¸nh dÊu thêi ®iÓm ph¸t xung ®Ó më T2 .Thêi ®iÓm ph¸t xung hay thêi ®iÓm lËt tr¹ng th¸i cña A3 phô thuéc vµo ®é lín cña ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn ë trong vïng ®iÖn ¸p ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p vµo tõ 220 ¸ 242 v«n khi ®iÖn ¸p ra lín lµm cho ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn gi¶m dÉn ®Õn thêi ®iÓm lËt tr¹ng th¸i trªn A3 s¶y ra sím UD > 0 do ë vïng nµy Ura > Ura®m nªn Ura - Ura®m > 0 nªn gi¸ trÞ cña tÝn hiÖu ra cña AND chØ phô thuéc vµo UD do ®ã khi UD > 0 th× ë ®Çu ra cña AND cã mét chïm xung h×nh ch÷ nhËt chïm xung nµy qua tô vµ ®­îc khuyÕch ®¹i nhê bé khuyÕch ®¹i c«ng suÊt tranzitor nèi theo kiÓu s¬ ®å darlington qua biÕn ¸p xung ®Ó ®­a tíi më T. Khi mµ ®iÖn ¸p ra cµng nhá th× ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn cµng nhá nªn gãc má cña T cµng bÐ dÉn ®Õn gi¸ trÞ ®iÖn ¸p vµ dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn cung cÊp cho cuén d©y ®iÒu chØnh tù ®éng cµng lín vµ ng­îc l¹i khi mµ ®iÖn ¸p ra cµng bÐ nghÜa lµ cµng gÇn gi¸ trÞ ®Þnh møc th× gi¸ trÞ ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn cµng lín do ®ã ®iÖn ¸p mét chiÒu vµ dßng ®iÖn sau chØnh l­u cµng bÐ. Khi ®iÖn ¸p ra nhá h¬n ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc nghÜa lµ nã n»m ngoµi vïng lµm viÖc cña m¹ch ®iÒu khiÓn nµy khi ®ã tÝn hiÖu kho¸ m¹ch ®iÒu khiÓn lµ Ura - Ura®m Ura - Ura®m < 0 nªn AND sÏ bÞ kho¸ trong vïng ®iÖn ¸p ra nhá h¬n ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc do ®ã m¹ch ®iÒu khiÓn sÏ bÞ kho¸ hay m¹ch ®iÒu khiÓn sÏ kh«ng cÊp xung cho T cho dï m¹ch ®iÒu khiÓn cã lµm viÖc hay kh«ng. * * * * C. thiÕt kÕ m¹ch ®iÒu khiÓn trung gian. --m¹ch chØnh l­u c«ng suÊt dïng thyristor-- 7.5 ThiÕt kÕ m¹ch CL-T trung gian NhiÖm vô. modul §K CL- CS Tiristor M¹CH LùC U± , I± U®k Ura Uph Kph thùc hiÖn nhiÖm vô chØnh l­u cã ®iÒu chØnh dßng ®iÖn xoay chiÒu thµnh dßng ®iÖn mét chiÒu cung cÊp cho cuén d©y ®iÒu khiÓn ph¶n håi ®Ó gi÷ æn ®Þnh ®iÖn ¸p ë ®Çu ra cña bé æn ¸p b»ng mét gi¸ trÞ ®Æt tr­íc. TÝn hiÖu ®iÒu chØnh ®ãng më còng nh­ ®iÒu chØnh ®­îc cÊp tõ m¹ch ®iÒu khiÓn ph¶n håi tÝn hiÖu ta cã thÓ m« t¶ sù ho¹t ®éng cña m¹ch nµy theo s¬ ®å khèi nh­ sau: Nh­ vËy m¹ch nµy gåm hai thµnh phÇn lµ m¹ch chØnh l­u c«ng suÊt cã ®iÒu chØnh dïng van Tiristor vµ cuén d©y ®iÒu khiÓn lµm nhiÖm vô tõ ho¸ lâi thÐp. Do cuén ®iÒu khiÓn vµ cuén m¹ch chØnh l­u nµy ph¶i ®¶m b¶o r»ng t¹o ra dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn mét chiÒu cã dßng ®iÖn trong d¶i ®iÒu chØnh trong kho¶ng tõ 0 ¸ 5 A vµ phï hîp víi gi¸ trÞ dßng ®iÖn yªu cÇu cña ®iÒu khiÓn nh­ ®· tÝnh ë phÇn trªn. Nguyªn t¾c ®iÒu chØnh. Víi nhiªm vô lµ t¹o ra mét dßng ®iÖn mét chiÒu cã ®iÒu khiÓn ®­a tíi cuén d©y ®iÒu chØnh ph¶n håi khi ®iÖn ¸p ra thÊp th× cÇn cÊp cho T1 b¬m vµo lâi mét vµ khi ®iÖn ¸p ra cao h¬n gi¸ trÞ ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc th× cÊp cho T2 ®Ó b¬m vµo lâi hai ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh .Dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn mét chiÒu nµy ph¶i tho¶ m·n yªu cÇu lµ: ë miÒn t¨ng ¸p khi ®iÖn ¸p ra cµng bÐ so víi ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc th× ph¶i cÊp mét dßng ®iÖn ®iÒu chØnh lín vµ khi ®iÖn ¸p ra cµng lín th× dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn nhá. ë miÒn gi¶m ¸p khi ®iÖn ¸p ra cµng lín th× ph¶i ®iÒu chØnh cµng nhiÒu nghÜa lµ ®ßi hái m¹ch chØnh l­u ph¶i sinh ra mét dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn cã gi¸ trÞ lín vµ ng­îc l¹i ®iÖn ¸p ra cµng nhá so víi ®iÖn ¸p ®Þnh møc th× møc ®é ®iÒu chØnh Ýt ®i nªn dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn lµ bÐ. Ta thÊy r»ng ®iÖn ¸p ra khi ch­a ®iÒu chØnh cµng lín hoÆc cµng bÐ so víi gi¸ trÞ ®iÖn ¸p ®Þnh møc th× yªu cÇu dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn cµng lín vµ khi ®iÖn ¸p ra cµng gÇn gi¸ trÞ ®Þnh møc th× dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn sÏ nhá vµ b»ng 0 t¹i thêi ®iÓm ®iÖn ¸p ra b»ng ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc. Nh­ vËy gi¸ trÞ dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn tØ lÖ víi trÞ tuyÖt ®èi cña sai lÖch ®iÖn ¸p ë ®Çu ra khi ch­a ®iÒu chØnh nã ®¹t gi¸ trÞ max t¹i hai ®Çu mót cña d¶i ®iÒu chØnh vµ ®¹t min t¹i thêi ®iÓm ®iÖn ¸p ra b»ng ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc t¹i ®ã dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn b»ng 0 vµ m¹ch ®iÒu khiÓn kh«ng cÊp dßng ®iÖn cho cuén ®iÒu chØnh nµo. Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn th× nguån xoay chiÒu cÊp cho m¹ch chØnh l­u nµy ph¶i cã ®Æc tÝnh sau: Nguån ®iÖn ¸p xoay chiÒu æn ®Þnh hoÆc Ýt thay ®æi. HoÆc lµ mét nguån ®iÖn ¸p xoay chiÒu mµ ®iÖn ¸p xoay chiÒu tØ lÖ thuËn víi sù biÕn thiªn sai lÖch cña ®iÖn ¸p ®Çu ra Ura.nghÜa lµ Ura cµng lín th× th× ®iÖn ¸p xoay chiÒu cµng lín -->U± sau chØnh l­u cµng lín -->I± cµng lín do ®ã nã phï hîp víi bµi to¸n ®iÒu chØnh ®· ®Æt ra. §Ó viÖc tÝnh to¸n còng nh­ thiÕt kÕ ®­îc ®¬n gi¶n ta chän nguån ®iÖn ¸p lÊy tõ ®iÖn ¸p ®Çu ra lµ ®­îc coi lµ æn ®Þnh Ýt thay ®æi lµm nguån xoay chiÒu c«ng suÊt cho m¹ch chØnh l­u nµy. §Æc ®iÓm cña t¶i cÇn cung cÊp. T¶i cña bé chØnh l­u nµy lµ cuén d©y ®iÒu chØnh gåm hai cuén d©y ®­îc nèi ng­îc cùc tÝnh víi nhau vµ cã ®Æc ®iÓm lµ xl ‡r do ®ã thµnh phÇn xoay chiÒu ®­îc coi nh­ lµ ®­îc triÖt tiªu hoµn toµn trªn t¶i do ®ã trªn t¶i chØ cßn thµnh phÇn mét chiÒu ch¹y qua. Ta cã th«ng sè cña cuén d©y ®iÒu khiÓn nh­ sau: Cuén ®iÒu khiÓn trªn. Wdk =17´ 2 (vßng). q = 2,5 mm2. Ltb = 0,37 m. §iÖn trë cña mét bèi d©y lµ R = r75´ = r75´ = 0,02133´=0,053 W. §iÖn trë cña cuén d©y ®iÒu khiÓn lµ: 2´0,053 = 0,106 W. §iÖn kh¸ng cña mét bèi d©y lµ x = w´L = w´W2´ m´ ´ 10-4. =100P´342´ 0,166´ 10-3´ ´ 10-4 =0,678 W. §iÖn kh¸ng cña cuén d©y ®iÒu khiÓn lµ: 2´0,678 = 1,357 W. b. Cuén ®iÒu khiÓn d­íi. Wdk =25´ 2 (vßng). q = 2,5 mm2. Ltb = 0,37 m. §iÖn trë cña mét bèi d©y lµ R = r75´ = r75´ = 0,02133´=0,0785 W. §iÖn trë cña cuén d©y ®iÒu khiÓn lµ: 2´0,0785 = 0,157 W. §iÖn kh¸ng cña mét bèi d©y lµ x = w´L = w´W2´ m´ ´ 10-4. =100P´342´ 0,166´ 10-3´ ´ 10-4 = 1,46 W. §iÖn kh¸ng cña cuén d©y ®iÒu khiÓn lµ: 2´0,678 = 2,93 W. Lùa chän ph­¬ng ¸n. Cã nhiÒu m¹ch chØnh l­u cã thÓ ¸p dông cho tr­êng hîp nµy nh­ chØnh l­u 1/ 2 chu kú, chØnh l­u1/ 2 chu kú biÕn ¸p cã trung tÝnh, chØnh l­u cÇu ®èi xøng,cÇu kh«ng ®èi xøng…ë mçi ph­¬ng ¸n ta nhËn ®­îc nh÷ng ­u vµ nh­îc ®iÓm vÒ kü thuËt vµ chØ tiªu kinh tÕ. Dïng m¹ch chØnh l­u 1/ 2 chu kú. T4 T6 T1 T5 T2 Nguån xoay chiÒu a b c T3 S¬ ®å cÊu t¹o: Theo s¬ ®å nµy th× ®iÖn ¸p chØnh l­u trªn mçi t¶i gièng nh­ ®iÖn ¸p chØnh l­u 1/ 2 chu kú nghÜa lµ trong mçi chu kú van chØ dÉn 1/ 2 chu kú mµ nã ®­îc ph©n ¸p thuËn s¬ ®å nµy cã thÓ gi¶i thÝch sù ho¹t ®éng nh­ sau:  Khi ®iÖn ¸p vµo thÊp h¬n gi¸ trÞ ®Þnh møc th× c¸c van lÎ T1,T3 vµ T5 lµm viÖc nã thùc hiÖn nhiªm vô chØnh l­u dßng ®iÖn vµ cÊp cho cuén d©y ®iÒu khiÓn ®iÒu chØnh t¨ng ¸p ng­îc l¹i khi ®iÖn ¸p vµo lín th× c¸c van ch½n T2,T4 vµ T6 lµm viÖc cÊp dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn vµo cuén ®iÒu khiÓn cña lâi hai thùc hiÖn nhiÖm vô gi¶m ®iÖn ¸p ë ®Çu ra ®Ó ®¹t ®­îc gi¸ trÞ ®Þnh møc mong muèn. Sù ho¹t ®éng cña m¹ch nµy cã thÓ gi¶i thÝch mét c¸ch cô thÓ nh­ sau: Ud,Id Uxc a l Id Ud Do m¹ch cã tÝnh chÊt ®èi xøng gi÷a c¸c pha nªn ta chØ cÇn gi¶i thÝch cho mét pha vÝ dô pha A. khi ®iÖn ¸p vµo thÊp h¬n ®iÖn ¸p vµo ®Þnh møc ta cÊp ph¸t xung ®iÒu khiÓn cho T1 t¹i nöa chu kú mµ nã ®­îc ph©n ¸p thuËn T sÏ ®­îc dÉn tõ thêi ®iÓm ph¸t xung cho ®Õn hÕt 1/ 2 chu kú do t¶i cã tÝnh chÊt c¶m kh¸ng nªn do tÝnh chÊt cña cuén kh¸ng lµ chèng l¹i sù biÕn thiªn cña dßng ®iÖn nªn nã tÝch tr÷ n¨ng l­îng trong giai ®o¹n ®iÖn ¸p t¨ng vµ dßng ®iÖn t¨ng vµ nã phãng tr¶ n¨ng l­îng trong giai ®o¹n ®iÖn ¸p gi¶m vµ dßng ®iÖn gi¶m nhê vËy mµ ë nöa chu kú tiÕp theo mÆc dï T bÞ ph©n ¸p ng­îc bëi ®iÖn ¸p UAK nh­ng nhê cã nguån ®iÖn tÝch luü trong cuén c¶m x¶ nªn T tiÕp tôc dÉn thªm trong nöa chu kú tiÕp theo nhê ®ã mµ nã duy tr× dßng ®iÖn mét chiÒu trªn t¶i trong nöa chu kú ©m cña ®iÖn ¸p nguån. H×nh d¸ng dßng ®iÖn vµ ®iÖn ¸p sau chØnh l­u cã d¹ng nh­ h×nh vÏ: Gãc dÉn dßng cña T lµ lín hay bÐ nã phô thuéc vµo ®é lín cña th«ng sè ®iÖn c¶m L cña cuén d©y hay cña t¶i. L lín th× kh¶ n¨ng dÉn dßng l lín hay hÖ sè kh¶ n¨ng san ph¼ng dßng ®iÖn trong c¶ chu kú cao nÕu ®iÖn c¶m cña t¶i ®ñ lín ta cã thÓ coi dßng ®iÖn t¶i lµ liªn tôc trong c¶ chu kú vµ ng­îc l¹i nÕu ®iÖn c¶m cña t¶i kh«ng ®ñ lín th× dßng ®iÖn mét chiÒu sÏ bÞ gi¸n ®o¹n. T­¬ng tù khi ®iÖn ¸p ra lín h¬n ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc th× ta cÊp xung cho T2 trong nöa chu kú ph©n ¸p thuËn T2 dÉn kÓ tõ thêi ®iÓm ph¸t xung cho tíi cuèi chu kú do t¶i cã tÝnh chÊt c¶m nªn h×nh d¸ng vµ tÝnh chÊt ®iÖn ¸p ra vµ dßng ®iÖn sau chØnh l­u gièng nh­ ®èi víi T1. S¬ ®å chØnh l­u nµy ®¬n gi¶n sè l­îng van chØnh l­u vµ sè kªnh ®iÒu khiÓn Ýt (2van - 2kªnh ®iÒu khiÓn). Tuy nhiªn nã gÆp ph¶i mét sè nh­îc ®iÓm sau: 1). Dßng ®iÖn chØnh l­u sÏ kh«ng liÖn tôc nÕu cuén c¶m kh«ng ®ñ lín do ®ã chÊt l­îng dßng ®iÖn mét chiÒu kh«ng tèt. 2). HiÖu suÊt sö dông m¸y biÕn ¸p nguån thÊp. 3). §iÖn ¸p t¶i sÏ cã mét ®o¹n mang gi¸ trÞ ©m.§Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm nµy ta cã thÓ dïng mét diod hoµn n¨ng l­îng DH nh­ h×nh vÏ: dz T khi ®ã nguån n¨ng l­îng do cuén d©y phãng ra sÏ ®i qua di«d DZ do ®ã mµ tirstor sÏ bÞ kho¸ ngay t¹i thêi ®iÓm ®Çu T bÞ ph©n ¸p ng­îc. Dïng m¹ch chØnh l­u 1/ 2 chu kú biÕn ¸p cã trung tÝnh. T1 T2 M¹ch chØnh l­u cña mét nh¸nh cã d¹ng nh­ h×nh vÏ: Id U® a l t1 t2 Ho¹t ®éng cña m¹ch chØnh l­u nµy cã thÓ ®­îc m« t¶ nh­ sau: ë 1/ 2 chu kú ®Çu T1 ®­îc ph©n ¸p thuËn T2 ph©n ¸p ng­îc ë thêi ®iÓm t ta ph¸t xung cho T1 do cã ®ñ ®iÒu kiÖn lµ ph©n ¸p thuËn vµ cã xung kÝch thÝch nªn T1 më th«ng dÉn dßng mét chiÒu di qua. Do t¶i mang tÝnh chÊt c¶m nªn khi ®iÖn ¸p qua 0 nh­ng T1 vÉn tiÕp tôc dÉn do dßng ®iÖn phãng ra tõ t¶i duy tr× do ®ã T1 vÉn tiÕp tôc dÉn trong nöa chu kú ®iÖn ¸p ©m vµ ®iÖn ¸p trªn t¶i khi ®ã còng ©m. T tiÕp tôc dÉn cho ®Õn khi ta ph¸t xung cho T2 ë nöa chu kú sau T2 ph©n ¸p thuËn nªn T2 dÉn th«ng --> bÞ kho¸ do ph©n ¸p ng­îc ë nh÷ng chu kú sau t­¬ng tù. H×nh d¸ng dßng ®iÖn vµ ®iÖn ¸p trªn t¶i cã d¹ng nh­ h×nh vÏ: ®èi víi t¶i c¶m ®ñ lín th× dßng ®iÖn ®­îc coi lµ ph¼ng vµ khi ®ã c¸c gi¸ trÞ dßng ®iÖn vµ ®iÖn ¸p ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc: U® = U®o´cosa = 0,9´U2» ´ cosa. §iÖn ¸p trªn van Unv = 2U2 (v«n). Dßng ®iÖn qua van Ihd =0,71´I® . NhËn xÐt: §iÖn ¸p trªn van vµ trªn t¶i cã mét giai ®o¹n ©m do sù phãng tr¶ n¨ng l­îng nguån cña cuén kh¸ng kh¾c phôc nh­îc ®iÓm nµy ta còng cã thÓ dïng diod hoµn n¨ng l­îng m¾c song song ng­îc víi t¶i.Dßng ®iÖn vµ ®iÖn ¸p sau chØnh l­u cã tèt h¬n nh­ng hÖ sè sö dông m¸y biÕn ¸p nguån kÐm, cÊu t¹o m¸y biÕn ¸p nguån phøc t¹p. ®iÖn ¸p ng­îc trªn van lín. Dïng m¹ch chØnh l­u cÇu. Gåm ba lo¹i chØnh l­u cÇu: chØnh l­u cÇu ®èi xøng. chØnh l­u cÇu kh«ng ®èi xøng lo¹i mét. chØnh l­u cÇu kh«ng ®èi xøng lo¹i hai. Sù kh¸c nhau gi÷a m¹ch chØnh l­u cÇu ®èi xøng vµ kh«ng ®èi xøng lµ sè l­îng van T vµ sè l­îng van D. Th­êng th× dïng m¹ch chØnh l­u cÇu kh«ng ®èi xøng lo¹i mét vµ lo¹i hai v× sè l­îng van ®iÒu khiÓn Ýt cã hai van cßn chØnh l­u ®èi xøng sè van ®iÒu khiÓn lµ 4 van. sù kh¸c nhau gi÷a s¬ ®å chØnh l­u cÇu ®èi xøng lo¹i mét vµ lo¹i hai lµ thêi gian dÉn dßng cña van ®iÒu khiÓn T vµ van kh«ng ®iÒu khiÓn D. ë chØnh l­u cÇu kh«ng ®èi xøng lo¹i mét thêi gian dÉn dßng cña van T vµD lµ nh­ nhau cßn ë chØnh l­u cÇu kh«ng ®èi xøng lo¹i hai thêi gian dÉn dßng cña T nhá h¬n D. C¸c m¹ch chØnh l­u cã d¹ng nh­ h×nh vÏ: u» clc - ®x u» clc - k®x lo¹i 1 u» clc - k®x lo¹i 2 Do dßng ®iÖn chØnh l­u bÐ do ®ã sù chªnh lÖch dßng ®iÖn gi÷a c¸c van lµ kh«ng ®¸ng kÓ do ®ã ta cã thÓ chän s¬ ®å chØnh l­u cÇu kh«ng ®èi xøng lo¹i mét. Nguyªn lý ho¹t ®éng cña m¹ch nµy cã thÓ gi¶i thÝch nh­ sau: Gi¶ sö ë 1/ 2 chu kú ®Çu UA > UB nªn T1 ph©n ¸p thuËn. T¹i thêi ®iÓm t1 ta ph¸t xung ®iÒu khiÓn cho T1 ®Ó më T1 do nã ®­îc ph©n ¸p thuËn nªn T1 ®­îc më th«ng dßng ®iÖn ®i qua t¶i, diod D3 vÒ nguån.T1 dÉn th«ng ®Õn cuèi chu kú do t¶i cã tÝnh chÊt c¶m kh¸ng nªn t¶i sÏ phãng tr¶ n¨ng l­îng qua D4,T1 do ®ã T1 sÏ dÉn tiÕp trong giai ®o¹n tiristor mang ®iÖn ¸p ©m. ë nöa chu kú tiÕp theo T2 ®­îc ph©n ¸p thuËn t¹i thêi ®iÓm t2 ta ph¸t xung ®Ó më T2 do T2 ®­îc ph©n ¸p thuËn nªn T2 ®­îc më th«ng do UB > UA nªn T1 bÞ ph©n ¸p ng­îc nªn nã tù kho¸ dßng ®iÖn qua T2,qua t¶i vµ qua D4 vÒ nguån do t¶i cã tÝnh chÊt c¶m nªn còng cã giai ®o¹n phãng tr¶ n¨ng l­îng nh­ ë 1/ 2 chu kú ®Çu nghÜa lµ nã sÏ dÉn tiÕp tôc trong khi nã mang ®iÖn ¸p ©m. ë nh÷ng giai ®o¹n sau t­¬ng tù. H×nh d¸ng ®iÖn ¸p, dßng ®iÖn vµ gi¶n ®å thêi gian dÉn cña c¸c van sau chØnh l­u cã d¹ng nh­ h×nh vÏ: U® IT1 IT2 IT2 ID3 ID4 I® Nh­ vËy trªn t¶i sÏ cã mét dßng ®iÖn mét chiÒu liªn tôc. Do tiristor dÉn trong giai ®o¹n ®iÖn ¸p ©m nªn trªn t¶i sÏ cã mét thêi ®iÓm t¶i sÏ chÞu mét gi¸ trÞ ®iÖn ¸p ©m. §Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm nµy ta dïng diod hoµn n¨ng l­îng m¾c song song ng­îc víi t¶i khi ®ã ®iÖn ¸p trªn t¶i sÏ lu«n d­¬ng vµ c¸c van tiristor sÏ kho¸ ngay t¹i thêi ®iÓm ®iÖn ¸p qua 0.ë s¬ ®å chØnh l­u c¶ hai nöa chu kú nµy th× chÊt l­îng ®iÖn ¸p, dßng ®iÖn vµ hÖ sè sö dông m¸y biÕn ¸p nguån xoay chiÒu tèt h¬n, biÕn ¸p dÔ chÕ t¹o. §iÖn ¸p ng­îc trªn van bÐ Unv =´U2 mét nh­îc ®iÓm chÝnh cña m¹ch chØnh l­u nµy lµ sè l­îng van lín tuy nhiªn do dßng ®iÖn chØnh l­u bÐ nªn gi¸ thµnh van ®iÒu khiÓn kh«ng lín mÆt kh¸c ngµy nay viÖc ®iÒu khiÓn möo tiristor lµ kh«ng khã kh¨n nªn viÖc chän m¹ch chØnh l­u cÇu kh«ng ®oãi xøng cho tr­êng hîp nµy lµ hoµn toµn hîp lý c¶ vÒ tÝnh kü thuËt vµ tÝnh kinh tÕ. Nh­ vËy theo c¸ch chän trªn th× tæng sè van ®iÒu chØnh lµ 3´ 4=12 van vµ sè kªnh ®iÒu khiÓn lµ 6 kªnh. 7.6 TÝnh to¸n mét sè th«ng sè cña m¹ch ®iÒu khiÓn trung gian TÝnh th«ng sè m¹ch chØnh l­u c«ng suÊt. I®max = 5 A. U®max = I®max´ R®max =5´0,157 = 0,785 (v«n). -->U®o = U®max + U + UBA + Udn. =0,785 + 0,7´ 2 + 0,1´ 0,785 + 1 =3,26 v«n. P®max = U®o´ I®max = 3,26´5 =16,3 (w). C«ng suÊt cña m¸y biÕn ¸p nguån: Sba = ks´P®max = 1,23´ 16,3 = 20 (w). ®iÖn ¸p thø cÊp cña biÕn ¸p nguån lµ: U2 = = = 3,6 (v«n). Th«ng sè van: Ihd = 0,71´ Idmax =0,71´ 5 =3,55 A. Id ® =Ihd´ klv =3,55´ 5 = 17,75 A. Unv = ´U2 = ´3,6 = 5,1 v«n. Chän van: T: ký hiÖu T th«ng sè Id ® = 16 A. Unv = 100 – 1000 v«n. D: ký hiÖu B – 20 th«ng sè Id ® = 20 A. Unv = 100 – 1000 v«n. TÝnh chän c¸c thiÕt bÞ b¶o vÖ van. Van b¸n dÉn lµ thiÕt bÞ ®iÖn rÊt nh¹y c¶m víi sù thay ®æi ®iÖn ¸p trªn l­íi vµ nhiÖt ®é lµm viÖc. Do ®iÖn ¸p trªn l­íi lu«n thay ®æi ®ét ngét cã thÓ lµ do ®ãng ng¾t m¸y biÕn ¸p non t¶i hay viÖc ®ãng më van trong cïng mét m¹ch chØnh l­u…g©y ra nh÷ng xung ¸p. nh÷ng xung ®iÖn ¸p nµy cã xu h­íng ph¸ huû ®¸nh thñng miÒn tiÕp gi¸p cña van b¸n dÉn. Khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua tiristor g©y ra mét tæn hao c«ng suÊt trªn van mét phÇn tæn hao to¶ ra m«i tr­êng cßn mét phÇn ®èt nãng b¶n th©n nã. NÕu dßng ®iÖn ch¹y qua van lín dÉn ®Õn nhiÖt ®é lµm viÖc cña van qu¸ lín lín h¬n nhiÖt ®é giíi h¹n cho phÐp lµm tÝnh chÊt b¸n dÉn cña van kh«ng cßn mÆt kh¸c khi nhiÖt ®é lµm viÖc cao lµm giµ ho¸ linh kiÖn dÉn ®Õn lµm gi¶m tuæi thä cña van. Do ®ã cÇn b¶o vÖ van khái t×nh tr¹ng lµm viÖc qu¸ t¶i còng nh­ b¶o vÖ van vÒ ®iÖn ¸p. B¶o vÖ qu¸ dßng ®iÖn. B¶o vÖ ng¾n m¹ch vµ qu¸ t¶i vÒ dßng ®iÖn ta cã thÓ dïng cÇu ch× hoÆc aptomat. Dßng ®iÖn b¶o vÖ ®­îc tÝnh theo biÓu thøc: Ibv = (1,1¸ 1,3)Ilv. -->Ibv =1,2´ 3,55 =4,26 (A). B¶o vÖ nhiÖt. Khi dßng ®iÖn ch¹y qua van sÏ g©y ra mét tæn hao c«ng suÊt trªn van. Tæn hao nµy sÏ lín nhÊt t¹i thêi ®iÓm dßng ®iÖn lµm viÖc lµ lín nhÊt lµ Ilvmax = 3,55 (A) øng víi dßng ®iÖn ®iÒu chØnh max lµ 5 (A).víi tiristor Uvmax =1,6 v«n víi diod Umax = 1 (v«n). do ®ã tæn hao c«ng suÊt trªn van lµ : Tiristor Pmax = Ilvmax ´ Umax =5´1,6 =8 (w). Diod Pmax = Ilvmax ´ Umax =5´ 1 =5 (w). C«ng suÊt nµy mét phÇn ®èt nãng khèi b¸n dÉn mét phÇn to¶ ra m«i tr­êng ®Ó t¨ng c­êng kh¶ n¨ng to¶ nhiÖt ®èi víi m«i tr­êng ta g¾n vµo nã mét c¸nh to¶ nhiÖt ®Ó h¹ nhiÖt ®é lµm viÖc cña khèi b¸n dÉn xuèng. DiÖn tÝch cña c¸nh to¶ nhiÖt ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: Sm = . Trong ®ã Sm : diÖn tÝch bÒ mÆt to¶ nhiÖt. Km:hÖ sè xÐt ®Õn ®iÒu kiÖn to¶ nhiÖt. To¶ nhiÖt tù nhiªn kh«ng qu¹t c­ìng bøc Km =(6¸10)104 W/m2oC. z :®é chªnh nhiÖt cho phÐp chän z = (100- 40)oC. --> Sm = == 167 (cm2). B¶o vÖ qu¸ ®iÖn ¸p cho van. Do van b¸n dÉn nh¹y c¶m víi ®iÖn ¸p ®Æc biÖt lµ xung. Xung ®iÖn ¸p trªn l­íi sinh ra cã thÓ lµ do c¾t m¸y biÕn ¸p non t¶i hay lµ c¾t t¶i cã ®iÖn c¶m lín hoÆc lµ do ®ãng ng¾t van chuyÓn m¹ch van…®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy ta cã thÓ b¶o vÖ van b»ng c¸ch : Chän hÖ sè dù tr÷ ®iÖn ¸p ng­îc trªn van lín. B¶o vÖ van b»ng m¹ch b¶o vÖ ®iÖn ¸p. Khi ®ãng ng¾t van ®ét xuÊt sinh ra mét xung ®iÖn ¸p trong m¹ch xung ®iÖn ¸p nµy sinh ra t¸c ®éng tíi miÒn tiÕp gi¸p cña van b¸n dÉn g©y ra hiÖn t­îng van tù më hoÆc ph¸ huû miÒn tiÕp gi¸p cña van lµm háng tÝnh b¸n dÉn. B¶o vÖ xung cho van b»ng mét mach R-C m¾c song song víi van nh­ h×nh vÏ: Th­êng chän R= (5 ¸ 30) W . C = (0,5 ¸ 4) mF. Khi ®ã khi cã sù chuyÓn m¹ch m¹ch R-C sÏ t¹o mét m¹ch vßng phãng ®iÖn tÝch qu¸ ®é. §Ó b¶o vÖ xung ®iÖn ¸p tõ l­íi ta m¾c song song víi t¶i ë ®Çu vµo mét m¹ch R-C nh»m läc xung. Nhê cã m¹ch läc xung nµy mµ khi cã xung suÊt hiÖn trªn ®­êng d©y th× gÇn nh­ ®Ønh xung n»m l¹i trªn ®iÖn trë ®­êng d©y. Th­êng chän R= (5 ¸ 20) W . C = 4 mF. §Ó b¶o vÖ van do c¾t ®ét ngét m¸y biÕn ¸p non t¶i th× ng­êi ta dïng mét m¹ch chØnh l­u cÇu ba pha phô b»ng diod c«ng suÊt bÐ: ch­¬ng 8. ThuyÕt minh nguyªn lý lµm viÖc chung cña mach ®iÒu khiÓn cña m¸y æn ®Þnh ®iÖn ¸p dïng khuyÕch ®¹i tõ. 8.1 CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña m¹ch chuyÓn dÞch. Dùa vµo c¸c phÇn ®· chän vµ tÝnh to¸n ë trªn ta cã m¹ch chuyÓn dÞch ®­îc cÊu t¹o hoµn chØnh nh­ sau: M¹ch chuyÓn dÞch. R®c Ud Pha A Pha B S¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn - chuyÓn dÞch Uab Nguyªn lý lµm viÖc. M¹ch ®iÒu chØnh lµm viÖc mang tÝnh chÊt b¸n tù ®éng nghÜa lµ nã kh«ng tù ®iÒu chØnh ®­îc mµ sù ®iÒu chØnh mµ nã cã ®­îc lµ do t¸c ®éng ®iÒu chØnh cña con ng­êi. Cô thÓ sù ho¹t ®éng cña nã cã thÓ diÔn gi¶i nh­ sau: ë tr¹ng th¸i ®Þnh møc ®iÖn ¸p ra, ®iÖn ¸p vµo ®Òu lµ ®Þnh møc th× ®iÖn ¸p cña nguån chØnh l­u cÇu cÇu lµ ®Þnh møc nªn nã cung cÊp mét dßng ®iÖn chØnh chuyÓn dÞch mét chiÒu lµ ®Þnh cho cuén chuyÓn dÞch dßng ®iÖn chuyÓn dÞch nµy sÏ ®i qua lÇn l­ît 8 cuén cña pha ®ã nã sÏ tõ ho¸ hai lâi thÐp cña hai pha kÒ nhau nguån cña pha A tõ ho¸ lâi thÐp cña pha A + pha B, nguån cña pha B tõ ho¸ lâi thÐp cña pha B + pha C vµ nguån chØnh l­u cña pha C sÏ tõ ho¸ lâi thÐp cña pha C + pha A. Nh­ vËy mçi lâi thÐp ®Òu chÞu sù tõ ho¸ cña hai nguån ®iÖn chØnh l­u vµ ng­îc l¹i mçi nguån ®iÖn chØnh l­u ®Òu tõ ho¸ hai lâi thÐp cña hai pha. V× mét lÝ do nµo ®ã nh­ lµ ®iÖn ¸p cung cÊp hay lµ qu¸ t¶ilµm cho ®iÖn ¸p cña pha ®ã tôt xuèng vÝ dô nh­ lµ pha A ch¼ng h¹n khi ®iÖn ¸p vµo hoÆc bÞ qu¸ t¶i lµm cho ®iÖn ¸p ë trªn t¶i sôt xuèng d­íi gi¸ trÞ ®Þnh møc vµ nhá h¬n ®iÖn ¸p ë c¸c pha cßn l¹i ®iÖn ¸p pha A gi¶m --> ®iÖn ¸p UAB, Uac gi¶m ®iÖn ¸p xoay chiÒu cung cÊp cho m¹ch chØnh l­u cÇu cÊp cho m¹ch chuyÓn dÞch gi¶m xuèng --> dßng ®iÖn chuyÓn dÞch Iab,Iac gi¶m. dßng ®iÖn chuyÓn dÞch Iab tõ ho¸ 1/ 2 lâi pha Avµ 1/ 2 lâi thÐp pha B. dßng ®iÖn Iac tõ ho¸ 1/ 2 lâi thÐp pha A vµ 1/ 2 lâi thÐp pha C kÕt qu¶ lµ dßng ®iÖn tõ ho¸ trªn c¸c cuén chuyÓn dÞch cña c¸c pha ®Òu bÞ gi¶m nh­ng pha A bÞ gi¶m nhiÒu gÊp hai lÇn hai pha cßn l¹i. Nh­ ta ®· biÕt dßng ®iÖn mét chiÒu tõ ho¸ lâi thÐp hay cßn gäi lµ dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn mét chiÒu quan hÖ víi tham sè ®iÖn kh¸ng vµ ®iÖn ¸p xoay chiÒu trªn cuén d©y m¹ch lùc theo quan hÖ: I®kk I®kk L,m dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn t¨ng lµm cho ®iÖn ¸p r¬i trªn cuén kh¸ng cña pha A gi¶m nhiÒu h¬n kÕt qu¶ lµ ®iÖn ¸p trªn t¶i cña pha A sÏ t¨ng nhiÒu h¬n c¸c pha kh¸c vµ nã chØ dõng l¹i khi ®iÖn ¸p trªn c¸c pha b»ng nhau. Qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh nµy ho¹t ®éng mét c¸ch tù ®éng vµ th­êng trùc khi ®iÖn ¸p ra lµ ®Þnh møc hay kh«ng vµ nhiÖm vô cña m¹ch nµy lµ ®¶m b¶o r»ng ®iÖn ¸p trªn c¸c pha lµ b»ng nhau trong mäi tr­êng hîp. Chøc n¨ng ®iÒu chØnh ®iÓm lµm viÖc cña lâi thÐp trªn ®­êng ®Æc tÝnh tõ hãa ®­îc thùc hiÖn nhê ®iÖn trë ®iÒu chØnh Rdc . §iÖn trë ®iÒu chØnh Rdc cho phÐp ta ®iÒu chØnh dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn cho cuén chuyÓn dÞch lµm thay ®æi møc ®é tõ ho¸ lµ lín hay lµ bÐ ®Ó ®­a ®iÓm lµm viÖc vÒ vïng tuyÕn tÝnh khi m¹ch tõ bÞ tõ ho¸ m¹nh tr¸nh hiÖn t­îng b·o hoµ m¹ch tõ khi ®ã viÖc ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p cho m¹ch lùc lµ rÊt khã kh¨n vµ cã thÓ kh«ng thùc hiÖn ®­îc. 8.2 cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña m¹ch ®iÒu khiÓn tù ®éng æn ¸p. CÊu t¹o. Tõ nh÷ng lùa chän vµ tÝnh to¸n trong phÇn thiÕt kÕ vµ lùa chän ta cã m¹ch cÊu t¹o m¹ch ®iÒu khiÓn mét c¸ch ®Çy ®ñ nh­ h×nh vÏ: Ho¹t ®éng. Nguyªn lý ho¹t ®éng vµ ®iÒu chØnh cã thÓ ®­îc m« t¶ nh­ sau: Khi ®iÖn ¸p ra ë tr¹ng th¸i ®Þnh møc th× ®iÖn ¸p ®Æt vµo ch©n ®iÒu khiÓn cña phÇn tö AND lµ Uradm- Ura = 0 khi ®ã c¸c m¹ch ®iÒu khiÓn c¸c van T1,T2,T3 vµ T4 ®Òu ë tr¹ng th¸i kho¸ nghÜa lµ m¹ch ®iÒu khiÓn kh«ng cÊp xung cho T. lóc nµy chØ cã m¹ch chuyÓn dÞch lµm viÖc. a. Ura > Uradm Khi ®iÖn ¸p vµo lín h¬n ®iÖn ¸p vµo ®Þnh møc nªn ®iÖn ¸p ra lín h¬n ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc -->Ura - Uradm > 0 c¸c phÇn tö AND trong m¹ch ®iÒu khiÓn më c¸c van ch½n T2 vµ T4 th«ng ë tr¹ng th¸i lµm viÖc ng­îc l¹i c¸c m¹ch ®iÒu khiÓn c¸c van lÎ T1 vµ T3 bÞ kho¸ do Uradm - Ura 0 vµ Uk> 0 nªn cã xung ë d¹ng xung chïm ®­a tíi tô ®iÖn C t¹o thµnh tÝn hiÖu d¹ng xung UF tÝn hiÖu nµy ®­îc khuyÕch ®¹i nhê tÇng khuyÕch ®¹i tranzitor m¾c theo s¬ ®å darlington víi hÖ sè khuyÕch ®¹i ®ñ lín cuèi cïng ®­îc ®­a qua biÕn ¸p xung tÝn hiÖu ®­a ra khái biÕn ¸p cã d¹ng xung kim víi biªn ®é xung vµ ®é réng xung ®ñ lín ®Ó ®­a tíi cæng ®iÒu khiÓn cña T ®Ó më T. Tiristor ®­îc më mét c¸ch ch¾c ch¾n nhê sù cã mÆt cña xung chïm UE ®­a tíi. Thêi ®iÓm lËt tr¹ng th¸i cña A3 x¸c ®Þnh thêi ®iÓm ph¸t xung tíi cæng ®iÒu khiÓn cña T2 vµ T4. Khi ®iÖn ¸p ra cµng lín th× tÝn hiÖu ®iÖn ¸p ra ®­a tíi ®iÒu khiÓn còng t¨ng theo kÕt qu¶ lµ ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn sÏ gi¶m theo biÓu thøc Udk= U®+ Uradm- Ura . §iÖn ¸p ®iÒu khiÓn gi¶m dÉn ®Õn A3 lËt tr¹ng th¸i sím --> m¹ch ®iÒu khiÓn cÊp xung cho T sím hay c¸c gi¸ trÞ ®iÖn ¸p vµ dßng ®iÖn mét chiÒu sau chØnh l­u sÏ t¨ng lµm cho qu¸ tr×nh tõ hãa s¶y ra m¹nh ®Ó ®iÖn ¸p ra gi¶m xuèng gi¸ trÞ ®Þnh møc.ng­îc l¹i ®iÖn ¸p ra cµng bÐ th× thêi ®iÓm lËt tr¹ng thÊi cña A3,thêi ®iÓm ph¸t xung sÏ muén-->gi¸ trÞ ®iÖn ¸p,dßng ®iÖn sau chØnh l­u ®Ó ®­a vµo ®iÒu chØnh sÏ gi¶m vµ qu¸ tr×nh tõ hãa sÏ nhá phï hîp víi yªu cÇu cña bµi to¸n ®iÒu chØnh lµ ®iÖn ¸p ra cµng lín th× hÖ sè ®iÒu chØnh cµng ph¶i lín vµ ®iÖn ¸p ra cµng nhá cµng gÇn víi ®iÖn ¸p ®Þnh møc th× hÖ sè ®iÒu chØnh nhá nghÜa lµ dßng ®iÖn ®iÒu chØnh bÐ vµ bÐ nhÊt lµ lóc ®iÖn ¸p ra b»ng ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc. b. Ura < Uradm. §iÖn ¸p vµo nhá h¬n ®iÖn ¸p vµo ®Þnh møc hay do mét lÝ do nµo ®ã lµm cho ®iÖn ¸p ®Çu ra nhá h¬n gi¸ trÞ ®iÖn ¸p ra mong muèn do ®ã cÇn ®iÒu chØnh ®Ó t¨ng ®iÖn ¸p ra b»ng gi¸ trÞ ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc. khi ®ã tÝn hiÖu ®iÖn ¸p ®­a vÒ ch©n kho¸ cña phÇn tö AND cöa m¹ch ®iÒu khiÓn T2 vµ T4 sÏ ©m lµm cho c¸c m¹ch ®iÒu khiÓn nµy bÞ kho¸ l¹i cho dï m¹ch ®iÒu khiÓn cã lµm viÖc hay kh«ng nªn cÊc tiristor ch½n kh«ng lµm viÖc ng­îc l¹i do Uradm - Ura > 0 nªn c¸c phÇn tö AND cña m¹ch ®iÒu khiÓn T1 vµ T3 ®­îc th«ng. Do ®iÖn ¸p ra nhá h¬n ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc nªn ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn cho m¹ch lÎ nµy lµ U®iÒu khiÓn= Ud + Ura - Uradm gi¸ trÞ nµy sÏ nhá h¬n ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn max mµ ta ®· chän (Udkmax = Urc) nh­ vËy m¹ch ®iÒu khiÓn nµy héi ®ñ ®iÒu kiÖn lµm viÖc lµ m¹ch kh«ng bÞ kho¸ vµ cã tÝn hiÖu xung më T nªn c¸c van T sÏ ®­îc më ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô chØnh l­u. §iÖn ¸p ra cµng nhá th× ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn cµng bÐ --> A3 lËt tr¹ng th¸i sím, T më sím --> ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn, dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn mét chiÒu sau chØnh l­u lín nªn hÖ sè ®iÒu chØnh trªn lâi lín vµ ng­îc l¹i ®iÖn ¸p ra cµng lín th× ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn cµng lín -->thêi ®iÓm lËt tr¹ng th¸i, thêi ®iÓm cÊp xung cho T muén -->gi¸ trÞ ®iÖn ¸p,dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn sau chØnh l­u sÏ gi¶m hÖ sè ®iÒu chØnh nhá. M¹ch nµy chØ ho¹t ®éng trong vïng ®iÖn ¸p thÊp h¬n ®iÖn ¸p ®Þnh møc vµ dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn lín khi ®iÖn ¸p ra nhá so víi ®iÖn ¸p ®Þnh møc vµ gi¸ trÞ nµy nhá khi ®iÖn ¸p ra gÇn b»ng gi¸ trÞ ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc. Nh­ vËy m¹ch ®iÒu khiÓn nµy ho¹t ®éng tho¶ m·n bµi to¸n ®iÒu khiÓn ®Æt ra. Tãm l¹i sù ho¹t ®éng cña c¸c m¹ch ®iÒu khiÓn ®· thiÕt kÕ ®· thùc hiÖn tèt yªu cÇu ®iÒu khiÓn cña bµi to¸n ®iÒu khiÓn lµ ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh ®iÖn ¸p vµ tÝnh ®èi xøng gi÷a c¸c pha vÒ biªn ®é vµ gãc. phÇn ba: thiÕt kÕ kÕt cÊu. Tõ nh÷ng th«ng tin ë hai phÇn trªn trong phÇn nµy ta ®i lùa chän kÝch th­íc c¸c chi tiÕt vµ lùa chän kÕt cÊu hîp lÝ cho m¸y æn ¸p võa thiÕt kÕ. Trong phÇn nµy cã nh÷ng néi dung sau: ThiÕt kÕ kÕt cÊu d©y quÊn (b¶n vÏ). ThiÕt kÕ kÕt cÊu m¹ch tõ.(b¶n vÏ) ThiÕt kÕ kÕt cÊu chung(b¶n vÏ tæng l¾p r¸p). ThiÕt kÕ kÕt cÊu d©y quÊn. D©y quÊn gåm hai lo¹i lµ d©y quÊn cuén ®iÒu khiÓn vµ d©y quÊn m¹ch lùc. Do d©y quÊn ®iÒu khiÓn cã ®iÖn ¸p thÊp vµ nhiÖt to¶ ra trªn nã nhá, cuén d©y m¹ch lùc cã ®iÖn ¸p xoay chiÒu cao nhiÖt to¶ ra trªn nã lín nªn ta chän c¸ch lµ ®Æt d©y quÊn ®iÒu khiÓn n»m trong s¸t víi m¹ch tõ song ®Õn cuén d©y m¹ch lùc. §Æt nh­ thÕ nµy ta ®¶m b¶o ®­îc hai ­u ®iÓm lµ ®¶m bá cuén d©y to¶ nhiÖt tèt vµ c¸ch ®iÖn gi÷a c¸c cuén d©y ®­îc gi¶m. ThiÕt kÕ kÕt cÊu m¹ch tõ. Theo ph©n tÝch trong phÇn thiÕt kÕ cuén d©y ®iÒu khiÓn th× ®Î ®¶m b¶o khö hÕt thµnh phÇn xoay chiÒu trong cuén d©y ®iÒu khiÓn th× cuén d©y ®iÒu khiÓn ph¶i ®­îc chia lµm hai bèi d©y gièng nhau quÊn trªn cïng mét m¹ch tõ do ®ã m¹ch tõ ph¶i chia lµm hai lâi nhá mÆt kh¸c mçi pha l¹i cã hai lâi mét lâi dïng ®Ó ®iÒu chØnh h¹ ¸p vµ mét lâi ®Ó thùc hiÖn ®iÒu chØnh t¨ng ¸p. tõ ®ã ta chän kÕt cÊu m¹ch tõ cã d¹ng nh­ h×nh vÏ: Do c«ng suÊt m¹ch tõ kh«ng lín nªn ta chän h×nh thøc dïng bul«ng vµ xµ Ðp ®Ó Ðp m¹ch tõ. §Ó ®¶m b¶o c¸c l¸ thÐp dÉn tõ tèt ta chän h×nh thøc gÐp chÐo nhau. H×nh d¸ng m¹ch tõ vµ c¸c l¸ thÐp ®­îc m« t¶ trªn h×nh vÏ m¹ch tõ. Chuyªn ®Ò: so s¸nh c¸c bé æn ¸p æn ®Þnh ®iÖn ¸p lµ mét kh¸i niÖm vÒ sù duy tr× ®iÖn ¸p ra cña mét bé nguån cung cÊp ®iÖn hay lµ cña mét thiÕt bÞ ®iÖn nµo ®ã khi ®iÖn ¸p vµo thay ®æi trong miÒn lín mµ ®iÖn ¸p ra chØ thay ®æi trong mét giíi h¹n hÑp. Nãi chung d¶i dao ®éng gi¸ trÞ ®Çu ra ®­îc xem lµ nhá so víi sù dao ®éng ®iÖn ¸p ë ®Çu vµo.Sù dao ®éng ®iÖn ¸p ë ®Çu ra cµng nhá th× ta nãi r»ng chÊt l­îng cña bé æn ¸p cao. Cã thÓ ph©n lo¹i c¸c bé æn ¸p theo nhiÒu c¸ch nh­ æn ¸p mét chiÒu, æn ¸p xoay chiÒu, æn ¸p kiÓu bï , æn ¸p kiÓu th«ng sè, æn ¸p c«ng suÊt nhá, æn ¸p c«ng suÊt lín...Cã rÊt nhiÒu ph­¬ng ph¸p æn ®Þnh ®iÖn ¸p trong ph¹m vi chuyªn ®Ò nµy ta chØ so s¸nh c¸c bé æn ¸p cã c«ng suÊtlín dïng cho ®iÖn ¸p xoay chiÒu: æn ¸p s¾t tõ céng h­ëng cã tô. æn ¸p kiÓu khuyÕch ®¹i tõ. æn ¸p ®iÖn tö b¸n dÉn. æn ¸p kÕt hîp ®iÖn tõ vµ truyÒn ®éng ®iÖn. ë mçi kiÓu æn ¸p cã nh÷ng ­u vµ nh­îc ®iÓm riªng vÒ kü thuËt vµ chØ tiªu kinh tÕ æn ¸p kiÓu s¾t tõ céng h­ëng cã tô. Uvmin Uvmax Ur Ur ur i ic Il-ic Il2 uV ura l1 l2 CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng rÊt ®¬n gi¶n gåm hau cuén kh¸ng quÊn trªn cïng mét lâi thÐp tõ. Mét cuén tuyÕn tÝnh l1 vµ mét cuén phi tuyÕn l2 lµm viÖc ë chÕ ®é b·o hoµ gäi lµ cuén b·o hoµ ®iÖn ¸p ra lÊy trªn cuén b·o hoµ ®iÖn ¸p vµo cung cÊp nh­ h×nh vÏ. Tô ®iÖn C ®­îc nèi song song víi L2 ®Ó t¹o thµnh m¹ch céng h­ëng dßng ®iÖn nh»m môc ®Ých n©ng cao chÊt l­îng vµ më réng ph¹m vi æn ®Þnh cña bé æn ¸p. §Æc tÝnh vµo ra cña æn ¸p nµy cã d¹ng nh­ h×nh vÏ: u i U1(i) U2(i) Uv(i) §iÖn ¸p ra quan hÖ phøc t¹p víi dßng ®iÖn I. khi Ura U2ch th× m¹ch cã tÝnh chÊt c¶m nhê tô ®iÖn C mµ ®é dèc U2(I) gi¶m cã nghÜa lµ chÊt l­îng ®iÖn ¸p ra tèt h¬n. dßng ®iÖn kh«ng t¶i nhá ph¹m vi æn ®Þnh kh¸ më réng mÆt kh¸c do cã tô C nªn cosj cña bé æn ¸p t¨ng lªn. th­êng ®Ó gi¶m sù dao ®éng ®iÖn ¸p ra ta dïng thªm cuén bï cã th«ng sè thÝch hîp vµ tô ®iÖn ®­îc nèi víi mét ®iÖn ¸p cao ®Ó gi¶m chØ sè cña tô ®iÖn khi ®ã m¹ch ®­îc vÏ l¹i nh­ sau: Wb Wl Uv Ura ®Æc ®iÓm cña bé æn ¸p nµy lµ: KÕt cÊu ®¬n gi¶n. Dßng kh«ng t¶i nhá, ph¹m vi æn ®Þnh réng. D¹ng sãng ®iÖn ¸p ra cßn mÐo nhiÒu cÇn bé läc. C«ng suÊt bÞ h¹n chÕ nhá h¬n 1 KVA 2.æn ¸p kiÓu khuyÕch ®¹i tõ. CÊu t¹o vµ nguyªn lý ho¹t ®éng cña bé æn ¸p kiÓu khuyÕch ®¹i tõ lµ dùa vµo nguyªn lý ho¹t ®éng cu¶ khuyÕch ®¹i tõ. Khi ta thay ®æi dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn trong khuyÕch ®¹i tõ sÏ thay ®æi ®iÖn kh¸ng cña cuén d©y do ®ã thay ®æi ®­îc ®iÖn ¸p trªn khuyÕch dßng ®iÖn ¹i tõ nªn thay ®æi ®­îc dßng ®iÖn trªn t¶i. tõ nguyªn lý nµy ta cã thÓ x©y dùng bé æn ¸p cã cÊu t¹o nh­ sau: cuén lµm viÖc W2 cña khuyÕch ®¹i tõ nèi víi cuén s¬ cÊp cña m¸y biÕn ¸p. Cuén s¬ cÊp cña m¸y biÕn ¸p ®ãng vai trß t¶i cña khuyÕch ®¹i tõ. B»ng c¸ch thay ®æi dßng ®iÖn ®iÒu khiÓn khuyÕch ®¹i tõ ta cã thÓ ®iÒu khiÓn ®­îc ®iÖn ¸p trªn cuén s¬ cÊp cña m¸y biÕn ¸p ®Ó ®iÖn ¸p ra lµ kh«ng ®æi. trong æn ¸p khuyÕch ®¹i tõ viÖc ®iÒu khiÓn khuyÕch ®¹i tõ ®­îc thùc hiÖn tù ®éng nhê sö dông m¹ch ®iÒu khiÓn tù ®éng ph¶n håi vµ c¸c phÇn tö kh¸c nh­ trªn h×nh vÏ: Wcd W1 W’1 rcd r2 r1 uv ur M¹ch ®éng lùc cung cÊp cho t¶i lµ biÕn ¸p tù ngÉu m¹ch ®iÒu chØnh lµ khuyÕch ®¹i tõ cã cuén d©y lµm viÖc nèi víi cuén s¬ cÊp cña m¸y biÕn ¸p vµ ®­îc ®Æt vµo mét ®iÖn ¸p vµo Uv §iÖn ¸p ra lÊy tõ cuén thø cÊp cña m¸y biÕn ¸p. KhuyÕch ®¹i tõ cã hai cuén ®iÒu khiÓn nèi ng­îc cøc tÝnh víi nhau. Cuén W1 ®­îc nèi víi nguån ®iÖn ¸p ra ®· ®­îc chØnh l­u qua ®iÖn trë tuyÕn tÝnh. Cuén W’1 ®­îc nèi qua ®iÖn trë phi tuyÕn R2 ®Æc tÝnh v«n – ampe cña ®iÖn trë R2 cã d¹ng i = Un cÇn ®iÒu chØnh c¸c ®iÖn trë R1 vµ R2 ®Ó khi ®iÖn ¸p ra b»ng ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc th× søc tõ ®éng do cuén ®iÒu khiÓn W1vµ W2 sinh ra b»ng nhau do ®ã søc tõ ®éng tæng sinh ra trong cuén ®iÒu khiÓn b»ng kh«ng. §iÒu chØnh R®c trong m¹ch cuén d©y chuyÓn dÞch Wcd sao cho (IW)å = 0 th× m¹ch ®iÒu khiÓn lµm viÖc ë ®iÓm A. ur iw1 i1w1 i’1 w’1 (iw)å i2 i2 c c’ a a’ b’ b (iw)1 -(iw)1 -(iw)1 (iw)1 Trªn ®Æc tÝnh vµo ra I2 =f(I1) vµ t­¬ng øng víi gi¸ trÞ ®iÖn kh¸ng cña cuén kh¸ng lµ x t¹i A. Do mét lÝ do nµo ®ã ®iÖn ¸p ra t¨ng lªn mét gi¸ trÞ ®Þnh møc mét l­îng Ura Ura = Ura -Ura®Þnh møc th× søc tõ ®éng cña cuén ®iÒu khiÓn sÏ lín h¬n 0 do ®ã lµm cho x cña khuyÕch ®¹i tõ t¨ng. m¹ch sÏ lµm viÖc ë ®iÓm B lµm cho ®iÖn ¸p trªn cuén kh¸ng t¨ng --> ®iÖn ¸p ra gi¶m vÒ gi¸ trÞ ®Þnh møc. Ng­îc l¹i nÕu ®iÖn ¸p ra gi¶m th× Ura = Ura -Ura®Þnh møc ®iÖn ¸p trªn s¬ cÊp, thø cÊp cña m¸y biÕn ¸p sÏ t¨ng lªn b»ng gi¸ trÞ ®iÖn ¸p ®Þnh møc. Theo c¸ch nµy th× c«ng suÊt æn ¸p t­¬ng ®èi lín hiÖu suÊt cña m¸y cao h¬n æn ¸p s¾t tõ céng h­ëng cã tô. ChÊt l­îng æn ®Þnh cao d¹ng sãng ®iÖn ¸p ra bÞ mÐo do ®ã ph¶i dïng bé läc ®Ó läc thµnh phÇn sãng bËc cao. æn ¸p dïng thiÕt bÞ b¸n dÉn. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé æn ¸p dïng thiÕt bÞ b¸n dÉn lµ dùa vµo sù ho¹t ®éng ®ãng më cña van b¸n dÉn tiristor hay tri¨c. Ta ®iÒu khiÓn thêi ®iÓm ph¸t xung më van th× sÏ thay ®æi ®­îc gi¸ trÞ ®iÖn ¸p ra. §iÖn ¸p ra cã d¹ng kh«ng sin. t1 t2 Rt §iÒu chØnh ®iÖn ¸p mét pha t1 t2 t3 t4 t5 t6 ua Rt Rt Rt ub uc §iÒu chØnh ®iÖn ¸p ba pha Theo furier th× ta cã thÓ ph©n tÝch thµnh nh÷ng thµnh phÇn sin bËc thÊp vµ bËc cao do nh­ng thµnh phÇn bËc cao cã biªn ®é nhá nªn cã thÓ bá qua do ®ã ®iÖn ¸p ra chñ yÕu thµnh phÇn sãng h×nh sin c¬ b¶n. Ta cã thÓ dïng hai Tiristor m¾c song song ng­îc thay cho Tri¨c. Mét sè m¹ch chØnh l­u hay dïng trong thùc tÕ Theo c¸ch nµy th× ®iÖn ¸p ra lu«n nhá h¬n ®iÖn ¸p vµo nghÜa lµ m¹ch nµy chØ lµm nhiªm vô gi¶m ®iÖn ¸p do ®ã cÇn ph¶i cã mét nguån ®iÖn ¸p cao h¬n ®iÖn ¸p ®Þnh møc mong muèn. Do dïng thiÕt bÞ b¸n dÉn nªn chÊt l­îng ®iÖn ¸p æn ®Þnh cao sai sè nhá.Nh­îc ®iÓm chÝnh cña bé æn ¸p dïng linh kiÖn b¸n dÉn lµ ®iÖn ¸p ra kh«ng sin do ®ã ®iÖn ¸p sÏ cã nh÷ng thµnh phÇn bËc cao kh«ng cã lîi, c«ng suÊt nguån bÞ h¹n chÕ bëi c«ng suÊt cña van. æn ¸p dïng ®iÖn tõ kÕt hîp víi ®iÒu khiÓn tù ®éng. nguyªn lý cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng dùa trªn c¬ së m¸y biÕn ¸p tù ngÉu vµ ®iÒu khiÓn tù ®éng truyÒn ®éng ®iÖn. §iÖn ¸p ra lÊy ra nhê mét tiÕp ®iÓm di ®éng N. vÞ trÝ N sÏ quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ ®iÖn ¸p ra.TiÕp ®iÓm ®éng M ®­îc ®iÒu khiÓn nhê mét ®éng c¬ chÊp hµnh M.TÝn hiÖu ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn m«t¬ M ®­îc lÊy tõ ®iÖn ¸p so lÖch cña ®iÖn ¸p ra víi ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc.S¬ ®å khèi cña m¹ch nµy lµ: uv ur M n ur®m Khi ®iÖn ¸p ra b»ng ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc th× tÝn hiÖu ®iÖn ¸p ®­a ®Õn ®iÒu khiÓn ®éng c¬ chÊp hµnh b»ng kh«ng nªn ®éng c¬ kh«ng ho¹t ®éng. Khi ®iÖn ¸p ra nhá h¬n ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc th× tÝn hiÖu ®iÖn ¸p ®­a tíi ®iÒu khiÓn sÏ nhá h¬n 0 nªn ®éng c¬ chÊp hµnh sÏ chuyÓn ®éng vÒ phÝa trªn dÉn ®Õn ®iÖn ¸p ra t¨ng --> ®iÖn ¸p cung cÊp cho M gi¶m xuèng vµ ®éng c¬ chØ ngõng khi ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn ®­a tíi nã b»ng 0 nghÜa lµ ®iÖn ¸p ra b»ng ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc. Ng­îc l¹i khi ®iÖn ¸p ra lín h¬n ®iÖn ¸p ra ®Þnh møc th× tÝn hiÖu ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn ®­a tíi MsÏ d­¬ng nªn M sÏ chuyÓn ®éng vÒ phÝa d­íi khi ®ã ®iÖn ¸p ra sÏ gi¶m xuèng vµ M chØ dõng chuyÓn ®éng khi ®iÖn ¸p ra b»ng ®iÖn ¸p ®Þnh møc. ViÖc ®iÒu khiÓn sù ho¹t ®éng cña m«t¬ M ®­îc thùc hiÖn b»ng mét m¹ch ®iÒu khiÓn chøc n¨ng. M¹ch ®iÒu khiÓn nµy ho¹t ®éng vµ cÊu t¹o kh«ng phøc t¹p l¾m. Nãi chung cÊu t¹o chung cña bé æn ¸p kiÓu nµy ®¬n gi¶n nh­ng gÆp ph¶i mét sè nh­îc ®iÓm chÝnh lµ do viÖc ®iÒu khiÓn ®iÖn ¸p cã tiÕp ®iÓm nªn s¶y ra hiÖn t­îng phãng tia löa ®iÖn mçi khi ®iÒu chØnh nªn c«ng suÊt vµ cÊp ®iÖn ¸p ®iÒu chØnh bÞ h¹n chÕ mÆt kh¸c ®éng c¬ chÊp hµnh M nhanh bÞ háng nÕu ho¹t ®éng nhiÒu hay gÆp ph¶i ng­ìng ®iÒu chØnh lín. B»ng nh÷ng minh chøng cô thÓ vÒ nh÷ng ­u vµ nh­îc ®iÓm cña tõng h×nh thøc æn ¸p ta thÊy r»ng ®Ó thiÕt kÕ mét bé æn ¸p cã c«ng suÊt lín 60 KVA dïng cho phô t¶i lµ chiÕu s¸ng th× sù lùa chän h×nh th­cs æn ¸p khuyÕch ®¹i tõ kÕt hîp víi ®iÖn tö c«ng suÊt lµ hîp lÝ bëi v× nã mang l¹i nh­ng ­u ®iÓm lµ chi phÝ chÕ t¹o còng nh­ chi phÝ vËn hµnhd vµ b¶o d­ìng kh«ng lín vµ chÊt l­îng ®iÖn ¸p ®iÒu chØnh thuéc miÒn cho phÐp cña phô t¶i chiÕu s¸ng. KÕt luËn Qua thêi gian t×m hiÓu vµ nghiªn cøu c¸c ph­¬ng ph¸p æn ¸p ®Ó thiÕt kÕ mét bé æn ¸p cã c«ng suÊt lín 60KVA ®iÖn ¸p ra lµ 380 ± 3% v«n dïng ®Ó cung cÊp ®iÖn cho chiÕu s¸ng vµ cÊp ®iÖn cho viÖc ®èt tim ®Ìn c«ng suÊt lín ®iÖn ¸p cao víi ®iÒu kiÖn lµ lµm viÖc ë ViÖt Nam. Víi sù h­íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o Bïi TÝn H÷u trong thêi gian qua em ®· hoµn thµnh nhiÖm vô cña ®å µn ®­îc giao. §å ¸n gåm nh÷ng phÇn sau: PhÇn mét: trong phÇn nµy em ®i t×m hiÓu vµ tr×nh bµy c¸c h×nh thøc æn ¸p tù ®éng vÒ c¸c ­u vµ nh­îc ®iÓm vÒ cÊu t¹o vÒ ®Æc tÝnh ®iÒu chØnh cña tõng h×nh thøc æn ¸p nh­ lµ æn ¸p dïng ®iÖn tö c«ng suÊt, æn ¸p kÕt hîp biÕn ¸p vµ ®iÒu khiÓn tù ®éng truyÒn ®éng ®iÖn, æn ¸p dïng cuén kh¸ng b·o hßa cã ®iÒu khiÓn ...tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn em lùa chän ®­îc h×nh thøc æn ¸p dïng cuén kh¸ng b·o hßa cã ®iÒu khiÓn. Nghiªn cøu vµ t×m hiÓu c¸c quan hÖ ®iÖn tõ trong thiÕt bÞ nh­ quan hÖ vÒ ®iÖn quan hÖ vÒ tõ . t×m hiÓu nguyªn t¾c ®iÒu chØnh th«ng sè m¹ch tõ ®Ó ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p ra, ph­¬ng ph¸p gi÷ ®iÖn ¸p c©n pha nhê m¹ch chuyÓn dÞch ... tõ ®ã ta x©y dùng ®Æc tÝnh ®iÒu chØnh cho bé æn ¸p vÒ mÆt ®Þnh tÝnh. Trªn c¬ së ®ã ta thiÕt kÕ mét bé chØnh l­u triristor t¹o mét nguån dßng cã gÝ trÞ biÕn ®æi theo yªu cÇu ®iÒu chØnh cña m¹ch ®éng lùc nh­ ®· ph©n tÝch ë phÇn trªn PhÇn hai: Tõ nh÷ng quan hÖ rót ra ë trªn trong phÇn nµy chñ yÕu tËp chung vµo phÇn thiÕt kÕ vµ tÝnh to¸n m¹ch lùc nh­ lµ tÝnh to¸n m¹ch tõ, th«ng sè cho phÇn ®iÖn vµ sù ph©n bè d©y quÊn cho m¹ch ®éng lùc do quan hÖ gi÷a c¸c phÇn tö d©y quÊn quan hÖ víi nhau theo quan hÖ phi tuyÕn nªn kh«ng thÓ tÝnh trùc tiÕp ®ùoc mµ ta ph¶i dïng ph­¬ng ph¸p tÝnh th­¬ng trong tr­êng hîp nµy ta ¸p dông ph­¬ng ph¸p duyÖt trªn l­íi ®Òu kÕt hîp víi viÖc t×m miÒn cã x¸c suÊt nghiÖm lín ®Ó t×m ra ®ùîc mét bé th«ng sè tháa m·n viÖc ®iÒu chØnh ®¶m b¶o æn ®Þnh ®­îc ®iÖn ¸p ®Çu ra trong miÒn æn ®Þnh ®iÖn ¸p cho phÐp ®ång thêi tháa m·n c¶ tÝnh tèi ­u vÒ kinh tÕ. Trªn c¬ së th«ng sè m¹ch lùc ®· thiÕt kÕ ë trªn ta ®i thiÕt kÕ vµ tÝnh to¸n m¹ch chuyÓn dÞch lµm nhiÖm vô c©n b»ng ®iÖn ¸p ra, m¹ch ph¶n håi tù ®éng gi÷ æn ®Þnh ®iÖn ¸p ra. PhÇn 3. Tõ th«ng sè ®· thiÕt kÕ ë trªn ta ®i kiÓm nghiÖm l¹i kh¶ n¨ng lµm viÖc cña bé æn ¸p võa thÕt kÕ vÒ kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p chÊt l­îng ®iÖn ¸p ra, nhiÖt ®é lµm viÖc, chØ sè kinh tÕ cho thiÕt bÞ. PhÇn 4: Trong phÇn nµy ta thiÕt kÕ kÕt cÊu cho thiÕt bÞ nh­ lµ m¹ch tõ ,s¬ ®å tæng l¾p r¸p cho thiÕt bÞ... Do thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn em kh«ng thÓ tr¸nh khái nh­ng sai sãt vµ nhÇm lÉn trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ em mong c¸c thÇy, c¸c c« cïng c¸c b¹n th«ng c¶m vµ chØ b¶o ®Ó em ®­îc hoµn thiÖn h¬n.Mét lÇn n÷a em xin tr©n thµnh c¶m ¬n thÇy Bïi T×n H÷u cïng c¸c thÇy c¸c c« ®· gióp em hoµn thµnh néi dung ®å ¸n nµy Em xin tr©n thµnh c¶m ¬n. Tµi liÖu tham kh¶o. Vò Gia Hanh - Phan Tö Thô - TrÇn Kh¸nh Hµ - NguyÔn V¨n S¸u : M¸y ®iÖn 1. N hµ xuÊt b¶n KH-KT. Hµ néi 1998. Phan Tö Thô : ThiÕt kÕ m¸y biÕn ¸p ®iÖn lùc. Hµ néi 1995 NguyÔn BÝnh: §iÖn tö c«ng suÊt. Nhµ xuÊt b¶n KH- KT. Hµ néi 1996. NguyÔn Hång Thanh: Bµi gi¶ng thiÕt kÕ - thiÕt kÕ tù ®éng m¸y ®iÖn. NguyÔn TiÕn T«n - Ph¹m V¨n Chíi: PhÇn tö tù ®éng. NguyÔn TiÕn T«n- Ph¹m V¨n Chíi: KhÝ cô ®iÖn PHAN ANH Kû LuËn v¨n tiÕn sÜ “§iÒu chØnh ®iÖn ¸p trong m¸y biÕn ¸p”.