GIỚI THIỆU CHUNG
1. Đặt vấn đề
Nguồn gốc mọi sự biến đổi về môi trường sống đang xảy ra hiện nay trên thế
giới cũng như ở nước ta là các hoạt động kinh tế, phát triển của xã hội loài người. Các
hoạt động này một mặt làm cải thiện chất lượng cuộc sống của con người , mặt khác lại
đang tạo ra hàng loạt khan hiếm , cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên, gây ô nhiễm ,
suy thoái môi trường khắp mọi nơi trên thế giới. Vì vậy, bảo vệ môi trường trở thành
vấn đề toàn cầu, là quốc sách của hầu hết các nước trên thế giới.
Việt Nam đang trong giai đoạn thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất
nước. Nền kinh tế thị trường là động lực thúc đẩy sự phát triển của mọi ngành kinh tế ,
trong đó có ngành chế biến lương thực , thực phẩm tạo ra các sản phẩm có giá trị phục
vụ cho nhu cầu tiêu dùng trong nước cũng như xuất khẩu. Tuy nhiên, ngành này cũng
tạo ra một lượng lớn chất thải rắn, khí, lỏng là một trong những nguyên nhân gây ra ô
nhiễm môi trường chung của đất nước. Cùng với ngành công nghiệp chế biến lương
thực, thực phẩm thì ngành giết mổ cũng trong tình trạng đó. Do đặc điểm công nghệ
của ngành, ngành giết mổ đã sử dụng một lượng nước khá lớn trong quá trình chế biến.
Vì vậy, ngành đã thải ra một lượng nước khá lớn cùng với các chất thải rắn, khí thải.
Vấn đề ô nhiễm nguồn nước do ngành chế biến thuỷ sản thải trực tiếp ra môi trường
đang là mối quan tâm hàng đầu của các nhà quản lý môi trường. Nước bị nhiễm bẩn sẽ
ảnh hưởng đến con người và sự sống của các loài thuỷ sinh cũng như các loài động thực
vật sống gần đó. Vì vậy, việc nghiên cứu xử lý nước thải ngành giết mổ cũng như các
ngành công nghiệp khác là một yêu cầu cấp thiết đặt ra không chỉ đối với những nhà
làm công tác bảo vệ môi trường mà còn cho tất cả mọi người chúng ta.
2. Mục đích
Với hiện trạng môi trường như vậy, vấn đề nghiên cứu công nghệ thích hợp xử lý
nước thải cho ngành giết mổ là cần thiết. Đề tài này được thực hiện nhằm mục đích
nghiên cứu và đề xuất công nghệ xử lý thích hợp cho một trường hợp cụ thể, đó là
Công ty Vissan.
3. Phạm vi
Việc ứng dụng công nghệ xử lý chung cho một ngành công nghiệp là rất khó khăn ,
do mỗi nhà máy có đặc trưng riêng về công nghệ, nguyên liệu, nhiên liệu nên thành
phần và tính chất nước thải khác nhau. Phạm vi ứng dụng của đề tài là xử lý nước thải
của Công ty Vissan và một số công ty khác nếu có cùng đặc tính chất thải đặc trưng.
Chương II
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH GIẾT MỔ VÀ CÁC VẤN
ĐỀ Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG
1. Các loại chất thải và ô nhiễm chủ yếu, nguồn gốc :
Nước thải: nguồn gốc
- Nước thải từ quá trình sản xuất
- Nước vệ sinh thiết bị nhà xưởng
- Nước sinh hoạt cho các công nhân của nhà máy
Nước thải của các cơ sở giết mổ có nồng độ chất rắn cao, BOD và COD khá cao và
luôn luôn chứa một lượng lớn các chất hữu cơ bao gồm các hợp chất của cacbon, nito,
photpho. Các hợp chất hữu cơ này làm tăng độ phì của nước đồng thời dễ bị phân hủy
bởi các vi sinh vật , gây mùi hoi thúi và làm ô nhiễm nguồn nước.
Nước thải của các cơ sở chế biến thịt cá thường chứa một lượng lớn vi sinh vật. Nếu
không có biện pháp xử lý thì rất dễ gây ô nhiễm bởi các vi khuẩn gây bệnh, gây ngộ
độc nguồn nước sử dụng.
Ngoài ra ngành giết mổ là một ngành đòi hỏi sử dụng nước rất nhiều, hầu như các công
đoạn xử lý nguyên liệu đều có nhu cầu dùng nước như:
- Khâu rửa sơ bộ nguyên liệu
- Khâu làm rã nước đá đông lạnh
- Khâu xử lý nguyên liệu
- Khâu chế biến như hấp, luộc
Nước thải của công nghệ chế biến thịt gần giống nước thải sinh hoạt nhưng có
độ nhiễm cao hơn nhiều. Chúng có nồng độ dầu mỡ, axit béo rất cao, ngoài ra còn có
chất tẩy rửa, lông
Nước thải giết mổ còn chứa chất dinh dưỡng như Protein, khi diamin hoá tạo ra
NH3 vì thế nước thải can phải được nitrit hoá.
43 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 4081 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đồ án Xử lý nước thải giết mổ Công ty Vissan, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
1
Chöông I
GIÔÙI THIEÄU CHUNG
1. Ñaët vaán ñeà
Nguoàn goác moïi söï bieán ñoåi veà moâi tröôøng soáng ñang xaûy ra hieän nay treân theá
giôùi cuõng nhö ôû nöôùc ta laø caùc hoaït ñoäng kinh teá, phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Caùc
hoaït ñoäng naøy moät maët laøm caûi thieän chaát löôïng cuoäc soáng cuûa con ngöôøi , maët khaùc laïi
ñang taïo ra haøng loaït khan hieám , caïn kieät nguoàn taøi nguyeân thieân nhieân, gaây oâ nhieãm ,
suy thoaùi moâi tröôøng khaép moïi nôi treân theá giôùi. Vì vaäy, baûo veä moâi tröôøng trôû thaønh
vaán ñeà toaøn caàu, laø quoác saùch cuûa haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi.
Vieät Nam ñang trong giai ñoaïn thöïc hieän coâng nghieäp hoaù, hieän ñaïi hoaù ñaát
nöôùc. Neàn kinh teá thò tröôøng laø ñoäng löïc thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa moïi ngaønh kinh teá ,
trong ñoù coù ngaønh cheá bieán löông thöïc , thöïc phaåm taïo ra caùc saûn phaåm coù giaù trò phuïc
vuï cho nhu caàu tieâu duøng trong nöôùc cuõng nhö xuaát khaåu. Tuy nhieân, ngaønh naøy cuõng
taïo ra moät löôïng lôùn chaát thaûi raén, khí, loûng… laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân gaây ra oâ
nhieãm moâi tröôøng chung cuûa ñaát nöôùc. Cuøng vôùi ngaønh coâng nghieäp cheá bieán löông
thöïc, thöïc phaåm thì ngaønh gieát moå cuõng trong tình traïng ñoù. Do ñaëc ñieåm coâng ngheä
cuûa ngaønh, ngaønh gieát moå ñaõ söû duïng moät löôïng nöôùc khaù lôùn trong quaù trình cheá bieán.
Vì vaäy, ngaønh ñaõ thaûi ra moät löôïng nöôùc khaù lôùn cuøng vôùi caùc chaát thaûi raén, khí thaûi.
Vaán ñeà oâ nhieãm nguoàn nöôùc do ngaønh cheá bieán thuyû saûn thaûi tröïc tieáp ra moâi tröôøng
ñang laø moái quan taâm haøng ñaàu cuûa caùc nhaø quaûn lyù moâi tröôøng. Nöôùc bò nhieãm baån seõ
aûnh höôûng ñeán con ngöôøi vaø söï soáng cuûa caùc loaøi thuyû sinh cuõng nhö caùc loaøi ñoäng thöïc
vaät soáng gaàn ñoù. Vì vaäy, vieäc nghieân cöùu xöû lyù nöôùc thaûi ngaønh gieát moå cuõng nhö caùc
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
2
ngaønh coâng nghieäp khaùc laø moät yeâu caàu caáp thieát ñaët ra khoâng chæ ñoái vôùi nhöõng nhaø
laøm coâng taùc baûo veä moâi tröôøng maø coøn cho taát caû moïi ngöôøi chuùng ta.
2. Muïc ñích
Vôùi hieän traïng moâi tröôøng nhö vaäy, vaán ñeà nghieân cöùu coâng ngheä thích hôïp xöû lyù
nöôùc thaûi cho ngaønh gieát moå laø caàn thieát. Ñeà taøi naøy ñöôïc thöïc hieän nhaèm muïc ñích
nghieân cöùu vaø ñeà xuaát coâng ngheä xöû lyù thích hôïp cho moät tröôøng hôïp cuï theå, ñoù laø
Coâng ty Vissan.
3. Phaïm vi
Vieäc öùng duïng coâng ngheä xöû lyù chung cho moät ngaønh coâng nghieäp laø raát khoù khaên ,
do moãi nhaø maùy coù ñaëc tröng rieâng veà coâng ngheä, nguyeân lieäu, nhieân lieäu… neân thaønh
phaàn vaø tính chaát nöôùc thaûi khaùc nhau. Phaïm vi öùng duïng cuûa ñeà taøi laø xöû lyù nöôùc thaûi
cuûa Coâng ty Vissan vaø moät soá coâng ty khaùc neáu coù cuøng ñaëc tính chaát thaûi ñaëc tröng.
Chöông II
TOÅNG QUAN VEÀ NGAØNH GIEÁT MOÅ VAØ CAÙC VAÁN
ÑEÀ OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG
1. Caùc loaïi chaát thaûi vaø oâ nhieãm chuû yeáu, nguoàn goác :
Nöôùc thaûi: nguoàn goác
- Nöôùc thaûi töø quaù trình saûn xuaát
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
3
- Nöôùc veä sinh thieát bò nhaø xöôûng
- Nöôùc sinh hoaït cho caùc coâng nhaân cuûa nhaø maùy
Nöôùc thaûi cuûa caùc cô sôû gieát moå coù noàng ñoä chaát raén cao, BOD vaø COD khaù cao vaø
luoân luoân chöùa moät löôïng lôùn caùc chaát höõu cô bao goàm caùc hôïp chaát cuûa cacbon, nito,
photpho. Caùc hôïp chaát höõu cô naøy laøm taêng ñoä phì cuûa nöôùc ñoàng thôøi deã bò phaân huûy
bôûi caùc vi sinh vaät , gaây muøi hoi thuùi vaø laøm oâ nhieãm nguoàn nöôùc.
Nöôùc thaûi cuûa caùc cô sôû cheá bieán thòt caù thöôøng chöùa moät löôïng lôùn vi sinh vaät. Neáu
khoâng coù bieän phaùp xöû lyù thì raát deã gaây oâ nhieãm bôûi caùc vi khuaån gaây beänh, gaây ngoä
ñoäc nguoàn nöôùc söû duïng.
Ngoaøi ra ngaønh gieát moå laø moät ngaønh ñoøi hoûi söû duïng nöôùc raát nhieàu, haàu nhö caùc coâng
ñoaïn xöû lyù nguyeân lieäu ñeàu coù nhu caàu duøng nöôùc nhö:
- Khaâu röûa sô boä nguyeân lieäu
- Khaâu laøm raõ nöôùc ñaù ñoâng laïnh
- Khaâu xöû lyù nguyeân lieäu
- Khaâu cheá bieán nhö haáp, luoäc…
Nöôùc thaûi cuûa coâng ngheä cheá bieán thòt gaàn gioáng nöôùc thaûi sinh hoaït nhöng coù
ñoä nhieãm cao hôn nhieàu. Chuùng coù noàng ñoä daàu môõ, axit beùo raát cao, ngoaøi ra coøn coù
chaát taåy röûa, loâng…
Nöôùc thaûi gieát moå coøn chöùa chaát dinh döôõng nhö Protein, khi diamin hoaù taïo ra
NH3 vì theá nöôùc thaûi can phaûi ñöôïc nitrit hoaù.
Baûng 1.1 cho thaáy tính chaát hoaù lyù cuûa loaïi nöôùc thaûi naøy:
Soá thöù töï Thoâng soá Haøm löôïng vaø tính chaát
1 pH 5,3 – 8,9
2 Ñoä daãn ñieän (m3/cm) 2,8 – 6,1
3 Clorit (mg/l) 1,1 – 390
4 Chaát raén qua loïc
(mg/l)
160 – 580
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
4
5 BOD5 (mg/l) 1500 – 7400
6 COD5 (mg/l) 2400 – 9600
7 TCO (mg/l) 1180 – 3400
8 Chaát beùo (mg/l) 115 – 300
9 Axit höõu cô (mg/l) 61 – 350
10 Ni-tô amon (mg/l) 230 – 1120
11 H2S (mg/l) 0 – 20
12 Photpho toång soá (mg/l) 16 – 53
13 Ñoä cöùng (mg/l) 35,6 – 125
14 Ñoä kieàm (NaOH)
(mol/l)
30 - 70
2. Coâng ty Vissan
Coâng ty Vissan laø Coâng ty thuoäc nhaø nöôùc vaø laø ñôn vò gieát moå, cheá bieán thòt vaø
kho ñoâng laïnh coù quy moâ lôùn nhaát ôû Vieät Nam. Coâng ty name treân ñòa baøn quaän Bình
Thaïnh, tp Hoà Chí Minh
Coâng ty coù quy moâ lôùn ñöôïc xaây doing töø name 1970 vôùi hôn 200 coâng nhaân
vieân vaø coâng suaát laép ñaët laø 2400 con heo/ ca saûn xuaát vaø 300 con boø/ ca saûn xuaát, kho
ñoâng laïnh coù coâng suaát 1000 taán.
Tuy nhieân coâng suaát söû duïng cuûa coâng ty chæ ñaït ¾ coâng suaát laép ñaët.
Toång doanh thu cuûa coâng ty haøng name laø 670 tæ ñoàng ( 5 trieäu $ )
Nhu caàu söû duïng nöôùc cuûa coâng ty laø 1200 m3/ ngaøy ñöôïc caáp töø thaønh phoá vaø
nöôùc giaûi nhieät laø 2500 m3/ ngaøy ñöôïc bôm töø soâng Saøi Goøn
3. Quy trình saûn xuaát cuûa coâng ty Vissan
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
5
a. Daây chuyeàn gieát moå traâu boø
- Khu vöïc tieáp nhaän :
+ Ñeå giaûm thieåu caêng thaúng cuûa gia suùc, choáng suy kieät vaø toáng caùc vi truøng ra khoûi
ruoät, caùc gia suùc seõ ñöôïc löu laïi töø 24 – 36 giôø vaø thöôøng xuyeân ñöôïc kieåm tra söùc khoeû
tröôùc khi gieát moå.
- Gaây ngaát :
+ Caùc gia suùc ñöôïc chuyeån töø khu vöïc tieáp nhaän ñeán khu vöïc gieát moå , taïi nay caùc
gia su1c seõ ñöôïc gaây ngaát baèng ñieän tröôùc khi moå vaø ñaûm baûo khoâng cöû ñoäng, caém moät
con dao nhoû vaøo naõo cuûa gia suùc vaø sau ñoù treo lean baèng 2 chaân sau.
- Gieát moå :
+ Maïch maùu ñöôïc caét ñöùt ñeå huyeát chaûy ra , söøng chaân cuõng ñöôïc caét rôøi tröôùc khi
loät da
- Loät da :
+ Da seõ ñöôïc loät boû baèng nhöõng con dao saéc vaø keùo ra baèng tay, huyeát vaø nöôùc
moâ rôi xuoáng nhaø.
- Moi ruoät
+ Thaân gia suùc ñaõ ñöôïc loät da ñöôïc caét môû ra vaø taùch caùc boä phaän coù theå aên ñöôïc vaø
khoâng theå aên ñöôïc ñeán khaâu laøm saïch.
- Xeù thòt vaø röûa :
+ Thaân gia suùc seõ ñöôïc xeû ñoâi baèng cöa ñieän, röûa saïch vaø caét xeùn goïn gaøng tröôùc khi
kieåm tra chaát löôïng , caân vaø giao cho chuû haøng vaø chuyeån ñeán khu vöïc cheá bieán.
b. Gieát moå heo :
- Traïi nhoát
+ Heo ñöôïc nhoát trong 24 giôø ñeå phuïc hoài vaø giaûm caêng thaúng vaø ñuû nöôùc ñeå toáng caùc
vi truøng ra khoûi ruoät
- Laøm ngaát
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
6
+ Tröôùc khi moå heo bò laøm ngaát baèng doøng ñieän taàn suaát cao, ñieän aùp thaáp vaø ñöôïc keùo
lean giaù treo ñeå moå.
- Caét tieát
+ Ñoäng maïch vaø tónh maïch coå bò caét ñöùt ñeå maùu chaûy ra heat vaø laøm meàm caùc cô thòt
ñeå caïo loâng ñöôïc deã daøng.
- Nhuùng noùng vaø caïo loâng
+ Sauk hi thoïc huyeát xong, heo ñöôïc nhuùng vaøo nöôùc noùng ( khoûang 60o ) töø 4 – 5 phuùt
roài caïo loâng baèng maùy coù truïc xoay troøn, sau ñoù heo ñöôïc keùo lean day chuyeàn vaø vieäc
caïo loâng bò soùt laïi seõ ñöôïc thöïc hieän baèng tay.
- Moi ruoät
+ Ñaàu heo ñöôïc caét rieâng vaø buïng ñöôïc moå banh ra . Phaàn noäi taïng ñöôïc chuyeån ñi ñeå
taùch rieâng nhöõng phaàn duøng ñöôïc vaø khoâng duøng ñöôïc. Ruoät ñöôïc laøm saïch ñeå laøm laïp
xöôûng.
- Caét xeû :
+ Phaàn thaân heo sau khi ñöôïc laøm saïch vaø caét goïn gheõ ñöôïc xeû ñeàu ra laøm 2 phaàn. Moãi
phaàn laïi ñöôïc laøm saïch moät laàn nöõa vaø ñöôïc kieåm tra chaát löôïng tröôùc khi giao ñi.
c. Möùc tieâu thuï taøi nguyeân vaø söï moâ taû chaát thaûi :
Trong quaù trình gieát moå moät soá saûn phaåm phuï vaø nhöõng doøng chaát thaûi ñöôïc taïo
ra. Moät phaàn ñöôïc thu gom vaø moät phaàn ñöôïc thaûi boû. Chaát thaûi chuû yeáu laø : huyeát,da
soáng, nhöõng thöù boû ñi, phaân, nöôùc thaûi vaø loâng.
Ngoaøi tröø da vaø moät phaàn huyeát thì taát caû chaát thaûi seõ ñi vaøo trong nöôùc thaûi. Do
ñoù nöôùc thaûi seõ coù chöùa chaát beùo, maøng nhaày, daàu, môõ, loâng, maùu vaø buïi baån taïo ra röø
taûi löôïng oâ nhieãm höõu cô cao.
d. Nguoàn thaûi vaø caùc nguyeân nhaân chính
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
7
Hoaït ñoäng Nguoàn chaát
thaûi taïo ra
Baûn chaát chaát
thaûi
Caùc nguyeân nhaân coù theå taïo ra
chaát thaûi
Chuoàng traïi Traïi nhoát boø
Traïi nhoát heo
Chaát thaûi raén
Nöôùc thaûi
Do gia suùc thaûi ra (phaân)
Thöùc aên thöøa
Veä sinh caùc ngaên chuoàng.
Laøm ngaát
Choïc tieát
Huyeát
Nöôùc thaûi
Nöôùc oùi
Röûa gia suùc tröôùc khi thu gom
Thieát bò thu gom huyeát chöa phuø
hôïp.
Chaát loûng töû ruoät, bao töû khi moå
ra
Huyeát trong khi laøm saïch
Caïo loâng soùt.
Nhuùng noùng Nöôùc thaûi
Nhieät ñoä
Beå nhuùng noùng lieân tuïc thöøa
Khoâng kieåm soaùt nhieät
Khoâng söû duïng hoùa chaát laøm
ruïng loâng
Gieát moå
Caïo loâng Nöôùc thaûi
Loâng
Caïo loâng heo
Khoâng thu gom loâng
Oáng xaû nöôùc cuûa maùy caïo loâng
chöa phuø hôïp
Laøm saïch
phaân
Daây chuyeàn
heo
Daây chuyeàn
boø
Chaát thaûi raén
Nöôùc thaûi
Coû chöa tieâu
hoaù
Thaûi coû , thaûi phaân chöa thích
hôïp
Khoâng thu gom coû chöa tieâu hoaù
Coâng ñoaïn röûa khoâng hieäu quaû
Khoâng coù duïng cuï höùng phaân
thaûi.
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
8
CHÖÔNG III
TOÅNG QUAN VEÀ CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ
NÖÔÙC THAÛI
Coù 2 coâng ngheä, ñoù laø coâng ngheä xöû lyù truyeàn thoáng vaø coâng ngheä xöû lyù khoâng truyeàn
thoáng
1. Coâng ngheä xöû lyù khoâng truyeàn thoáng :
Döïa treân cô sôû khoa hoïc cuûa quaù trình haáp thuï vaø keo tuï (ñeå vöøa haáp thuï caùc chaát
tan, vöøa keát tuï caùc chaát lô löûng trong nöôùc thaûi), sau ñoù duøng tuyeån noåi aùp löïc vaø khöû
truøng vaøo moät giai ñoaïn, khoâng duøng vi sinh ñeå phaân huûy chaát thaûi.
Trong caùc phöông phaùp xöû lyù nöôùc thaûi truyeàn thoáng ngöôøi ta thöôøng duøng caùc
chuûng vi khuaån coù saün trong khoâng khí ñeå phaân huûy moät boä phaän chaát thaûi coøn laïi sau
giai ñoaïn xöû lyù hoùa lyù. Trong quaù trình hoaït ñoäng, caùc vi khuaån taïo ra muøi thoái. Ngoaøi
ra caùc vi khuaån naøy vaãn coøn tieáp tuïc hoaït ñoäng trong baõ thaûi sau xöû lyù. Do ñoù khoâng khí
trong khu vöïc xöû lyù nöôùc thaûi bò oâ nhieãm, ñaëc bieät laø oâ nhieãm khuaån E. Coli. Ñeå khaéc
phuïc tình traïng naøy ngöôøi ta phaûi söû duïng caùc taùc nhaân khöû truøng nhö nöôùc Clo hoaëc
Clorua voâi.
2. Coâng ngheä xöû lyù truyeàn thoáng
Nöôùc thaûi sau khi ñöôïc xöû lyù sô boä vaø xöû lyù hoaù lyù ( song chaén raùc, beå laéng caùt, beå
ñieàu hoaø, beå tuyeån noåi…) seõ tieáp tuïc ñöôïc xöû lyù sinh hoïc ( bao goàm xöû lyù sinh hoïc kî
khí vaø hieáu khí) roài qua beå laéng ñôït 2, beå khöû truøng vaø cuoái cuøng laø ñöôïc thaøi ra ngoaøi.
Ngoaøi ra coøn coù moät soá coâng trình phuï nhö: Beå troän Clo, beå phaân huûy buøn kî khí,
maùy taùch buøn…
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
9
3. Quaù trình sinh hoïc
Muïc ñích :
- Chuyeån hoaù (oxy hoaù) caùc chaát hoaø tan vaø caùc chaát deã phaân huûy sinh hoïc
thaønh nhöõng saûn phaåm cuoái cuøng coù theå chaáp nhaän ñöôïc.
- Haáp phuï vaø keát tuï caën lô löûng vaø chaát keo khoâng laéng thaønh boâng sinh
hoïc hay maøng sinh hoïc
- Chuyeån hoùa/ khöû chaát dinh döôõng (N vaø P )
- Trong moät soá tröôøng hôïp khöû nhöõng hôïp chaát vaø nhöõng thaønh phaàn höõu cô
daïng veát.
Vai troø cuûa vi sinh vaät trong xöû lyù nöôùc thaûi
- Khöû caùc chaát hoaø tan, BOD Cacbon vaø oån ñònh hôïp chaát höõu cô trong nöôùc thaûi
Nhieàu loaïi vi sinh, chuû yeáu laø vi khuaån oxy hoaù hôïp chaát höõu cô chöùa Cacbon hoaø
tan thaønh nhöõng saûn phaåm ñôn giaûn vaø sinh sinh khoái.
Để thực hiện quá trình oxy sinh hoá, các chất hữu cơ hoà tan, các chất keo phân tán nhỏ
trong nước thải cần được di chuyển vào bên trong tế bào của vi sinh vật. Theo quan điểm
Song
chaén
raùc
Beå laéng 1 Beå ñieàu
hoaø
Beå
tuyeån
noåi
Beå
UASB
Beå
aeroten
Beå
laéng
2
Beå khöû
truøng
Beå
thu
buøn
Beå
neùn
buøn
saân
phôi
buøn Buøn
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
10
hiện đại nhất, quá trình xử lý nước thải hay nói đúng ơn là việc thu hồi các chất bẩn là một quá
trình gồm 3 giai đoạn :
- Di chuyển các chất gây ô nhiễm từ pha lỏng đến bề mặt của tế bào vi sinh vật
do khuếch tán đối lưu và phân tử.
- Di chuyển các chất từ bề mặt ngoài tế bào qua màng bán thấm bằng khuếch tán
do sự chênh lệch nồng độ các chất ở torng và ngoài tế bào.
- Quá trình chuyển hoá các chất ở trong tế bào vsv với sự sản sinh năng lượng và
quá trình tổng hợp các chất mới của tế bào với sự hấp thụ năng lượng.
Phương trình tổng quát các phản ứng tổng của quá trình oxy hoá sinh hoá ở điều kiện hiếu khí
:
CxHyOzN + (x + y/4 + z/3 + 3/4) O2 xCO2 + ( y – 3 )/2 H2O + NH3 +
+ Q(1)
CxHyOzN + NH3 + O2 ¾¾¾ ®¾ sinhmenvi C5H7NO2 + CO2 + Q (2)
(1) phản ứng oxy hoùa chất hữu cơ để đáp ứng nhu cầu năng lượng của tế bào
(2) phản ứng tổng hợp xaây dựng tế baøo
Nếu tiếp tục quá trình oxy hoá thì khi khong đủ chất dinh dưỡng, quá trình oxy hoá các
chất của tế bào bắt đầu xảy ra bằng các oxy hoá chất liệu tế bào:
C5H7NO2 + 5O2 ¾¾¾ ®¾ sinhmenvi 5CO2 + NH3 + 2 H2O + Q
NH3 + O2 ¾¾¾ ®¾ sinhmenvi HNO2 + O2 ¾® HNO3
a. Moâ hình hình thaønh boâng buøn:
Caùc nhaân toá (tính chaát boâng buøn, heä sinh vaät, caùc thoâng soá hoùa lyù cuûa dung dòch,
…) ñeàu thay ñoåi theo töøng thôøi kyø cuûa thôøi gian löu buøn vaø coù theå ñöôïc moâ taû theo moâ
hình hình thaønh buøn keát hôïp vôùi ñöôøng cong taêng tröôûng cuûa vi khuaån nhö sau:
¨ Pha Lag (pha thích nghi)
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
11
Cuøng vôùi nöôùc thaûi ñi vaøo heä thoáng buøn hoaït tính, ñaõ coù moät löôïng vi khuaån nhaát
ñònh toàn taïi töø chaát ueá hoaëc caùc doøng thaám töø ñaát. Do ñoù soá löôïng vi khuaån theo nöôùc
thaûi vaøo khoâng phaûi baèng khoâng.
Trong suoát pha lag vi khuaån trong quaù trình buøn hoaït tính hoaït ñoäng raát maïnh,
nhöng chuùng chöa nôû roä. Chuùng vaãn coøn trong giai ñoaïn thích nghi vôùi moät moâi tröôøng
môùi. Trong giai ñoaïn naøy, chuùng baét ñaàu saûn xuaát ra caùc enzyme caàn thieát cho vieäc
phaân huûy BOD vaø toång hôïp neân caùc vaät lieäu teá baøo chuaån bò cho vieäc nhaân ñoâi.
Trong giai ñoaïn naøy caùc loaïi vi khuaån giuùp hình thaønh boâng buøn chöa ñuû lôùn ñeå
coù theå saûn sinh ra ñuû löôïng sôïi, polysaccharide ngoaïi baøo vaø caùc haït döï tröõ giuùp buøn keát
chaët taïo boâng neân buøn vaãn coøn phaân taùn. Töông töï, caùc loaøi vi khuaån daïng sôïi vaãn coøn
laø nhöõng teá baøo ñôn leû, chöa keát thaønh sôïi daøi.
Trong suoát giai ñoaïn naøy, möùc ñoä oâ nhieãm hoaëc löôïng BOD trong beå suïc khí laø
khaù cao vaø DO thaáp. Caùc nhoùm nguyeân sinh ñoäng vaät coù theå soáng soùt vôùi soá löôïng lôùn
trong thôøi gian naøy (BOD cao vaø DO thaáp) laø nhöõng daïng soáng thaáp nhaát nhö truøng
bieán hình vaø truøng roi. Do ñoù trong cuoái pha Lag, truøng bieán hình vaø truøng roi khoâng
phaûi caïnh tranh vaø coù theå giaønh laáy nhieàu thöùc aên töø löôïng vi khuaån ít oûi.
Maëc duø truøng coû, truøng baùnh xe, vaø giun troøn vaãn coù theå ñöôïc tìm thaáy trong giai
ñoaïn naøy nhöng soá löôïng vaø hoaït ñoäng cuûa chuùng raát keùm.
Bôûi vì löôïng vi khuaån coøn töông ñoái ít, neân söï phaân huûy BOD khoâng hieäu quaû,
chaát raén lô löûng trong nöôùc cao. Vì vaäy, doøng ra cuûa buøn hoaït tính trong pha lag raát
ñuïc, coù noàng ñoä BOD cao vaø TSS cao.
¨ Pha Log (pha taêng tröôûng)
Trong pha Log, vi khuaån ñaõ saûn sinh ñuû löôïng enzyme caàn thieát ñeå phaân huûy
BOD vaø toång hôïp vaät lieäu teá baøo ñaõ ñuû cho vieäc nhaân ñoâi. Pha log coù theå ñöôïc chia laøm
2 chaëng. Trong suoát nöûa ñaàu pha Log, caùc teá baøo vi khuaån haáp thuï BOD vaø do ñoù thaønh
phaàn deã bay hôi cuûa MLSS taêng (vi khuaån maäp haún leân). Vi khuaån chöa nhaân ñoâi vaø
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
12
chöa taêng leân veà soá löôïng. Tuy nhieân, söï taêng phaàn deã bay hôi trong MLSS naøy cuõng
coù theå coi nhö söï taêng soá löôïng vi khuaån.
Trong giai ñoaïn coøn laïi, söï toång hôïp teá baøo vaø nhaân ñoâi baét ñaàu. Vi khuaån taêng
leân veà soá löôïng nhôø söû duïng löôïng bCOD hoøa tan. Chuùng taêng tröôûng theo caáp soá nhaân.
Thôøi gian theá heä chæ khoaûng 15 – 30 phuùt neân söï taêng soá löôïng trong suoát pha Log laø
raát nhanh (taêng leân raát nhieàu).
Theo ñoù, BOD trong nöôùc cuõng giaûm nhanh. Söï phaân huûy BOD daãn tôùi giaûm bôùt
oâ nhieãm vaø DO trong nöôùc taêng. Luùc naøy caùc loaøi truøng coû bôi töï do ñaõ buøng phaùt veà
maët soá löôïng bôûi vì vi khuaån – thöùc aên öa thích cuûa chuùng – raát doài daøo vaø maät ñoä raát
cao trong dung dòch. Luùc naøy caùc loaøi truøng coû bôi töï do khoâng gaëp khoù khaên gì trong
vieäc tìm thöùc aên khi bôi trong dung dòch. Thôøi ñieåm naøy, hieäu quaû xöû lyù toát hôn – BOD
ñaõ giaûm, DO cao, vi khuaån ñaày, truøng coû trôû thaønh loaøi chieám öu theá trong quaù trình.
Thôøi gian theá heä cuûa chuùng khoaûng 24 giôø.
Caùc loaøi truøng bieán hình vaø truøng roi khoâng theå caïnh tranh thöùc aên vôùi truøng coû
do chuyeån ñoäng keùm linh hoaït hôn, beù hôn … neân soá löôïng cuûa chuùng giaûm ñaùng keå.
Maëc duø caùc loaøi khaùc nhö truøng coû boø, coù cuoáng, truøng baùnh xe vaø giun troøn coù theå ñaõ
ñöôïc nhìn thaáy trong giai ñoaïn naøy, nhöng soá löôïng cuûa chuùng vaãn khaù nhoû.
Nhôø hoaït ñoäng vi khuaån maïnh hôn giuùp hieäu quaû xöû lyù cao hôn, vaø nhôø vieäc
“doïn deïp” vi khuaån cuûa truøng coû, chaát löôïng nöôùc ñaàu ra cuûa heä thoáng ñaõ caûi thieän
ñaùng keå : BOD vaø TSS giaûm, ñoä ñuïc cuõng giaûm.
¨ Pha taêng tröôûng chaäm
Pha taêng tröôûng chaäm coù leõ laø pha quan troïng nhaát cuûa ñöôøng cong taêng tröôûng
vi khuaån vaø söï hình thaønh buøn. Trong suoát pha naøy thì söï hình thaønh boâng buøn baét ñaàu
vì hai ñieàu kieän quan troïng caàn thieát cho söï hình thaønh boâng buøn ñaõ ñaït ñöôïc :
-Toång soá vi khuaån toái ña trong quaù trình vaø coù theå duy trì ñöôïc ñieàu naøy
nhôø cô chaát hoaëc BOD doøng vaøo.
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
13
-Chuùng ñaõ ñuû tuoåi ñeå saûn xuaát ra nhieàu caùc chaát sôïi, polysaccharide ngoaïi
baøo vaøo chaát döï tröõ caàn thieát cho söï taïo boâng.
Giai ñoaïn pha log giaûm cuõng laø giai ñoaïn maø nhieàu loaøi vi khuaån toàn taïi vôùi soá
löôïng nhieàu. Do söï hình thaønh boâng buøn baét ñaàu vaø caùc teá baøo vi khuaån gaén keát vaøo heä
boâng buøn neân soá löôïng vi khuaån phaân taùn trong dung dòch giaûm haún trong khi chuùng
vaãn raát doài daøo trong caùc cuïm boâng buøn. Ñaây laø moät ñieàu kieän khoù khaên cho caùc loaøi
truøng coû bôi töï do trong vieäc baét thöùc aên nhöng ngöôïc laïi laø moät söï thuaän lôïi cho vieäc
caïnh tranh thöùc aên cuûa caùc loaøi truøng coû boø. Do ñoù, truøng coû bôi töï do giaûm haún soá
löôïng vaø truøng coû boø trôû thaønh loaøi öu theá trong heä buøn.
Do BOD tieáp tuïc giaûm, DO taêng, ñuû caùc chuûng loaïi truøng coû sinh soâi naûy nôû
trong heä thoáng. Töø ñoù ñoä ñuïc cuûa nöôùc thaûi giaûm haún, nhôø caùc loaøi vi khuaån phaân taùn
ñaõ bò aên saïch, coøn caùc chaát raát mòn thì bò giöõ laïi treân boâng buøn. Do ñoù chaát löôïng nöôùc
ra coù theå taêng ñaùng keå, tieáp tuïc giaûm BOD vaø TSS.
Caùc haït boâng buøn treû baét ñaàu hình thaønh nhöng thieáu vi khuaån sôïi neân khoù taêng
kích thöôùc. Caùc haït boâng treû naøy khoù keát dính laïi vaø deã bò caét vôõ. Vì vaäy, caùc haït boâng
thöôøng nhoû (<150 um) vaø coù daïng troøn. Cuõng nhö thieáu caùc chaát tieát sinh hoïc töø vi
khuaån, caùc haït boâng treû thöôøng coù maøu saùng.
¨ Pha hoâ haáp noäi baøo
Coøn goïi laø pha oån ñònh hay pha caân baèng. Söï taêng tröôûng cuûa vi khuaån ngöøng
laïi. Haàu heát BOD phaân huûy ñöôïc söû duïng cho duy trì hoaït ñoäng teá baøo hôn laø toång hôïp
teá baøo môùi.
Moät thay ñoåi ñaùng keå coù theå thaáy trong giai ñoaïn naøy laø caùc vi khuaån daïng sôïi
phaùt trieån raát maïnh. Chuùng ñaõ ñuû tuoåi vaø ñaõ phaùt trieån thaønh caùc sôïi daøi töø nhieàu teá baøo
keát laïi.
Caùc vi khuaån sôïi ñôn leû voán ñaõ ñöôïc gaén saün trong caùc boâng buøn treû cuûa giai
ñoaïn tröôùc nay phaùt trieån theo chieàu daøi vaø vöôn ra khoûi boâng buøn vaøo trong dung dòch.
Caùc vi khuaån naøy giuùp cho boâng buøn keát dính chaéc chaén hôn, khoâng bò taùc ñoäng caét phaù
vôõ. Caùc vi khuaån sôïi daøi coøn giuùp coøn giuùp boâng buøn phaùt trieån veà kích thöôùc.
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
14
Boâng buøn giaø môùi coù ñuû löôïng vi khuaån sôïi ñeå coù ñöôïc moät kích thöôùc trung bình
(150 – 500 um) vaø lôùn (>500 um). Do caùc vi khuaån taïo boâng phaùt trieån doïc theo caùc vi
khuaån sôïi vöôn ra töø boâng buøn neân boâng buøn seõ daàn daàn coù hình daïng khoâng hình thuø gì
roõ raøng. Caùc boâng buøn giaø seõ coù maøu saãm do söï tích luõy caùc hôïp chaát vaø chaát beùo sinh
hoïc.
Trong giai ñoaïn naøy, vi khuaån laïi taêng leân veà chuûng loaïi neân hieäu quaû xöû lyù vaãn
tieáp tuïc ñöôïc caûi thieän. Ñaây laø ñieàu kieän cho söï taêng tröôûng cuûa caùc loaøi truøng coû boø vaø
coù cuoáng, bôûi vì caùc ñieàu kieän ñaõ toái öu nhö BOD xuoáng khaù thaáp vaø DO cao. Hai
nhoùm truøng coû treân seõ caïnh tranh nhau vò trí vöôït troäi. Soá löôïng cuûa chuùng coù theå ñaït tôùi
50.000 con / mL.
Caùc loaøi truøng coû phaùt trieån nhieàu seõ taêng theâm taùc ñoäng baét vi khuaån vaø tieát caùc
chaát thaûi giuùp keát dính buøn – taêng hieäu quaû xöû lyù nöôùc vaø keát boâng buøn. Vieäc tieát chaát
giuùp giaûm 1/3 chaát keo trong dung dòch.
Truøng baùnh xe, giun troøn, vaø caùc ñoäng vaät khoâng xöông soáng cao hôn thuoäc loaïi
hieáu khí baét buoäc vaø raát nhaïy caûm vôùi BOD cao neân ôû giai ñoaïn naøy chuùng ñaõ coù theå
xuaát hieän vôùi soá löôïng lôùn. Chuùng aên caùc vi khuaån trong boâng buøn, caùc loaøi truøng roi
nhoû vaø caùc vaät chaát höõu cô khaùc. Caùc sinh vaät naøy coù thôøi gian theá heä raát daøi so vôùi caùc
loaøi vi khuaån vaø nguyeân sinh ñoäng vaät khaùc, coù theå leân ñeán vaøi tuaàn. Thôøi gian theá heä
naøy thöôøng lôùn hôn tuoåi buøn cuûa haàu heát caùc heä buøn hoaït tính. Thôøi gian theá heä daøi laø
moät trong nhöõng lyù do khieán chuùng ít taêng tröôûng veà soá löôïng. Lyù do khaùc laø doøng chaûy
roái do khuaáy troän buøn khieán cho con ñöïc vaø con caùi khoù gaëp nhau ñeå giao phoái. Ñoái vôùi
haàu heát truøng baùnh xe vaø giun troøn, caùc yeáu toá sau trong voøng ñôøi cuûa chuùng phaûi coù ñeå
hoaøn thaønh moät thôøi gian theá heä:
-Con ñöïc vaø caùi phaûi gaëp nhau ñeå giao phoái
-Con caùi phaûi ñeû tröùng vaø ñaët tröùng treân boâng buøn
-Tröùng phaûi nôû vaø con non phaûi chui ra khoûi tröùng
-Con non phaûi traõi qua nhieàu giai ñoaïn loät xaùc tröôùc khi tröôûng thaønh sinh
duïc
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
15
Tuy nhieân söï gia taêng veà soá löôïng cuûa chuùng vaãn coù theå xaûy ra ñoái vôùi heä thoáng
oån ñònh ñuû laâu vaø coù buøn ñuû giaø. Ñieàu kieän naøy thöôøng gaëp ôû caùc hoà suïc khí lôùn, nôi
thöôøng baét gaëp chuùng vôùi soá löôïng nhieàu.
Truøng baùnh xe vaø giun troøn laø caùc loaøi raát neân coù trong heä buøn hoaït tính vì khaû
naêng baét vi khuaån, taïo chaát keát dính, giuùp taêng khoái löôïng boâng, cuõng nhö hoaït ñoäng
ñaøo boâng buøn cuûa chuùng. Hoaït ñoäng ñaøo boâng buøn naøy cho pheùp DO, cô chaát, dinh
döôõng thaâm nhaäp vaøo beân trong boâng buøn, taïo cô hoäi cho nhieàu vi khuaån coù theå tieáp
xuùc vôùi cô chaát hôn vaø xöû lyù chuùng, BOD giaûm thaáp hôn. Caùc boù chaát thaûi cuûa chuùng
tieát ra laïi laø moät maàm moáng cho moät boâng buøn môùi hình thaønh.
Caùc vaán ñeà veà laéng vaø söï maát chaát raén trong caùc quaù trình buøn hoaït tính gaây ra
bôûi caùc ñieàu kieän vaän haønh. Ví duï nhö söï phaùt trieån quaù möùc cuûa caùc vi khuaån daïng sôïi,
söï xuaát hieän cuûa caùc haït boâng suy dinh döôõng vaø söï coù maët cuûa boït. Ñeå ñaùnh giaù
nguyeân nhaân cuûa caùc söï coá treân, heä vi sinh vaät trong buøn cuõng ñoùng moät vai troø quan
troïng trong vieäc chæ thò.
b. AÛnh höôûng cuûa caùc yeáu toá leân toác ñoä oxy sinh hoaù
¨ AÛnh höôûng cuûa nhieät ñoä:
Vaän toác cuûa phaûn öùng oxy hoùa sinh hoùa taêng khi nhieät ñoä taêng. Thöïc teá nhieät ñoä
nöôùc thaûi trong heä thoáng ñöôïc duy trì ôû 20o -30o C. Nhieät ñoä taêng quaù ngöôõng treân coù
theå laøm cho caùc vi sinh vaät bò cheat., coøn nhieät ñoä quaù thaáp toác ñoä laøm saïch seõ bò giaûm
vaø quaù trình thích nghi cuûa vi sinh vaät vôùi moâi tröôøng môùi bò chaäm laïi, caùc quaù trình
nitrat hoùa, hoaït tính keo tuï, laéng buøn bò giaûm hieäu suaát. Coøn ôû trong phaïm vi toái öu treân
thì khi nhieät ñoä taêng, vaän toác quaù trình phaân huûy caùc hôïp chaát höõu cô taêng töø 2 ñeán 3
laàn.
¨ AÛnh höôûng cuûa kim loaïi naëng
Buøn hoaït tính coù khaû naêng haáp thuï caùc kim loaïi naëng. Khi ñoù hoaït ñoäng sinh hoùa
cuûa chuùng bò giaûm do söï phaùt trieån maïnh vi khuaån daïng sôïi laøm cho buøn hoaït tính bò
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
16
phoàng leân. Theo möùc ñoä ñoäc haïi, caùc kim loaïi naëng coù theå ñöôïc saép xeáp theo thöù tuï
sau:
Sb>Ag>Cu>Hg>Co>Ni>Pb>Cr>V>Cd>Zn>Fe
¨ Haáp thuï vaø nhu caàu oxy:
Ñeå oxy hoaù caùc chaát höõu cô, caùc vi sinh vaät caàn coù oxy vaø noù chæ coù theå söû duïng
oxy hoøa tan. Ñeå cung caáp oxy cho nöôùc thaûi ngöôøi ta tieán haønh quaù trình thoâng khí,
khueách taùn doøng khoâng khí thaønh caùc boùng nhoû phaân boá ñeàu trong khoái chaát loûng.
¨ Caùc nhaân toá dinh döôõng vaø vi löôïng
Ñeå coù phaûn öùng sinh hoùa nöôùc thaûi caàn phaûi chöùa nhöõng hôïp chaát cuûa caùc
nguyeân toá vi löôïng vaø dinh döôõng. Ñoù laø caùc nguyeân toá nitô, photpho, kali, Mg, Ca, Na,
Cl, Fe, Mn, Mo, Ni, Co, Zn, Cu…Trong ñoù nitô,photpho vaø kali laø caùc nguyeân toá chuû
yeáu, caàn ñöôïc baûo ñaûm moät löôïng caàn thieát trong xöû lyù sinh hoùa.
Khi thieáu N laâu daøi, ngoaøi vieäc caøn trôû quaù trình sinh hoùa caùc chaát baån höõu cô
coøn taïo ra buøn hoaït tính khoù laéng.
Khi thieáu Photpho daãn ñeán suï phaùt trieån cuûa vi khuaån daïng sôïi, laøm buøn hoaït
tính bò phoàng leân, khoù laéng vaø bò cuoán ra khoûi heä thoáng xöû lyù laøm giaûm sinh tröôûng cuûa
buøn hoaït tính vaø giaûm cöôøng ñoä quaù trình oxy hoaù.
Haøm löôïng caùc nguyeân toá dinh döôõng phuï thuoäc vaøo thaønh phaàn nöôùc thaûi vaø tæ
leä giöõa chuùng ñöôïc xaùc ñònh baèng thöïc nghieäm. Ñeà tính toaùn sô boä ngöôøi ta laáy tæ leä
BOD: N: P = 100: 5: 1.
KHi trong nöôùc thaûi khoâng coù ñuû N vaø P, ngöôøi ta boå sung baèng caùc ñöa theâm
phaân N, P vaø K vaøo. Maët khaùc nöôùc thaûi sinh hoaït coù chöùa caùc chaát dinh döôõng naøy neân
khi keát hôïp xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït vaø nöôùc thaûi saûn xuaát thì khoâng caàn boå sung caùc
nguyeân toá dinh döôõng.
Ngoaøi ra giaù trò pH cuõng aûnh höôûng lôùn ñeán quaù trình taïo men vaø quaù trình haáp
thuï chaát dinh döôõng cuûa teá baøo. Ñoái vôùi ña soá vi sinh vaät, khoaûng giaù trò toái öu laø 6.5 –
8.5.
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
17
Quaù trình sinh hoïc goàm coù quaù trình sinh tröôûng lô löûng vaø quaù trình sinh tröôûng baùm
dính
4. Quaù trình sinh tröôûng lô löûng:
Trong quaù trình sinh tröôûng lô löûng, vi sinh vaät duøng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi ñöôïc duy trì
lô löûng trong nöôùc thaûi baèng nhöõng bieän phaùp hoøa troän thích hôïp. Nhieàu quaù trình sinh
tröôûng lô löûng xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït vaø coâng nghieäp hoaït ñoäng trong ñieàu kieän coù
oxy hoaø tan ( hieáu khí), tuy nhieân caùc quaù trình sinh tröôûng lô löûng kî khí cuõng ñöôïc söû
duïng ñeå xöû lyù nhöõng nöôùc thaûi coâng nghieäp coù noàng ñoä chaát höõu cô vaø buøn cao.
Quaù trình buøn hoaït tính ñöôïc phaùt trieån vaøo khoaûng name 1913 bôûi Clark vaø
Gage vaø bôûi Ardern vaø Lockett name 1914. Buøn hoaït tính laø khoái quaøn theå vi sinh vaät
coù khaû naêng oån ñònh chaát thaûi döôùi ñieàu kieän hieáu khí.
Trong beå hieáu khí, nöôùc thaûi tieáp xuùc vôùi boâng buøn vi sinh lô löûng baèng caùch
khoaáy troän vaø cung caáp khí
Sinh khoái lô löûng ñöôïc goïi laø chaát raén lô löûng hoãn hôïp (MLSS) hoaëc chaát raén bay
hôi hoãn hôïp (MLVSS). Hoãn hôïp buøn hoaït tính sau ñoù seõ chaûy sang beå laéng vaø boâng buøn
seõ ñöôïc laéng xuoáng. Sinh khoái laéng ñöôïc coi nhö laø buøn hoaït tính do coù söï hieän dieän
cuûa caùc vi sinh vaät , sinh khoái laéng seõ ñöôïc tuaàn hoaøn laïi beå aerotank ñeå tieáp tuïc phaân
huûy sinh hoïc vôùi nhöõng hôïp chaát höõu cô ñaàu vaøo.
Moät phaàn caën laéng ñöôïc loaïi boû haøng ngaøy hoaëc theo ñònh kyø. Sinh khoái dö vaø
nhöõng chaát raén khoâng phaân huyû sinh hoïc trong nöôùc thaûi ñaàu vaøo seõ ñöôïc laáy khoûi heä
thoáng .
Ñaëc ñieåm quan troïng cuûa quaù trình buøn hoaït tính laø söï hình thaønh boâng, coù kích
thöôùt khoaûng töø 5 – 20 µm, nhöõng boâng naøy coù theå loaïi boû baèng phöông phaùp laéng
troïng löïc. Thoâng thöôøng, hôn 99 % caën lô löûng coù theå ñöôïc loaïi boû töø quaù trình laéng.
5. Quaù trình sinh tröôûng baùm dính.
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
18
Trong quaù trình sinh tröôûng baùm dính, caùc vi sinh vaät coù nhieäm vuï chuyeån hoùa chaát
höõu cô vaø chaát dinh döôõng baùm dính treân caùc giaù theå trô (maøng sinh hoïc). Nhöõng giaù
theå trô coá ñònh bao goàm: ñaù, soûi, xæ, caùt, caây goã ñoû vaø nhöõng vaät lieäu toång hôïp khaùc.
Quaù trình sinh tröôûng baùm dính coù theå hoaït ñoäng trong ñieàu kieän hieáu khí hay kî
khí. Giaù theå coá ñònh coù theå ñöôïc ñaët ngaäp trong nöôùc hoaëc khoâng ñaët ngaäp (coù khoaûng
khoâng taïo ñieàu kieän thoaùng khí treân beà maët maøng vi sinh).
Quaù trình sinh tröôûng baùm dính hieáu khí ñöôïc söû duïng roäng raõi nhaát laø quaù trình
loïc nhoû giot: nöôùc thaûi ñöôïc phaân phoái ñeàu khaép dieän tích beà maët cuûa beå chöùa giaù theå
coá ñònh khoâng ñaët ngaäp.
Tröôùc nay ñaù ñöôïc söû duïng nhö laø nhöõng vaät lieäu coá ñònh cho loïc nhoû gioït, coù
chieàu saâu trung bình töø 1.25 ñeán 2m. Loïc nhoû gioït ngaøy nay coù chieàu cao töø 5 – 10m vaø
giaù theå laøm baèng nhöïa deûo.
Giaù theå nhöïa thöôøng chieám khoaûng 90 – 95% theå tích cuûa thaùp keå caû caùc khe hôû.
Khí ñöôïc löu thoâng qua nhöõng khe hôû baèng thoâng gioù töï nhieân hay quaït gioù ñeå cung
caáp oxy cho nhöõng vi sinh vaät phaùt trieån.
Sinh khoái dö ñònh kì troùc ra töø söï sinh tröôûng baùm dính vaø buøn sinh hoïc naøy taùch
khoûi nöôùc baèng quaù trình laéng. Caën ñöôïc thu gom ôû ñaùy cuûa beå laéng vaø thaûi boû.
6. Beå Aerotank :
Beå Aerotank laø coâng trình laøm baèng beâ toâng coát theùp, gaïch…vôùi maët baèng thoâng
duïng laø hình chöõ nhaät. Hoãn hôïp buøn vaø nöôùc thaûi cho chaûy suoát chieàu daøi cuûa beå.
Thôøi gian löu nöôùc trong beå Aerotank khoâng laâu quaù 24 giôø (thoâng thöôøng laø 4 –
8 giôø).
Nöôùc thaûi vôùi buøn hoaït tính tuaàn hoaøn sau khi qua beå aerotank cho qua beå laéng
ôït hai. ÔÛ nay moät phaàn buøn laéng quay trôû laïi beå aerotank, phaàn coøn laïi seõ ñeán beå neùn
buøn.
Do keát quaû cuûa vieäc sinh soâi naûy nôû cuûa caùc vi sinh vaät cuõng nhö vieäc taùch caùc
chaát baån ra khoûi nöôùc thaûi maø soá löôïng buøn hoaït tính ngaøy caøng gia taêng. Soá löôïng buøn
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
19
thöøa naøy chaúng nhöõng khoâng giuùp cho quaù trình xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoaït maø coøn gaây
trôû ngaïi cho vieäc xöû lyù.
Ñoä aåm cuûa buøn hoaït tính khoaûng 90 – 95%, tröôùc khi ñöa lean beå metan caàn laøm
giaûm theå tích.
Trong sô ñoà xöû lyù nöôùc thaûi baèng beå aerotank coøn coù caùc coâng trình phuï nhö:
traïm bôm khoâng khí, beå neùn buø, ñöôøng oáng daãn buøn, ñöôøng oáng daãn khoâng khí.
Phaân loaïi beå Aerotank:
a. Phaân loaïi theo nguyeân lyù laøm vieäc:
+ Beå aerotank thoâng thöôøng: xöû lyù sinh hoùa nöôùc thaûi vôùi coâng suaát lôùn
¨ Beå aerotank xöû lyù sinh hoïc khoâng hoaøn toaøn: BOD20 cuûa nöôùc thaûi ñaõ
xöû lyù ñaït 60 – 80 mg/l, thôøi gian laøm thoaùng khoaûng 2 giôø. Trong beå naøy chæ oxy hoùa
nhöõng chaát höõu cô deã oxy hoùa, moät phaàn chaát khoâng hoøa tan vaø keo cuõng ñöôïc haáp thuï.
Loaïi naøy coù ngaên phuïc hoài buøn hoaït tính.
¨ Beå Aerotank xöû lyù sinh hoïc hoaøn toaøn: BOD20 cuûa nöôùc thaûi ñaõ xöû lyù
ñaït 15 – 20 mg/l. Beå aerotank naøy thöôøng aùp duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi ngaønh coâng
nghieäp thöïc phaåm.
b. Phaân loaïi theo quy trình coâng ngheä:
Beå aerotank moät baäc vaø Aerotank 2 baäc ( aùp duïng ñeå xöû lyù nöôùc thaûi coù noàng ñoä cao).
c. Phaân loaïi theo caáu truùc doøng chaûy:
Beå aerotank xaùo troän hoaøn toaøn vaø beå Aerotank doøng chaûy plug vaø beå aerotank kieåu
hoãn hôïp.
d. Phaân loaïi theo phöông phaùp laøm thoaùng:
Beå aerotank laøm thoaùng baèng bôm khí neùn
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
20
Beå aerotank laøm thoaùng baèng maùykhoay cô hoïc
Beå aerotank laøm thoaùng keát hôïp
Beå aerotank laøm thoaùng aùp luïc thaáp (duøng quaït gioù)
e. Moät soá loaïi beå buøn hoaït tính thoâng duïng:
- Beå phaûn öùng töøng meû SBR:
Öu ñieåm:
+ Quaù trình linh hoaït vaø deã daøng vaän haønh:
+ Caën hoãn dòch khoâng theå thaûi ra ngoaøi baèng söï traøn thuûy löïc vì löu löôïng cung caáp
phuø hôïp.
+ Laéng tónh taïo noàng ñoä TSS ñaàu ra thaáp
Khuyeát ñieåm:
+ Quaù trình thieát keá phöùc taïp
+ Chaát löôïng ñaàu ra phuï thuoäc khaû naêng gain chaát loûng.
+ Coù theå caàn ñieàu hoaø ñaàu ra tröôùc khi loïc vaø khöû.
- Möông oxy hoùa
Öu ñieåm:
+ Theå tích beå phaûn öùng lôùn chòu ñöïng ñöôïc söï bieán thieân taûi löôïng khoâng coù aûnh
höôûng ñaùng keå chaát löôïng ñaàu ra.
+ Hieäu quaû khöû N toá, coù theå ñaït ñöôïc möùc nhoû hôn 10mg/l TN ñaàu ra.
- Beå oån ñònh tieáp xuùc:
Öu ñieåm:
+ Buøn laéng toát hôn thoâng thöôøng, aùp duïng cho nöôù thaûi coù haøm löôïng keo cao.
- Aerotank taêng cöôøng:
Öu dieåm:
+ Hieäu quaû cao, buøn sinh ra ít neân chi phí xöû lyù buøn giaûm
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
21
Khuyeát ñieåm: beå phaûi lôùn, toán nhieàu naêng löôïng vaän haønh.
- Beå aerotank nhieàu baäc:
Öu ñieåm:
+ Thôøi gian löu nöôùc ngaén hôn, taûi troïng cao hôn, theå tích beå seõ nhoû hôn.
+ Khöû ni-tô toát
Khuyeát ñieåm:
+ Hoaït ñoäng phöùc taïp
+ Ñieàu khieån vieäc taùch löu löôïng ñöôïc yeâu caàu ñeå hoaït ñoäng toát.
f. Phöông phaùp oån ñònh caën hieáu khí coù caùc öu ñieåm sau so vôùi phöông phaùp
kî khí:
- Chi phí lao ñoäng toái thieåu
- Keát caáu ñôn giaûn
- Deã töï ñoäng hoùa
- Khoâng coù muøi
- Tính chaát nöôùc ra toát hôn.
g. Sô ñoà xöû lyù nöôùc thaûi ôû beå Aerotank:
Sô ñoà 1: xöû lyù hoaøn toaøn baèng phöông phaùp sinh hoïc ôû beå aerotank moät baäc khoâng coù
ngaên phuïc hoài buøn hoaït tính
Öu ñieåm: thieát bò kyõ thuaät vaø quaûn lyù ñôn giaûn, ñöôïc aùp duïng roäng raõi.
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
22
Sô ñoà 2: xöû lyù hoaøn toaøn baèng phöông phaùp sinh hoïc ôû beå aerotank moät baäc coù ngaên
phuïc hoài buøn hoaït tính
Noàng ñoä buøn ôû ngaên phuïc hoài buøn raát cao (7 – 8 g/l) so vôùi noàng ñoä cuûa noù ôû beå
Aerotank (1 – 3 mg/l)
Tieát dieän ngaên phuïc hoài baèng khoaûng 20 – 50% toång dieän tích cuûa beå aerotank.
Sô ñoà 3: xöû lyù hoaøn toaøn baèng phöông phaùp sinh hoïc ôû beå aerotank hai baäc khoâng coù
ngaên phuïc hoài buøn hoaït tính.
Beå aeroten Laéng II
Buøn dö
Ngaên phuïc
hoài buøn
Beå aeroten Laéng II
Buøn hoaït tính
tuaàn hoaønhoaøn
Buøn dö
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
23
Sô ñoà 4: xöû lyù hoaøn toaøn baèng phöông phaùp sinh hoïc ôû beå aerotank 2 baäc coù ngaên phuïc
hoài buøn hoaït tính
Sô ñoà 5: xöû lyù sinh hoïc khoâng hoaøn toaøn ôû beå Aerotank cao taûi khoâng coù ngaên phuïc hoài
buøn.
Coù 2 cheá ñoä xöû duïng beå Aerotank
Beå aeroten Laéng II
Xaû söï coá
Ngaên phuïc
hoài buøn
Aeroten
baäc 2
Laéng II
baäc 2
Ngaên phuïc hoài
buøn
Beå aeroten Laéng II
Buøn hoaït tính
tuaàn hoaønhoaøn
Xaû söï coá
Aeroten
baäc 2
Laéng II
baäc 2
Buøn hoaït tính
tuaàn hoaøn
Buøn dö
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
24
Buøn hoaït tính ôû beå Aerotank thöôøng coù tuoåi lôùn hôn 3 – 7 ngaøy (buøn giaø) vaø coù
khaû naêng chöùa taûi troïng BOD nhoû hôn 0.5kg/ 1kg chaát höõu cô trong ngaøy.
Buøn hoaït tính ôû beå Aerotank cao taûi coù tuoåi nhoû hôn 0.5 ngaøy ( buøn non) vaø coù
taûi troïng BOD lôùn hôn 13kg/ 1kg chaát höõu cô xöû duïng trong ngaøy. Chi phí naêng löôïng
ñieän ít hôn caùc loaïi khaùc. Hieäu suaát xöû lyù theo BOD20 coù theå ñaït 70 – 75%.
Sô ñoà 6: Xöû lyù nöôùc thaûi treân Aerotank troän , Aerotank ñaåy – troän
Taêng khaû naêng xöû lyù cuûa beå aerotank baèng caùch ñieàu hoaø toác ñoä tieâu thuï oxy
treân caû chieàu daøi cuûa beå. Phöông phaùp laø cho nöôùc thaûi vaøo beå aerotank ôû nhieàu vò trí
khaùc nhau, coù 2 tröôøng hôïp:
- Tröôøng hôïp Aerotank xaùo troän hoaøn toaøn : khoaûng caùch giöõa caùc vòt trí xaû nöôùc
vaø buøn laø 3 – 4m, nöôùc ñaõ xöû lyù thu veà maùng ñaët ñoái dieän
- Tröôøng hôïp Aerotank ñaåy – troän : nöôùc thaûi xaû vaøo 4 vò trí ôû nöûa ñaàu cuûa beå. Vò trí 1 :
10% toång löu löôïng nöôùc, vò trí 2 vaø 3 moãi vò trí 35% löu löôïng nöôùc, vò trí 4 : 20% löu
löôïng nöôùc. Buøn hoaït tính ñöa vaøo ñieåm ñaàu, nöôùc ñaõ xöû lyù thu veà maùng cuoái beå.
AÙp duïng : xöû lyù nöôùc thaûi coù ñoä nhieãm baån cao vaø thaønh phaàn tính chaát thay ñoåi that
thöôøng (nöôùc coâng nghieäp hoaëc nöôùc sinh hoaït vaø nöôùc coâng nghieäp)
Sô ñoà 7:
Beå aeroten
xaùo troän
hoaøn toaøn Laéng II
Buøn hoaït tính
tuaàn hoaønhoaøn
Buøn dö
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
25
Xöû lyù nöôùc thaûi sinh hoïc treân beå aerotank- laéng. Nguyeân taéc töông töï beå
aerotank troän nhöng beå laéng 2 hôïp khoái vôùi Aerotank. Buøn ñöôïc taùch khoûi nöôùc khi di
qua lôùp chaát lô löûng.
CHÖÔNG IV
TÍNH TOAÙN THIEÁT KEÁ BEÅ AEROTEN VAØ BEÅ
LAÉNG ÑÔÏT II XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI VISSAN
I.Tính toaùn thieát keá beå Aeroten:
Khi thieát keá coâng trình sinh hoïc aùp duïng quaù tir2nh buøn hoaït toùnh ta phaûi xem
xeùt caùc yeáu toá sau:
- Kieåu beå buøn hoaït tính (chaûy plug, xaùo troän hoaøn toaøn, chaûy taàng…)
- Taûi troïng tieâu chuaån;
- Nhu caàu oxy cung caáp vaø phöông thöùc cung caáp;
- Nhu caàu chaát dinh döôõng;
- Kieåm soaùt caùc vsv daïng sôïi;
- Tieâu chuaån nöôùc thaûi sau xöû lyù.
Khi thieát keá beå Aerotank laøm thoaùng baèng phöông phaùp khueách taùn khí, hình
daïng beå aûnh höôûng raát lôùn ñeán hieäu quaû laøm thoaùng. Chieàu cao lôùp nöôùc trong beå phaûi
töø 4.57 – 7,62m ñeå vieäc khueách taùn khí ñaït hieäu quaû cao. Chieàu cao baûo veä (töø maët
nöôùc ñeán ñænh beå) töø 0.3 – 0,6m
Toùm taét caùc soá lieäu ñeå tính toaùn:
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
26
- Löu löôïng trung bình cuûa nöôùc thaûi trong moät ngaøy ñeâm Q= 120 m3/ng.ñ
- Haøm löôïng COD trong nöôùc thaûi daãn vaøo beå Aerotn CODvaøo= 400 mg/l
- Haøm löôïng COD sau xöû lyù caàn ñaït CODra = 80 mg/l
- Haøm löôïng chaát lô löûng trong nöôùc thaûi daãn vaøo beå Aeroten: SS= 120mg/l
- Haøm löôïng chaát raén lô löûng trong nöôùc sau xöû lyù caàn ñaït SS < 100mg/l
Giaû söû raèng chaát lô löûng trong nöôùc thaûi ñaàu ra laø chaát raén sinh hoïc , trong ñoù coù 80% laø
chaát raén deã bay hôi vaø 60% laø chaát coù theå phaân huûy sinh hoïc.
Choïn Aerotank kieåu xaùo troän hoaøn toaøn (complete – mix) thoâng khí beà maët ñeå
tính toaùn.
Caùc thoâng soá cô baûn tính toaùn aeroten kieåu xaùo troän hoaøn toaøn coù theå tham khaûo
theo chæ daãn döôùi ñaây:
- Thôøi gian löu buøn : SRT = 5 – 15 ngaøy
- Tæ soá F/M : 0,2 – 0,6 kg/kg ngaøy
- Taûi troïng theå tích : 0,8 – 1,92 kg BOD5/ m3.ngaøy
- Noàng ñoä MLSS : 2500 – 4000 mg/l
- Thôøi gian löu nöôùc : 3 – 5h
- Tæ leä tuaàn hoaøn buøn Qth/Q = 0,25 – 1
1. Xaùc ñònh noàng ñoä BOD5 cuûa nöôùc thaûi ñaàu vaøo vaø ñaàu ra aeroten:
BOD5 vaøo = 5.1
vaoCOD =
5.1
400 = 267mg/l
BOD 5 ra = == 5.1
80
5.1
raCOD 53.33mg/l
2. Tính noàng ñoä BOD5 hoaø tan trong nöôùc thaûi ñaàu ra:
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
27
BOD5 ra = BOD5 hoaø tan trong nöôùc ñaàu ra + BOD5 cuûa chaát lô löûng trong
ñaàu ra.
1. BOD5 cuûa chaát lô löûng trong ñaàu ra:
h. Phaàn coù khaû naêng phaân huûy sinh hoïc cuûa chaát raén sinh hoïc ôû ñaàu ra laø:
= 0.6*80 = 48mg/l
BOD hoaøn toaøn cuûa chaát raén coù khaû naêng phaân huûy sinh hoïc ôû ñaàu ra:
48 mg/l*1.42 mg O2 tieâu thuï/ mg teá baøo bò oxy hoaù= 68.16 mg/l
BOD5 cuûa chaát raém lô löûng ôû ñaàu ra = 68.16*0.68 = 46.35 mg/l
BOD5 hoaø tan trong nöôùc thaûi ôû ñaàu ra:
53.33 = BOD5 hoaø tan + 46.35
BOD5 hoaø tan = 53.33 – 46.35 = 6.98 mg/l
3. Xaùc ñònh hieäu quaû xöû lyù
Hieäu quaû xöû lyù theo BOD5:
E =
267
)98.6297(*100 -
4. Xaùc ñònh theå tích beå Aeroten:
Theå tích beå ñöôïc tính theo coâng thöùc sau:
V =
)*1(*
)(*** 0
SRTkX
SSYQSRT
d+
-
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
28
Trong ñoù:
SRT laø thôøi gian löu buøn. Choïn SRT = 10 ngaøy;
Q laø löu löôïng trung bình ngaøy Q= 1200m3/ng.ñ;
Y laø heä soá saûn löôïng buøn . Ñaây laø moät thoâng soá ñoäng hoïc, ñöôïc xaùc ñònh baèng
thöïc nghieäm. Choïn Y = 0.5 mgVSS/mgBOD5;
kd laø heä soá phaân huûy noäi baøo, ñaây cuõng laø moät thoâng soá ñoäng hoïc ñöôïc xaùc ñònh
baèng thöïc nghieäm. Laáy kd = 0.05 ngaøy-1
X laø noàng ñoä chaát lô löûng deã bay hôi trong hoãn hôïp buøn hoaït tính. Choïn X =
3000 mg/l
So laø noàng ñoä BOD5 cuûa nöôùc thaûi daãn vaøo beå aeroten
S laø noàng ñoä BOD5 cuûa nöôùc thaûi sau khi ra khoûi aerote
Töø ñoù suy ra
V =
)10*05.01(*3000
)98.6267(*1200*5.0*10
+
-
= 347 m3
5. Thôøi gian löu nöôùc trong beå Aeroten
HRT = V/Q = 347*24/1200 = 6.94 h =
H
V =
1200
24*374 =6.94h
6. Tính löôïng buøn dö thaûi boû moãi ngaøy:
Heä soá quan saùt saûn löôïng tính theo coâng thöùc:
Yobs = SRTk
Y
d *1+
=
10*05.01
5.0
+
= 0.33 mg/mg
Löôïng buøn dö sinh ramoãi ngaøy tính theo VSS:
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
29
Px = Yobs*Q* (BODvaøo – BODra)
= 0.33*1200*(267-6.98)/1000= 103kgVSS/ngaøy
Giaû söû MLVSS: MLSS = 0.8
Toång löôïng buøn sinh ra moãi ngaøy tính theo SS:
Px(SS) = 8.0
103 = 128.71 kgSS/ngaøy
Löôïng buøn thaûi boû moãi ngaøy = löôïng sinh khoái toång coäng tính theo MLSS – haøm löôïng
chaát lô löûn doøng ra = 128.71-1200*80*10-3 = 32.71 kg/ngaøy
7. Xaùc ñònh löu löôïng buøn thaûi:
Giaû söû buøn dö ñöôïc xaû boû ( daãn ñeán beå neùn buøn) töø ñöôøng oáng buøn tuaàn hoaøn, Qra =
Q vaø haøm löôïng chaát raén lô löûng deã bay hôi VSS trong buøn ôû ñaàu ra chieám 80% haøm
löôïng chaát raén lô löûng SS, khi ñoù löu löôïng buøn dö thaûi boû ñöôïc tính theo coâng thöùc :
SRT =
rarab XQXQ
XV
**
*
+
Töø ñoù suy ra
Qb = XSRT
XQSRTXV rara
*
*** -
=
3000*10
8.0*80*1200*103000*374 -
= 9.1m3/ng.ñ
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
30
Trong ñoù
Qb: löu löôïng buøn thaûi
Qra: löu löôïng nöôùc thaûi ra khoûi beå laéng ñôït II Qra = 1200 m3
Xra: noàng ñoä VSS trong chaát raén lô löûng ra khoûi beå laéng Xra = 0.8*80 = 64mg/l
8. Xaùc ñònh thoâng soá tuaàn baèng caùch vieát phöông trình caân baèng vaät chaát ñoái vôùi beå
Aeroten :
QXO + QthXth = (Q + Qth) X
Trong ñoù:
Xo laø noàng ñoä VSS trong nöôùc thaûi daãn vaøo aeroten (mg/l)
Xth laø noàng ñoä VSS trong buøn tuaàn hoaøn Xth = 8000mg/l
Qth laø löu löôïng buøn hoaït tính tuaàn hoaøn
Giaù trò Xo thöôøng raát nhoû so vôùi X vaø Xth do ñoù trong phöông trình caân baèng vaät chaát ôû
treân coù theå boû qua ñaïi löôïng QXo. Khi ñoù phöông trình seõ coù daïng:
QthXth = (Q + Qth) X
Chia 2 veá cuûa phöông trình naøy cho Q vaø ñaët tæ soá Qth/Q = α (heä soá tuaàn hoaøn) ta ñöôïc:
α Xth = X + α X
Hay
XX
X
th -
= a =
30008000
3000
-
= 0.6
Vaäy löu löôïng buøn hoaït tính tuaàn hoaøn laø
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
31
Qth = Q* α = 1200*0.6=720 m3/ng.ñ
9. Xaùc ñònh löôïng oxy caàn cung caáp cho beå aeroten theo BOD:
Khoái löôïng BOD caàn xöû lyù moãi ngaøy laø:
G =
1000*68.0
1200*)98.6267( - = 459 kg/ngaøy
Löôïng oxy yeâu caàu:
M = G – 1.42*Px = 459-1.42*103 = 312.6 kg/ngaøy= 13kg/h
Tính theå tích theo yeâu caàu:
Giaû söû oxy chieám 23.2% troïng löôïng theå tích khoâng khí vaø khoái löôïng rieâng cuûa
khoâng khí laø 1.18 kg/m3
Löôïng khoâng khí yeâu caàu seõ baèng:
232.0*18.1
2*6.312 = 2284 m3/ngaøy = 1.59 m3/phuùt
Choïn loaïi maùy khoaáy tuabin daïng ñóa, coâng suaát hoøa tan oxy khoaûng 550kg O2/
ngaøy. Coâng suaát höõu ích cuûa maùy laø 7.5KW
10. Kieåm tra taûi troïng theå tích LBOD vaø tæ soá F/M
LBOD = V
SQ * =
1000*374
267*1200 = 0.92 kg BOD5/m3.ngaøy
Tæ soá naøy naèm trong khoaûng cho pheùp (0.8- 1.9)
Tæ soá F/M
F/M =
XHRT
SO
*
=
3000*94.6
24*267 = 0.31 ngaøy-1
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
32
Tæ soá naøy naèm trong khoaûng cho pheùp (0.2 – 0.6 ngaøy-1)
11. Xaùc ñònh kích thöôùt beå aeroten:
Dieän tích cuûa Aeroten treân maët baèng:
F =
H
V =
4
347 = 86.75 m2
Trong ñoù H laø chieàu cao coâng taùc cuûa beå aeroten
Chieàu cao baûo veä laø 0.5m. Vaäy chieàu cao toång coâng laø Htc= 4 + 0.5 = 4.5m
Choïn beå Aeroten hình vuoâng
Vaäy chieàu daøi vaø chieàu roäng cuûa beå seõ laø: L = H = 7.86 = 9.31m. Choïn L = H = 10m
II. Tính toaùn beå laéng ñôït II:
Beå laéng ñôït 2 laøm nhieäm vuï laéng hoãn hôïp nöôùc – buøn töø beå aeroten daãn ñeán.
Buøn laéng ôû ñaây goïi laø buøn hoaït tính.
Choïn taûi troïng beà maët thích hôïp cho loaïi buøn hoaït tính naøy laø 20 m3/m2.ngaøy vaø
taûi troïng chaát raén laø 5kg/m2.h. Vaäy dieän tích beà maët beå laéng theo taûi troïng beà maët laø:
AL =
AL
Q
= 20
1200 = 60 m2
Trong ñoù LA laø taûi troïng beà maët ,m3/m2.ngaøy.
Dieän tích beà maët beå laéng tính theo taûi troïng chaát raén laø
TAI LIEU CHI MANG TINH CHAT THAM KHAO
MO
ITR
UO
NG
XA
NH
.IN
FO
Ñoà aùn xöû lyù nöôùc thaûi gieát moå
33
As =
S
th
L
MLSSQQ *)( + =
24*5*1000
3750*)7201200( + = 60m2
Vôùi MLSS =
8.0
MLVSS =
8.0
3000 = 3750 mg/l
Trong ñoù LS laø taûi troïng chaát raén, kg/m2.h.
Ñöôøng kính beå laéng
D =
14.3
*4 A =
14.3
60*4 = 8.74m