Hệ thống quản lý dân số và các biện pháp kế hoạch hóa gia đình

¸c th«ng tin tõ nh÷ng nguån kh¸c nhau. HÖ cã thÓ xö lý, vµ dùa vµo c¸c luËt suy diÔn ®Ó ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh rÊt h÷u Ých vµ thiÕt thùc. Sù kh¸c biÖt c¬ b¶n cña hÖ chuyªn gia víi hÖ hç trî quyÕt ®Þnh lµ ë chç: HÖ chuyªn gia yªu cÇu nh÷ng th«ng tin x¸c ®Þnh ®­a vµo ®Ó ®­a ra quyÕt ®Þnh cã chÊt l­îng cao trong mét lÜnh vùc hÑp, dïng ngay ®­îc. 8. HÖ trî gióp ®iÒu hµnh. HÖ trî gióp ®iÒu hµnh ®­îc sö dông ë møc qu¶n lý chiÕn l­îc cña tæ chøc. Nã ®­îc thiÕt kÕ h­íng sù trî gióp cho c¸c quyÕt ®Þnh kh«ng cÊu tróc b»ng viÖc lµm ra c¸c ®å thÞ ph©n tÝch trùc quan vµ c¸c giao dÞch rÊt thuËn tiÖn víi m«i tr­êng. HÖ ®­îc thiÕt kÕ ®Ó cung cÊp hay ch¾t läc c¸c th«ng tin ®a d¹ng lÊy tõ m«i tr­êng hay tõ c¸c hÖ th«ng tin qu¶n lý, hÖ trî gióp quyÕt ®Þnh… 9. HÖ trî gióp lµm viÖc theo nhãm. Trong ®iÒu kiÖn nhiÒu ng­êi cïng tham gia thùc hiÖn mét nhiÖm vô. HÖ trî gióp lµm viÖc theo nhãm cung cÊp c¸c ph­¬ng tiÖn trî gióp sù trao ®æi trùc tuyÕn c¸c th«ng tin gi÷a c¸c thµnh viªn trong nhãm, lµm rót ng¾n sù ng¨n c¸ch gi÷a hä c¶ vÒ kh«ng gian vµ thêi gian. 10. HÖ thèng th«ng tin tÝch hîp. Mét HTTT cña tæ chøc th­êng gåm mét vµi lo¹i HTTT cïng ®­îc khai th¸c. Cã nh­ vËy míi ®¸p øng ®­îc môc tiªu cña tæ chøc. §iÒu nµy cho thÊy, cÇn ph¶i tÝch hîp nhiÒu HTTT kh¸c lo¹i ®Ó ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng hiÖu qu¶ cña tæ chøc. ViÖc tÝch hîp c¸c HTTT trong mét tæ chøc cã thÓ tiÕn hµnh theo hai c¸ch: x©y dùng mét hÖ th«ng tin tÝch hîp tæng thÓ hoÆc tÝch hîp c¸c hÖ thèng ®· cã b»ng viÖc ghÐp nèi chóng nhê c¸c “cÇu nèi”. ViÖc sö dông c¸c hÖ tÝch hîp tæng thÓ th­êng ®­a tæ chøc ®Õn mét hÖ thèng tËp trung, mét sù phèi hîp vµ kiÓm so¸t chÆt chÏ. Nh­ng chóng còng t¹o ra søc ú vÒ qu¶n lý, vµ sù quan liªu trong ho¹t ®éng vµ khã thay ®æi. Khi sù tËp trung cña mét HTTT ®· ®¹t ®Õn mét ®iÓm b·o hoµ, nhiÒu tæ chøc b¾t ®Çu cho c¸c bé phËn cña m×nh tiÕp tôc ph¸t triÓn nh÷ng hÖ con víi c¸c ®Æc thï riªng. Ngµy nay trong m«i tr­êng web, nhiÒu hÖ thèng ph¸t triÓn trªn m«i tr­êng nµy cã thÓ tÝch hîp b»ng c¸ch ghÐp nèi víi nhau mét c¸ch dÔ dµng nhê c«ng cô portal. III. C¸c ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn HTTT Ph¸t triÓn HTTT dùa trªn m¸y tÝnh b¾t ®Çu tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1950. Cho ®Õn nay ®· h¬n n¨m m­¬i n¨m ph¸t triÓn. NhiÒu c«ng nghÖ míi vÒ phÇn cøng, phÇn mÒm kh«ng ngõng ph¸t triÓn, nhiÒu vÊn ®Ò míi cña thùc tÕ lu«n lu«n ®Æt ra. V× vËy, c¸ch tiÕp cËn ph¸t triÓn mét HTTT còng lu«n tiÕn ho¸. Ta cã thÓ kÓ ®Õn bèn c¸ch tiÕp cËn chÝnh lµ: TiÕp cËn ®Þnh h­íng tiÕn tr×nh; TiÕp cËn ®Þnh h­íng d÷ liÖu; TiÕp cËn ®Þnh h­íng cÊu tróc; TiÕp cËn ®Þnh h­íng ®èi t­îng. Trõ c¸ch ®Çu tiªn, mçi c¸ch tiÕp cËn sau ®Òu g¾n víi viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n ®Æt ra vµ dùa trªn sù ph¸t triÓn cña mét c«ng nghÖ míi. 1. TiÕp cËn ®Þnh h­íng tiÕn tr×nh. Thêi gian ®Çu khi m¸y tÝnh míi ra ®êi, tèc ®é m¸y rÊt chËm, bé nhí lµm viÖc cßn rÊt nhá nªn ng­êi ta tËp trung vµo c¸c qu¸ tr×nh mµ phÇn mÒm ph¶i thùc hiÖn. V× vËy, hiÖu qu¶ xö lý cña c¸c ch­¬ng tr×nh trë thµnh môc tiªu chÝnh. TÊt c¶ sù cè g¾ng lóc ®ã lµ tù ®éng ho¸ c¸c tiÕn tr×nh xö lý ®ang tån t¹i (nh­ mua hµng, b¸n hµng, tÝnh to¸n…) cña nh÷ng bé phËn ch­¬ng tr×nh riªng rÏ. Lóc nµy ng­êi ta ®Æc biÖt quan t©m ®Õn c¸c thuËt to¸n (phÇn xö lý) ®Ó gi¶i ®­îc bµi to¸n ®Æt ra vµ c¸ch sö dông khÐo lÐo bé nhí lµm viÖc rÊt h¹n hÑp. C¸c d÷ liÖu ®­îc tæ chøc trong cïng mét tÖp víi ch­¬ng tr×nh. Sau nµy, víi sù tiÕn bé vÒ kh¶ n¨ng l­u tr÷, c¸c tÖp d÷ liÖu ®­îc tæ chøc t¸ch biÖt víi ch­¬ng tr×nh. MÆc dï vËy, thiÕt kÕ mét HTTT vÉn dùa trªn tr×nh tù nghiÖp vô mµ nã sÏ thùc hiÖn. D÷ liÖu thuÕ D÷ liÖu nh©n sù D÷ liÖu nh©n sù D÷ liÖu dù ¸n HÖ thèng tr¶ l­¬ng HÖ thèng qu¶n lý dù ¸n Mèi quan hÖ gi÷a d÷ liÖu vµ øng dông theo c¸ch tiÕp cËn truyÒn thèng §èi víi c¸ch tiÕp cËn ®Þnh h­íng nµy, phÇn lín c¸c d÷ liÖu ®­îc lÊy trùc tiÕp tõ c¸c nguån cña nã qua tõng b­íc xö lý. Nh÷ng phÇn kh¸c nhau cña HTTT lµm viÖc theo nh÷ng s¬ ®å kh¸c nhau vµ tèc ®é kh¸c nhau. KÕt qu¶ lµ, tån t¹i mét sè tÖp d÷ liÖu t¸ch biÖt trong nh÷ng øng dông vµ ch­¬ng tr×nh kh¸c nhau, vµ dÉn ®Õn cã nhiÒu tÖp d÷ liÖu trong nh÷ng øng dông kh¸c nhau cã thÓ chøa cïng c¸c phÇn tö d÷ liÖu nh­ nhau. Mçi khi mét phÇn tö riªng lÎ thay ®æi hay cã sù thay ®æi trong mét tiÕn tr×nh xö lý th× kÐo theo ph¶i tæ chøc l¹i c¸c tÖp d÷ liÖu t­¬ng øng. ViÖc tæ hîp c¸c tÖp d÷ liÖu chuyªn biÖt còng rÊt khã kh¨n, v× mçi tÖp mang tªn vµ ®Þnh d¹ng d÷ liÖu kh¸c nhau. C¸ch tiÕp cËn nµy t¹o ra sù d­ thõa d÷ liÖu, hao phÝ qu¸ nhiÒu c«ng søc cho viÖc thu thËp vµ tæ chøc d÷ liÖu, vµ c¸c d÷ liÖu sö dông kÐm hiÖu qu¶ do kh«ng ®­îc chia sÎ gi÷a c¸c øng dông víi nhau. 2. TiÕp cËn ®Þnh h­íng d÷ liÖu. TiÕp cËn ®Þnh h­íng d÷ liÖu tËp trung vµo viÖc tæ chøc c¸c d÷ liÖu mét c¸ch lý t­ëng. Khi sù quan t©m chuyÓn sang d÷ liÖu, ph¹m vi øng dông ®· më réng ®Õn nhiÒu qu¸ tr×nh cña HTTT, nã bao gåm nhiÒu bé phËn cña mét tæ chøc nh­: nhµ cung cÊp, nh÷ng ng­êi ®iÒu hµnh, kh¸ch hµng, ®èi thñ c¹nh tranh. Hai ý t­ëng chÝnh cña c¸ch tiÕp cËn nµy lµ: a. T¸ch d÷ liÖu ra khái c¸c qu¸ tr×nh xö lý. b. Tæ chøc c¬ së d÷ liÖu chung cho c¸c øng dông. C«ng nghÖ qu¶n lý d÷ liÖu tiÕn bé cho phÐp biÓu diÔn d÷ liÖu thµnh c¸c tÖp riªng biÖt vµ tæ chøc chóng thµnh nh÷ng c¬ së d÷ liÖu dïng chung. Mét c¬ së d÷ liÖu lµ mét tËp c¸c d÷ liÖu cã liªn hÖ logic víi nhau ®­îc tæ chøc lµm dÔ dµng viÖc thu thËp, l­u tr÷ vµ lÊy ra cña nhiÒu ng­êi dïng trong mét tæ chøc. Nhê viÖc t¸ch d÷ liÖu ®Ó tæ chøc riªng vµ tËp trung, ng­êi ta cã thÓ ¸p dông c¸c c«ng cô to¸n häc (lý thuyÕt tËp hîp vµ logic) ®Ó tæ chøc d÷ liÖu mét c¸ch tèi ­u vÒ c¶ ph­¬ng diÖn l­u tr÷ (tiÕt kiÖm kh«ng gian nhí) còng nh­ vÒ mÆt sö dông (gi¶m d­ thõa, t×m kiÕm thuËn lîi, lÊy ra nhanh chãng vµ sö dông chung). ViÖc tæ chøc d÷ liÖu nh­ trªn cho phÐp c¬ së d÷ liÖu phôc vô cho nhiÒu øng dông ®éc lËp kh¸c nhau. C¸ch tiÕp cËn ®Þnh h­íng d÷ liÖu lµ hiÖu qu¶ nh­ng cÇn cã nh÷ng thay ®æi phï hîp trong thiÕt kÕ sao cho c¬ së d÷ liÖu míi hç trî ®­îc c¶ c¸c øng dông hiÖn t¹i còng nh­ c¸c øng dông sau nµy. C¬ së d÷ liÖu øng dông 1 øng dông 2 øng dông k TÇng d÷ liÖu TÇng øng dông CÊu tróc hÖ thèng h­íng d÷ liÖu 3. TiÕp cËn ®Þnh h­íng cÊu tróc. TiÕp cËn ®Þnh h­íng cÊu tróc nh­ mét b­íc ph¸t triÓn tiÕp tôc cña ®Þnh h­íng d÷ liÖu. NhiÒu tµi liÖu th­êng gép hai c¸ch tiÕp cËn nµy lµm mét vµ gäi lµ tiÕp cËn h­íng d÷ liÖu /chøc n¨ng. TiÕp cËn h­íng cÊu tróc h­íng vµo viÖc c¶i tiÕn cÊu tróc c¸c ch­¬ng tr×nh dùa trªn c¬ sở module ho¸ ®Ó dÔ theo dâi, qu¶n lý vµ b¶o tr×. Ph¸t triÓn h­íng cÊu tróc ®Ò cËp ®Õn qu¸ tr×nh sö dông mét c¸ch cã hÖ thèng vµ tÝch hîp c¸c c«ng cô vµ kü thuËt ®Ó trî gióp thiÕt kÕ vµ ph©n tÝch HTTT theo h­íng module ho¸. C¸c ph­ơng ph¸p luËn h­íng cÊu tróc sö dông mét hay mét sè c«ng cô ®Ó x¸c ®Þnh luång th«ng tin vµ c¸c qu¸ tr×nh xö lý. ViÖc x¸c ®Þnh vµ chi tiÕt ho¸ dÇn c¸c luång d÷ liÖu vµ c¸c tiÕn tr×nh lµ lý t­ëng c¬ b¶n cña ph­¬ng ph¸p luËn tõ trªn xuèng (Top-down). Tõ møc 0: møc chung nhÊt, qu¸ tr×nh tiÕp tôc lµm mÞn cho ®Õn møc thÊp nhÊt: møc c¬ së. ë ®ã, tõ c¸c s¬ ®å nhËn ®­îc ta cã thÓ b¾t ®Çu t¹o lËp c¸c ch­¬ng tr×nh víi c¸c module thÊp nhÊt (m«®un l¸). C¬ së d÷ liÖu øng dông 1 øng dông 2 øng dông k TÇng d÷ liÖu TÇng øng dông CÊu tróc hÖ thèng ®Þnh h­íng cÊu tróc Ph¸t triÓn cã cÊu tróc ®· cung cÊp mét tËp hîp ®Çy ®ñ c¸c ®Æc t¶ hÖ th«ng kh«ng d­ thõa ®­îc ph¸t triÓn theo qu¸ tr×nh logic vµ lÆp l¹i. Nã cho ta nhiÒu lîi Ých so víi c¸c c¸ch tiÕp cËn tr­íc ®ã: Lµm gi¶m sù phøc t¹p (nhê chia nhá, m«®un ho¸). TËp trung vµo ý t­ëng (vµo logic, kiÕn tróc tr­íc khi thiÕt kÕ). ChuÈn mùc ho¸ (theo c¸c ph­¬ng ph¸p, c«ng cô ®· cho). H­íng vÒ t­¬ng lai (kiÕn tróc tèt, m«®un ho¸ dÔ b¶o tr×). e. Gi¶m bít tÝnh nghÖ thuËt trong thiÕt kª (ph¸t triÓn hÖ thèng ph¶i tu©n thñ mét tiÕn tr×nh x¸c ®Þnh víi c¸c quy t¾c vµ ph­¬ng ph¸p ®· cho). 4. TiÕp cËn ®Þnh h­íng ®èi t­îng. TiÕp cËn ®Þnh h­íng ®èi t­îng lµ c¸ch míi nhÊt ®Ó ph¸t triÓn HTTT. C¸ch tiÕp cËn nµy dùa trªn ý t­ëng x©y dùng mét hÖ thèng gåm c¸c ®¬n thÓ ®­îc gäi lµ ®èi t­îng liªn kÕt víi nhau b»ng mèi quan hÖ truyÒn th«ng (göi, nhËn c¸c th«ng b¸o). C¸c ®èi t­îng bao gãi trong nã c¶ d÷ liÖu vµ c¸c xö lý trªn c¸c d÷ liÖu nµy. Chóng th­êng t­¬ng øng víi c¸c thùc thÓ trong HTTT nh­ kh¸ch hµng, hµng, nhµ cung cÊp, hîp ®ång,… Môc tiªu cña c¸ch tiÕp cËn nµy lµ lµm cho c¸c phÇn tö cña hÖ thèng trë nªn ®éc lËp t­¬ng ®èi víi nhau vµ cã thÓ dïng l¹i. §iÒu ®ã ®· c¶i thiÖn c¬ b¶n chÊt l­îng cña hÖ thèng vµ lµm t¨ng n¨ng suÊt ho¹t ®éng ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ, còng nh­ ph¸t triÓn hÖ thèng. CÊu tróc hÖ thèng h­íng ®èi t­îng ý t­ëng kh¸c n»m phÝa sau cña c¸ch tiÕp cËn nµy lµ sù che dÊu th«ng tin vµ sù kÕ thõa. C¸c ®èi t­îng cã cïng cÊu tróc vµ hµnh vi ®­îc tæ chøc thµnh tõng líp. Do bao gãi c¶ d÷ liÖu vµ xö lý trong mét ®èi t­îng làm cho ho¹t ®éng cña nã còng nh­ viÖc söa ®æi nã kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn c¸c ®èi t­îng kh¸c. Do che dÊu th«ng tin nªn chØ c¸c ®èi t­îng liªn quan kh¸c míi cã thÓ sö dông ®­îc nh÷ng g× mµ nã cho phÐp. KÕ thõa cho phÐp t¹o ra c¸c líp míi cã chung víi c¸c líp ®ang tån t¹i mét sè ®Æc tr­ng vµ cã thªm mét sè ®Æc tr­ng míi. Râ rµng r»ng, víi c¬ chÕ bao gãi th«ng tin vµ liªn kÕt b»ng truyÒn th«ng, hÖ thèng ®­îc “l¾p ghÐp” vµ “th¸o dì” ®¬n gi¶n, dÔ b¶o tr×, dÔ sö dông l¹i vµ cã thÓ ®¹t ®­îc quy m« lín tuú ý. C¸c tiÕp cËn míi nµy hoµn toµn ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu vµ th¸ch thøc c¬ b¶n hiÖn nay lµ cÇn ph¸t triÓn c¸c hÖ thèng phÇn mÒm cã quy m« lín, phøc t¹p h¬n, nh­ng ph¶i nhanh h¬n, dÔ b¶o tr× vµ chi phÝ chÊp nhËn ®­îc. IV. Ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch thiÕt kÕ h­íng cÊu tróc 1. Kh¸i niÖm TiÕp cËn h­íng cÊu tróc h­íng vµo viÖc c¶i tiÕn cÊu tróc c¸c ch­¬ng tr×nh dùa trªn c¬ sở module ho¸ ®Ó dÔ theo dâi, qu¶n lý vµ b¶o tr×. Ph¸t triÓn h­íng cÊu tróc ®Ò cËp ®Õn qu¸ tr×nh sö dông mét c¸ch cã hÖ thèng vµ tÝch hîp c¸c c«ng cô vµ kü thuËt ®Ó trî gióp thiÕt kÕ vµ ph©n tÝch HTTT theo h­íng module ho¸. 2. Vßng ®êi ph¸t triÓn mét HTTT HTTT ®­îc x©y dùng lµ s¶n phÈm cña mét lo¹t c¸c ho¹t ®éng ®­îc gäi lµ ph¸t triÓn hÖ thèng. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn HTTT kÓ tõ lóc nã sinh ra ®Õn khi nã tµn lôi ®­îc gäi lµ vßng ®êi ph¸t triÓn hÖ thèng. Vßng ®êi ph¸t triÓn hÖ thèng lµ mét ph­¬ng ph¸p luËn cho viÖc ph¸t triÓn HTTT. Nã ®­îc ®Æc tr­ng b»ng mét sè pha chñ yÕu ph©n biÖt nhau cña qu¸ tr×nh ®ã: x¸c ®Þnh yªu cÇu, ph¸t triÓn vµ tiÕn ho¸ HTTT. NhiÒu m« h×nh vßng ®êi ®­îc s¾p xÕp c¸c b­íc ph¸t triÓn hÖ thèng theo m« h×nh bËc thang, c¸ch biÓu diÔn nµy gièng víi m« h×nh th¸c n­íc. M« h×nh nµy sÏ thÓ hiÖn víi ph­¬ng ph¸p luËn chung, vµ bao gåm c¸c pha: khëi t¹o vµ lËp kÕ ho¹ch, ph©n tÝch, thiÕt kÕ, triÓn khai, vËn hµnh vµ b¶o tr× HTTT: ë mçi pha ®Òu cã c¸i vµo vµ c¸i ra. Chóng thÓ hiÖn mèi quan hÖ quan träng gi÷a c¸c pha víi nhau. §©y chÝnh lµ ®Æc tr­ng cña qu¸ tr×nh qu¶n lý sù ph¸t triÓn HTTT. ViÖc h×nh thµnh dù ¸n nh­ mét yªu cÇu b¾t buéc ®Ó cã thÓ tiÕn hµnh nh÷ng b­íc tiÕp theo cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Khëi t¹o vµ lËp kÕ ho¹ch dù ¸n c«ng viÖc ban ®Çu vµ chÝnh thøc vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cña hÖ thèng. Mét kÕ ho¹ch dù ¸n ph¸t triÓn HTTT ®­îc m« t¶ theo vßng ®êi ph¸t triÓn hÖ thèng, ®ång thêi còng ®­a ra c¸c ­íc l­îng thêi gian vµ c¸c nguån lùc cÇn thiÕt. HÖ thèng ph¶i dù kiÕn gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra cña tæ chøc tËn dông nh÷ng c¬ hé cã thÓ, x¸c ®Þnh ®­îc chi phÝ ph¸t triÓn hÖ thèng vµ lîi Ých mang l¹i cho tæ chøc. KÕ ho¹ch dù ¸n nµy cÇn ®­îc ph©n tÝch ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi trªn ba mÆt: Khëi t¹o vµ lËp kÕ ho¹ch Ph©n tÝch ThiÕt kÕ VËn hµnh, b¶o tr× TriÓn khai M« h×nh th¸c n­íc cña vßng ®êi hÖ thèng Thêi gian - Kh¶ thi kü thuËt: xem xÐt kh¶ n¨ng kü thuËt hiÖn cã, ®ñ ®¶m b¶o c¸c gi¶i ph¸p c«ng nghÖ th«ng tin ®­îc ¸p dông ®Ó ph¸t triÓn hÖ thèng. - Kh¶ thi kinh tÕ: kh¶ n¨ng tµi chÝnh, lîi Ých mang l¹i, chi phi th­êng xuyªn cho hÖ thèng ho¹t ®éng. - Kh¶ thi vÒ thêi gian: dù ¸n ®­îc ph¸t triÓn trong thêi gian cho phÐp, vµ lÞch tr×nh thùc hiÖn trong giíi h¹n ®· cho. - Kh¶ thi ph¸p lý vµ ho¹t ®éng: hÖ thèng vËn hµnh tèt trong khu«n khæ tæ chøc vµ ®iÒu kiÖn qu¶n lý mµ tæ chøc cã vµ khu«n khæ ph¸p lý hiÖn hµnh. 3. ¦u nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch h­íng cÊu tróc: ¦u ®iÓm: - Ph¸t triÓn hoµn thiÖn tõ rÊt l©u råi. - C¸c hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu ph¸t triÓn phôc vô cho lËp tr×nh h­íng cÊu tróc. - Lµm gi¶m sù phøc t¹p (nhê chia nhá, m«®un ho¸). - TËp trung vµo ý t­ëng (vµo logic, kiÕn tróc tr­íc khi thiÕt kÕ). - ChuÈn mùc ho¸ (theo c¸c ph­¬ng ph¸p, c«ng cô ®· cho). - H­íng vÒ t­¬ng lai (kiÕn tróc tèt, m«®un ho¸ dÔ b¶o tr×). - Gi¶m bít tÝnh nghÖ thuËt trong thiÕt kª (ph¸t triÓn hÖ thèng ph¶i tu©n thñ mét tiÕn tr×nh x¸c ®Þnh víi c¸c quy t¾c vµ ph­¬ng ph¸p ®· cho). Nh­îc ®iÓm: - ChØ ¸p dông cho nh÷ng bµi to¸n nhá. §èi víi nh÷ng bµi to¸n lín ph¶i dïng ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch h­íng ®èi t­îng. V. Tæng quan vÒ SQL Server 1. SQL lµ g×? - SQL lµ viÕt t¾t cña Structure Query Language, nã lµ mét c«ng cô qu¶n lý d÷ liÖu ®· ®­îc sö dông phæ biÕn ë nhiÒu lÜnh vùc. HÇu hÕt c¸c ng«n ng÷ bËc cao ®Òu cã tr×nh hç trî SQL nh­ Visual Basic, Oracle,Visual C… Trong Oracle tất cả c¸c chương tr×nh và người sử dụng phải sử dụng SQL để truy nhập vào dữ liệu trong CSDL của Oracle. C¸c chương tr×nh ứng dụng và c¸c công cụ Oracle cho phÐp người sử dụng truy nhập tới CSDL mà kh«ng cần sử dụng trực tiếp SQL. Nhưng những ứng dụng đã khi chạy phải sử dụng SQL. 2. LÞch sö ph¸t triÓn: - SQL ®­îc ph¸t triÓn tõ ng«n ng÷ SEQUEL2 bëi IBM theo m« h×nh Codd t¹i trung t©m nghiªn cøu cña IBM ë California, vào nh÷ng n¨m 70 cho hệ thống QTCSD lín. - §Çu tiªn SQL được sử dụng trong c¸c ng«n ngữ quản lý CSDL và chạy trªn c¸c m¸y đơn lẻ. Song do sự ph¸t triển nhanh chãng của nhu cầu x©y dựng những CSDL lớn theo m« h×nh kh¸ch chủ( trong m« h×nh này toàn bộ CSDL được tập trung trªn m¸y chủ (Server)). Mọi thao t¸c xử lý dữ liệu được thực hiện trªn m¸y chủ bằng c¸c lệnh SQL m¸y trạm chỉ dïng để cập nhập hoặc lấy th«ng tin từ m¸y chủ). Ngày nay trong c¸c ng«n ngữ lập tr×nh bậc cao ®Òu cã sự trợ gióp của SQL. Nhất là trong lĩnh vực ph¸t triển của Internet ng«n ngữ SQL càng ®ãng vai trß quan trọng hơn. NÕu được sử dụng để nhanh chãng tạo c¸c trang Web ®éng. SQL đã được viện tiªu chuẩn quốc gia Mỹ (ANSI)và tổ chức tiªu chuẩn quốc tế (ISO) chấp nhận như một ng«n ngữ chuẩn cho CSDL quan hệ .Nhưng cho đến nay chuẩn này chưa đưa ra đủ 100%. Nªn c¸c SQL nhóng trong c¸c ng«n ngữ lập tr×nh kh¸c nhau đã được bổ xung mở rộng cho SQL chuẩn cho phï hợp với c¸c ứng dụng của m×nh.Do vậy cã sự kh¸c nhau râ ràng gi÷a c¸c SQL. 3. §Æc ®iÓm cuae SQL vµ ®èi t­îng lµm viÖc. a. §Æc ®iÓm: - SQL là ng«n ngữ phi thủ tục. Nã kh«ng yªu cầu ta c¸ch thức truy nhập CSDL như thế nào. Tất cả c¸c th«ng b¸o của SQL đều rất dễ sử dụng và Ýt khả n¨ng m¾c lçi.  - SQL cung cấp tập lệnh phong phó cho c¸c c«ng việc hỏi đ¸p DL + ChÌn, cập nhật, xãa c¸c hàng trong một quan hệ + Tạo, sửa đổi, thªm và xãa c¸c đối tượng trong của CSDL. + §iều khiển việc truy nhập tới cơ sở dữ liệu và c¸c đối tượng của CSDL để đảm bảo tÝnh bảo mật của cơ sở DL + §ảm bảo tÝnh nhất qu¸n và sự ràng buộc của CSDL. - Yªu cầu duy nhất để sử dụng cho c¸c hỏi đ¸p là phải nắm vững được c¸c cấu tróc CSDL của m×nh. b. §ối tượng làm việc của SQL: - Là c¸c bảng (tổng qu¸t là c¸c quan hệ ) dữ liệu hai chiÒu.C¸c bảng này bao gồm một hoặc nhiều cột và hàng.C¸c cột gọi là c¸c trường, c¸c hàng gọi là c¸c bản ghi. Cột với tªn gọi và kiểu dữ liệu (kiểu dl của mỗi cột là duy nhất) x¸c định tạo nªn cấu tróc của bảng (Ta cã thể dông lệnh Desc[ribe] TABLE-name để xem cấu tróc của bảng, phần tuỳ chọn[] cã thể được bỏ trong Oracle). Khi bảng đã được tổ chức hệ thống cho một mục đÝch nào đã cã một CSDL. 4. C¸c kiÓu d÷ liÖu c¬ b¶n cña SQL: - Integer: Sè nguyªn: -2147483648 ®Õn 2147483647 - Smallinteger: -32768 ®Õn 32767 - Number (n,p):số thập ph©n độ dài tối đa là n kể cả p chữ số thập ph©n kh«ng tÝnh dÊu chÊm. Char(n): x©u cã ®é dµi cè ®Þnh lµ n:<=255. Varchar(n): x©u cã ®é dµi biÕn ®æi (0-:-n). - Long varchar : x©u cã độ dài kh«ng cố định, độ dài cã thể thay đổi 4Kb-:-32Kb - Date: Dữ liệu kiểu ngày. 5. Giới thiệu c¸c tập lệnh cơ bản của SQL: - Tập lệnh SELECT: §©y là lệnh thường được dïng nhiều nhất trong CSDL, nã thường được sử dụng để nhận dữ liệu từ CSDL. - Tập lệnh INSERT, UPDATE, DELETE: c¸c lệnh này thường hay được dïng để vào một hàng mới, sửa đổi hay xãa bỏ c¸c hàng đã tồn tại trong c¸c quan hệ của CSDL. - Tập lệnh CREATE, ALTER, DROP: Ba lệnh này dïng để tạo, thay đổi, xãa bỏ bất kỳ cấu tróc dữ liệu nào của c¸c quan hệ như TABLE , VIEW, INDEX… VI. Tæng quan vÒ ng«n ng÷ Visual Basic 1. Giới thiệu về Visual Basic Dïng VB6 là c¸ch nhanh và tốt nhất để lập tr×nh cho Microsoft Windows. Cho dï bạn là chuyªn nghiệp hay mới mẻ đối với chương tr×nh Windows, VB6 sẽ cung cấp cho bạn một bộ c«ng cụ hoàn chỉnh để đơn giản hãa việc triển khai lập tr×nh ứng dụng cho MSWindows. Visual Basic là g×? Phần "Visual" đề cập đến phương ph¸p được sử dụng để tạo giao diện đồ họa người dïng (Graphical User Interface hay viết tắc là GUI). Cã sẵn những bộ phận h×nh ảnh, gọi là controls, bạn tha hồ sắp đặt vị trÝ và quyết định c¸c đặc tÝnh của chóng trªn một khung màn h×nh, gọi là form. Nếu bạn đã từng sử dụng chương tr×nh vẽ chẳng hạn như Paint, bạn đã cã sẵn c¸c kỹ năng cần thiết để tạo một GUI cho VB6.Phần "Basic" đề cập đến ng«n ngữ BASIC (Beginners All-Purpose Symbolic Instruction Code), một ng«n ngữ lập tr×nh đơn giản, dễ học, được chế ra cho c¸c khoa học gia (những người kh«ng cã th× giờ để học lập tr×nh điện to¸n) dïng. 2. Tổng quan về chương tr×nh Visual Basic Một ứng dụng Visual Basic cã thể bao gåm một hay nhiều project được nhãm lại với nhau. Mỗi một project cã thể cã một hay nhiều mẫu biểu(form). Trªn c¸c form cã thể đặt c¸c điều khiển kh¸c nhau như TextBox, Listbox,... Để ph¸t triển một ứng dụng Visual Basic, sau khi đã tiến hành ph©n tÝch thiết kế, x©y dựng CSDL, cần phải qua ba bước chÝnh: - Bước 1: Thiết kế giao diện. VB dễ dàng cho phÐp bạn thiết kế giao diện và kÝch hoạt thủ tục bằng m· lệnh. - Bước 2: Viết m· lệnh nhằm kÝch hoạt giao diện đã x©y dựng. - Bước 3: Chỉnh sửa và t×m lỗi… 3. Biến và khai b¸o biến trong Visual basic Khi khai b¸o biến Visual basic sẽ x¸c lập một vïng nhớ để lưu trữ gi¸ trị của c¸c biến này. Visual basic chia theo phạm vi c¸c loại biến là: Biến toàn cục, biến cục bộ. Trong visual basic ta kh«ng cần phải khai b¸o biến trước mà cã thể khai b¸o theo kiểu khi nào cần th× khai b¸o. Để tr¸nh nhầm lẫn ta nªn khai b¸o biến trước khi sử dụng. Tªn biến trong Visual basic cã thể dài đến 256 ký tự và ký tự đầu phải là chữ. Để khai b¸o biến th«ng thường ta dïng c©u lệnh Dim. Để khai b¸o một biến tĩnh ta dïng khãa Static. 4. Dữ liệu và khiểu dữ liệu - String - Integer - Long integer - Single Precison: Biểu diễn số nguyªn cã độ chÝnh x¸c đến 7 con số. - Double Precison: Biểu diễn số nguyªn cã độ chÝnh x¸c đến 16 con số. - Date : Sử dụng để khai b¸o ngày th¸ng. - Byte - Boolean… 5. C¸c c©u lệnh trong Visual Basic Mỗi c©u lệnh thường đặt trªn một dßng. C©u lệnh trong visual basic bao gồm. - C©u lệnh g¸n: dùng dấu (=) - Lệnh rẽ nh¸nh: if…Then…Else if…End if - Lệnh lựa chọn: Select case - Lệnh lặp: Do while, Do Until, For next, while,… 6. Một số hàm và thủ tục trong visual Basic 6.0 - String(number, StrExpession): Cho một chuỗi gồm c¸c ký tự lặp lại là ký tự đầu tiªn của biểu thức chuỗi. - Len(chuỗi): trả về độ dài của chuỗi - Mod(): Hàm lấy phần dư. - Round(): Hàm làm trßn. - Int(): Biến đổi về dạng số nguyªn. - Sqr(): Hàm b×nh phương - Hàm Date: Hàm ngày th¸ng - Hàm time: Trả về gi¸ trị gồm 8 ký tự cã dạng hh:mm:ss 7. Tổ chức th«ng tin trong visual basic a. Tổ chức th«ng tin qua m· lệnh: - M¶ng (Array): Để khai b¸o mảng ta dïng tªn mảng và số c¸c thành phần của mảng trong cặp ngoặc đơn. Để khai b¸o mảng động ta dïng cặp ngoặc đơn rỗng. Và để cấp ph¸t vïng nhớ cho mảng động ta dïng c©u lệnh Redim. - Sử dụng bản ghi Type Tªn kiểu C¸c thành phần của kiểu End Type - Sử dụng kiểu đoạn con Khai b¸o: Enum Tªn kiểu Khai b¸o c¸c thành phần của kiểu End Enum Ch­¬ng II: bµi to¸n I. Giíi thiÖu bµi to¸n * Lý do thùc hiÖn ®Ò tµi: VÊn ®Ò d©n sè ®ang lµ mèi quan t©m cña nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi, thùc tÕ ®· trë thµnh mét trong nh÷ng “VÊn ®Ò toµn cÇu”. C¸c quèc qia ngµy cµng cã sù thèng nhÊt vÒ nhËn thøc, ch­¬ng tr×nh, ph­¬ng ph¸p gi¶i quyÕt vÊn ®Ò D©n sè vµ ph¸t triÓn. §Ó nh¾c nhë vµ c¶nh b¸o mäi ng­êi trong céng ®ång thÕ giíi cïng nhau suy nghÜ vµ hµnh ®éng nh»m gi¶m bít sù gia t¨ng d©n sè, hiÖn nay vÉn ®ang ë møc ®¸ng lo ng¹i: Mçi n¨m trung b×nh t¨ng tõ 80 ®Õn 90 triÖu ng­êi. So víi thÕ giíi, sù gia t¨ng d©n sè ë ViÖt Nam lµ ®¸ng b¸o ®éng, nÕu chØ tÝnh tõ n¨m 1975 ®Õn 1990, d©n sè n­íc ta t¨ng thªm kho¶ng 18,6 triÖu ng­êi, trong khi ®ã c¶ Ch©u ¢u chØ t¨ng thªm 20 triÖu ng­êi. KÕt qu¶ tæng ®iÒu tra d©n sè vµ nhµ ë ngµy 01 th¸ng 04 n¨m 1999 d©n sè ViÖt Nam lµ 76.327.919 ng­êi, xÕp thø 3 ë §«ng Nam ¸ vµ thø 14 trong tæng sè h¬n 200 quèc gia vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi. Cã thÓ nãi r»ng, trªn nhiÒu ph­¬ng diÖn, sù gia t¨ng d©n sè nhanh trong giai ®o¹n tr­íc nh÷ng n¨m 1990 víi tèc ®é trªn 2%/n¨m ®· cã ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. C«ng t¸c d©n sè lu«n ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc quan t©m vµ coi ®ã lµ nhiÖm vô quan träng cña chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®Êt n­íc. B­íc vµo nh÷ng n¨m ®Çu tiªn cña thÕ kû 21, Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· phª duyÖt ChiÕn l­îc d©n sè ViÖt Nam 2001-2010 vµ ChiÕn l­îc Quèc gia vÒ ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n 2001-2010. Hai ChiÕn l­îc trªn ®· chØ ra quan ®iÓm, môc tiªu vµ c¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m n©ng cao chÊt l­îng d©n sè vµ c¶i thiÖn chÊt l­îng ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n cho nh©n d©n. * Môc ®Ých: Nh­ vËy C«ng t¸c D©n sè –KHHG§ lµ mét bé phËn quan träng cña chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®Êt n­íc, lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò Kinh tÕ – X· héi hµng ®Çu cña n­íc ta, lµ mét yÕu tè c¬ b¶n ®Ó n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng cña tõng ng­êi, tõng gia ®×nh vµ cña toµn x· héi. V× vËy, viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh lµ vÊn ®Ò rÊt quan träng vµ bøc xóc ®èi víi n­íc ta. Tuy nhiªn, ®©y lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi, khã kh¨n, vµ phøc t¹p, ®ßi hái sù tham gia cña nhiÒu nghµnh khoa häc vµ cña toµn x· héi. II. Ph¸t biÓu bµi to¸n §Ò tµi chia lµm 2 m¶ng cã liªn quan ®Õn nhau: Qu¶n lý d©n sè vµ qu¶n lý c¸c biÖn ph¸p kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh (KHHG§). 1. Qu¶n lý d©n sè bao gåm: 1.1. Qu¶n lý sæ hé khÈu. §èi t­îng theo dâi vÒ gia ®×nh lµ tÊt c¶ hé gia ®×nh thùc tÕ th­êng tró t¹i ®Þa bµn. + Ph¹m vi theo dâi: a) TÊt c¶ c¸c hé c­ tró trªn ®Þa bµn cña x· ®Òu ®­îc theo dâi Hé gia ®×nh: Bao gåm nh÷ng ng­êi sèng chung, cã quan hÖ h«n nh©n, ruét thÞt hoÆc nhËn nu«i d­ìng vµ cã quü thu chi chung, kh«ng ph©n biÖt lµ ®· hay ch­a ®­îc ngµnh c«ng an cho t¸ch hoÆc nhËp hé khÈu th­êng tró. Hé tËp thÓ: Bao gåm nhiÒu ng­êi sèng xa gia ®×nh hoÆc ch­a cã gia ®×nh riªng ë chung víi nhau trong mét phßng ë, nhµ ë tËp thÓ do c¬ quan xÝ nghiÖp, tr­êng häc, c¸c tæ chøc x· héi qu¶n lý vµ cña t­ nh©n cho thuª sö dông. Tr­êng hîp mét hé gia ®×nh cã ba ng­êi lµm (thuª/c«ng) trë lªn kh«ng cã quan hÖ h«n nh©n, ruét thÞt hoÆc nhËn nu«i d­ìng, cã ý ®Þnh sinh sèng l©u dµi ( trªn 6 th¸ng) th× nh÷ng ng­êi nµy ®­îc coi lµ 1 hé tËp thÓ t¸ch biÖt víi hé gia ®×nh nªu trªn. b) Nh÷ng khu vùc cã c¸c hé gia ®×nh vµ hé tËp thÓ lµ bé ®éi, c«ng an, ng­êi n­íc ngoµi, ph¹m nh©n c¶i t¹o thuéc diÖn c¬ quan quèc phßng, c«ng an, ngo¹i giao qu¶n lý ®­îc theo dâi, ®¨ng ký riªng. Qu¶n lý sè sæ hé khÈu lµ hµng quý thèng kª xem toµn huyÖn cã bao nhiªu hé 1.2. Qu¶n lý nh©n khÈu. Lµ qu¶n lý tæng sè d©n trong ®ã cã bao nhiªu nh©n khÈu lµ nam, bao nhiªu nh©n khÈu lµ n÷. + §èi t­îng theo dâi : TÊt c¶ nh÷ng ng­êi ViÖt Nam thùc tÕ th­êng tró t¹i hé. Nh÷ng nh©n khÈu thùc tÕ th­êng tró t¹i hé ë trong khu vùc do c¬ quan bé ®éi, c«ng an, ngo¹i giao qu¶n lý ®­îc c¸c Bé chñ qu¶n theo dâi riªng. + Nh©n khÈu thùc tÕ th­êng tró t¹i hé lµ ng­êi cã ®iÒu kiÖn sau: a, Nh÷ng ng­êi thùc tÕ ®· vµ ®ang sèng æn ®Þnh t¹i hé ®Õn thêi ®iÓm lËp Sæ hé gia ®×nh bao gåm: Nh÷ng ng­êi th­êng xuyªn c­ tró t¹i hé trªn 6 th¸ng, kh«ng ph©n biÖt lµ ®· hoÆc ch­a ®­îc ®¨ng ký hé khÈu th­êng tró. TrÎ em míi sinh cña c¸c bµ mÑ th­êng xuyªn c­ tró, kh«ng ph©n biÖt lµ ®· hoÆc ch­a ®¨ng ký giÊy khai sinh. Nh÷ng ng­êi th­êng xuyªn c­ tró tuy ®· cã giÊy chuyÓn ®i nh­ng thùc tÕ hä vÉn ch­a di chuyÓn ®Õn n¬i ë míi. b, Nh÷ng ng­êi míi chuyÓn ®Õn d­íi 6 th¸ng, nh­ng cã ý ®Þnh sèng æn ®Þnh t¹i hé gåm: Nh÷ng ng­êi ®· cã giÊy chøng nhËn chuyÓn ®Õn ( kh«ng kÓ thêi gian ng­êi ®ã ®­îc chuyÓn ®Õn bao l©u) Nh÷ng ng­êi ch­a cã giÊy chøng nhËn chuyÓn ®Õn, nh­ng ®· x¸c ®Þnh râ ý ®Þnh sèng æn ®Þnh nh­: ®Õn x©y dùng kinh tÕ míi; vÒ nhµ chång (vî); ®Õn ®Ó lµm con nu«i; bé ®éi; c«ng an ®¶o ngò; c«ng nh©n viªn chøc tù bá viÖc vÒ sèng víi gia ®×nh v v... * Nh÷ng ng­êi t¹m v¾ng mÆt bao gåm: Nh÷ng ng­êi ®­îc cö ®i c«ng t¸c, ch÷a bÖnh, du lÞch, tham quan, häc tËp ng¾n h¹n ë n­íc ngoµi. C¸n bé c«ng nh©n viªn ®i c«ng t¸c ë trong n­íc kÓ c¶ c«ng t¸c l­u ®éng, kh«ng kÓ thêi gian c«ng t¸c bao l©u. Nh÷ng ng­êi ®ang ®iÒu trÞ, ®iÒu d­ìng t¹i c¸c bÖnh viÖn, bÖnh x¸, nhµ ®iÒu d­ìng. Nh÷ng ng­êi ®i lµm ¨n ë n¬i kh¸c, thØnh tho¶ng míi vÒ nhµ th¨m gia ®×nh ( nh­ng kh«ng cã ý ®Þnh ë h¼n n¬i mµ ng­êi ®ã tíi lµm ¨n). Häc sinh phæ th«ng ®i trä häc. Nh÷ng ng­êi bÞ t¹m gi÷, t¹m giam t¹i c¸c c¬ quan c«ng an vµ qu©n ®éi. MÆt kh¸c: Bé ®éi, c«ng an cã ®¨ng ký hé khÈu th­êng tró t¹i hé gia ®×nh còng ®ù¬c tÝnh lµ nh©n khÈu thùc tÕ th­êng tró vµ còng ®ù¬c theo dâi chung víi c¶ hé. Ng­êi ®Õn ë nhê, tr«ng con, gióp viÖc, lµm thuª... vµ cã ý ®Þnh sinh sèng l©u dµi( 6 th¸ng trë lªn) ®­îc quy ­íc lµ nh©n khÈu thùc tÕ th­êng tró t¹i hé vµ còng ®­îc theo dâi. Ng­êi n­íc ngoµi ®· nhËp quèc tÞch ViÖt Nam vµ cã ®ñ 3 ®iÒu kiÖn trªn ®­îc xem lµ nh©n khÈu thùc tÕ th­êng tró t¹i hé vµ còng ®­îc theo dâi chung víi c¶ hé. + Nh÷ng ng­êi sau ®©y kh«ng ®­îc tÝnh lµ nh©n khÈu thùc tÕ th­êng tró t¹i hé : Nh÷ng ng­êi cã ®¨ng ký hé khÈu th­êng tró nh­ng thùc tÕ ®· rêi ®i n¬i kh¸c trªn 6 th¸ng. Nh÷ng ng­êi ®Õn t¹m tró. Nh÷ng ng­êi ®­îc cö ®i häc tËp, ®i c«ng t¸c, ®i chuyªn gia, lao ®éng dµi h¹n ë n­íc ngoµi ( 6 th¸ng trë lªn). Nh÷ng ng­êi ®ang häc tËp, c¶i t¹o trong tr¹i c¶i t¹o, c¶i huÊn. Nh÷ng ng­êi ®i h¼n ra n­íc ngoµi ( KÓ c¶ vµ kh«ng cã giÊy xuÊt c¶nh). ViÖt KiÒu n­íc ngoµi vÒ th¨m gia ®×nh. Ng­êi mang quèc tÞch n­íc ngoµi lµ th­êng d©n c­ tró t¹i hé (nÕu cã). Qu¶n lý nh©n khÈu lµ hµng quý thèng kª xem toµn huyÖn cã bao nhiªu nhiªn khÈu 1.3. Qu¶n lý biÕn ®éng d©n sè: Lµ qu¶n lý sè trÎ sinh ra, sè ng­êi chÕt ®I, sè nh©n khÈu chuyÓn ®i, sè nh©n khÈu chuyÓn ®Õn. - Mét ng­êi tõ n¬i kh¸c chuyÓn ®Õn còng ®­îc cung cÊp mét ®Þnh danh c¸ nh©n ®Ó hÖ thèng qu¶n lý. §èi víi nh÷ng ng­êi chuyÓn khÈu tõ x· nµy sang x· kh¸c th× ®Þnh danh c¸ nh©n ®ã kh«ng thay ®æi nh­ng thay ®æi mét sè th«ng tin nh­: ®Þa chØ c­ tró, sè hé khÈu. - Mét ng­êi chuyÓn tõ n¬i kh¸c ®Õn (kh¸c huyÖn) th× ng­êi ®ã ®­îc cÊp mét ®Þnh danh vµ ®­îc cËp nhËt th«ng tin cña nh©n. BÊt k× thêi gian nµo khi céng t¸c viªn d©n sè thÊy cã ®èi t­îng l¹ tham gia th­êng tró t¹i n¬i( tæ) hä qu¶n lý th× hä ®Õn ®iÒu tra, hái gia ®×nh ®ã vÒ mèi quan hÖ cña ng­êi ®ang tró t¹i gia ®×nh m×nh vµ th«ng tin vÒ ng­êi ®ã. X¸c ®Þnh lµ ng­êi ®ã chØ ®Õn ch¬i trong thêi gian ng¾n th× kh«ng ®­îc coi lµ nh©n khÈu th­êng tró, nÕu x¸c ®Þnh lµ ng­êi ®ã cã ý ®Þnh sèng l©u dµi th× cËp nhËt danh s¸ch vµo sæ ®iÒu tra d©n sè ®Õn cuèi th¸ng th× thèng kª danh s¸ch lªn c¸n bé d©n sè huyÖn 1 lÇn. Khi thÊy mét ®øa trÎ võa ®­îc sinh ra céng t¸c viªn d©n sè còng ®Õn lÊy th«ng tin vÒ ®øa trÎ ®ã nh­ : nam hay n÷, ngµy sinh, n¬i sinh, quª qu¸n. Cã thÓ ch­a cÇn tªn ( v× ch­a ®¨ng ký giÊy khai sinh). §øa trÎ ®ã ®­îc ghi ngay lµ nh©n khÈu th­êng tró nÕu mÑ ®øa trÎ nh©n khÈu th­êng tró. Khi mét ng­êi chÕt ®i, th× céng t¸c viªn g¹ch tªn ng­êi ®ã khái quyÓn sè ®iÒu tra d©n sè vµ ghi vµo cét biÕn ®éng lµ ®· chÕt. Céng t¸c viªn thÊy mét ng­êi 6 th¸ng kh«ng cã mÆt ë nhµ th× céng t¸c viªn còng ®Õn gia ®×nh ®ã ®iÒu tra, nÕu gia ®×nh ®ã nãi lµ ng­êi ®ã kh«ng vÒ nhµ th× ng­êi ®ã còng bÞ g¹ch tªn khái sæ ®iÒu tra d©n sè. 2. Bµi to¸n vÒ qu¶n lý KHHG§ §èi t­îng theo dâi vÒ KHHG§ lµ nh÷ng cÆp vî chång trong tuæi sinh ®Î, quy ®Þnh lÊy tuæi cña ng­êi vî tõ 15 ®Õn 49, kh«ng quan t©m ®Õn tuæi ng­êi chång. §iÒu tra thùc tÕ ( kh«ng quan t©m cã hay ch­a cã giÊy ®¨ng ký kÕt h«n). 2.1. Qu¶n lý sè phô n÷ tuæi tõ 15 ®Õn 49. Cã chång: .§· ¸p dông biÖn ph¸p tr¸nh thai: Dïng biÖn ph¸p tranh thai hiÖn ®¹i. Dïng biÖn ph¸p tr¸nh thai kh¸c. Ch­a ¸p dông biÖn ph¸p tr¸nh thai nµo. §ang mang thai. Ch­a chång. 2.2. Qu¶n lý trÎ sinh ra lµ con thø mÊy: kh«ng qu¶n lý nhËp khÈu hay nhËp sinh chØ quan t©m ®Õn ng­êi mÑ cã thuéc nh©n khÈu th­êng tró t¹i ®Þa ph­¬ng hay kh«ng. + Qu¶n lý d©n c­ thuéc huyÖn ®­îc thèng kª tõ th«n x·. - Khi cã ng­êi míi sinh ra t¹i th«n A thuéc x· B th× th«n A cã tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o lªn x· B, x· B cã tr¸ch nhiÖm cung cÊp th«ng tin lªn huyÖn ®Ó hÖ thèng d©n c­ cËp nhËt th«ng tin vÒ trÎ s¬ sinh ®ã (trÎ s¬ sinh ®ã ®­îc cÊp 1 ®Þnh danh c¸c nh©n trong hÖ thèng CSDL) kÓ c¶ ®øa trÎ ®ã ch­a cã giÊy khai sinh. - NÕu trÎ võa sinh ra trong gia ®×nh ®· lµ con thø hai, th× c¸c céng t¸c viªn d©n sè ®Õn vËn ®éng vµ tuyªn truyÒn cho gia ®×nh ®ã vÒ ph¸p lÖnh d©n sè- KHHG§( TÊt nhiªn c¸c cuéc vËn ®éng truyÒn th«ng d©n sè ®ã ®­îc tæ chøc tuyªn truyÒn hµng th¸ng t¹i c¬ së). §Ó nh¾c nhë gia ®×nh ®ã kh«ng vi ph¹m sinh con thø ba. + Qu¶n lý KHHG§ lÊy th«ng tin tõ hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu d©n c­ ( qu¶n lý d©n c­) ®­a ra sè liÖu thèng kª: - Sè cÆp vî chång ®ang trong ®é tuæi sinh ®Î. - Sè trÎ s¬ sinh ( cã thuéc con thø ba trë lªn). - Sè phô n÷ sinh con lÇn ®Çu. - C¸c biÖn ph¸p KHHG§ hiÖn ®¹i ®ang ®­îc c¸c cÆp vî chång sö dông. Céng t¸c viªn d©n sè t¹i tæ d©n c­ lµ ng­êi gÇn gòi vµ n¾m b¾t t×nh h×nh d©n sè mét c¸ch chÆt chÏ t¹i tæ m×nh qu¶n lý. TÊt c¶ phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î lu«n ®­îc h­íng dÉn sù hiÓu biÕt vÒ d©n sè – KHHGD. Mçi th¸ng cã mét buæi truyÒn th«ng d©n sè, tuyªn truyÒn cho mäi phô n÷ hiÓu ®­îc ý nghÜa cña viÖc KHHGD vµ vËn ®éng mäi ng­êi, mäi nhµ cïng h­ëng øng vµ thùc hiÖn, ®Æc biÖt lµ nh÷ng gia ®×nh ®· cã ®ñ 2 con. Trong buæi truyÒn th«ng, tuyªn truyÒn ®ã c¸c chÞ em phô n÷ sÏ ®­îc c¸c céng t¸c viªn phæ biÕn c¸c biÖn ph¸p tr¸nh thai hiÖn ®¹i vµ c¸c biÖn ph¸p tr¸nh thai truyÒn thèng vµ khuyªn c¸c chÞ em vÒ bµn b¹c víi chång m×nh lùa chän biÖn ph¸p tr¸nh thai phï hîp. Khi hä ®­a ra quyÕt ®Þnh vÒ viÖc sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai nµo th× céng t¸c viªn d©n sè ghi vµo sæ theo dâi biÕn ®éng d©n sè cña tõng hé gia ®×nh ®Ó qu¶n lý vµ cÊp ph¸p ph­¬ng tiÖn tr¸nh thai cho tõng hé 1 c¸ch hîp lý. Hµng quý huyÖn C¸t H¶i ®­îc thµnh phè H¶i Phßng cÊp: Bao nhiªu thuèc uèng tr¸nh thai, bao cao su? §Ó thùc hiÖn KHHG§. HuyÖn ®· ph¸t miÔn phÝ cho mçi x· trong huyÖn víi sè l­îng lµ bao nhiªu. C¸c x· cã b¸o c¸o göi lªn huyÖn ( kÌm theo danh s¸ch cÆp vî chång ®ang sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai nµo?), huyÖn cã tr¸ch nhiÖm tæng hîp kÕt qu¶ göi lªn thµnh phè. III. S¬ ®å ho¹t ®éng * Qu¶n lý sæ hé khÈu Céng t¸c viªn d©n sè C¸n bé d©n sè t¹i huyÖn C¸n bé d©n sè thµnh phè Hå s¬ d÷ liÖu Th«ng tin hé gia ®×nh Hé tËp thÓ Sai KiÓm tra l¹i th«ng tin Göi b¸o c¸o LËp danh s¸ch sæ hé khÈu NhËp ®Ó qu¶n lý §óng KiÓm tra cã ph¶i nh©n khÈu th­êng tró hay kh«ng NhËn b¸o c¸o Hå s¬ b¸o c¸o Danh s¸ch SHK PhiÕu TT biÕn ®éng trong hé * Qu¶n lý nh©n khÈu Céng t¸c viªn d©n sè C¸n bé d©n sè t¹i huyÖn C¸n bé d©n sè thµnh phè Hå s¬ d÷ liÖu Th«ng tin nh©n khÈu NhËp vµo DS nh©n khÈu n÷ Sai Göi b¸o c¸o NhËp vµo DS nh©n khÈu th­êng tró NhËp vµo DS nh©n khÈu nam §óng Nh©n khÈu th­êng tró lµ nam NhËn b¸o c¸o Danh s¸ch nh©n khÈu n÷ Hå s¬ b¸o c¸o Danh s¸ch nh©n khÈu nam PhiÕu TT biÕn ®éng trong hé * Qu¶n lý biÕn ®éng d©n sè Céng t¸c viªn d©n sè C¸n bé d©n sè t¹i huyÖn C¸n bé d©n sè thµnh phè Hå s¬ d÷ liÖu BiÕn ®éng t¨ng hoÆc gi¶m nh©n khÈu Thuéc biÕn ®éng gi¶m (chÕt) Sai §óng Sai G¹ch tªn trong DS Nh©n khÈu t¹m v¾ng Göi b¸o c¸o Sai DS NK ®Õn DS trÎ s¬ sinh §óng TrÎ s¬ sinh §óng Thuéc biÕn ®éng t¨ng ( Sinh) NhËn b¸o c¸o Hå s¬ b¸o c¸o Danh s¸ch trÎ s¬ sinh PhiÕu TT biÕn ®éng trong hé * Qu¶n lý cÆp vî chång trong ®é tuæi sinh ®Î Céng t¸c viªn d©n sè C¸n bé d©n sè t¹i huyÖn C¸n bé d©n sè thµnh phè Hå s¬ d÷ liÖu Danh s¸ch nh©n khÈu n÷ Ch­a sö dông BPTT Sai Sai Ch­a sö dông DS ch­a sö dông BPTT Göi b¸o c¸o §· SD DS sö dông BPTT KiÓm tra xem sö dông BPTT nµo NhËp vµo DS phô n÷ §óng KiÓm tra sè tuæi phô n÷ tõ 15 ®Õn 49 NhËn b¸o c¸o Hå s¬ BPTT Danh s¸ch phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î Hå s¬ b¸o c¸o Danh s¸ch nh©n khÈu n÷ PhiÕu TT biÕn ®éng trong hé * Qu¶n lý trÎ sinh ra Céng t¸c viªn d©n sè C¸n bé d©n sè t¹i huyÖn C¸n bé d©n sè thµnh phè Hå s¬ d÷ liÖu TrÎ em do ng­êi mÑ lµ NK th­êng tró sinh ra Nam KiÓm tra Xem lµ nam hay n÷ N÷ NhËp DS n÷ NhËp DS nam Göi b¸o c¸o Hå s¬ nh©n khÈu th­êng tró NhËn b¸o c¸o DS nh©n khÈu nam DS nh©n khÈu n÷ Hå s¬ b¸o c¸o Danh s¸ch SHK PhiÕu TT biÕn ®éng trong hé Ch­¬ng III : ph©n tÝch bµi to¸n I. X©y dùng biÓu ®å ng÷ c¶nh 1. X©y dùng biÓu ®å ng÷ c¶nh - X¸c ®Þnh t¸c nh©n - Tác nhân của một phạm vi hệ thống được nghiên cứu có thể là một người, nhóm người, một bộ phận, một tổ chức hay một hệ thống khác nằm ngoài phạm vi này và có tương tác với nó về mặt thông tin. Trên cơ sở đó ta xác định được các tác nhân sau tác động trực tiếp vào bài toán như sau: Tên tác nhân Chức năng nhiệm vụ Céng t¸c viªn d©n sè t¹i x·. -Cã tr¸ch nhiÖm thu thËp th«ng tin thay ®ëi hoÆc ph¸t sinh vÒ nh©n khÈu. - Göi c¸c th«ng tin vÒ thay ®æi hé khÈu, nh©n khÈu t¹i n¬i m×nh qu¶n lý lªn huyÖn b»ng c¸c phiÕu thu tin hoÆc b¸o c¸o. C¸n bé d©n sè thµnh phè Cã tr¸ch nhiÖm göi c¸c mÉu b¸o c¸o, yªu cÇu b¸o c¸o cña thµnh phè xuèng huyÖn ®Ó nhËn ®­îc kÕt qu¶ vÒ nh©n khÈu t¹i huyÖn. - VÏ biÓu ®å ng÷ c¶nh Céng t¸c viªn d©n sè t¹i x· HÖ thèng qu¶n lý d©n sè vµ c¸c biÖn ph¸p kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh C¸n bé d©n sè thµnh phè Göi c¸c th«ng tin vÒ tÊt c¶ c¸c hé gia ®×nh trªn ®Þa bµn x· B¸o c¸o t×nh h×nh sinh Danh s¸ch nh©n khÈu thùc tÕ th­êng tró t¹i x· B¸o c¸o sè l­îng nh©n khÈu B¸o c¸o t×nh h×nh sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai Göi yªu cÇu b¸o c¸o Göi th«ng tin vÒ sè l­îng phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î Göi th«ng tin ph¸t sinh vÒ mét nh©n khÈu B¸o c¸o th¸ng, quý vÒ t×nh biÕn ®éng d©n sè Göi th«ng tin vÒ sè trÎ em míi sinh Danh s¸ch hé gia ®×nh cã ®ñ hai con Sè l­îng ph­¬ng tiÖn tr¸nh thai Yªu cÇu göi b¸o c¸o C¸c biÓu mÉu giÊy tê b¸o c¸o B¸o c¸o sè l­îng ng­êi mÊt ®i B¸o c¸o sè trÎ em sinh ra B¸o c¸o sè nh©n khÈu th­êng tró B¸o c¸o sè ng­êi ®i B¸o c¸o sè ng­êi ®Õn Göi b¸o c¸o 2. BiÓu ®å ph©n r· chøc n¨ng 1.0 Qu¶n lý d©n sè 3.0 Thèng kª, b¸o c¸o 3.1 TK sè liÖu DS 3.2 §iÒu chØnh thay ®æi 3.3 LËp b¸o c¸o Qu¶n lý d©n sè vµ c¸c biÖn ph¸p KHHG§ 2.0 Qu¶n lý c¸c biÖn ph¸p KHHG§ 1.1 Qu¶n lý sæ hé khÈu 1.2 Qu¶n lý nh©n khÈu 1.3 Qu¶n lý biÕn ®éng d©n sè 2.1Qu¶n lý phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î 2.1.4 LËp hå s¬ BPTT 1.1.1 KiÓm tra th«ng tin sæ 1.1.2 NhËp ®Ó qu¶n lý 1.1.3 LËp danh s¸ch 1.2.1 KiÓm tra NK th­êng tró 1.2.2 LËp danh s¸ch NK nam 1.2.3 LËp danh s¸ch NK n÷ 1.3.1 KiÓm tra biÕn ®éng 1.3.2 NhËp biÕn ®éng t¨ng 1.3.3 NhËp biÕn ®éng gi¶m 2.1.1 KiÓm tra ®é tuæi phô n÷ 2.1.2 NhËp danh s¸ch 2.1.3 KiÓm tra sö dông BPTT nµo 2.2 Qu¶n lý trÎ sinh ra 2.2.1 KiÓm tra giíi tÝnh 2.2.2 KiÓm tra lµ con thø mÊy 2.2.3 NhËp vµo danh s¸ch * M« t¶ chøc n¨ng l¸: - Chøc n¨ng 1.1 Qu¶n lý sæ hé khÈu: Khi cã mét hé míi chuyÓn ®Õn, céng t¸c viªn d©n sè t¹i x· ®ã cã tr¸ch nhiÖm ghi th«ng tin cña hé ®ã göi vÒ cho c¸n bé d©n sè t¹i huyÖn. C¸n bé d©n sè t¹i huyÖn tr­íc tiªn kiÓm tra th«ng tin cña hé ®ã xem hé ®ã ®· tån t¹i ch­a vµ ®· ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin ch­a, nÕu ch­a tån t¹i th× nhËp vµo hÖ thèng ®Ó qu¶n lý. Cuèi cïng c¸n bé d©n sè t¹i huyÖn cã tr¸ch nhiÖm thªm hé ®ã vµo danh s¸ch sæ hé khÈu ( t¨ng sè hé qu¶n lý lªn 1). - Chøc n¨ng 1.2 Qu¶n lý nh©n khÈu: Mçi th¸ng hoÆc quý theo ®iÒu tra d©n sè c¸n bé céng t¸c viªn d©n sè sÏ kiÓm tra nh©n khÈu th­êng tró t¹i n¬i m×nh qu¶n lý xem cã ai v¾ng mÆt kh«ng. Cuèi cïng lËp danh s¸ch chia ra sè nh©n khÈu nam, sè nh©n khÈu n÷. - Chøc n¨ng 1.3 Qu¶n lý biÕn ®éng d©n sè: Khi cã biÕn ®éng nh­ cã ng­êi chuyÓn ®Õn hoÆc chuyÓn ®i, mÊt ®i. Céng t¸c viªn d©n sè kiÓm tra xem ®ã lµ biÕn ®éng t¨ng hay gi¶m råi cã tr¸ch nhiÖm ghi ®Çy ®ñ th«ng tin cña nh©n khÈu ®ã ®Ó göi vÒ huyÖn. - Chøc n¨ng 2.1 Qu¶n lý phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î: Hµng n¨m vµo mét ngµy nhÊt ®Þnh c¸n bé d©n sè l¹i tæng hîp sè phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î 1 lÇn. §Çu tiªn kiÓm tra xem mét phô n÷ cã sè tuæi trong kho¶ng tõ 15 ®Õn 49 kh«ng. Sau ®ã nhËp thªm vµo danh s¸ch hoÆc lo¹i bá khái danh s¸ch. TiÕp theo lµ kiÓm tra xem hä ®· sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai nµo ch­a? §Ó lËp nªn hå s¬ c¸c phô n÷ ®· sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai. - Chøc n¨ng 2.2 Qu¶n lý trÎ sinh ra: Khi cã mét trÎ em ®­îc sinh ra, tr­íc tiªn kiÓm tra giíi tinh, sau ®ã kiÓm tra ®ã lµ con thø mÊy cña gia ®×nh ®ã råi nhËp vµo danh s¸ch trÎ sinh ra. - Chøc n¨ng 3.1 thèng kª sè liÖu: Hµng th¸ng, quý dùa trªn sè liÖu cã s½n, c¸n bé d©n sè cã tr¸ch nhiÖm thèng kª sè liÖu ®Ó göi vµo thµnh phè. - Chøc n¨ng 3.2 lËp b¸o c¸o: B¸o c¸o vÒ sè trÎ sinh ra, sè ng­êi ®i, ®Õn, t×nh h×nh d©n sè hiÖn t¹i…®­îc lËp hµng th¸ng. - Chøc n¨ng 3.3 ®iÒu chØnh thay ®æi: nh»m n©ng cao chÊt l­îng d©n sè vµ gi¶m sinh. 3. Danh s¸ch c¸c hå s¬ d÷ liÖu: a. Sæ hé khÈu b. PhiÕu TT biÕn ®éng trong hé c. DS sæ hé khÈu d. DS nh©n khÈu nam e. DS nh©n khÈu n÷ f. DS phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î g. DS trÎ sinh ra h. DS hé gia ®×nh cã 2 con i. BC nh©n khÈu th­êng tró j. BC sè l­îng ng­êi mÊt ®i k. BC t×nh h×nh sinh l. BC sè trÎ sinh ra m. BC quý th¸ng n. BC sö dông BPTT p. Hå s¬ BPTT q. Hå s¬ BC o.BC sè ng­êi ®i t. BC sè ng­êi ®Õn 4. X©y dùng ma trËn thùc thÓ chøc n¨ng Cấu trúc của ma trận thực thể chức năng: Mỗi cột ứng với một thực thể dữ liệu. Các thực thể là các hồ sơ và các tài liệu thu thập được. Mỗi dòng ứng với một chức năng. Các chức năng này thường ở mức tương đối chi tiết nhưng không phải mức lá. Ở mỗi ô giao giữa một chức năng và một thực thể ta đánh dấu bằng một chữ R,U hay C theo nguyên tắc sau: - Chữ R nếu chức năng dòng đọc (read) dữ liệu thực thể cột. - Chữ C nếu chức năng dòng tạo (Create) mới dữ liệu trong thực thể cột. - Chữ U nếu chức năng dòng thực hiện cập nhật (update) dữ liệu trong thực thể cột. C¸c thùc thÓ a. Sæ hé khÈu b. PhiÕu TT biÕn ®éng trong hé c. DS sæ hé khÈu d. DS nh©n khÈu nam e. DS nh©n khÈu n÷ f. DS phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î g. DS trÎ sinh ra h. DS hé gia ®×nh cã 2 con i. BC nh©n khÈu th­êng tró j. BC sè l­îng ng­êi mÊt ®i k. BC t×nh h×nh sinh l. BC sè trÎ sinh ra m. BC quý th¸ng n. BC sö dông BPTT p. Hå s¬ BPTT q. Hå s¬ BC o.BC sè ng­êi ®i t. BC sè ng­êi ®Õn C¸c chøc n¨ng nghiÖp vô a b c d e f g h i j k l m n p q o t 1. Qu¶n lý d©n sè R R U U U C C C R R 2. Qu¶n lý KHHG§ R R R U R C C C U 3. Thèng kª b¸o c¸o R R R R R R R R R R R R C C C 5. X©y dùng biÓu ®å luång d÷ liÖu: a, X©y dùng biÓu ®å luång d÷ liÖu møc 0 M« t¶ qu¸ tr×nh trao ®æi th«ng tin ë møc 0: HÖ thèng qu¶n lý d©n sè vµ c¸c biÖn ph¸p KHHG§ nhËn c¸c phiÕu TT biÕn ®éng tõ c¸c CTV d©n sè t¹i c¸c x· göi vÒ. Bé phËn qu¶n lý d©n sè ®äc c¸c phiÕu thu tin ®ã tæng hîp nªn danh s¸ch nh©n khÈu, sè l­îng nh©n khÈu hiÖn cã mÆt t¹i huyÖn ph©n ra c¸c x· thÞ trÊn. Sè ng­êi ®i, ®Õn, sè ng­êi mÊt ®i. Bé phËn qu¶n lý KHHG§ th× dùa vµo c¸c phiÕu thu tin ®ã x¸c ®Þnh sè trÎ em míi sinh ra, sè l­îng phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î, danh s¸ch c¸c hé gia ®×nh cã ®ñ 2 con ®Ó cã kÕ ho¹ch vËn ®éng t­ vÊn hä dïng biÖn ph¸p tr¸nh thai phï hîp. Hµng th¸ng, h¸ng quý bé phËn thèng kª b¸o c¸o cã tr¸ch nhiÖm göi yªu cÇu lËp b¸o c¸o xuèng c¸c x· sau khi nhËn b¸o c¸o cña c¸c x· cã tr¸ch nhiÖm tæng hîp tÊt c¶ c¸c sè liÖu ®ã ®Ó lµm b¸o c¸o göi vÒ thµnh phè. b, X©y dùng biÓu ®å luång d÷ liÖu møc 1: * Qu¶n lý d©n sè: * Qu¶n lý c¸c biÖn ph¸p KHHG§: * Thèng kª b¸o c¸o: c, X©y dùng biÓu ®å luång d÷ liÖu møc 2 *Qu¶n lý sæ hé khÈu: *Qu¶n lý nh©n khÈu: *Qu¶n lý biÕn ®éng d©n sè: * Qu¶n lý phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î: *Qu¶n lý trÎ sinh ra: Ch­¬ng iv: x©y dùng m« h×nh d÷ liÖu quan niÖm I. M« h×nh d÷ liÖu quan niÖm 1. LiÖt kª chÝnh x¸c vµ chän läc th«ng tin. a) Danh s¸ch sæ hé khÈu 1. M· sæ 2. Hä tªn chñ hé 3. §Þa chØ b) Danh s¸ch nh©n khÈu 1. M· nh©n khÈu 2. Hä tªn 3. Quan hÖ víi chñ hé 4. Giíi tÝnh 5. Ngµy sinh 6. N¬i sinh 7. Giíi tÝnh 8. Häc vÊn 9. CMNV 10. H«n nh©n 11. C­ tró 12. Tµn tËt c) Hå s¬ biÖn ph¸p tr¸nh thai 1. M· BPTT 2. Tªn BPTT d) Danh s¸ch phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î 1. M· nh©n khÈu 2. Hä tªn 3. Ngµy sinh 4. Tªn BPTT e) Danh s¸ch trÎ sinh ra 1. M· s¬ sinh 2. Hä tªn 3. Ngµy sinh 4. Giíi tÝnh 5. Con thø mÊy 2. X¸c ®Þnh c¸c thùc thÓ Nh©n khÈu - M· nh©n khÈu - M· sæ hé khÈu - Hä vµ tªn - Quan hÖ chñ hé - Ngµy sinh - Giíi tÝnh - N¬i sinh - Quª qu¸n - D©n téc - Häc vÊn - CMNV (chuyªn m«n nghiÖp vô) - C­ tró - M· x·. - M· BPTT d©n téc - M· d©n téc - Tªn d©n téc X·( thÞ trÊn) - M· x· ( thÞ trÊn) - Tªn x· ( thÞ trÊn) Sæ hé khÈu - M· sæ - Hä tªn chñ hé - §Þa chØ - M· x· BPTT ( BiÖn ph¸p tr¸nh thai) - M· BPTT - Tªn BPTT CTV d©n sè - M· CTV - Tªn CTV - M· x· trÎ s¬ sinh - M· trÎ - Ngµy sinh - M· nh©n khÈu `ChuyÓn ®i - M· nh©n khÈu - Ngµy ®i ChuyÓn ®Õn - M· nh©n khÈu - Ngµy ®Õn Tö vong - M· nh©n khÈu - Ngµy chÕt 3. X¸c ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a c¸c thùc thÓ Thuéc 1 Nh©n khÈu Tö vong Thuéc 2 ChuyÓn ®i Nh©n khÈu Thuéc 3 Nh©n khÈu ChuyÓn ®Õn Sæ hé khÈu Nh©n khÈu Nh©n khÈu X·( thÞ trÊn) Thuéc 4 Sæ hé khÈu Thuéc 5 Thuéc 4 Nh©n khÈu Sæ hé khÈu X·( thÞ trÊn) Thuéc 6 CTV X·( thÞ trÊn) Thuéc 7 Nh©n khÈu Sö dông Thuéc 9 10 Thuéc 8 D©n téc Nh©n khÈu Nh©n khÈu bptt trÎ s¬ sinh 4. M« h×nh ER Nh©n khÈu X·(THÞ TRÊN) Ctv D¢N Sè ChuyÓn ®Õn Tö vong D¢N TéC TRÎ S¥ SINH BPTT Sæ Hé KHÈU ChuyÓn ®i Thuéc 1 Thuéc 2 Thuéc 3 Thuéc 4 Thuéc 5 Thuéc 7 Thuéc 9 M· NK Hä tªn Ngµy sinh Giíi tÝnh N¬i sinh Quª qu¸n Häc vÊn CMNV QH chñ hé M· DT M· SHK M· BPTT M· x· M· CTV Hä tªn M· x· M· NK Ngµy ®i M· x· Tªn x· M· x· Hä tªn CH §Þa chØ M· BPTT Tªn BPTT Ngµy sinh M· trÎ M· DT M· NK Ngµy chÕt M· NK Ngµy®Õn 1 n 1 n 1 n 1 n 1 n 1 n 1 n 1 1 1 n 2 Thuéc 6 C­ tró SỬ DỤNG Thuéc 8 M· SHK Tªn DT M· NK II. M« h×nh quan hÖ ThiÕt kÕ c¬ së d÷ liÖu vËt lý B¶ng nh©n khÈu Tªn tr­êng KiÓu Ghi chó MaNhanKhau Char (10) M· nh©n khÈu( kho¸ chÝnh) HoTen Nvarchar (50) Hä vµ tªn nh©n khÈu NgaySinh Datetime (8) Ngµy sinh GioiTinh Nvarchar (5) Giíi tÝnh NoiSinh Nvarchar (50) N¬i sinh QueQuan Nvarchar (50) Quª qu¸n CuTru Nvarchar (50) C­ tró HocVan Nvarchar (50) Häc vÊn CMNV Nvarchar (50) Chuyªn m«n nghiÖp vô QHChuHo Nvarchar (20) Quan hÖ chñ hé MaDanToc Char (10) M· d©n téc MaSoHoKhau Char (10) M· sæ hé khÈu MaBPTT Char (10) M· biÖn ph¸p tr¸nh thai MaXa Char (10) M· x· Sæ hé khÈu: Tªn tr­êng KiÓu Ghi chó MaSoHoKhau Char (10) M· sæ hé khÈu (kho¸ chÝnh) HoTenChuHo Nvarchar (50) Hä vµ tªn chñ hé DiaChi Nvarchar (50) §Þa chØ MaXa Char (10) M· x· B¶ng céng t¸c viªn d©n sè: Tªn tr­êng KiÓu Ghi chó MaCTV Char (10) M· céng t¸c viªn (kho¸ chÝnh) HoTen Nvarchar (50) Hä vµ tªn MaXa Char (10) M· x· B¶ng BPTT Tªn tr­êng KiÓu Ghi chó MaBPTT Char (10) M· biÖn ph¸p tr¸nh thai (kho¸ chÝnh) TenBPTT Nvarchar (50) Tªn biÖn ph¸p tr¸nh thai B¶ng x· Tªn tr­êng KiÓu Ghi chó MaXa Char (10) M· x·, thÞ trÊn (kho¸ chÝnh) TenXa Nvarchar (50) Tªn x· B¶ng chuyÓn ®i Tªn tr­êng KiÓu Ghi chó MaNhanKhau Char (10) M· nh©n khÈu NgayDi Datetime (8) Ngµy ®i B¶ng chuyÓn ®Õn Tªn tr­êng KiÓu Ghi chó MaNhanKhau Char (10) M· nh©n khÈu NgayDen Datetime (8) Ngµy ®Õn B¶ng tö vong Tªn tr­êng KiÓu Ghi chó MaNhanKhau Char (10) M· nh©n khÈu NgayChet Datetime (8) Ngµy chÕt B¶ng d©n téc Tªn tr­êng KiÓu Ghi chó MaDanToc Char (10) M· d©n téc (kho¸ chÝnh) TenDanToc Nvarchar (50) Tªn d©n téc B¶ng trÎ s¬ sinh Tªn tr­êng KiÓu Ghi chó MaTre Char (10) M· trÎ (kho¸ chÝnh) NgaySinh Datetime (8) Ngµy sinh MaNhanKhau Char (10) M· nh©n khÈu cña ng­êi mÑ Ng­êi dïng: Tªn tr­êng KiÓu Ghi chó TenNguoiDung Char (10) M· trÎ (kho¸ chÝnh) MatKhau Char (20) Ngµy sinh QuyenHan Char (8) M· nh©n khÈu cña ng­êi mÑ MoTa Nvarchar(50) Ch­¬ng V: mét sè giao diÖn cña ch­¬ng tr×nh I. ThiÕt kÕ giao diÖn 1. Giao diÖn chÝnh Ch­¬ng tr×nh qu¶n lý d©n sè – KHHG§ huyÖn C¸t H¶i Qu¶n trÞ hÖ thèng CËp nhËt d÷ liÖu B¸o c¸o Tho¸t Ch­¬ng tr×nh qu¶n lý d©n sè – KHHG§ huyÖn C¸t H¶i KÕt nèi CSDL lµm viÖc Connection Values Tªn CSDL UID Password Database Driver Server OK Cancel 2. Giao diÖn ®¨ng nhËp §¨ng nhËp hÖ thèng §¨ng nhËp hÖ thèng Tµi kho¶n MËt khÈu OK Cancel C¸c giao diÖn cËp nhËt CËp nhËt sæ hé khÈu C¸c chøc n¨ng M· SHK Huû bá NhËp míi Xo¸ L­u l¹i Hä tªn CH KÕt thóc TK T×m kiÕm §Þa chØ CËp nhËt NK Tho¸t X·/TT C¸c nót di chuyÓn >> > < << CËp nhËt nh©n khÈu Häc vÊn M· NK CMNV Hä tªn Quan hÖ CH Ngµy sinh N÷ Nam Giíi tÝnh D©n téc N¬I sinh M· SHK Quª qu¸n M· x·/thÞ trÊn C­ tró C¸c chøc n¨ng Tho¸t KÕt thóc TK T×m kiÕm L­u l¹i Xo¸ NhËp míi C¸c nót di chuyÓn >> > < << CËp nhËt danh s¸ch trÎ s¬ sinh C¸c chøc n¨ng M· trÎ Huû bá NhËp míi Xo¸ L­u l¹i Ngµy sinh KÕt thóc TK T×m kiÕm Hä tªn mÑ Tho¸t C¸c nót di chuyÓn >> > < << CËp nhËt danh s¸ch x· thÞ trÊn C¸c chøc n¨ng Huû bá NhËp míi M· x·/thÞ trÊn Xo¸ L­u l¹i Tªn x·/thÞ trÊn KÕt thóc TK T×m kiÕm Tho¸t C¸c nót di chuyÓn >> > < << CËp nhËt c¸c biÖn ph¸p tr¸nh thai C¸c chøc n¨ng Huû bá NhËp míi M· BPTT Xo¸ L­u l¹i Tªn BPTT KÕt thóc TK T×m kiÕm Tho¸t C¸c nót di chuyÓn >> > < << CËp nhËt danh s¸ch céng t¸c viªn C¸c chøc n¨ng M· CTV Huû bá NhËp míi Xo¸ L­u l¹i Tªn CTV KÕt thóc TK T×m kiÕm X·/thÞ trÊn Tho¸t C¸c nót di chuyÓn < >> > << CËp nhËt danh s¸ch ng­êi tö vong C¸c chøc n¨ng Huû bá NhËp míi Nh©n khÈu Xo¸ L­u l¹i Ngµy tö vong KÕt thóc TK T×m kiÕm Tho¸t C¸c nót di chuyÓn >> > < << II. Mét sè giao diÖn cña ch­¬ng tr×nh 1. Giao diÖn ®¨ng nhËp H×nh vÏ Khi mét ng­êi ®¨ng nhËp vµo hÖ thèng: HÖ thèng sÏ yªu cÇu ng­êi sö dông nhËp vµo nh÷ng th«ng tin ®Ó ®¨ng nhËp. Sau ®ã hÖ thèng thùc hiÖn viÖc kiÓm tra nh÷ng th«ng tin ®¨ng nhËp trªn cã hîp lÖ hay kh«ng. NÕu th«ng tin hîp lÖ th× cho ®¨ng nhËp vµo hÖ thèng. NÕu th«ng tin kh«ng hîp lÖ th× th«ng b¸o: “ Sai tµi kho¶n hoÆc mËt khÈu”. Yªu cÇu khi ®¨ng nhËp hÖ thèng ph¶i nhËp ®óng tµi kho¶n vµ mËt khÈu. 2. Giao diÖn chÝnh Giao diÖn chÝnh gåm 4 chøc n¨ng chÝnh: Qu¶n trÞ hÖ thèng: Chøc n¨ng nµy cho phÐp mét c¸ nh©n hay mét tæ chøc cã quyÒn truy nhËp vµo hÖ thèng hay kh«ng. CËp nhËt d÷ liÖu: cËp nhËt x· (thÞ trÊn), biÖn ph¸p tr¸nh thai, sæ hé khÈu, nh©n khÈu, phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î, céng t¸c viªn d©n sè, trÎ s¬ sinh, tö vong, nh©n khÈu chuyÓn ®Õn, nh©n khÈu chuyÓn ®i. B¸o c¸o: B¸o c¸o nh©n khÈu, phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î, céng t¸c viªn d©n sè, trÎ s¬ sinh, tö vong, nh©n khÈu chuyÓn ®Õn, nh©n khÈu chuyÓn ®i. 3. Mét sè giao diÖn cËp nhËt * CËp nhËt sæ hé khÈu: -Khi ph¸t sinh thªm mét hé gia ®×nh, th× vµo chøc n¨ng cËp nhËt danh s¸ch hé gia ®×nh nhÊn nhËp míi. Khi ®ã m· sæ hé khÈu sÏ tù ®éng t¨ng cho phÐp nhËp thªm mét sæ míi. Bao gåm hä tªn chñ hé, ®Þa chØ. Sau ®ã nhÊn nót cËp nhËt nh©n khÈu ®Ó nhËp c¸c thµnh viªn trong hé. - Khi cã mét ng­êi ®Õn nhËp khÈu t¹i mét quyÓn sæ hé khÈu ®· tån t¹i. Chän quyÓn sæ cÇn nhËp, råi nhÊn nót cËp nhËt nh©n khÈu ®Ó thªm th«ng tin nh©n khÈu míi ®ã. * CËp nhËt nh©n khÈu: * CËp nhËt trÎ s¬ sinh - Mét trÎ em sinh ra, vµo form cËp nhËt trÎ s¬ sinh nhËp m· trÎ, ngµy sinh vµ chän tªn mÑ. * CËp nhËt Danh s¸ch x·/ thÞ trÊn * CËp nhËt c¸c biÖn ph¸p tr¸nh thai * CËp nhËt c¸c céng t¸c viªn theo x·, thÞ trÊn * CËp nhËt ng­êi mÊt ®i 4. Mét sè form b¸o c¸o * B¸o c¸o trÎ s¬ sinh: * B¸o c¸o phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î: * B¸o c¸o nh©n khÈu * B¸o c¸o céng t¸c viªn: * B¸o c¸o ng­êi chuyÓn ®Õn: KÕt luËn KÕt qu¶ ®¹t ®­îc: - Thu thËp c¸c hå s¬ d÷ liÖu phôc vô cho bµi to¸n. - Ph©n tÝch thiÕt kÕ bµi to¸n theo ph­¬ng ph¸p h­íng cÊu tróc. - ViÕt ch­¬ng tr×nh thö nghiÖm cã thÓ øng dông vµo thùc tÕ. H¹n chÕ: Ch­¬ng tr×nh cã tÝnh chuyªn nghiÖp ch­a cao, ch­a giÈi quyÕt ®­îc chän vÑn nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh trong qu¸ tr×nh qu¶n lý d©n sè KHHG§ huyÖn C¸t H¶i. H­íng ph¸t triÓn cña ®Ò tµi Ch­¬ng tr×nh nµy míi chØ ch¹y trªn m¸y ®¬n lÎ vµ sö dông c¬ së d÷ liÖu lµ Sql. Do ®ã yªu cÇu tÊt yÕu ®èi víi ch­¬ng tr×nh lµ ph¶I n©ng cÊp ®Ó ch¹y trªn m«I tr­êng nhiÒu ng­êi sö dông vµ hÖ sö dông qu¶n trÞ Orcale. §©y lµ ch­¬ng tr×nh ¸p dông thùc tÕ ®¸p øng mét c¸ch tèt nhÊt cho viÖc theo dâi vµ qu¶n lý d©n sè KHHG§. Víi ch­¬ng tr×nh “ Qu¶n lý d©n sè KHHG§ huyÖn C¸t H¶I” sÏ gióp c¸n bé d©n sè cÊp huyÖn qu¶n lý ®­îc d©n sè cña toµn huyÖn mét c¸ch dÔ dµng ®ång thêi gióp céng t¸c viªn d©n sè t¹i x· biÕt c¸ch thèng kª ghi sè liÖu mét c¸ch kÞp thêi vµ chÝnh x¸c. Em ®· x©y dùng hoµn chØnh hÖ thèng nµy víi ®Çy ®ñ c¸c chøc n¨ng. Tõ ®ã hÖ thèng cã thÓ ®­a ra b¸o c¸o vÒ th«ng tin cña mçi nh©n khÈu còng nh­ cña mét hé gia ®×nh nµo ®ã vµ lËp b¸o c¸o ®Ó göi vÒ thµnh phè. C¸c choc n¨ng cña hÖ thèng ®­îc x©y dung kh¸ hoµn chØnh song vÉn cßn nhiÒu thiÕu sãt. C¸c chøc n¨ng cña hÖ thèng cßn kh¸ ®¬n gi¶n. Kh¾c phôc nh÷ng thiÕu sãt ®ã, h­íng ph¸t triÓn cña hÖ thèng lµ em sÏ x©y dùng thªm mét sè chøc n¨ng cho hÖ thèng. Xung quanh c¸c vÊn ®Ò nµy vÉn cßn rÊt phøc t¹p nªn em rÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp cña thÇy c« vµ c¸c b¹n. C¸c tµi liÖu tham kh¶o NguyÔn V¨n Vþ – Ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý – S¶n xuÊt n¨m 2007 – Nhµ xuÊt b¶n khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ. NguyÔn V¨n Vþ – Gi¸o tr×nh ph©n tÝch thiÕt kÕ hÖ thèng th«ng tin – S¶n xuÊt n¨m 2004 - §¹i häc Quèc gia Hå ChÝ Minh trung t©m ph¸t triÓn CNTT, trung t©m ®µo t¹o Sara Saracenten.