MỤC LỤC
Phần mở đầu 1
Chương I: Các vấn đề cơ bản về thuế thu nhập 3
1.1- Thuế thu nhập 3
1.1.1- Khái niệm thu nhập và thuế thu nhập . 3
1.1.2- Đặc điểm của thuế thu nhập 3
1.2- Các yếu tố cơ bản của thuế thu nhập 4
1.3- Các sắc thuế thu nhập . 10
1.3.1- Thuế thu nhập doanh nghiệp . 10
1.3.2- Thuế thu nhập cá nhân . 12
1.4- Vai trò của thuế thu nhập trong nền kinh tế . 14
1.5- Thuế thu nhập ở một số nước trên thế giới . 16
1.5.1- Khái quát áp dụng thuế thu nhập ở một số nước . 16
1.5.1.1- Malaysia 16
1.5.1.2- Thái Lan 18
1.5.1.3- Singapore 21
1.5.1.4- Trung Quốc .22
1.5.2- Bài học kinh nghiệm 23
Chương II: Thực trạng thuế thu nhập tại Việt Nam . 25
2.1- Quá trình cải cách thuế thu nhập tại Việt Nam . 25
2.1.1- Quá trình cải cách thuế thu nhập doanh nghiệp (từ năm 1990 đến
nay) . 25
2.1.1.1- Giai đoạn 1990 – 1999 26 2
2.1.1.2- Giai đoạn 1999 - 2004 . 27
2.1.1.3- Giai đoạn 2004 – đến nay . 30
2.1.2. Quá trình cải cách thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao từ
năm 1990 đến nay 33
2.1.2.1- Giai đoạn 1990 – 1994 34
2.1.2.2- Giai đoạn 1994 – 2004 35
2.1.2.3- Giai đoạn 2004 – đến nay 36
2.2- Thực trạng thuế thu nhập doanh nghiệp 39
2.3- Thực trạng thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao . 43
2.4- Đánh giá thực trạng thuế thu nhập tại Việt Nam 48
2.4.1- Những thành tựu đạt được 48
2.4.2- Những điểm còn hạn chế 53
2.4.3- Nguyên nhân của những hạn chế . 54
Chương III: Hoàn thiện hệ thống thuế thu nhập tại Việt Nam trong
thời kỳ hội nhập quốc tế 56
3.1- Sự cần thiết phải hoàn thiện thuế thu nhập phù hợp với hội nhập
quốc tế 56
3.2- Mục tiêu và định hướng hoàn thiện thuế thu nhập . 57
3.3- Các giải pháp hoàn thiện chính sách thuế thu nhập 58
3.3.1- Hoàn thiện thuế thu nhập doanh nghiệp 58
3.3.2- Hoàn thiện thuế thu nhập cá nhân . 61
3.3.3- Hoàn thiện quản lý thuế thu nhập 64
3.4- Các giải pháp hỗ trợ . . 65
Phần Kết luận 67 3
DANH MỤC CỤM TỪ VIẾT TẮT
Thu nhập doanh nghiệp:
TNDN
Giá trị gia tăng: GTGT
Thu nhập cá nhân: TNCN Ngân sách nhà nước: NSNN
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ
Bảng 1 : Vốn đầu tư phân theo thành phần kinh tế
Bảng 2 : Đầu tư trực tiếp nước ngoài theo ngành 1988 – 2006
Bảng 3: Số liệu cơ cấu tổng thu ngân sách nhà nước
Biểu đồ 1: Đầu tư trực tiếp nước ngoài
Biểu đồ 2: Đồ thị thể hiện cơ cấu nguồn thu ngân sách nhà nước 4
MỞ ĐẦU
1- Lý do chọn đề tài:
Ở bất kỳ quốc gia nào trên thế giới, hệ thống thuế là một trong những
công cụ quan trọng của nhà nước để điều tiết vĩ mô nền kinh tế, phân phối tiêu
dùng, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh phát triển. Tất cả các quốc gia
đều luôn quan tâm đến việc cải cách hệ thống thuế nhằm đạt được mục tiêu đặt
ra trong từng thời kỳ và thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội.
Ở Việt Nam, nhiều sắc thuế đã được nghiên cứu và ban hành từ những
năm 1990 và qua nhiều lần cải cách, hoàn thiện để phù hợp với thực tế. Tuy
nhiên, hệ thống thuế vẫn còn nhiều điểm bất cập, không đồng bộ, thống nhất
giữa các chính sách thuế.
Đặc biệt, trong điều kiện hội nhập, nền kinh tế ngày càng phát triển thì xu
hướng nâng cao tỷ trọng thuế trực thu trong tổng nguồn thu ngân sách nhà nước
được Nhà nước đặt ra là hoàn toàn hợp lý và việc hoàn thiện các chính sách thuế
thu nhập đang rất cần thiết.
Với những lý do trên, tôi chọn đề tài: “Hoàn thiện chính sách thuế thu
nhập góp phần phát triển kinh tế Việt Nam trong thời kỳ hội nhập WTO” để
nghiên cứu làm luận văn thạc sĩ.
2- Mục đích nghiên cứu:
- Hệ thống hoá quá trình phát triển thuế thu nhập ở Việt Nam.
- Phân tích, đánh giá thực trạng áp dụng thuế thu nhập ở Việt Nam trong
thời gian qua, tham khảo thuế thu nhập các nước trên thế giới nhằm kiến nghị
những giải pháp hoàn thiện thuế thu nhập Việt Nam trong điều kiện hội nhập
WTO. 5
3- Phạm vi nghiên cứu:
- Nghiên cứu các sắc thuế thu nhập tại Việt Nam trên phạm vi cả nước,
tham khảo thuế thu nhập một số nước trên thế giới.
4- Phương pháp nghiên cứu:
- Trên cơ sở lý luận về thuế thu nhập, bằng phương pháp thực nghiệm từ
thực tế qua thống kê, phân tích, tổng hợp để đánh giá thực trạng áp dụng thuế
thu nhập tại Việt Nam. Từ đó, tìm ra nguyên nhân tồn tại của các hạn chế và
đưa ra giải pháp.
Luận văn dài 67 trang, gồm phần mở đầu, 03 chương, phần kết luận và 02 bảng
phụ lục.
- Chương I: Các vấn đề cơ bản về thuế thu nhập
- Chương II: Thực trạng thuế thu nhập tại Việt Nam
- Chương III: Hoàn thiện hệ thống thuế thu nhập tại Việt Nam trong thời kỳ
hội nhập quốc tế
77 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2491 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Hoàn thiện chính sách thuế thu nhập góp phần phát triển kinh tế Việt Nam trong thời kỳ hội nhập WTO, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
nh
thu – Chi phí hôïp lyù + Thu nhaäp khaùc.
Theo cheá ñoä taøi chính doanh nghieäp vaø cheá ñoä keá toaùn hieän haønh: Thu
nhaäp chòu thueá = Doanh thu – Chi phí kinh doanh + Thu nhaäp khaùc.
Söï khaùc bieät giöõa chính saùch thueá vaø cheá ñoä keá toaùn ñaõ taïo ra söï cheânh
leäch cho vieäc ghi nhaän doanh thu vaø chi phí cho moät kyø keá toaùn nhaát ñònh, daãn
ñeán söï cheânh leäch giöõa soá thueá thu nhaäp doanh nghieäp phaûi noäp trong kyø vaø chi
phí thueá thu nhaäp cuûa doanh nghieäp theo cheá ñoä keá toaùn. Caùc khoaûn cheânh leäch
naøy ñöôïc chia laøm hai loaïi: cheânh leäch vónh vieãn vaø cheânh leäch taïm thôøi.
Cheânh leäch vónh vieãn xaûy ra ñoái vôùi nhöõng khoaûn doanh thu/chi phí maø
chính saùch thueá hoaøn toaøn khoâng coâng nhaän. Ví duï: caùc chi phí khoâng coù hoaù ñôn
chöùng töø hôïp leä, chi phí quaûng caùo, tieáp thò vöôït 10% toång chi phí trong kyø, laõi
vay vöôït ñònh möùc,… seõ khoâng ñöôïc ñöa vaøo khi tính thu nhaäp chòu thueá maët duø
soå saùch keá toaùn cuûa doanh nghieäp vaãn ghi nhaän.
Cheânh leäch taïm thôøi thöôøng xaûy ra do caùc khoaûn doanh thu vaø chi phí
khoâng ñöôïc ghi nhaän trong cuøng moät kyø. Caùc khoaûn cheânh leäch naøy mang tính
thôøi ñieåm vaø seõ ñöôïc khaáu tröø hoaëc tính thueá trong kyø/naêm tieáp theo. Ví duï:
doanh thu baùn haøng ñaõ ñöôïc ghi nhaän khi tính thueá thu nhaäp phaûi noäp NSNN
nhöng chöa ñuû ñieàu kieän ñeå ghi soå saùch keá toaùn do nhöõng yeâu caàu khaùc nhau veà
ñieàu kieän ñeå ghi nhaän doanh thu; chi phí khaáu hao nhanh theo yeâu caàu cuûa doanh
nghieäp nhöng vöôït möùc quy ñònh cuûa luaät thueá,…
47
Nhìn chung, luaät thueá TNDN hieän haønh ñaõ khaéc phuïc ñöôïc nhieàu nhöôïc
ñieåm cuûa caùc luaät thueá tröôùc ñaây, ñaõ goùp phaàn taïo neân nguoàn thu cho ngaân nhaø
nöôùc, thöïc hieän vai troø ñieàu tieát vó moâ neàn kinh teá,… Tuy nhieân, nhöõng ñieåm haïn
cheá neâu treân cuõng caàn ñöôïc caùc cô quan chöùc naêng quan taâm xem xeùt vaø caûi
thieän.
2.3. Thöïc traïng thueá thu nhaäp ñoái vôùi ngöôøi coù thu nhaäp cao
Phaùp leänh thueá thu nhaäp ñoái vôùi ngöôøi coù thu nhaäp cao hieän haønh laø phaùp
leänh soá 14/2004/PL-UBTVQH11, coù hieäu löïc töø ngaøy 01/07/2004. Phaùp leänh söûa
ñoåi, boå sung moät soá vaán ñeà khaéc phuïc caùc nhöôïc ñieåm cuûa caùc phaùp leänh tröôùc
ñaây, taäp trung vaøo caùc ñieåm sau:
- Naâng möùc khôûi ñieåm chòu thueá töø 3 trieäu ñoàng leân 5 trieäu ñoàng ñoái vôùi
ngöôøi Vieät Nam ñeå phuø hôïp möùc thu nhaäp vaø chi phí thieát yeáu cuûa ngöôøi lao
ñoäng;
- Giaûm möùc thueá suaát cao nhaát töø 50% xuoáng coøn 40%;
- Boû thueá thu nhaäp boå sung 30%;
- Giaõn khoaûng caùch giöõa caùc möùc thu nhaäp chòu thueá (theo phaùp leänh cuõ:
möùc cao nhaát (15 trieäu ñoàng) gaáp 5 laàn möùc thaáp nhaát (3 trieäu ñoàng), phaùp leänh
söûa ñoåi laàn naøy: möùc cao nhaát (40 trieäu ñoàng) gaáp 8 laàn möùc thaáp nhaát (5 trieäu
ñoàng).
- Boå sung quy ñònh khaáu tröø 25% thu nhaäp khi xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá
ñoái vôùi ca só, ngheä só xieác, muùa, caàu thuû boùng ñaù, vaän ñoäng vieân chuyeân nghieäp.
- Naâng möùc khôûi ñieåm chòu thueá ñoái vôùi thu nhaäp veà chuyeån giao coâng
ngheä töø 2 trieäu ñoàng /laàn leân 15 trieäu ñoàng/laàn.
- Naâng möùc khôûi ñieåm chòu thueá ñoái vôùi thu nhaäp veà truùng thöôûng xoå soá töø
12.5 trieäu ñoàng/laàn leân 15 trieäu ñoàng/laàn.
48
- Khoâng thu thueá ñoái vôùi thu nhaäp veà quaø bieáu, quaø taëng töø nöôùc ngoaøi göûi
veà.
Phaùp leänh thueá thu nhaäp ñoái vôùi ngöôøi coù thu nhaäp cao ngaøy caøng phaùt
huy ñöôïc vai troø cuûa noù. Chaúng haïn vieäc giaûm möùc thueá suaát, boû thueá suaát boå
sung, giaõn khoaûng caùch thu nhaäp chòu thueá, khaáu tröø 25% khi tính thu nhaäp chòu
thueá ñoái vôùi ca syõ, vaän ñoäng vieân chuyeân nghieäp,… ñaõ giaûm bôùt gaùnh naëng veà
thueá, khuyeán khích ngöôøi lao ñoäng laøm giaøu chính ñaùng, taïo ñieàu kieän ñeå ngöôøi
daân coù thöïc hieän nghóa vuï ñoùng thueá cuûa mình ñoái vôùi nhaø nöôùc,… Tuy nhieân,
phaùp leänh vaãn coøn nhieàu vaán ñeà toàn taïi caàn phaûi xem xeùt, caûi thieän.
- Ñoái töôïng noäp thueá:
Nhö ñaõ phaân tích ôû phaàn thueá thu nhaäp doanh nghieäp, moãi caù nhaân coù thu
nhaäp töø nhieàu nguoàn khaùc nhau: lao ñoäng, kinh doanh, laõi tieàn göûi tieát kieäm, ñaàu
tö chöùng khoaùn,… Tuy nhieân, chuùng ñöôïc ñieàu chænh bôûi caùc luaät thueá khaùc nhau,
tieàn löông, tieàn coâng treân ngöôõng chòu thueá laø ñoái töôïng noäp thueá cuûa phaùp leänh
thueá thu nhaäp ñoái vôùi ngöôøi coù thu nhaäp cao; toaøn boä thu nhaäp cuûa caù nhaân saûn
xuaát, kinh doanh laø ñoái töôïng noäp thueá cuûa thueá TNDN, laõi töø tieàn göûi tieát kieäm,
ñaàu tö chöùng khoaùn taïm thôøi chöa ñoùng thueá thu nhaäp. Noùi chung, phaïm vi ñieàu
chænh cuûa phaùp leänh hieän haønh chöa bao quaùt heát caùc nguoàn thu vaø aùp duïng chöa
ñoàng boä, thoáng nhaát ñoái vôùi caùc nguoàn thu nhaäp, ñaây laø moät trong nhöõng nguyeân
nhaân laøm cho nguoàn thu thueá thu nhaäp coøn haïn cheá vaø raát thaáp so vôùi caùc nöôùc
treân theá giôùi.
Caù nhaân kinh doanh, laøm ngheà ñoäc laäp thì ñoùng thueá treân toaøn boä thu
nhaäp, coøn ngöôøi laøm coâng aên löông thì ñoùng thueá khi thu nhaäp treân möùc khôûi
ñieåm chòu thueá, vaø vôùi möùc thueá suaát khaùc nhau giöõa hai luaät thueá thì soá tieàn
49
thueá hoï phaûi ñoùng coù theå khaùc nhau raát nhieàu maët duø möùc thu nhaäp coù theå töông
ñöông nhau.
- Thu nhaäp chòu thueá:
Thu nhaäp chòu thueá laø thu nhaäp thöôøng xuyeân vaø thu nhaäp khoâng thöôøng
xuyeân. Ñoái vôùi thu nhaäp khoâng thöôøng xuyeân, thueá thu nhaäp ñaùnh treân moãi laàn
thu nhaäp vöôït qua ngöôõng chòu thueá. Ñaây laø keû hôû ñeå coù theå laùch thueá baèng caùch
chia nhoû khoaûn thu nhaäp ra laøm nhieàu laàn. Ví duï: Moät goùi chuyeån giao coâng
ngheä coù giaù trò 20 trieäu ñoàng, chia goùi naøy thaønh 2 hôïp ñoàng, moãi hôïp ñoàng 10
trieäu ñoàng thì seõ khoâng ñoùng thueá.
- Thueá suaát:
Thueá suaát ñoái vôùi ngöôøi thu nhaäp cao ôû Vieät Nam hieän nay ñöôïc ñaùnh giaù
laø cao, vaø coøn phaân bieät giöõa ngöôøi trong nöôùc vaø ngöôøi nöôùc ngoaøi. Ví du,ï so
saùnh möùc thueá thu nhaäp phaûi ñoùng cuûa ngöôøi Vieät Nam vaø ngöôøi nöôùc ngoaøi:
Ñvt: 1.000 ñoàng
Thu nhaäp chòu
thueá bình
quaân/thaùng
Thueá phaûi
noäp neáu laø
ngöôøi VN
Tyû leä thueá/thu
nhaäp
Thueá phaûi noäp
neáu laø ngöôøi
nöôùc ngoaøi
Tyû leä thueá/thu
nhaäp
5,000
- 0%
- 0%
10,000
500 5%
200 2%
20,000
2,000 10%
1,200 6%
40,000
7,500 19%
7,200 18%
So vôùi caùc nöôùc treân theá giôùi, ñoä giaõn giöõa caùc baäc thu nhaäp chòu thueá cuûa
nöôùc ta thaáp nhöng ñoä cheânh leäch giöõa caùc möùc thueá suaát laïi cao.
50
+ Vieät Nam: ñoái vôùi ngöôøi Vieät Nam, cheânh leäch giöõa möùc thu nhaäp chòu
thueá cao nhaát vaø thaáp nhaát laø 8 laàn (40trieäu/5 trieäu), ñoái vôùi ngöôøi nöôùc ngoaøi laø
10 laàn (80 trieäu/10 trieäu), cheânh leäch giöõa caùc möùc thueá suaát laø 10%.
+ Thaùi Lan: cheânh leäch giöõa thu nhaäp chòu thueá cao nhaát vaø thaáp nhaát: 80
laàn (4.000.000 baht/50.000 baht), cheânh leäch giöõa caùc möùc thueá suaát trong
khoaûng 5% -10%.
+ Trung Quoác: cheânh leäch giöõa thu nhaäp chòu thueá cao nhaát vaø thaáp nhaát:
200 laàn (100.000 RMB/500 RMB), cheânh leäch giöõa caùc möùc thueá suaát: 5%.
+ Malaysia: cheânh leäch giöõa thu nhaäp chòu thueá cao nhaát vaø thaáp nhaát: 60
laàn (150.000 RM/2.500 RM), cheânh leäch giöõa caùc möùc thueá suaát trong khoaûng
2% - 6%.
Cheânh leäch giöõa caùc möùc thueá suaát cao trong khi cheânh leäch giöõa caùc möùc
thu nhaäp chòu thueá thaáp chöùng toû möùc ñoäng vieân thueá cao hôn möùc taêng cuûa thu
nhaäp. Ñieàu naøy khoâng kích thích ñoäng löïc taêng thu nhaäp caù nhaân, daãn ñeán khoâng
khuyeán khích ñöôïc nguoàn thu thueá.
- Cheá ñoä khaáu tröø caùc chi phí, giaûm tröø gia caûnh:
Muïc ñích ñieàu tieát thu nhaäp cuûa thueá thu nhaäp laø taïo coâng baèng trong xaõ
hoäi, giaûm bôùt möùc ñoä phaân hoaù giaøu ngheøo, nhöng phaùp leänh thueá ñoái vôùi ngöôøi
coù thu nhaäp cao môùi chæ quan taâm ñeán vieäc khaáu tröø caùc chi phí taïo ra thu nhaäp
thoâng qua möùc khôûi ñieåm chòu thueá maø chöa ñeà caäp ñeán gia caûnh. Thöïc teá coù
nhöõng ngöôøi coù thu nhaäp cao nhöng laïi gaùnh naëng gia ñình (phaûi nuoâi con nhoû,
cha, meï giaø, ngöôøi taøn taät,…) thì möùc soáng chung cho gia ñình hoï thaáp hôn nhieàu
so vôùi nhöõng ngöôøi khaùc nhöng hoï khoâng heà ñöôïc giaûm tröø möùc thueá thu nhaäp
phaûi ñoùng.
- Quaûn lyù thu thueá:
51
Quaûn lyù thu thueá ôû nöôùc ta ñang laø moät vaán ñeà noåi coäm caàn ñöôïc quan
taâm giaûi quyeát. Vieäc xaùc ñònh thu nhaäp cuûa moãi caùc nhaân ñang raát khoù khaên ôû
nöôùc ta taäp trung vaøo caùc nguyeân nhaân chuû yeáu sau:
+ Tröôùc heát, vieäc chi traû thu nhaäp cuõng nhö söû duïng tieàn maët trong caùc
giao dòch mua baùn raát phoå bieán laøm cho vieäc xaùc ñònh thu nhaäp raát khoù khaên.
+ Ngöôøi lao ñoäng chöa thöïc söï yù thöùc ñöôïc nghóa vuï ñoùng thueá, khoâng
khai trung thöïc veà thu nhaäp.
+ Caùc cô quan chi traû thu nhaäp chöa phoái hôïp vôùi caùc cô quan thueá trong
vieäc khaáu tröø tieàn thueá cuûa ngöôøi lao ñoäng.
+ Cô cheá keâ khai thu nhaäp chöa ñöôïc aùp duïng roäng raõi ñeå boå sung cho cô
cheá khaáu tröø taïi nguoàn. Hôn nöõa, cô quan thueá cuõng chöa coù khaû naêng kieåm soaùt
ñöôïc thu nhaäp cuûa ngöôøi lao ñoäng neân hieän töôïng troán thueá, laùch thueá khaù phoå
bieán. Hieän nay, nhieàu chuyeân gia, nhaø quaûn lyù gioûi vaø caùc caù nhaân haønh ngheà
ñoäc laäp nhö ca syõ, ngheä syõ, caùc nhaø tö vaán ñoäc laäp,… cuøng moät luùc laøm vieäc cho
nhieàu ñôn vò, toång thu nhaäp cuûa hoï raát cao nhöng thöïc teá vieäc keâ khai vaø ñoùng
thueá thu nhaäp chöa thöïc söï ñuùng vôùi thu nhaäp nhaän ñöôïc.
Ñieàu naøy nhaø nöôùc caàn xem xeùt laïi hoaït ñoäng tuyeân truyeàn cuõng nhö vieäc
coâng khai, söû duïng nguoàn ngaân saùch nhö theá naøo ñeå ngöôøi daân thaáy ñöôïc vieäc
ñoùng thueá cuûa hoï ñaõ thöïc söï ñoùng goùp vaøo lôïi ích chung cuûa xaõ hoäi, thaáy ñöôïc
phuùc lôïi maø hoï ñöôïc höôûng nhaèm naâng cao yù thöùc, töï giaùc thöïc hieän nghóa vuï
ñoùng thueá cuûa mình. Tieáp theo laø ñeå kieåm soaùt ñöôïc caùc nguoàn thu nhaäp caàn coù
söï hoã trôï cuûa coâng ngheä thoâng tin vaø söï phoái hôïp cuûa caùc ban ngaønh lieân quan.
2.4. Ñaùnh giaù thöïc traïng thueá thu nhaäp taïi Vieät Nam
2.4.1- Nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc
52
Sau hôn 15 naêm caûi caùch, thueá thu nhaäp ñaõ ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu ñaùng
keå.
- Ñoùng goùp vaøo söï phaùt trieån cuûa kinh teá ñaát nöôùc:
Töø naêm 1990 ñeán nay, neàn kinh teá nöôùc ta ñaõ thay ñoåi raát nhieàu, phaùt
trieån vôùi toác ñoä raát nhanh, cô caáu ngaønh ngheà ñaõ ñöôïc caûi thieän.
Caùc chính saùch öu ñaõi thueá cho caùc doanh nghieäp môùi thaønh laäp, caùc döï
aùn ñaàu tö thaønh laäp cô sôû kinh doanh thuoäc ngaønh ngheà, lónh vöïc khuyeán khích
ñaàu tö vaø luaät khuyeán khích ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñaõ thuùc ñaåy hoaït ñoäng ñaàu tö saûn
xuaát kinh doanh phaùt trieån nhanh.
Voán ñaàu tö thöïc hieän theo giaù thöïc teá phaân theo thaønh phaàn kinh teá taêng
maïnh qua caùc naêm.
Baûng 1 : Vốn đầu tư phân theo thành phần kinh tế
Tỷ đồng
Chia ra
Năm Tổng số Kinh tế
Nhà nước
Kinh tế ngoài
nhà nước
Khu vực có
vốn
đầu tư nước
ngoài
1995 72,447 30,447 20,000 22,000
1996 87,394 42,894 21,800 22,700
1997 108,370 53,570 24,500 30,300
1998 117,134 65,034 27,800 24,300
1999 131,171 76,958 31,542 22,671
2000 151,183 89,417 34,594 27,172
2001 170,496 101,973 38,512 30,011
2002 200,145 114,738 50,612 34,795
2003 239,246 126,558 74,388 38,300
2004 290,927 139,831 109,754 41,342
2005 343,135 161,635 130,398 51,102
Sơ bộ 2006 398,900 185,100 150,500 63,300
(Nguoàn: Nieân giaùm thoáng keâ)
53
Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi taêng raát nhanh, voán ñaêng kyù ñöôïc caáp giaáy
pheùp giai ñoaïn 1991 – 1995 ñaït 17.663 trieäu USD, gaáp 11 laàn giai ñoaïn 1988 –
1990 vôùi möùc taêng 16.061 trieäu USD; giai ñoaïn 1996 – 2000 ñaït 26.259 USD,
taêng 8.598 trieäu USD so vôùi giai ñoaïn 1991 – 1995; voán ñaêng kyù giai ñoaïn 2001
– 2005 ñaït 20.720 trieäu USD, thaáp hôn giai ñoaïn 1991 – 1995 khoaûng 5.539 trieäu
USD, tuy nhieân, toång soá voán thöïc hieän taêng leân lieân tuïc qua caùc naêm töø 1991 ñeán
2006.
Bieåu ñoà 1: Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi
Đầu tư trực tiếp nước ngoaøi
0.0
2000.0
4000.0
6000.0
8000.0
10000.0
12000.0
14000.0
19
91
19
93
19
95
19
97
19
99
20
01
20
03
20
05
Năm
T
ổn
g
s ố
v
ốn
(t
ri
ệu
U
SD
)
Toång soá voán ñaêng kyù
(Trieäu ñoâ la Myõ)
Toång soá voán thöïc hieän
(Trieäu ñoâ la Myõ)
Trong ñoù, ngaønh coâng nghieäp vaø dòch vuï chieám tyû troïng raát cao so vôùi
ngaønh noâng, laâm nghieäp.
Baûng 2 : ÑAÀU TÖ TRÖÏC TIEÁP NÖÔÙC NGOAØI THEO NGAØNH 1988 - 2006
(tính toái ngaøy 20/10/2006 - chæ tính caùc döï aùn coøn hieäu löïc)
STT Chuyeân ngaønh Soá döï aùn Toång voán ñaàu tö Voán phaùp ñònh Ñaàu tö thöïc hieän
Coâng nghieäp 4,566 35,466,782,841 15,233,488,400 19,690,247,921
CN daàu khí 31 1,993,191,815 1,486,191,815 5,452,560,006
I
CN nheï 1920 9,632,985,205 4,297,007,537 3,411,833,441
54
CN naëng 1988 16,281,872,920 6,535,848,102 6,743,541,418
CN thöïc phaåm 275 3,252,531,916 1,395,521,219 1,947,234,568
xaây döïng 352 4,306,200,985 1,518,919,727 2,135,078,488
Noâng, laâm nghieäp 832 3,873,835,578 1,782,145,464 1,921,406,176
Noâng, laâm nghieäp 717 3,544,961,398 1,636,808,083 1,755,554,292 II
Thuyû saûn 115 328,874,180 145,337,381 165,851,884
Dòch vuï 1,363 17,967,612,574 8,419,929,874 6,907,525,618
Dòch vuuï 585 1,448,975,358 665,710,149 377,436,247
GTVT - Böu ñieän 181 3,349,026,235 2,424,248,925 720,973,796
Khaùch saïn - du lòch 165 3,281,085,068 1,498,703,421 2,366,379,125
taøi chính - ngaân haøng 64 840,150,000 777,395,000 682,870,077
Vaên hoùa - yù teá - giaùo duïc 224 978,529,862 428,633,794 351,676,490
XD khu ñoâ thò môùi 5 2,865,799,000 794,920,500 51,294,598
XD vaên phoøng, caên hoä 119 4,183,447,505 1,452,648,488 1,828,838,895
III
XD haï taàng, KCX - KCN 20 1,020,599,546 377,669,597 528,056,390
Toång soá 6,761 57,308,230,993 25,435,563,738 28,519,179,715
Nguoàn: Boä keá hoaïch - ñaàu tö
- Goùp phaàn phaùt trieån nguoàn nhaân löïc: beân caïnh caùc chính saùch öu ñaõi
thueá, chi phí tieàn löông, tieàn coâng traû cho ngöôøi lao ñoäng theo quy ñònh cuûa phaùp
luaät ñöôïc quyeát toaùn vaøo chi phí hôïp lyù ñaõ taïo ñieàu kieän cho caùc doanh nghieäp
chi traû thu nhaäp thoaû ñaùng cho ngöôøi lao ñoäng. Möùc thu nhaäp taêng leân raát nhanh
ôû nöôùc ta trong thôøi gian qua ñaõ goùp phaàn thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa nguoàn nhaân
löïc, ñaëc bieät laø nhaân löïc chaát löôïng cao.
- Goùp phaàn taêng theâm nguoàn thu cho ngaân saùch nhaø nöôùc:
Soá thu töø thueá thu nhaäp ñoùng goùp cho ngaân saùch nhaø nöôùc taêng leân lieân
tuïc. Soá thu thueá thu nhaäp taêng töø 32 tyû ñoàng naêm 2000 leân ñeán hôn 97 tyû ñoàng
vaøo naêm 2006, trong ñoù thueá TNDN ñaõ taêng töø 30 tyû ñoàng naêm 2000 ñeán 92 tyû
ñoàng naêm 2006, vaø thueá TNCN taêng töø 1,8 tyû naêm 2000 leân 5,1 tyû naêm 2006.
55
Bieåu ñoà 2: Ñoà thò theå hieän cô caáu nguoàn thu ngaân saùch nhaø nöôùc
Bieåu ñoà cô caáu nguoàn thu ngaân saùch nhaø nöôùc
-
50,000
100,000
150,000
200,000
250,000
300,000
Năm 2000 Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004 Năm 2005 Sơ bộ năm
2006
So
á t
hu
th
ue
á (
ty
û ñ
oàn
g)
Tổng thu NSNN Thuế thu nhập Thuế TNDN Thuế TNCN
Baûng 3: Soá lieäu cô caáu toång thu ngaân saùch nhaø nöôùc
Ñvt: tyû ñoàng
Naêm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Sô boä
2006
Toång thu
NSNN 90,749 103,888 123,860 152,274 190,928 211,400 272,877
Thueá thu nhaäp 32,060 37,632 42,444 52,002 64,068 73,076 97,398
Tyû troïng thueá
TN trong toång
thu NSNN
35.33% 36.22% 34.27% 34.15% 33.56% 34.57% 35.69%
Thueá TNDN 30,229 35,574 40,106 49,051 60,547 68,637 92,217
Tyû troïng thueá
TNDN trong
toång thu NSNN
33.31% 34.24% 32.38% 32.21% 31.71% 32.47% 33.79%
Thueá TNCN 1,831 2,058 2,338 2,951 3,521 4,439 5,181
Tyû troïng thueá
TNCN trong
toång thu NSNN
2.02% 1.98% 1.89% 1.94% 1.84% 2.10% 1.90%
(Nguoàn: toång hôïp soá lieäu töø toång cuïc thoáng keâ)
56
- Töøng böôùc naâng cao yù thöùc cuûa ngöôøi daân veà nghóa vuï ñoùng thueá, phaân
phoái laïi thu nhaäp, thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi:
Coâng taùc tuyeân truyeàn veà chính saùch thueá treân caùc phöông tieän truyeàn
thoâng ñaõ laøm cho ngöôøi daân naøy caøng yù thöùc ñöôïc nghóa vuï ñoùng thueá cuûa mình.
Nhöõng caûi thieän trong caùc noäi dung cuûa chính saùch thueá thu nhaäp nhö giaûm möùc
thueá suaát, môû roäng möùc giaõn caùch cuûa thu nhaäp chòu thueá daàn laøm cho thueá thu
nhaäp ngaøy caøng deã ñöôïc ngöôøi daân chaáp nhaän hôn. Hôn nöõa, nhöõng caûi tieán
trong coâng taùc quaûn lyù thu thueá nhö töï keâ khai, töï noäp thueá ñaõ haïn cheá nhieàu
tröôøng hôïp gian laän thueá, troán thueá vaø hieäu quaû hôn trong coâng taùc quaûn lyù thu
noäp thueá.
2.4.2- Nhöõng haïn cheá cuûa thueá thu nhaäp
Beân caïnh nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc, chính saùch thueá thu nhaäp cuõng coøn
nhieàu haïn cheá caàn ñöôïc xem xeùt, caûi thieän.
- Maët duø yù thöùc veà nghóa vuï ñoùng thueá cuûa ngöôøi daân ngaøy caøng taêng, tuy
nhieân con soá naøy coøn quaù ít oûi. Caùc nöôùc treân theá giôùi, ñieån hình laø ngöôøi daân
Nhaät Baûn, hoï yù thöùc raát roõ veà nghóa vuï ñoùng thueá cuûa mình vaø xem haønh vi
troán thueá laø töï ñaùnh maát loøng töï troïng cuûa mình. Coøn ôû nöôùc ta, hieän töôïng
troán thueá xaûy ra raát phoå bieán ôû caû doanh nghieäp laãn caù nhaân ngöôøi lao ñoäng
daãn ñeán thaát thu ngaân saùch nhaø nöôùc.
- Chöa taïo ñöôïc loøng tin ôû ngöôøi daân trong vieäc söû duïng ngaân saùch. Thöïc
teá cho thaáy raèng vieäc söû duïng ngaân saùch cuûa nhaø nöôùc ta chöa thöïc söï ñöôïc
coâng khai, hôn nöõa hieän töôïng tham nhuõng raát phoå bieán ñaõ laøm maát loøng tin ôû
daân veà vieäc söû duïng ngaân saùch nhaø nöôùc. Ngöôøi daân chöa thöïc söï nhìn thaáy
quyeàn lôïi cuûa mình khi hoï thöïc hieän nghóa vuï ñoùng thueá. Caùc phuùc lôïi xaõ hoäi
nhö caùc coâng trình coâng coäng (ñöôøng xaù, caàu coáng,…), caùc cheá ñoä baûo hieåm,…
57
chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu caên baûn nhö hieän nay ñaõ khoâng khuyeán khích ñöôïc
hoï thöïc hieän nghóa vuï ñoùng thueá cuûa mình.
- Heä thoáng quaûn lyù thu thueá coøn yeáu, chöa caûi caùch kòp thôøi so vôùi yeâu caàu
ñaët ra.
Ñaàu tieân phaûi keå ñeán heä thoáng thanh toaùn baèng tieàn maët ôû nöôùc ta laø moät
raøo caûn raát lôùn cho vieäc xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá cuûa doanh nghieäp cuõng
nhö caù nhaân ngöôøi lao ñoäng. Tieáp theo laø trình ñoä coâng ngheä cuõng nhö naêng
löïc caùn boä thueá coøn haïn cheá. Hieän töôïng hoùa ñôn, chöùng töø giaû ñang raát phoå
bieán ôû nöôùc ta nhöng ngaønh thueá khoâng nhaän bieát heát ñöôïc. Vieäc aùp duïng
coâng ngheä thoâng tin cuûa ngaønh thueá cuõng nhö vieäc phoái hôïp vôùi ngaân haøng
chöa thöïc söï coù hieäu quaû trong vieäc xaùc ñònh caùc khoaûn thanh toaùn nhaèm xaùc
ñònh thu nhaäp chòu thueá cuûa caùc ñoái töôïng noäp thueá.
Hieän nay, caùc doanh nghieäp ñaõ duøng raát nhieàu thuû thuaät ñeå giaûm doanh
thu hoaëc taêng chi phí nhaèm giaûm möùc thueá TNDN phaûi ñoùng. Soá caù nhaân ñoùng
thueá TNCN taäp trung chuû yeáu ôû caùc coâng ty nöôùc ngoaøi, coøn phaàn lôùn nhöõng
ngöôøi coù thu nhaäp cao nhö trong ngaønh döôïc phaåm, baûo hieåm,.. coù soá tieàn hoa
hoàng raát lôùn nhöng khoâng keâ khai ñuû thu nhaäp vaø caùc chuû doanh nghieäp cuõng
coá yù troán thueá cho ngöôøi lao ñoäng.
2.4.3- Nguyeân nhaân cuûa nhöõng haïn cheá
- Xuaát phaùt ñieåm cuûa neàn kinh teá Vieät Nam quaù xa so vôùi caùc nöôùc phaùt
trieån. Sau khi giaønh ñoäc laäp naêm 1975, kinh teá nöôùc ta coøn raát laïc haäu vaø môùi
thöïc hieän caûi caùch kinh teá töø naêm 1990 ñeán nay. Trong khi ñoù, caùc nöôùc phaùt
trieån ñaõ coù moät lòch söû khaù daøi cho quaù trình xaây döïng, phaùt trieån neàn kinh teá.
Sau hôn 15 naêm caûi caùch kinh teá vaø thöïc hieän caûi caùch heä thoáng thueá, nhöõng
58
thaønh töïu ñaït ñöôïc qua töøng böôùc caûi caùch thueá trong thôøi gian qua raát ñaùng
khích leä nhöng nhöõng toàn taïi, khieám khuyeát laø ñieàu khoâng theå traùnh khoûi.
- Chuyeån sang neàn kinh teá thò tröôøng, vieäc xaây döïng moät heä thoáng thueá
hieän ñaïi trong ñieàu kieän cô sôû haï taàng khoâng töông xöùng daãn ñeán thì vieäc xaùc
ñònh, döï ñoaùn nhöõng tröôøng hôïp phaùt sinh trong moät neàn kinh teá ñang phaùt
trieån thaät khoâng ñôn giaûn. Chính vì vaäy, chính saùch thueá thu nhaäp ñaõ chöa bao
quaùt ñöôïc heát caùc nguoàn thu nhaäp phaùt sinh cuûa caùc toå chöùc vaø caùc caù nhaân
trong xaõ hoäi.
- Neàn kinh teá ñang phaùt trieån cuûa Vieät Nam raát caàn thu huùt caùc nhaø ñaàu tö
trong vaø ngoaøi nöôùc vaøo caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. Do vaäy, khi xaây
döïng vaø thöïc hieän chính saùch thueá, Nhaø nöôùc ñaõ taïo ra quaù nhieàu öu ñaõi cho
ngöôøi saûn xuaát kinh doanh, laøm cho chính saùch thueá phöùc taïp, taïo ra nhieàu keû
hôû vaø chuùng trôû neân khoâng coøn phuø hôïp vôùi xu theá hoäi nhaäp, vôùi nhöõng cam
keát khi Vieät Nam gia nhaäp WTO.
- Do thöïc hieän quaù nhieàu muïc tieâu: taïo nguoàn thu cho ngaân saùch nhaø nöôùc,
thöïc hieän ñieàu tieát vó moâ neàn kinh teá, thöïc hieän caùc chính saùch xaõ hoäi,… daãn
ñeán chính saùch thueá loàng nhieàu chính saùch öu ñaõi vôùi nhieàu möùc ñoä khaùc nhau
gaây khoù khaên cho coâng taùc haønh thu vaø quaûn lyù thueá.
59
CHÖÔNG III: HOAØN THIEÄN HEÄ THOÁNG THUEÁ THU NHAÄP TAÏI VIEÄT
NAM TRONG THÔØI KYØ HOÄI NHAÄP QUOÁC TEÁ
3.1- Söï caàn thieát phaûi hoaøn thieän thueá thu nhaäp phuø hôïp vôùi hoäi nhaäp quoác
teá
Thueá thu nhaäp hieän haønh cuûa nöôùc ta maët duø ñaõ khaéc phuïc ñöôïc nhieàu
nhöôïc ñieåm so vôùi tröôùc ñaây, tuy nhieân cuõng coøn toàn taïi khoâng ít ñieåm haïn cheá.
Ñaëc bieät, trong ñieàu kieän hoäi nhaäp quoác teá, vieäc hoaøn thieän chính saùch thueá thu
nhaäp caøng trôû neân caáp thieát hôn.
- Töø khi nöôùc ta chuyeån sang kinh teá thò tröôøng vaø taêng cöôøng caùc quan heä
hôïp taùc quoác teá, neàn kinh teá taêng tröôûng vaø phaùt trieån raát nhanh. Caùc hoaït ñoäng
ñaàu tö vaøo saûn xuaát kinh doanh gia taêng vaø ñaït hieäu quaû kinh teá raát roõ neùt, thu
nhaäp cuûa ngöôøi daân cuõng taêng leân ñaùng keå. Tuy nhieân, chính saùch thueá thu nhaäp
hieän haønh coøn nhieàu ñieåm baát hôïp lyù ñaõ gaây thaát thu cho ngaân saùch nhaø nöôùc.
- Kinh neàn kinh teá ngaøy caøng phaùt trieån, möùc ñoä caïnh tranh caøng gay gaét,
daãn ñeán coù nhieàu doanh nghieäp hoaït ñoäng hieäu quaû vaø ngaøy caøng baønh tröôùng
nhöng cuõng coù nhieàu doanh nghieäp gaëp khoù khaên, cheânh leäch thu nhaäp giöõa caùc
taàng lôùp daân cö caøng lôùn. Do vaäy, raát caàn chính saùch thueá thu nhaäp thöïc hieän toát
vai troø ñieàu tieát thu nhaäp, haïn cheá phaân hoaù giaøu ngheøo.
- Baát cöù quoác gia naøo cuõng duøng chính saùch thueá laøm coângï cuï ñeå ñieàu tieát
vó moâ neàn kinh teá theo ñònh höôùng cuûa nhaø nöôùc. Tuy nhieân, neáu chính saùch thueá
khoâng phuø hôïp seõ phaûn taùc duïng, coù theå kìm haõm söï phaùt trieån chung cuûa neàn
kinh teá ñaát nöôùc. Vieäc xaây döïng chính saùch thueá phuø hôïp, phaùt huy heát vai troø
cuûa noù laø ñieàu heát söùc caàn thieát, beân caïnh vieäc thöïc hieän ñöôïc muïc tieâu ñieàu tieát
60
vó moâ neàn kinh teá, noù coøn khuyeán khích caùc hoaït ñoäng ñaàu tö, khuyeán khích
ngöôøi daân laøm giaøu chính ñaùng nhaèm thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån.
- Trong ñieàu kieän hoäi nhaäp, caùc chính saùch thueá phaûi phuø hôïp vôùi thoâng leä
quoác teá, nhöng chính saùch thueá thu nhaäp Vieät Nam hieän nay coøn raát nhieàu ñieåm
baát caäp. Hôn nöõa, nöôùc ta gia nhaäp toå chöùc kinh teá theá giôùi WTO vaøo thaùng 11
naêm 2006 vôùi haøng loaït nhöõng cam keát veà vieäc mieãn giaûm thueá, ñaëc bieät laø thueá
nhaäp khaåu seõ aûnh höôûng ñeán nguoàn thu ngaân saùch trong khi möùc chi ngaân saùch
khoâng heà giaûm xuoáng maø coøn coù xu höôùng gia taêng. Do vaäy, yeâu caàu ñaët ra laø
phaûi hoaøn thieän chính saùch thueá thu nhaäp vöøa nhaèm taêng thu cho ngaân saùch buø
ñaép phaàn thu suït giaûm cuûa caùc saéc thueá khaùc vöøa goùp phaàn taïo thuaän lôïi cho söï
phaùt trieån cuûa neàn kinh teá ñaát nöôùc.
3.2- Muïc tieâu vaø ñònh höôùng hoaøn thieän thueá thu nhaäp
Chöông trình caûi caùch heä thoáng thueá höôùng ñeán naêm 2010 caàn xaùc ñònh roõ
muïc tieâu caûi caùch heä thoáng thueá laø: xaây döïng heä thoáng chính saùch thueá ñoàng boä,
coù cô caáu hôïp lyù phuø hôïp vôùi neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa,
hieän ñaïi hoaù coâng taùc quaûn lyù thueá.
- Muïc tieâu cuï theå:
+ Chính saùch thueá phaûi laø coâng cuï quaûn lyù vaø ñieàu tieát vó moâ cuûa nhaø nöôùc
ñoái vôùi neàn kinh teá, ñoäng vieân caùc nguoàn löïc, thuùc ñaåy hoaït ñoäng ñaàu tö phaùt
trieån, ñoåi môùi coâng ngheä,… ñaûm baûo cho söï taêng tröôûng vaø phaùt trieån cuûa neàn
kinh teá, goùp phaàn oån ñònh vaø naâng cao ñôøi soáng nhaân daân.
+ Ñeán naêm 2010, ñaûm baûo tyû leä ñoäng vieân veà thueá vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc
bình quaân haøng naêm töø 20% - 21% GDP, môû roäng dieän thueá tröïc thu vaø taêng tyû
troïng thueá tröïc thu trong toång soá thu veà thueá. Phaán ñaáu ñeán naêm 2020, tyû leä ñoäng
vieân veà thueá vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc ñaït 24% GDP.
61
+ Chính saùch thueá phaûi ñöôïc xaây döïng vaø aùp duïng phuø hôïp vôùi thoâng leä
quoác teá vaø caû cam keát quoác teá.
+ Taïo moâi tröôøng phaùp lyù bình ñaúng vaø coâng baèng, aùp duïng thoáng nhaát
khoâng phaân bieät doanh nghieäp trong nöôùc hay doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc
ngoaøi.
+ Caûi caùch thueá theo höôùng ñôn giaûn, minh baïch, coâng khai, taùch chính saùch
xaõ hoäi ra khoûi chính saùch thueá.
+ Caûi caùch quaûn lyù thueá: ñaåy maïnh caûi caùch haønh chính thueá, naâng cao trình
ñoä quaûn lyù thueá cuûa Vieät Nam ngang taàm vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc.
- Vôùi muïc tieâu treân, ñònh höôùng caûi caùch chính saùch thueá thu nhaäp nhö sau:
+ Thueá thu nhaäp laø loaïi thueá tröïc thu ñieàu tieát thu nhaäp töø keát quaû saûn xuaát
kinh doanh vaø thu nhaäp cuûa moïi ngöôøi daân neân caàn xaây döïng moät caùch khoa hoïc
vaø giaûm möùc thueá suaát nhaèm khuyeán khích hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh vaø
ñoäng vieân ngöôøi lao ñoäng naâng cao trình ñoä, noã löïc laøm giaøu chính ñaùng goùp
phaàn thuùc ñaåy neàn kinh teá phaùt trieån.
+ Thueá thu nhaäp phaûi bao quaùt heát taát caû caùc khoaûn thu nhaäp caàn thieát cho
ngaân saùch nhaø nöôùc, giaûm dieän mieãn, giaûm thueá, ñaûm baûo nguoàn thu cho ngaân
saùch khi caét giaûm thueá nhaäp khaåu trong ñieàu kieän hoäi nhaäp.
+ Thoáng nhaát möùc thueá suaát, ñaûm baûo bình ñaúng trong caïnh tranh. Xaây
döïng caùc chính saùch thueá phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá vaø caû cam keát quoác teá.
+ Chính saùch thueá phaûi ñöôïc xaây döïng coù heä thoáng, ñôn giaûn, deã thöïc hieän,
caûi caùch haønh chính thueá, naâng cao trình ñoä quaûn lyù thu thueá.
3.4- Caùc giaûi phaùp hoaøn thieän chính saùch thueá thu nhaäp
3.3.1- Hoaøn thieän thueá thu nhaäp doanh nghieäp
- Doanh thu:
62
Ñieàu kieän ñeå ñöôïc ghi nhaän doanh thu theo quy ñònh cuûa luaät thueá coù nhieàu
ñieåm khaùc vôùi quy ñònh veà cheá ñoä keá toaùn, taøi chính cuûa doanh nghieäp neân
thöôøng xaûy ra cheânh leäch thueá thu nhaäp, do vaäy caàn coù söï lieân heä, ñoái chieáu chaët
cheõ giöõa luaät thueá TNDN vaø caùc quy ñònh veà taøi chính doanh nghieäp veà cheá ñoä
keá toaùn nhaèm haïn cheá nhöõng tröôøng hôïp sai leäch naøy.
- Xaùc ñònh caùc khoaûn chi phí hôïp lyù:
Ñaây laø noäi dung quan troïng trong vieäc xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá, xaùc ñònh
soá thueá TNDN phaûi noäp vaø ñang ñöôïc caùc doanh nghieäp cuõng nhö caùc cô quan
chöùc naêng ñaëc bieät quan taâm. Caùc chi phí ñöôïc coâng nhaän laø chi phí hôïp lyù caàn
phaûi thoaû maõn caùc ñieàu kieän: coù lieân quan ñeán vieäc taïo ta doanh thu vaø thu nhaäp
chòu thueá khaùc, thöïc teá coù chi, naèm trong ñònh möùc kinh teá kyõ thuaät cho pheùp.
Veà chi phí nguyeân vaät lieäu, nhieân lieäu, ñeå traùnh tình traïng caùc doanh nghieäp
khai man, mua hoaù ñôn nhaèm taêng chi phí ñaàu vaøo, giaûm thu nhaäp chòu thueá, thaát
thu cho ngaân saùch nhaø nöôùc vaø khoâng coâng baèng cho caùc doanh nghieäp, Nhaø
nöôùc neân xem xeùt ñöa ra ñònh möùc tieâu hao cho caùc maët haøng hoaëc caên cöù theo
möùc tieâu hao trung bình cuûa caùc doanh nghieäp trong cuøng ngaønh ngheà ñeå coù giôùi
haïn toái ña cho pheùp caùc khoaûn chi phí. Coù theå yeâu caàu caùc doanh nghieäp ñaêng
kyù tröôùc ñònh möùc ñeå cô quan thueá kieåm tra, so saùnh, ñoái chieáu khi quyeát toaùn
thueá.
Vieäc khoáng cheá chi phí quaûng caùo, tieáp thò caàn cho pheùp caùc doanh nghieäp
phaân boå chi phí naøy trong thôøi gian 5 naêm vì tuyø theo töøng thôøi kyø maø doanh
nghieäp thöïc hieän chieán löôïc tieáp thò phuø hôïp.
Vieäc cho pheùp khaáu hao nhanh ñeå khuyeán khích ñoåi môùi coâng ngheä, caûi
tieán kyõ thuaät laø moät giaûi phaùp raát höõu ích. Tuy nhieân, caàn löu yù ñoái vôùi caùc
doanh nghieäp dieän öu ñaõi vì seõ xaûy ra tröôøng hôïp khaáu hao nhanh trong thôøi gian
63
öu ñaõi ñeå coù lôïi nhaát cho doanh nghieäp. Do vaäy, hoaëc laø cho pheùp doanh nghieäp
khaáu hao nhanh khi khoâng coøn trong thôøi gian öu ñaõi hoaëc neáu doanh nghieäp
choïn khaáu hao nhanh thì khoâng höôûng öu ñaõi.
Ñoái vôùi hieän töôïng chuyeån giaù nguyeân vaät lieäu, haøng hoaù ôû caùc coâng ty ña
quoác gia hoaëc qua söï lieân keát cuûa caùc coâng ty nhaèm laùch thueá, troán thueá, nhaø
nöôùc caàn coù quy ñònh, höôùng daãn cuï thueå ñeå caùn boä thueá thöïc hieän ñöôïc, hôn nöõa
caàn coù söï ñaàu tö coâng ngheä thoâng tin ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc xaùc
ñònh maët baèng giaù thò tröôøng.
- Thueá suaát:
Thueá suaát hieän taïi laø 28%. Neàn kinh teá nöôùc ta ñang phaùt trieån, caàn khuyeán
khích ñaàu tö môû roäng saûn xuaát kinh doanh neân caàn giaûm möùc thueá suaát xuoáng
khoaûng 25% ñeå caùc doanh nghieäp coù ñieàu kieän tích luyõ taùi ñaàu tö vaø ñeå möùc
thueá suaát naøy phuø hôïp vôùi khaû naêng thuï thueá, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå doanh
nghieäp thöïc hieän nghóa vuï thueá cuûa mình , traùnh hieän töôïng laùch thueá, troán thueá.
Giaûm thueá suaát thaáp hôn caùc nöôùc trong khu vöïc laø moät trong nhöõng bieän phaùp
haïn cheá tình traïng chuyeån giaù baát lôïi cho nguoàn thu thueá cuûa nöôùc ta. Möùc thueá
suaát thueá TNDN thaáp hôn caùc nöôùc trong khu vöïc cuõng laø moät trong nhöõng caùch
thöùc khuyeán khích ñaàu tö nöôùc ngoaøi.
- Mieãn giaûm, öu ñaõi veà thueá
Caàn xem xeùt kyõ vaø giaûm bôùt caùc tröôøng hôïp öu ñaõi, hieän nay caùc danh muïc
ñöôïc höôûng öu ñaõi quaù nhieàu vöøa laøm giaûm nguoàn thu thueá cho ngaân saùch, vöøa
gaây khoù khaên, phöùc taïp cho coâng taùc quaûn lyù thu thueá vaø coù khi coøn khoâng ñaït
ñöôïc muïc tieâu ñaët ra.
Nghò ñònh soá 24/2007/NÑ-CP ban haønh ngaøy 14 thaùng 2 naêm 2007 quy ñònh
chi tieát thi haønh Luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp ñaõ baõi boû caùc öu ñaõi thueá
64
TNDN do ñaùp öùng caùc ñieàu kieän veà söû duïng nguyeân lieäu trong nöôùc, ñaùp öùng
ñieàu kieän veà tyû leä xuaát khaåu cuûa hoaït ñoäng deät, may. Tuy nhieân, caàn xem xeùt
giaûi quyeát nhöõng öu ñaõi coøn laïi ñeå phuø hôïp vôùi thoâng leä quoác teá.
Chính saùch öu ñaõi, mieãn giaûm thueá nhaèm thöïc hieän caùc chính saùch xaõ hoäi
nhö chính saùch ñoái vôùi lao ñoäng nöõ, hoaït ñoäng daïy ngheà cho daân toäc thieåu soá,
ngöôøi taøn taät, treû em coù hoaøn caûnh khoù khaên, ñoái töôïng teä naïn xaõ hoäi,… caàn taùch
ra khoûi Luaät thueá TNDN maø neân duøng nhöõng chính saùch hoã trôï khaùc.
3.3.2- Hoaøn thieän thueá thu nhaäp caù nhaân
Kyø hoïp thöù 2 cuûa Quoác hoäi khoaù XII ñaõ thoâng qua Luaät thueá TNCN vaø luaät
naøy coù hieäu löïc töø naêm 2009. Ñeå Luaät mang tính khaû thi cao, caùc vaên baûn döôùi
luaät phaûi ñöôïc xaây döïng chaët cheõ, ñoàng boä vaø ñaûm baûo tính ñôn giaûn, deã hieåu,
deã thöïc hieän laø thaùch thöùc lôùn ñoái vôùi caùc cô quan chöùc naêng.
Xaây döïng caùc vaên baûn höôùng daãn phaûi coù loä trình cuï theå vaø haïn cheá toái ña
caùc vaên baûn. Caùc quy ñònh chi tieát ñeå thöïc hieän vaø cuõng nhö caùc hình thöùc cheá
taøi phaûi ñöôïc ñöa ra trong caùc vaên baûn coù tính phaùp lyù cao. Caùc noäi dung caàn
phaûi laøm roõ trong nghò ñònh, thoâng tö höôùng daãn thi haønh luaät nhö sau:
- Ñoái töôïng chòu thueá cuûa thueá TNCN bao goàm: thu nhaäp töø ñaàu tö voán, laõi
tieàn göûi tieát kieäm, lôïi töùc coå phaàn, laõi traùi phieáu, tín phieáu, lôïi töùc töø caùc hình
thöùc goùp voán khaùc, Nhaø nöôùc caàn phaûi quy ñònh chi tieát veà caùch tính goäp caùc loaïi
tieàn laõi, lôïi töùc, lôïi nhuaän,… ñeå traùnh tình traïng laùch thueá.
- Ñoái vôùi laõi tieàn göûi tieát kieäm: vaán ñeà gaëp khoù khaên trong quaûn lyù laø ngöôøi
daân coù theå chia nhoû khoaûn tieàn göûi döôùi möùc chòu thueá. Hieän nay, caùc ngaân haøng
thöïc hieän baûo maät caùc thoâng tin khaùch haøng. Vaäy, ñeå ñaûm baûo coâng baèng khi
ñaùnh thueá, Nhaø nöôùc phaûi xem xeùt ñeán vieäc caùc ngaân haøng cuõng nhö caùc toå chöùc
tín duïng khaùc phaûi coâng khai caùc thoâng tin caàn thieát.
65
- Vieäc thu thueá treân caùc khoaûn thu nhaäp veà mua baùn chöùng khoaùn caàn xem
xeùt, tính toaùn ñeán söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng non treû naøy. Hôn nöõa, caàn phaûi coù
quy ñònh roõ veà phöông phaùp xaùc ñònh giaù mua baùn chöùng khoaùn treân thò tröôøng
OTC ñeå ñem laïi coâng baèng cho ngöôøi daân.
- Giaûm tröø gia caûnh: Luaät chæ ñöa ra caùc möùc giaûm tröø gia caûnh cho caùc ñoái
töôïng phuï thuoäc, tuy nhieân, khoâng quy ñònh chi tieát theá naøo laø ngöôøi phuï thuoäc
maø ngöôøi noäp thueá coù traùch nhieäm nuoâi döôõng.
Theo Luaät hoân nhaân vaø gia ñình thì nghóa vuï caáp döôõng ñöôïc thöïc hieän giöõa
cha, meï vôùi con caùi, giöõa vôï vaø choàng, giöõa oâng baø noäi, oâng baø ngoaïi vôùi chaùu,
giöõa anh chò em ruoät. Vaên baûn höôùng daãn thi haønh luaät thueá TNCN caàn quy ñònh
roõ nhöõng moái quan heä ñeå ñöôïc tính giaûm tröø cho ngöôøi phuï thuoäc, sao cho khoâng
choàng cheùo giöõa caùc luaät.
Veà ñieàu kieän ñeå giaûm tröø cho ngöôøi phuï thuoäc:
+ Tröôøng hôïp ngöôøi thaân naèm trong ñoä tuoåi lao ñoäng nhöng thu nhaäp khoâng
ñuû nuoâi soáng baûn thaân, ví duï nhö noâng daân ôû vuøng noâng thoân, hoaëc ngöôøi ôû
thaønh thò nhöng khoâng coù vieäc laøm oån ñònh ñeå ñaûm baûo cuoäc soáng thì coù ñöôïc
xem laø ngöôøi phuï thuoäc khoâng. Neáu khoâng xem laø ngöôøi phuï thuoäc thì khoâng
ñaûm baûo coâng baèng vì thöïc söï ngöôøi noäp thueá vaãn phaûi nuoâi vaø hoã trôï cho ngöôøi
thaân ñoù. Coøn neáu xem laø ngöôøi phuï thuoäc thì laøm sao ñeå xaùc ñònh ñöôïc thu nhaäp
thöïc teá vaø thu nhaäp bao nhieâu thì ñöôïc xem laø ñaûm baûo cuoäc soáng, coù caên cöù
theo möùc 1,6 trieäu ñoàng khi giaûm tröø hay khoâng.
+ Khi cha, meï nhaän löông höu trí thì coù caàn xem xeùt möùc löông höu bao
nhieâu ñeå ñaûm baûo cuoäc soáng khi tính ngöôøi phuï thuoäc hay khoâng.
66
+ Ñoái vôùi con caùi: tröôøng hôïp con caùi ñaõ thaønh nieân nhöng ñi hoïc cao ñaúng,
ñaïi hoïc,… chöa lao ñoäng thì coù ñöôïc tính laø ngöôøi phuï thuoäc khoâng caàn phaûi ñöôïc
laøm roõ.
Chieát tröø gia caûnh theo phöông phaùp khaáu tröø tieâu chuaån vôùi soá tieàn aán ñònh
tröôùc seõ laø ñôn giaûn vaø deã aùp duïng. Vôùi ñieàu kieän cuûa nöôùc ta hieän nay, vieäc aùp
duïng phöông phaùp khaáu tröø tieâu chuaån theo Luaät thueá TNCN vöøa ñöôïc Quoác hoäi
thoâng qua laø hoaøn toaøn hôïp lyù. Taùc giaû kieán nghò ñeán naêm 2015, sau khi Luaät
thueá TNCN ñaõ ñöôïc trieån khai thöïc hieän toát, caùc hình thöùc thanh toaùn, chi traû qua
ngaân haøng ñöôïc thöïc hieän ñaûm baûo cho vieäc xaùc ñònh caùc khoaûn thu nhaäp, chi
phí cuûa cô quan thueá thì chuyeån sang aùp duïng phöông phaùp khaáu tröø theo chi phí
thöïc teá trong danh muïc vaø ñònh möùc quy ñònh hoaëc coù theå phoái hôïp caû hai
phöông phaùp tuyø theo khoaûn muïc chieát tröø nhaèm ñaûm baûo coâng baèng thöïc söï.
- Keâ khai vaø khaáu tröø thueá
Caàn coù vaên baûn höôùng daãn keâ khai cuï theå, chi tieát vaø caùc bieåu maãu phaûi
ñôn giaûn, deã thöïc hieän. Hieän nay coù hai phöông phaùp keâ khai: ñoái vôùi thu nhaäp
töø tieàn löông, tieàn coâng aùp duïng phöông phaùp khaáu tröø taïi nguoàn; ñoái vôùi thu
nhaäp töø kinh doanh thì keâ khai, noäp thueá tröïc tieáp. Tuy nhieân, vieäc khai haøng
thaùng maát nhieàu thôøi gian cho ngöôøi noäp thueá vaø caû caùn boä thueá, ñaëc bieät khi aùp
duïng luaät thueá môùi phaùt sinh caùc tröôøng hôïp giaûm tröø cho ngöôøi phuï thuoäc, caùn
boä thueá vöøa phaûi kieåm tra, ñoái chieáu ñeå traùnh tình traïng khai truøng ngöôøi phuï
thuoäc taïo aùp löïc coâng vieäc cho ngaønh thueá. Do vaäy, neân chaêng thöïc hieän vieäc keâ
khai thu nhaäp haøng thaùng nhöng ñöôïc thöïc hieän moãi quyù moät laàn, nghóa laø treân
cuøng moät tôø khai coù soá lieäu thu nhaäp cuûa töøng thaùng trong quyù.
Taát caû caùc noäi dung treân caàn phaûi ñöôïc quy ñònh chi tieát thì luaät thueá TNCN
môùi coù theå thöïc thi ñöôïc.
67
3.3.3- Hoaøn thieän quaûn lyù thueá thu nhaäp
Luaät quaûn lyù thueá coù hieäu löïc töø ngaøy 01/07/2007 laø ñaõ coù phaân ñònh traùch
nhieäm cuûa ngöôøi noäp thueá, cô quan chi traû thu nhaäp, cô quan thueá vaø caùc ban
ngaønh lieân quan. Tuy nhieân, do môùi baét ñaàu aùp duïng, chöa traûi qua nhieàu thöïc teá
neân cuõng chöa boäc loä caùc nhöôïc ñieåm. Thueá thu nhaäp laø moät loaïi thueá tröïc thu,
ngöôøi chòu thueá cuõng laø ngöôøi noäp thueá neân coâng taùc quaûn lyù khaù phöùc taïp. Ñeå
hoaøn thieän quaûn lyù thueá thu nhaäp, caàn xem xeùt thöïc hieän caùc vaán ñeà sau:
- Maõ soá thueá, maõ soá coâng daân: Beân caïnh vieäc caáp maõ soá thueá cho caùc
doanh nghieäp, taát caû nhöõng ngöôøi coù thu nhaäp döôùi baát cöù hình thöùc naøo naøo phaûi
ñaêng kyù maõ soá thueá, moïi ngöôøi daân ñeàu ñöôïc caáp maõ soá coâng daân ñeå thuaän tieän
cho vieäc theo doõi möùc giaûm tröø ngöôøi phuï thuoäc cuûa caùc ñoái töôïng noäp thueá.
- Vaán ñeà maáu choát hieän nay trong coâng taùc quaûn lyù thu thueá laø khoâng xaùc
ñònh ñöôïc thu nhaäp cuûa ngöôøi daân. Thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët laø ñieàu kieän
ñaàu tieân ñöôïc keå ñeán ñeå giaûi quyeát vaán ñeà naøy. Tieáp theo laø coâng khai thoâng tin
veà khaùch haøng cuûa caùc ngaân haøng vaø caùc toå chöùc tín duïng. Ñaây laø nhieäm vuï raát
naëng neà vaø caáp thieát cuûa nhaø nöôùc ta.
- Naâng cao traùch nhieäm, xaùc ñònh roõ nhieäm vuï cuûa caùc caùc ñôn vò vaø caù
nhaân lieân quan. Traùch nhieäm cuûa caùc ñoái töôïng lieân quan caàn phaûi ñöôïc xaùc ñònh
roõ raøng, chi tieát nhaèm giuùp hoï thöïc hieän ñuùng coâng vieäc cuûa mình vaø xöû lyù
nghieâm minh caùc tröôøng hôïp vi phaïm.
- Caùc hình thöùc cheá taøi phaûi ñuû söùc raên ñe caùc haønh vi troán thueá, gian laän
thueá. Töø tröôùc ñeán nay, caùc hình thöùc cheá taøi ôû nöôùc ta quaù nheï neân tình traïng vi
phaïm caùc quy ñònh cuûa thueá cuûa ñoái töôïng noäp thueá cuõng nhö caùc tieâu cöïc cuûa
caùc cô quan chöùc naêng xaûy ra quaù nhieàu. Caàn phaûi xaùc ñònh roõ chöùc naêng, nhieäm
68
vuï cuûa caùc ñoái töôïng lieân quan vaø hình thöùc cheá taøi thích ñaùng. Chaúng haïn, caù
nhaân, cô quan chi traû thu nhaäp khoâng keâ khai vaø ñoùng thueá thu nhaäp ñuùng quy
ñònh seõ bò ñeàn buø gaáp nhieàu soá thueá gian laän. Caùn boä thueá, ñôn vò thanh tra caáu
keát vôùi ñoái töôïng noäp thueá ñeå gian laän veà thueá seõ bò xöû lyù kyû luaät vaø ñeàn buø gaáp
nhieàu laàn soá thueá gian laän,…
3.4- Caùc giaûi phaùp hoã trôï
- Caûi caùch haønh chính veà thueá:
Thuû tuïc haønh chính laø yeáu toá raát quan troïng goùp phaàn ñem laïi hieäu quaû cho
coâng taùc quaûn lyù thu thueá. Ñaàu tieân laø caàn phaûi xaây döïng quy trình thöïc hieän caùc
nghieäp vuï quaûn lyù thu thueá, trong ñoù xaùc ñònh traùch nhieäm trong töøng böôùc coâng
vieäc nhaèm giuùp heä thoáng hoaït ñoäng thoâng suoát, nhòp nhaøng.
+ Caùc thuû tuïc caàn ñôn giaûn, löôït boû caùc khaâu khoâng caàn thieát taïo ñieàu kieän
thuaän lôïi cho ngöôøi noäp thueá vaø cô quan thueá.
+ Quy trình phaûi ñöôïc caûi tieán treân cô sôû naâng cao traùch nhieäm vaø tinh thaàn
töï giaùc cuûa ñoái töôïng noäp thueá.
+ Caàn phaûi caûi thieän moái quan heä giöõa cô quan thueá vaø ñoái töôïng noäp thueá
treân tinh thaàn hoï nhaän thaáy ñöôïc nghóa vuï ñoùng thueá ñeå thöïc hieän toát. Naâng cao
tinh thaàn hôïp taùc giöõa cô quan thueá vaø caùc cô quan chöùc naêng nhaèm giuùp cô quan
thueá trong coâng taùc xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá cuõng nhö giaûi quyeát caùc vaán ñeà
lieân quan.
+ Caûi caùch haønh chính phaûi xem xeùt ñeán cô caáu nhaân söï, boá trí coâng taùc phuø
hôïp nhaèm ñaït ñöôïc hieäu quaû coâng vieäc trong ñieàu kieän chi phí thaáp nhaát.
- Ñaåy maïnh öùng duïng coâng ngheä thoâng tin trong quaûn lyù thueá:
Ñeå quaûn lyù thueá toát, coâng ngheä thoâng tin laø moät trong nhöõng yeáu toá tieân
quyeát. Thoâng qua söï trôï giuùp cuûa coâng ngheä thoâng tin, caùn boä thueá môùi coù theå
69
tieáp xuùc, theo doõi vaø xöû lyù caùc thoâng tin lieân quan. Vieäc keát noái thoâng tin toát
giöõa caùc ngaønh lieân quan nhö thueá, kho baïc, haûi quan,… ngaønh thueá môùi coù theå
xaùc ñònh ñöôïc thu nhaäp chòu thueá vaø môùi phaùt hieän ñöôïc caùc tröôøng hôïp khai
man thueá, gian laän veà thueá.
- Caûi caùch boä maùy quaûn lyù thueá vaø ñaøo taïo caùn boä thueá:
Ñeå phuø hôïp vaø ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu quaûn lyù thueá ngaøy caøng cao, vieäc caûi
caùch, hoaøn thieän boä maùy quaûn lyù thueá phaûi ñöôïc thöôøng xuyeân thöïc hieän ñeå ñaùp
öùng coâng vieäc. Hôn nöõa, ñoäi nguõ caùn boä thueá caàn phaûi ñöôïc ñaøo taïo boài döôõng
ñeå coù ñuû trình ñoä chuyeân moân, nghieäp vuï vaø phaûi coù phaåm chaát ñaïo ñöùc toát. Caùn
boä thueá phaûi coù khaû naêng nhaän bieát, xaùc ñònh caùc tröôøng hôïp gian laän thueá vaø xöû
lyù chuùng kòp thôøi, thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi.
- Thöïc hieän toát coâng taùc tuyeân truyeàn, phoå bieán phaùp luaät veà thueá:
Caàn linh ñoäng söû duïng ña daïng caùc hình thöùc truyeàn thoâng nhö toå chöùc caùc
cuoäc thi tìm hieåu phaùp luaät veà thueá cho nhieàu ñoái töôïng nhö CBCNV, sinh vieân,
hoïc sinh,… Sinh vieân, hoïc sinh chöa phaûi laø ñoái töôïng noäp thueá nhöng coù taùc
ñoäng raát lôùn ñeán nhöõng ngöôøi thaân trong gia ñình, vaø chính caùc em cuõng laø ñoái
töôïng noäp thueá sau naøy, hình thöùc naøy khoâng nhöõng trang bò kieán thöùc veà phaùp
luaät thueá cho caùc em maø coøn taïo yù thöùc veà nghóa vuï ñoùng thueá ngay töø khi coøn
nhoû.
Moãi caùc boä thueá caàn phaûi yù thöùc roõ traùch nhieäm cuûa mình veà vieäc tuyeân
truyeàn chính saùch thueá. Trong quaù trình coâng taùc, caùn boä thueá phaûi coù traùch
nhieäm cung caáp thoâng tin, höôùng daãn roõ caùc quy ñònh veà thueá cuõng nhö giaûi
quyeát trieät ñeå caùc vaán ñeà veà gian laän thueá nhaèm taïo nieàm tin cho moïi ngöôøi daân.
Ñaëc bieät, caùn boä thueá phaûi laø ngöôøi laøm göông trong vieäc thöïc hieän nghóa vuï
thueá cuûa mình.
70
KEÁT LUAÄN
Trong thôøi kyø hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, vôùi nhöõng cam keát khi gia nhaäp
WTO veà caét giaûm thueá, soá thu thueá nhaäp khaåu seõ giaûm maïnh. Ñeå buø ñaép ngaân
saùch nhaø nöôùc, ñaûm baûo cho nguoàn chi, taùc giaû nghieân cöùu heä thoáng thueá thu
nhaäp nhaèm ñöa ra caùc giaûi phaùp ñeå goùp phaàn phaùt trieån kinh teá ñaát nöôùc.
Thueá TNDN ñöôïc hoaøn chænh vôùi nhöõng giaûi phaùp caûi caùch phöông phaùp
xaùc ñònh doanh thu, caùc khoaûn chi phí hôïp lyù, thueá suaát vaø caùc tröôøng hôïp mieãn
giaûm thueá. Ñeå Luaät thueá TNCN coù hieäu löïc töø ngaøy 01/01/2009 thöïc thi ñöôïc, taùc
giaû kieán nghò nhöõng giaûi phaùp cho caùc vaên baûn döôùi luaät ñi saùt vôùi thöïc teá, cuï
theå, chi tieát nhöõng ñieåm chöa quy ñònh roõ trong luaät.
Caùc giaûi phaùp treân caàn phaûi ñöôïc thöïc hieän ñoàng boä, thoáng nhaát, khoâng ñeå
choàng cheùo giöõa caùc luaät. Söï phoái hôïp cuûa caùc ban ngaønh laø ñieàu kieän tieân quyeát
ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu ñaët ra.
____oOo_____
71
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1- PGS.TS. Leâ Vaên Aùi (chuû bieân), TS. Ñoã Ñöùc Minh (2002), Thueá thu nhaäp
caù nhaân treân theá giôùi vaø ñònh höôùng vaän duïng ôû Vieät Nam, NXB Taøi chính, Haø
Noäi.
2- Joseph E. Stiglitz (1995), Kinh teá hoïc coâng coäng, NXB Khoa hoïc vaø Kyõ
thuaät, Tröôøng Ñaïi Hoïc Kinh Teá Quoác Daân Haø Noäi.
3- GS.TS. Döông Thò Bình Minh (chuû bieân) (2005), Taøi chính Coâng, NXB
Taøi chính, Tröôøng Ñaïi Hoïc Kinh Teá TP.HCM
4- TS. Phaïm Vaên Naêng, TS. Traàn Hoaøng Ngaân, TS. Söû Ñình Thaønh (2002),
Söû duïng caùc coâng cuï taøi chính ñeå huy ñoäng voán cho chieán löôïc phaùt trieån kinh teá
xaõ hoäi cuûa Vieät Nam ñeán naêm 2020, NXB Thoáng Keâ, TP.HCM
5- Luaät thueá lôïi töùc
6- Luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp caùc laàn söûa ñoåi, boå sung vaø caùc vaên baûn
höôùng daãn thi haønh.
7- Phaùp leänh thueá thu nhaäp ñoái vôùi ngöôøi coù thu nhaäp cao ban haønh laàn ñaàu
vaø caùc laàn söûa ñoåi, boå sung vaø caùc vaên baûn höôùng daãn thi haønh.
8- Luaät thueá thu nhaäp caù nhaân coù hieäu löïc naêm 2009 ñaõ ñöôïc Quoác hoäi thoâng
qua.
9- Taïp chí Thueá nhaø nöôùc caùc soá naêm 2007
10- Taïp chí Kinh teá phaùt trieån caùc soá naêm 2007
11- Taïp chí Kinh teá vaø döï baùo soá 5/2007
12- Taïp chí Thoâng tin & Döï baùo kinh teá – xaõ hoäi soá 19, thaùng 7 naêm 2007
72
PHỤ LỤC 1
Bảng 1: Đầu tư trực tiếp của nước ngoài được cấp giấy phép 1988 - 2006
Vốn đăng ký (Triệu đô la Mỹ) (*)
Trong đó: Vốn pháp định
Chia ra
Số dự án
Tổng số
Tổng số Nước ngoài
góp
Việt Nam
góp
Tổng số vốn
thực hiện
(Triệu đô la
Mỹ)
Tổng số 8266 78248.2 34945.4 29613.7 5331.7 37271.7
1988 - 1990 211 1602.2 1279.7 1087.3 192.4
1988 37 341.7 258.7 219.0 39.7
1989 67 525.5 300.9 245.0 55.9
1990 107 735.0 720.1 623.3 96.8
1991 - 1995 1409 17663.0 10759.0 8605.5 2153.5 6517.8
1991 152 1291.5 1072.4 883.4 189.0 328.8
1992 196 2208.5 1599.3 1343.7 255.6 574.9
1993 274 3037.4 1842.5 1491.1 351.4 1017.5
1994 372 4188.4 2539.7 2030.3 509.4 2040.6
1995 415 6937.2 3705.1 2857.0 848.1 2556.0
1996 - 2000 1724 26259.0 10921.8 8714.5 2207.3 12944.8
1996 372 10164.1 3511.4 2906.3 605.1 2714.0
1997 349 5590.7 2649.1 2046.0 603.1 3115.0
1998 285 5099.9 2474.2 1939.9 534.3 2367.4
1999 327 2565.4 975.1 870.5 104.6 2334.9
2000 391 2838.9 1312.0 951.8 360.2 2413.5
2001 - 2005 3935 20720.2 7310.1 6878.1 432.0 13852.8
2001 555 3142.8 1708.6 1643.0 65.6 2450.5
2002 808 2998.8 1272.0 1191.4 80.6 2591.0
2003 791 3191.2 1138.9 1055.6 83.3 2650.0
2004 811 4547.6 1217.2 1112.6 104.6 2852.5
2005 970 6839.8 1973.4 1875.5 97.9 3308.8
Sơ bộ 2006 987 12003.8 4674.8 4328.3 346.5 3956.3
(*) Bao gồm cả vốn tăng thêm của các dự án đã được cấp giấy
phép từ các năm trước.
Nguồn: Tổng cục thống keâ
73
Đầu tư trực tiếp của nước ngoài được cấp giấy phép 1988 - 2006
Năm Tổng số vốn đăng ký
(Triệu đô la Mỹ)
Tổng số vốn số vốn thực
hiện
(Triệu đô la Mỹ)
1991 1291.5 328.8
1992 2208.5 574.9
1993 3037.4 1017.5
1994 4188.4 2040.6
1995 6937.2 2556.0
1996 10164.1 2714.0
1997 5590.7 3115.0
1998 5099.9 2367.4
1999 2565.4 2334.9
2000 2838.9 2413.5
2001 3142.8 2450.5
2002 2998.8 2591.0
2003 3191.2 2650.0
2004 4547.6 2852.5
2005 6839.8 3308.8
Sơ bộ 2006 12003.8 3956.3
Đầu tư trực tiếp nước ngoaøi
0.0
2000.0
4000.0
6000.0
8000.0
10000.0
12000.0
14000.0
19
91
19
93
19
95
19
97
19
99
20
01
20
03
20
05
năm
T ổ
ng
s ố
v
ốn
(t
ri
ệu
U
SD
)
Tổng số vốn đăng ký
(Triệu đô la Mỹ)
Tổng số vốn số vốn thực hiện
(Triệu đô la Mỹ)
1
Baûng 2: Caùc möùc khôûi ñieåm chòu thueá vaø möùc thueá suaát cao nhaát qua caùc naêm
Thu nhaäp thöôøng xuyeân ngöôøi VN (bình quaân/thaùng) Thu nhaäp thöôøng xuyeân ngöôøi
nöôùc ngoaøi (bình quaân/thaùng)
Thu nhaäp khoâng thöôùng xuyeân
Thôøi gian
Khôûi ñieåm chòu
thueá /thueá suaát
Möùc thu nhaäp/thueá suaát cao nhaát Khôûi ñieåm chòu
thueá /thueá suaát
Möùc thu
nhaäp/thueá suaát
cao nhaát
Möùc thu
nhaäp/thueá suaát
cao nhaát
Möùc thu
nhaäp/thueá suaát
cao nhaát
4/1991 500.000
(10%)
3.500.000 (50%)
Thu boå sung 30% cho phaàn thu nhaäp treân
5.000.000
2.400.000
(10%)
48.000.000
(50%)
1.500.000
(5%)
22.500.000
(30%)
6/1994 1.200.000
(10%)
8.000.000 (60%)
Thu boå sung 30% cho phaàn thu nhaäp coøn laïi
sau thueá thu nhaäp treân 5.000.000
5.000.000
(10%)
70.000.000
(50%)
2.000.000
(5%)
30.000.000
(30%)
2/1997 2.000.000
(10%)
10.000.000 (60%)
Thu boå sung 30% cho phaàn thu nhaäp coøn laïi
sau thueá treân 8.000.000
5.000.000
(10%)
70.000.000
(50%)
2.000.000
(5%)
30.000.000
(30%)
7/1999 2.000.000
(10%)
10.000.000 (60%)
Thu boå sung 30% cho phaàn thu nhaäp coøn laïi
sau thueá treân 8.000.000
8.000.000
(10%)
120.000.000
(50%)
2.000.000
(5%)
30.000.000
(30%)
7/2001 3.000.000
(10%)
15.000.000 (50%)
Thu boå sung 30% cho phaàn thu nhaäp coøn laïi
sau thueá treân 15.000.000
8.000.000
(10%)
120.000.000
(50%)
2.000.000
(5%)
30.000.000
(30%)
7/2004 5.000.000
(10%)
40.000.000 (40%)
khoâng thu boå sung
8.000.000
(10%)
80.000.000
(40%)
15.000.000
2
1
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Hoàn thiện chính sách thuế thu nhập góp phần phát triển kinh tế Việt Nam trong thời kỳ hội nhập WTO.pdf