Khảo sát hiện trạng quản lý chất thải rắn trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh và đề xuất biện pháp quản lý, quy hoạch đến năm 2030
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GVHD: Th.S VŨ HẢI YẾN SVTH: LÊ QUANG TOÀN MỤC LỤC CHƯƠNG I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1 1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 2 1.3 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 2 1.4 PHẠM VI NGHIÊN CỨU 2 1.5 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2 1.5.1 Phương pháp luận 2 1.5.2 Phương pháp cụ thể 3 1.6. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN 3 1.6.1 Ý nghĩa khoa học 3 1.6.2 Ý nghĩa thực tiễn 4 CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN VỀ CHẤT THẢI RẮN 5 2.1 KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ CHẤT THẢI RẮN 5 2.1.1 Khái niệm chất thải rắn 5 2.1.2 Nguồn gốc phát sinh chất thải rắn 5 2.1.3 Phân loại chất thải rắn 7 2.1.3.1. Phân loại theo quan điểm thông thường 7 2.1.3.2. Phân loại theo công nghệ quản lý – xử lý 8 2.1.4 Thành phần chất thải rắn 9 2.1.4.1. Thành phần vật lý 9 2.1.4.2. Thành phần hóa học 9 2.1.5 Tính chất chất thải rắn 10 2.1.5.1. Tính chất vật lý 10 2.1.5.2. Tính chất hóa học 12 2.1.5.3. Tính chất sinh học 13 2.1.6. Tốc độ phát sinh chất thải rắn 15 2.1.6.1. Các phương pháp dùng xác định khối lượng chất thải rắn 15 2.1.6.2. Các yếu tố ảnh hưởng tới tốc độ phát sinh chất thải rắn 17 2.2 SỰ CHUYỂN HOÁ TÍNH CHẤT CỦA CTR ĐÔ THỊ 19 2.2.1 Sự chuyển hoá vật lý 19 2.2.1.1Tách các thành phần trong CTR 19 2.2.1.2 Giảm thể tích CTR bằng phương pháp cơ học 19 2.2.1.3 Giảm kích thước CTR bằng phương pháp cơ học 20 2.2.1.4 Sự chuyển hoá hoá học 20 2.2.2.1 Quá trình đốt cháy (oxi hoá hoá học) 20 2.2.2.2 Quá trình nhiệt phân 21 2.2.2.3 Quá trình khí hoá 21 2.2.3.1 Phân huỷ hiếu khí 22 2.2.3.2 Phân huỷ kỵ khí 22 2.3.ẢNH HƯỞNG CTR ĐẾN MÔI TRƯỜNG 24 2.3.1 CTR gây ô nhiễm môi trường đất 24 2.3.2 CTR gây ô nhiễm nguồn nước – cản trở dòng chảy 24 2.3.3 CTR gây ô nhiễm môi trường không khí 25 2.3.4 Giảm mỹ quan đô thị 26 2.3.5 CTR ảnh hưởng tới sức khoẻ cộng đồng 26 2.3.6 Tăng trưởng chi phí về y tế do ô nhiễm 27 2.4 NHỮNG NGUYÊN TẮC KỸ THUẬT TRONG CÔNG TÁC THU GOM CHẤT THẢI RẮN 27 2.4.1.Nguồn phát thải CTR và phân loại CTR tại nguồn 27 2.4.2 Thu gom, lưu trữ và vận chuyển chất thải rắn 28 2.4.2.1 Quy hoạch thu gom chất thải rắn 29 2.4.2.2 Các phương thức thu gom 30 2.4.2.3 Hệ thống thu gom và vận chuyển chất thải rắn 30 2.4.2.4 Sơ đồ hoá hệ thống thu gom 30 2.4.2.5. Chọn tuyến đường thu gom vận chuyển 32 2.5 CÁC PHƯƠNG PHÁP QUẢN LÝ VÀ XỬ LÝ CHẤT THẢI 33 2.5.1.Phương pháp cơ học 34 2.5.2 Phương pháp sinh học 34 2.5.3 Ngăn ngừa, giảm thiểu và tái sử dụng tại nguồn 34 2.5.4 Thu gom và vận chuyển chất thải rắn 35 2.5.5 Tiêu hủy chất thải rắn 35 2.5.6 Chế biến phân bón 35 2.5.7 Ổn định chất thải rắn 37 2.5.8 Đổ CTR thành đống hay bãi hở 37 2.5.9 Chôn lấp hợp vệ sinh 37 CHƯƠNG 3: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN – KINH TẾ XÃ HỘI CỦA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 40 3.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 40 3.1.1. Vị trí địa lí 40 3.2.Điều kiện kinh tế & xã hội thành phố Hồ Chí Minh 41 3.2.1 Kinh tế 41 3.2.1.1. Tổng sản phẩm nội địa 41 3.2.1.2 Công nghiệp: 43 3.2.1.3 Nông nghiệp: 43 3.3. Về xử lý CTR, bảo vệ môi trường: 44 3.3.1. Về chương trình chống ngập nước nội thị: 46 3.3.2 Chương trình nước sạch cho sinh hoạt của nhân dân nội thành và ngoại thành 47 3.3.3. Công trình xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm: 48 3.4. Khoa học và công nghệ: 48 CHƯƠNG 4: HIỆN TRẠNG QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN TẠI TP. HỒ CHÍ MINH 50 4.1 HIỆN TRẠNG HỆ THỐNG QUẢN LÝ CHẤT THẢI RẮN ĐÔ THỊ 50 4.1.1 Sơ đồ hệ thống quản lý nhà nước về công tác QL CTR ĐT 50 4.1.2 Nguồn phát sinh 51 4.1.3 Thành phần – khối lượng 51 4.1.4 Đặc điểm 54 4.1.5 Hệ thống lưu trữ tại nguồn 56 4.1.6 Công tác thu gom CTR sinh hoạt từ hộ gia đình, cơ quan, trường học 57 4.1.7 Công tác quét dọn đường phố, vệ sinh công cộng 57 4.1.8 Hệ thống trung chuyển và vận chuyển CTR đô thị 58 4.1.9 Hiện trạng xử lý chất thải rắn đô thị 59 CHƯƠNG 5: DỰ BÁO TỐC ĐỘ PHÁT SINH CHẤT THẢI RẮN 62 5.1. DỰ BÁO DIỄN BIẾN CTR SINH HOẠT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐẾN NĂM 2030 62 5.1.1.Căn cứ dự báo 62 5.1.2. Nguồn phát sinh CTRSH 63 5.1.3 Dự đoán dân số (Dựa và tốc độ tăng dân số tự nhiên). 63 CHƯƠNG 6: ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÝ TẠI NGUỒN, THU GOM VÀ VẬN CHUYỂN CTR 67 6. 1.Giải pháp kỹ thuật 67 6.1.1 Phân loại tại nguồn 67 6.1.2 Phân tích lựa chọn phương án 67 6.2. THỰC HIỆN PHƯƠNG ÁN ĐÃ CHỌN 70 6.2.1. Hệ thống thu gom CTR sinh hoạt ở hộ gia đình 70 6.2.1.1. Lưu trữ 70 6.2.1.2. Thu gom 70 6.2.1.3. THỜI GIAN THU GOM: 70 6.3.1.TÍNH TOÁN HỆ THỐNG TRUNG CHUYỂN 73 6.3.1.1 Đối với CTRHC 73 6.3.1.2 Đối với CTRVC (tương tự thu gom CTRHC) 74 6.3.2. Hệ thống thu gom CTR công cộng 76 6.3.2.1. CTR đường phố và công viên 76 6.3.2.2 CTR trường học 77 6.3.2.3 CTR chợ 77 6.3.2.4 Tổng số xe cần đầu tư 77 6.4.TÍNH TOÁN KINH TẾ CHO HỆ THỐNG THU GOM 79 6.4.1. Tính toán chi phí cho việc đầu tư xe 660l 79 6.4.2. Lương công nhân thu gom 81 6.4 .3. Phí thu được từ việc thu gom CTR tại hộ dân 82 6.4.4. Kết quả chi & thu qua các năm 83 CHƯƠNG 7: ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN VÀ CHÔN LẤP 84 7.1 Giải pháp xử lý chất thải rắn 84 7.1.1 Giải pháp xử lý 84 7.1.1.1. Công nghệ DANO SYSTEM 86 7.1.1.2. Công nghệ xử lý CTRSH tại nhà máy Phân hữu cơ Cầu Diễn 88 7.1.1.3. Công nghệ xử lý CTRSH tại nhà máy chế biến phế thải Việt Trì 90 7.2. Giải pháp tái chế 92 7.2.1 Tái chế CTRVC 94 7.2.2 Sơ đồ đường đi của các nguyên liệu tái chế 94 7.2.3. Sơ đồ tái chế các loại nguyên liệu 94 7.3. Giải pháp chôn lấp, phát triển bãi chôn lấp thành khu liên hợp 96 7.3.1 Các hạng mục công trình của trạm 96 7.3.1 Qui trình vận hành của trạm phân loại 97 7.4 Giải pháp quản lý 98 7.4.1 Mô hình giao khoán 99 7.4.2 Mô hình đấu thầu cạnh tranh 99 7.4.3 Công cụ kinh tế 100 7.4.4 Tăng cường trang bị cơ sở vật chất 102 CHƯƠNG 8: KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ 103 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CHƯƠNG I ĐẶT VẤN ĐỀ 1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Tại Thành Phố Hồ Chí Minh, mỗi ngày có khoảng 7000 tấn chất thải rắn các loại thải ra môi trường, trong đó chất thải rắn sinh hoạt chiếm khoảng 70%, số còn lại là chất thải rắn công nghiệp , y tế và xây dựng. Mặc dù đã có những đơn vị tổ chức thu gom nhưng lại không đồng bộ trong việc quản lý dẫn đến nhiều vấn đề bất cập, làm giảm hiệu quả thu gom và gây ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe cộng đồng. Mặt khác, với một lượng chất thải rắn khá lớn như trên và có xu hướng ngày càng tăng cùng với tốc độ phát triển nếu không có một giải pháp phối hợp đồng bộ, thu gom không hợp lí thì CTR sẽ là mối hiểm họa đối với môi trường như việc gây cản trở giao thông, mất mỹ quan đô thị, gây ô nhiễm môi trường do lượng CTR tồn động gây mùi hôi, nước rỉ rác. Hệ thống thu gom chất thải rắn hiện nay được thực hiện bởi lực lượng thu gom chất thải rắn dân lập và công lập, chính vì thế mà chất thải rắn chưa được quản lý tốt, chỉ có khoảng 80 – 85% tổng số lượng chất thải rắn được thu gom và số còn lại được thải xuống kênh, rạch gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. TP.HCM có mật độ dân số khá dày đặc, chủ yếu là dân nhập cư. Nhưng vấn đề chất thải rắn chưa được chính quyền địa phương quản lý đúng mức. Hệ thống thu gom chất thải rắn của Tp.HCM còn gặp một số bất cập như việc bố trí các điểm hẹn, thời gian thu gom, vận chuyển chưa hợp lý, phương tiện thu gom cũ kỹ, thô sơ, không đảm bảo nhu cầu thu gom chất thải rắn trên địa bàn Tp.HCM Trước tình hình trên đề tài “Khảo sát hiện trạng quản lý chất thải rắn trên địa bàn Thành Phố Hồ Chí Minh và đề xuất biện pháp quản lý, quy hoạch đến năm 2030” được thực hiện với mong muốn góp một phần vào giải quyết các vấn đề khó khăn hiện nay trong công tác thu gom chất thải sinh hoạt của thành phố Hồ Chí Minh, đồng thời góp phần vào sự phát triển bền vững của Thành Phố Hồ Chí Minh. 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Khảo sát hiện trạng quản lý chất thải rắn trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, Đề xuất biện pháp xử lý, tái chế, chôn lấp thích hợp với điều kiện thành phố Hồ Chí Minh. 1.3 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU Tổng quan về chất thải rắn; Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội và môi trường Thành Phố Hồ Chí Minh, Đánh giá hiện trạng quản lý CTRSH Thành Phố Hồ Chí Minh, Dự báo tốc độ phát sinh chất thải rắn ở địa bàn Thành Phố Hồ Chí Minh, Thiết kế hệ thống thu gom, vận chuyển CTR cho địa bàn thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2030; Đề xuất các giải pháp xử lý, tái chế, chôn lấp thích hợp với điều kiện ở thành phố Hồ Chí Minh. 1.4 PHẠM VI NGHIÊN CỨU Do thời gian có hạn nên đề tài chỉ gói gọn trong phạm vi địa bàn Thành Phố Hồ Chí Minh, Đối tựợng nghiên cứu: chất thải rắn sinh hoạt Giới hạn nghiên cứu: hiện trạng quản lý CTR Thành Phố Hồ Chí Minh, tính toán hệ thống thu gom, vận chuyển và bố trí trạm xử lý. 1.5 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1.5.1 Phương pháp luận - Nắm vững kiến thức về quy trình thu gom, vận chuyển CTRSH; - Phương pháp phân tích đánh giá nguồn phát sinh chất thải, thu gom, hệ thống điểm hẹn. 1.5.2 Phương pháp cụ thể - Khảo sát thực địa nhằm thu thập các số liệu về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội, môi trường và nắm rõ tình hình thu gom, vận chuyển CTRSH trên địa bàn Thành Phố Hồ Chí Minh, - Phương pháp đánh giá nhanh, - Phương pháp thống kê, - Phương pháp tính toán, dự báo tốc độ tăng dân số và chất thải rắn, - Phương pháp tính toán hệ thống thu gom, vận chuyển CTR trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. 1.6. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN 1.6.1 Ý nghĩa khoa học - Cung cấp một cơ sở dữ liệu của việc nguyên cứu cơ bản về hiện trạng QLCTR thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2001 – 2009, - Đánh giá được ưu, nhược điểm về QLCTR và những điểm cần phải khắc phục, - Đế xuất được giải pháp thu gom, vận chuyển, PLRTN phù hợp cho Tp.HCM đến năm 2030. 1.6.2 Ý nghĩa thực tiễn - Cung cấp cơ sở khoa học phục vụ cho công tác thu gom, vận chuyển, phân loại và xử lý CTRSH cho Tp.HCM trong giai đoạn từ nay đến năm 2030 - Đề tài đã cung cấp một giải pháp thực tế để QLCTRSH cho Thành Phố trong 30 năm tới, - Đây là công cụ, tài liệu tham khảo giúp các nhà quản lý, quy hoạch môi trường hiệu quả - Giải quyết được bài toán về CTR ở Thành Phố Hồ Chí Minh.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Khảo sát hiện trạng quản lý chất thải rắn trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh và đề xuất biện pháp quản lý, quy hoạch đến năm 2030, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO
ÑAÏI HOÏC KYÕ THUAÄT COÂNG NGHEÄ TP HOÀ CHÍ MINH
KHOA MOÂI TRÖÔØNG VAØ COÂNG NGHEÄ SINH HOÏC
( ( ( ( (
KHOÙA LUAÄN TOÁT NGHIEÄP
KHAÛO SAÙT HIEÄN TRAÏNG QUAÛN LYÙ CHAÁT THAÛI RAÉN SINH HOẠT TREÂN ÑÒA BAØN THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH VAØ ÑEÀ XUAÁT BIEÄN PHAÙP QUAÛN LYÙ, QUY HOẠCH ÑEÁN NAÊM 2030
NGAØNH: MOÂI TRÖÔØNG
MAÕ NGHAØNH: C72
GVHD: Th.S VUÕ HAÛI YEÁN
SVTH : LEÂ QUANG TOAØN
MSSV : 207108038
Tp.HCM, thaùng 07 naêm 2010
BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO COÄNG HOØA XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓAVIEÄT NAM
ÑH KTCN TPHCM ÑOÄC LAÄP – TÖÏ DO – HAÏNH PHUÙC
KHOA: MT&CNSH
BOÄ MOÂN: MOÂI TRÖÔØNG -o0o-
NHIEÄM VUÏ KHOÙA LUAÄN TOÁT NGHIEÄP
Hoï vaø teân: Leâ Quang Toaøn MSSV: 207108038
Ngaønh: Moâi tröôøng Lôùp: 07CMT
1. Ñaàu ñeà khoùa luaän toát nghieäp: Khaûo saùt hieän traïng quaûn lyù chaát thaûi raén treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø ñeà xuaát bieän phaùp quaûn lyù, quy hoaïch ñeán naêm 2030
2. Nhieäm vuï
- Khaûo saùt hieän quaûn lyù chaát thaûi raén sinh hoaït taïi ñòa baøn Tp. Hoà Chí Minh
- Döï baùo toác ñoä phaùt sinh chaát thaûi raén sinh hoaït ôû ñòa baøn Tp. Hoà Chí Minh ñeán naêm 2030
- Thieát keá heä thoáng thu gom, vaän chuyeån chaát thaûi raén treân ñòa baøn Tp. Hoà Chí Minh ñeán naêm 2030
- Ñeà xuaát bieän phaùp quaûn lyù xöû lyù, taùi cheá, choân laáp hôïp veä sinh.
3. Ngaøy giao Ñoà aùn toát nghieäp: 05/04/2010
4. Ngaøy hoaøn thaønh Ñoà aùn toát nghieäp: 15/07/2010
5. Giaùo vieân höôùng daãn: Phaàn höôùng daãn: toaøn boä
Hoï vaø teân: Th.S VUÕ HAÛI YEÁN
Noäi dung vaø yeâu caàu Khoùa luaän toát nghieäp ñaõ ñöôïc thoâng qua BCN Khoa.
Thaønh phoá Hoà Chí Minh ngaøy … thaùng … naêm 2010
Chuû nhieäm Khoa Giaùo vieân höôùng daãn
(Kyù vaø ghi roõ hoï teân) (Kyù vaø ghi roõ hoï teân)
PHAÀN DAØNH CHO KHOA
Ngöôøi duyeät (chaám sô boä):
Ñôn vò:
Ngaøy baûo veä:
Ñieåm toång keát
Nôi löu tröõ Khoùa luaän toát nghieäp
NHAÄN XEÙT CUÛA GIAÙO VIEÂN HÖÔÙNG DAÃN
Ñieåm baèng soá ……………… Ñieåm baèng chöõ ………………..
Tp. HCM, ngaøy thaùng naêm 2010
LÔØI CAÛM ÔN
Tröôùc heát em xin chaân thaønh caûm ôn ñeán quyù thaày, coâ hieän ñang coâng taùc vaø giaûng daïy taïi Khoa Moâi Tröôøng – Coâng Ngheä Sinh Hoïc tröôøng Ñaïi Hoïc kyõ Thuaät Coâng Ngheä Thaønh Phoá Hoà Chí Minh ñaõ taän taâm daïy baûo vaø truyeàn ñaït nhöõng kieán thöùc quyù baùu cho em trong suoát quaù trình hoïc taäp. Vaø em xin chaân thaønh caûm ôn coâ Th.S Vuõ Haûi Yeán hieän ñang coâng taùc taïi Khoa Moâi Tröôøng – Coâng Ngheä Sinh Hoïc tröôøng Ñaïi Hoïc kyõ Thuaät Coâng Ngheä Thaønh Phoá Hoà Chí Minh ñaõ höôùng daãn taän tình, taïo ñieàu kieän vaø giuùp ñôõ em trong suoát quaù trình thöïc hieän luaän vaên toát nghieäp.
Em chaân thaønh caûm ôn phoøng QLCTR – Sôû taøi nguyeân moâi tröôøng ñaõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi, cung caáp nhöõng taøi lieäu, soá lieäu xaùc thöïc ñeå em hoaøn thaønh ñöôïc luaän vaên toát nghieäp.
Beân caïnh ñoù , em muoán chuyeån lôøi caûm ôn chaân thaønh ñeán gia ñình vaø baïn beø ñaõ luoân ñoäng vieân vaø giuùp ñôõ em trong quaù trình laøm luaän vaên toát nghieäp.
Moät laàn nöõa, em xin chaân thaønh caûm ôn.
Thaùng 07 naêm 2010
SVTH: LEÂ QUANG TOAØN
MUÏC LUÏC
CHÖÔNG I: ÑAËT VAÁN ÑEÀ 1
1.1 LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI 1
1.2 MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU 2
1.3 NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU 2
1.4 PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU 2
1.5 PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU 2
1.5.1 Phöông phaùp luaän 2
1.5.2 Phöông phaùp cuï theå 3
1.6. YÙ NGHÓA KHOA HOÏC VAØ THÖÏC TIEÃN 3
1.6.1 YÙ nghóa khoa hoïc 3
1.6.2 YÙ nghóa thöïc tieãn 4
CHÖÔNG 2: TOÅNG QUAN VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN 5
2.1 KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN 5
2.1.1 Khaùi nieäm chaát thaûi raén 5
2.1.2 Nguoàn goác phaùt sinh chaát thaûi raén 5
2.1.3 Phaân loaïi chaát thaûi raén 7
2.1.3.1. Phaân loaïi theo quan ñieåm thoâng thöôøng 7
2.1.3.2. Phaân loaïi theo coâng ngheä quaûn lyù – xöû lyù 8
2.1.4 Thaønh phaàn chaát thaûi raén 9
2.1.4.1. Thaønh phaàn vaät lyù 9
2.1.4.2. Thaønh phaàn hoùa hoïc 9
2.1.5 Tính chaát chaát thaûi raén 10
2.1.5.1. Tính chaát vaät lyù 10
2.1.5.2. Tính chaát hoùa hoïc 12
2.1.5.3. Tính chaát sinh hoïc 13
2.1.6. Toác ñoä phaùt sinh chaát thaûi raén 15
2.1.6.1. Caùc phöông phaùp duøng xaùc ñònh khoái löôïng chaát thaûi raén 15
2.1.6.2. Caùc yeáu toá aûnh höôûng tôùi toác ñoä phaùt sinh chaát thaûi raén 17
2.2 SÖÏ CHUYEÅN HOAÙ TÍNH CHAÁT CUÛA CTR ÑOÂ THÒ 19
2.2.1 Söï chuyeån hoaù vaät lyù 19
2.2.1.1Taùch caùc thaønh phaàn trong CTR 19
2.2.1.2 Giaûm theå tích CTR baèng phöông phaùp cô hoïc 19
2.2.1.3 Giaûm kích thöôùc CTR baèng phöông phaùp cô hoïc 20
2.2.1.4 Söï chuyeån hoaù hoaù hoïc 20
2.2.2.1 Quaù trình ñoát chaùy (oxi hoaù hoaù hoïc) 20
2.2.2.2 Quaù trình nhieät phaân 21
2.2.2.3 Quaù trình khí hoaù 21
2.2.3.1 Phaân huyû hieáu khí 22
2.2.3.2 Phaân huyû kî khí 22
2.3.AÛNH HÖÔÛNG CTR ÑEÁN MOÂI TRÖÔØNG 24
2.3.1 CTR gaây oâ nhieãm moâi tröôøng ñaát 24
2.3.2 CTR gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc – caûn trôû doøng chaûy 24
2.3.3 CTR gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí 25
2.3.4 Giaûm myõ quan ñoâ thò 26
2.3.5 CTR aûnh höôûng tôùi söùc khoeû coäng ñoàng 26
2.3.6 Taêng tröôûng chi phí veà y teá do oâ nhieãm 27
2.4 NHÖÕNG NGUYEÂN TAÉC KYÕ THUAÄT TRONG COÂNG TAÙC THU GOM CHAÁT THAÛI RAÉN 27
2.4.1.Nguoàn phaùt thaûi CTR vaø phaân loaïi CTR taïi nguoàn 27
2.4.2 Thu gom, löu tröõ vaø vaän chuyeån chaát thaûi raén 28
2.4.2.1 Quy hoaïch thu gom chaát thaûi raén 29
2.4.2.2 Caùc phöông thöùc thu gom 30
2.4.2.3 Heä thoáng thu gom vaø vaän chuyeån chaát thaûi raén 30
2.4.2.4 Sô ñoà hoaù heä thoáng thu gom 30
2.4.2.5. Choïn tuyeán ñöôøng thu gom vaän chuyeån 32
2.5 CAÙC PHÖÔNG PHAÙP QUAÛN LYÙ VAØ XÖÛ LYÙ CHAÁT THAÛI 33
2.5.1.Phöông phaùp cô hoïc 34
2.5.2 Phöông phaùp sinh hoïc 34
2.5.3 Ngaên ngöøa, giaûm thieåu vaø taùi söû duïng taïi nguoàn 34
2.5.4 Thu gom vaø vaän chuyeån chaát thaûi raén 35
2.5.5 Tieâu huûy chaát thaûi raén 35
2.5.6 Cheá bieán phaân boùn 35
2.5.7 OÅn ñònh chaát thaûi raén 37
2.5.8 Ñoå CTR thaønh ñoáng hay baõi hôû 37
2.5.9 Choân laáp hôïp veä sinh 37
CHÖÔNG 3: ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN – KINH TEÁ XAÕ HOÄI CUÛA THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH 40
3.1. GIÔÙI THIEÄU CHUNG VEÀ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH 40
3.1.1. Vò trí ñòa lí 40
3.2.Ñieàu kieän kinh teá & xaõ hoäi thaønh phoá Hoà Chí Minh 41
3.2.1 Kinh teá 41
3.2.1.1. Toång saûn phaåm noäi ñòa 41
3.2.1.2 Coâng nghieäp: 43
3.2.1.3 Noâng nghieäp: 43
3.3. Veà xöû lyù CTR, baûo veä moâi tröôøng: 44
3.3.1. Veà chöông trình choáng ngaäp nöôùc noäi thò: 46
3.3.2 Chöông trình nöôùc saïch cho sinh hoaït cuûa nhaân daân noäi thaønh vaø ngoaïi thaønh …………………………………………………………………………………………47
3.3.3. Coâng trình xaây döïng khu ñoâ thò môùi Thuû Thieâm: 48
3.4. Khoa hoïc vaø coâng ngheä: 48
CHÖÔNG 4: HIEÄN TRAÏNG QUAÛN LYÙ CHAÁT THAÛI RAÉN TAÏI TP. HOÀ CHÍ MINH……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………50
4.1 HIEÄN TRAÏNG HEÄ THOÁNG QUAÛN LYÙ CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ 50
4.1.1 Sô ñoà heä thoáng quaûn lyù nhaø nöôùc veà coâng taùc QL CTR ÑT 50
4.1.2 Nguoàn phaùt sinh 51
4.1.3 Thaønh phaàn – khoái löôïng 51
4.1.4 Ñaëc ñieåm 54
4.1.5 Heä thoáng löu tröõ taïi nguoàn 56
4.1.6 Coâng taùc thu gom CTR sinh hoaït töø hoä gia ñình, cô quan, tröôøng hoïc 57
4.1.7 Coâng taùc queùt doïn ñöôøng phoá, veä sinh coâng coäng 57
4.1.8 Heä thoáng trung chuyeån vaø vaän chuyeån CTR ñoâ thò 58
4.1.9 Hieän traïng xöû lyù chaát thaûi raén ñoâ thò 59
CHÖÔNG 5: DÖÏ BAÙO TOÁC ÑOÄ PHAÙT SINH CHAÁT THAÛI RAÉN 62
5.1. DÖÏ BAÙO DIEÃN BIEÁN CTR SINH HOAÏT THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH ÑEÁN NAÊM 2030 62
5.1.1.Caên cöù döï baùo 62
5.1.2. Nguoàn phaùt sinh CTRSH 63
5.1.3 Döï ñoaùn daân soá (Döïa vaø toác ñoä taêng daân soá töï nhieân). 63
CHÖÔNG 6: ÑEÀ XUAÁT CAÙC GIAÛI PHAÙP QUAÛN LYÙ TAÏI NGUOÀN, THU GOM VAØ VAÄN CHUYEÅN CTR 67
6. 1.Giaûi phaùp kyõ thuaät 67
6.1.1 Phaân loaïi taïi nguoàn 67
6.1.2 Phaân tích löïa choïn phöông aùn 67
6.2. THÖÏC HIEÄN PHÖÔNG AÙN ÑAÕ CHOÏN 70
6.2.1. Heä thoáng thu gom CTR sinh hoaït ôû hoä gia ñình 70
6.2.1.1. Lưu trữ 70
6.2.1.2. Thu gom 70
6.2.1.3. THỜI GIAN THU GOM: 70
6.3.1.TÍNH TOAÙN HEÄ THOÁNG TRUNG CHUYEÅN 73
6.3.1.1 Ñoái vôùi CTRHC 73
6.3.1.2 Ñoái vôùi CTRVC (töông töï thu gom CTRHC) 74
6.3.2. Hệ thống thu gom CTR coâng coäng 76
6.3.2.1. CTR ñöôøng phoá vaø coâng vieân 76
6.3.2.2 CTR tröôøng hoïc 77
6.3.2.3 CTR chôï 77
6.3.2.4 Toång soá xe caàn ñaàu tö 77
6.4.TÍNH TOAÙN KINH TEÁ CHO HEÄ THOÁNG THU GOM 79
6.4.1. Tính toaùn chi phí cho vieäc ñaàu tö xe 660l 79
6.4.2. Löông coâng nhaân thu gom 81
6.4 .3. Phí thu ñöôïc töø vieäc thu gom CTR taïi hoä daân 82
6.4.4. Keát quaû chi & thu qua caùc naêm 83
CHÖÔNG 7: ÑEÀ XUAÁT CAÙC GIAÛI PHAÙP XÖÛ LYÙ CHAÁT THAÛI RAÉN VAØ CHOÂN LAÁP 84
7.1 Giaûi phaùp xöû lyù chaát thaûi raén 84
7.1.1 Giaûi phaùp xöû lyù 84
7.1.1.1. Coâng ngheä DANO SYSTEM 86
7.1.1.2. Coâng ngheä xöû lyù CTRSH taïi nhaø maùy Phaân höõu cô Caàu Dieãn 88
7.1.1.3. Coâng ngheä xöû lyù CTRSH taïi nhaø maùy cheá bieán pheá thaûi Vieät Trì 90
7.2. Giaûi phaùp taùi cheá 92
7.2.1 Taùi cheá CTRVC 94
7.2.2 Sô ñoà ñöôøng ñi cuûa caùc nguyeân lieäu taùi cheá 94
7.2.3. Sô ñoà taùi cheá caùc loaïi nguyeân lieäu 94
7.3. Giải phaùp choân laáp, phaùt trieån baõi choân laáp thaønh khu lieân hôïp 96
7.3.1 Caùc haïng muïc coâng trình cuûa traïm 96
7.3.1 Qui trình vaän haønh cuûa traïm phaân loaïi 97
7.4 Giaûi phaùp quaûn lyù 98
7.4.1 Moâ hình giao khoaùn 99
7.4.2 Moâ hình ñaáu thaàu caïnh tranh 99
7.4.3 Coâng cuï kinh teá 100
7.4.4 Taêng cöôøng trang bò cô sôû vaät chaát 102
CHÖÔNG 8: KEÁT LUAÄN – KIEÁN NGHÒ 103
DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT
CTR: chaát thaûi raén
CTRSH: chaát thaûi raén sinh hoaït
CTRÑT: chaát thaûi raén ñoâ thò
PLCTRÑTTN: phaân loaïi chaát thaûi raén ñoâ thò taïi nguoàn
BCL: baõi choân laáp
VSV: vi sinh vaät
Coâng ty DVCI: coâng ty dòch vuï coâng ích
Cty DVÑT: coângty dòch vuï ñoâ thò
Sôû TN & MT: sôû taøi nguyeân vaø moâi tröôøng
Cty CTCC: coâng ty coâng trình coâng coäng
UBND: uûy ban nhaân daân
Tp.HCM: Thaønh phoá Hoà Chí Minh
Phoøng QLÑT: phoøng quaûn lyù ñoâ thò
Phoøng GD: phoøng giaùo duïc
Sôû GDÑT: sôû giaùo duïc ñaøo taïo
CTRHC: chaát thaûi raén höõu cô
CTRVC: chaát thaûi raén voâ cô
PLRTN: phaân loaïi raùc taïi nguoàn
DANH MUÏC CAÙC HÌNH
Hình 2.1 Sô ñoà trình töï vaän haønh vôùi heä thoáng xe thuøng di ñoäng kieåu thoâng thöôøng 32
Hình 2.2 Sô ñoà trình töï vaän haønh vôùi heä thoáng xe thuøng di ñoäng kieåu thay thuøng xe 33
Hình 2.3 Sô ñoà töï vaän haønh vôùi heä thoáng xe thuøng coá ñònh 33
Hình 2.4 Sô ñoà quan heä cuûa heä thoáng quaûn lyù chaát thaûi raén 35
Hình 2.5 Baõi choân laáp noåi 40
Hình 2.6 Baõi choân laáp keát hôïp chìm noåi 40
Hình 2.7 Baõi choân laáp ôû khe nuùi 41
Hình 3.1 Baûn ñoà thaønh phoá Hoà Chí Minh 42
Hình 4.1 Sơ đñồ hệ thống quản lyù nhaø nước về QLCTRĐT 53
Hình 4.4 Biểu đñồ diễn biến CTRSH từ năm 2001-06/2008 56
Hình 4.8 Sơ đñồ tổng hợp hệ thống thu gom, vận chuyển CTRĐT của TP.HCM 62
Hình 7.1 Sơ đñồ coâng nghệ DANO SYSTEM 91
Hình 7.2 Sơ đñồ coâng nghệ xử lyù CTRSH 94
Hình7.3 Sơ ñồ coâng nghệ xöû lyù CTRSH 95
Hình 7.4 Sơ ñồ ñöôøng ñi caùc nguyeân lieäu taùi cheáđ 99
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG
Baûng 2.1 Nguoàn goác phaùt sinh CTR ñoâ thò 6
Baûng 2.2 Phaân loaïi CTR theo coâng ngheä xöû lyù 8
Baûng 2.3 Thaønh phaàn rieâng bieät cuûa CTR sinh hoaït 9
Baûng 2.4 Thaønh phaàn hoaù hoïc cuûa CTR sinh hoaït 10
Baûng 2.5 Troïng löôïng rieâng vaø ñoä aåm caùc thaønh phaàn cuûa CTR ñoâ thò 11
Baûng 2.6 Khaû naêng phaân huûy sinh hoïc cuûa caùc chaát höõu cô 14
Baûng 2.7 Caùc quaù trình chuyeån hoaù ñöôïc söû duïng ñeå quaûn lyù CTR 23
Baûng2.8 Thaønh phaàn khí thaûi trong CTR 26
Baûng 2.9 Nguoàn nhaân löïc vaø thieát bò hoã trôï trong vieäc quaûn lyù vaø phaân loaïi chaát thaûi raén taïi nguoàn 29
Baûng 4.2 Caùc loaïi chaát thaûi ñaëc tröng töø nguoàn thaûi sinh hoaït 55
Baûng 4.3 Khoái löôïng CTRSH ñöôïc thu gom vaø xöû lyù trong giai ñoaïn töø 2001-thaùng 06/2008 56
Baûng 4.4 Thaønh phaàn vaø tính chaát thöôøng thaáy cuûa ra CTRSH 57
Baûng 4.5 Thaønh phaàn CTRSH cuûa Tp. HCM töø nguoàn phaùt sinh ñeán nôi thaûi boû cuoái cuøng 58
Baûng 4.6 Soá löôïng nhaân coâng vaø phöông tieän phuïc vuï coâng taùc thu gom 60
Baûng 5.1 Döï baùo daân soá Thaønh phoá Hoà Chí Minh naêm 2030 67
Baûng 5.2 Baûng döï baùo toác ñoä phaùt sinh raùc thaûi 67
Baûng 5.3 Khoái löôïng rieâng cuûa CTR 69
Baûng 6.1 Soá xe thu gom caàn ñaàu tö qua caùc naêm 83
Baûng 6.2 Chi phi ñaàu tö cho heä thoáng xe thu gom 84
Baûng 6.3 Chi phí ñaàu tö cho heä thoáng xe vaän chuyeån 85
Baûng 6.4 Löông nhaân coâng thu gom 86
Baûng 6.5 Phí thu ñöôïc qua caùc naêm töø vieäc gom CTR hoä gia ñình 87
Baûng 6.6 So saùnh vieäc chi & thu qua caùc naêm 88
Baûng 7.1 Caùc loaïi chaát thaûi taùi cheá 98
CHÖÔNG I
ÑAËT VAÁN ÑEÀ
1.1 LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI
Taïi Thaønh Phoá Hoà Chí Minh, moãi ngaøy coù khoaûng 7000 taán chaát thaûi raén caùc loaïi thaûi ra moâi tröôøng, trong ñoù chaát thaûi raén sinh hoaït chieám khoaûng 70%, soá coøn laïi laø chaát thaûi raén coâng nghieäp , y teá vaø xaây döïng. Maëc duø ñaõ coù nhöõng ñôn vò toå chöùc thu gom nhöng laïi khoâng ñoàng boä trong vieäc quaûn lyù daãn ñeán nhieàu vaán ñeà baát caäp, laøm giaûm hieäu quaû thu gom vaø gaây aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoûe coäng ñoàng. Maët khaùc, vôùi moät löôïng chaát thaûi raén khaù lôùn nhö treân vaø coù xu höôùng ngaøy caøng taêng cuøng vôùi toác ñoäï phaùt trieån neáu khoâng coù moät giaûi phaùp phoái hôïp ñoàng boä, thu gom khoâng hôïp lí thì CTR seõ laø moái hieåm hoïa ñoái vôùi moâi tröôøng nhö vieäc gaây caûn trôû giao thoâng, maát myõ quan ñoâ thò, gaây oâ nhieãm moâi tröôøng do löôïng CTR toàn ñoäng gaây muøi hoâi, nöôùc ræ raùc.
Heä thoáng thu gom chaát thaûi raén hieän nay ñöôïc thöïc hieän bôûi löïc löôïng thu gom chaát thaûi raén daân laäp vaø coâng laäp, chính vì theá maø chaát thaûi raén chöa ñöôïc quaûn lyù toát, chæ coù khoaûng 80 – 85% toång soá löôïng chaát thaûi raén ñöôïc thu gom vaø soá coøn laïi ñöôïc thaûi xuoáng keânh, raïch gaây oâ nhieãm moâi tröôøng nghieâm troïng.
TP.HCM coù maät ñoä daân soá khaù daøy ñaëc, chuû yeáu laø daân nhaäp cö. Nhöng vaán ñeà chaát thaûi raén chöa ñöôïc chính quyeàn ñòa phöông quaûn lyù ñuùng möùc. Heä thoáng thu gom chaát thaûi raén cuûa Tp.HCM coøn gaëp moät soá baát caäp nhö vieäc boá trí caùc ñieåm heïn, thôøi gian thu gom, vaän chuyeån chöa hôïp lyù, phöông tieän thu gom cuõ kyõ, thoâ sô, khoâng ñaûm baûo nhu caàu thu gom chaát thaûi raén treân ñòa baøn Tp.HCM
Tröôùc tình hình treân ñeà taøi “Khaûo saùt hieän traïng quaûn lyù chaát thaûi raén treân ñòa baøn Thaønh Phoá Hoà Chí Minh vaø ñeà xuaát bieän phaùp quaûn lyù, quy hoaïch ñeán naêm 2030” ñöôïc thöïc hieän vôùi mong muoán goùp moät phaàn vaøo giaûi quyeát caùc vaán ñeà khoù khaên hieän nay trong coâng taùc thu gom chaát thaûi sinh hoaït cuûa thaønh phoá Hoà Chí Minh, ñoàng thôøi goùp phaàn vaøo söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa Thaønh Phoá Hoà Chí Minh.
1.2 MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU
Khaûo saùt hieän traïng quaûn lyù chaát thaûi raén treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh,
Ñeà xuaát bieän phaùp xöû lyù, taùi cheá, choân laáp thích hôïp vôùi ñieàu kieän thaønh phoá Hoà Chí Minh.
1.3 NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU
Toång quan veà chaát thaûi raén;
Ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá xaõ hoäi vaø moâi tröôøng Thaønh Phoá Hoà Chí Minh,
Ñaùnh giaù hieän traïng quaûn lyù CTRSH Thaønh Phoá Hoà Chí Minh,
Döï baùo toác ñoä phaùt sinh chaát thaûi raén ôû ñòa baøn Thaønh Phoá Hoà Chí Minh,
Thieát keá heä thoáng thu gom, vaän chuyeån CTR cho ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh ñeán naêm 2030;
Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp xöû lyù, taùi cheá, choân laáp thích hôïp vôùi ñieàu kieän ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh.
1.4 PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU
Do thôøi gian coù haïn neân ñeà taøi chæ goùi goïn trong phaïm vi ñòa baøn Thaønh Phoá Hoà Chí Minh,
Ñoái töïôïng nghieân cöùu: chaát thaûi raén sinh hoaït
Giôùi haïn nghieân cöùu: hieän traïng quaûn lyù CTR Thaønh Phoá Hoà Chí Minh, tính toaùn heä thoáng thu gom, vaän chuyeån vaø boá trí traïm xöû lyù.
1.5 PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
1.5.1 Phöông phaùp luaän
- Naém vöõng kieán thöùc veà quy trình thu gom, vaän chuyeån CTRSH;
- Phöông phaùp phaân tích ñaùnh giaù nguoàn phaùt sinh chaát thaûi, thu gom, heä thoáng ñieåm heïn.
1.5.2 Phöông phaùp cuï theå
- Khaûo saùt thöïc ñòa nhaèm thu thaäp caùc soá lieäu veà ñieàu kieän töï nhieân, kinh teá, xaõ hoäi, moâi tröôøng vaø naém roõ tình hình thu gom, vaän chuyeån CTRSH treân ñòa baøn Thaønh Phoá Hoà Chí Minh,
- Phöông phaùp ñaùnh giaù nhanh,
- Phöông phaùp thoáng keâ,
- Phöông phaùp tính toaùn, döï baùo toác ñoä taêng daân soá vaø chaát thaûi raén,
- Phöông phaùp tính toaùn heä thoáng thu gom, vaän chuyeån CTR treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh.
1.6. YÙ NGHÓA KHOA HOÏC VAØ THÖÏC TIEÃN
1.6.1 YÙ nghóa khoa hoïc
- Cung caáp moät cô sôû döõ lieäu cuûa vieäc nguyeân cöùu cô baûn veà hieän traïng QLCTR thaønh phoá Hoà Chí Minh töø naêm 2001 – 2009,
- Ñaùnh giaù ñöôïc öu, nhöôïc ñieåm veà QLCTR vaø nhöõng ñieåm caàn phaûi khaéc phuïc,
- Ñeá xuaát ñöôïc giaûi phaùp thu gom, vaän chuyeån, PLRTN phuø hôïp cho Tp.HCM ñeán naêm 2030.
1.6.2 YÙ nghóa thöïc tieãn
- Cung caáp cô sôû khoa hoïc phuïc vuï cho coâng taùc thu gom, vaän chuyeån, phaân loaïi vaø xöû lyù CTRSH cho Tp.HCM trong giai ñoaïn töø nay ñeán naêm 2030
- Ñeà taøi ñaõ cung caáp moät giaûi phaùp thöïc teá ñeå QLCTRSH cho Thaønh Phoá trong 30 naêm tôùi,
- Ñaây laø coâng cuï, taøi lieäu tham khaûo giuùp caùc nhaø quaûn lyù, quy hoaïch moâi tröôøng hieäu quaû
- Giaûi quyeát ñöôïc baøi toaùn veà CTR ôû Thaønh Phoá Hoà Chí Minh.
CHÖÔNG 2
TOÅNG QUAN VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN
2.1 KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN
2.1.1 Khaùi nieäm chaát thaûi raén
Chaát thaûi raén (solid waste) laø toaøn boä caùc loaïi vaät chaát ñöôïc con ngöôøi loaïi boû trong caùc hoaït ñoäng kinh teá – xaõ hoäi cuûa mình (bao goàm caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, caùc hoaït ñoäng soáng vaø duy trì söï toàn taïi cuûa coäng ñoàng v.v…). Trong ñoù quan troïng nhaát laø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát vaø hoaït ñoäng soáng.
CTR laø thuaät ngöõ ñöôïc duøng ñeå chæ chaát thaûi raén coù hình daïng töông ñoái coá ñònh, bò vöùt boû töø hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi. RSH hay CTRSH laø moät boä phaän cuûa chaát thaûi raén, ñöôïc hieåu laø chaát thaûi raén phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng thöôøng ngaøy cuûa con ngöôøi.
2.1.2 Nguoàn goác phaùt sinh chaát thaûi raén
Nguoàn goác phaùt sinh, thaønh phaàn vaø toác ñoä phaùt sinh cuûa CTR laø cô sôû quan troïng ñeå thieát keá, löïa choïn coâng ngheä xöû lyù vaø ñeà xuaát caùc chöông trình quaûn lyù heä thoáng quaûn lyù CTR.
1) Khu daân cö
2) Khu thöông maïi
3) Caùc cô quan, coâng sôû
4) Caùc coâng tröôøng xaây döïng vaø phaù huyû caùc coâng trình xaây döïng;
5) Dòch vuï ñoâ thò
6) Nhaø maùy xöû lyù chaát thaûi (nöôùc caáp, nöôùc thaûi, khí thaûi);
7) Khu coâng nghieäp
8) Noâng nghieäp
Baûng 2.1 Nguoàn goác phaùt sinh CTR ñoâ thò
Nguoàn phaùt sinh
Hoaït ñoäng vaø vò trí phaùt sinh chaát thaûi raén
Loaïi chaát thaûi raén
1)Khu daân cö
- Caùc hoä gia ñình, caùc bieät thöï, vaø caùc caên hoä chung cö.
- Thöïc phaåm, giaáy, carton, plastic, goã, thuyû tinh, can thieác, nhoâm, caùc kim loaïi khaùc, tro,caùc “chaát thaûi ñaëc bieät” (bao goàm vaät duïng to lôùn, ñoà ñieän töû gia duïng, raùc vöôøn, voû xe… )
2)Khu
thöông maïi
- Cöûa haøng baùch hoaù, nhaø haøng, khaùch saïn, sieâu thò, vaên phoøng giao dòch, nhaø maùy in, chôï…
- Giaáy, carton, plastic, goã, thöïc phaåm, thuyû tinh, kim loaïi, chaát thaûi ñaëc bieät, chaát thaûi ñoäc haïi.
3)Cô quan, coâng sôû
- Tröôøng hoïc, beänh vieän, ,vaên phoøng cô quan nhaø nöôùc
- Caùc loaïi chaát thaûi gioáng nhö khu thöông maïi. Chuù yù, haàu heát CTR y teá ñöôïc thu gom vaø xöû lyù taùch rieâng bôûi vì tính chaát ñoäc haïi cuûa noù.
4)Coâng trình xaây döïng
- Nôi xaây döïng môùi, söûa ñöôøng, san baèng caùc coâng trình xaây döïng...
- Goã, theùp, beâ toâng , thaïch cao, gaïch, buïi…
5) Dòch vuï ñoâ thò
- Queùt doïn ñöôøng phoá, laøm saïch caûnh quan, baõi ñaäu xe vaø baõi bieån, khu vui chôi giaûi trí.
- Chaát thaûi ñaëc bieät, raùc queùt ñöôøng, caønh caây vaø laù caây, xaùc ñoäng vaät cheát…
6)Traïm xöû lyù
- Nhaø maùy xöû lyù nöôùc caáp, nöôùc thaûi, chaát thaûi coâng nghieäp khaùc.
- Buøn, tro
7)Coâng nghieäp
- Caùc nhaø maùy saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng, hoaù chaát, loïc daàu, cheá bieán thöïc phaåm, caùc ngaønh coâng nghieäp naëng vaø nheï,…
-Chaát thaûi saûn xuaát coâng nghieäp, vaät lieäu pheá thaûi, chaát thaûi ñoäc haïi, chaát thaûi ñaëc bieät.
8)Noâng nghieäp
- Caùc hoaït ñoäng thu hoaïch treân ñoàng ruoäng, trang traïi, noâng tröôøng vaø caùc vöôøn caây aên quaû, saûn xuaát söõa vaø loø gieát moå suùc vaät.
- Caùc loaïi saûn phaåm phuï cuûa quaù trình nuoâi troàng vaø thu hoaïch cheá bieán nhö rôm raï, rau quaû, saûn phaåm thaûi cuûa caùc loø gieát moå…
Nguoàn: Phöôùc,2004.
2.1.3 Phaân loaïi chaát thaûi raén
2.1.3.1. Phaân loaïi theo quan ñieåm thoâng thöôøng
CTR thöïc phaåm: Ñoù laø nhöõng chaát thaûi töø nguoàn thöïc phaåm, noâng phaåm hoa quaû trong quaù trình saûn xuaát, thu hoaïch, cheá bieán, baûo quaûn bò hö bò thaûi loaïi ra. Tính chaát ñaëc tröng loaïi naøy laø quaù trình leân men cao, nhaát laø trong ñieàu kieän aåm ñoä khoâng khí 85 - 90% nhieät ñoä 30 – 350C. Quaù trình naøy gaây muøi thoái noàng naëc vaø phaùt taùn vaøo khoâng khí nhieàu baøo töû naám beänh.
CTR taïp: Bao goàm caùc chaát chaùy ñöôïc vaø khoâng chaùy ñöôïc, sinh ra töø coâng sôû, hoä gia ñình, khu thöông maïi. Loaïi chaùy ñöôïc goàm giaáy, bìa, plastic, vaûi, cao su, da, goã laù caây…; loaïi khoâng chaùy goàm thuûy tinh, ñoà nhoâm, kim loaïi…
Xaø baàn buøn coáng: Chaát thaûi cuûa quaù trình xaây döïng vaø chænh trang ñoâ thò taïo ra bao goàm buïi ñaù, maûnh vôõ, beâ toâng, goã, gaïch, ngoùi, ñöôøng oáng nhöõng vaät lieäu thöøa cuûa trang bò noäi thaát…
Tro: Vaät chaát coøn laïi trong quaù trình ñoát cuûi, than, rôm raï…taïo ra töø caùc hoä gia ñình, nhaø haøng, nhaø maùy, xí nghieäp.
Chaát thaûi ñaëc bieät: Lieät vaøo caùc loaïi CTR naøy coù CTR thu gom töø vieäc queùt ñöôøng, caùc thuøng CTR coâng coäng, xaùc ñoäng thöïc vaät, xe oâ toâ pheá thaûi…
Chaát thaûi töø caùc nhaø maùy xöû lyù oâ nhieãm: chaát thaûi naøy coù töø caùc heä thoáng xöû lyù nöôùc, nöôùc thaûi, nhaø maùy xöû lyù chaát thaûi coâng nghieäp. Bao goàm buøn caùt laéng trong quaù trình ngöng tuï chieám 25 – 29 %.
Chaát thaûi noâng nghieäp: vaät chaát loaïi boû töø caùc hoaït ñoäng noâng nghieäp nhö goác rôm raï, caây troàng, chaên nuoâi…Hieän nay chaát thaûi naøy chöa quaûn lyù toát ngay caû ôû caùc nöôùc ñang phaùt trieån, vì ñaëc ñieåm phaân taùn veà soá löôïng vaø khaû naêng toå chöùc thu gom.
Chaát thaûi ñoäc haïi: goàm caùc chaát thaûi hoùa chaát, sinh hoïc deã chaùy, deã noå hoaëc mang tính phoùng xaï theo thôøi gian coù aûnh höôûng ñeán ñôøi soáng con ngöôøi, ñoäng vaät vaø thöïc vaät. Nhöõng chaát naøy thöôøng xuaát hieän ôû theå loûng, khí vaø raén. Ñoái vôùi chaát thaûi loaïi naøy thì vieäc thu gom, xöû lyù phaûi heát söùc thaän troïng.
Phaân loaïi theo coâng ngheä quaûn lyù – xöû lyù
Baûng 2.2 Phaân loaïi CTR theo coâng ngheä xöû lyù
Thaønh phaàn
Ñònh nghóa
Ví duï
1. Caùc chaát chaùy ñöôïc
- Giaáy
- Haøng deät
- CTR
- Coû, goã cuûi, rôm raï…
- Chaát deûo
- Da vaø cao su
- Caùc vaät lieäu laøm töø giaáy
- Coù nguoàn goác töø caùc sôïi
- Caùc chaát thaûi töø ñoà aên, thöïc phaåm.
- Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc cheá taïo töø goã tre vaø rôm,…
- Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc cheá taïo töø chaát deûo
- Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc cheá taïo töø da vaø cao su
- Caùc tuùi giaáy, caùc maûnh bìa, giaáy veä sinh,…
- Vaûi len, bì taûi, bì nilon,…
- Caùc coïng rau, voû quaû,...
- Ñoà duøng baèng goã nhö baøn, gheá, ñoà chôi, voû döøa,…
- Phim cuoän, tuùi chaát deûo, chai, loï chaát deûo, nilon,…
- Giaày, bì, baêng caosu,…
2. Caùc chaát khoâng chaùy ñöôïc
- Caùc kim loaïi saét
- Caùc kim loaïi khoâng phaûi laø saét
- Thuûy tinh
- Ñaù vaø saønh söù
- Caùc loaïi vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc cheá taïo töø saét
- Caùc vaät lieäu khoâng bò nam chaâm huùt
- Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc cheá taïo töø thuûy tinh
- Caùc loaïi vaät lieäu khoâng chaùy khaùc ngoaøi kim loaïi vaø thuûy tinh
- Voûø hoäp, daây ñieän, haøng raøo, dao, naép loï,…
- Voû hoäp nhoâm, giaáy bao goùi, ñoà ñöïng
- Chai loï, ñoà ñöïng baèng thuûy tinh, boùng ñeøn,…
- Voû trai, oác, xöông, gaïch, ñaù, goàm,…
3. Caùc chaát hoãn hôïp
- Taát caû caùc loaïi vaät lieäu khaùc khoâng phaân loaïi, ñeàu thuoäc loaïi naøy. Loaïi naøy chia thaønh 2 phaàn: lôùn hôn 5mm vaø nhoû hôn 5mm.
- Ñaù cuoäi, caùt, ñaát, toùc,…
Nguoàn: Nhueä, 2001.
2.1.4 Thaønh phaàn chaát thaûi raén
Thaønh phaàn lyù hoïc, hoùa hoïc cuûa CTR ñoâ thò raát khaùc nhau tuøy thuoäc vaøo töøng ñòa phöông, vaøo caùc muøa khí haäu, caùc ñieàu kieän kinh teá vaø nhieàu yeáu toá khaùc.
2.1.4.1. Thaønh phaàn vaät lyù
Baûng 2.3 Thaønh phaàn rieâng bieät cuûa CTR sinh hoaït
STT
Thaønh phaàn
Khoái löôïng (%)
Khoaûng dao ñoäng
Giaù trò trung bình
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
Thöïc phaåm
Giaáy
Carton
Plastic
Vaûi
Cao su
Da
Raùc laøm vöôøn
Goã
Thuûy tinh
Ñoà hoäp
Kim loaïi maøu
Kim loaïi ñen
Buïi, tro, gaïch
6 - 26
25 - 45
3 - 15
2 - 8
0 - 4
0 - 2
0 - 2
0 - 20
1 - 4
4 - 16
2 - 8
0 - 1
1 - 4
0 – 10
15
40
4
3
2
0.5
0.5
12
2
8
6
1
2
4
Nguoàn: Nhueä, 2001.
2.1.4.2. Thaønh phaàn hoùa hoïc
Thaønh phaàn hoùa hoïc cuûa CTR bao goàm nhöõng chaát deã bay hôi khi ñoát ôû nhieät ñoä 9200C, thaønh phaàn tro sau khi ñoát vaø deã noùng chaûy. Taïi ñieåm noùng chaûy theå tích cuûa raùc giaûm 95%.
Baûng 2.4 Thaønh phaàn hoaù hoïc cuûa CTR sinh hoaït
STT
Thaønh phaàn
Loaïi CTR
Tính theo % troïng löôïng khoâ
Carbon
Hydro
Oxy
Nitô
Löu huyønh
Tro
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Thöïc phaåm
Giaáy
Carton
Plastic
Vaûi
Caosu
Da
Raùc laøm vöôøn
Goã
Buïi, tro, gaïch
48.0
3.5
4,4
60.0
55.0
78.0
60.0
47.8
49.5
26.3
6.4
6.0
5.9
7.2
6.6
10.0
8.0
6.0
6.0
3.0
37.5
44.0
44.6
22.8
31.2
11.6
42.7
42.7
2.0
2.6
0.3
0.3
4.6
2.0
10.0
3.4
0.2
0.5
0.4
0.2
0.2
0.15
0.4
0.1
0.1
0.2
5.0
6.0
5.0
10.0
2.45
10.0
10.0
4.5
1.5
68.0
Nguoàn: Nhueä, 2001.
2.1.5 Tính chaát chaát thaûi raén
2.1.5.1. Tính chaát vaät lyù
Nhöõng tính chaát quan troïng cuûa chaát thaûi raén bao goàm: troïng löôïng rieâng, ñoä aåm, khaû naêng giöõ aåm…
Troïng löôïng rieâng: Troïng löôïng rieâng (hay maät ñoä ) cuûa CTR laø troïng löôïng cuûa vaät lieäu trong moät ñôn vò theå tích (T/m3, kg/m3, Ib/ft3, Ib/yd3). Döõ lieäu troïng löôïng rieâng ñöôïc söû duïng ñeå öôùc löôïng toång khoái löôïng vaø theå tích raén phaûi quaûn lyù.
Troïng löôïng rieâng cuûa chaát thaûi raén thay ñoåi roõ reät theo vò trí ñòa lyù, muøa trong naêm, thoùi quen cuûa ngöôøi daân vaø thôøi gian löu tröõ .
Baûng 2.5 Troïng löôïng rieâng vaø ñoä aåm caùc thaønh phaàn cuûa CTR ñoâ thò
Loaïi chaát thaûi
Khoái löôïng rieâng (Ib/yd3)
Ñoä aåm(% troïng löôïng)
Dao ñoäng
Trung bình
Dao ñoäng
Trung bình
Chaát thaûi thöïc phaåm
220 – 810
490
50 – 80
70
Giaáy
70 – 220
150
4 – 10
6
Bìa cöùng
70 – 135
85
4 – 8
5
Nhöïa deûo
70 – 220
110
1 – 4
2
Haøng deät
70 – 170
110
6 – 15
10
Cao su
170 – 340
220
1 – 4
2
Da
170 – 440
270
8 – 12
10
Raùc thaûi vöôøn
100 – 380
170
30 – 80
60
Goã
220 – 540
400
15 – 40
20
Thuûy tinh
270 – 810
330
1 – 4
2
Voû ñoà hoäp
85 – 270
150
2 – 4
3
Nhoâm
110 – 405
270
2 – 4
2
Kim loaïi khaùc
220 – 1940
540
2 – 4
3
Buïi, tro…
540 – 1685
810
6 – 12
8
Tro
1095– 1400
1255
6 – 12
6
Raùc röôûi
150 – 305
220
5 - 20
15
Nguoàn: Phöôùc, 2004.
Chuù thích: Ib/yd3 * 0.5933 = kg/m3
Ñoä aåm: Ñoä aåm chaát thaûi raén thöôøng ñöôïc bieåu hieän baèng 2 caùch:
Phöông phaùp troïng löôïng öôùt, ñoä aåm cuûa maãu ñöôïc bieåu dieãn baèng % cuûa troïng löôïng öôùt vaät lieäu;
Phöông phaùp troïng löôïng khoâ, ñoä aåm cuûa maãu ñöôïc bieåu dieãn baèng % cuûa troïng löôïng khoâ vaät lieäu.
Coâng thöùc toaùn hoïc cuûa ñoä aåm theo troïng löôïng öôùt ñöôïc dieãn ñaït nhö sau:
M = (W – d)/W
Trong ñoù: - M: ñoä aåm;
W: khoái löôïng ban ñaàu cuûa maãu (kg);
d: khoái löôïng cuûa maãu khi saáy ôû 105oC (kg).
Khaû naêng giöõ nöôùc taïi thöïc ñòa: Khaû naêng giöõ nöôùc taïi thöïc ñòa cuûa CTR laø toaøn boä löôïng nöôùc maø noù coù theå giöõ laïi trong maãu chaát thaûi döôùi taùc duïng keùo xuoáng cuûa troïng löïc. Khaû naêng giöõ nöôùc trong CTR laø moät tieâu chuaån quan troïng trong tính toaùn xaùc ñònh löôïng nöôùc roø ræ töø BCL
2.1.5.2. Tính chaát hoùa hoïc
Caùc chæ tieâu hoaù hoïc quan troïng cuûa chaát thaûi raén ñoâ thò goàm: chaát höõu cô, chaát tro, haøm löôïng cacbon coá ñònh, nhieät trò.
Chaát höõu cô: laáy maãu nung ôû 950oC, phaàn bay hôi ñi laø phaàn chaát höõu cô hay coøn goïi laø toån thaát khi nung, thoâng thöôøng chaát höõu cô dao ñoäng trong khoaûng 40 – 60%, giaù trò trung bình laø 53%.
Chaát tro: laø phaàn coøn laïi sau khi nung ôû 950oC.
Haøm löôïng cacbon coá ñònh: laø löôïng cacbon coøn laïi sau khi ñaõ loaïi caùc chaát voâ cô khaùc khoâng phaûi laø cacbon trong tro khi nung ôû 950oC, haøm löôïng naøy thöôøng chieám khoaûng 5 – 12%, giaù trò trung bình laø 7%. Caùc chaát voâ cô naøy chieám khoaûng 15 – 30%, giaù trò trung bình laø 20%.
Nhieät trò: laø giaù trò nhieät taïo thaønh khi ñoát chaát thaûi raén. Giaù trò nhieät ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc Dulong:
Btu/Ib = 145C + 610 (H2 – 1/8 O2) + 40S + 10N
Trong ñoù: - C: cacbon,% troïng löôïng;
H2: hydro, % troïng löôïng;
O2: oxy,% troïng löôïng;
S: löu huyønh,% troïng löôïng;
N: nitô, % troïng löôïng.
2.1.5.3. Tính chaát sinh hoïc
Caùc thaønh phaàn höõu cô (khoâng keå caùc thaønh phaàn nhö plastic, caosu, da) cuûa haàu heát CTR coù theå ñöôïc phaân loaïi veà phöông dieän sinh hoïc nhö sau:
Caùc phaàn töû coù theå hoøa tan trong nöôùc nhö: ñöôøng, tinh boät, amio acid vaø nhieàu höõu cô;
Baùn cellulose: caùc saûn phaåm ngöng tuï cuûa ñöôøng 5 vaø 6 cacbon;
Cellulose: saûn phaåm ngöng tuï cuûa ñöôøng Glulose 6 cacbon;
Daàu môõ vaø saùp: laø caùc este cuûa röôïu vaø caùc acid beùo maïch daøi;
Chaát goã (lignin): moät saûn phaå polyme chöùa caùc voøng thôm vôùi nhoùm methoxyl;
Lignocelluloza: hôïp chaát do lignin vaø celluloza keát hôïp vôùi nhau;
Protein: chaát taïo thaønh caùc amino acid maïch thaúng;
Tính chaát sinh hoïc quan troïng nhaát cuûa phaàn höõu cô cuûa chaát thaûi raén ñoâ thò laø haàu heát caùc thaønh phaàn höõu cô coù theå ñöôïc chuyeån hoùa sinh hoïc thaønh khí, chaát raén voâ cô vaø höõu cô khaùc. Söï phaùt sinh muøi vaø coân truøng coù lieân quan ñeán quaù trình phaân huûy cuûa caùc vaät lieäu höõu cô tìm thaáy trong chaát thaûi raén ñoâ thò.
Khaû naêng phaân huûy sinh hoïc caùc hôïp phaàn höõu cô trong chaát thaûi
Thaønh phaàn CTR deã bay hôi, ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch ñoát ôû 550oC, thöôøng söû duïng nhö moät thöôùc ño söï phaân huûy sinh hoïc cuûa phaàn höõu cô trong CTR ñoâ thò. Vieäc söû duïng CTR bay hôi ñeå moâ taû khaû naêng phaân huûy sinh hoïc cuûa phaàn höõu cô trong CTR thì khoâng ñuùng vì moät vaøi thaønh phaàn taïo thaønh chaát höõu cô cuûa CTR ñoâ thò coù khaû naêng deã bay hôi cao nhöng khaû naêng phaân huûy laïi thaáp (nhö giaáy in baùo, caønh caây…).Thay vaøo ñoù, haøm löôïng lignin cuûa CTR coù theå ñöôïc öùng duïng ñeå öôùc löôïng phaàn chaát thaûi deã phaân huûy sinh hoïc, vaø ñöôïc tính toaùn baèng coâng thöùc:
BF = 0.83 – 0.028 LC
Trong ñoù: - BF: tyû leä phaàn phaân huûy sinh hoïc bieåu dieãn treân cô sôû caùc chaát raén deã bay hôi;
0.83 vaø 0.028: haèng soá thöïc nghieäm;
- LC: haøm löôïng lignin cuûa chaát thaûi raén deã bay hôi ñöôïc bieåu dieãn baèng phaàn traêm cuûa troïng löôïng khoâ.
Khaû naêng phaân huûy chung cuûa caùc hôïp chaát höõu cô trong chaát thaûi raén ñoâ thò döïa treân cô sôû haøm löôïng lignin ñöôïc trình baøy ôû baûng 6. Theo ñoù, nhöõng chaát thaûi höõu cô coù thaønh phaàn lignin cao, khaû naêng phaân huûy sinh hoïc thaáp ñaùng keå so vôùi caùc chaát khaùc.
Baûng 2. 6 Khaû naêng phaân huûy sinh hoïc cuûa caùc chaát höõu cô
Hôïp phaàn
Chaát raén bay hôi(% toång chaát raén)
Thaønh phaàn lignin (% chaát raén bay hôi)
Phaàn phaân huûy sinh hoïc
Chaát thaûi thöïc phaåm
7 – 15
0.4
0.82
Giaáy baùo
94.0
21.9
0.22
Giaáy vaên phoøng
96.4
0.4
0.82
Bìa cöùng
94.0
12.9
0.47
Chaát thaûi vöôøn
50 – 90
4.1
0.72
Söï phaùt sinh muøi hoâi: Muøi hoâi sinh ra khi chaát thaûi ñöôïc chöùa trong khoaûng thôøi gian daøi ôû trong nhaø, traïm trung chuyeån vaø ôû baõi ñoå. Muøi hoâi phaùt sinh ñaùng keå ôû caùc thuøng chöùa beân trong nhaø vaøo muøa khoâ coù khí haäu noùng aåm. Söï hình thaønh muøi hoâi laø do söï phaân huûy kî khí cuûa caùc thaønh phaàn höõu cô deã phaân huûy nhanh tìm thaáy trong chaát thaûi raén.
Söï sinh saûn caùc coân truøng: Vaøo thôøi gian heø ôû nhöõng mieàn noùng aåm, söï nhaân gioáng vaø sinh saûn cuûa coân truøng (ñaëc bieät laø ruoài) laø moät vaán ñeà ñaùng quan taâm ôû nhöõng thuøng chöùa chaát thaûi raén beân trong nhaø. Ruoài coù theå phaùt trieån nhanh choùng trong khoaûng thôøi gian khoâng ñeán 2 tuaàn sau khi tröùng ruoài ñöôïc kí vaøo. Ñôøi soáng cuûa ruoài nhaø töø khi coøn trong tröùng ñeán khi tröôûng thaønh coù theå moâ taû nhö sau:
- Tröùng phaùt trieån: 8 – 12h;
Giai ñoaïn 1 cuûa aáu truøng: 20h;
Giai ñoaïn 2 cuûa aáu truøng: 24h;
Giai ñoaïn 3 cuûa aáu truøng: 3ngaøy;
Giai ñoaïn nhoäng: 4 – 5 ngaøy;
Toång coäng: 9 – 11 ngaøy.
Thôøi gian ñeå ruoài phaùt trieån töø giai ñoaïn aáu truøng (gioøi) ôû caùc thuøng chöùa beân trong thuøng nhö sau: neáu gioøi phaùt trieån thì chuùng khoù coù theå bò khöû hay loaïi boû khi raùc trong thuøng ñöôïc ñoå boû. Luùc naøy gioøi coøn laïi trong thuøng coù theå phaùt trieån thaønh ruoài. Nhöõng con gioøi cuõng coù theå boø khoûi caùc thuøng chöùa khoâng coù naép ñaäy vaø phaùt trieån thaønh ruoài ôû moâi tröôøng xung quanh.
2.1.6. Toác ñoä phaùt sinh chaát thaûi raén
2.1.6.1. Caùc phöông phaùp duøng xaùc ñònh khoái löôïng chaát thaûi raén
Xaùc ñònh khoái löôïng chaát thaûi raén phaùt sinh vaø ñöôïc thu gom laø moät trong nhöõng ñieåm quan troïng cuûa vieäc quaûn lyù CTR. Caùc soá lieäu ñaùnh giaù thu thaäp veà toång khoái löôïng chaát thaûi phaùt sinh cuõng nhö khoái löôïng CTR ñöôïc söû duïng nhaèm:
Hoaïch ñònh vaø ñaùnh giaù keát quaû cuûa quaù trình thu hoài, taùi sinh taùi cheá
Thieát keá caùc phöông tieän vaän chuyeån, thieát bò vaän chuyeån, xöû lyù chaát thaûi raén.
Ño theå tích vaø khoái löôïng. Trong phöông phaùp naøy caû khoái löôïng hoaëc theå tích cuûa CTR ñeàu ñöôïc duøng ñeå ño ñaïc löôïng chaát thaûi raén. Tuy nhieân phöông phaùp ño theå tích thöôøng coù ñoä sai soá cao
Ví duï: 1m3 CTR chöa ñöôïc neùn seõ coù khoái löôïng nhoû hôn 1m3 CTR ñöôïc neùn chaët ôû trong xe thu gom vaø caû hai giaù trò naøy seõ khaùc khoái löôïng CTR tieáp tuïc ñöôïc eùp ôû baõi choân laáp. Vì vaäy neáu ño baèng theå tích thì keát quaû phaûi ñöôïc baùo caùo keøm theo möùc ñoä neùn cuûa chaát thaûi hay laø khoái löôïng rieâng cuûa ôû ñieàu kieän nghieân cöùu.
Ñeå traùnh nhaàm laãn löôïng CTR neân ñöôïc bieåu dieãn döôùi daïng khoái löôïng, khoái löôïng laø thoâng soá bieåu dieãn chính xaùc nhaát löôïng CTR vì coù theå caân tröïc tieáp maø khoâng caàn keå ñeán möùc ñoä neùn eùp. Bieåu dieãn baèng khoái löôïng cuõng caàn thieát trong tính toaùn vaän chuyeån vì löôïng chaát thaûi ñöôïc pheùp chuyeân chôû treân ñöôøng thöôøng quy ñònh bôûi giôùi haïn khoái löôïng hôn laø theå tích.
Phöông phaùp ñeám taûi. Phöông phaùp naøy döïa vaøo xe thu gom, ñaëc ñieåm vaø tính chaát cuûa nguoàn chaát thaûi töông öùng (loaïi chaát thaûi, theå tích öôùc löôïng) ñöôïc ghi nhaän trong moät thôøi gian daøi. Khoái löôïng chaát thaûi phaùt sinh trong thôøi gian khaûo saùt (goïi laø khoái löôïng ñôn vò) seõ ñöôïc tính toaùn baèng caùch söû duïng caùc soá lieäu thu thaäp ñöôïc taïi khu vöïc nghieân cöùu treân vaø caùc soá lieäu ñaõ bieát.
Phöông phaùp caân baèng vaät chaát. Ñaây laø phöông phaùp cho keát quaû chính xaùc nhaát, thöïc hieän cho caùc nguoàn phaùt sinh rieâng leû nhö caùc hoä gia ñình, khu thöông maïi, caùc khu coâng nghieäp. Phöông phaùp naøy seõ cho nhöõng döõ lieäu ñaùng tin caäy cho chöông trình quaûn lyù CTR.
Phöông phaùp caân baèng vaät chaát ñöôïc tieán haønh caùc böôùc sau:
Böôùc 1: Xaùc ñònh phaïm vi nghieân cöùu, coâng vieäc naøy coù yù nghóa raát quan troïng vì trong nhieàu tröôøng hôïp coù theå giuùp ñôn giaûn hoaù caùc tính toaùn caân baèng khoái löôïng.
Böôùc 2: Xaùc ñònh taát caû caùc hoaït ñoäng xaûy ra beân trong hoaëc coù lieân quan ñeán phaïm vi nghieân cöùu vaø aûnh höôûng ñeán vieäc phaùt sinh chaát thaûi.
Böôùc 3: Xaùc ñònh toác ñoä phaùt sinh CTR cuûa töøng hoaït ñoäng.
Böôùc 4: Söû duïng caùc pheùp tính toaùn thích hôïp xaùc ñònh löôïng chaát sinh ra vaø löu tröõ.
Phöông trình caân baèng khoái löôïng vaät chaát coù theå ñöôïc thieát laäp moät caùch nhö sau:
Toác ñoä tích luyõ = Toác ñoä doøng vaøo – Toác ñoä doøng ra – Toác ñoä phaùt sinh
Daïng toaùn hoïc
-rw
Trong ñoù:
: Toác ñoä thay ñoåi khoái löôïng vaät lieäu tích luyõ beân trong heä thoáng nghieân cöùu (kg/ngaøy, T/ngaøy).
: Toång coäng caùc khoái löôïng vaät lieäu ñi ra heä thoáng nghieân cöùu (kg/ngaøy).
rra : Toác ñoä phaùt sinh chaát thaûi (kg/ngaøy).
2.1.6.2. Caùc yeáu toá aûnh höôûng tôùi toác ñoä phaùt sinh chaát thaûi raén
Aûnh höôûng cuûa vieäc giaûm thieåu vaø taùi sinh chaát thaûi taïi nguoàn
Coù theå noùi vieäc giaûm chaát thaûi taïi nguoàn laø phöông phaùp hieäu quaû nhaát nhaèm laøm giaûm soá löôïng CTR, giaûm chi phí phaân loaïi vaø caùc taùc ñoäng baát lôïi do chuùng gaây ra ñoái vôùi moâi tröôøng.
Giaûm thieåu chaát thaûi taïi nguoàn phaùt sinh coù theå thöïc hieän qua caùc böôùc nhö thieát keá, saûn xuaát vaø ñoùng goùi saûn phaåm sao cho löôïng chaát thaûi ra chieám moät löôïng nhoû nhaát, theå tích vaät lieäu söû duïng ít nhaát vaø thôøi gian söû duïng cuûa saûn phaåm daøi nhaát.
Vieäc giaûm chaát thaûi coù theå xaûy ra ôû moïi nôi nhö caùc hoä gia ñình, caùc khu thöông maïi, caùc khu coâng nghieäp thoâng qua khuynh höôùng tìm kieám vaø mua nhöõng saûn phaåm höõu duïng vaø vieäc coù theå taùi söû duïng saûn phaåm ñoù. Nhöng treân thöïc teá hieän nay thì giaûm thieåu chaát thaûi taïi nguoàn chöa ñöôïc thöïc hieän moät caùch nghieâm ngaët vaø ñoàng boä neân khoâng öôùc tính ñöôïc aûnh höôûng cuûa coâng taùc giaûm chaát thaûi taïi nguoàn tôùi vieäc phaùt sinh chaát thaûi. Tuy nhieân noù ñaõ trôû thaønh yeáu toá quan troïng caàn ñöôïc nhaø nöôùc vaø ngöôøi daân quan taâm ñeå giaûm löôïng chaát thaûi trong töông lai. Vì vaäy caàn ñöôïc thöïc hieän trieät ñeå trong taát caû caùc coâng ñoaïn trong saûn xuaát taïi caùc nhaø maùy nhö:
Giaûm caùc coâng ñoaïn ñoùng goùi khoâng caàn thieát hoaëc ñoùng goùi quaù thöøa.
Tích cöïc söû duïng nhöõng saûn phaåm coù tính beàn vöõng vaø khaû naêng phuïc hoài cao hôn.
Thay theá caùc saûn phaåm chæ söû duïng moät laàn baèng caùc saûn phaåm coù khaû naêng taùi söû duïng, taùi cheá.
Söû duïng ít nguyeân lieäu hôn, ít naêng löôïng hôn.
Taêng cöôøng vaät lieäu coù khaû naêng taùi sinh ñöôïc trong saûn xuaát.
Phaùt trieån caùc chöông trình hay khuyeán khích caùc nhaø saûn xuaát taïo ra ít chaát thaûi hôn.
Ñoái vôùi caùc hoä gia ñình neân thöïc hieän vieäc taùi sinh chaát thaûi cuûa khu daân cö hoaït ñoäng naøy aûnh höôûng lôùn tôùi löôïng chaát thaûi thu gom ñeå coù theå tieáp tuïc ñem xöû lyù hoaëc thaûi boû.
Aûnh höôûng cuûa luaät phaùp.
Yeáu toá quan troïng nhaát aûnh höôûng tôùi söï phaùt sinh khoái löôïng CTR laø söï ban haønh caùc luaät leä, quy ñònh lieân quan tôùi vieäc söû duïng caùc vaät lieäu vaø ñoå boû pheá thaûi..ví duï nhö quy ñònh caùc loaïi vaät lieäu laøm thuøng chöùa vaø bao bì, quy ñònh veà vieäc söû duïng tuùi vaûi, tuùi giaáy thay cho tuùi nilon…chính caùc quy ñònh naøy khuyeán khích vieäc mua baùn vaø söû duïng laïi caùc loaïi chai, loï chöùa.
YÙ thöùc ngöôøi daân
Khoái löôïng CTR phaùt sinh seõ giaûm ñaùng keå neáu ngöôøi daân baèng loøng vaø saün saøng thay ñoåi yù muoán caù nhaân, taäp quaùn vaø caùch soáng cuûa hoï ñeå duy trì, baûo veä taøi nguyeân thieân nhieân ñoàng thôøi giaûm gaùnh naëng veà kinh teá, ñieàu naøy coù yù nghóa quan troïng trong coâng taùc quaûn lyù CTR. Chöông trình giaùo duïc thöôøng xuyeân laø cô sôû daãn ñeán söï thay ñoåi thaùi ñoä cuûa coâng chuùng.
Söï thay ñoåi theo muøa
Ôû ñaây muoán noùi tôùi muøa leã teát vaø muøa giaùng sinh, ñaây laø muøa maø nhu caàu tieâu duøng cuûa con ngöôøi gia taêng keùo theo löôïng raùc thaûi ra moâi tröôøng cuõng taêng theo.
Ngoaøi ra löôïng CTR sinh hoaït coøn phuï thuoäc vaøo thôøi tieát nhö muøa heø ôû caùc nöôùc oân ñôùi CTR thöïc phaåm chöùa nhieàu rau vaø traùi caây.
2.2 SÖÏ CHUYEÅN HOAÙ TÍNH CHAÁT CUÛA CTR ÑOÂ THÒ
Nhöõng quaù trình hoaù hoïc cô baûn coù theå ñöôïc söû duïng ñeå quaûn lyù CTR ñoâ thò, nhöõng chuyeån hoaù naøy coù theå xaûy ra hoaëc do söï can thieäp cuûa con ngöôøi hoaëc do nhöõng hieän töôïng töï nhieân. CTR coù theå ñöôïc chuyeån hoaù baèng con ñöôøng vaät lyù, hoaù hoïc vaø sinh hoïc ñöôïc trình baøy trong baûng sau: caùc quaù trình chuyeån hoaù ñöôïc söû duïng quaûn lyù CTR.
2.2.1 Söï chuyeån hoaù vaät lyù
Söï chuyeån hoaù vaät lyù cô baûn xaûy ra trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa heä thoáng quaûn lyù CTR bao goàm:
Phaân loaïi CTR
Giaûm theå tích CTR baèng phöông phaùp cô hoïc: nghieàn, neùn eùp, ñoùng kieän
Giaûm kích thöôùc CTR baèng phöông phaùp cô hoïc: caét
Söï chuyeån hoaù vaät lyù seõ khoâng laøm thay ñoåi pha (chaúng haïn chuyeån pha raén thaønh pha khí nhö trong quaù trình chuyeån hoaù hoaù hoïc vaø sinh hoïc).
2.2.1.1Taùch caùc thaønh phaàn trong CTR
Chuùng ta coù theå thöïc hieän coâng vieäc taùch baèng thuû coâng hoaëc baèng cô giôùi. Vieäc taùch seõ chuyeån hoaù chaát thaûi khoâng ñoàng nhaát thaønh chaát thaûi töông ñoái ñoàng nhaát. Vieäc taùch naøy laø moät hoaït ñoäng caàn thieát trong coâng ngheä thu hoài vaø taùi söû duïng chaát thaûi, coâng ngheä uû hieáu khí. Vieäc taùch seõ laày ñi nhöõng chaát gaây oâ nhieãm ra khoûi nguyeân lieäu taùch ñeå caûi thieän tính chaát cuûa nguyeân lieäu taùch ñeå caûi thieän tính chaát cuûa nguyeân lieäu taùch naøy.
2.2.1.2 Giaûm theå tích CTR baèng phöông phaùp cô hoïc
Giaûm theå tích CTR (cuõng goïi laø neùn) laø quaù trình giaûm theå tích ban ñaàu cuûa chaát thaûi baèng phöông tieän cô hoïc nhö maùy eùp thuyû löïc. Ña soá caùc quoác gia treân theá giôùi, caùc xe vaän chuyeån raùc thu gom trong moãi chuyeán ñi. Ñeå gia taêng thôøi gian söû duïng cuûa nhöõng baõi choân laáp hôïp veä sinh, CTR thöôøng ñöôïc neùn chaët laïi tröôùc khi phuû ñaát leân.
2.2.1.3 Giaûm kích thöôùc CTR baèng phöông phaùp cô hoïc
Giaûm kích thöôùc CTR baèng phöông phaùp cô hoïc nhaèm muïc ñích ñaït ñöôïc saûn phaåm CTR cuoái cuøng coù kích thöôùc giaûm ñaùng keå so vôùi kích thöôùc ban ñaàu. Ñeå thöïc hieän ñieàu naøy chuùng ta coù theå söû duïng nhöõng thieát bò nghieàn caét, … Quaù trình naøy raát quan troïng trong coâng ngheä söû duïng raùc sinh hoaït laøm phaân boùn höõu cô.
2.2.1.4 Söï chuyeån hoaù hoaù hoïc
Söï chuyeån hoaù hoaù hoïc CTR laø quaù trình laøm bieán ñoåi pha (chaúng haïn pha raén thaønh pha loûng, pha raén thaønh pha khí, …). Ñeå giaûm thieåu theå tích hoaëc thu hoài saûn phaåm chuyeån hoaù, quaù trình hoaù hoïc cô baûn ñöôïc söû duïng ñeå chuyeån hoaù CTR ñoâ thò goàm:
Quaù trình ñoát chaùy (oxi hoaù hoaù hoïc)
Quaù trình nhieät phaân
Quaù trình khí hoaù
2.2.2.1 Quaù trình ñoát chaùy (oxi hoaù hoaù hoïc)
Quaù trình ñoát chaùy coù theå coi laø phaûn öùng hoaù hoïc giöõa oxi vaø chaát höõu cô ñeå taïo ra hôïp chaát oxi hoaù theo sau laø söï phaùt taùn aùnh saùng vaø sinh nhieät. Vôùi söï hieän dieän cuûa löôïng dö khoâng khí, söï ñoát chaùy thaønh phaàn höõu cô cuûa CTR ñoâ thò ñöôïc bieåu dieãn theo phöông trình phaûn öùng sau:
CHC + löôïng khí dö ( N2 + CO2 +H2O + tro + nhieät
Löôïng khí dö ñeå ñaûm baûo phaûn öùng chaùy hoaøn toøan. Saûn phaåm cuoái cuøng cuûa phaûn öùng chaùy treân bao goàm: khí noùng – chuû yeáu bao goàm nitrogen (N2), cacbon dioxide (CO2), nöôùc (H2O) vaø thaønh phaàn khoâng chaùy ñöôïc. Treân thöïc teá, moät löôïng nhoû amonia (NH3), sulfur dioxide (SO2), nitrogen oxides (NOx) cuõng hieän dieän, tuyø thuoäc loaïi chaát thaûi.
2.2.2.2 Quaù trình nhieät phaân
Do nhöõng chaát höõu cô khoâng oån ñònh nhieät, chuùng coù theå bò chia caét thaønh khí, chaát loûng vaø chaát raén. Tính chaát cuûa ba thaønh phaàn chính sinh ra töø söï nhieät phaân thaønh phaàn höõu cô CTR ñoâ thò laø:
Doøng khí chöùa khí hydrogen (H2), methane (CH4), carbon monoxide (CO), cacbon dioxide (CO2) vaø nhöõng khí khaùc, tuyø thuoäc vaøo tính chaát höõu cô cuûa chaát thaûi ñöôïc nhieät phaân.
Haéc ín ôû daïng loûng, ôû nhieät ñoä phoøng vaø chöùa nhöõng hôïp chaát nhö acetic acid, aceton vaø methanol.
Than bao goàm haàu heát cacbon vaø moät vaøi chaát trô khaùc.
2.2.2.3 Quaù trình khí hoaù
Quaù trình khí hoaù bao goàm söï chaùy töøng phaàn nhieân lieäu carbon sao cho taïo ra nhieân lieäu giaøu carbon monoxide, hydrogen vaø moät soá hydro carbon baõo hoaø, chuû yeáu laø methane.
Söï chuyeån hoaù sinh hoïc
Söï chuyeån hoaù sinh hoïc cuûa thaønh phaàn höõu cô CTR ñoâ thò coù theå söû duïng ñeå laøm giaûm theå tích vaø khoát löôïng cuûa chaát thaûi, taïo ra phaân boùn duøng trong vieäc caûi taïo ñaát vaø taïo khí methane. Vi sinh vaät chính trong quaù trình chuyeån hoaù sinh hoïc chaát höõu cô laø vi khuaån, naám men, naám moác vaø atinomycetes. Caùc quaù trình chuyeån hoaù naøy coù theå ñöôïc thöïc hieän hieáu khí hoaëc kî khí, tuyø thuoäc vaøo oxygen. Ñaëc ñieåm khaùc nhau cô baûn giöõa phaûn öùng chuyeån hoaù hieáu khí vaø kî khí laø loaïi saûn phaåm cuoái cuøng vaø oxygen phaûi ñöôïc cung caáp trong quaù trình chuyeån hoaù hieáu khí. Quaù trình sinh hoïc ñöôïc söû duïng ñeå chuyeån hoaù thaønh phaàn höõu cô trong CTR ñoâ thò bao goàm phaân huyû hieáu khí, phaân huyû kî khí.
2.2.3.1 Phaân huyû hieáu khí
Ñeå töï nhieân, thaønh phaàn höõu cô trong CTR ñoâ thò seõ chòu söï phaân huyû sinh hoïc. Möùc ñoä vaø thôøi gian phaân huyû seõ phuï thuoäc vaøo loaïi chaát thaûi vaø ñoä aåm, chaát dinh döôõng saün coù trong CTR vaø nhöõng yeáu toá moâi tröôøng khaùc. Döôùi nhöõng ñieàu kieän ñöôïc kieåm soaùt, chaát thaûi laøm vöôøn vaø thaønh phaàn höõu cô trong CTR ñoâ thò coù theå bò chuyeån hoaù thaønh chaát höõu cô oån ñònh maø ta goïi laø phaân boùn höõu cô trong moät thôøi gian töông ñoái ngaén (töø 4 ñeán 6 tuaàn).
Quaù trình laøm phaân boùn höõu cô hieáu khí coù theå ñöôïc dieãn taû baèng phöông phaùp sau:
CHC + O2 + chaát dinh döôõng ( TB môùi + CHC oån ñònh + CO2 + H2O + SO42- + nhieät
Theo phöông trình treân, chuùng ta nhaän thaáy saûn phaåm cuoái cuøng laø teá baøo môùi, CHC oån ñònh, cacbon dioxide, nöôùc, ammonia vaø sulfate. Phaân boùn höõu cô laø CHC oån ñònh. CHC oån ñònh thöôøng chöùa thaønh phaàn lignin cao, chuùng raát khoù bò chuyeån hoaù sinh hoïc trong moät thôøi gian ngaén. Lignin thöôøng xuaát hieän trong giaáy baùo.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
KHOA LUAN TOT NGHIEP_LE QUANG TOAN.doc
