Khóa luận Các biện pháp tự vệ trong thương mại quốc tế - Thực tiễn sử dụng ở một số nước trên thế giới và Việt Nam

thøc cña WTO nh­ng chóng ta ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn lín trong viÖc chuÈn bÞ ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn ph¸p lý ®Ó ®µm ph¸n gia nhËp vµo tæ chøc nµy. Thêi gian võa qua, sù ra ®êi cña LuËt doanh nghiÖp, LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi söa ®æi bæ sung, LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu söa ®æi bæ sung vµ míi ®©y lµ sù ra ®êi cña hai ph¸p lÖnh míi: Ph¸p lÖnh vÒ ®èi xö Tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia trong th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ trong nhËp khÈu hµng ho¸ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam ®· cho thÊy sù nç lùc cña Nhµ n­íc ViÖt Nam trong viÖc x©y dùng vµ ®iÒu chØnh luËt ph¸p quèc gia ngµy cµng phï hîp h¬n víi chuÈn mùc vµ tËp qu¸n quèc tÕ t¹o hµnh lang ph¸p lý thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t huy ho¹t ®éng cña m×nh trong th­¬ng m¹i quèc tÕ, gãp phÇn minh b¹ch ho¸ c¸c chÝnh s¸ch luËt lÖ, ®¸p øng ®­îc nh÷ng ®ßi hái cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Nh­ vËy viÖc x©y dùng hÖ thèng chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i nãi chung vµ mét chÝnh s¸ch tù vÖ th­¬ng m¹i nãi riªng nh­ lµ mét c«ng cô b¶o hé hiÖu qu¶ nh»m hç trî cho c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc khi cã hiÖn t­îng gia t¨ng hµng nhËp khÈu mét c¸ch bÊt th­êng g©y ra hay ®e do¹ g©y ra thiÖt h¹i nghiªm träng cho hä lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc thiÕt thùc vµ cÇn thiÕt nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng nÒn kinh tÕ míi më cña nh­ ViÖt Nam ®Ó tõng b­íc thÝch øng ®­îc víi m«i tr­êng c¹nh tranh quèc tÕ ®Çy biÕn ®éng. 3.1.1.2 Thùc tiÔn tiÕn hµnh tù vÖ th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y hµng ho¸ cña ViÖt Nam xuÊt khÈu ra n­íc ngoµi còng nh­ hµng ho¸ s¶n xuÊt trong n­íc ph¶i chÞu søc Ðp c¹nh tranh rÊt lín tõ phÝa hµng ho¸ n­íc ngoµi. Hµng ho¸ ViÖt Nam ë n­íc ngoµi liªn tôc ph¶i ®èi mÆt víi c¸c vô kiÖn cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi vÒ b¸n ph¸ gi¸ nh­ vô kiÖn vÒ b¸n ph¸ gi¸ bËt löa ga trªn thÞ tr­êng Hµn quèc vµ EU, vô kiÖn vÒ giÇy dÐp víi Canada vµ næi bËt nhÊt lµ vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ c¸ da tr¬n trªn thÞ tr­êng Mü vµo n¨m 2002. Nh÷ng vô kiÖn vµ tranh chÊp th­¬ng m¹i trªn mµ hÖ qu¶ lµ hµng ho¸ xuÊt khÈu cña chóng ta bÞ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p trõng ph¹t nh­ chÞu thuÕ suÊt bæ sung vµ ¸p ®Æt h¹n ng¹ch tõ phÝa c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi ®· g©y ra kh«ng Ýt khã kh¨n vÒ tiÕp cËn thÞ tr­êng vµ chiÕn l­îc xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. ë trong n­íc, hµng ho¸ cña chóng ta tuy ®­îc thi ®Êu trªn s©n nhµ nh­ng còng kh«ng tr¸nh khái nguy c¬ bÞ mÊt thÞ tr­êng tr­íc sù gia t¨ng cña hµng ho¸ n­íc ngoµi. T¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam hiÖn ®ang diÔn ra sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c c«ng ty ®a quèc gia lín m¹nh h¬n chóng ta vÒ mäi mÆt. Mét sè doanh nghiÖp mét thêi hµng ®Çu cña chóng ta bÞ dån vµo ch©n t­êng víi thÞ phÇn nhá hÑp. ChÝnh s¸ch më cöa héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ n­íc ngoµi trµn vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam. Hµng ho¸ ViÖt Nam kh«ng cßn lµ sù lùa chän nh­ tr­íc n÷a víi t©m lý “sÝnh ngo¹i” cña ng­êi tiªu dïng kh«ng chØ v× hµng ngo¹i cã chÊt l­îng tèt h¬n hµng néi mµ gi¸ cña c¸c s¶n phÈm, mÆt hµng do ViÖt Nam s¶n xuÊt còng kh«ng thÓ c¹nh tranh ®­îc víi hµng n­íc ngoµi, nhÊt lµ hµng nhËp khÈu tõ Trung Quèc. Kh«ng chØ cã ­u thÕ vÒ chÊt l­îng vµ gi¸ c¶, hµng ho¸ n­íc ngoµi còng tham gia vµo c¸c chiÕn dÞch xóc tiÕn th­¬ng m¹i tèt h¬n chóng ta nh­ tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o, khuyÕn m¹i víi nh÷ng ­u ®·i ®Æc biÖt hÊp dÉn ®¸nh vµo t©m lý ng­êi tiªu dïng trong khi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc l¹i kh«ng ®ñ tiÒm lùc ®Ó ch¹y theo c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi trong cuéc chiÕn dµnh giËt kh¸ch hµng chiÕm lÜnh thÞ tr­êng. Nh­ vËy, dï lµ ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi hay thÞ tr­êng trong n­íc hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®Òu gÆp khã kh¨n trong viÖc tiªu thô. Trong bèi c¶nh chóng ta bÞ tÊn c«ng tõ hai phÝa th× viÖc ®Æt ra nhu cÇu b¶o hé nãi chung vµ tù vÖ nãi riªng cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc bÞ t¸c ®éng bëi chÝnh s¸ch më cña tù do ho¸ th­¬ng m¹i vµ dì bá hµng rµo thuÕ quan lµ rÊt cÇn thiÕt. Thùc tÕ tõ n¨m 2002 trë vÒ tr­íc, ViÖt Nam ch­a cã mét v¨n b¶n ph¸p luËt nµo quy ®Þnh hay gi¶i thÝch vÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ. Sù hiÓu biÕt vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c¸c biÖn ph¸p tù vÖ ë cÊp nhµ n­íc còng cßn rÊt h¹n chÕ. ChÝnh v× thÕ mµ trong thêi gian qua chóng ta ch­a thùc sù sö dông chÝnh thøc bÊt kú biÖn ph¸p nµo d­íi h×nh thøc tù vÖ hîp ph¸p. §Ó b¶o vÖ c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc, ngoµi c¸c biÖn ph¸p thuÕ quan, chóng ta cßn ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p mang tÝnh hµnh chÝnh nh­ cÊm nhËp khÈu, cÊp giÊy phÐp nhËp khÈu, h¹n ng¹ch… C¸c h×nh thøc nµy kh«ng cßn phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ th­êng bÞ phÝa n­íc ngoµi ph¶n ®èi nh­ lÇn cÊm nhËp khÈu 12 mÆt hµng tõ c¸c n­íc ASEAN håi n¨m 1998 ®· gÆp nh÷ng ph¶n øng gay g¾t cña c¸c n­íc nµy1 VÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ trong th­¬ng m¹i quèc tÕ cña ViÖt Nam, NghÜa Nh©n, Vnexpress (www.vnexpress.net.vn), 24/4/2002 . Vµ nh­ vËy trong thêi gian tíi ®©y, sau khi Ph¸p lÖnh vÒ quyÒn tù vÖ cña ViÖt Nam chÝnh thøc cã hiÖu lùc th× chóng ta sÏ thùc sù ®­îc vËn dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ nh­ lµ mét trong sè c¸c c«ng cô hîp ph¸p hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó gãp phÇn b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc nh»m ng¨n chÆn hoÆc h¹n chÕ nh÷ng diÔn biÕn bÊt th­êng do nhËp khÈu g©y ra trong bèi c¶nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch tù do ho¸ th­¬ng m¹i nh­ hiÖn nay. 3.1.2. Nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng nªu trªn 3.1.2.1 Nguyªn nh©n nhËn thøc Së dÜ chóng ta chËm trÔ trong viÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ tù vÖ th­¬ng m¹i mét phÇn chÝnh lµ do nhËn thøc cña chóng ta vÒ vÊn ®Ò nµy cßn ch­a ®Çy ®ñ vµ h¹n chÕ. ViÖc so¹n th¶o Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ trong nhËp khÈu hµng ho¸ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam ®­îc Bé Th­¬ng m¹i phèi hîp víi mét sè Bé kh¸c b¾t ®Çu tiÕn hµnh tõ n¨m 1999 vµ chÝnh thøc ®­îc Uû ban Th­êng vô Quèc héi th«ng qua vµo th¸ng 5 n¨m 2002. §©y thùc sù lµ cè g¾ng lín cña n­íc ta trong mét nç lùc hoµn thiÖn, bæ sung hÖ thèng ph¸p luËt cho phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña quèc tÕ vÒ kinh tÕ th­¬ng m¹i, thÓ hiÖn tÝnh tÝch cùc chñ ®éng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ cña ViÖt Nam. ViÖc Ph¸p lÖnh ra ®êi ®· gãp mét phÇn kh«ng nhá trong viÖc phæ biÕn nh÷ng kiÕn thøc chung nhÊt vÒ tù vÖ th­¬ng m¹i cho c¸c cÊp nhµ n­íc nãi chung vµ c¸c cÊp doanh nghiÖp nãi riªng. Bëi tr­íc ®©y, khi Ph¸p lÖnh nµy ch­a ra ®êi th× nh÷ng hiÓu biÕt vÒ vÊn ®Ò tù vÖ th­¬ng m¹i cña chóng ta cßn rÊt m¬ hå vµ h¹n chÕ. C¸c thuËt ng÷ nh­: “tù vÖ th­¬ng m¹i”, “biÖn ph¸p tù vÖ”… ®èi víi chóng ta cßn rÊt xa l¹ vµ khã hiÓu. §· ®«i lÇn chóng ta nghe hay xem trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng c¸c vô viÖc vÒ ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ cña mét sè n­íc trªn thÕ giíi nh­ng chóng ta th­êng cè g¾ng hiÓu vÊn ®Ò mét c¸ch ®¬n gi¶n ho¸, chung chung vµ ®«i khi cßn nhÇm lÉn víi c¸c h×nh thøc b¶o hé kh¸c. ChÝnh v× thÕ mµ nhËn thøc cña chóng ta vÒ vÊn ®Ò nµy thùc sù lµ ch­a cã chiÒu s©u. NÕu nh­ b¸n ph¸ gi¸ hay trî gi¸ lµ nh÷ng vÊn ®Ò kh¸ quen thuéc víi chóng ta th× tù vÖ th­¬ng m¹i l¹i lµ mét vÊn ®Ò cßn rÊt míi mÎ vµ cÇn ph¶i ®­îc nghiªn cøu nhiÒu h¬n n÷a ®Ó cã thÓ n©ng cao nhËn thøc cho mäi cÊp ngµnh hiÓu vÊn ®Ò nµy mét c¸ch t­êng tËn h¬n. 3.1.2.2 Nguyªn nh©n thùc tiÔn Theo quy ®Þnh chung t¹i §iÒu XIX GATT vµ HiÖp ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ ®· ®­a ra kh¶ n¨ng n­íc sö dông biÖn ph¸p tù vÖ sÏ bÞ n­íc xuÊt khÈu ¸p dông biÖn ph¸p tr¶ ®òa nÕu hä kh«ng th­¬ng l­îng ®­îc víi nhau vÒ møc båi th­êng. Mµ trªn thùc tÕ ViÖt Nam lµ mét n­íc nhá bÐ, tiÒm lùc kinh tÕ ch­a m¹nh, l­îng hµng ho¸ l­u th«ng trªn thÞ tr­êng quèc tÕ lµ kh«ng ®¸ng kÓ, víi mét vÞ thÕ trªn tr­êng quèc tÕ cßn rÊt khiªm tèn. ChÝnh v× thÕ kh¶ n¨ng tiÕn hµnh biÖn ph¸p tù vÖ hay biÖn ph¸p tr¶ ®òa cña chóng ta lµ rÊt h·n h÷u, chØ trong nh÷ng tr­êng hîp ®Æc biÖt nguy cÊp mµ th«i.Thêi gian qua, khi tiÕn hµnh më cöa nÒn kinh tÕ, ViÖt Nam chóng ta ®· cè g¾ng hÕt søc trong viÖc b¶o hé thÞ tr­êng trong n­íc tr¸nh ®­îc nh÷ng t¸c ®éng vµ ¶nh h­ëng bÊt lîi tõ phÝa bªn ngoµi. Tuy nhiªn viÖc b¶o hé nµy chØ ®­îc tiÕn hµnh trong nh÷ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh vµ kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®em l¹i hiÖu qu¶ mong muèn.Cho ®Õn nay, tuy chóng ta ®· cã Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ nh­ng thùc sù lµ chóng ta ch­a sö dông ®Õn nã mét c¸ch chÝnh thøc, nghÜa lµ ViÖt Nam ch­a tõng ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ víi bÊt kú s¶n phÈm nhËp khÈu nµo d­íi danh nghÜa tù vÖ mµ thùc tÕ chóng ta míi chØ bÞ phÝa n­íc ngoµi ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ ®èi víi c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu cña chóng ta nh­ vô g¹o ViÖt Nam bÞ Liªn bang Nga ¸p dông møc thuÕ suÊt rÊt cao d­íi h×nh thøc tù vÖ håi th¸ng 4 n¨m 2003 míi ®©y. Thùc tiÔn c¸c n­íc trªn thÕ giíi cho thÊy viÖc quy ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ ®· cã tõ l©u song tÇn sè ¸p dông l¹i kh«ng nhiÒu b»ng viÖc ¸p dông biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ hay chèng trî cÊp. Ngay nh­ nh÷ng c­êng quèc lín nh­ NhËt, Mü hay EU viÖc ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ còng ph¶i ®­îc c©n nh¾c rÊt kü huèng hå lµ mét n­íc nhá bÐ ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt Nam. 3.1.3. Thùc tr¹ng ph¸p luËt vÒ tù vÖ th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam 3.1.3.1 Sù cÇn thiÕt ph¶i ban hµnh v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ tù vÖ th­¬ng m¹i §èi víi ViÖt Nam trong bèi c¶nh chóng ta ph¶i thùc hiÖn c¸c yªu cÇu cña quèc tÕ vÒ gi¶m thiÓu viÖc qu¶n lý nhËp khÈu b»ng c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh, viÖc ban hµnh v¨n b¶n ph¸p luËt ®iÒu chØnh viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ lµ hÕt søc cÇn thiÕt nh»m vËn dông c«ng cô b¶o hé hîp ph¸p nµy. Tuy nhiªn mét trong nh÷ng vÊn ®Ò g©y nhiÒu lóng tóng trong thêi gian qua lµ chän ngµnh nµo ®Ó b¶o hé vµ b¶o hé thÕ nµo cho hîp lý, tr¸nh kh«ng ®Ó doanh nghiÖp û l¹i lîi dông sù b¶o hé cña Nhµ n­íc, chØ b¶o hé trong nh÷ng tr­êng hîp thËt cÇn thiÕt ®Ó kh«ng t¹o nªn t©m lý b¶o hé trµn lan. Do ®ã c¸c biÖn ph¸p tù vÖ ®­îc ¸p dông dùa trªn tÝn hiÖu thÞ tr­êng cÇn nhanh nhËy vµ ®óng ®èi t­îng. Møc ®é b¶o hé cÇn ®­îc tÝnh to¸n kü cµng dùa trªn c¸c sè liÖu kinh tÕ s¸t víi thùc tiÔn. Thêi gian b¶o hé còng cÇn ®­îc x¸c ®Þnh tr­íc v× vËy c¸c doanh nghiÖp ®­îc b¶o hé kh«ng thÓ û l¹i nhiÒu vµo nhµ n­íc mµ ph¶i tù th©n vËn ®éng, ®iÒu chØnh vµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña m×nh t­¬ng ®­¬ng tÇm quèc tÕ. Tãm l¹i, c¸c biÖn ph¸p tù vÖ lµ c«ng cô qu¶n lý nhËp khÈu cÇn thiÕt, linh ho¹t vµ hiÖu qu¶ ®ång thêi ®­îc luËt ph¸p quèc tÕ c«ng nhËn ®Ó b¶o hé c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc. Do ®ã viÖc ban hµnh Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ trong nhËp khÈu hµng ho¸ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam lµ rÊt cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch. Ph¸p lÖnh nµy ®êi sÏ cho thÊy tÝnh chñ ®éng cña ViÖt Nam trong viÖc vËn dông c¸c chuÈn mùc quèc tÕ chung vµo luËt quèc gia vµ c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña riªng m×nh. Nã còng t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nÒn kinh tÕ ViÖt Nam héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ quèc tÕ cã hiÖu qu¶, h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng bÊt lîi ®èi víi s¶n xuÊt trong n­íc. Ph¸p lÖnh nµy ®­îc x©y dùng trªn c¬ së tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña §iÒu XIX, GATT 1947 vÒ tù vÖ khÈn cÊp ®èi víi hµng nhËp khÈu, HiÖp ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ vµ LuËt mÉu cña WTO nh­ng ®­îc chuyÓn ho¸ ®iÒu chØnh cho phï hîp h¬n víi hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam. 3.1.3.2 Mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n cña Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ trong nhËp khÈu hµng ho¸ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam Ph¸p lÖnh gåm 8 ch­¬ng, 33 ®iÒu quy ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ, ®iÒu kiÖn vµ thñ tôc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®ã trong tr­êng hîp hµng ho¸ nhËp khÈu qu¸ møc vµo ViÖt Nam g©y ra hoÆc ®e do¹ g©y ra thiÖt h¹i nghiªm träng cho ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc. Mét sè vÊn ®Ò chÝnh cÇn l­u ý cña Ph¸p lÖnh lµ: H×nh thøc ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ §Ó cã thÓ h¹n chÕ hµng nhËp khÈu vµo l·nh thæ ViÖt Nam, Ph¸p lÖnh quy ®Þnh hai lo¹i biÖn ph¸p tù vÖ phæ biÕn nhÊt lµ: ThuÕ nhËp khÈu vµ H¹n ng¹ch nhËp khÈu. Riªng thuÕ nhËp khÈu cã thÓ ¸p dông theo hai c¸ch: T¨ng møc thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu hiÖn hµnh hoÆc ¸p dông thuÕ nhËp khÈu bæ sung. NÕu chän h×nh thøc thuÕ nhËp khÈu bæ sung th× cÇn ph¶i söa ®æi, bæ sung LuËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu hiÖn hµnh v× ch­a cã quy ®Þnh vÒ viÖc ¸p dông thuÕ nhËp khÈu bæ sung trong tr­êng hîp tù vÖ. Do ®ã Ph¸p lÖnh ®· quy ®Þnh viÖc ¸p dông biÖn ph¸p t¨ng møc thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu. Trong tr­êng hîp cÇn t¨ng thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu v­ît khung thuÕ suÊt ®· ®­îc Uû ban Th­êng vô Quèc héi quy ®Þnh th× sÏ ¸p dông bæ sung c¸c biÖn ph¸p kh¸c. §Ó cã thÓ linh ho¹t trong viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ, Ph¸p lÖnh còng quy ®Þnh kh¶ n¨ng ChÝnh phñ cã thÓ quy ®Þnh viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ kh¸c nh­ h¹n ng¹ch thuÕ quan, phô thu, giÊy phÐp…®èi víi hµng nhËp khÈu ®Ó b¶o vÖ ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc. §iÒu kiÖn ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ §Ó ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan cña c¸c biÖn ph¸p tù vÖ, Ph¸p lÖnh quy ®Þnh viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ chØ ®­îc thùc hiÖn khi héi ®ñ c¸c nh©n tè sau: Cã sù gia t¨ng kim ng¹ch hoÆc sè l­îng nhËp khÈu cña mét lo¹i hµng ho¸ nhÊt ®Þnh; ViÖc gia t¨ng nhËp khÈu ®ã lµ nguyªn nh©n g©y ra hoÆc cã nhiÒu kh¶ n¨ng sÏ g©y ra c¸c t¸c ®éng xÊu ®Õn ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc s¶n xuÊt lo¹i hµng ho¸ ®ã. C¸c t¸c ®éng xÊu nµy cã thÓ lµ ¶nh h­ëng bÊt lîi ®Õn doanh thu, lîi nhuËn, c«ng ¨n viÖc lµm… cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung; ViÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ ®Ó b¶o hé mét ngµnh kh«ng lµm ¶nh h­ëng xÊu ®Õn c¸c bé phËn kh¸c cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, vÝ dô nh­ kh«ng ®Ó viÖc b¶o hé ph©n bãn lµm cho n«ng d©n ph¶i chÞu thiÖt thßi khi ph¶i mua ph©n bãn víi gi¸ qu¸ cao; kh«ng v× b¶o hé s¶n xuÊt ®­êng mµ lµm ®a sè nh©n d©n ph¶i mua ®­êng hoÆc c¸c s¶n phÈm tõ ®­êng víi gi¸ cao (kho¶n 2, ®iÒu 19). ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ C¸c biÖn ph¸p tù vÖ nh×n chung chØ ®­îc ¸p dông sau khi c¬ quan chøc tr¸ch cña ChÝnh phñ mµ cô thÓ ë ®©y lµ Bé Th­¬ng m¹i, ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra vÒ viÖc gia t¨ng hµng ho¸ nhËp khÈu vµ nh÷ng ¶nh h­ëng cña nã ®Õn c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc. NÕu Bé Th­¬ng m¹i nhËn thÊy ®· héi ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ th× cã thÓ ra quyÕt ®Þnh ¸p dông. Trong tr­êng hîp ®Æc biÖt khÈn cÊp, Ph¸p lÖnh còng quy ®Þnh viÖc ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ t¹m thêi tr­íc khi cã kÕt qu¶ ®iÒu tra cuèi cïng ®Ó ng¨n chÆn c¸c hËu qu¶ xÊu x¶y ra. C¬ quan chÞu tr¸ch nhiÖm ®iÒu tra ®Ó ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ còng sÏ lµm râ møc chªnh lÖch gi÷a n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng s¶n xuÊt trong n­íc so víi hµng nhËp khÈu ®Ó ®i ®Õn quyÕt ®Þnh vÒ møc b¶o hé cÇn thiÕt. Møc b¶o hé nµy ®ñ ®Ó c¸c doanh nghiÖp trong n­íc c¹nh tranh nh­ng kh«ng ®­îc th¸i qu¸, tr¸nh t×nh tr¹ng doanh nghiÖp lîi dông t¨ng gi¸ hµng ho¸, g©y thiÖt h¹i cho ng­êi tiªu dïng. Trong thêi gian ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ, c¸c c¬ quan chøc n¨ng sÏ ph¶i phèi hîp víi Bé Th­¬ng m¹i ®Ó lu«n lu«n theo dâi s¸t t×nh h×nh, tõng b­íc níi láng h¹n chÕ nh»m t¨ng dÇn c¹nh tranh, gióp c¸c doanh nghiÖp lµm quen dÇn víi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh. Nh»m giao quyÒn chñ ®éng cho c¸c doanh nghiÖp, Ph¸p lÖnh quy ®Þnh vÒ viÖc ®iÒu tra tiÕn tíi ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ chñ yÕu dùa trªn ®¬n yªu cÇu cña tËp hîp c¸c nhµ s¶n xuÊt chiÕm Ýt nhÊt 25% s¶n l­îng hµng trong n­íc.Doanh nghiÖp cã ®­îc nh÷ng th«ng tin quý b¸u gióp c¸c c¬ quan nhµ n­íc ra ®­îc nh÷ng quyÕt ®Þnh kÞp thêi, chÝnh x¸c. Tuy nhiªn trong ®iÒu kiÖn ë ViÖt Nam hiÖn nay vÉn ch­a cã nhiÒu c¸c hiÖp héi ngµnh hµng ®ñ m¹nh, c¸c c¬ quan ChÝnh phñ cã thÓ chñ ®éng ®iÒu tra vµ ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ ®Ó b¶o hé cho c¸c doanh nghiÖp trong tr­êng hîp cÇn thiÕt. Nh×n chung c¸c biÖn ph¸p tù vÖ sÏ kh«ng ®­îc ¸p dông trµn lan v× n­íc xuÊt khÈu cã kh¶ n¨ng tr¶ ®òa, g©y bÊt lîi cho hµng xuÊt khÈu cña ta. Thêi h¹n ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng doanh nghiÖp û l¹i tr«ng chê vµo sù b¶o hé cña nhµ n­íc, Ph¸p lÖnh quy ®Þnh biÖn ph¸p tù vÖ chØ cã gi¸ trÞ tèi ®a trong vßng 4 n¨m. Khi ®ã, c¸c doanh nghiÖp sÏ biÕt râ thêi gian m×nh ®­îc b¶o hé vµ sÏ cã kÕ ho¹ch ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy nhiªn trong tr­êng hîp c¸c doanh nghiÖp thuéc mét ngµnh kinh tÕ ®· cè g¾ng hÕt søc nh­ng do c¸c ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vÉn kh«ng thÓ c¹nh tranh ®­îc víi hµng ho¸ nhËp khÈu th× Nhµ n­íc cã thÓ xem xÐt gia h¹n thªm thêi h¹n b¶o hé cho ngµnh ®ã. Thêi gian gia h¹n c¸c biÖn ph¸p tù vÖ kh«ng v­ît qua 6 n¨m. Nh­ vËy tæng thêi gian tèi ®a mµ mét ngµnh ®­îc b¶o hé kh«ng qu¸ 10 n¨m. §©y lµ thêi gian t­¬ng ®èi dµi. Trªn thùc tÕ ë c¸c n­íc kh¸c, thêi gian nµy ®ñ ®Ó cho c¸c doanh nghiÖp thuéc mét ngµnh kinh tÕ thÝch nghi ®­îc víi c¹nh tranh quèc tÕ. Thùc tÕ còng cho thÊy nÕu mét ngµnh ®­îc b¶o hé ®Õn 10 n¨m mµ vÉn ch­a cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc tÕ th× ®ã lµ ngµnh kh«ng cã lîi thÕ so s¸nh vµ kh«ng nªn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn. 3.1.3.3 T¸c ®éng cña viÖc ban hµnh Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ Trong ®iÒu kiÖn c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam ®ang ®­îc ®iÒu chØnh theo c¸c chuÈn mùc quèc tÕ, c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ®Þnh l­îng vµ hµng rµo phi thuÕ ®­îc lo¹i bá ®Ó thùc hiÖn c¸c tho¶ thuËn cña ViÖt Nam víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ, c¸c HiÖp ®Þnh ®a ph­¬ng vµ ®µm ph¸n gia nhËp WTO, viÖc ban hµnh Ph¸p lÖnh vÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ cã thÓ sÏ cã c¸c t¸c ®éng kh¸c sau ®©y: Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc N­íc ta cã mét c«ng cô b¶o hé hîp ph¸p, ng¨n chÆn hoÆc h¹n chÕ nh÷ng diÔn biÕn bÊt lîi do viÖc nhËp khÈu hµng ho¸ gia t¨ng bÊt th­êng g©y ra; S¶n xuÊt trong n­íc ®ì chÞu nguy c¬ bÞ ®¶o lén, thËm chÝ bÞ ph¸ s¶n do nhËp khÈu hµng ho¸ qu¸ møc g©y ra; Gãp phÇn x©y dùng mét hÖ thèng chÝnh s¸ch qu¶n lý th­¬ng m¹i râ rµng vµ æn ®Þnh h¬n; §©y còng lµ mét b­íc chñ ®éng chÕ ®Þnh ho¸ c¸c ®Þnh chÕ cña WTO vµo luËt ph¸p ViÖt Nam vµ ®iÒu chØnh luËt ph¸p cña ta phï hîp víi c¸c chuÈn mùc cña thÕ giíi, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc gia nhËp WTO. Nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ViÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ còng cã thÓ lµm gi¶m c¬ héi cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt sö dông hµng ho¸ nhËp khÈu ®Çu vµo cho s¶n xuÊt víi gi¸ thÊp hoÆc chÊt l­îng tèt h¬n, h¹n chÕ ng­êi tiªu dïng cã ®­îc nh÷ng hµng ho¸ t­¬ng tù víi gi¸ rÎ h¬n; Trong mét sè tr­êng hîp, viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ cã thÓ lµm thay ®æi ®¸ng kÓ c¸c c¬ héi thÞ tr­êng mµ c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi cã ®­îc vµ do vËy cã thÓ dÉn ®Õn sù khiÕu n¹i tõ phÝa ChÝnh phñ n­íc ngoµi, thËm chÝ khi tham vÊn liªn ChÝnh phñ kh«ng thµnh c«ng cã thÓ bÞ tr¶ ®òa; NÕu l¹m dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ sÏ lµm n¶y sinh sù û l¹i cña c¸c doanh nghiÖp vµo sù b¶o hé qu¸ møc cña nhµ n­íc. 3.2 Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ tù vÖ th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam 3.2.1. Sù cÇn thiÕt vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ tù vÖ th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam 3.2.1.1 Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ tù vÖ th­¬ng m¹i Nh­ chóng ta ®· biÕt hÖ thèng ph¸p luËt ®èi ngo¹i cña mçi quèc gia chÝnh lµ chiÕc van an toµn ®Ó b¶o vÖ quèc gia ®ã tr­íc c¸c t¸c ®éng bÊt lîi tõ phÝa bªn ngoµi. Quèc gia nµo còng cè g¾ng x©y dùng mét hÖ thèng chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i võa phï hîp víi chuÈn mùc quèc tÕ chung võa ph¶i ®em l¹i nhiÒu lîi Ých cho n­íc m×nh nhÊt ®ång thêi cè g¾ng h¹n chÕ lµm tæn h¹i ®Õn quyÒn lîi cña quèc gia kh¸c trªn c¬ së b×nh ®¼ng t«n träng lÉn nhau vµ ®«i bªn cïng cã lîi. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy kh«ng ph¶i lµ chuyÖn dÔ dµng. Mét hÖ thèng chÝnh s¸ch ph¸p luËt dï hoµn thiÖn ®Õn ®©u còng khã tr¸nh ®­îc nh÷ng kÏ hë. VÊn ®Ò lµ chóng ta ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó ph¸t hiÖn vµ söa ch÷a nh÷ng kÏ hë ®ã. §iÒu nµy chØ cã thÓ lµm ®­îc th«ng qua thùc tiÔn ¸p dông ph¸p luËt ®Ó tõ ®ã rót ra c¸c bµi häc kinh nghiÖm, lÊy ®ã lµm ph­¬ng h­íng ®Ó hoµn thiÖn dÇn hÖ thèng ph¸p luËt hiÖn hµnh. §èi víi ViÖt Nam ®ång thêi víi viÖc x¸c ®Þnh chÝnh s¸ch b¶o hé nãi chung th× chóng ta cÇn x©y dùng vµ hoµn thiÖn h¬n n÷a ph¸p luËt vÒ tù vÖ th­¬ng m¹i nãi riªng. Ngµy 24 th¸ng 5 n¨m 2002, Uû ban Th­êng vô Quèc héi ®· th«ng qua hai Ph¸p lÖnh: Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ trong nhËp khÈu hµng ho¸ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam vµ Ph¸p lÖnh vÒ ®èi xö Tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia trong th­¬ng m¹i quèc tÕ. §iÒu nµy cã ý nghÜa quan träng trong bèi c¶nh chóng ta ®ang hoµn thiÖn, bæ sung hÖ thèng ph¸p luËt ®èi ngo¹i, thÓ hiÖn tÝnh cùc chñ ®éng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ cña ViÖt Nam.Cho ®Õn nay, sau h¬n mét n¨m ban hµnh, tuy ch­a thùc sù tá râ t¸c dông cña m×nh nh­ng hai Ph¸p lÖnh nµy ®· gãp phÇn t¹o ra mét khung ph¸p lý phï hîp víi luËt ph¸p quèc tÕ më ®­êng cho c¸c ho¹t ®éng tù do th­¬ng m¹i. Tuy nhiªn c«ng viÖc mµ chóng ta ®ang thùc hiÖn ch­a ®­îc tiÕn hµnh ®ång bé. Thùc tr¹ng lµ cho ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay chóng ta míi chØ ban hµnh ®­îc 2 Ph¸p lÖnh ®iÒu chØnh th­¬ng m¹i quèc tÕ kÓ trªn. Ph¸p lÖnh vÒ Chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ chèng trî gi¸ th× cßn ®ang trong giai ®o¹n so¹n th¶o. Do ®ã chóng ta cÇn x©y dùng vµ hoµn thiÖn h¬n n÷a c¸c v¨n b¶n ®iÒu chØnh c¸c vÊn ®Ò vÒ th­¬ng m¹i quèc tÕ. C«ng viÖc nµy cÇn ph¶i ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch song song vµ ®ång bé, kh«ng nªn ®Ó t×nh tr¹ng LuËt ra ®êi tõ l©u mµ vÉn ch­a cã v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh. Vµ nh­ vËy, bªn c¹nh nh÷ng nç lùc to lín khi ban hµnh ra Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam th× chóng ta còng ph¶i hÕt søc chó träng ®Õn vÊn ®Ò hoµn thiÖn nã, bëi chØ cã th«ng qua qu¸ tr×nh hoµn thiÖn th× Ph¸p lÖnh nµy nãi riªng vµ c¸c Ph¸p lÖnh kh¸c nãi chung míi tá râ t¸c dông vµ gãp phÇn lµm v÷ng m¹nh h¬n hÖ thèng luËt ph¸p ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam. 3.2.1.2 Ph­¬ng h­íng triÓn khai c«ng t¸c tù vÖ th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam trong thêi gian tíi VÒ c¬ b¶n viÖc hoµn thiÖn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt b¶o hé nãi chung vµ tù vÖ th­¬ng m¹i nãi riªng ph¶i phï hîp víi tiÕn tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i vµ c¸c cam kÕt quèc tÕ cña ViÖt Nam ®ång thêi kh«ng ®­îc ®i ng­îc l¹i víi lîi Ých quèc gia d©n téc. Trong thêi gian tíi ®©y, khi ViÖt Nam chÝnh thøc thùc hiÖn c¸c cam kÕt trong khu«n khæ AFTA vµ trong tiÕn tr×nh ®µm ph¸n gia nhËp WTO th× viÖc tr­íc tiªn ph¶i lµm lµ ph¶i dì bá c¸c hµng rµo b¶o hé mËu dÞch vèn ®­îc coi lµ tÊm l¸ ch¾n an toµn cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp non yÕu cña ta. Khi ®ã ®Ó tù vÖ mét c¸ch hîp ph¸p võa ®¶m b¶o an toµn cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc tr­íc nh÷ng t¸c ®éng xÊu tõ bªn ngoµi võa kh«ng tr¸i víi nh÷ng quy ®Þnh chung th× chÝnh s¸ch b¶o hé nãi chung vµ c¬ chÕ tù vÖ nãi riªng cña chóng ta cÇn ph¶i ®­îc hoµn thiÖn theo mét sè ph­¬ng h­íng chung nh­ sau: ChØ cho phÐp b¶o hé tù vÖ trong nh÷ng tr­êng hîp thËt cÇn thiÕt, khi ®· x¸c ®Þnh ®­îc ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn theo quy ®Þnh chung cña ph¸p luËt quèc tÕ ®Ó ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ; ChØ ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ trong thêi h¹n, ph¹m vi vµ møc ®é cÇn thiÕt ®ñ ®Ó ng¨n ngõa hay kh¾c phôc nh÷ng thiÖt h¹i hay nguy c¬ g©y thiÖt h¹i cho ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc. ChØ b¶o hé, hç trî cho mét sè ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc träng ®iÓm cã vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn vÒ sau, t¨ng thu ng©n s¸ch vµ gi¶i quyÕt lao ®éng. Kh«ng ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ mét c¸ch trµn lan t¹o t©m lý û l¹i cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc; ViÖc b¶o hé th«ng qua biÖn ph¸p tù vÖ ph¶i phï hîp víi tiÕn tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i vµ c¸c cam kÕt quèc tÕ cña ViÖt Nam. Th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch vÒ b¶o hé nãi chung vµ tù vÖ nãi riªng ph¶i thÓ hiÖn ®­îc tinh thÇn hîp t¸c, t«n träng lÉn nhau, ®«i bªn cïng cã lîi ®ång thêi kh«ng lµm mÊt ®i b¶n s¾c riªng cña nÒn kinh tÕ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cña ViÖt Nam; §Æc biÖt chóng ta ph¶i hÕt søc thËn träng vµ c©n nh¾c khi ®­a ra c¸c quy ®Þnh vÒ viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ, biÖn ph¸p tr¶ ®òa còng nh­ nguy c¬ bÞ tr¶ ®òa tõ c¸c n­íc cã liªn quan; ViÖc hoµn thiÖn luËt ph¸p vÒ b¶o hé nãi chung vµ tù vÖ nãi riªng còng ph¶i chó träng ®Õn tÝnh phï hîp, t­¬ng thÝch víi c¸c v¨n b¶n luËt lÖ kh¸c nh­ LuËt H¶i quan, LuËt ThuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu, Ph¸p lÖnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸…vµ c¸c HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®· vµ sÏ ký kÕt víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi… 3.2.2. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m thùc hiÖn tèt tù vÖ th­¬ng m¹i trong nhËp khÈu hµng ho¸ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam 3.2.2.1 §èi víi Nhµ n­íc (ë tÇm vÜ m«) 3.2.2.1.1 Hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p ®iÒu chØnh th­¬ng m¹i ®Æc biÖt lµ Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ th­¬ng m¹i §©y lµ mét kiÕn nghÞ kh«ng míi, mÆc dï chóng ta ®· hÕt søc cè g¾ng trong viÖc x©y dùng vµ ban hµnh ra mét khung ph¸p lý phï hîp víi ph¸p luËt quèc tÕ trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®ang diÔn ra m¹nh mÏ song nh­ thÕ ch­a ®ñ. HÖ thèng ph¸p luËt ®iÒu chØnh th­¬ng m¹i cña chóng ta cßn ch­a ®Çy ®ñ vµ ch­a ®ång bé, ®«i khi cßn chång chÐo lªn nhau g©y khã hiÓu vµ ho¹t ®éng cßn ch­a cã hiÖu qu¶ râ rÖt. Do ®ã, Nhµ n­íc ta cÇn ph¶i hoµn thiÖn h¬n n÷a hÖ thèng luËt ph¸p nµy th«ng qua qu¸ tr×nh rµ so¸t, söa ®æi, bæ sung, thay thÕ, lo¹i bá hay lµm míi c¸c quy ®Þnh cã liªn quan Qu¸ tr×nh nµy ph¶i ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch ®ång bé vµ thèng nhÊt gi÷a c¸c Bé, ngµnh, c¬ quan h÷u quan. Ngoµi ra ®Ó x©y dùng mét m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh cÇn nhanh chãng ban hµnh LuËt vÒ c¹nh tranh vµ chèng ®éc quyÒn, vÒ chèng gian lËn th­¬ng m¹i vµ c¸c yÕu tè ph¸p lý quan träng kh¸c cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Quan träng nhÊt t¹o ra sù thuËn tiÖn vµ còng ph¶i ®¶m b¶o tÝnh minh b¹ch trong néi dung c¸c v¨n b¶n ®ã. Còng ®Ó cã ­u thÕ vÒ c¹nh tranh trªn b×nh diÖn quèc gia, chóng ta còng ph¶i t¹o ra mét hµnh lang ph¸p lý thuËn lîi, an toµn, æn ®Þnh, cÇn ph¶i c«ng khai minh b¹ch ho¸ chÝnh s¸ch ph¸p luËt vÒ ho¹t ®éng kinh doanh, nhÊt lµ c¸c chÝnh s¸ch vÒ xuÊt nhËp khÈu vµ tµi chÝnh. Bªn c¹nh ®ã cÇn x©y dùng vµ c«ng bè lé tr×nh cô thÓ c¸c danh môc c¾t gi¶m thuÕ quan vµ phi thuÕ quan hµng n¨m ®Ó thùc hiÖn c¸c cam kÕt quèc tÕ cña chóng ta, x©y dùng c¸c ph­¬ng ¸n gi¶m vµ rµng buéc thuÕ quan ë møc trÇn ®Ó ®µm ph¸n gia nhËp WTO, ®ång thêi còng chó träng x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o hé phi thuÕ quan h÷u hiÖu phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ t¹o ®iÒu kiÖn b¶o hé hîp lý cho c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc khi chóng ta buéc ph¶i c¾t gi¶m thuÕ quan. §ã lµ vÒ hÖ thèng ph¸p luËt ®iÒu chØnh th­¬ng m¹i nãi chung cßn ®èi víi ph¸p luËt vÒ tù vÖ th­¬ng m¹i nãi riªng mµ cô thÓ ë ®©y lµ Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ trong nhËp khÈu hµng ho¸ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam th× t«i xin cã mét vµi kiÕn nghÞ sau ®©y: Thø nhÊt, Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ chØ quy ®Þnh vÒ quyÒn tù vÖ cña ViÖt Nam mµ ch­a ®Ò cËp ®Õn c¸c quy ®Þnh trong tr­êng hîp nµo th× ViÖt Nam sÏ ¸p dông biÖn ph¸p tr¶ ®òa mét n­íc nÕu nh­ n­íc ®ã ®· ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ kh«ng cã c¨n cø hoÆc ®iÒu kiÖn ¸p dông tr¸i víi nguyªn t¾c vµ quy ®Þnh trong c¸c HiÖp ®Þnh song ph­¬ng gi÷a n­íc ®ã víi ViÖt Nam. MÆc dï thùc tiÔn cho thÊy ViÖt Nam chØ lµ mét ®èi t¸c nhá bÐ víi l­îng hµng ho¸ chiÕm mét tû lÖ rÊt khiªm tèn trong th­¬ng m¹i quèc tÕ, trong c¸c tranh chÊp th­¬ng m¹i th× bao giê xu h­íng bÊt lîi còng nghiªng vÒ phÝa ViÖt Nam song viÖc bæ sung quy ®Þnh nµy vµo Ph¸p lÖnh trong thêi gian tíi hoÆc x©y dùng riªng mét v¨n b¶n vÒ tr¶ ®òa trong th­¬ng m¹i lµ v« cïng cÇn thiÕt ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam. Thø hai, Ph¸p lÖnh cña ta quy ®Þnh r»ng c¸c biÖn ph¸p tù vÖ sÏ ®­îc rót ng¾n trªn c¬ së kÕt qu¶ rµ so¸t cña Bé Th­¬ng m¹i. ViÖc rµ so¸t nµy chØ ®­îc thùc hiÖn sau mét nöa thêi gian ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ ®ã lµ 3 n¨m. Trong khi ®ã theo tinh thÇn cña HiÖp ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ th× biÖn ph¸p tù vÖ sÏ ®­îc ¸p dông nh­ng theo h­íng gi¶m dÇn møc ®é ¸p dông mµ kh«ng cÇn dùa trªn kÕt qu¶ rµ so¸t nÕu nh­ biÖn ph¸p tù vÖ cã thêi h¹n ¸p dông trªn 1 n¨m vµ d­íi 3 n¨m. Cßn trong tr­êng hîp trªn 3 n¨m th× ph¶i tiÕn hµnh rµ so¸t biÖn ph¸p tù vÖ ®ã tr­íc khi níi láng theo nh­ quy ®Þnh trong Ph¸p lÖnh. Theo t«i, viÖc níi láng møc ®é ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ theo thêi gian ¸p dông lµ cÇn thiÕt cho phï hîp víi luËt ph¸p quèc tÕ chø kh«ng nªn quy ®Þnh mét c¸ch cøng nh¾c nh­ ë trong Ph¸p lÖnh cña ta. Thø ba theo quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh tù vÖ th× c¸c biÖn ph¸p tù vÖ ®­îc ¸p dông kh«ng ph©n biÖt ®èi xö vµ kh«ng ph©n biÖt xuÊt xø hµng ho¸ trõ tr­êng hîp ngo¹i lÖ lµ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ cã thÓ kh«ng ¸p dông ®èi víi hµng ho¸ cã xuÊt xø tõ nh÷ng n­íc kÐm ph¸t triÓn. VÒ mÆt lý luËn, quy ®Þnh nµy phï hîp víi c¸c quy t¾c vµ th«ng lÖ cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi còng nh­ cña WTO. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ viÖc ¸p dông quy ®Þnh nµy l¹i n¶y sinh ra mét sè khã kh¨n nhÊt ®Þnh ch¼ng h¹n nh­ trong sè c¸c n­íc cã l­îng hµng ho¸ nhËp khÈu vµo ViÖt Nam th× chØ cã mét sè n­íc cã l­îng nhËp khÈu t¨ng m¹nh trong khi thÞ phÇn nhËp khÈu cña c¸c n­íc kh¸c kh«ng t¨ng thËm chÝ cßn gi¶m ®i. ViÖc ¸p dông biÖn ph¸p h¹n ng¹ch dùa trªn tû lÖ hµng ho¸ nhËp khÈu sÏ g©y bÊt lîi ®èi víi mét sè n­íc cã l­îng nhËp khÈu vaß ViÖt Nam gi¶m ®i trong khi nh÷ng n­íc cã l­îng nhËp khÈu t¨ng m¹nh th× sÏ Ýt bÞ ¶nh h­ëng h¬n bëi quyÕt ®Þnh cña n­íc ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ, Chóng ta cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu bæ sung thªm ngo¹i lÖ nµy b»ng c¸ch ®­a thªm vµo Ph¸p lÖnh quy ®Þnh viÖc ph©n bæ h¹n ng¹ch, tho¶ thuËn ¸p dông h¹n ng¹ch chØ ®èi víi mét sè n­íc cã thÞ phÇn nhËp khÈu t¨ng lªn mét c¸ch tuyÖt ®èi hay t­¬ng ®èi so víi l­îng nhËp khÈu trung b×nh trong kho¶ng thêi gian 3 n¨m tr­íc ®ã. H¬n n÷a chóng ta còng nªn quy ®Þnh bæ sung thªm vµo kho¶n 2 ®iÒu 21 Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ n¨m 2002 tr­êng hîp nÕu thÞ phÇn nhËp khÈu tõ c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn v­ît qu¸ bao nhiªu phÇn tr¨m th× cã thÓ vÉn ¸p dông mét biÖn ph¸p tù vÖ nh»m môc ®Ých kiÓm so¸t ®­îc l­îng hµng ho¸ nhËp khÈu tõ nh÷ng n­íc nµy. 3.2.2.1.2 N©ng cao nhËn thøc cña c¬ quan nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp vÒ c«ng t¸c tù vÖ th­¬ng m¹i VÊn ®Ò tù vÖ th­¬ng m¹i lµ mét vÊn ®Ò cßn rÊt míi mÎ trong nhËn thøc cña c¸c c¬ quan tõ cÊp Nhµ n­íc xuèng cÊp doanh nghiÖp cña ViÖt Nam. Tõ tr­íc khi ban hµnh Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ n¨m 2002 trë vÒ tr­íc, ë ViÖt Nam ch­a hÒ cã mét v¨n b¶n b¶n nµo quy ®Þnh hay gi¶i thÝch vÒ vÊn ®Ò nµy. Sù hiÓu biÕt vÒ vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c¸c biÖn ph¸p tù vÖ ngay trong c¸c c¬ quan vµ c«ng chøc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i còng cßn rÊt h¹n chÕ huèng chi lµ cÊp doanh nghiÖp ®Þa ph­¬ng. KÓ tõ khi ban hµnh Ph¸p lÖnh tù vÖ th¸ng 5 n¨m 2002 ®Õn nay th× t×nh h×nh ®· ®­îc c¶i thiÖn ®«i chót. Chóng ta ®· biÕt ®­îc nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n nhÊt vÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ. Tuy nhiªn sù nhËn thøc vÒ vÊn ®Ò nµy cßn ch­a phæ biÕn vµ ch­a thùc sù cã chiÒu s©u. ViÖc nhÇm lÉn hay ®ång nhÊt gi÷a c¸c biÖn ph¸p tù vÖ víi c¸c biÖn ph¸p b¶o hé kh¸c nh­ biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸, chèng trî cÊp…vÉn cßn th­êng xuyªn vµ phæ biÕn. Do ®ã trong bèi c¶nh héi nhËp m¹nh mÏ nh­ hiÖn nay viÖc n©ng cao nhËn thøc cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp nãi mét c¸ch cô thÓ lµ hÕt søc cÇn thiÕt. C¸c c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn cña chóng ta nh­ Bé Th­¬ng m¹i, Bé Tµi chÝnh vµ c¸c Bé liªn quan kh¸c ®· nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng còng nh­ lµ sù cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng vµ ban hµnh mét chÝnh s¸ch tù vÖ th­¬ng m¹i cña riªng ViÖt Nam ®Ó chuÈn bÞ cho tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ mét c¸ch phï hîp vµ an toµn. Song nh­ thÕ ch­a ®ñ, thùc tÕ th­¬ng m¹i rÊt phong phó ®a d¹ng vµ lu«n lu«n biÕn ®éng, c¸c vÊn ®Ò míi ph¸t sinh ngµy cµng tinh vi vµ phøc t¹p h¬n. Nh÷ng g× chóng ta ®· cã sÏ sím trë nªn l¹c hËu cøng nh¾c. Do vËy cïng víi viÖc n©ng cao nhËn thøc cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc ®Ó gãp phÇn lµm cho hÖ thèng chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i nãi chung vµ tù vÖ nãi riªng cña chóng ta trë nªn linh ho¹t, hiÖu qu¶ vµ ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n, th× viÖc n©ng cao nhËn thøc cho c¸c doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i ®­îc chó träng nh»m lµm cho c¸c doanh nghiÖp hiÓu râ h¬n, hiÓu toµn diÖn h¬n b¶n chÊt cña vÊn ®Ò trªn c¬ së ®ã cã thÓ tù ho¹ch ®Þnh ra cho m×nh h­íng ®i vµ c¸ch lµm phï hîp nhÊt ®Ó võa kh«ng tr¸i víi nguyªn t¾c luËt lÖ chung võa tËn dông ®­îc nhiÒu c¬ héi vµ thuËn lîi nhÊt. §Ó n©ng cao nhËn thøc cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp vÒ c«ng t¸c tù vÖ th­¬ng m¹i th× chóng ta ph¶i xóc tiÕn tæ chøc nhiÒu h¬n n÷a c¸c ch­¬ng tr×nh, héi th¶o bµn vÒ c«ng t¸c nµy, häc tËp vµ nghiªn cøu c¸c kinh nghiÖm ¸p dông vµ tiÕn hµnh tù vÖ cña c¸c n­íc b¹n, tæ chøc c¸c kho¸ ®µo t¹o cho c¸c quan chøc chÝnh phñ vµ cho c¸c c¸ nh©n trong ngµnh th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ®Ó gióp hä lµm quen hoµn toµn víi yªu cÇu vÒ ®iÒu kiÖn, tr×nh tù, thñ tôc ®iÒu tra vµ c¸c tr×nh tù tiÕn hµnh tù vÖ…vv 3.2.2.1.3 X©y dùng vµ kiÖn toµn bé m¸y Nhµ n­íc chuyªn tr¸ch trong lÜnh vùc tù vÖ th­¬ng m¹i §Ó cã thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ cÇn cã mét c¬ quan chuyªn tr¸ch chÞu tr¸ch nhiÖm c¸c kh©u tõ kh©u nhËn hå s¬, tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc ®iÒu tra, ra quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ vµ c¸c c«ng t¸c kh¸c nh­ thu thËp th«ng tin, tæ chøc c¸c buæi tham vÊn, nghiªn cøu…vv. Theo quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ th× Bé Th­¬ng m¹i lµ c¬ quan ®Çu mèi thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc trªn, phï hîp víi chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña Bé Th­¬ng m¹i ®· ®­îc ChÝnh phñ giao. Trªn thùc tÕ ®a sè c¸c n­íc ®Òu theo m« h×nh nµy nh­ng còng cã n­íc chän m« h×nh c¬ quan chÞu tr¸ch nhiÖm lµ mét c¬ quan liªn ngµnh. NÕu theo m« h×nh c¬ quan liªn ngµnh th× tæ chøc bé m¸y sÏ cång kÒnh dÉn ®Õn viÖc ®iÒu phèi sÏ khã kh¨n h¬n. Cßn ë ViÖt Nam, tuy Bé Th­¬ng m¹i lµ c¬ quan ®Çu mèi chuyªn tr¸ch cã thÈm quyÒn ®iÒu tra vµ ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ song Bé nµy còng cÇn ph¶i phèi hîp chÆt chÏ víi mét sè Bé ngµnh h÷u quan kh¸c ®Æc biÖt lµ Bé Tµi chÝnh, c¸c Bé chuyªn ngµnh phô tr¸ch c¸c ngµnh s¶n xuÊt, Tæng côc H¶i quan, Tæng côc Thèng kª… Trªn c¬ së ®ã, Bé Th­¬ng m¹i sÏ ph¶i lËp ra mét Nhãm chuyªn tr¸ch hoÆc Nhãm ®Æc tr¸ch theo vô viÖc gåm c¸c thµnh viªn ®¹i diÖn cña c¸c Bé ngµnh nãi trªn. Nhãm nµy sÏ thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu tra, ®Ò xuÊt biÖn ph¸p ¸p dông vµ thùc thi c¸c c«ng viÖc liªn quan ®Õn viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ. VÊn ®Ò thµnh lËp c¬ quan trùc thuéc Bé Th­¬ng m¹i chuyªn qu¶n lý vµ ®iÒu tra, gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p tù vÖ cÇn ph¶i ®­îc xóc tiÕn nhanh vµ ph¶i ®¶m b¶o ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan nµy kh«ng bÞ chi phèi tõ phÝa ChÝnh phñ còng nh­ c¸c doanh nghiÖp, kh«ng bÞ chång chÐo vÒ thÈm quyÒn víi c¸c c¬ quan kh¸c vµ quan träng lµ ph¶i ®¶m b¶o ®­îc t×nh h×nh nh©n sù trong hoµn c¶nh hiÖn nay khi chóng ta ®ang c¶i c¸ch bé m¸y nhµ n­íc sao cho gän nhÑ mµ ho¹t ®éng vÉn cã hiÖu qu¶. Nh­ vËy vÊn ®Ò nµy cÇn ®­îc ChÝnh phñ sím quy ®Þnh cô thÓ trong v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh Ph¸p lÖnh nµy. 3.2.2.1.4 T­ vÊn vµ hç trî c¸c doanh nghiÖp nh÷ng th«ng tin vÒ tù vÖ th­¬ng m¹i VÊn ®Ò th«ng tin trong thêi ®¹i hiÖn nay kh«ng cßn lµ mét vÊn ®Ò nan gi¶i nh­ tr­íc ®©y. Ngµy nay nhê vµo c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng phæ biÕn nh­ truyÒn thanh, truyÒn h×nh, m¹ng Internet…chóng ta cã thÓ cã ®­îc bÊt kú th«ng tin cÇn thiÕt vµo bÊt kú lóc nµo vµ bÊt cø ë ®©u. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ lµm thÕ nµo ®Ó cã ®­îc nh÷ng th«ng tin chuÈn x¸c, cô thÓ, thiÕt thùc vµ h÷u Ých cho vÊn ®Ò mµ chóng ta ®ang nghiªn cøu. Cô thÓ ë ®©y lµ vÊn ®Ò tù vÖ th­¬ng m¹i. V× ®©y lµ mét chñ ®Ò cßn rÊt míi mÎ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nªn th«ng tin vÒ vÊn ®Ò nµy ë ViÖt Nam cßn rÊt h¹n chÕ vµ s¬ sµi. Do ®ã c¸c c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn cÇn sím ban hµnh nh÷ng v¨n b¶n th«ng tin cã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò tù vÖ th­¬ng m¹i trong n­íc vµ quèc tÕ ®Ó n©ng cao sù hiÓu biÕt cho c¸c doanh nghiÖp vÒ vÊn ®Ò nµy ®ång thêi còng ®Ó h­íng dÉn, t­ vÊn c¸c doanh nghiÖp trong viÖc nhËn biÕt c¸c nguy c¬, ®iÒu kiÖn ®Ó ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ còng nh­ c¸c thñ tôc cÇn thiÕt ®Ó yªu cÇu ¸p dông tù vÖ vµ c¸c nghÜa vô cÇn ph¶i lµm ®Ó trî gióp c¸c c¬ quan chøc n¨ng trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ ®ã. Ngoµi ra viÖc th«ng tin ®Çy ®ñ, t­ vÊn kÞp thêi cho c¸c doanh nghiÖp còng sÏ gãp phÇn lµm cho c¸c doanh nghiÖp n©ng cao nhËn thøc cña m×nh vÒ chÝnh s¸ch c¬ chÕ tù vÖ th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam còng nh­ thùc tiÔn ¸p dông trªn thÕ giíi ®Ó tõ ®ã ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n, tËn dông ®­îc nh÷ng c¬ héi ­u ®·i, trî gióp ®ång thêi tr¸nh ®­îc nh÷ng thiÖt h¹i ®¸ng tiÕc cho doanh nghiÖp m×nh. 3.2.2.2 §èi víi doanh nghiÖp ( ë tÇm vi m«) 3.2.2.2.1 Tham gia vµo c¸c HiÖp héi Doanh nghiÖp ®Ó t¨ng c­êng søc m¹nh trong tù vÖ th­¬ng m¹i HiÖn nay ë ViÖt Nam, HiÖp héi c¸c doanh nghiÖp cïng ngµnh nghÒ ®· ra ®êi. ViÖc thµnh lËp nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng khi x¶y ra tranh chÊp th­¬ng m¹i víi c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi v× r»ng c¸c doanh nghiÖp cña chóng ta th­êng ho¹t ®éng mét c¸ch ®éc lËp, kh«ng dùa trªn c¬ së liªn kÕt ngµnh nghÒ do ®ã viÖc t­¬ng trî lÉn nhau khi x¶y ra tranh chÊp víi bªn n­íc ngoµi lµ rÊt khã kh¨n. Thùc tr¹ng hiÖn nay lµ tuy c¸c doanh nghiÖp ®· hîp t¸c víi nhau trong c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ nh­ng sù hîp t¸c nµy chØ dùa trªn møc ®é nhÊt ®Þnh, cßn nÆng vÒ qu¶n lý hµnh chÝnh vµ mang tÝnh “c©u l¹c bé” chø ch­a thùc sù lµ n¬i c¸c chñ doanh nghiÖp cã thÓ tin t­ëng trao cho nã nh÷ng thÈm quyÒn nhÊt ®Þnh. Qua c¸c vô kiÖn vÒ b¸n ph¸ gi¸ c¸ tra, c¸ ba sa víi Hoa Kú, vô b¸n ph¸ gi¸ bËt löa ga víi Hµn quèc, vô giÇy dÐp víi Canada.. chóng ta h¬n lóc nµo hÕt ý thøc ®­îc r»ng viÖc thµnh lËp c¸c HiÖp héi cïng ngµnh nghÒ hay HiÖp héi doanh nghiÖp lµ rÊt cÇn thiÕt, tr­íc lµ ®Ó cung cÊp c¸c th«ng tin ph¸p lý vµ tËp qu¸n th­¬ng m¹i cña thÞ tr­êng n­íc ngoµi cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ®Ó hä cã ®­îc nh÷ng ®iÒu chØnh phï hîp, tr¸nh ®­îc nh÷ng tranh chÊp th­¬ng m¹i bÊt lîi cho chóng ta, sau lµ tham gia b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khi x¶y ra tranh chÊp víi ®èi t¸c n­íc ngoµi. §Æc biÖt yªu cÇu ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ th­êng do tËp hîp c¸c doanh nghiÖp cïng ngµnh nghÒ yªu cÇu nªn còng cÇn x©y dùng c¸c quy t¾c ph¸p lý chÆt chÏ ®Ó tr¸nh tr­êng hîp c¸c doanh nghiÖp lîi dông kÏ hë ph¸p luËt ®Ó thñ tiªu c¹nh tranh vµ g©y ra c¶n trë th­¬ng m¹i, ¶nh h­ëng ®Õn quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam. 3.2.2.2.2 Chñ ®éng tiÕp cËn vµ chuÈn bÞ ®Çy ®ñ kiÕn thøc vÒ tù vÖ th­¬ng m¹i ®Ó sö dông khi cÇn thiÕt tiÕn hµnh tù vÖ ViÖc tiÕp cËn vµ tù tranh bÞ cho m×nh nh÷ng kiÕn thøc vÒ tù vÖ th­¬ng m¹i ë c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ch­a thùc sù ®­îc quan t©m vµ chó träng ®óng møc. Thùc tÕ ë ViÖt Nam trong thêi gian qua cho thÊy tuy chóng ta ch­a thùc sù tiÕn hµnh bÊt cø biÖn ph¸p nµo d­íi danh nghÜa tù vÖ th­¬ng m¹i nh­ng ®· cã mét sè ngµnh nghÒ xuÊt khÈu cña chóng ta bÞ phÝa n­íc ngoµi ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ vµ g©y ra kh«ng Ýt khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ta, vµ chØ trong doanh nghiÖp xuÊt khÈu nµo bÞ ¶nh h­ëng, t¸c ®éng bÊt lîi bëi viÖc ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ cña phÝa n­íc ngoµi th× míi cã nhu cÇu t×m hiÓu vµ trang bÞ cho m×nh nh÷ng kiÕn thøc vÒ tù vÖ th­¬ng m¹i. §©y thùc sù lµ mét nh­îc ®iÓm cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn sím ®­îc kh¾c phôc. C¸c doanh nghiÖp nªn sím t¹o cho m×nh thÕ chñ ®éng trong mäi t×nh huèng. Bªn c¹nh sù trî gióp cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc hay c¸c HiÖp héi cïng ngµnh nghÒ th× c¸c doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i tù t×m hiÓu vµ tù chuÈn bÞ cho m×nh ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin kiÕn thøc vÒ chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch tù vÖ th­¬ng m¹i cña n­íc ta nãi riªng vµ t×nh h×nh tù vÖ th­¬ng m¹i cña thÕ giíi nãi chung ®Ó trªn c¬ së ®· hiÓu s©u b¶n chÊt, n¾m b¾t kÞp thêi vÊn ®Ò th× c¸c doanh nghiÖp cã thÓ chñ ®éng ®èi phã l¹i víi nh÷ng t×nh huèng khi bÞ n­íc kh¸c ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ còng nh­ khi cÇn thiÕt ph¶i yªu cÇu Nhµ n­íc ta sö dông biÖn ph¸p tù vÖ ®Ó b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých cña doanh nghiÖp nãi riªng, cña quèc gia nãi chung. 3.2.2.2.3 KhÈn tr­¬ng t×m hiÓu, chuÈn bÞ ®Çy ®ñ hå s¬, b»ng chøng ®Ó yªu cÇu tiÕn hµnh ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ hay biÖn ph¸p tr¶ ®òa C¸c doanh nghiÖp gi÷ vai trß quan träng trong viÖc ®iÒu tra ®Ó ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ bëi v× ®©y lµ nh÷ng ®èi t­îng chÞu ¶nh h­ëng trùc tiÕp cña viÖc hµng ho¸ nhËp khÈu gia t¨ng hay chÞu t¸c ®éng bÊt lîi trùc tiÕp bëi viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ cña c¸c n­íc kh¸c. Doanh nghiÖp lµ nh÷ng nh©n tè chÝnh trong cuéc ®iÒu tra vµ ®­a ra nh÷ng b»ng chøng trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra, chÝnh v× vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i cã nh÷ng hµnh ®éng sau: Ph¶i gi¸m s¸t th­êng xuyªn t¸c ®éng cña hµng nhËp khÈu ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp néi ®Þa. Ph¶i th«ng b¸o ngay lËp tøc khi cã sù thiÖt h¹i nghiªm träng hay sù ®e däa g©y ra thiÖt h¹i nghiªm träng xuÊt ph¸t tõ viÖc gia t¨ng cña l­îng hµng nhËp khÈu. C¸c doanh nghiÖp ph¶i tiÕp xóc víi c¬ quan cã thÈm quyÒn cña Nhµ n­íc mµ cô thÓ ë ®©y lµ Bé Th­¬ng m¹i ®Ó ®­a ®¬n kiÕn nghÞ vµ yªu cÇu ®iÒu tra, ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ. Khi c«ng viÖc ®iÒu tra b¾t ®Çu c¸c doanh nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh tr­íc ngµnh s¶n xuÊt néi ®Þa vÒ viÖc khÈn tr­¬ng t×m hiÓu, chuÈn bÞ ®Çy ®ñ vµ cung cÊp c¸c b»ng chøng liªn quan ®Õn thiÖt h¹i nghiªm träng vµ mèi quan hÖ nh©n qu¶ gi÷a viÖc gia t¨ng nhËp khÈu vµ sù tæn h¹i nghiªm träng cho Bé Th­¬ng m¹i. §Ó ®Ò phßng viÖc ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ cña mét n­íc kh¸c, c¸c doanh nghiÖp còng nªn thiÕt lËp mét hÖ thèng thu thËp, thèng kª ®Þnh kú vÒ viÖc s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n c¸c s¶n phÈm nh¹y c¶m ë c¸c n­íc kh¸c. ViÖc theo dâi nh÷ng mÆt hµng vµ th«ng tin ®¨ng t¶i trªn b¸o chÝ còng rÊt h÷u Ých. TÊt c¶ nh÷ng th«ng tin ®ã cã thÓ c¶nh b¸o tr­íc cho hä vÒ mét cuéc ®iÒu tra ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ s¾p ®­îc tiÕn hµnh. Khi c«ng viÖc ®iÒu tra ®­îc tiÕn hµnh, c¸c doanh nghiÖp ph¶i tr×nh bµy vÊn ®Ò tr­íc c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn cho nªn hä cÇn chuÈn bÞ ®Çy ®ñ b»ng chøng, chøng cø, th«ng tin, ý kiÕn ®ãng gãp…®Ó sö dông khi cÇn thiÕt. Nh÷ng th«ng tin thu thËp ®­îc theo c¸ch trªn rÊt h÷u Ých trong tr­êng hîp nµy. 3.2.2.3 Mét sè kiÕn nghÞ kh¸c Thø nhÊt lµ Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ trong viÖc nhËp khÈu hµng ho¸ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam ra ®êi ®­îc h¬n mét n¨m nh­ng vÉn ch­a cã v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh cña ChÝnh phñ vµ c¬ quan chuyªn tr¸ch vÒ lÜnh vùc tù vÖ th­¬ng m¹i chÞu sù qu¶n lý cña Bé Th­¬ng m¹i còng ch­a ra ®êi cho ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay. Do ®ã viÖc sím ban hµnh NghÞ ®Þnh h­íng dÉn thi hµnh Ph¸p lÖnh sÏ cô thÓ ho¸ ®­îc c¸c quy ®Þnh trong Ph¸p lÖnh, tr¸nh ®­îc viÖc ¸p dông kh«ng ®óng víi tinh thÇn chung cña ph¸p luËt ViÖt Nam vÒ tù vÖ th­¬ng m¹i. Thø hai lµ ®Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c tù vÖ th­¬ng m¹i trong thêi gian tíi th× kh«ng chØ Bé Th­¬ng m¹i- lµ c¬ quan ®Çu mèi chÞu tr¸ch nhiÖm ®iÒu tra, ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ vµ c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh s¶n xuÊt néi ®Þa chÞu t¸c ®éng cña viÖc gia t¨ng hµng nhËp khÈu lµ cã liªn quan vµ cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn tèt vÊn ®Ò nµy mµ c¸c Bé ban ngµnh kh¸c cã thÈm quyÒn ®èi víi ngµnh s¶n xuÊt bÞ ¶nh h­ëng nh­: Bé Tµi ChÝnh, Bé C«ng nghiÖp, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«nh, Bé Thuû S¶n…còng cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp chÆt chÏ, t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì, hç trî hay trùc tiÕp tham gia cïng víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng chuyªn tr¸ch vµ c¸c ®èi t­îng chÝnh cña vô viÖc. Thø ba lµ c¬ chÕ tù vÖ th­¬ng m¹i nµy chØ nªn sö dông trong tr­êng hîp thùc sù cÇn thiÕt vµ chØ nªn ¸p dông cho mét sè ngµnh nh¹y c¶m vµ quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. §ã ph¶i lµ nh÷ng ngµnh mµ nÕu bÞ thiÖt h¹i th× sÏ g©y ra nh÷ng t¸c ®éng xÊu ®Õn toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Do ®ã khi thu nhËn hå s¬ yªu cÇu ®iÒu tra ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ cña mét ngµnh s¶n xuÊt th× Bé Th­¬ng m¹i ph¶i suy xÐt vµ c©n nh¾c cÈn thËn vÒ viÖc cã thËt sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ®iÒu tra, ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ ®èi víi ngµnh s¶n xuÊt ®ã kh«ng hay chØ cÇn sö dông mét sè h¹n chÕ ®¬n gi¶n hoÆc chØ cÇn ®µm ph¸n, söa ®æi mét sè cam kÕt… Bëi mét khi ®· tuyªn bè ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ th× nguy c¬ bÞ tr¶ ®òa th­¬ng m¹i lµ rÊt cao. Vµ trong mét sè tr­êng hîp th× thiÖt h¹i do bÞ tr¶ ®òa th­¬ng m¹i khi ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ cßn lín h¬n vµ nghiªm träng h¬n thiÖt h¹i g©y ra bëi viÖc gia t¨ng hµng nhËp khÈu. Trong bèi c¶nh ViÖt Nam lµ mét n­íc nhá bÐ, tiÒm lùc kinh tÕ ch­a m¹nh, l­îng hµng ho¸ l­u th«ng trªn thÞ tr­êng quèc tÕ lµ kh«ng ®¸ng kÓ, l¹i míi tiÕn hµnh më cöa ®­îc h¬n 10 n¨m nay víi vÞ thÕ trªn tr­êng quèc tÕ cßn rÊt khiªm tèn th× vÊn ®Ò nµy l¹i cµng ph¶i ®­îc c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn quan t©m, xem xÐt ®Õn nhiÒu h¬n. KÕt luËn Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi ®· quy ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ trong §iÒu XIX vµ hµnh ®éng tù vÖ khÈn cÊp cña HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ th­¬ng m¹i GATT 1994, ®­îc cô thÓ ho¸ trong HiÖp ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ cña Tæ chøc th­¬ng m¹i thÐ giíi. HÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Òu ®· cã luËt quy ®Þnh vÒ c¬ chÕ tù vÖ cña n­íc m×nh, hay chÊp nhËn vµ thùc thi HiÖp ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ cña WTO. Ngay trong ph¹m vi c¸c khu vùc mËu dÞch tù do mµ AFTA lµ mét vÝ dô, còng cã quy ®Þnh cho phÐp c¸c n­íc thµnh viªn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ khi cã sù gia t¨ng nhËp khÈu g©y thiÖt h¹i cho ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc. Nh­ vËy cã thÓ nãi c¸c biÖn ph¸p tù vÖ gièng nh­ chiÕc van an toµn, hîp ph¸p nh»m b¶o vÖ nÒn kinh tÕ ngay trong tr­êng hîp th­¬ng m¹i diÔn ra lµnh m¹nh. Cßn ®èi víi ViÖt Nam chóng ta, tuy ®· cã nh÷ng thay ®æi to lín trong nh÷ng n¨m võa qua nh­ng nÕu so s¸nh víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc th× tr×nh ph¸t triÓn cña chóng ta vÉn cßn thua hä mét kho¶ng c¸ch kh¸ xa. Do vËy, cÇn cã mét sù b¶o hé nãi chung vµ mét c¬ chÕ tù vÖ nãi riªng cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc v× t­¬ng lai cña nÒn kinh tÕ quèc néi. Tuy nhiªn, cÇn b¶o hé tù vÖ mét c¸ch cã ®iÒu kiÖn, kh«ng trµn lan, nh»m hç trî cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh trong n­íc ph¸t triÓn nh­ng kh«ng lµm cho ng­êi s¶n xuÊt û l¹i vµo chÝnh s¸ch b¶o hé mËu dÞch vµ tù vÖ th­¬ng m¹i, dÉn tíi thãi quen cÈu th¶ l·ng phÝ vµ mÊt ®i kh¶ n¨ng thÝch øng linh ho¹t. ChÝnh s¸ch b¶o hé vµ tù vÖ còng cÇn ph¶i gi¶i quyÕt tháa ®¸ng mèi quan hÖ gi÷a lîi Ých cña ng­êi s¶n xuÊt vµ lîi Ých cña ng­êi tiªu dïng. §Ó viÖc b¶o hé nÒn s¶n xuÊt trong n­íc cã hiÖu qu¶ th«ng qua c¸c biÖn ph¸p tù vÖ vµ ®Ó c¸c doanh nghiÖp trong n­íc thùc sù ph¸t triÓn vµ cã ®ñ søc c¹nh tranh trong ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng tù do s¾p tíi th× Nhµ n­íc ta mét mÆt cÇn ph¶i x©y dùng vµ hoµn thiÖn h¬n n÷a hÖ thèng ph¸p lý vÒ th­¬ng m¹i nãi chung vµ tù vÖ th­¬ng m¹i nãi riªng, x©y dùng vµ kiÖn toµn bé m¸y nhµ n­íc chuyªn tr¸ch trong lÜnh vùc tù vÖ th­¬ng m¹i, MÆt kh¸c còng cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p hç trî cho c¸c doanh nghiÖp th«ng qua c¸c h×nh thøc nh­ thµnh lËp c¸c trung t©m xóc tiÕn mËu dÞch víi nhiÖm vô xóc tiÕn ®Çu t­, hç trî c¸c doanh nghiÖp th©m nhËp thÞ tr­êng vµ t×m kiÕm b¹n hµng míi. C¸c quyÒn lîi riªng khi ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ sÏ t¹o ra cho quèc gia ®ã mét lîi thÕ nhÊt ®Þnh, nh­ng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn riªng biÖt nã sÏ triÖt tiªu c¹nh tranh, ®e do¹ sù tiÕn bé vµ ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt, duy tr× sù û l¹i cña nÒn kinh tÕ quèc néi. Do yªu cÇu th­¬ng m¹i quèc tÕ hiÖn nay mµ c¸c n­íc cÇn ph¶i tõng b­íc h¹n chÕ vµ dì bá dÇn sù b¶o hé ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cña m×nh, t¹o ®iÒu kiÖn cho giao l­u th­¬ng m¹i ®­îc ph¸t triÓn. Riªng ®èi víi ViÖt Nam, ®©y còng lµ mét th¸ch thøc kh«ng nhá nhÊt lµ khi ë n­íc ta c¸c doanh nghiÖp vèn ®· quen ®­îc b¶o hé, trî cÊp, nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn ®æi cßn ch­a æn ®Þnh, søc c¹nh tranh ch­a cao. Khã kh¨n mµ chóng ta gÆp ph¶i trong thêi gian tíi ch¾c ch¾n kh«ng ph¶i lµ Ýt nh­ng nÕu v­ît qua ®­îc nh÷ng trë ng¹i ®ã th× chóng ta kh«ng nh÷ng cã thÓ trô v÷ng ë thÞ tr­êng trong n­íc mµ cßn cã thÓ cã ®­îc chç ®øng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi réng lín. Trong ®iÒu kiÖn nh­ vËy viÖc duy tr× møc ®é b¶o hé hîp lý th«ng qua c¸c biÖn ph¸p tù vÖ vµ mét sè biÖn ph¸p kh¸c vÉn lµ cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng vÒ l©u dµi cña nÒn kinh tÕ x· héi n­íc ta. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o V¨n b¶n ph¸p luËt HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ th­¬ng m¹i- GATT 1994 HiÖp ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ. HiÖp ®Þnh vÒ viÖc thùc thi §iÒu VI cña HiÖp ®Þnh GATT. Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ trong nhËp khÈu hµng ho¸ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam 2002 Ph¸p lÖnh vÒ ®èi xö Tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia trong th­¬ng m¹i quèc tÕ 2002. NghÞ ®Þnh 57/1998/N§-CP ngµy 31 th¸ng 7 n¨m 1998 quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh luËt th­¬ng m¹i vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, gia c«ng vµ ®¹i lý mua b¸n hµng ho¸ víi th­¬ng nh©n n­íc ngoµi. §iÒu kho¶n 201- LuËt th­¬ng m¹i Hoa Kú 1974 (19 USC 2251 et sed.) Quy chÕ sè 3285/94/EC- Quy chÕ vÒ c¸c biÖn ph¸p tù vÖ cña EU (B¶n tiÕng Ph¸p) Quy t¾c chung vÒ tù vÖ th­¬ng m¹i cña Trung Quèc (B¶n tiÕng Ph¸p) Quy t¾c vÒ nh÷ng biÖn ph¸p khÈn cÊp khi cã sù gia t¨ng hµng nhËp khÈu vµ S¾c lÖnh liªn bé vÒ thuÕ nhËp khÈu ®Æc biÖt ¸p dông cho hµng ho¸ nhËp khÈu qu¸ møc vµo NhËt (B¶n tiÕng Ph¸p). S¸ch vµ t¹p chÝ tham kh¶o Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO)- Bé Ngo¹i Giao, Vô Hîp t¸c kinh tÕ ®a ph­¬ng, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia 2000 H­íng dÉn doanh nghiÖp vÒ hÖ thèng th­¬ng m¹i thÕ giíi- Trung t©m th­¬ng m¹i quèc tÕ, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia 2001 ViÖt Nam héi nhËp trong xu thÕ toµn cÇu ho¸, vÊn ®Ò vµ gi¶i ph¸p- Bé Ngo¹i Giao, Vô Hîp t¸c Kinh tÕ ®a ph­¬ng, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia 2002. Nh÷ng ®iÒu cÇn biÕt vÒ Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi vµ tiÕn tr×nh gia nhËp cña ViÖt Nam- Bé Th­¬ng m¹i, ViÖn nghiªn cøu th­¬ng m¹i, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia 1998. Hái ®¸p vÒ WTO- TrÇn Thanh H¶i, Uû ban Quèc gia vÒ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia 2002 ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i trong ®iÒu kiÖn héi nhËp- Hoµng V¨n Th©n, §¹i häc kinh tÕ quèc d©n, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia 2001 Gia nhËp WTO, c¬ héi vµ th¸ch thøc- Mai Ph­¬ng Hoa, T¹p chÝ nghiªn cøu LËp ph¸p sè 2/2003. Hµng rµo phi thuÕ quan vµ yªu cÇu cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam- Hoa kú- Bïi thÞ BÝch Liªn, T¹p chÝ Nghiªn cøu LËp ph¸p sè 8/2003 B¸n ph¸ gi¸ vµ biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch chèng b¸n ph¸ gi¸ hµng nhËp khÈu,-§oµn V¨n Tr­êng, Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª 1998. Tµi liÖu Héi th¶o vÒ Ph¸p lÖnh ®èi xö Tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia, Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ trong th­¬ng m¹i quèc tÕ, Nhµ Ph¸p luËt ViÖt- Ph¸p 2001. Giíi thiÖu néi dung hai Ph¸p lÖnh: Ph¸p lÖnh vÒ ®èi xö Tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia trong th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ trong nhËp khÈu hµng ho¸ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam- Tµi liÖu phôc vô häp b¸o ngµy 11/6/2002, Phßng WTO- Bé Th­¬ng m¹i HÖ thèng th­¬ng m¹i thÕ giíi- LuËt vµ chÝnh s¸ch vÒ c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ- Jonh. H. Jackson, B¶n dÞch cña Ph¹m Viªn Ph­¬ng vµ Huúnh V¨n Thanh, Nhµ xuÊt b¶n Thanh Niªn 2001. Gi¸o tr×nh Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ- Tr­êng §¹i häc LuËt Hµ néi, Nhµ xuÊt b¶n C«ng an nh©n d©n 2001. Ph¸p luËt kinh doanh theo HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam- Hoa kú- Ph¹m Minh, Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª 2001 Ph¸c th¶o nÒn kinh tÕ Mü (Outline of the US economy)- DÞch gi¶ ThÕ Hoµ, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia 2003. H­íng dÉn tiÕp cËn thÞ tr­êng Hoa Kú- Bé Th­¬ng m¹i, Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª 2001 Mü ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch kinh tÕ- Trung t©m KHXH & Nh©n v¨n Quèc gia- Trung t©m nghiªn cøu B¾c Mü, Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc x· héi 2003 CÈm nang cho c¸c doanh nghiÖp th©m nhËp thÞ tr­êng Trung Quèc- ViÖn nghiªn cøu th­¬ng m¹i, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia 2001 ChÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng NhËt B¶n- Bïi Xu©n L­u vµ TrÇn Quang Minh, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc 2001 Kinh doanh víi thÞ tr­êng NhËt B¶n- Phßng th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam, Nhµ xuÊt b¶n Lao ®éng 2001 Droit international Ðconomique- Patrick Juillard & Dominique Carreau. L.G.D.J, Paris 1998 L’organisation mondiale du Commerce- Droit institutionnel et subtantiel du GATT/ OMC- ThiÐbaut Flory, Bruyant Bruxelles 1999 Business Guide to the world trading system, Gary C. Hufbauer & Kimberly A. Elliot, 1996 T¹p chÝ Nghiªn cøu Ch©u ©u c¸c sè tõ n¨m 2000 ®Õn 2003 Thêi B¸o Kinh tÕ ViÖt Nam c¸c sè tõ n¨m 2000 ®Õn 2003 (www.vneconomy.com.vn) T¹p chÝ Céng s¶n n¨m 2002 (www.tapchicongsan.org.vn) T¹p chÝ Nghiªn cøu Trung Quèc c¸c sè tõ n¨m 1998 ®Õn 2003 C¸c Tµi liÖu, th«ng tin, sè liÖu tham kh¶o kh¸c tõ c¸c trang Web sau: www.wto.org www.europa.eu.int www.usitc.gov.com www.mot.gov.vn www.dei.gov.vn www.vcci.com.vn www.vietrade.gov.vn www.mofa.gov.vn www.media.vcd.com www.smenet.com.vn …vv