Kiến trúc Hà Nội

Lêi nãi ®Çu M­êi n¨m gÇn ®©y, thùc tiÔn kiÕn tróc Hµ Néi ®· ®ßi hái giíi kiÕn tróc cã chÊt l­îng nghÒ nghiÖp ®æi míi, vµ muèn hay kh«ng, cµng sím cµng tèt, ph¶i tiÕp xóc víi kiÕn tróc c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc trong khu vùc. KiÕn tróc Hµ Néi ®ang ®øng tr­íc nh÷ng biÕn ®éng lín cña mét thêi ®iÓm then chèt, cÇn cã mét sù ®ét biÕn vÒ chÊt còng nh­ vÒ l­îng, ®iÒu ®ã khiÕn cho mçi kiÕn tróc s­ B¾c Hµ ph¶i cïng suy nghÜ vµ ®ãng gãp cho sù ®ét biÕn ®ã. TÝnh x· héi vµ tÝnh céng ®ång cña kiÕn tróc Hµ Néi ®ang ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu míi. PhÊn ®Êu cho mét nÒn kiÕn tróc bÒn v÷ng, trËt tù, thuÇn khiÕt, nh©n ®¹o, giµu hiÖu qu¶ thÞ gi¸c lµ tr¸ch nhiÖm cao ®Ñp cña mçi ng­êi chóng ta. Néi dung I. KiÕn tróc Hµ Néi sau 12 n¨m nh×n l¹i 1. KiÕn tróc Hµ Néi hiÖn nay Nh÷ng ai ®· tõng xa Hµ Néi nhiÒu n¨m b©y giê khi trë l¹i c¸i ®Ëp vµo m¾t tr­íc tiªn lµ tèc ®é x©y dung dån dËp vµ l­îng ng­êi ®«ng ®¶o. Nhµ cöa mäc lªn nh­ nÊm sau c¬n m­a vµ nh×n ®©u còng thÊy toµn ng­êi lµ ng­êi. §i vµo Hµ Néi tõ bÊt cø ng¶ nµo, ®Òu nh×n thÊy c¸c tuyÕn ®­êng míi më, réng r·i, khang trang, nh­ng nhµ cöa hai bªn l¹i chen choc, låi ra thôt vµo, hçn ®én, kiÓu thÞ trÊn h¬n lµ kiÓu thµnh phè lín, kÐo dµi h×nh nh­ v« tËn. Cµng ®i s©u vµo thµnh phè c¸i sinh ®éng mµ rèi lo¹n ®ã cø nh­ nh©n lªn dÇn. Tõ ®ª Yªn Phô nh×n xuèng, bê Hå T©y dµy ®Æc nhµ cöa, kh«ng cßn ®©u m¶ng c©y xanh m¬ t­ëng. Hå G­¬m th× cã nguy c¬ biÕn thµnh c¸i ao con khi nhµ cao tÇng lan ®Õn. ViÖc chóng ph¸ vì c¶nh quan Hµ Néi lµ mét hËu qu¶ ®­¬ng nhiªn, cßn viÖc mét vµi c«ng tr×nh cã ®ãng gãp ®­îc cho bé mÆt thµnh phè h×nh nh­ chØ lµ mét sù t×nh cê may m¾n. B»ng chøng lµ chÝnh nh÷ng dù ¸n gÆp nhiÒu thuËn lîi vµ su«n sÎ nhÊt trong viÖc xÐt duyÖt vµ cÊp giÊy phÐp x©y dùng ®Õn khi ®­îc thùc thi råi l¹i lµm xÊu c¶nh quan nhiÒu nhÊt, ch¼ng h¹n nh­ cao èc v¨n phßng 46 Lý Th­êng KiÖt víi h×nh khèi côc mÞch vµ chÊt liÖu v« c¶m, hay c«ng tr×nh Tung Shing Square dï n»m kh¸ xa Hå G­¬m mµ vÉn nh« lªn th« thiÓn bªn c¹nh ñy ban nh©n d©n thµnh phè. Trong khi ®ã, mét vµi c«ng tr×nh kh¸c ®· tõng lµ ®Ò tµi tranh c·i kh¸ gay g¾t th× nay l¹i tá ra ®øng ®­îc trong lßng Hµ Néi. VÝ dô ®iÓn h×nh lµ Cao èc v¨n phßng 53 Quang Trung ¸n ng÷ tÇm nh×n suèt däc c¸c trôc ®­êng Quang Trung vµ Kh©m Thiªn, hoÆc lµ Hµ Néi Tower tõ xa ®· hiÖn diÖn mét c¸ch ch÷ng ch¹c trªn ®­êng §iÖn Biªn Phñ vµ TrÇn B×nh Träng. Cho dï cßn ®«i chç ch­a thËt tho¶ ®¸ng vÒ chi tiÕt, song nh÷ng ®ãng gãp cña chóng cho c¶nh quan Hµ Néi lµ rÊt Ên t­îng vµ tÝch cùc. Cã thÓ kÓ thªm kh¸ch s¹n Sakura gãc c«ng viªn Lªnin hay Lake View Hotel ®Çu dèc ®­êng Thanh Niªn. Râ rµng viÖc x©y dùng nhµ cao tÇng ë Hµ Néi ®ang diÔn ra mét c¸ch tù do mµ ch­a hÒ ®­îc quy ho¹ch. Chóng ta cã kinh nghiÖm cña khu vùc Hå G­¬m nªn ®· tá ra thËn träng h¬n ®èi víi khu vùc Nhµ h¸t lín khi khèng chÕ chiÒu cao x©y dùng d­íi 30m vµ b¾t buéc theo phong c¸ch cæ ®iÓn. Song ®iÒu ®ã chØ cÇn nh­ng ch­a ®ñ, v× hai c«ng tr×nh office bld 63 Lý Th¸i Tæ vµ Opera Hotel tõ lóc cßn ®ang thi c«ng ®· tá ra tranh chÊp víi Nhµ h¸t lín thµnh phè, tøc lµ víi chÝnh c«ng tr×nh ®­îc coi lµ chñ ®¹o cña khu vùc – mét di s¶n kiÕn tróc hÕt søc tinh tÕ vµ quý b¸u cña Hµ Néi. Thµnh phè lµ mét c¬ thÓ sèng. X©y dùng nhµ cao tÇng lµ mét ph­¬ng thøc ph¸t triÓn ®« thÞ v­¬n lªn ®é cao. Tõ l©u chóng ta ®Òu biÕt ®Õn nh÷n m« h×nh ®« thÞ d¹ng lßng ch¶o vµ d¹ng b¸t óp mµ ®èi víi Hµ Néi c¶ hai m« h×nh nµy ®Òu tá ra ch­a thËt phï hîp. VÒ mÆt lý thuyÕt, chóng ta mong muèn ph¸t triÓn khu vùc cao tÇng ra ngo¹i vi, n¬i cßn nhiÒu ®Êt trèng vµ cã ®iÒu kiÖn tæ chøc míi c¸c cÊu tróc h¹ tÇng, nh»m b¶o tån trung t©m phè cæ nh­ mét di s¶n kiÕn tróc tæng thÓ. Song trªn thùc tÕ c¸c nhµ ®Çu t­ ®Óu chØ nh¾m ®Õn khu vùc trung t©m nµy, vµ c¸c ®¬n vÞ cã quyÒn sö dông ®Êt t¹i ®©y v× mèi lîi tr­íc m¾t trong cuéc ®ua t×m ®èi t¸c ®· t¹o c¬ héi cho nhµ cao tÇng mäc lªn trong vïng cÊm ®Þa ®ã mét c¸ch trµn lan vµ tù ph¸t. Cho nªn Hµ Néi b©y giê, nh­ mét kiÕn tróc s­ ®· nãi vui, lµ mét c¸i ch¶o thñng lç chç vµ bÞ gÆm nhÊm tõng m¶ng. 2. Nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan t¸c ®éng ®Õn kiÕn tróc Hµ Néi: Nh÷ng tiÕng kªu gµo vang lªn yÕu ít, l¹c lâng vµ v« dông tr­íc thùc tÕ x©y dùng å ¹t, kh«ng thÓ chê ®îi. Ng­êi cã chót kiÕn thøc vÒ thÈm mü c¶m thÊy cã mét c¸i g× ®ã kh«ng æn, nh­ng chØ bÊt lùc, nh×n nhau l¾c ®Çu ngao ng¸n v× tiÕng nãi cña hä nh­ r¬i vµo gi÷a sa m¹c! C¸c nhµ lµm kinh tÕ th× chua ch¸t: “§Ñp mµ ¨n ®­îc µ! Thµnh phè ph¶i cã cµng nhiÒu nhµ cöa cµng tèt”. Hä chñ tr­¬ng lµm giµu lªn ®·, råi h·y nãi ®Õn thÈm mü ®« thÞ. Mµ còng thËt khã xö: Kh«ng ®Ó d©n tù x©y th× lµm sao cã thªm chç ®Ó ë c¸c khu tËp thÓ nay ®· qu¸ t¶i vµ xuèng cÊp nghiªm träng, tõng lµ nçi kinh hoµng cho nhiÒu ng­êi. ChÝnh nguån ®Çu t­ n­íc ngoµi cho x©y dùng ®ang t¹o nªn bé mÆt phån vinh cña Hµ Néi. Kh«ng riªng g× Hµ Néi mµ nay th× c¶ n­íc ®ang ®èi ®Çu víi nh÷ng m©u thuÉn thêi kinh tÕ thÞ tr­êng, triÓn khai trong mét n­íc n«ng nghiÖp ch­a cã ®Çy ®ñ c¬ së, ®Þnh chÕ, luËt ph¸p lµm nÒn t¶ng cho ph¸t triÓn kinh tÕ theo lèi míi. Hµ Néi lµm sao tho¸t næi sè phËn chung cña c¸c thñ ®« §«ng – Nam ¸ khi buéc ph¶i më cöa ra lµm ¨n víi thÕ giíi, c¸i ®­îc c¸i mÊt vµ c¸c c¨n bÖnh cè h÷u kÌm theo nhÞp ®é ®« thÞ hãa: mÊt dÇn di s¶n kiÕn tróc vµ c¶nh quan, « nhiÔm m«i tr­êng, ¸ch t¾c giao th«ng, hè s©u ng¨n c¸ch giµu nghÌo, n¹n nhµ æ chuét, kinh tÕ vØa hÌ cña khu vùc phi chÝnh quy cña ng­êi n«ng th«n nhËp c­. C¸i g× råi còng cã c¸i gi¸ ph¶i tr¶. KiÕn tróc Hµ Néi thêi ®æi míi ®­îc nhiÒu thø, nh­ng còng mÊt ®i kh«ng Ýt. Trong thùc tÕ, Hµ Néi vÉn ch­a chuyÓn h¼n sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, c¶ trong vÊn ®Ò ë. G¸nh nÆng bao cÊp vÉn cßn duy tr× cho kh¸ nhiÒu giíi, nhiÒu ng­êi. Thêi më cöa, ng­êi d©n bung ra, cã c¸i sai, c¸i ®óng. Nh­ng Ýt ra nhiÒu ng­êi ®· cã chç kha kh¸. Nhµ cöa ch­a ®Ñp, cßn hçn ®én, nh­ng ®· t¨ng tiÖn nghi, khang trang h¬n tr­íc. Nh­ng ®ã chØ lµ thiÓu sè, ®a sè ng­êi cã ®ång l­¬ng cè ®Þnh vÉn cßn rÊt vÊt v¶ v× n¹n nhµ ë. Hµ Néi ®ang lµ mét c«ng tr­êng x©y dùng lín, víi ®ñ d¹ng c«ng tr×nh hiÖn ®¹i, sö dông nhiÒu kü thuËt, vËt liÖu míi nhÊt. Ph¶i nh×n nhËn r»ng ®Çu t­ n­íc ngoµi cho x©y dùng ®ang ®em l¹i luång sinh khÝ míi, lµm s«i næi h¼n ho¹t ®éng x©y dùng ë Thñ ®«. Tuy vËy, bªn c¹nh ®ã cßn rÊt nhiÒu c¸i “ch­a ®­îc”, thËm chÝ cßn cã thÓ gäi lµ mÊt m¸t, trÇm träng nhÊt lµ viÖc ph¸ hñy m«i tr­êng vµ sù hçn lo¹n trong nghµnh x©y dùng. Hµ Néi cßn næi tiÕng víi “nhµ chãp”. Nã lan ®Õn c¶ TP Hå ChÝ Minh vµ c¸c tØnh. T×m hiÓu lý do míi vì lÏ ra r»ng khëi ®Çu lµ ng­êi ®i lao ®éng ë §«ng ¢u vÒ, cã tiÒn mµ kh«ng cã chç ë bÌn tËu mét kho¶nh ®Êt cßn rÎ ë ngo¹i thµnh hoÆc quanh Hå T©y ®Ó x©y nhµ. Trong ®Çu hä chØ cã h×nh ¶nh sang träng cña c¸c l©u ®µi thêi Trung cæ §«ng ¢u, víi m¸i nhän, m¸i cñ hµnh vµ c¶ lç ch©u mai. Cø thÕ, hä ra kiÓu cho nhµ thÇu x©y dùng. Nay th× kiÓu nhµ nµy còng Ýt dÇn, nh­ng Hµ Néi l¹i cã mét d¹ng chãp kh¸c do n­íc ngoµi thiÕt kÕ, dùng lªn nµo m¸i chïa, ®Çu ®ao, rång ph­îng, óp lªn nãc nhµ cao tÇng. Kh¸ch s¹n Shareton cßn lµm c¶ khu tiÕp t©n, s¶nh lín kiÓu ®×nh chïa, râ rµng lµ kh«ng ¨n nhËp næi víi khèi cao tÇng hiÖn ®¹i ®»ng sau. ThÈm mü ®« thÞ cßn lµ mét m¶nh ®Êt hoang v¾ng ë Hµ Néi, nãi nh­ kiÓu KTS NguyÔn LuËn. Hµ Néi ®· tõng ®i ®Çu trong c¬n biÕn ®éng nhµ ®Êt võa qua nªn ®· thÊy xuÊt hiÖn nh÷ng lµng ®« thÞ nöa quª nöa tØnh, víi ngâ xãm ngo»n ngoÌo, ch¹y theo c¸c trôc lé míi më, hÇu nh­ ch­a trang bÞ h¹ tÇng kü thuËt ®« thÞ. C¸c “xãm liÒu”, “chî cãc”, “chî ng­êi”, c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vØa hÌ cã mÆt kh¾p n¬i. Tèc ®é x©y dùng l¹i qu¸ dån dËp, luËt lÖ nhµ ®Êt ch­a ®Çy ®ñ, quy ho¹ch ch­a s½n sµng. §ã míi chØ lµ nh÷ng c¸i rèi r¾m nh×n thÊy tõ bªn ngoµi. Nh×n l¹i thùc lùc nh©n sù quy ho¹ch ®« thÞ cña ta, ph¶i c«ng nhËn r»ng c¸c c¸n bé quy ho¹ch vµ qu¶n lý quy ho¹ch x©y dùng ch­a qua thùc hµnh bao nhiªu, chØ ®­îc ®µo t¹o theo bµi b¶n cò rÊt l¹c hËu so víi t×nh h×nh ph¸t triÓn míi, l¹i ch­a tõng phô tr¸ch c«ng tr×nh quy m« lín – chiÕn tranh vµ c¸i nghÌo trong mét thêi gian dµi ®· h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña ngµnh kiÕn tróc, quy ho¹ch cña chóng ta. VÒ mÆt nµy ta cßn tôt hËu so víi c¸c n­íc khu vùc §«ng – Nam ¸. ChuyÓn ®ét ngét tõ nÒn kinh tÕ x· hé chñ nghÜa sang kinh tÕ thÞ tr­êng cµng lµm ta lóng tóng h¬n. 3. Nh÷ng tån t¹i lín cña thµnh phè: KiÕn tróc lµ biÓu hiÖn cña v¨n hãa, lèi sèng qua nhµ cöa, phè thÞ. KiÕn tróc Hµ Néi nay thÓ hiÖn sù gi»ng co gi÷a c¸i cò, truyÒn thèng vµ c¸i míi, quèc tÕ hãa. Mét thµnh phè cæ nh­ Hµ Néi cã lÞch sö dµi c¶ ngh×n n¨m dÔ d¬i vµo sù ph¸t triÓn hçn lo¹n khi biÕn thµnh mét trung t©m chÝnh trÞ, kinh tÕ vµ v¨n hãa cña c¶ n­íc. Hµ Néi cã nh÷ng ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña c¸c thñ ®« ë §«ng – Nam ¸: - Qu¸ tr×nh h×nh thµnh kh¸ nhanh quÇn c­ ®« thÞ lín - XuÊt hiÖn mét khu ®« thÞ tËp trung víi thµnh phè h¹t nh©n qu¸ t¶i, bao bäc bëi c¸c thµnh phè vÖ tinh cßn mang nÆng c¬ cÊu truyÒn thèng v¨n hãa xãm lµng, v¨n minh n«ng nghiÖp lóa n­íc, víi mÆt b»ng d©n trÝ cßn thÊp: - Sù phån vinh cña ®« thÞ thu hót d©n nhËp c­ tõ n«ng th«n t¹o ra c¸c khu ®Þnh c­ tù ph¸t, nghÌo nµn. Cã sù ®èi lËp râ nÐt gi÷a nhµ cao tÇng, khu ë sang träng vµ c¸c xãm nhµ lôp xôp nghÌo nµn. NhiÒu c¨n bÖnh ®« thÞ xuÊt hiÖn, nhÊt lµ vÒ mÆt nh©n v¨n: - Hè ng¨n c¸ch giµu nghÌo ngµy cµng s©u - M«i tr­êng x· héi dÔ bÞ xÊu ®i, do ng­êi nhËp c­ thiÕu viÖc lµm, nghÒ nghiÖp kh«ng râ rÖt. TÖ n¹n x· héi t¨ng nhanh ë c¸c khu t¹m c­ ®ã - « nhiÔm, ¸ch t¾c giao th«ng sÏ ngµy cµng trÇm träng - Di s¶n kiÕn tróc, c¶nh quan ®« thÞ ngµy cµng mÊt dÇn. Tõ l©u, ®« thÞ hãa lµ hÖ qu¶ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa. §« thÞ hãa còng ®em l¹i søc m¹nh vµ giµu cã, ®ång thêi còng lµ nguyªn nh©n g©y ra c¸c c¨n bÖnh ®« thÞ. Hµ Néi kh«ng n»m ngoµi quy luËt ®ã. Tr­íc m¾t, Hµ Néi ®ang ®èi phã víi n¹n bïng næ d©n sè, t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh vµ hiÖn t­îng x©y dùng tù ph¸t. Sù di chuyÓn lao ®éng n«ng th«n lªn thµnh phè lµ tÊt yÕu, nhÊt lµ khi ®ång b»ng s«ng Hång d©n ®«ng vµ thiÕu ®Êt canh t¸c. Hµ Néi cã thÓ rót kinh nghiÖm ph¸t triÓn cña b¹n vµ t×m c¸ch biÕn sù ph¸t triÓn chËm cña m×nh thµnh thÕ m¹nh vµ b¶o vÖ t­¬ng lai b»ng c¸ch ph¸t huy – chø kh«ng nªn lµm lu mê – nh÷ng ®Æc ®iÓm lÞch sö, c¶nh quan vµ di s¶n kiÕn tróc cña m×nh. II. §Ó cã mét Th¨ng Long – Hµ Néi 2000 n¨m lÞch sö: 1.Hµ Néi – mét di s¶n kiÕn tróc chøa ®ùng ®Çy ®ñ ®Æc ®iÓm cña mét ®« thÞ mang dÊu Ên nhiÒu giai ®o¹n x©y dùng vµ ph¸t triÓn: Ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu gi¶i phãng miÒn B¾c ®· dån søc m×nh hµn g¾n vÕt th­¬ng chiÕn tranh, kh«i phôc kinh tÕ ®Ó b­íc ®Çu x©y dùng c¬ së vËt chÊt cho chñ nghÜa x· héi. §Õn nay, trong mét chuçi dµi l©u cña nh÷ng diÔn biÕn ®ã, c¸c thÕ hÖ kiÕn tróc s­ cña chóng ta lu«n mang nçi niÒm say mª day døt, mét kh¸t väng tét cïng, mong mái t×m ra mét h­íng ®i, mét phong c¸ch – phong c¸ch kiÕn tróc x· héi chñ nghÜa mang ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc. Nh÷ng c«ng tr×nh míi mäc lªn, ®©y ®ã cã nhiÒu tranh c·i gi÷a c¸i “ch­a ®­îc” vµ c¸i “®­îc”. ThËt khã x¸c ®Þnh c¸i “ch­a ®­îc” khi mµ ng­êi ta nh×n nã b»ng mét c¶m nhËn, trªn mét nÒn quy ho¹ch cña thµnh phè ch­a hoµn chØnh víi ®óng nghÜa cña nã. §ã lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan cÇn ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ cho c«ng b»ng, chÝnh x¸c. Nh­ng c¸i “®­îc” th× thËt cã ý nghÜa, v× mçi c«ng tr×nh ®­îc x©y dùng lªn, ®­îc ®¸nh dÊu vµ qua thêi gian nã sÏ trë thµnh chøng tÝch, lµ hiÖn vËt sèng cho mét thêi kú “thÞnh” “suy” cña mét d©n téc. Së dÜ ngµy nay chóng ta cßn phè cæ, la v× «ng cha ta, nh÷ng thÕ hÖ tr­íc, biÕt g×n gi÷ nã, hoÆc ch­a ®Ó t©m ®Õn nã th× s¾p tíi ®©y kû niÖm 1000 n¨m Th¨ng Long – Hµ Néi, chóng ta míi cã c¸i mµ nãi, cßn cã c¸i mµ tù hµo. C«ng b»ng mµ nãi, ë ®©y ngoµi mét sè di tÝch ®· ®­îc xÕp h¹ng vµ sè c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ vÒ kiÕn tróc th× ®a phÇn cßn l¹i chØ cã ý nghÜa vÒ thêi gian, mµ Ýt mang mét gi¸ trÞ nµo kh¸c. ThÕ th×, ý kiÕn cho lµ cÇn ph¶i ph¸ ®i hoÆc c¶i t¹o triÖt ®Ó mét sè c«ng tr×nh nµo ®ã ®· x©y dùng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y bÞ coi lµ “ch­a ®­îc” lµ mét ®iÒu cÇn ®­îc c©n nh¾c tr­íc khi ®i ®Õn mét gi¶i ph¸p tiÕt kiÖm tiÒn cña vµ c«ng søc cña Nhµ n­íc vµ cña nh©n d©n. Cã lÏ h·y ®Ó thêi gian minh chøng vµ m¸ch b¶o chóng ta cÇn ph¶i lµm g× ®èi víi nh÷ng c«ng tr×nh ®ã. §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng c¸c c«ng tr×nh võa míi x©y xong l¹i bÞ “®ßi” ®Ëp bá ®i, Hµ Néi cÇn cã mét quy ho¹ch tæng thÓ cña thµnh phè cho t­¬ng lai, ®Æc biÖt lµ quy ho¹ch chi tiÕt, phï hîp víi nÒn kinh tÕ, chÝnh s¸ch cña tõng giai ®o¹n vµ rÊt cÇn cã mét m« h×nh cô thÓ cho tõng khu vùc ®Ó cho mçi ng­êi d©n ®Òu hiÓu ®­îc vµ mçi kiÕn tróc s­, mçi Héi ®ång kiÕn tróc cã c¬ së ®Ó thiÕt kÕ vµ phª duyÖt ph­¬ng ¸n mét c¸ch khoa häc, chÝnh x¸c, tr¸nh ®­îc nh÷ tèn kÐm kh«ng cÇn thiÕt. 2. VÊn ®Ò b¶o tån phè cæ víi du lÞch thñ ®« Hµ Néi cña chóng ta vµo n¨m 2010 sÏ kû niÖm lÞch sö 1000 n¨m. ThÕ nh­ng phè cæ Hµ Néi, mét di s¶n cæ nhÊt cña d©n téc ®· bÞ biÕn d¹ng nhanh chãng. Hµ Néi h×nh thµnh 36 phè cæ vµ mçi phè ®Òu cã mét nghÒ võa s¶n xuÊt, võa bu«n b¸n, l¹i lµ n¬i ¨n ë cña «ng chñ. §iÒu ®ã chøng tá viÖc b¶o tån phè cæ lµ ph¶i g¾n lion víi sù lµm ¨n sinh sèng cña ng­êi d©n, chø kh«ng ®¬n thuÇn lµ ®Çu t­ x©y dùng vµ di bít d©n ®i ®Ó trë thµnh mét b¶o tµng kh« cøng. Phè cæ ph¶i lµ mét b¶o tµng sèng ®éng b»ng kh«ng gian kiÕn tróc x­a céng víi cuéc sèng ®êi th­êng vµ h¬n thÕ n÷a lµ kÕ sinh nhai, lµ c¸ch lµm giµu mang ®Õn cho ng­êi d©n tõ chÝnh viÖc b¶o tån khu phè cæ nµy. §ã míi lµ ®Þnh h­íng hîp lßng d©n mµ chóng ta nªn thùc hiÖn. Mét trong nh÷ng c¸ch lµm giµu cña ng­êi d©n vµ còng n»m trong ®Þnh h­íng chung cña §¶ng vµ Nhµ n­íc lµ ph¸t triÓn du lÞch – mét ngµnh c«ng nghiÖp kh«ng khãi. H­íng ®i Êy hoµn toµn ®óng, nh­ng ®¸ng tiÕc lµ chóng ta vÉn ch­a cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó ngµnh du lÞch gãp søc vµo viÖc b¶o tån phè cæ, bëi phè cæ lµ mét tiÒm n¨ng hÊp dÉn nhÊt ®èi víi kh¸ch du lÞch khi tíi th¨m Thñ ®«. NhiÒu du kh¸ch ®Òu cã chung mét nhËn ®Þnh r»ng: Hµ Néi ph¶i lµ mét thµnh phè du lÞch cã b¶n s¾c vÒ v¨n hãa, vÒ kiÕn tróc vµ ®Æc biÖt lµ trong cuéc sèng ®êi th­êng cña con ng­êi. Mét minh chøng thùc tÕ t¹i b¶n L¸c – Mai Ch©u lµ kh¸ch rÊt thÝch tho¶i m¸i th­ gi·n ë nhµ sµn cña ng­êi Th¸i, chø kh«ng ë nhµ m¸i b»ng dï ®Çy ®ñ tiÖn nghi, mÆc dï gi¸ nh­ nhau. VËy Mai Ch©u hÊp dÉn du kh¸ch bëi c¸i duyªn cña b¶n s¾c tõ nh÷ng ng«i nhµ truyÒn thèng gi÷a mét vïng rõng nói th¬ méng. Tõ dÉn chøng trªn, ta h·y vËn dông vµo mét « phè cæ cña Hµ Néi, cã sù kÕt hîp gi÷a du lÞch víi kiÕn tróc, vµ thùc hiÖn theo ph­¬ng ch©m “Nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm”. Chóng ta tin mét ®iÒu r»ng, sù ho¹ch ®Þnh ®óng ®¾n sÏ t¹o cho ng­êi d©n mét niÒm h­ng phÊn, hä sÏ yªn t©m cïng Nhµ n­íc ®Çu t­, cïng gi÷ g×n di s¶n v¨n hãa cña thñ ®« vµ khi nÒn kinh tÕ ®· ph¸t triÓn, theo quy luËt tù nhiªn ng­êi d©n sÏ thÊy hÕt ®­îc gi¸ trÞ cña di s¶n Êy, mçi tÊc ®Êt lµ mét tÊc vµng chØ dïng cho kinh doanh, cßn muèn cã ®iÒu kiÖn ë tèt h¬n th× hä tù gi¶m mËt ®é c­ tró, t¸ch hé ®Õn ë n¬i kh¸c cho hîp lý h¬n. Thêi gian kh«ng chê ®îi, chóng ta cÇn hoµn thiÖn quy ho¹ch tæng thÓ vµ chi tiÕt c¸c khu phè Hµ Néi ®Ó c«ng cuéc x©y dùng Thñ ®« tõng b­íc ®­îc c¶i thiÖn v÷ng ch¾c, nhanh chãng ®Ó cã thÓ hy väng r»ng nh÷ng thÕ hÖ mai sau khi kû niÖm 2000 n¨m Th¨ng Long – Hµ Néi sÏ cßn cã c¸i ®Ó mµ nãi, mµ tù hµo lµ Hµ Néi cña chóng ta cßn cã nh÷ng khu phè nh­ phè cæ hiÖn nay vµ còng ®Ó nh÷ng ng­êi viÕt lÞch sö kiÕn tróc Hµ Néi, cña ViÖt Nam cßn cã c¸i ®Ó mµ viÕt cho c¸c ®êi sau, bëi lÏ mçi c«ng tr×nh, mçi ng«i nhµ ®­îc x©y dùng lªn ®Òu mang dÊu Ên lÞch sö mét giai ®o¹n ph¸t triÓn cña mçi ®iÓm d©n c­, cña mçi d©n téc. KÕt LuËn Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®« thÞ lµ mét sù vËn ®éng tÊt yÕu, qu¸ tr×nh nµy sÏ t¸c ®éng ®Õn cÊu tróc ®« thÞ lµm n¶y sinh nh÷ng m©u thuÉn míi gi÷a vÊn ®Ò b¶o tån vµ ph¸t triÓn. Quan niÖm vÒ c¸c gi¸ trÞ b¶o tån trong ®ã bao gåm c¶ ph­¬ng ph¸p vµ kü thuËt x©y dùng truyÒn thèng phô thuéc vµo sù nhËn biÕt gi¸ trÞ ®ã trong toµn bé tiÕn tr×nh lÞch sö ph¸t triÓn ®« thÞ. SÏ cßn nhiÒu vÊn ®Ò kh¸c n¶y sinh trªn con ®­êng ph¸t triÓn cña lÞch sö, sÏ cßn nhiÒu th¸ch thøc kh¸c trong viÖc g×n gi÷ c¸c gi¸ trÞ di s¶n d©n téc – nh÷ng c¸i ®· mÊt m¸t ®i nhiÒu trong chiÕn tranh, nh­ng sÏ l¹i cßn nguy hiÓm h¬n khi bÞ mÊt m¸t ngay trong qu¸ tr×nh t¸i thiÕt thµnh phè. V× vËy, ngay tõ b©y giê Nhµ n­íc nªn cã nh÷ng chÝnh s¸ch, nh÷ng ®Þnh h­íng ph¸t triÓn thÝch hîp ®Ó cã mét Th¨ng Long – Hµ Néi mang ®Ëm b¶n s¾c d©n téc. Tµi liÖu tham kh¶o T¹p chÝ kiÕn tróc – Héi kiÕn tróc s­ ViÖt Nam Môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 Néi dung 2 I. KiÕn tróc Hµ Néi sau 12 n¨m nh×n l¹i 2 1. KiÕn tróc Hµ Néi hiÖn nay 22. Nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan t¸c ®éng ®Õn kiÕn tróc Hµ Néi 3 3. Nh÷ng tån t¹i lín cña thµnh phè 5 II. §Ó cã mét Th¨ng Long - Hµ Néi 2000 n¨m lÞch sö 6 1. Hµ Néi - mét di s¶n kiÕn tróc chøa ®ùng ®Çy ®ñ ®Æc ®iÓm cña mét ®« thÞ mang dÊu Ên cña nhiÒu giai ®o¹n x©y dùng vµ ph¸t triÓn 6 2. VÊn ®Ò b¶o tån phè cæ víi du lÞch thñ ®« 7 KÕt luËn 10 Tµi liÖu tham kh¶o 11