Kinh nghiệm sử dụng powerpoint và một số phần mềm hỗ trợ để thiết kế bài giảng điện tử

gi¸o viªn cßn khã kh¨n kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn thêi gian ®Ó häc ch­¬ng tr×nh vi tÝnh v¨n phßng mét c¸ch bµi b¶n. Do ®ã gi¸o viªn sÏ rÊt ng¹i thiÕt kÕ vµ sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö. Qua thùc tÕ ®ã, t«i mong muèn nªu lªn ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm thiÕt kÕ bµi gi¶ng c¬ b¶n, dÔ hiÓu, dÔ lµm ®Ó cho mäi gi¸o viªn ®äc xong ®Òu cã kh¶ n¨ng ®éc lËp lµm ®­îc cho dï tr×nh ®é Tin häc thùc tÕ cßn ch­a ®¹t yªu cÇu thËm chÝ chØ cÇn gâ ®­îc TiÕng ViÖt. Bªn c¹nh ®ã t«i còng nªu lªn nh÷ng kinh nghiÖm sö dông c¸c phÇn mÒm hç trî kh¸c ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ bµi gi¶ng nh»m chia sÎ víi nh÷ng ®ång nghiÖp ®· thµnh th¹o trong viÖc sö dông PowerPoint. II. Sè liÖu ®iÒu tra tr­íc khi thùc hiÖn ®Ò tµi Vµo ®Çu n¨m häc 2009-2010 tr­êng THCS Thanh Cao cã kho¶ng 20/46 gi¸o viªn cã thÓ thiÕt kÕ ®­îc Bµi gi¶ng ®iÖn tö ë c¸c m«n häc kh¸c nhau vµ kho¶ng 36/46 gi¸o viªn cã thÓ sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö trong c¸c tiÕt d¹y. T«i lµ phã hiÖu tr­ëng phô tr¸ch chuyªn m«n, trùc tiÕp gi¶ng d¹y m«n Tin häc ë líp 9A3, kh¶o s¸t chÊt l­îng (tr­êng ra ®Ò) m«n Tin ®Çu n¨m häc 2009 - 2010 ë líp 9A3 cã kÕt qu¶ cô thÓ nh­ sau: Líp 9A3 - sÜ sè: 34 Giái % Kh¸ % TB % YÕu % KÐm % TØ lÖ trªn TB 5 15% 12 35% 15 44% 2 6% 0 0% 94% Qua viÖc ph¸t phiÕu th¨m dß phiÕu th¨m dß vµ qua c¸c tiÕt d¹y thùc tÕ trªn líp, t«i th©ý cã nhiÒu em häc yÕu vµ kh«ng mÊy høng thó víi bé m«n Tin - mét trong nh÷ng m«n khoa häc tù nhiªn ®ßi hái kh¶ n¨ng t­ duy cao. Tr­íc thùc tr¹ng ®ã, t«i ®· chØ ®¹o cho c¸c tæ tr­ëng chuyªn m«n triÓn khai réng r·i ë c¶ hai tæ chuyªn ®Ò sö dông Bµi gi¶ng ®iÖn tö, yªu cÇu tÊt c¶ c¸c gi¸o viªn ®Òu ph¶i tham gia, Ngoµi c¸c giê thao gi¶ng (GV b¾t buéc ph¶i sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö) ph¶i thiÕt kÕ vµ gi¶ng d¹y Ýt nhÊt lµ 2 giê b»ng Bµi gi¶ng ®iÖn tö trong mét th¸ng. §ã lµ mét chuyªn ®Ò míi, cã thÓ nãi lµ hiÖn vÉn cßn rÊt nhiÒu ý kiÕn ch­a ®ång nhÊt vÒ viÖc sö dông Bµi gi¶ng ®iÖn tö trong gi¶ng d¹y nh­ thÕ nµo lµ phï hîp. B¶n th©n t«i th­êng xuyªn thiÕt kÕ vµ sö dông Bµi gi¶ng ®iÖn tö ë líp 9A3. III. C¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn (Néi dung chñ yÕu cña §Ò tµi) T­¬ng tù nh­ gi¸o ¸n ®iÖn tö, bµi gi¶ng ®iÖn tö lµ bµi gi¶ng cña gi¸o viªn ®­îc ®­a vµo m¸y tÝnh - Bµi gi¶ng ®­îc l­u tr÷ ë d¹ng ®iÖn tö. NÕu coi gi¸o ¸n nh­ lµ kÞch b¶n th× bµi gi¶ng ®­îc coi nh­ vë kÞch ®· ®­îc c«ng diÔn. Nh­ vËy, bµi gi¶ng lµ viÖc gi¸o viªn thùc hiÖn gi¸o ¸n trªn líp cïng víi häc sinh, ph­¬ng tiÖn, thiÕt bÞ d¹y häc. Bµi gi¶ng ®iÖn tö th­êng ®i cïng víi viÖc ph¸t huy nh÷ng thÕ m¹nh, ­u ®iÓm cña c«ng nghÖ th«ng tin trong viÖc thùc hiÖn gi¸o ¸n trªn líp cña gi¸o viªn. Bµi gi¶ng ®iÖn tö còng cã thÓ chia lµm hai lo¹i: Bµi gi¶ng ®iÖn tö thiÕt kÕ trªn PowerPoint (ph¶i cã gi¸o viªn trùc tiÕp sö dông d¹y häc) vµ Bµi gi¶ng E-leaning (häc sinh cã thÓ häc mµ kh«ng cÇn cã thÇy c« trùc tiÕp gi¶ng bµi). Tr­íc hÕt ng­êi viÕt xin ®Ò cËp ®Õn bµi gi¶ng ®iÖn tö ®­îc thiÕt kÕ b»ng PowerPoint. Víi tr×nh ®é Tin häc cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ tr×nh ®é tiÕng Anh còng ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu, ®a sè c¸c gi¸o viªn rÊt ng¹i thiÕt kÕ bµi gi¶ng ®iÖn tö v× cø cho r»ng kh«ng giái Tin häc vµ ngo¹i ng÷ th× rÊt khã cã thÓ lµm ®­îc. Thùc tÕ kh«ng ph¶i nh­ vËy, mÆc dï tr×nh ®é vµ tèc thiÕt kÕ bµi gi¶ng phô thuéc hai yÕu tè ®ã song nÕu biÕt c¸ch häc theo kiÓu "m× ¨n liÒn" th× dÉu cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh, hä vÉn cã thÓ ®éc lËp lµm ®­îc. Nh÷ng kinh nghiÖm cña t«i chia sÎ ë ®©y mong muèn ®¸p øng ®­îc ®iÒu ®ã. Quy tr×nh thiÕt kÕ mét bµi gi¶ng ®iÖn tö nãi chung cã thÓ tãm t¾t nh÷ng b­íc nh­ sau: * X¸c ®Þnh môc tiªu bµi häc (kiÕn thøc, kü n¨ng, th¸i ®é) * X¸c ®Þnh träng t©m vµ kiÕn thøc c¬ b¶n cña bµi * X©y dùng kÞch b¶n d¹y häc (ch­¬ng tr×nh ho¸ tiÕn tr×nh d¹y häc) §©y lµ phÇn quan träng nhÊt, ng­êi thiÕt kÕ ph¶i x©y dùng c©ó tróc cña kÞch b¶n, chi tiÕt ho¸ cÊu tróc ®ã; x¸c ®Þnh c¸c b­íc cña qu¸ tr×nh d¹y häc; x¸c ®Þnh qu¸ tr×nh t­¬ng t¸c gi÷a thÇy, trß vµ c¸c ®èi t­îng kh¸c(phim, ¶nh, v¨n b¶n, …) ho¹t ®éng cña thÇy, trß vµ c«ng cô hç trî; x¸c ®Þnh c©u hái vµ ph¸n ®o¸n c¸c th«ng tin ph¶n håi. * X¸c ®Þnh c¸c t­ liÖu sÏ sö dông cho tõng ho¹t ®éng. Trong ®ã, gi¸o viªn ph¶i t×m kiÕm t­ liÖu, xö lý t­ liÖu, ph©n phèi t­ liÖu cho mçi ho¹t ®éng. * Lùa chän phÇn mÒm hç trî, nÕu m¸y tÝnh ch­a c¸c phÇn mÒm ®ã th× gi¸o viªn ph¶i cµi ®Æt chóng. * T¹o c¸c hiÖu øng t­¬ng t¸c * Ch¹y thö, chØnh söa vµ hoµn thiÖn(chiÕu thö, so¸t lçi, chØnh söa, hoµn thiÖn, ®ãng gãi). ViÖc thiÕt kÕ Bµi gi¶ng ®iÖn tö cã thÓ ë rÊt nhiÒu møc ®é kh¸c nhau, tuú thuéc vµo môc tiªu bµi häc, ®Æc tr­ng cña bé m«n vµ ý t­ëng cña kÞch b¶n, tuú thuéc vµo phÇn mÒm hç trî mµ ng­êi thiÕt kÕ sö dông. ë ®©y, ng­êi viÕt xin nªu kinh nghiÖm thiÕt kÕ bµi gi¶ng ®iÖn tö ë møc ®é ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p víi hy väng vµ sÏ gióp cho nh÷ng ®ång nghiÖp ch­a cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc, thiÕt kÕ bµi gi¶ng ®iÖn tö víi tr×nh ®é Tin häc cßn h¹n chÕ còng cã thÓ tù thiÕt kÕ ®­îc bµi gi¶ng ®iÖn tö cho m×nh sau khi ®äc bµi viÕt nµy. §Ó x©y dùng ®­îc mét bµi gi¶ng ®iÖn tö, nhÊt thiÕt gi¸o viªn ph¶i biÕt so¹n th¶o v¨n b¶n vµ sö dông mét sè c«ng cô ®¬n gi¶n cña phÇn mÒm Microsoft Office (phÇn mÒm vi tÝnh v¨n phßng). Trong Microsoft Office cã mét tr×nh øng dông ®Ó thiÕt kÕ vµ tr×nh chiÕu bµi gi¶ng ®iÖn tö, ®ã lµ Microsoft PowerPoint. Ngoµi ra, tuú theo ®Æc ®iÓm cña bé m«n gi¶ng d¹y, tïy theo ý t­ëng cña ng­êi thiÕtg kÕ, tuú theo yªu cÇu cña vÒ kü n¨ng, kü x¶o trong thiÕt kÕ gi¸o viªn cÇn biÕt sö dông mét sè phÇn mÒm øng dông kh¸c nh­: phÇn mÒm so¹n th¶o c«ng thøc To¸n - Lý - Ho¸ (MathTypet), phÇn mÒm thÝ nghiÖm ¶o VËt lý, ho¸ häc, phÇn mÒm c¾t nèi File, phÇn mÒm t¸ch hoÆc ghÐp ©m thanh vµ h×nh ¶nh,… vµ ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña bµi gi¶ng, gi¸o viªn cã thÓ sö dông mét sè phÇn mÒm øng dông hç trî thiÕt kÕ bµi gi¶ng nh­: Flash, Violet, Geometer's Sketchpad (GSP), … ë ®©y ng­êi viÕt xin tr×nh bµy mét sè kü n¨ng cÇn thiÕt víi c¸c thao t¸c cô thÓ, dÔ hiÓu, dÔ nhí ®Ó cã thÓ thiÕt kÕ mét Bµi gi¶ng ®iÖn tö. 1) T¹o bè côc bµi gi¶ng ®iÖn tö trong PowerPoint B¶n th©n ng­êi sö dông PowerPoint, tr­íc khi b¾t ®Çu x©y dùng mét bµi gi¶ng ®iÖn tö ph¶i x©y dùng bè côc cña nã, cã thÓ coi ®©y nh­ lµ kÞch b¶n cña mét bé phim. Trong bè côc, ta ph¶i h×nh dung cô thÓ lµ Bµi gi¶ng ®iÖn tö nµy gåm bao nhiªu Slides (trang tr×nh chiÕu), trªn mçi Slides bao gåm nh÷ng ®èi t­îng nµo. Mçi ®èi t­îng ë ®©y cã thÓ lµ mét ®¬n vÞ kiÕn thøc ë d¹ng v¨n b¶n, ë d¹ng h×nh vÏ, ë d¹ng phim, ¶nh, … HiÖn nay cã hai phiªn b¶n cña PowerPoint ®­îc sö dông phæ biÕn lµ 2003 vµ 2007. Phiªn b¶n 2007 ®­îc hç trî ®å ho¹ vµ ©m thanh tèt h¬n 2003 rÊt nhiÒu nh­ng ch­a ®­îc sö dông réng r·i nhÊt lµ víi nh÷ng gi¸o viªn míi sö dông m¸y tÝnh nªn ë ®©y t«i xin tr×nh bµy nh÷ng kinh nghiÖm cña m×nh trªn nÒn PowerPoint 2003. Trªn mçi Slides cã thÓ cã c¸ch bè trÝ c¸c ®èi t­îng kh¸c nhau. Th«ng th­êng ng­êi sö dông nªn chän mét trong c¸c bè côc Slides ®­îc thiÕt lËp s½n cña PowerPoint ®Ó tiÕt kiÖm thêi gian. Muèn thùc hiÖn viÖc ®ã, tõ mµn h×nh nÒn cña PowerPoint ta nh¸y chuét vµo nót n»m trªn thanh ®Þnh d¹ng cña PowerPoint, sÏ xuÊt hiÖn mét b¶ng chän c¸c Slides mÉu (Text layouts, ng­êi sö dông chØ viÖc chän mét trong c¸c bè côc phï hîp víi c¸c ®èi t­îng trªn Slides m×nh ®Þnh t¹o (h×nh 1). L­u ý r»ng ta cã thÓ ¸p dông bè côc cña Slides mÉu cho mét Slides hiÖn t¹i hoÆc cho tÊt c¶ c¸c Slides cña bµi gi¶ng ®ã. H×nh 1 NÕu kh«ng muèn sö dông c¸c Slides mÉu th× ng­êi sö dông cã thÓ chÌn mét Slides trèng nhanh nhÊt b»ng c¸ch nhÊp chuét ph¶i vµo vïng trèng bªn d­íi Slides hiÖn t¹i, chän New Slides. NÕu chän nhÇm Slides mÉu hoÆc chÌn nhÇm mét Slides vµo sai vÞ trÝ cÇn chÌn ng­êi sö dông cã thÓ xo¸ bá b»ng c¸ch chän Slides ®ã råi thùc hiÖn lÖnh Edit/Delete Slides hoÆc nhÊp chuét ph¶i vµo Slides ®ã, chän Delete Slides. TiÕp ®ã ng­êi sö dông lÇn l­ît t¹o c¸c ®èi t­îng trªn Slides. C¸c ®èi t­îng cã thÓ lµ ®o¹n v¨n b¶n, h×nh vÏ, tranh, h×nh ¶nh, ©m thanh, phim, … 2. T¹o c¸c ®èi t­îng trªn mét Slides. Nh­ trªn ®· nãi, nçi ®èi t­îng trªn mét Slides cã thÓ lµ mét ®o¹n v¨n b¶n, mét h×nh vÏ, mét h×nh ¶nh hoÆc mét ®o¹n phim, … Môc tiªu chung khi tr×nh chiÕu c¸c ®èi t­îng nµy lµ ®Ó truyÒn t¶i nh÷ng th«ng tin, nh÷ng ®¬n vÞ kiÕn thøc ®· ®­îc chia nhá ®Õn häc sinh. a) §èi t­îng lµ mét ®o¹n v¨n b¶n Khi khëi ®éng Powerpoint, trªn Slides ®Çu tiªn xuÊt hiÖn hai khung cã thÓ nhËp v¨n b¶n: Khung cã dßng ch÷ Click to add Title (kÝch vµo ®©y ®Ó nhËp tiªu ®Ò) cã thÓ nhËp tiªu ®Ò cña phÇn v¨n b¶n sÏ nhËp phÝa d­íi, ch¼ng h¹n tªn ®Ò bµi, ®Ò môc, … Khung cã dßng ch÷ Click to add Subtitle (kÝch vµo ®©y ®Ó nhËp tiªu ®Ò phô) cã thÓ nhËp tiªu ®Ò phô hoÆc néi dung ®o¹n v¨n b¶n. Nh­ vËy, trªn mçi Slides mÆc ®Þnh cã 2 khung ë d¹ng Text box ®Ó cã thÓ nhËp néi dung. Tuy nhiªn ng­êi sö dông cã thÓ t¹o thªm mét hoÆc nhiÒu Text box nh­ vËt b»ng c¸ch coppy nh÷ng Text box ®ã. Th«ng th­êng c¸c m¸y tÝnh cña gi¸o viªn ®Òu sö dông bé font ch÷ Vietkey vµ gâ ë chÕ ®é b¶ng m· TCVN3 ®Ó gâ font ch÷ VnTime. Do ®ã khi ta nhÊp chuét vµo khung Click to add Title hoÆc Click to add Subtitle ®Ó gâ ®o¹n v¨n b¶n th× sÏ kh«ng gâ ®­îc tiÕng viÖt cã dÊu mµ ph¶i chän l¹i Font ch÷ trªn thanh ®Þnh d¹ng. NÕu muèn gâ tiÕng ViÖt ngay sau khi khëi ®éng PowerPoint th× ta ph¶i chuyÓn chÕ ®é cña bé gâ Vietkey sang chuÈn Unicode b»ng c¸ch nhÊp chuét ph¶i vµo biÓu t­îng cña Vietkey ë phÝa d­íi, gãc ph¶i mµn h×nh (), xuÊt hiÖn mét b¶ng chän, ng­êi sö dông nhÊp chuét tr¸i vµo dßng cã ch÷ Unicode (h×nh 2). M¸y tÝnh mÆc ®Þnh font ch÷ Arial cña chuÈn Unicode, nÕu muèn sö dông font ch÷ cã ch©n gièng nh­ Vntime ta cã thÓ chuyÓn sang font ch÷ Times New Roman. C¶ b¶ng m· TCVN3 vµ chuÈn Unicode ®Òu cã thÓ sö dông c¸ch gâ Telex nh­ nhau. ChØ cã ®iÓm kh¸c biÖt lµ trong chuÈn Unicode th× muèn gâ ch÷ in hoa cã dÊu ta chØ viÖc bËt phÝm Caps Lock vµ gâ nh­ gâ ch÷ in th­êng. Ng­êi sö dông ph¶i l­u ý r»ng, hai chuÈn nãi trªn ®Òu cã thÓ gâ ®­îc ch÷ tiÕng ViÖt cã dÊu nh­ng chØ cã chuÈn Unicode lµ chuÈn ®­îc quy ®Þnh dïng chung vµ ®· ®­îc ViÖt Nam ®¨ng ký lµm chuÈn giao dÞch quèc tÕ. Trªn thùc tÕ th× gi¸o viªn ®· nhiÒu n¨m quen víi b¶ng m· TCVN3, nhÊt lµ gi¸o viªn ë c¸c tØnh miÒn B¾c n­íc ta. ChÝnh v× vËy mµ trong ®ît thi x©y dùng Bµi gi¶ng ®iÖn tö n¨m häc 2008 - 2009, ë cÊp côm vµ cÊp phßng, rÊt nhiÒu bµi gi¶ng thiÕt kÕ kh¸ c«ng phu nh­ng kh«ng ®­îc chÊm v× kh«ng phï hîp víi tiªu chuÈn quy ®Þnh. H×nh 2 VËy nÕu ®· lì so¹n th¶o v¨n b¶n víi font Vntime trong chuÈn TCVN3 th× cã c¸ch nµo ®Ó chuyÓn sang chuÈn Unicode hay kh«ng ? C©u hái nµy ®· lµm ®au ®Çu rÊt nhiÒu gi¸o viªn vµ nh©n viªn v¨n phßng trong c¸c tr­êng häc. Xin th­a r»ng cã ! ChÝnh ng­êi viÕt còng ®· tõng chuyÓn rÊt nhiÒu v¨n b¶n gi÷a hai ®Þnh d¹ng chuÈn nãi trªn. ChØ cÇn sö dông mét phÇn mÒm m· nguån më (miÔn phÝ- kh«ng b¶n quyÒn) lµ Unikey. Sau khi cµi ®Æt bé gâ Unikey, ng­êi sö dông nhÊn tæ hîp phÝm Ctrl + Shift + F6 lµm xuÊt hiÖn cöa sæ chuyÓn m· cña Unikey (h×nh 3). Trong cöa sæ nµy toµn lµ tiÕng ViÖt nªn c¸c ®ång nghiÖp cø tho¶i m¸i lùa chän c¸c th«ng sè sau ®ã nhÊp vµo môc "chuyÓn m·" ®Ó kÕt thóc. NÕu chØ chuyÓn m· mét ®o¹n v¨n b¶n trong mét tÖp nµo ®ã th× tr­íc hÕt ng­êi sö dông ph¶i b«i ®en ®o¹n v¨n b¶n ®ã. H×nh 3 Ng­êi sö dông ®ang quen víi font ch÷ vµ cì ch÷ sö dông trong ch­¬ng tr×nh so¹n th¶o v¨n b¶n Word, khi b¾t ®Çu víi PowerPoint hÇu hÕt kh«ng h×nh dung ®­îc sö dông cì ch÷ nµo lµ võa ph¶i. Qua thùc tÕ thiÕt kÕ tr×nh chiÕu rÊt nhiÒu lÇn t«i thÊy trong c¸c ®o¹n v¨n b¶n, nªn sö dông cì ch÷ tõ 20-24 víi kiÓu ch÷ in th­êng lµ phï hîp, c¸c ®Ò môc cña bµi nªn sö dông kiÓu ch÷ in hoa ®Ëm víi cì ch÷ tõ 22-26, riªng ®Çu bµi cã thÓ sö dông ch÷ in hoa cì lín hoÆc dïng ch÷ nghÖ thuËt (WordArt). ë ®©y ng­êi viÕt còng xin nªu mét kinh nghiÖm ®· rót ra ®­îc trong qu¸ tr×nh dù giê vµ gióp ®ì, chia sÎ víi ®ång nghiÖp. T×nh huèng mµ t«i rót ra kinh nghiÖm nµy cã lÏ ®· rÊt nhiÒu ®ång nghiÖp gÆp ph¶i, ®ã lµ khi thiÕt kÕ(hoÆc nhê thiÕt kÕ) bµi gi¶ng ®iÖn tö ®· kiÓm tra, ch¹y thö ®Òu æn vÒ font ch÷ nh­ng khi c¾m vµo m¸y kh¸c ®Ó thi hoÆc d¹y thö th× rÊt nhiÒu ®o¹n v¨n b¶n kh«ng thÓ hiÖn ®óng Font ch÷ cho nªn b¶n th©n gi¸o viªn, häc sinh vµ ng­êi dù ®Òu kh«ng thÓ ®äc ®­îc. VËy lçi ®ã do ®©u, c¸ch kh¾c phôc thÕ nµo? Xin th­a! Lçi ®ã lµ do bé font ch÷ mµ hai m¸y tÝnh sö dông kh«ng gièng nhau. §Ó kh¾c phôc t×nh huèng nµy, hay nãi c¸ch kh¸c ®Ó bµi tr×nh chiÕu cña m×nh cã thÓ ch¹y ë tÊt c¶ c¸c m¸y tÝnh kh¸c (tÊt nhiªn lµ ph¶i cã phiªn b¶n cña PowerPoint kh«ng thÊp h¬n m¸y ®· thiÕt kÕ bµi gi¶ng) th× ta khi kÕt thóc viÖc thiÕt kÕ bµi gi¶ng ta cÇn thùc hiÖn mét thao t¸c gäi lµ : "l­u font ch÷". Khi so¹n th¶o xong, trªn menu File cña PowerPoint chän Save as, t¹i hép tho¹i Save as, chän Tool, chän Save option... Hép tho¹i míi më ra vµ phÝa d­íi cïng cã lùa chän Embed Truetype fonts, sau khi lùa chän « nµy ta tiÕp tôc lùa chän mét trong hai « phÝa d­íi: Embeb characters in use only : L­u c¸c font cÇn thiÕt ®Ó hiÓn thÞ Slide cho b¹n nh­ng ng­êi dïng kh«ng so¹n th¶o, thay ®æi c¸c ch÷ cã sö dông c¸c font ®Æc biÖt nµy ®­îc, lùa chän nµy cho kÝch th­íc file nhá gän. Embeb All characters : L­u c¸c font cÇn thiÕt ®Ó hiÓn thÞ Slide cho b¹n vµ ng­êi dïng cã thÓ so¹n th¶o, thay ®æi c¸c ch÷ cã sö dông c¸c font ®Æc biÖt nµy, lùa chän nµy lµm cho kÝch th­íc file lín lªn kh¸ nhiÒu. b) §èi t­îng lµ h×nh vÏ Trong bµi gi¶ng, rÊt Ýt khi ta sö dông mét h×nh vÏ ®¬n nhÊt nh­ mét ®o¹n th¼ng, mét h×nh trßn, … mµ th­êng lµ ph¶i sö dông mét h×nh vÏ bao gåm nhiÒu h×nh vÏ kh¸c. Do ®ã khi thiÕt kÕ ta ph¶i t¹o tõng h×nh vÏ chi tiÕt. Ngay trªn mµn h×nh giao diÖn cña PowerPoint ®· cã mét thanh ®å ho¹ víi c¸c nót c«ng cô sö dông hoµn toµn t­¬ng tù nh­ trong Word vµ Excel (h×nh 3) H×nh 4 Muèn vÏ ®èi t­îng nµo, ng­êi sö dông chØ viÖc dïng chuét lùa chän nót c«ng cô t­¬ng øng trªn thanh Draw råi vÏ t­¬ng tù nh­ trong Word. Cã mét l­u ý nhá lµ nÕu muèn vÏ h×nh Vu«ng hoÆc h×nh trßn th× ta lùa chän c«ng cô vÏ h×nh ch÷ nhËt hoÆc h×nh elip råi nhÊn phÝm Shift trong khi vÏ. H×nh vÏ cã thÓ gåm nhiÒu nhãm chi tiÕt mµ ng­êi thiÕt kÕ muèn chóng xuÊt hiÖn tõng nhãm mét khi tr×nh chiÕu. Ch¼ng h¹n, t«i muèn mét tam gi¸c xuÊt hiÖn tr­íc, sau ®ã c¶ ba ®­êng cao cña chóng cïng xuÊt hiÖn. Trong tr­êng hîp ®ã ng­êi thiÕt kÕ ph¶i nhãm c¸c ®èi t­îng muèn cïng xuÊt hiÖn (trong tr­êng hîp nµy lµ ba ®­êng cao) víi nhau b»ng c¸ch: - Chän (nh¸y chuét trong khi gi÷ phÝm Shift) c¸c ®èi t­îng cÇn nhãm. - Chän Draw/Group (h×nh 4) H×nh 5 - Khi c¸c ®èi t­îng ®· ®­îc nhãm víi nhau th× kh«ng thÓ hiÖu chØnh ®­îc mét ®èi t­îng nµo trong nhãm. Muèn hiÖu chØnh mét ®èi t­îng nµo trong nhãm, ta ph¶i r· nhãm b»ng c¸ch chän nhãm ®ã råi thùc hiÖn lÖnh Draw/Ungroup. Trong c¸c phiªn b¶n cña PowerPoint hiÖn nay th× chØ cã phiªn b¶n 2007 lµ hç trî rÊt cao ®èi víi ®å ho¹, gióp cho ng­êi sö dông cã thÓ vÏ t­¬ng ®èi chÝnh x¸c c¸c chi tiÕt nhá. Nh­ng phiªn b¶n nµy l¹i ch­a phæ biÕn, khã sö dông vµ yªu cÇu cÊu h×nh m¸y tÝnh ph¶i cao. Trong c¸c phiªn b¶n cßn l¹i, ®«i khi ta muèn vÏ c¸c chi tiÕt nhá, ë gÇn nhau th× ®é chÝnh x¸c kh«ng cao. Ch¼ng h¹n nh­ vÏ c¸c ký hiÖu gãc vu«ng trong tam gi¸c hoÆc ®¸nh dÊu c¸c gãc b»ng nhau, .... Khã kh¨n ®ã cã thÓ gi¶i quyÕt mét c¸ch dÔ dµng nÕu gi¸o viªn nµo biÕt sö dông ch­¬ng tr×nh ®å ho¹ Corel Draw hoÆc c¸c phÇn mÒm hç trî vÏ h×nh kh¸c nh­ Macromedia Flash. Ta cã thÓ vÏ c¸c ®èi t­îng ®ã råi copy sang PowerPoint. NÕu sö dông Corel Draw th× cã thÓ vÏ tam gi¸c b»ng c¸ch chän c«ng cô vÏ ®­êng gÊp khóc (H×nh 4) sau ®ã ng­êi sö dông chØ cÇn nhÊp chuét vµo nh÷ng ®iÓm ®Þnh ®Æt ®Ønh cña tam gi¸c, sau khi ®· chän 3 ®Ønh cña tam gi¸c råi th× nhÊp vµo c«ng cô khÐp kÝn h×nh () ta sÏ cã mét tam gi¸c, sö dông ngay c«ng cô vÏ ®­êng gÊp khóc ®Ó vÏ gãc vu«ng H×nh 6 §é ®Ëm hay m¶nh cña nÐt vÏ còng lµ mét ®iÓm cÇn l­u ý, th­êng th× m¸y tÝnh mÆc ®Þnh nÐt vÏ rÊt m¶nh, chØ 0,75pt nªn khi chiÕu lªn häc sinh nh×n sÏ kh«ng râ. Tuú tõng tr­êng hîp mµ gi¸o viªn cã thÓ chØnh ®é m¶nh cña nÐt tõ 1,5 ®Õn 2,5pt lµ võa. NÕu h×nh vÏ ®­îc thùc hiÖn trong Corel Draw th× ng­êi sö dông nªn hiÖu chØnh lu«n nÐt vÏ trong m«i tr­êng nµy tr­íc khi nhãm c¸c ®èi t­îng víi nhau. Muèn nhãm c¸c ®èi t­îng thµnh mét khèi, sau khi chän c¸c ®èi t­îng chØ cÇn nhÊn tæ hîp phÝm Ctrl + G. Trong PowerPoint Muèn hiÖu chØnh ®é ®Ëm m¶nh cña nÐt ta nhÊp chuét ph¶i vµo ®èi t­îng sau ®ã chän lÖnh Format Auto Shape. vµ nhËp ®é réng cña nÐt vµo môc Weight råi chän OK. c) §èi t­îng lµ h×nh ¶nh. Trong c¸c bµi gi¶ng ®iÖn tö, nhÊt lµ c¸c m«n khoa häc x· héi, th­êng lµ gi¸o viªn muèn ®­a mét sè h×nh ¶nh vµo ®Ó cho bµi gi¶ng thªm sinh ®éng, thu hót sù chó ý cña häc sinh vµ vµ hç trî t­ duy trõu t­îng cña trÎ. Nguån h×nh ¶nh ë ®©y rÊt nhiÒu, cã thÓ lµ h×nh ¶nh trong s¸ch gi¸o khoa, trong tµi liÖu tham kh¶o, trong th­ viÖn t­ liÖu ®iÖn tö ®­îc b¸n b¶n quyÒn, trªn m¹ng Internet hoÆc cã thÓ lµ ¶nh gi¸o viªn tù chôp b»ng m¸y ¶nh, … ë ®©y t«i chØ nªu mét sè tr­êng hîp th­êng gÆp. * NÕu lµ h×nh ¶nh trong s¸ch gi¸o khoa hoÆc tµi liÖu tham kh¶o mµ gi¸o viªn muèn ®­a vµo bµi gi¶ng th× viÖc ®Çu tiªn lµ ph¶i dïng m¸y Scan (m¸y quÐt ¶nh) ®Ó Scan c¸c ¶nh ®ã d­íi d¹ng file ¶nh sau ®ã copy trùc tiÕp hoÆc t¹o ®­êng link ®Õn bµi gi¶ng. * NÕu lµ h×nh ¶nh ë trªn m¹ng Internet th× ta cã thÓ vµo trang http/www/google.com.vn ®Ó t×m vµ Download xuèng. Khi lÊy h×nh ¶nh trªn m¹ng xuèng ta cÇn xem kÝch th­íc cña ¶nh, nÕu kÝch th­íc cña ¶nh qu¸ nhá, khi ®­a vµo bµi ta ®iÒu chØnh kÝch th­íc lªn th× cã thÓ ¶nh bÞ vì, kh«ng s¾c nÐt. §iÓm l­u ý chung khi ®­a ¶nh vµo bµi gi¶ng lµ c¸c ¶nh nªn ®Ó ë ®Þnh d¹ng *.jpg ®¶m b¶o cho c¸c ¶nh vÉn cã ®é nÐt mµ dung l­îng file l¹i kh«ng lín. Trong tr­êng hîp ¶nh muèn dïng n»m trong mét ¶nh l¬n h¬n bao gåm nhiÒu ®èi t­îng, gi¸o viªn chØ muèn ®­a ¶nh cña mét ®èi t­îng lªn th× cã thÓ dïng ch­¬ng tr×nh Paint ®Ó c¾t phÇn thõa (nÕu phÇn cÇn lÊy cã d¹ng h×nh ch÷ nhËt), cã thÓ dïng ch­¬ng tr×nh photosop hoÆc Corel ®Ó c¾t nÕu ®­êng c¾t cã d¹ng ®­êng gÊp khóc hoÆc zic z¾c. Thao t¸c ®Ó chÌn mét ¶nh vµo Slides lµ: §Ó chá chuét vµo n¬i cÇn chÌn. Thùc hiÖn lÖnh(nh¸y chuét tr¸i): Insert/Piture/From Flie XuÊt hiÖn mét hép tho¹i, ng­êi sö dông t×m, chän tranh, ¶nh cÇn chÌn råi nh¸y chuét vµo nót Insert.(h×nh 5) H×nh 7 ¶nh sau khi chÌn cã thÓ thay ®æi kÝch th­íc nhê vµo 8 nót ®iÒu khiÓn bao quanh ¶nh khi ta nhÊp chän ¶nh ®ã, cã thÓ thay ®æi ®é s¸ng, ®é t­¬ng ph¶n, … NÕu lµ tranh Clip Art th× còng lµm t­¬ng tù nh­ng chän lÖnh: Insert/Piture/Clip Art Thùc tÕ khi thiÕt kÕ ta cã thÓ ®Æt nhiÒu ¶nh chång lªn nhau nÕu theo kÞch b¶n, khi tr×nh chiÕu c¸c ¶nh sÏ xuÊt hiÖn lÇn l­ît. d) §èi t­îng lµ ©m thanh hoÆc video Thùc tÕ, ®· cã mét sè gi¸o viªn khi ®i dù thi Bµi gi¶ng ®iÖn tö ®· gÆp ph¶i t×nh huèng dë khãc dë c­êi. §ã lµ, khi ®ång nghiÖp thiÕt kÕ hé bµi gi¶ng xong, tr×nh chiÕu thö ë nhµ, thËm chÝ d¹y thö th× kh«ng m¾c lçi g× nh­ng khi vµo thi th× nh÷ng ®èi t­îng lµ ©m thanh vµ video ®Òu kh«ng ch¹y. Gi¸o viªn chØ cßn biÕt xin lçi Ban gi¸m kh¶o. Së dÜ gÆp ph¶i t×nh huèng trªn lµ ng­êi thiÕt kÕ vµ dù thi ®· kh«ng l­êng tr­íc c¸c t×nh huèng xem bµi gi¶ng cña m×nh cã t­¬ng thÝch (ch¹y) víi m¸y tÝnh kh¸c kh«ng. Cô thÓ, viÖc ®Çu tiªn lµ ng­êi thiÕt kÕ ph¶i xÐt xem ®èi t­îng ©m thanh hoÆc h×nh ¶nh m×nh muèn sö dông trong bµi gi¶ng thuéc ®Þnh d¹ng nµo (nhÊp chuét ph¶i vµo ®èi t­îng, chän Properties ®Ó xem ®Þnh d¹ng cña ®èi t­îng). NÕu ®èi t­îng lµ mét ®o¹n ©m thanh th× còng cã thÓ ë nhiÒu ®Þnh d¹ng kh¸c nhau nh­: MP3, AMR, Audio, …NÕu ®èi t­îng lµ mét ®o¹n video th× còng cã thÓ ë c¸c ®Þnh d¹ng nh­: Media, MPEG-4, 3GP, ASF, AVI, … ë c¸c m¸y tÝnh th«ng th­êng chØ sö dông Windows Media Player, ®ã lµ mét tr×nh øng dông cña Windows XP, nã chØ ®äc ®­îc mét sè ®Þnh d¹ng nh­: MP3, Media, MPEG, *.Dat, …. Muèn m¸y tÝnh ®äc ®­îc c¸c ®Þnh d¹ng kh¸c th× ta ph¶i cµi bæ sung c¸c phÇn mÒm t­¬ng øng. Tèt nhÊt lµ ng­êi sö dông nªn cµi mét trong nh÷ng phÇn mÒm ®a dông, cã thÓ ®äc ®­îc hÇu hÕt c¸c ®Þnh d¹ng(ch¼ng h¹n nh­ Media Player Classic) hoÆc cµi mét phÇn mÒm Converter cã thÓ chuyÓn ®æi c¸c ®Þnh d¹ng nh­: Cheetah Audio. Trong tr­êng hîp ph¶i ch¹y Bµi gi¶ng ®ã trªn m¸y kh¸c th× ng­êi thiÕt kÕ, khi ®ãng gãi bµi gi¶ng ph¶i gãi c¶ c¸c phÇn mÒm cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ ®äc ®Çy ®ñ ®­îc bµi gi¶ng ®ã. Trong mét sè tr­êng hîp, ng­êi sö dông muèn t¹o ra mét sè t­ liÖu ë d¹ng tõ nh÷ng t­ liÖu ®· cã ®Ó phï hîp víi môc ®Ých vµ thêi l­îng cña bµi gi¶ng. Muèn vËy, cÇn sö dông mét sè phÇn mÒm xö lý phim ¶nh nh­: Goldwve (ChØnh söa t¸ch nh¹c vµ lêi) Filesplit (C¾t - nèi file) Ulead VideoStudio (phÇn mÒm c¾t dùng c¶nh) … TiÕp ®ã, ng­êi sö dông cÇn l­u ý ®Õn c¸ch ®­a ®èi t­îng vµo Bµi gi¶ng. Th«ng th­êng, c¸c h×nh ¶nh ®­îc ®­a vµo bµi gi¶ng b»ng c¸ch copy, c¸c ®o¹n video ®­îc ®­a vµo b»ng c¸ch t¹o c¸c ®­êng link (®­êng dÉn) ®Õn ®èi t­îng. T¹i Slides muèn chÌn ®o¹n video ta thùc hiÖn lÖn Insert/Movies and sounds/Movie From File (nÕu lµ File h×nh), Insert/Movies and sounds/Sound From File (nÕu lµ file tiÕng). XuÊt hiÖn mét hép tho¹i, ng­êi sö dông chän tÖp muèn ®­a vµo bµi vµ chän OK (h×nh 8). Khi ®ã trªn Slides sÏ xuÊt hiÖn biÓu t­îng hoÆc h×nh ¶nh t­îng tr­ng cña tÖp ®ã. Còng cã thÓ t¹o mét siªu liªn kÕt (Hyperlink) ®Õn c¸c ®èi t­îng b»ng c¸ch thùc chän: Insert/Hyperlink. NÕu sö dông c¸ch t¹o siªu liªn kÕt th× ta cã thÓ ®­a c¸c t­ liÖu trªn mét trang Web nµo ®ã vµo bµi gi¶ng mµ kh«ng cÇn ph¶i copy hay Download xuèng. CÇn chó ý r»ng, khi ta ®­a bµi gi¶ng ®ã sang mét m¸y kh¸c, nÕu kh«ng ®­îc ®ãng gãi ®óng c¸ch th× ®­êng link ®ã cã thÓ kh«ng cßn ®óng n÷a, do ®ã vÉn cßn h×nh ¶nh, biÓu t­îng cña ®èi t­îng trªn Slides, nh­ng khi tr×nh chiÕu th× kh«ng cã néi dung. ChÝnh v× vËy cÇn ph¶i ®ãng gãi bµi gi¶ng sau khi hoµn thµnh. H×nh 8 HiÖn nay, trªn thÞ tr­êng ®· cã nh÷ng phÇn mÒm cã kh¶ n¨ng ®ãng gãi vµ xuÊt bµi gi¶ng (thùc hiÖn trong PowerPoint) ®· hoµn thµnh trë thµnh mét File cã ®Þnh d¹ng *.exe tøc lµ cã thÓ ch¹y ®éc lËp trªn c¸c m¸y kh¸c mµ kh«ng cÇn m¸y tÝnh ®ã ph¶i cã phÇn mÒm nµy. Tuy nhiªn, nh÷ng phÇn mÒm ®ã hÇu nh­ ®Òu sö dông t­ liÖu ®iÖn tö ®i kÌm, n»m lu«n bªn trong phÇn mÒm do ®ã dï cã phong phó th× vÉn kh«ng ®ñ cho gi¸o viªn sö dông. MÆt kh¸c, c¸c phÇn mÒm ®ã ®Òu lµ nh÷ng phÇn mÒm cã b¶n quyÒn, rÎ nhÊt th× còng 650.000 - 700.000®, kh«ng ph¶i gi¸o viªn nµo còng cã thÓ mua. HÇu nh­ tÊt c¶ c¸c gi¸o tr×nh d¹y PowerPoint hiÖn nay ®Òu ®­a ra c¸ch chÌn mét File video vµo bµi gi¶ng nh­ t«i ®· nªu ë trªn nh­ng qôa kinh nghiÖm thùc tÕ th× ë rÊt nhiÒu m¸y tÝnh, c¸ch lµm ®ã kh«ng cho kÕt qu¶. Së dÜ nh­ vËy v× ë mçi m¸y tÝnh phÇn mÒm hç trî ®äc File video trong PowerPoint cã thÓ kh¸c nhau. T«i ®· gi¶i quyÕt t×nh huèng nµy b»ng mét c¸ch kh¸c, ®¶m b¶o tÊt c¶ c¸c file ®· ®äc ®­îc ë Windows Media Player cña m¸y tÝnh ®ã ®Òu cã thÓ ch¹y ®­îc khi ®­a vµo bµi gi¶ng. C¸ch lµm nh­ sau. Tõ cöa sæ cña PowerPoint , chän Slide cÇn chÌn file video, vµo menu Insert chän Object... xuÊt hiÖn cöa sæ Insert Object, chän Windows Media Player / OK, xuÊt hiÖn cöa sæ cña Windows Media Player ngay trªn Slide ®ã. TiÕp theo, nh¸y chuét ph¶i vµo cöa sæ cña Windows Media Player , chän Properties, xuÊt hiÖn cöa sæ Properties, nh¸y vµo Custom råi nh¸y vµo biÓu t­îng lµm xuÊt hiÖn cöa sæ Windows Media Player Properties. Nh¸y vµo Browse ®Ó chän file cÇn chÌn, kÕt thóc nh¸y vµo OK. C¸ch lµm nµy cßn cã ­u ®iÓm lµ ng­êi sö dông bµi gi¶ng cã thÓ ®iÒu khiÓn bµi gi¶ng khi ch¹y File video nh­ ®iÒu khiÓn ch­¬ng tr×nh Windows Media Player khi ch¹y ®éc lËp. Cã thÓ dõng, t¾t hoÆc nh¶y ®Õn ®iÓm bÊt kú cña file. * C¸ch c¾t mét ®o¹n tõ file ©m thanh hoÆc video ®Ó sö dông Nh­ trªn ®· nãi, cã thÓ dïng nhiÒu phÇn mÒm ®Ó c¾t mét ®o¹n tõ file ©m thanh hoÆc video, ë ®©y t«i chØ ®­a ra mét hai c«ng cô rÊt th«ng dông ®Ó thùc hiÖn thao t¸c ®ã. C«ng cô thø nhÊt lµ phÇn mÒm Herosoft (cã thÓ dïng phiªn b¶n 2000, 2001 hoÆc 3000) Tõ cöa sæ cña Herosoft, ta më File cÇn c¾t lÊy mét ®o¹n. Khi ch­¬ng tr×nh ®ang ®äc File ®ã, ta nhÊp chuét tr¸i vµo nót c«ng cô ®Ó b¾t ®Çu thùc hiÖn viÖc c¾t. Khi ®ã ch­¬ng tr×nh vÉn tiÕp tôc ®äc File, ta nh¸y chuét vµo nót c«ng cô ®Ó chän ®iÓm b¾t ®Çu vµ kÕt thóc cña ®o¹n cÇn lÊy. L­u ®o¹n ®· c¾t vµo m¸y ®Ó sö dông trong bµi (h×nh vÏ 9) Chän ®iÓm b¾t ®Çu Chän ®iÓm kÕt thóc BËt c«ng cô c¾t file H×nh 9 NÕu chØ lµ File tiÕng, vÝ dô d¹ng MP3 th× chØ cÇn khëi ®éng HeroAudio vµ thùc hiÖn c«ng viÖc c¾t t­¬ng tù, giao diÖn sÏ cã d¹ng nh­ h×nh d­íi ®©y (h×nh 10) Chän ®iÓm b¾t ®Çu Chän ®iÓm kÕt thóc BËt c«ng cô c¾t file H×nh 10 C«ng cô thø hai lµ Windows Movie Maker Thùc chÊt ®©y lµ mét c«ng cô cã s½n cña Windows chø kh«ng ph¶i lµ mét phÇn mÒm riªng biÖt nh­ng rÊt Ýt ng­êi th­êng xuyªn sö dông. Tr­íc tiªn ta khëi ®éng Windows Movie Maker (Start/programs/ Windows Movie Maker) vµ më File cÇn c¾t lÊy mét ®o¹n (Nh¸y chuét vµo môc Import video ®Ó chän File cÇn më råi nhÊn nót ®Ó ch¹y File) Giao diÖn sÏ cã d¹ng nh­ h×nh vÏ d­íi ®©y (h×nh 11). Trong vÝ dô nµy t«i ®ang c¾t mét ®o¹n trong bµi h¸t "ChiÕc kh¨n giã Êm Nh¸y chuét vµo ®©y ! H×nh 11 Ta nh¸y chuét tr¸i vµo c«ng cô chia c¾t File (cã thÓ dïng tæ hîp phÝm t¾t Ctrl + L) t¹i ®iÓm cÇn kÕt thóc ®o¹n cÇn lÊy (mÆc ®Þnh ®iÓm b¾t ®Çu lµ ®Çu File). Giao diÖn sÏ cã d¹ng nh­ h×nh d­íi ®©y (h×nh 12). File "chiÕc kh¨n giã Êm 1" lµ File cò ch­a c¾t (cßn nguyªn File gèc); File "ChiÕc kh¨n giã Êm" chÝnh lµ ®o¹n võa ®­îc c¾t ra. Sö dông c«ng cô c¾t cã s½n trong Windows nµy t­¬ng ®èi ®¬n gi¶n nh­ng nÕu muèn lÊy mét ®o¹n ë gi÷a cña File gèc th× cÇn ph¶i thùc hiÖn hai lÇn (nhiÒu thao t¸c h¬n so víi Herosft) H×nh 12 ®) Sö dông mµu s¾c vµ font nÒn cho c¸c Slides. Sau khi t¹o ®­îc c¸c ®èi t­îng theo kÞch b¶n ®· ®Þnh th× viÖc chän mµu s¾c cho c¸c ®èi t­îng vµ ph«ng nÒn cho c¸c Slides còng lµ mét viÖc hÕt søc quan träng, nã gãp phÇn quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ cña viÖc tr×nh chiÕu Bµi gi¶ng. * NÒn cña Slides Trong PowerPoint ®· lËp s½n rÊt nhiÒu ph«ng nÒn mÉu, ng­êi sö dông cã thÓ tuú ý lùa chän ph«ng nÒn phï hîp víi ®Æc thï bé m«n, phï hîp víi c¸c ®èi t­îng trªn Slides, phï hîp víi kÞch b¶n cña m×nh. Tõ vïng trèng cña Slides hiÖn thêi, ng­êi sö dông nhÊn chuét ph¶i, chän Slides Design, xuÊt hiÖn mét danh s¸ch c¸c ph«ng nÒn cã s½n, chØ cÇn dïng chuét tr¸i ®Ó chän mÉu phï hîp. M¸y tÝnh sÏ mÆc ®Þnh ë chÕ ®é Apply to All Slides (¸p dông cho tÊt c¶ c¸c Slides) nh­ng ng­êi sö dông cã thÓ chän l¹i c¸c chÕ ®é kh¸c nh­ : Apply to All Master (chØ ¸p dông cho trang chñ); Apply to All Selected Slide (chØ ¸p dông cho Slides ®· chän), ... trong Menu chuét ph¶i khi nhÊp vµo mÉu ®· chän (H×nh 13) Th­êng th× nªn chän c¸c ph«ng nÒn cã mµu s¾c dÞu, kh«ng chãi, còng kh«ng qu¸ loÌ loÑt. H×nh 13 * Mµu cña c¸c ®èi t­îng Mµu s¾c cña c¸c ®èi t­îng (trõ ¶nh vµ video) trªn c¸c Slides phô thuéc nhiÒu vµo ph«ng nÒn cña Slides ®ã. Nguyªn t¾c chung lµ mµu s¾c cña ®èi t­îng ph¶i t­¬ng ph¶n víi mµu s¾c cña ph«ng nÒn ®Ó häc sinh dÔ dµng quan s¸t. VÝ dô nÕu nÒn mµu xanh tÝm th× ®èi t­îng cã mµu vµng t­¬i, nÒn cã mµu vµng nh¹t th× ®èi t­îng cã mµu xanh c«ban, xanh tÝm hoÆc ®á sËm, … 3. ThiÕt lËp chÕ ®é tr×nh chiÕu. Cã thÓ thiÕt lËp chÕ ®é tù ®éng tr×nh chiÕu hoÆc tr×nh chiÕu cã ®iÒu khiÓn. + Tr×nh chiÕu tù ®éng: C¸c ®èi t­îng tù ®éng xuÊt hiÖn sau thêi gian ®· ®Þnh s½n. C¸ch tr×nh chiÕu nµy rÊt Ýt khi dïng trong c¶ bµi gi¶ng v× khi d¹y, cã thÓ cßn xuÊt hiÖn nhiÒu t×nh huèng s­ ph¹m mµ gi¸o viªn khã cã thÓ dù ®o¸n tr­íc mét c¸ch chÝnh x¸c. Do ®ã c¸ch tr×nh chiÕu nµy nÕu sö dông th× chØ sö dông trong mét phÇn nµo ®ã. + Tr×nh chiÕu cã ®iÒu khiÓn: Lo¹i tr×nh chiÕu nµy do ng­êi d¹y thùc hiÖn b»ng c¸ch nhÊp chuét hoÆc Ên phÝm mòi tªn, phÝm Page Up, Page Down trªn nhãm phÝm ®iÒu khiÓn cña bµn phÝm. ChÕ ®é nµy thiÕt lËp kh¸ ®¬n gi¶n. Theo kÞch b¶n ®· ®Þnh, trªn mçi Slides, ng­êi sö dông lÇn l­ît thiÕt lËp thø tù tr×nh chiÕu vµ hiÖu øng cho mçi ®èi t­îng. Thø tù tr×nh chiÕu vµ hiÖu øng ®­îc thiÕt lËp gåm c¸c thao t¸c sau: + Chän ®èi t­îng (nhÊp chuét vµo ®èi t­îng) + NhÊp chuét vµo Slide Show, chän Custom Animation. XuÊt hiÖn b¶ng chän Custom Animation, nh¸y chuét vµo môc Add Effect, xuÊt hiÖn c¸c kiÓu nhãm hiÖu øng, ta dïng chuét chän thø tù tr×nh chiÕu cña ®èi t­îng trong mçi kiÓu hiÖu øng ®ã. Ng­êi sö dông cÇn chó ý ®Õn tèc ®é tr×nh chiÕu ®èi t­îng ë môc Speed. (h×nh 14). Cã mét hiÖu øng mµ gi¸o viªn th­êng c¶m thÊy khã nhÊt khi t¹o nã, ®ã lµ hiÖu øng cho ®èi t­îng ch¹y theo mét quü ®¹o bÊt kú do ng­êi thiÕt kÕ vÏ ra. Khi t¹o hiÖu øng nµy gi¸o viªn l­u ý lµ ph¶i t¹o ®èi t­îng tr­íc, chän ®èi t­îng, thùc hiÖn lÖnh: Slide Show/ Custom Animation. XuÊt hiÖn b¶ng chän Custom Animation, nh¸y chuét vµo môc Add Effect, chän Motion Paths vµ chän c«ng cô vÏ quü ®¹o t­¬ng øng (h×nh 15). Khi vÏ xong, ®èi t­îng sÏ tù ch¹y theo ®óng qòy ®¹o ®· vÏ. (H×nh 14) H×nh 15 Khi muèn huû bá chÕ ®é tr×nh chiÕu cña c¸c ®èi t­îng th× ta chän ®èi t­îng ®ã råi nh¸y chuét vµo môc Remover cña b¶ng chän Custom Animation. Ta còng cã thÓ t¹o mét Slides chñ (Smaster) ®Ó ®iÒu khiÓn tÊt c¶ c¸c Slides kh¸c b»ng c¸ch nh¸y chuét vµ chän: View/Master/Slides Master. 4. Tr×nh chiÕu Bµi gi¶ng §Ó tr×nh chiÕu toµn bé bµi gi¶ng tõ Slides ®Çu ta sö dông phÝm F5 hoÆc nh¸y chuét vµo nót ë phÝa d­íi, gãc tr¸i cña mµn h×nh. Khi ®ã, ®èi t­îng ®Çu tiªn sÏ xuÊt hiÖn trªn mµn chiÕu, nhÊn phÝm mòi tªn ¯ hoÆc nhÊn chuét ®Ó c¸c ®èi t­îng kh¸c lÇn l­ît xuÊt hiÖn. Muèn tho¸t khái viÖc tr×nh chiÕu, Ên phÝm ESC, muèn trë vÒ ®èi t­îng phÝa tr­íc nhÊn phÝm mòi tªn ­. §Ó tr×nh chiÕu tõ mét Slide bÊt kú, ta chän Slides ®ã råi nhÊn tæ hîp phÝm Shift + F5. §Ó nh¶y cãc gi÷a c¸c Slides ta ta Ên sè Slides + Enter. 5. Sö dông mét sè phÇn mÒm hç trî kh¸c §Ó t¹o ®­îc mét bµi gi¶ng ®iÖn tö, tïy thuéc vµo ®Æc thï cña bé m«n vµ ®Æc ®iÓm cña tiÕt d¹y, cã thÓ ph¶i sö dông hoÆc kh«ng ph¶i sö dông phÇn mÒm hç trî. HiÖn cã rÊt nhiÒu phÇn mÒm hç trî ®Ó t¹o bµi gi¶ng ®iÖn tö song trong khu«n khæ cña s¸ng kiÕn kinh nghiÖm nhá nµy, t«i chØ xin giíi thiÖu kinh nghiÖm sö dông mét vµi phÇn mÒm th«ng dông nhÊt a) PhÇn mÒm MathTypet PhÇn mÒm MathTypet lµ phÇn mÒm dïng ®Ó so¹n th¶o c«ng tøc To¸n - Lý - Ho¸. HiÖn nay th«ng dông lµ c¸c phiªn b¶n 5.1, 5.2, 6.0. NÕu kh«ng sö dông phÇn mÒm nµy th× dï cã sö dông tÝnh n¨ng chÌn c«ng thøc to¸n häc Equation Editor còng kh«ng thÓ t¹o ®­îc mét sè ký hiÖu to¸n häc. VÝ dô nh­ ký hiÖu gãc, ký hiÖu cung, … PhÇn mÒm nµy t­¬ng thÝch tèt víi c¸c phiªn b¶n Microsoft Office 2003 trë xuèng, nã tÝch hîp lu«n vµo tÝnh n¨ng Equation Editor. Riªng víi phiªn b¶n Microsoft Office 2007 th× phÇn mÒm nµy kh«ng tÝch hîp ®­îc vµo tÝnh n¨ng Equation Editor, do ®ã ta ph¶i dïng ®éc lËp. Khi sö dông phÇn mÒm nµy gi¸o viªn cÇn l­u ý lµ trong PowerPoint ta kh«ng thÓ trùc tiÕp thay ®æi mµu s¾c cña c¸c ®èi t­îng ®­îc t¹o ra nhê MathTypet (mÆc ®Þnh lµ mµu ®en) trong khi trªn c¸c Slides th× mµu ®en th­êng Ýt khi sö dông cho c¸c font ch÷ do nã t­¬ng ph¶n kh«ng tèt víi mµu nÒn (th­êng lµ mµu dÞu). Cã hai c¸ch ®Ó c¸c gi¸o viªn To¸n cã thÓ kh¾c phôc t×nh huèng nµy mét c¸ch nhanh chãng. C¸ch thø nhÊt lµ thay ®æi mµu s¾c cña c¸c ®èi t­îng ®ã ngay trong cöa sæ cña ch­¬ng tr×nh MathTypet råi míi ®­a sang PowerPoint. Lµm c¸ch nµy ®¶m b¶o ®­îc vÒ mµu s¾c trong bµi gi¶ng nh­ng mÊt kh¸ nhiÒu thêi gian. C¸ch thø hai lµ ta so¹n th¶o ®o¹n v¨n b¶n ®ã trong Word, sau ®ã sÏ ®­a toµn bé ®o¹n v¨n b¶n ®ã sang PowerPoint d­íi d¹ng h×nh ¶nh nhê ch­¬ng tr×nh Paint. Lµm c¸ch nµy th× rÊt nhanh nh­ng nÒn cña nh÷ng ®o¹n v¨n b¶n ®ã th­êng ph¶i ®Ó mµu tr¾ng ®Ó t­¬ng ph¶n víi mµu ®en cña ch÷. b) PhÇn mÒm Violet Violet lµ c«ng cô gióp cho gi¸o viªn cã thÓ tù x©y dùng ®­îc phÇn mÒm hç trî d¹y häc theo ý t­ëng cña m×nh mét c¸ch nhanh chãng. So víi c¸c c«ng cô kh¸c th× nã chó träng h¬n trong viÖc t¹o ra c¸c bµi gi¶ng cã ©m thanh, h×nh ¶nh, chuyÓn ®éng vµ t­¬ng t¸c. Violet cã ®Çy ®ñ chøc n¨ng dïng ®Ó t¹o c¸c trang néi dung bµi gi¶ng nh­ nhËp d÷ liÖu v¨n b¶n, c«ng thøc to¸n, phim, ¶nh, ©m thanh, … sau ®ã l¾p ghÐp c¸c d÷ liÖu, s¾p xÕp thø tù, c¨n chØnh h×nh h¶nh, t¹o ra c¸c chuyÓn ®éng vµ hiÖu øng, xö lý c¸c t­¬ng t¸c víi ng­êi dïng. Riªng víi viÖc xö lý d÷ liÖu multimedia th× Violet tá ra m¹nh h¬n h¼n PowerPoint. Nã cã thÓ nhËp trùc tiÕp c¸c file Flash hoÆc ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh ch¹y cña ®o¹n phim trong khi PowerPoint th× kh«ng lµm ®­îc viÖc ®ã. Violet cung cÊp nhiÒu mÉu bµi tËp chuÈn th­êng ®­îc sö dông trong SGK nh­ c¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm, c¸c bµi tËp « ch÷, … Khi so¹n xong bµi, Violet cho phÐp xuÊt bµi gi¶ng ra thµnh mét file.EXE hoÆc file. HTML ch¹y ®éc lËp ®­îc trªn m¸y tÝnh kh¸c hoÆc ®­a lªn m¸y chñ thµnh bµi gi¶ng trùc tuyÕn. Violet cã rÊt nhiÒu tÝnh n¨ng ­u viÖt, viÖc sö dông tÊt c¶ c¸c tÝnh n¨ng cña Violet lµ c¶ mét chuyªn ®Ò lín. ë ®©y ng­êi viÕt chØ xin nªu mét kinh nghiÖm nhá trong viÖc sö dông Violet ®Ó t¹o bµi tËp d¹ng « ch÷. Khi t¹o lo¹i bµi nµy, ng­êi so¹n th¶o ph¶i biÕt tr­íc vÒ « ch÷ cét däc vµ c¸c c©u tr¶ lêi hµng ngang. C¸c thao t¸c cã thÓ nªu tãm t¾t nh­ sau: - Vµo menu: Néi dungà Thªm ®Ò môc. NhËp tªn chñ ®Ò, tªn môc, chän lo¹i mµn h×nh hiÓn thÞ lµ "Bµi tËp « ch÷" råi nhÊn nót "TiÕp tôc". Mµn h×nh nhËp d÷ liÖu hiÖn ra, ta nhËp c¸c tham sè. Trong ®ã: + "Tõ tr¶ lêi" lµ ®¸p ¸n ®óng cña c©u hái + "Tõ trªn « ch÷" lµ tËp hîp c¸c ch÷ c¸i sÏ ®­îc hiÖn lªn « ch÷, v× vËy th­êng lµ ch÷ hoa vµ kh«ng cã dÊu c¸ch. + "VÞ trÝ ch÷" lµ vÞ trÝ cña ch÷ c¸i trong "Tõ trªn « ch÷" mµ sÏ thuéc vµo « hµng däc. - Ta lÇn l­ît nhËp 5 c©u hái vµ 5 c©u tr¶ lêi t­¬ng øng trong ®Ò bµi. Sau ®ã, c¨n cø vµo « ch÷ cét däc cÇn lÊy ë mçi dßng hµng ngang, ta sÏ x¸c ®Þnh ®­îc "VÞ trÝ ch÷". - Ta cã thÓ bá qua phÇn "Tõ trªn « ch÷" ®Ó nhËp cho nhanh, khi ®ã m¸y sÏ tù ®éng sinh ta tõ "Tõ tr¶ lêi" vµo « ®ã. - Khi nhËp liÖu xong, ta nhÊn "§ång ý" ta sÏ thu ®­îc mét trang bµi tËp « ch÷. Khi gi¶i « ch÷ ta nhÊp chuét vµo c©u hái, råi gâ c©u tr¶ lêi t­¬ng øng vµo héi, gâ Enter cã kÕt qu¶ trªn « ch÷ c) PhÇn mÒm Geometer's Sketchpad PhÇn mÒm Geometer's Sketchpad lµ phÇn mÒm vÏ h×nh ®éng nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho HS ®Æt vµ kiÓm chøng c¸c gi¶ thuyÕt to¸n. Nã cho phÐp ng­êi sö dông vÏ mét h×nh, thay ®æi nã vµ nh÷ng tÝnh chÊt h×nh häc cña nã sÏ ®­îc thiÕt lËp do vËy nã cho phÐp kh¸m ph¸ ®­îc sù tæng qu¸t cña mét lo¹t c¸c h×nh ®­îc dùng. Sö dông ph­¬ng tiÖn trùc quan trong qu¸ tr×nh d¹y häc lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu ®èi víi gi¸o viªn d¹y To¸n v× trùc quan ®ãng vai trß ®Æc biÖt quan träng. Trùc quan nÕu ®­îc sö dông ®óng th× gãp phÇn vµo viÖc ph¸t triÓn t­ duy trõu t­îng. Khi sö dông phÇn mÒm nµy gi¸o viªn cÇn l­u ý r»ng Geometer's Sketchpad thùc hiÖn c«ng viÖc, ®ã lµ x¸c nhËn c¸c tÝnh chÊt h×nh häc, nã t¹o cho ng­êi sö dông c¬ héi thÊy ®­îc tÝnh chÊt ®ã nghiÖm ®óng cho hµng lo¹t tr­êng hîp mét c¸ch thuËn lîi bëi sù di chuyÓn liªn tôc. Sù x¸c nhËn nh­ vËy cã vÎ thuyÕt phôc h¬n chøng minh nh­ng viÖc vÏ h×nh th× hoµn toµn kh¸c víi chøng minh. VÏ h×nh lµ ®Ó h×nh dung cßn chøng minh lµ ®Ó suy diÔn. 6. Sö dông c¸c c«ng cô hç trî kh¸c. §Ó n©ng cao tÝnh hiÖu qu¶ cña Bµi gi¶ng ®iÖn tö khi thùc hiÖn trªn líp th× viÖc sö dông mét sè c«ng cô ®Ó hç trî lµ viÖc lµm thiÕt yÕu. Ch¼ng h¹n, ®Ó nhanh chãng kiÓm tra ho¹t ®éng nhãm häc sinh ®­îc thùc hiÖn trªn giÊy (tr­íc ®©y Gv sö dông m¸y chiÕu h¾t víi giÊy trong nh­ng nay viÖc ®ã kh«ng phï hîp v× nh­ vËy ph¶i dïng 2 m¸y chiÕu) Gi¸o viªn cã thÓ sö dông Camera ®­îc tÝch hîp ngay trªn m¸y x¸ch tay hoÆc sö dông M¸y chiÕu vËt thÓ kÕt nèi víi m¸y x¸ch tay hoÆc cã thÓ sö dông m¸y chiÕu ®a n¨ng cã tÝch hîp tÝnh n¨ng chiÕu h¾t. - NÕu sö dông Camera ®­îc tÝch hîp ngay trªn m¸y x¸ch tay th× ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i thao t¸c m¸y tÝnh rÊt nhanh vµ chÝnh x¸c v× khi ®ã ta ph¶i lu©n chuyÓn gi÷a 2 cöa sæ ch­¬ng tr×nh (th­êng lµ gi¸o viªn ph¶i bËt s½n Camera tr­íc khi d¹y). V¶ l¹i, dïng c¸ch nµy th× ®é nÐt cña ch÷ kh«ng cao vµ h×nh ¶nh bÞ rung, khã quan s¸t. - NÕu sö dông M¸y chiÕu vËt thÓ kÕt nèi víi m¸y tÝnh th× hiÖu qu¶ cao h¬n nhiÒu, h×nh ¶nh cã thÓ ®iÒu chØnh ®é lín vµ ®é nÐt l¹i cã thÓ chiÕu ®­îc c¶ nh÷ng vËt cã d¹ng h×nh khèi rÊt râ nÐt. Gi¸ b¸n cña m¸y chiÕu vËt thÓ hiÖn nay giao ®éng tõ 600USD ®Õn 1.800USD, ë huyÖn Thanh Oai hiÖn chØ cã 2 tr­êng cÊp 2 cã thiÕt bÞ nµy lµ Thanh Thuú vµ Kim Th­. - NÕu sö dông m¸y chiÕu ®a n¨ng cã tÝch hîp tÝnh n¨ng chiÕu h¾t th× rÊt thuËn lîi trong viÖc thao t¸c cña gi¸o viªn nh­ng còng cã mét h¹n chÕ nhá ®ã lµ kh«ng chiÕu ®­îc c¸c vËt thÓ d¹ng h×nh khèi. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn bµi gi¶ng gi¸o viªn kh«ng nªn sö dông th­íc, dï chØ lµ que nhá chØ lªn ph«ng h×nh mµ nªn dïng mét ®Ìn lasser nhá (lo¹i b»ng ngãn tay trÎ em) ®Ó chØ c¸c ®èi t­îng trªn ph«ng h×nh. Nh­ vËy, ®øng tõ d­íi líp còng cã thÓ chØ chÝnh x¸c tõng chi tiÕt. MÆc dï cã rÊt nhiÒu ­u ®iÓm m¹nh mÏ nh­ng PowerPoint vÉn tån t¹i mét sè h¹n chÕ mµ chØ cã bµi gi¶ng ®iÖn tö E-learning míi cã thÓ kh¾c phôc ®­îc, ®ã lµ: kh¶ n¨ng t¹o nhanh c¸c bµi tr¾c nghiÖm; kh¶ n¨ng ®ång bé ho¸ gi÷a ©m thanh, video víi néi dung bµi gi¶ng; kh¶ n¨ng xuÊt File thµnh nh÷ng ®Þnh d¹ng chuÈn quèc tÕ ®Ó cã thÓ dïng chung Cã nhiÒu phÇn mÒm ®Ó t¹o bµi gi¶ng E-learning nh­ng th«ng dông h¬n c¶ lµ hai phÇn mÒm Adobe Presenter vµ Lucture Maker . Qua thùc tÕ sö dông hai phÇn mÒm nµy, trong khu«n khæ cña ®Ò tµi nµy ng­êi viÕt xin giíi thiÖu mét vµi kinh nghiÖm sö dông phÇn mÒm Adobe Presenter vµ Lucture Maker. PhÇn mÒm Adobe Presenter cã kh¶ n¨ng t¹o rÊt nhanh nh÷ng bµi tËp tr¾c nghiÖm mµ kh«ng ph¶i nhóng tõ c¸c phÇn mÒm kh¸c nh­ Violet. §ã lµ mét trong nh÷ng kh¶ n¨ng v­ît tréi cña phÇn mÒm nµy so víi PowerPoint HiÖn nay, gi¸o viªn ®· rÊt quen víi bµi tr×nh chiÕu b»ng PowerPoint nªn nÕu muèn chuyÓn qua c«ng nghÖ E-learning th× chØ cÇn cµi thªm mét phÇn mÒm cã tªn lµ Adobe Presenter. Adobe Presenter sÏ gióp chuyÓn ®æi c¸c bµi tr×nh chiÕu PowerPoint sang d¹ng t­¬ng t¸c Multimedia, cã thÓ cã lêi thuyÕt minh, cã thÓ c©u hái t­¬ng t¸c vµ kh¶o s¸t vµ t¹o m« pháng mét c¸ch chuyªn nghiÖp t­¬ng thÝch víi chuÈn quèc tÕ vÒ E-learning lµ AICC, SCORM 1.2, and SCORM 2004. Adobe Presenter đã biến Powerpoint thành công cụ soạn bài giảng E-Learning, có thể tạo bài giảng để học sinh tự học, có thể ghi lại lời giảng, hình ảnh bạn giảng bài, chèn các câu hỏi tương tác, chèn các bản flash, chèn các hoạt động ghi lại từ bất cứ phần mềm nào khác qua flash, có thể đưa bài giảng lên giảng trực tuyến … §Ó t¹o bµi tËp tr¾c nghiÖm tõ Adobe Presenter ta lµm nh­ sau: Sau khi cµi ®Æt phÇn mÒm Adobe Presenter th× giao diÖn cña PowerPoint2003 sÏ cã d¹ng nh­ h×nh d­íi ®©y (h×nh 16) H×nh 16 Thao t¸c ®Çu tiªn cÇn lµm lµ ph¶i l­u File míi nµy mÆc dï ch­a cã néi dung. Gi¶ sö t«i l­u file lµ ngoc b¸ch.ppt, khi ®ã trªn thanh tiªu ®Ò cña cöa sæ xuÊt hiÖn tªn cña File võa ®Æt H×nh 17 §Ó t¹o c¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm ng­êi dïng thùc hiÖn lÖnh: AdobePresenter/Quiz Manager (h×nh 18) H×nh 18 Ng­êi dïng chän môc Add Question, mét danh s¸ch c¸c d¹ng bµi tËp tr¾c nghiÖm tr¶i xuèng, kÝch chuét ®Ó chän mét lo¹i(h×nh 19). Ch¼ng h¹n ë ®©y t«i chän c©u hái tr¾c nghiÖm "§¸nh dÊu tÝch vµo c©u ®óng". H×nh 19 XuÊt hiÖn cöa sæ mét hép tho¹i, ng­êi sö dông nh¸y chuét vµo nót Create Graded Question lµm xuÊt hiÖn mét hép tho¹i míi. Ng­êi sö dông nhËp c¸c th«ng sè nh­: Tªn bµi tËp, Néi dung c©u hái, c¸c ph­¬ng ¸n tr¶ lêi, ®¸nh dÊu vµo ®¸p ¸n ®óng (sau mçi ph­¬ng ¸n tr¶ lêi ph¶i nh¸y chuét vµo nót Add) råi nhÊp chuét vµo OK/OK ®Ó kÕt thóc. (h×nh 20, 21) H×nh 20 H×nh 21 Khi ®ã cöa sæ cña PowerPoint cã d¹ng nh­ h×nh 22 H×nh 22 §Ó sö dông ®­îc bµi tËp nµy cÇn ph¶i thùc hiÖn mét thao t¸c n÷a lµ thao t¸c "xuÊt b¶n" b»ng c¸ch thùc hiÖn lÖnh Publish (h×nh 23). L­u ý r»ng tÊt c¶ c¸c File ®· ®­îc t¹o ra tõ PowerPoint khi ch­a cµi ®Æt Adobe Presenter ®Òu cã thÓ ch¹y ®­îc b×nh th­êng. Nãi c¸ch kh¸c Adobe Presenter ®· më réng, bæ sung tÝnh n¨ng cho PowerPoint. H×nh 23 PhÇn mÒm Lucture Maker còng cã nh÷ng tÝnh n¨ng m¹nh mÏ h¬n PowerPoint, ngoµi viÖc cã thÓ t¹o mét bµi tr×nh chiÕu hoµn chØnh nh­ PowerPoint th× nã cã thÓ sö dông ngay c¸c bµi PowerPoint mµ gi¸o viªn ®· thiÕt kÕ, ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng ®ång bé ho¸ rÊt cao. ë ®©y ng­êi viÕt xin nªu thao t¸c vµ nh÷ng kinh nghiÖm sö dông ngay c¸c File PowerPoint cã s½n vµ t¹o sù ®ång bé ho¸. Tõ cöa sæ cña Lucture Maker ng­êi sö dông nh¸y chuét vµo môc Design trªn b¶ng chän ®Ó lµm xuÊt hiÖn danh môc Template (c¸c mÉu nÒn cã s½n), nh¸y chuét chän mét trong c¸c mÉu cña Template. Khi ®ã giao diÖn cña Lucture Maker sÏ cã d¹ng nh­ h×nh 24 H×nh 25 Nh¸y chuét vµo ®©y H×nh 24 Muèn sö dông file PowerPoint cã s½n, ng­êi sö dông nh¸y chuét vµo biÓu t­îng cña PowerPoint ë gi÷a khung h×nh, ta chän File cÇn sö dông (h×nh 25) Cöa sæ Import PowerPoint File xuÊt hiÖn, ng­êi sö dông lùa chän c¸c Slide sÏ ®­a vµo hoÆc tÊt c¶ c¸c Slide. NÕu muèn gi÷ nguyªn c¸c hiÖu øng cña File PowerPoint th× t¹i môc Type trong « Insert chän As PowerPoint Document cßn nÕu chØ muèn lÊy néi dung th× b¹n chän As Image (h×nh 26) H×nh 26 Sau khi kÝch vµo nót Import, Lecture Maker sÏ tù ®éng t¹o ra sè Slide t­¬ng øng víi sè Slide ®· ®­îc chän, ®ång thêi ®Æt néi dung c¸c Slide vµo ®óng vÞ trÝ « thÓ hiÖn néi dung trªn bµi gi¶ng. Ta cã thÓ xem tr­íc bµi gi¶ng cña m×nh b»ng c¸ch vµo menu View, chän Run All Slide. §ång bé ho¸ lµ g× ? vµ t¹o sù ®ång bé ho¸ trong Lecture Maker nh­ thÕ nµo ? §ång bé ho¸ trong Lecture Maker chÝnh lµ kh¶ n¨ng ®ång thêi thÓ hiÖn viÖc tr×nh chiÕu h×nh ¶nh trong c¸c Slide víi thÓ hiÖn c¸c File video mét c¸ch l«gÝc theo kÞch b¶n. §iÒu ®ã kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc trong PowerPoint. §Ó thùc hiÖn viÖc nµy tr­íc hÕt ta ph¶i ®­a File Video vµo, trªn khung h×nh Slide, chän Slide thø hai, t¹i « dù kiÕn thÓ hiÖn video ta kÝch ®óp chuét vµo khung h×nh ®ã, cöa sæ Open më ra cho ta chän File video cÇn ®­a vµo (h×nh 27) H×nh 27 L­u ý r»ng ta vÉn cã thÓ chÌn video vµo vÞ trÝ kh¸c b»ng c¸ch tõ Menu Insert kÝch chän nót vµ chän File cÇn ®­a vµo sau ®ã di chuyÓn ®èi t­îng Video ®ã tíi vÞ trÝ mong muèn trªn trang néi dung. Lóc nµy nÕu xem bµi gi¶ng cña m×nh th× thÊy r»ng tÖp video chØ ch¹y trªn Slide mµ ta ®· ®Æt tÖp video ®ã vµo. Së dÜ nh­ vËy lµ v× ch­a cã sù ®ång bé hãa. §Ó t¹o sù ®ång bé ho¸ gi÷a file video víi c¸c trang ta lµm nh­ sau: Nh¸y chuét ph¶i vµo khung h×nh video, chän Object Property (h×nh 28), cöa sæ Object Property më ra, kÝch chän Sync with Slide vµ kÝch chän nót Sync setup (h×nh 29) H×nh 28 H×nh 29 Trªn trang ®ång bé video (video Sync) (h×nh 30), sau khi kÝch nót Play video ®Ó video ch¹y, c¨n cø theo néi dung video ®ang ch¹y t­¬ng øng víi Slide nµo th× ta chØ cÇn kÝch nót Sync ë bªn d­íi. Khi ®ã, trªn cét Sync Time sÏ thÓ hiÖn thêi gian b¾t ®Çu xuÊt hiÖn Slide néi dung khi video ch¹y tíi. H×nh 30 §Ó gì bá thêi gian ®ång bé khái néi dung bµi gi¶ng, trªn cöa sæ nµy ta kÝch chän nót Remove All §Ó xem thÓ hiÖn bµi gi¶ng cña m×nh víi Video, ta vµo View, chän Run All Slide Bµi gi¶ng t¹o tõ Lecture Maker cã thÓ kÕt xuÊt ra c¸c ®Þnh d¹ng chuÈn quèc tÕ nh­ Web, SCO hoÆc cã thÓ kÕt xuÊt ra file ch¹y .exe ®Ó cã thÓ ch¹y trªn bÊt cø m¸y nµo cã hÖ ®iÒu hµnh Windows. Tuy nhiªn bµi gi¶ng ®iÖn E-learning kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã nh÷ng h¹n chÕ, ch¼ng h¹n bµi gi¶ng E-learning ®­îc t¹o ra tõ phÇn mÒm Lucture Maker cã thÓ Import c¸c File ®· lµm trong PowerPoint ®Ó ng­êi sö dông kh«ng mÊt c«ng lµm l¹i nh­ng nÕu muèn gi÷ ®­îc thø tù tr×nhchiÕu cña c¸c ®èi t­îng th× ph¶i ®Æt c¸c trang chiÕu chång lªn nhau, muèn gi÷ ®­îc h×nh ¶nh tÊt c¶ c¸c trang chiÕu th× l¹i mÊt c¸c hiÖu øng vµ thø tù tr×nh chiÕu, c¶ hai lùa chän ®ã ®Òu lµm cho ng­êi sö dông kh«ng thuËn lîi khi thiÕt kÕ bµi. D. KÕt luËn I. KÕt qu¶ thùc hiÖn cã so s¸nh ®èi chøng 1. KÕt qu¶ vÒ mÆt ®Þnh tÝnh Nh÷ng hiÖu qu¶ cña h×nh thøc d¹y häc sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö th× rÊt râ rµng: - Gi¸o chuÈn bÞ bµi d¹y mét lÇn cã thÓ sö dông nhiÒu lÇn. - C¸c phÇn mÒm d¹y häc cã thÓ thay thÕ gi¸o viªn thùc hµnh thao t¸c, t¨ng tÝnh n¨ng ®éng cho häc sinh, cho phÐp häc sinh häc theo kh¶ n¨ng. - Bµi gi¶ng sinh ®éng h¬n, dÔ dµng cËp nhËt vµ thÝch nghi víi sù thay ®æi nhanh chãng cña khoa häc. - ThuËn lîi h¬n ®èi víi c¸c bµi gi¶ng khã, nh÷ng kh¸i niÖm phøc t¹p. - Häc sinh ®­îc gi¶i phãng khái nh÷ng c«ng viÖc thñ c«ng vôn vÆt, tèn thêi gian, dÔ nhÇm lÉn, cã ®iÒu kiÖn ®i s©u vµo b¶n chÊt bµi häc. Tuy nhiªn, h×nh thøc d¹y häc sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö còng cã mét sè h¹n chÕ cña nã, ng­êi thiÕt kÕ bµi gi¶ng ®iÖn tö cÇn ph¶i n¾m ch¾c ®­îc nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy ®Ó h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a ¶nh h­ëng cña nã. Cô thÓ: Thø nhÊt lµ nÕu gi¸o viªn l¹m dông kh¶ n¨ng thùc hµnh c¸c thao t¸c cña nh÷ng phÇn mÒm thÝ nghiÖm ¶o hoÆc phÇn mÒm hç trî kh¸c mµ kh«ng chó ý ®Õn viÖc h­íng dÉn, kiÓm tra häc sinh nh÷ng thao t¸c thùc tÕ th× bµi gi¶ng sÏ mang nÆng tÝnh biÓu diÔn, häc sinh c¶m thÊy thÝch thó nh­ng sau ®ã sÏ kh«ng cã kü n¨ng ®Ó thùc hiÖn l¹i c¸c thao t¸c ®ã trong thùc tÕ. Trong m«n to¸n häc th× tiªu biÓu lµ thao t¸c vÏ h×nh, ®o ®¹c. Thø hai lµ chóng ta ®Òu biÕt, ph¸t triÓn t­ duy trõu t­îng lµ mét trong nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n cña gi¸o dôc phæ th«ng. NÕu nh÷ng kh¸i niÖm ®­îc m¸y tÝnh m« t¶ qu¸ t­êng minh, râ nÐt, nh÷ng ph¸n ®o¸n h×nh häc ®­îc m¸y tÝnh minh ho¹ chi tiÕt ë nhiÒu tr­êng hîp th× còng phÇn nµo h¹n chÕ t­ duy trõu t­îng cña häc sinh. - Thø ba lµ, nÕu kh«ng cã sù phèi hîp nhÞp nhµng gi÷a gi¸o viªn vµ häc sinh, häc sinh ch­a quen víi h×nh thøc d¹y häc nµy th× cã thÓ vë ghi cña häc sinh sÏ kh«ng ®Çy ®ñ vÒ néi dung, kh«ng l«gÝc vÒ kiÕn thøc mµ ®ã l¹i lµ mét trong c¸c tµi liÖu c¬ b¶n häc sinh sÏ sö dông ë nhµ. - Thø t­ lµ h×nh thøc d¹y häc sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö nÕu ¸p dông víi ®èi t­îng häc sinh mµ gi¸o viªn ch­a n¾m râ kh¶ n¨ng th× rÊt dÔ bÞ "ch¸y gi¸o ¸n". Sau mét thêi gian sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö, ®óng nguyªn t¾c, khoa häc vµ phèi hîp ®óng møc víi h×nh thøc d¹y häc truyÒn thèng, ý thøc häc tËp vµ vµ sù nhËn thøc cña häc sinh líp t«i phô tr¸ch cã nhiÒu thay ®æi ®¸ng kÓ. C¸c em rÊt høng thó víi m«n To¸n häc, ®Æc biÖt lµ høng thó cao víi h×nh thøc d¹y häc sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö. Víi h×nh thøc d¹y häc nµy, gi¸o viªn tiÕt kiÖm ®­îc nhiÒu thêi gian trªn líp, do ®ã cã thÓ t¨ng thêi l­îng luyÖn tËp kiÕn thøc, kü n¨ng cho häc sinh, t¨ng c­êng ph¸t huy ho¹t ®éng nhãm trong häc sinh. 2. KÕt qu¶ vÒ mÆt ®Þnh l­îng Kh¶o s¸t chÊt l­îng m«n Tin ®Çu n¨m häc 2009 - 2010 Líp 9A3 - sÜ sè: 34 Giái % Kh¸ % TB % YÕu % KÐm % TØ lÖ trªn TB 5 15% 12 35% 15 44% 2 6% 0 0% 94% Kh¶o s¸t chÊt l­îng m«n Tin cuèi n¨m häc 2009 - 2010 Líp 9A3 - sÜ sè: 34 Giái % Kh¸ % TB % YÕu % KÐm % TØ lÖ trªn TB 15 44% 10 29% 9 27% 0 0% 0 0% 100% Cïng víi viÖc sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö trong c¸c tiÕt d¹y cña m×nh, t«i lu«n häc hái, chia sÎ nh÷ng kinh nghiÖm, h­íng dÉn nh÷ng kü n¨ng cho c¸c ®ång nghiÖp trong c¸c buæi sinh ho¹t chuyªn ®Ò, sinh ho¹t nhãm, tæ chuyªn m«n. Cho ®Õn nay th× hÇu nh­ tÊt c¶ c¸c gi¸o viªn ®ang gi¶ng d¹y ë tr­êng THCS Thanh Cao ®Òu cã thÓ sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö, trong ®ã cã kho¶ng 80% cã thÓ tù thiÕt kÕ bµi gi¶ng ®iÖn tö cho m×nh víi sù hç trî cña ®ång nghiÖp. II. Nh÷ng kiÕn nghÞ vµ ®Ò nghÞ sau qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi Nh»m môc ®Ých triÓn khai réng r·i viÖc sö dông Bµi gi¶ng ®iÖn tö trong ®éi ngò gi¸o viªn cña Thanh Oai nãi chung, cña Tr­êng THCS Thanh Cao nãi riªng vµ hç trî tèt cho c¸c tr­êng THCS ®· vµ ®ang triÓn khai øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo gi¶ng d¹y, ng­êi viÕt xin m¹o muéi kiÕn nghÞ víi Phßng Gi¸o dôc - §µo t¹o Thanh Oai vµ Së Gi¸o dôc - §µo t¹o Hµ Néi mét sè vÊn ®Ò sau: - Thùc hiÖn triÖt ®Ó, cã hiÖu qu¶ viÖc phæ cËp Tin häc cho gi¸o viªn, c¸n bé c«ng nh©n viªn ngµnh Gi¸o dôc, coi ®ã nh­ lµ mét tiªu chuÈn cña c«ng chøc,viªn chøc. Tr¸nh tr­êng hîp gi¸o viªn cã chøng chØ Tin häc nh­ng kh«ng biÕt sö dông m¸y tÝnh. - Hµng n¨m Së GD - §T vµ Phßng GD - §T th­êng xuyªn tæ chøc c¸c chuyªn ®Ò vÒ Tin häc ®Ó chóng t«i cã ®iÒu kiÖn häc tËp, trau dåi thªm kiÕn thøc vÒ C«ng nghÖ th«ng tin. - KiÕn nghÞ víi Tr­êng C§SP Hµ T©y vÒ ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o gi¸o viªn Tin häc ®Ó ®Èy nhanh tèc ®é øng dông C«ng nghÖ th«ng tin vµo gi¶ng d¹y. - Phßng GD - §T Thanh Oai vµ Së GD-§T Hµ Néi cã kÕ ho¹ch trang bÞ thªm m¸y vi tÝnh, m¸y chiÕu, c¸c thiÕt bÞ phô trî cho c¸c tr­êng phæ th«ng. HiÖn nay, hÇu nh­ c¸c tr­êng chØ cã 1 m¸y chiÕu vµ 1-2 m¸y tÝnh x¸ch tay nªn cßn khã kh¨n trong viÖc triÓn khai réng r·i sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö. - Ng­êi viÕt còng mong muèn ®­îc häc tËp nhiÒu h¬n c¸c kinh nghiÖm tõ cña c¸c bËc cha anh trong viÖc thiÕt kÕ bµi gi¶ng ®iÖn tö b»ng PowerPoint vµ sö dông c¸c phÇn mÒm hç trî. Cuèi cïng, xin ch©n thµnh c¶m ¬n Héi ®ång khoa häc c¸c cÊp vµ mong nhËn ®­îc ý kiÕn ®¸nh gi¸, nhËn xÐt víi s¸ng kiÕn kinh nghiÖm nµy. Thanh Cao, ngµy 25 th¸ng 4 n¨m 2010 T¸c gi¶: NguyÔn Thanh Tïng ý kiÕn ®¸nh gi¸ cña Héi ®ång khoa häc c¬ së . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chñ tÞch héi ®ång (Ký tªn, ®ãng dÊu) ý kiÕn ®¸nh gi¸ cña Héi ®ång khoa häc cÊp…………. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chñ tÞch héi ®ång (Ký tªn, ®ãng dÊu) ý kiÕn ®¸nh gi¸ cña Héi ®ång khoa häc cÊp…………. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chñ tÞch héi ®ång (Ký tªn, ®ãng dÊu) Môc lôc Trang A. S¬ yÕu lý lÞch 1 B. Néi dung ®Ò tµi 2 I. Tªn ®Ò tµi 2 II. Lý do chän ®Ò tµi 2 III. Ph¹m vi, thêi gian thùc hiÖn ®Ò tµi 4 C. Néi dung chÝnh cña ®Ò tµi 5 I. Kh¶o s¸t thùc tÕ 5 II. Sè liÖu ®iÒu tra tr­íc khi thùc hiÖn 6 III. C¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn 8 1. T¹o bè côc bµi gi¶ng 10 2. T¹o c¸c ®èi t­îng trªn mét Slides. 11 3. ThiÕt lËp chÕ ®é tr×nh chiÕu 26 4. Tr×nh chiÕu bµi gi¶ng 29 5. Sö dông mét sè phÇn mÒm hç trî 29 6. Sö dông mét sè c«ng cô hç trî kh¸c 32 D. KÕt luËn 45 I. KÕt qu¶ thùc hiÖn cã so s¸nh ®èi chøng 45 1. KÕt qu¶ vÒ mÆt ®Þnh tÝnh 45 2. KÕt qu¶ vÒ mÆt ®Þnh l­îng 46 II. Nh÷ng kiÕn nghÞ vµ ®Ò nghÞ sau qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi 47