Luận án Nghiên cứu ứng dụng keo dán FIBRIN tự thân trong phẫu thuật cắt mộng ghép kết mạc

à 71,11%, hở cạnh mảnh ghép là 24,44% và tỉ lệ thất bại bong mảnh ghép là 4,45%. Tuy nhiên không có sự khác biệt về khả năng cố định mảnh ghép giữa 2 nhóm (p = 0,237). - Các triệu chứng cơ năng đau, cảm giác dị vật, chảy nước mắt sau phẫu thuật 1 ngày đều ít hơn ở nhóm keo dán fibrin tự thân so với nhóm chỉ khâu và giảm dần trong tuần đầu (p < 0,01). Sau phẫu thuật 1 tuần tỉ lệ bệnh nhân hết cảm giác đau ở nhóm keo fibrin và chỉ khâu lần lượt là 97,7% và 42,5% 117 - Phù mảnh ghép sau phẫu 1 ngày nhiều hơn ở nhóm chỉ khâu so với nhóm keo dán fibrin (p<0,05). Tỉ lệ mảnh ghép phù ít, trung bình, nhiều lần lượt là 27,7%, 68,1%, 4,2% ở nhóm chỉ khâu và 44,2%, 39,5%, 16,3% ở nhóm keo dán fibrin. Sau phẫu thuật 1 ngày, hở cạnh mảnh ghép gặp nhiều hơn ở nhóm keo dán fibrin (24,4%) và gặp nhiều hơn ở nhóm mảnh ghép phù nhiều và trung bình (p <0,05). Sau 1 tuần phẫu thuật mức độ phù giảm ở cả hai nhóm. - Phản ứng viêm sau phẫu thuật 1 tuần ít hơn ở nhóm keo dán fibrin tự thân (65,1% viêm mức độ 1 và 32,6 viêm mức độ 2) so với nhóm chỉ khâu (70,2% viêm mức độ 2 và 23,4% viêm mức độ 3) (p < 0,01). Sau phẫu thuật 1 tháng mảnh ghép hết viêm ở nhóm keo dán fibrin tự thân (65,1%) cao hơn nhóm chỉ khâu (19,2%). - Xuất huyết mảnh ghép sau phẫu thuật 1 tuần nhiều hơn ở nhóm chỉ khâu so với nhóm keo dán fibrin tự thân (p<0,001) và nhiều hơn ngày đầu sau phẫu thuật. Tỉ lệ xuất huyết mảnh ghép dưới 25% ở nhóm keo dán fibrin và chỉ khâu tương ứng là 39,6% và 63,8%. Sau phẫu thuật 1 tháng xuất huyết mảnh ghép tiêu hết ở 90,7% ở nhóm keo fibrin và 83% ở nhóm chỉ khâu. - Sau phẫu thuật 1 tháng nhóm keo dán fibrin tự thân có kết quả phẫu thuật tốt (83,7%) cao hơn nhóm chỉ khâu (59,6%) (p < 0,05). Sau phẫu thuật 3 tháng, kết quả phẫu thuật không có sự khác biệt giữa 2 nhóm (p = 0,297). Kết quả quả phẫu thuật đánh giá tốt, khá, trung bình, kém lần lượt là 86%, 9,3%, 4,7%, 0% ở nhóm keo fibrin tự thân và 74,5%, 21,3%, 2,1%, 2,1% ở nhóm chỉ khâu. - Không thấy trường hợp tái phát nào ở nhóm keo dán fibrin tự thân sau thời gian theo dõi 12 tháng. Ở nhóm chỉ khâu tỉ lệ tái phát là 2,1%, xuất hiện tháng thứ 3 tháng sau phẫu thuật. 118 KHUYẾN NGHỊ - Keo dán fibrin tự thân thay thế chỉ khâu cố định mảnh ghép trong phẫu thuật cắt mộng ghép kết mạc nên là một lựa chọn thêm mới cho các bác sĩ nhãn khoa và bệnh nhân mộng mắt. - Thận trọng lựa chọn bệnh nhân áp dụng phương pháp dùng keo dán fibrin tự thân cố định mảnh ghép kết mạc: những bệnh nhân hợp tác và tuân thủ hướng dẫn tốt, mộng không quá to là lựa chọn phù hợp. Quá trình phẫu thuật cần lưu ý lấy mảnh kết mạc ghép đủ rộng và không chứa tổ chức tenon, cầm máu diện củng mạc kĩ và chờ đủ thời gian cho keo dính tốt. 119 NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN 1. Xây dựng được quy trình tách chiết được đồng thời cả hai thành phần fibrinogen và thrombin từ máu tự thân để tạo keo dán fibrin. Kết hợp huyết tương với protamin 10 mg/ml thu được trung bình 81,05 % ± 11,17 % lượng fibrinogen tự do trong huyết tương. Kết hợp huyết tương với calci clorid 10% theo tỉ lệ 25:1 ủ trong nước ở nhiệt độ 37 0C thu được thrombin hoạt động. Kết hợp fibrinogen và thrombin theo tỉ lệ 1:1 sẽ tạo được keo dán fibrin. 2. Nghiên cứu thực nghiệm thấy keo dán fibrin tự thân cố định mảnh ghép kết mạc có ưu điểm hơn chỉ khâu trong việc giảm viêm và phục hồi tổ chức nhanh. Nhuộm Hematoxylin eosin tổ chức mảnh ghép kết mạc mắt thỏ sau phẫu thuật 7 ngày và 14 ngày thấy rõ phản ứng viêm ít hơn và phục hồi tổ chức nhanh hơn ở nhóm dùng keo dán fibrin. 3. Nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng có đối chứng thấy keo dán fibrin tự thân cố định mảnh ghép kết mạc có hiệu quả tương đương không kém chỉ khâu trong phẫu thuật cắt mộng ghép kết mạc. Keo dán fibrin tự thân cố định mảnh ghép kết mạc có tỉ lệ thành công là 95,6%. Keo dán fibrin tự thân có ưu điểm rút ngắn thời gian phẫu thuật, giảm xuất huyết, giảm viêm, giảm đau và giảm cảm giác dị vật, chảy nước mắt sau phẫu thuật so với chỉ khâu. Sau phẫu thuật 1 tháng nhóm keo dán fibrin có kết quả phẫu thuật tốt là 83,7% cao hơn nhóm chỉ khâu là 59,6%. Kết quả phẫu thuật sau 3 tháng không có sự khác biệt giữa 2 nhóm (kết quả phẫu thuật tốt 86% ở nhóm keo fibrin tự thân và 74,5% nhóm chỉ khâu). Với thời gian theo dõi 12 tháng, không thấy trường hợp tái phát nào ở nhóm keo fibrin tự thân và tỉ lệ tái phát là 2,1% ở nhóm chỉ khâu. DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 1. Vũ Thị Kim Liên, Hoàng Thị Thu Soan, Hoàng Thị Minh Châu, Nguyễn Huy Bình. 2018. Phương pháp tạo keo fibrin từ huyết tương người. Tạp chí Y học Việt Nam; 472(11): 753-760 2. Vũ Thị Kim Liên, Hoàng Thị Minh Châu, Nguyễn Huy Bình, Đỗ Quang Thọ, Nguyễn Mạnh Quỳnh. 2021. Phương pháp tạo keo fibrin tự thân cố định mảnh ghép trong phẫu thuật cắt mộng ghép kết mạc. Tạp chí Nghiển cứu y học; 139(3): 170-179 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Liu L, Wu J, Geng J, Yuan Z, Huang D. Geographical prevalence and risk factors for pterygium: a systematic review and meta-analysis. BMJ open. 2013;3(11):e003787. 2. Akbari M. Update on overview of pterygium and its surgical management. Journal of population therapeutics and clinical pharmacology = Journal de la therapeutique des populations et de la pharmacologie clinique. 2022;29(4):e30-e45. 3. Kenyon KR, Wagoner MD, Hettinger ME. Conjunctival autograft transplantation for advanced and recurrent pterygium. Ophthalmology. 1985;92(11):1461-1470. 4. Clearfield E, Muthappan V, Wang X, Kuo IC. Conjunctival autograft for pterygium. The Cochrane database of systematic reviews. 2016;2(2):Cd011349. 5. Mohammed I. Treatment of pterygium. Ann Afr Med. 2011;10(3):197-203. 6. Tan DT, Chee SP, Dear KB, Lim AS. Effect of pterygium morphology on pterygium recurrence in a controlled trial comparing conjunctival autografting with bare sclera excision. Arch Ophthalmol. 1997;115(10):1235-1240. 7. Sridhar MS, Bansal AK, Rao GN. Surgically induced necrotizing scleritis after pterygium excision and conjunctival autograft. Cornea. 2002;21(3):305-307. 8. Ti SE, Chee SP, Dear KB, Tan DT. Analysis of variation in success rates in conjunctival autografting for primary and recurrent pterygium. The British journal of ophthalmology. 2000;84(4):385-389. 9. Koranyi G, Seregard S, Kopp ED. Cut and paste: a no suture, small incision approach to pterygium surgery. The British journal of ophthalmology. 2004;88(7):911-914. 10. Patel ED, Rhee MK. Surgical Techniques and Adjuvants for the Management of Pterygium. Eye & contact lens. 2022;48(1):3-13. 11. Juler F. Case of Pterygium in a Girl aged 4. Proc R Soc Med. 1927;21(1):105-106. 12. Nguyễn Hoàng Thụy Khanh, Trần Thị Phương Thu. Đánh giá hiệu quả của keo fibrin trong phẫu thuật điều trị mộng nguyên phát. Tạp chí Y học Thành phố Hồ Chí Minh. 2012;16(1):130-135. 13. Hall RC, Logan AJ, Wells AP. Comparison of fibrin glue with sutures for pterygium excision surgery with conjunctival autografts. Clin Experiment Ophthalmol. 2009;37(6):584-589. 14. Karalezli A, Kucukerdonmez C, Akova YA, Altan-Yaycioglu R, Borazan M. Fibrin glue versus sutures for conjunctival autografting in pterygium surgery: a prospective comparative study. The British journal of ophthalmology. 2008;92(9):1206-1210. 15. Alston SM, Solen KA, Broderick AH, Sukavaneshvar S, Mohammad SF. New method to prepare autologous fibrin glue on demand. Translational Research 2007;149(4):187-195. 16. Alston SM, Solen KA, Sukavaneshvar S, Mohammand SF. In Vivo efficacy of a new autologous fibrin sealant. Journal of Surgical Reasearch. 2007;146:143-148. 17. Forountan A, Beigzadeh F, Ghaempanad MJ, et al. Efficacy of autologous fibrin glue for primary pterygium surgery with conjuntival autograft. Irannian Journal of Ophthalmology. 2011;23(1):39-47. 18. Franco D, Franco T, Schettino A, Filho J, Vendramin F. Protocal for Obtaining Platelet-Rich Plasma (PRP), Platelet-Poor Plasma (PPP), and Trombin for Autologous Use. Aesthetic Plastic Surgery. 2012;36:1254-1259. 19. Lui L, Wu J, Geng S, Yuan Z, Huang D. Geography prevelance and risk factors for pterygium: A systematic review and meta - analysis. Bristish Medicine Journal Open. 2013;3(11):1-8. 20. Rezvan F, Khabazkhoob M, Hooshmand E, Yekta A, Saatchi M, Hashemi H. Prevalence and risk factors of pterygium: a systematic review and meta-analysis. Survey of ophthalmology. 2018;63(5):719-735. 21. Zhao L, You QS, Xu L, et al. 10-year incidence and associations of pterygium in adult Chinese: the Beijing Eye Study. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2013;54(2):1509- 1514. 22. Taylor HR, West S, Munoz B, Rosenthal FS, Bressler SB, Bressler NM. The long- term effects of visible light on the eye. Arch Ophthalmol. 1992;110(1):99-104. 23. Nemet AY, Vinker S, Segal O, Mimouni M, Kaiserman I. Epidemiology and Associated Morbidity of Pterygium: A Large, Community-Based Case-Control Study. Seminars in ophthalmology. 2016;31(5):446-451. 24. McCarty CA, Fu CL, Taylor HR. Epidemiology of pterygium in Victoria, Australia. The British journal of ophthalmology. 2000;84(3):289-292. 25. Reid TW, Dushku N. What a study of pterygia teaches us about the cornea? Molecular mechanisms of formation. Eye & contact lens. 2010;36(5):290-295. 26. Maxia C, Perra MT, Demurtas P, et al. Expression of survivin protein in pterygium and relationship with oxidative DNA damage. J Cell Mol Med. 2008;12(6A):2372- 2380. 27. Tan DT, Lim AS, Goh HS, Smith DR. Abnormal expression of the p53 tumor suppressor gene in the conjunctiva of patients with pterygium. Am J Ophthalmol. 1997;123(3):404-405. 28. Ang L, Chua JL, Tan D. Current concepts and techniques in pterygium treatment. Curr Opin Ophthalmol. 2007;18(4):308-313. 29. Dushku N, John MK, Schultz GS, Reid TW. Pterygia pathogenesis: corneal invasion by matrix metalloproteinase expressing altered limbal epithelial basal cells. Arch Ophthalmol. 2001;119(5):695-706. 30. Rajiv, Mithal S, Sood AK. Pterygium and dry eye--a clinical correlation. Indian J Ophthalmol. 1991;39(1):15-16. 31. Nemet AY, Vinker S, Kaiserman I. Associated morbidity of brepharitis. Ophtalmology. 2011;118:1062-1068. 32. Detorakis ET, Sourvinos G, Spandidos DA. Detection of herpes simplex virus and human papilloma virus in ophthalmic pterygium. Cornea. 2001;20(2):164-167. 33. Wong WW. A hypothesis on the pathogenesis of pterygiums. Ann Ophthalmol. 1978;10(3):303-308. 34. Pinkerton OD, Hokama Y, Shigemura LA. Immunologic basis for the pathogenesis of pterygium. Am J Ophthalmol. 1984;98(2):225-228. 35. Zhou WP, Zhu YF, Zhang B, Qiu WY, Yao YF. The role of ultraviolet radiation in the pathogenesis of pterygia (Review). Molecular medicine reports. 2016;14(1):3- 15. 36. Lippincott. S, Blum. H. Neoplasms and other leions of the eye induced by ultraviolet radiationin Strain A mice. j Natl Cancer Inst. 1943;3(545-554). 37. Coroneo M. Ultraviolet radiation and the anterior eye. Eye & contact lens. 2011;37(4):214-224. 38. Kwok LS, Coroneo MT. A model for pterygium formation. Cornea. 1994;13(3):219- 224. 39. Starck T, Kenyon KR, Serrano F. Conjunctival autograft for primary and recurrent pterygia: surgical technique and problem management. Cornea. 1991;10(3):196-202. 40. Ghiasian L, Samavat B, Hadi Y, Arbab M, Abolfathzadeh N. Recurrent Pterygium: A Review. Journal of current ophthalmology. 2021;33(4):367-378. 41. Aidenloo NS, Motarjemizadeh Q, Heidarpanah M. Risk factors for pterygium recurrence after limbal-conjunctival autografting: a retrospective, single-centre investigation. Japanese journal of ophthalmology. 2018;62(3):349-356. 42. Nuhoglu F, Turna F, Uyar M, Ozdemir FE, Eltutar K. Is there a relation between histopathologic characteristics of pterygium and recurrence rates? Eur J Ophthalmol. 2013;23(3):303-308. 43. Ti SE, Tseng SC. Management of primary and recurrent pterygium using amniotic membrane transplantation. Curr Opin Ophthalmol. 2002;13(4):204-212. 44. Hovanesian JA, Starr CE, Vroman DT, et al. Surgical techniques and adjuvants for the management of primary and recurrent pterygia. Journal of cataract and refractive surgery. 2017;43(3):405-419. 45. Mushtaq I, Magdum R, Buch A, Iqbal BM, Arun S, 2017;31:190-4 MJJMS. Study to correlate clinical and histopathological characteristics of pterygium in predicting its recurrence. Journal of Medical of Society. 2017;31:190-194. 46. Coroneo MT, Muller-Stolzenburg NW, Ho A. Peripheral light focusing by the anterior eye and the ophthalmohelioses. Ophthalmic Surg. 1991;22(12):705-711. 47. Coroneo MT, Di Girolamo N, Wakefield D. The pathogenesis of pterygia. Curr Opin Ophthalmol. 1999;10(4):282-288. 48. Cornand G. Pterygium. Clinical course and treatment. Rev Int Trach Pathol Ocul Trop Subtrop Sante Publique. 1989;66(3-4):31-108. 49. Pajic B, Vastardis I, Rajkovic P, al e. A mathematical approach to human pterygium shape. Clinical Ophthalmology. 2016;10:1343-1349. 50. Koranyi G. The Cut and Pate Technique Fibrin Tissue Adhevsive in Pterygium Surgery. Sweden: The Department of Clinical Newroscience, Division of Ophthalmology Department Karolinska Institutet , Stockholm; 2010. 51. Pajic B, Vastardis I, Rajkovic P, Pajic-Eggspuehler B, Aebersold DM, Cvejic Z. A mathematical approach to human pterygium shape. Clinical ophthalmology (Auckland, NZ). 2016;10:1343-1349. 52. Chui J, Coroneo MT, Tat LT, Crouch R, Wakefield D, Di Girolamo N. Ophthalmic pterygium: a stem cell disorder with premalignant features. Am J Pathol. 2011;178(2):817-827. 53. Chui J, Di Girolamo N, Wakefield D, Coroneo MT. The pathogenesis of pterygium: current concepts and their therapeutic implications. Ocul Surf. 2008;6(1):24-43. 54. Valle DD, Fernandes R, M., Villalobos PA, Iradier MT. Pinguecula and Pterygium. In: JMB C, Lemp M, A., eds. Ocular surface disorder. London, UK: Geoff Green Wood; 2013:173-180. 55. Tan DT, Chee S, Dear K, Lim A. Efect of pterygium morphology on pterygium recurent in a controlled trial comparing conjuntival autografting with bare sclera excision. Archives of Ophthalmology 1997;115(10):1235-1240. 56. Aminlari A, Singh A, Liang D. Manegement of Pterygium. Ophthalmic Pearls. 2010(Nobember, December):37-38. 57. Taylor HR, West SK, Rosenthal FS, al. E. Corneal changed associated with chronic UV irradiation. Arch Ophtalmol. 1989;107(10):1481-1484. 58. Hirst LW. Recurrent pterygium surgery using pterygium extended removal followed by extended conjunctival transplant: recurrence rate and cosmesis. Ophthalmology. 2009;116(7):1278-1286. 59. Janson BJ, Sikder S. Surgical management of pterygium. The ocular surface. 2014;12(2):112-119. 60. Ang LP, Chua JL, Tan DT. Current concepts and techniques in pterygium treatment. Curr Opin Ophthalmol. 2007;18(4):308-313. 61. Mejia LF, Sanchez JG, Escobar H. Management of primary pterygia using free conjunctival and limbal-conjunctival autografts without antimetabolites. Cornea. 2005;24(8):972-975. 62. Fernandes M, Sangwan V, Bansal AK, et al. Outcome of pterygium surgery: analysis over 14 years. Eye (London, England). 2005;19(11):1182-1190. 63. Al Fayez MF. Limbal-Conjunctival vs Conjunctival Autograft Transplant for Recurrent Pterygia: A Prospective Randomized Controlled Trial. JAMA Ophthalmol. 2013;131(1):11-16. 64. Cha DM, Kim KH, Choi HJ, Kim MK, Wee WR. A Comparative Study of the Effect of Fibrin Glue versus Sutures on Clinical Outcome in Patients Undergoing Pterygium Excision and Conjuntival Autograft. Korean Journal of Ophthalmology. 2012;26(6):407-413. 65. Kim HH, Mun HJ, Park YJ, Lee KW, Shin JP. Conjunctivolimbal autograft using a fibrin adhesive in pterygium surgery. Korean J Ophthalmol. 2008;22(3):147-154. 66. Reiss R, Oz M. Autologous frinbin glue: Production and clinical use. Transfusion Medicine Reviews. 1996;10(2):85-92. 67. Panda A, Kumar S, Kumar A, Bansal R, Bhartiya S. Fibrin glue in ophthalmology. Indian Journal Ophthalmology. 2009;57(5):371-379. 68. TISSEEL. TISSEEL (frozen) fibrin sealant syringe. In: Inc BI, ed. Baxter Healthcare Pty Ltd. Vol TISSEEL PT ccsi 20820140919. Australia2015. 69. Smith R, Gassmann C, Campbell M. Platelet -rich plasma: Proferties and clinical application. The Journal of Lancaster General Hospital. 2007;2(2):73-78. 70. Siliver F, Wang M, Pins G. Preparation and use of fibrin glue in surgery. Biomatarial. 1995;16(12):891-903. 71. Dresdale A, Rose E, Jeevanandam V, Reemtsma K, Bowman F, Malm J. Preparation of fibrin glue from single -dornor fresh -frozen plasma. Surgery. 1985;97:750-755. 72. Spotnitz W, Mintz P, Avery N, Bithell T, Kaul S, Nolan S. Fibrin glue from stored human plasma The American Journal of Surgery. 1987;53:460-462. 73. Bộ Y tế. Dược Thư Quốc Gia. Hà Nội: Nhà xuất bản Y học; 2012. 74. Kumar V, Chapman J. Autologous thrombin: Intraoperatvie production from whole blood. The Journal of The American Society of Extra - Corporeal Technology. 2008;40:94-98. 75. Accelerate. Platelet concentrating system. In: thrombin Ptwa, ed. Florida, USA: Exactech Biologics, Inc; 2012. 76. Arjunan K, Thiagarajan B, Narashiman S. Role of tissue adhesive in otorhinolaryngology otorhinolaryngology online journal. 2012;2(3). 77. Kawamura M, Sawafuji M, Watanabe M, Horinouchi H, Kobayashi K. Frequency of transmission of human parvovirus B19 infection by fibrin sealant used during thoracic surgery. The Annals of thoracic surgery. 2002;73(4):1098-1100. 78. Dorion RP, Hamati HF, Landis B, Frey C, Heydt D, Carey D. Risk and clinical significance of developing antibodies included by topical thrombin preparations. Archives of pathology & laboratory medicine. 1998;122:887-894. 79. Spotnitz WD. Hemostats sealants and adhesives: a practical guide for the surgeon The American Surgeon. 2012;78(12):1305-1321. 80. Spotnitz WD. Fibrin Sealant: The Only Approved Hemostat, Sealant, and Adhesive- a Laboratory and Clinical Perspective. ISRN surgery. 2014;2014:203943. 81. Wit D, Athanasiadis I, Sharma A, Moore J. Sutureless and glue free conjuntival autograft in Eye 20110;24:1474-1477. 82. Henrick A, GGaster R, Silverstone P. Organic tissue glue in the closure of cataract incision. Journal of Cataract Surgery. 1987;13(5):551-553. 83. Dadeya S, Ms K. Strabismus surgery: fibrin glue versus vicryl for conjuntival closure. Acta Ophthalmologica Scandinavica. 2001;79(5):515-517. 84. Mohan K, Malhi R, Sharma A, Kumar S. Fibrin glue for conjunctival closure in strabismus surgery. Journal Pediatric Ophthalmology Strabismus. 2003;40(3):158- 160. 85. Seligsohn A, Moster M, Steinmann W, Foutanarosa J. Use of Tisseel fibrin sealant to manage bled leaks and hypotony Journal of Glaucoma 2004;13:227. 86. Đỗ Dung Hòa. Nghiên cứu ứng dụng keo dán sinh học Fibrin trong phẫu thuật ghép màng ối điều trị một số bệnh lý bề mặt nhãn cầu. Hà Nội: Bộ môn Mắt Trường Đạu học Y Hà Nội; 2014. 87. Romano V, Cruciani M, Conti L, Fontana L. Fibrin glue versus sutures for conjunctival autografting in primary pterygium surgery. The Cochrane database of systematic reviews. 2016;12:CD011308. 88. Koranyi G, Seregard S, Kopp ED. The cut-and-paste method for primary pterygium surgery: long-term follow-up. Acta Ophthalmol Scand. 2005;83(3):298-301. 89. Jiang J, Yang Y, Zhang M, Fu X, Bao X, Yao K. Comparison of fibrin sealant and sutures for conjunctival autograft fixation in pterygium surgery: one-year follow-up. Ophthalmologica. 2008;222(2):105-111. 90. Farid M, Pirnazar JR. Pterygium recurrence after excision with conjunctival autograft: a comparison of fibrin tissue adhesive to absorbable sutures. Cornea. 2009;28(1):43-45. 91. Ratnalingam V, Keat Eu AL, Leong Ng G, Taharin R, John E. Fibrin adhesive is better than sutures in pterygium surgery. Cornea. 2010;29(5):485-489. 92. Huerva V, March A, Martinez A, Muniesa M, Sanchez C. Pterygium surgery by means of conjunctival autograft: long term follow-up. Arquivos Brasileiros de Oftalmologia. 2012;75(4):251-255. 93. Pan HW, Zhong JX, Jing CX. Comparison of fibrin glue versus suture for conjunctival autografting in pterygium surgery: a meta-analysis. Ophthalmology. 2011;118(6):1049-1054. 94. Wang X, Zhang Y, Zhou L, Wei R, Dong L. Comparison of fibrin glue and Vicryl sutures in conjunctival autografting for pterygium surgery. Molecular vision. 2017;23:275-285. 95. Carrington LM, Boulton M. Hepatocyte growth factor and keratinocyte growth factor regulation of epithelial and stromal corneal wound healing. Journal of cataract and refractive surgery. 2005;31(2):412-423. 96. Srinivasan S, Dollin M, McAllum P, Berger Y, Rootman DS, Slomovic AR. Fibrin glue versus sutures for attaching the conjunctival autograft in pterygium surgery: a prospective observer masked clinical trial. The British journal of ophthalmology. 2009;93(2):215-218. 97. Suzuki T, Sano Y, Kinoshita S. Conjunctival inflammation induces Lanerhans'cell migration into the cornea. Current eye research. 2000;21:550-553. 98. Bahar I, Weinberger D, Gaton DD, Avisar R. Fibrin glue versus vicryl sutures for primary conjunctival closure in pterygium surgery: long-term results. Curr Eye Res. 2007;32(5):399-405. 99. Hirst LW. Prospective study of primary pterygium surgery using pterygium extended removal followed by extended conjunctival transplantation. Ophthalmology. 2008;115(10):1663-1672. 100. Sarnicola V, Vannozzi L, Motolese PA. Recurrence rate using fibrin glue-assisted ipsilateral conjunctival autograft in pterygium surgery: 2-year follow-up. Cornea. 2010;29(11):1211-1214. 101. Pan H, Zhong J, Jing C. Comparison of fibrin glue versus suture for conjunctival autografting in pterygium surgery: a meta-analysis. Opthalmology 2011;118(6). 102. Kurian A, Reghunadhan I, Nair KG. Autologous blood versus fibrin glue for conjunctival autograft adherence in sutureless pterygium surgery: a randomised controlled trial. The British journal of ophthalmology. 2015;99(4):464-470. 103. Bhatnagar A, Saxena AK, Aggarwal A. Sutureless gluefree technique for pterygium excision: better cosmesis and early rehabilitation. International Journal of advances in case reports. 2015;2(23):1348-1355. 104. Zeng W, Dai H, Luo H. Evaluation of Autologous Blood in Pterygium Surgery With Conjunctival Autograft. Cornea. 2018. 105. Kumar S, Singh R. Pterygium excision and conjunctival autograft: A comparative study of techniques. Oman journal of ophthalmology. 2018;11(2):124-128. 106. Anbari AA. Autologous cryoprecipitate for attaching conjuntival autograft after pterygium excision. Middle East African Journal of Ophthalmology. 2013;20(3):239-243. 107. Mejía LF, Santamaría JP, Cuevas M, Córdoba A, Carvajal SA. Comparison of 4 techniques for limbal-conjunctival autograft fixation in primary pterygium surgery. Eur J Ophthalmol. 2017;27(4):466-469. 108. Hoàng Thị Minh Châu. Điều trị mộng dính tái phát bằng ghép kết mạc rìa tự thân. Y học Việt Nam. 2002;268(2):9-13. 109. Hoàng Thị Minh Châu. Nghiên cứu ứng dụng phẫu thuật cắt mộng ghép kết mạc rìa tự thân tại một số tỉnh phía Bắc. Đề tài nghiên cứu cấp Bộ. Hà Nội: Bộ Y tế;2009. 110. Phạm Thị Khánh Vân, Hoàng Thị Minh Châu, Nguyễn Đức Thành. Điều trị mộng thịt bằng ghép kết mạc tự thân phối hợp với áp Mytomycin. 1998. 111. Huỳnh Duy Thảo, Diệp Hữu Thắng, Lê Thanh Hùng, Võ Quốc Vũ, Thái Trúc Quỳnh, Toại. TC. Bước đầu đánh giá hiệu quả keo dán fibrin tự thân điều trị phẫu thuật mộng thịt trong nhãn khoa. Y học Thành phố Hồ Chí Minh. 2015;19(6):94-99. 112. Blackwelder WC. "Proving the null hypothesis" in clinical trials. Controlled clinical trials. 1982;3(4):345-353. 113. Al Fayez MF. Limbal versus conjunctival autograft transplantation for advanced and recurrent pterygium. Ophthalmology. 2002;109(9):1752-1755. 114. Mutlu FM, Sobaci G, Tatar T, Yildirim E. A comparative study of recurrent pterygium surgery: limbal conjunctival autograft transplantation versus mitomycin C with conjunctival flap. Ophthalmology. 1999;106(4):817-821. 115. Avisar R, Arnon A, Avisar E, Weinberger D. Primary pterygium recurrence time. Isr Med Assoc J. 2001;3(11):836-837. 116. Mittal KMDG, Shikha M.D.; Khokhar, Sudarshan M.D.; Vanathi, Murugesan M.D.; Sharma, Namrata M.D.; Agarwal, Tushar M.D.; Vajpayee, Rasik Bihari M.S., F.R.C.S.Ed., F.R.A.N.Z.C.O. Evaluation of Autograft Characteristics After Pterygium Excision Surgery: Autologous Blood Coagulum Versus Fibrin Glue. Eye & Contact Lens: Science & Clinical Practice. 2017;43:68-72. 117. Geggel H, Friend J, Thoft R. Conjuntival epthelial Wound healing. Investigative Ophthalmology & Visual Science. 1984;25:860-863. 118. Alsarhani W, Alshahrani S, Showail M, et al. Characteristics and recurrence of pterygium in Saudi Arabia: a single center study with a long follow-up. BMC ophthalmology. 2021;21(1):207. 119. Lan A, Xiao F, Wang Y, Luo Z, Cao Q. Efficacy of fibrin glue versus sutures for attaching conjunctival autografts in pterygium surgery: a systematic review with meta-analysis and trial sequential analysis of evidence. Oncotarget. 2017;8(25):41487-41497. 120. Kheirkhah A, Casas V, Sheha H, Raju VK, Tseng SC. Role of conjunctival inflammation in surgical outcome after amniotic membrane transplantation with or without fibrin glue for pterygium. Cornea. 2008;27(1):56-63. 121. Sharma A RH, Gupta A, Raina AV. Sutureless and Glue-free Versus Sutures for Limbal Conjunctival Autografting in Primary Pterygium Surgery: A Prospective Comparative Study. J Clin Diagn Res. 2015;9(11):6-9. 122. Singh PK, Singh S, Vyas C, Singh M. Conjunctival Autografting Without Fibrin Glue or Sutures for Pterygium Surgery. Cornea. 2013;32:104-107. 123. Boucher S, Conlon R, Teja S. Fibrin glue versus autologous blood for conjuntival autograft fixation in pterygium surgery. Can J Opthalmol. 2015;50(4):269-272. 124. Hwang HS, Chul Kim E, Kim MS. A New Conjunctival Free Flap Design Technique for Pterygium Surgery: Stamp Technique. Eye & contact lens. 2016;42(3):171-176. 125. Jaishree B, Praveen Kumar Sadanand. Pterygium excision with suture free, glue free conjunctival autograft: is it the ideal procedure for primary pterygium. IP International Journal of Ocular Oncology and Oculoplasty. 2020;2(2):87-90. 126. Dasgupta S, Vats V, SK M. Pterygium excision with suture-free, glue-free conjunctival autograft (SFGF-CAG): Experience of a tertiary care hospital of the Northern India. J Clin Ophthalmol Res. 2016;4:143-148. 127. Srinivasan S, Slomovic AR. Eye rubbing causing conjunctival graft dehiscence following pterygium surgery with fibrin glue. Eye (London, England). 2007;21(6):865-867. 128. Palewski M, Budnik A, Konopińska J. Evaluating the Efficacy and Safety of Different Pterygium Surgeries: A Review of the Literature. 2022;19(18):11357. 129. Ghoz N, Elalfy M, Said D, Dua H. Healing of autologous conjunctival grafts in pterygium surgery. Acta ophthalmologica. 2018;96(8):e979-e988. 130. Huang X, Zhu B, Lin L, Jin X. Clinical results for combination of fibrin glue and nasal margin suture fixation for attaching conjunctival autografts after pterygium excision in Chinese pterygium patients. Medicine (Baltimore). 2018;97(44):e13050. 131. Bhatnagar A, Saxena AK, Aggarwal A. Suturess gluefree technique for pterygium excision: better cosmesis and erarly rehabilitaion. International Journal of advances in case reports. 2015;23:1348-1355. 132. Hirst LW. Recurrence and Complications after 1000 Surgeries Using Pterygium Extended Removal Followed by Extended Conjunctival Transplant. Ophthalmology. 2012. 133. Hirst LW. Recurrence and complications after 1,000 surgeries using pterygium extended removal followed by extended conjunctival transplant. Ophthalmology. 2012;119(11):2205-2210. 134. Zeng W, Liu Z, Dai H, et al. Anti-fibrotic, anti-VEGF or radiotherapy treatments as adjuvants for pterygium excision: a systematic review and network meta-analysis. BMC ophthalmology. 2017;17(1):211. 135. Daponte PL, Cigna A, Lescano O, et al. Conjunctival Autograft With Fibrin Glue for Pterygium: A Long Term Recurrence Assessment. Medical hypothesis, discovery & innovation ophthalmology journal. 2019;8(4):272-277. 136. Gong J, Fan J, Shen T, Jiang J. Comparison of self-made cryopreservative fibrin glue and commercial fibrin glue kit in pterygium surgery: 1-year follow-up. Acta ophthalmologica. 2018;96(2):e152-e155. 137. Ma DH, See LC, Liau SB, Tsai RJ. Amniotic membrane graft for primary pterygium: comparison with conjunctival autograft and topical mitomycin C treatment. The British journal of ophthalmology. 2000;84(9):973-978. 138. Ti S, Chee S, Dear K, Tan DT. Analysis of variation in success rates in conjuntival autograft for primary and recurrent pterygium. Bristish Medicine Journal. 2000;84(4):385-389. 139. Shimazaki J, Kosaka K, Shimmura S, Tsubota K. Amniotic membrane transplantation with conjunctival autograft for recurrent pterygium. Ophthalmology. 2003;110(1):119-124. 140. Dush. N, EReid. T. P53expression in alterred limbal basal cell of pingueculae, pterygium and limbal tumors. Curr Eye Res. 1997;16(12):1197-1192. 141. Bahar I, Kaiserman I, Weisbrod M, McAllum P, Slomovic A. Extensive versus limited pterygium excision with conjunctival autograft: outcomes and recurrence rates. Curr Eye Res. 2008;33(5):435-440. 142. Malhotra C JA, Sawhney A, Nawani N, Ram J. . Outcomes of fibrin glue-assisted conjunctival versus conjunctivolimbal autograft in primary pterygia with a new technique of conjunctival resection and Tenon extended removal. Cornea. 2015;34:193-198.