Luận văn Tăng cường quản lý chi Ngân sách Nhà nước với yêu cầu xã hội hoá các hoạt động y tế trên địa bàn quận Hoàn Kiếm

trong chi tiêu, không gây nên tình trạng thừa thiếu nguồn chi mà vẫn đảm bảo quyết toán các khoản chi đúng theo các quy định hiện hành. Cuối năm, kinh phí 48 chương trình mục tiêu của thành phố được quyết toán thuộc về Ngân sách quận. Còn các nguồn thu sự nghiệp của các đơn vị y tế quận được để lại bổ sung chi tiêu tại đơn vị, đây được coi là khoản chi gián tiếp của Nhà nước và cũng được quyết toán đầy đủ trong quyết toán chi Ngân sách quận và cuối niên độ kế toán. 49 2.2.1.3. Phân tích tình hình sử dụng Ngân sách Nhà nước chi cho sự nghiệp y tế quận Hoàn Kiếm theo cơ cấu chi tiêu Thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước cũng như của HĐND, UBND thành phố Hà Nội và quận Hoàn Kiếm, nguồn Ngân sách Nhà nước cấp cho sự nghiệp y tế trên địa bàn quận có nhịp độ tăng trưởng dương hàng năm và ngày càng phục vụ tốt hơn công tác chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân. Để đáp ứng các yêu cầu thực tế của chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế trên địa bàn quận Hoàn Kiếm đạt kết quả cao nên số chi Ngân sách Nhà nước luôn giữa được nhịp độ tăng trưởng ổn định và ngày càng tăng lên: năm 2000 có số chi là 3344 triệu đồng; năm 2001 có số chi đạt 4741 triệu đồng ( tăng 1397 triệu đồng hay 41,8% so với năm 2000 ); năm 2002 có số chi là 5229 triệu đồng ( tăng 488 triệu đồng hay 10,3% so với năm 2001 ). Xét về tính chất, hình thức hoạt động của các đơn vị sự nghiệp y tế trên địa bàn quận và để tiện lợi cho quá trình quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế, cơ cấu chi tiêu Ngân sách Nhà nước được chia ra làm ba nhóm chính: + Chi thường xuyên + Chi mua sắm, sửa chữa + Chi khác Cơ cấu các khoản chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế của quận Hoàn Kiếm được cụ thể qua bảng 4 dưới đây: 50 Tỷ lệ so vớ i n ăm 20 01 (% ) 13 3, 0 59 ,2 10 ,1 11 0, 3 Tỷ tr ọn g (% ) 77 ,9 18 ,8 3, 3 10 0 N ăm 2 00 2 Số ti ền 40 75 98 2 17 2 52 29 Tỷ lệ so vớ i n ăm 20 00 (% ) 12 4, 7 19 1, 0 94 ,4 14 1, 8 Tỷ tr ọn g (% ) 64 ,6 35 ,0 0, 4 10 0 N ăm 2 00 1 Số ti ền 30 64 16 60 17 47 41 Tỷ trọ ng (% ) 73 ,5 26 ,0 0, 5 10 0 N ăm 2 00 0 Số ti ền 24 57 86 9 18 33 44 C hỉ ti êu 1. C hi th ườ ng x uy ên 2. C hi m ua sắ m , s ửa c hữ a 3. C hi k há c Tổ ng số B ản g 4: C ơ cấ u ch i N gâ n sá ch N hà n ướ c ch o sự n gh iệ p y tế p hâ n bổ th eo n hó m c hi tr ên đ ịa b àn q uậ n H oà n K iế m gi ai đ oạ n (2 00 0- 20 02 ) < đơ n vị : t riệ u đồ ng > N gu ồn : B áo c áo q uy ết to án N gâ n sá ch N hà n ướ c nă m 2 00 0- 20 02 c ủa P hò ng T ài C hí nh - V ật g iá qu ận H oà n K iế m 51 Sự gia tăng của chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế quận Hoàn Kiếm cũng thể hiện rất rõ trong các nhóm chi: - Chi thường xuyên cho sự nghiệp y tế trên địa bàn quận Hoàn Kiếm thường chiếm từ 60-70% trong tổng số chi Ngân sách Nhà nước là do đặc điểm chung của y tế tuyến cơ sở: các khoản chi thường xuyên đảm bảo chi cho mua sắm thuốc men; trả lương cho cán bộ, công nhân viên y tế và quản lý về y tế... nhằm phục vụ công tác chăm sóc sức khoẻ ban đầu mà tuyến y tế cơ sở đảm nhận. Cùng với sự gia tăng chung của chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế thì nhóm chi thường xuyên cũng tăng lên: năm 2000 số chi thường xuyên là 2457 triệu đồng; năm 2001 chi thường xuyên là 3064 triệu đồng ( tăng 607 triệu đồng hay tăng 24,7% so với năm 2000 ); còn năm 2002 chi thường xuyên đạt 4075 triệu đồng ( tăng 1011 triệu đồng hay tăng 33,0% so với năm 2001 ). - Chi mua sắm, sửa chữa trang thiết bị phục vụ các hoạt động y tế trên địa bàn quận Hoàn Kiếm cũng thường xuyên được chú trọng ( khoảng 20% tổng chi Ngân sách Nhà nước ) hàng năm tăng đáng kể: năm 2001 chi cho mua sắm, sửa chữa là 1660 triệu đồng ( tăng 91% so với năm 2000 ); còn năm 2002 mức chi cho mua sắm, sửa chữa là 982 triệu đồng ( do số quận giao cho mua sắm là 970 triệu đồng mới chỉ thực hiện được 259,2 triệu đồng, đạt 26,7% dự toán). - Chi khác: nhóm chi khác của các đơn vị sự nghiệp y tế trên địa bàn quận Hoàn Kiếm chiếm tỷ trọng không đáng kể trong tổng số chi ( thường nhỏ hơn 4% ) do một số chi phí phát sinh trong năm được đưa vào mục này như: chi tiếp khách và các khoản chi không thuộc phạm vi các khoản chi trên. Để quản lý các nhóm chi trong sự nghiệp y tế trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, việc phân chia chi tiết các nhóm chi là hết sức cần thiết nhằm đạt được hiệu quả cao trong quản lý chi theo nguyên tắc tiết kiệm và hiệu quả: 52 * Về chi thường xuyên ( được cụ thể qua bảng 5 dưới đây ): Tỷ lệ so vớ i n ăm 20 01 (% ) 13 2, 0 26 6, 8 68 ,7 13 3, 0 Tỷ tr ọn g (% ) 60 ,9 25 ,8 13 ,3 10 0 N ăm 2 00 2 Số ti ền 24 82 10 51 54 2 40 75 Tỷ lệ so vớ i n ăm 20 00 (% ) 12 4, 7 85 ,7 16 1, 7 12 4, 7 Tỷ tr ọn g (% ) 61 ,4 12 ,8 25 ,8 10 0 N ăm 2 00 1 Số ti ền 18 81 39 4 78 9 30 64 Tỷ trọ ng (% ) 61 ,4 18 ,7 19 ,9 10 0 N ăm 2 00 0 Số ti ền 15 09 46 0 48 8 24 57 C hỉ ti êu 1. C hi c ho c on n gư ời 2. C hi c ho n gh iệ p vụ c hu yê n m ôn 3. C hi c ho q uả n lý h àn h ch ín h Tổ ng số B ản g 5: T ìn h hì nh sử d ụn g ki nh p hí th ườ ng x uy ên c ho sự n gh iệ p y tế tr ên đ ịa b àn q uậ n H oà n K iế m gi ai đ oạ n (2 00 0- 20 02 ) < đơ n vị : t riệ u đồ ng > N gu ồn : B áo c áo q uy ết to án N gâ n sá ch N hà n ướ c nă m 2 00 0- 20 02 c ủa P hò ng T ài C hí nh - V ật g iá qu ận H oà n K iế m 53 Chi thường xuyên Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế quận Hoàn Kiếm chủ yếu tập trung vào các đối tượng cụ thể sau: + Chi cho con người + Chi cho nghiệp vụ chuyên môn + Chi cho quản lý hành chính - Chi cho con người trong sự nghiệp y tế của quận Hoàn Kiếm thường chiếm một tỷ trọng lớn trong tổng số chi thường xuyên ( trên 60% tổng số chi thường xuyên ) do số biên chế tương đối lớn của các đơn vị y tế hay các quy định khác về chế độ tiền lương, tiền công, phụ cấp đối với đối tượng thụ hưởng ( mức tiền lương tối thiểu tăng từ 180.000 đồng/tháng lên 210.000 đồng/tháng từ năm 2001; tăng từ 210.000 đồng/ tháng lên 290.000 đồng/tháng vào năm 2003). - Phần còn lại là chi cho nghiệp vụ chuyên môn và chi cho quản lý hành chính: hai phần chi này tương đối đồng đều nhau. Sở dĩ như vậy là do việc chi tiêu cho hai phần này có tính tương đồng nhau, tăng của nguồn này là giảm tương đối của nguồn kia tuỳ thuộc vào tình hình thực tế của các đơn vị. * Về chi mua sắm, sửa chữa: Hàng năm, các đơn vị sự nghiệp y tế quận Hoàn Kiếm luôn dành một phần Ngân sách Nhà nước đầu tư cho mua sắm Tài sản cố định, trang thiết bị đặc thù của ngành y tế và chi cho sửa chữa, nâng cấp các thiết bị y tế hiện có. Đây là một khoản chi không thể thiếu được đối với sự nghiệp y tế quận Hoàn Kiếm, cụ thể cơ cấu ở bảng 6: 54 Tỷ lệ so vớ i n ăm 20 01 (% ) 30 ,1 10 9, 2 59 ,2 Tỷ tr ọn g (% ) 32 ,2 67 ,8 10 0 N ăm 2 00 2 Số ti ền 31 6 66 6 98 2 Tỷ lệ so vớ i n ăm 20 00 (% ) 25 8, 0 13 2, 0 19 1, 0 Tỷ tr ọn g (% ) 63 ,3 36 ,7 10 0 N ăm 2 00 1 Số ti ền 10 50 61 0 16 60 Tỷ trọ ng (% ) 46 ,8 53 ,2 10 0 N ăm 2 00 0 Số ti ền 40 7 46 2 86 9 C hỉ ti êu 1. C hi c ho m ua sắ m 2. C hi c ho sử a ch ữa Tổ ng số B ản g 6: T ìn h hì nh sử d ụn g ki nh p hí m ua sắ m , s ửa c hữ a ch o sự n gh iệ p y tế tr ên đ ịa b àn q uậ n H oà n K iế m gi ai đ oạ n (2 00 0- 20 02 ) < đơ n vị : t riệ u đồ ng > N gu ồn : B áo c áo q uy ết to án N gâ n sá ch N hà n ướ c nă m 2 00 0- 20 02 c ủa P hò ng T ài C hí nh - V ật g iá qu ận H oà n K iế m 55 Tuỳ từng yêu cầu về trang thiết bị mới hàng năm hay nhiệm vụ phải sửa chữa, nâng cấp mà cơ cấu nguồn chi cho mua sắm, sửa chữa thay đổi tương ứng: năm 2001 do chủ trương của thành phố đầu tư vào trang thiết bị y tế quận Hoàn Kiếm nên số chi cho mua sắm chiếm tỷ trọng cao ( chiếm 63,3% trong tổng số chi cho mua sắm, sửa chữa ); còn năm 2002 tuy chưa thực hiện mua sắm đạt kế hoạch quận giao ( mới chỉ đạt 26,7% kế hoạch ) nhưng số chi cho sửa chữa nâng cấp các thiết bị y tế, nhà cửa cũng chiếm tỷ trọng đáng kể ( 67,8% số quyết toán chi cho mua sắm sửa chữa). Qua quá trình quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, phòng Tài chính - Vật giá quận đã quản lý chi tương đối sát với dự toán được giao, đáp ứng yêu cầu tăng trưởng trong chi tiêu cho sự nghiệp y tế và kịp thời chi tiêu cho các nhiệm vụ về chăm sóc sức khoẻ, khám chữa bệnh và phòng dịch đề ra từng thời kỳ. Hơn nữa, các khâu của quản lý chi Ngân sách Nhà nước cũng được Phòng Tài chính - Vật giá quận quản lý chặt chẽ cùng với sự phối hợp của các ban ngành liên quan đảm bảo chi đúng, chi đủ nên hầu như không có đơn vị nào phải xuất toán. Công tác quản lý thu - chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế quận Hoàn Kiếm đã từng bước phát triển và ổn định; mọi hoạt động chăm sóc sức khoẻ, khám chữa bệnh và phòng dịch luôn được củng cố, đi vào nề nếp đảm bảo đúng định hướng của Đảng, Nhà nước và các cấp đề ra. 2.2.1.4. Tác động của quản lý Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế đến khuyến khích xã hội hoá các hoạt động y tế trên địa bàn quận Hoàn Kiếm Những kết quả đạt được ở trên về quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế của quận Hoàn Kiếm đã góp phần không nhỏ tới khuyến khích xã hội hoá các hoạt động y tế trên địa bàn quận. Các khoản chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế của quận Hoàn Kiếm luôn đóng vai trò chủ đạo, bao trùm lên mọi hoạt động y tế 56 diễn ra trên địa bàn quận; theo đó sẽ khuyến khích sự tham gia của nhiều chủ thể vào các hoạt động y tế. Chi Ngân sách Nhà nước tạo một nền tảng vững chắc cho việc phát triển các hình thức cơ sở y tế ngoài công lập ( đó là việc thành lập các phòng khám tư nhân hay bán công..) Bên cạnh đó, các đơn vị sự nghiệp y tế của quận đã dần có nguồn thu ( trạm đa khoa, nhà hộ sinh..) đảm bảo một phần chi phí hoạt động thường xuyên, tạo điều kiện tự chủ nguồn tài chính trong chi tiêu phục vụ các hoạt động nghiệp vụ của mình. Quá trình thực hiện xã hội hoá các hoạt động y tế trên địa bàn quận Hoàn Kiếm còn được thể hiện bằng cách phát triển rộng rãi các cơ sở y tế tới tận các phường ( 18 phường đều đã có trạm y tế ) nhằm chăm sóc sức khoẻ một cách sâu rộng trong quần chúng nhân dân và thuận tiện cho việc tuyên truyền các chương trình y tế quốc gia cho mọi tầng lớp dân cư. Để mọi người dân được chăm sóc sức khỏe ban đầu với chi phí thấp nhất, các hoạt động khám chữa bệnh bảo hiểm y tế dần được quận thực hiện. Do vậy, xã hội hoá các hoạt động y tế trên địa bàn quận Hoàn Kiếm đã dần đi vào phương hướng hoạt động của các đơn vị sự nghiệp y tế quận, nhằm nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho nhân dân. Các chương trình y tế đã có được sự đồng tình ủng hộ và thực hiện bởi số đông các tầng lớp dân cư. 2.2.2. Thuận lợi và khó khăn cho quá trình thực hiện chi Ngân sách Nhà nước cho các hoạt động y tế quận Hoàn Kiếm ¾ Những thuận lợi trong thực hiện quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế Trong khuôn khổ công tác quản lý chi Ngân sách Nhà nước của Phòng Tài chính - Vật giá quận Hoàn Kiếm đã đạt được những kết quả khả quan và tương đối ổn định nhằm phục vụ các yêu cầu về phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn quận nói chung cũng như thực hiện tốt quản lý chi Ngân 57 sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế quận. Sở dĩ như vậy, do trong quá trình thực hiện quản lý Phòng Tài chính - Vật giá quận Hoàn Kiếm có được những thuận lợi nhất định: Thứ nhất, phòng hoạt động trong khuôn khổ luật Ngân sách Nhà nước và thường xuyên có sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của các cấp chính quyền từ Trung ương đến đến địa phương. Từ khi luật Ngân sách Nhà nước ra đời ( thực hiện từ năm 1997 ), các hoạt động quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế của Phòng Tài chính - Vật giá được cụ thể hơn, định hướng rõ ràng hơn và thống nhất trong các nghiệp vụ được phân cấp thuộc về phòng. Thứ hai, bộ máy quản lý Ngân sách Nhà nước của Phòng Tài chính - Vật giá ngày một kiện toàn hơn ( thực hiện sự phân cấp của Nhà nước cụ thể bởi Thông tư số 103/1998/TT-BTC ngày 18/07/1998 ). Tổ chức nhân sự của phòng phù hợp với cấp quản lý Ngân sách Nhà nước trung gian mà phòng đảm nhiệm, hơn nữa lại thực hiện được tiêu chuẩn hoá biên chế (không có biên chế dôi dư ); số biên chế của phòng được phân công nhiệm vụ một cách cụ thể theo từng bộ phận góp phần giải quyết tốt các công tác quản lý thu - chi Ngân sách Nhà nước ( lập, chấp hành và quyết toán Ngân sách Nhà nước theo đúng tiến độ, đúng các chuẩn mực do Nhà nước quy định). Thứ ba, đội ngũ cán bộ viên chức giàu kinh nghiệm thực tế được trang bị cả về trình độ chuyên môn nghiệp vụ và trình độ lý luận ( 14/15 cán bộ đã tốt nghiệp đại học chuyên ngành; 1 đồng chí trưởng phòng tốt nghiệp cao cấp lý luận; 2 đồng chí tốt nghiệp trung cấp lý luận; còn lại được học tập theo chương trình chuyên viên ). Phòng có một hệ thống chính trị khá đầy đủ và vững chắc ( 8/15 cán bộ là Đảng viên ). Hơn nữa, đội ngũ cán bộ thường xuyên được tham gia học tập trong các chương trình mới phục vụ cho công tác quản lý Ngân sách Nhà nước của thành phố ( học các chương trình quản lý Ngân sách Nhà nước bằng máy tính; phòng là đơn 58 vị thí điểm triển khai chương trình quản lý Ngân sách Nhà nước bằng máy tính do Chính phủ Cộng hoà liên bang Đức tài trợ cho Chính phủ Việt Nam; tham gia lớp triển khai thực hiện luật Ngân sách Nhà nước mới ban hành bắt đầu thực hiện từ năm 2004 do Sở Tài chính - Vật giá thành phố Hà Nội tổ chức...). Thứ tư, trang thiết bị làm việc luôn được cải tiến và trang bị đầy đủ: phòng có hệ thống máy tính cá nhân ( trang bị máy tính đến từng người ) và hệ thống mạng máy tính nội bội ngành ( phục vụ cho báo cáo nhanh với UBND quận và Sở Tài chính - Vật giá thành phố Hà Nội). Thêm vào đó, điều kiện làm việc ngày càng được đảm bảo: nhà cao tầng có trang bị điều hoà, trụ sở làm việc thuận lợi cho việc đi lại tới các cơ quan trong địa bàn quận cũng như của Trung ương. Ngoài ra, Phòng Tài chính - Vật giá quận Hoàn Kiếm còn có những thuận lợi khác đem lại cho công tác quản lý thu - chi Ngân sách Nhà nước như: quận Hoàn Kiếm là một địa bàn có kinh tế, xã hội, văn hoá, chính trị.. phát triển; mức sống dân cư cao, trình độ học vấn dân cư cao, trong quận có nhiều cơ quan chính quyền của Trung ương... ¾ Những khó khăn gặp phải trong quá trình quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế trên địa bàn quận Hoàn Kiếm: Tuy đã đạt được những thành tựu rất vững chắc và toàn diện trong quá trình quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế trên địa bàn quận Hoàn Kiếm nhưng Phòng Tài chính - Vật giá quận cũng gặp không ít những khó khăn trong công tác quản lý của mình: Thứ nhất, chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế qua các năm có tăng nhưng còn hạn chế gây khó khăn cho phân bổ chi tiêu tại các đơn vị: chi thường xuyên ( tới 60% chi trả lương cho công nhân viên ) chịu áp lực của tăng mức lương tối thiểu ( từ 210.000 đồng/ tháng lên 290.000 đồng/ tháng ); chi mua sắm, sửa chữa chưa đáp ứng được nhu cầu hiện đại hoá ngành y tế, cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế chậm được đổi mới và 59 nâng cấp; chi bình quân cho người dân/năm còn thấp ( thấp hơn 10.000 đồng/năm ) nên khó đảm bảo chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho nhân dân... Thứ hai, khám chữa bệnh bảo hiểm y tế chưa được triển khai rộng rãi cho mọi người dân, mới chỉ áp dụng cho một số đối tượng bảo hiểm y tế bắt buộc và bảo hiểm y tế học sinh. Do đó, khả năng huy động sự đóng góp kinh phí của người dân vào công tác khám chữa bệnh còn hạn chế, khuyến khích xã hội hoá các hoạt động y tế diễn ra chậm chạp. Thứ ba, chất lượng khám chữa bệnh trên địa bàn quận Hoàn Kiếm chưa cao, chưa thực sự khuyến khích nhân dân khám chữa bệnh tại các trạm y tế, trạm đa khoa đối với một số bệnh thông thường mà người dân thường các bệnh viện tuyến trên gây nên tình trạng quá tải ở các bệnh viện này. Thứ tư, chế độ phụ cấp, lương cho các cán bộ y tế - nhất là cán bộ y tế cơ sở ở các trạm y tế phường - còn thấp, nên chưa tạo động lực khuyến khích được cán bộ yên tâm làm việc ở các đơn vị lâu dài. Bên cạnh đó, nhiều trạm y tế phường, trạm đa khoa, nhà hộ sinh... còn thiếu cả y tá và bác sỹ chuyên môn; cùng với trình độ về chuyên môn của các cán bộ y tế còn thấp chưa được cập nhật các kiến thức y học mới do các chính sách đào tạo, chính sách ưu đãi và hỗ trợ cán bộ y tế cơ sở chưa thực hiện đầy đủ, đồng bộ. Thứ năm, công tác giám sát chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường, và thúc đẩy các chương trình mục tiêu về y tế quốc gia còn thiếu đồng bộ, kết quả đạt được chưa cao: việc dùng chất hoá học gây tác động xấu trong chế biến thực phẩm, hoá mỹ phẩm chưa được kiểm soát chặt chẽ; công tác vệ sinh môi trường chưa được đảm bảo ( nhất là khu vực các chợ, khu cầu Long Biên ...) và các chương trình mục tiêu về y tế của quốc gia tuy được triển khai rộng rãi nhưng chưa thực sự có hiệu quả cao, còn tiềm ẩn nguy cơ mắc một số bệnh như: lao, phong, bướu cổ, HIV/AIDS, suy dinh dưỡng ở trẻ em... 60 Thứ sáu, đối với công tác quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế còn nhiều bất cập cả với Phòng Tài chính - Vật giá quận Hoàn Kiếm và các đơn vị sự nghiệp y tế: + Về công tác lập dự toán: các đơn vị còn mang tư tưởng đối phó với công tác lập dự toán nên ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng dự toán của Phòng Tài chính - Vật giá quận, dự toán phải bổ sung nhiều lần ( có những dự toán bổ sung đến cuối năm mới giao được ); do đó các đơn vị thực hiện chi tiêu thiếu chủ động. Mặt khác, các khoản dự toán thu không bao quát hết các nguồn thu sự nghiệp của hoạt động y tế, trong khi đó dự toán chi thường cao hơn tách rời khả năng thu Ngân sách Nhà nước. + Về công tác chấp hành chi Ngân sách: việc xây dựng dự toán qúi các đơn vị còn làm chiếu lệ, do đó thường dẫn đến bị động trong chi tiêu của các đơn vị không tránh khỏi các đơn vị chi sai mục đích, chưa thực sự tiết kiệm và hiệu quả. + Về công tác kế toán, quyết toán Ngân sách: còn có đơn vị hạch toán, kế toán chưa chính xác, sai Mục lục Ngân sách Nhà nước các nội dung chi tiêu dẫn đến việc tổng hợp báo cáo quyết toán của Phòng Tài chính - Vật giá quận phải điều chỉnh nhiều lần, ảnh hưởng đến công tác kiểm tra, đối chiếu, cân đối của cấp Ngân sách Nhà nước cấp trên. 2.2.3. Nguyên nhân gây ra những khó khăn trong quá trình thực hiện quản lý chi Ngân sách Nhà nước Những khó khăn trong quá trình thực hiện quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế quận Hoàn Kiếm là do những nguyên nhân chủ yếu sau: ¾ Nguyên nhân chủ quan ( cả từ phía Phòng Tài chính - Vật giá quận và các đơn vị sự nghiệp y tế của quận): Thứ nhất, công tác quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế của Phòng Tài chính - Vật giá quận Hoàn Kiếm chưa sát với các hoạt 61 động thực tế của các đơn vị sự nghiệp y tế, còn thiếu sự gắn kết giữa phòng với các cấp Trung ương và các cấp cơ sở ( trạm y tế phường, ban tài chính phường, trung tâm y tế quận...). Thứ hai, các cán bộ làm công tác kế toán ở các đơn vị, các phường, trung tâm y tế còn chưa theo kịp sự đổi mới công tác quản lý tài chính Ngân sách Nhà nước trong giai đoạn hiện nay. Ý thức chấp hành chế độ, chính sách còn yếu hay chưa nghiêm túc; chưa coi trọng việc quản lý Ngân sách Nhà nước với phương thức theo dự toán. Thứ ba, phát triển khoa học công nghệ và ứng dụng tin học trong công tác quản lý tài chính Ngân sách Nhà nước đối với sự nghiệp y tế chưa được chú trọng; phần lớn hệ thống mạng máy tính và máy tính của các đơn vị chưa khai thác một cách triệt để nhất. Thứ tư, việc phân chia các nguồn chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế trên địa bàn theo nội dung chi chưa thực sự hợp lý, gây ra tình trạng lãng phí nguồn chi. Tỷ trọng mua sắm, sửa chữa trang thiết bị y tế, thiết bị quản lý còn chiếm tỷ lệ thấp trong tổng chi tiêu. Thứ năm, công tác y tế dự phòng chưa thực sự được triển khai đồng bộ trên địa bàn và công tác tuyên truyền, giáo dục sức khỏe chưa phát huy đúng vai trò của nó. Thứ sáu, các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế và chất lượng khám chữa bệnh chưa đạt được những yêu cầu đã đề ra. Chất lượng khám chữa bệnh trên địa bàn quận do các đơn vị sự nghiệp đảm nhận còn thấp chưa thu hút được đông đảo nhân dân tới khám và chữa bệnh và phần nào gây nên sự quá tải cho các bệnh viện tuyến trên. Thứ bảy, trình độ chuyên môn của các y, bác sỹ phục vụ trong các đơn vị sự nghiệp y tế còn hạn chế, việc đổi mới công tác khám chữa bệnh cũng như cập nhật các thông tin y tế chưa thực sự được chú trọng. 62 Thứ tám, các hoạt động khám chữa bệnh còn thiếu đa dạng, chưa đáp ứng nhu cầu phong phú của người dân và thiếu sự kết hợp giữa khám chữa bệnh theo phương pháp hiện đại và y dược học cổ truyền. Thứ chín, nguồn thu động viên từ các đơn vị sự nghiệp y tế trên địa bàn chưa đảm bảo tự chủ về tài chính cho các đơn vị và cải thiện đời sống cán bộ phục vụ trong các đơn vị y tế đó. ¾ Nguyên nhân khách quan: - Do địa bàn quận rộng và phức tạp ( với 18 phường ), nên việc phân bổ số chi gặp nhiều khó khăn. - Định mức chi tiêu thấp gây khó khăn cho việc lập dự toán ( định mức được xây dựng trên cơ sở mức lương tối thiểu 180.000 đồng/tháng ) và các nguồn chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế còn thấp. - Hệ thống các văn bản giữa các ban ngành và Trung ương còn chậm được đổi mới, chồng chéo gây khó khăn cho quá trình thực hiện. - Các khuôn khổ pháp lý về y tế tuy chặt chẽ nhưng gây rào cản lớn cho sự gia nhập của các đối tượng tham gia hoạt động trong lĩnh vực y tế nên không khuyến khích xã hội hoá các hoạt động y tế phát triển. - Sự phân hoá giàu nghèo ngày càng nhanh, sự khác biệt ngày càng lớn về mức sống trên địa bàn gây khó khăn trong thực hiện các chính sách đảm bảo về công bằng trong chăm sóc sức khoẻ, khám chữa bệnh cho nhân dân. Tuy các nguyên nhân chủ quan gây tác động trực tiếp, mạnh mẽ tới công tác quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế trên địa bàn quận Hoàn Kiếm nhưng các nguyên nhân khách quan lại một phần gián tiếp tác động lên các hoạt động y tế trên địa bàn quận. Việc nhận thức đầy đủ nguyên nhân chủ quan và khách quan gây ra những tồn tại, khó khăn cho quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế góp phần định 63 hướng hoạt động và đưa ra các giải pháp, kiến nghị kịp thời phù hợp với thực tế. 64 Chương 3 GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC VỚI YÊU CẦU XÃ HỘI HOÁ CÁC HOẠT ĐỘNG Y TẾ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HOÀN KIẾM 3.1. PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN CÁC HOẠT ĐỘNG Y TẾ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN TRONG THỜI GIAN TỚI Phát huy những thành tích đã đạt được, nhận thức rõ những tồn tại cần khắc phục, tập trung giải quyết các vấn đề bức xúc của ngành, tạo ra các cân đối giữa phòng bệnh và chữa bệnh, y học hiện đại với cổ truyền, giữa đầu tư nâng cao chất lượng điều trị bằng kỹ thuật chuyên sâu với giải quyết vấn đề y tế cơ sở, nhằm làm tốt công tác bảo vệ chăm sóc sức khoẻ cho cán bộ và nhân dân trong quận trên cơ sở nâng cao chất lượng quản lý chi ngân sách nhà nước cho sự nghiệp y tế. Để thực hiện tốt nhiệm vụ đặt ra, mục tiêu định hướng cơ bản năm 2003 là: * Mục tiêu chung cho sự nghiệp y tế quận Hoàn Kiếm: Phấn đấu để mọi người dân được hưởng các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ ban đầu, được cung cấp các dịch vụ y tế cơ bản. Nâng cao chất lượng các dịch vụ y tế nhằm tăng cường sức khoẻ nhân dân, giảm tỷ lệ mắc và chết do bệnh tật. Từng bước thực hiện công bằng, hiệu quả trong chăm sóc y tế. Mọi người đều được phát triển tốt về thể chất và tinh thần. * Một số nhiệm vụ trọng tâm năm 2003 và những năm tiếp theo - Chủ động phòng chống dịch không để bệnh dịch nguy hiểm xảy ra, nếu có dịch phát sinh phải tổ chức bao vây, dập tắt kịp thời, không để tử vong do dịch. 65 - Từng bước thực hiện kế hoạch củng cố và hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân. - Tiếp tục duy trì đưa Bác sĩ, Kỹ thuật viên giỏi vào công tác trong các đơn vị y tế cơ sở quận Hoàn Kiếm cùng với việc thực hiện tốt chăm sóc sức khoẻ cho người nghèo, các đối tượng chính sách. - Phát huy nội lực: nâng cao chất lượng khám chữa bệnh của các trạm y tế phường, trạm đa khoa, nhà hộ sinh, ưu tiên phát triển chuyên khoa sâu với những kỹ thuật tiên tiến, hiện đại. Tổ chức liên doanh, liên kết đưa máy móc thiết bị kỹ thuật cao ứng dụng vào công tác chữa bệnh và các dịch vụ y tế. - Đẩy mạnh đầu tư xây dựng cơ sở vật chất bằng nhiều nguồn vốn: Trung ương cấp theo các chương trình mục tiêu quốc gia, nguồn vốn xây dựng cơ bản tập trung của tỉnh, vốn ngân sách huyện, thành, thị, nguồn viện trợ của các tổ chức quốc tế, vốn do dân đóng góp. Tiếp tục xin kinh phí sửa chữa cơ sở vật chất trung tâm y tế, phòng khám đa khoa, trạm y tế phường. - Liên tục đào tạo bồi dưỡng nâng cao trình độ quản lý, trình độ chuyên môn cho các đơn vị trong ngành, đặc biệt là cán bộ tuyến cơ sở và đào tạo chuyên khoa sâu. - Tăng cường đầu tư trang thiết bị y tế cho các tuyến đáp ứng đầy đủ yêu cầu kỹ thuật chuyên môn và thuận lợi cho người dân tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ, triển khai từng bước ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, chuyên môn, lưu trữ và thống kê báo cáo. Trước hết, thực hiện xây dựng mô hình quản lý tin học tài chính y tế tại trung tâm y tế của quận, tiến tới nối mạng trong toàn ngành. Nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng, đoàn thể quần chúng, tiếp tục cải cách hành chính, tinh giảm biên chế, thực hiện quy chế dân chủ. Chú 66 trọng công tác xây dựng Đảng cho cán bộ trạm y tế phường, từng bước sắp xếp lại tổ chức của ngành theo hướng tinh gọn, đảm bảo chất lượng và đạt hiệu quả cao trong công tác quản lý, công các chuyên môn. - Tổ chức thực hiện tốt công tác quản lý tài chính và quy chế hoạt động khoán chi tại các đơn vị. Tăng cường thu hút nhiều nguồn kinh phí cho các hoạt động sự nghiệp của ngành như: các dự án tài trợ, thu viện phí, bảo hiểm y tế, thu các dịch vụ, khuyến khích hơn nữa xã hội hoá các hoạt động y tế trên toàn địa bàn quận. * Tập trung thực hiện một số chương trình, dự án, đề án ứng dụng vào tất cả các đơn vị y tế cơ sở cũng như các hoạt động chung về y tế. - Xây dựng một số mô hình "Bác sĩ gia đình" nhằm tăng cường quản lý chăm sóc sức khoẻ tại cộng đồng. - Tiếp tục xây dựng và hoàn chỉnh đề án thực hiện khám chữa bệnh cho người nghèo theo quyết định: 139/QĐ - TTg của thủ tướng Chính phủ. - Trình UBND quận phê duyệt và tổ chức thực hiện kế hoạch củng cố và hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở của quận Hoàn Kiếm. - Mở rộng dự án ứng dụng và phát triển công nghệ thông tin trong quản lý. - Xây dựng và phối hợp tổ chức thực hiện kế hoạch hành động phòng chống tác hại của thuốc lá, phòng ngừa một số bệnh xã hội, bệnh nguy hiểm HIV/AIDS giai đoạn 2001 - 2005. 67 3.2. GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CHO SỰ NGHIỆP Y TẾ Trong quá trình quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế vẫn tồn tại những khó khăn nhất định nên với mục tiêu phát triển hơn nữa sự nghiệp y tế trên địa bàn quận Hoàn Kiếm và thúc đẩy công tác quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế trong thời gian tới, việc đề ra các giải pháp cụ thể cho quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế là hết sức cần thiết và cấp bách. 3.2.1. Giải pháp 1: Nâng cao năng lực quản lý cho phòng Tài chính - Vật giá quận Hoàn Kiếm đối với sự nghiệp y tế * Cơ sở lý luận của giải pháp Thực hiện nâng cao năng lực của phòng Tài chính - Vật giá quận Hoàn Kiếm đối với sự nghiệp y tế là việc hướng dẫn sự quản lý của phòng Tài chính - Vật giá quận đi sâu vào công tác chi tiêu của các đơn vị sự nghiệp y tế sao cho có hiệu quả cao, tạo điều kiện cho các hoạt động y tế có chất lượng cao; trong khi đó vẫn đảm bảo cho phòng Tài chính - Vật giá là một cấp Ngân sách Nhà nước hoàn chỉnh theo quy định về phân cấp Ngân sách Nhà nước hiện hành. * Cơ sở thực tiễn của giải pháp Với trình độ và kinh nghiệm thực tế quản lý Ngân sách Nhà nước của các cán bộ thuộc phòng Tài chính - Vật giá quận Hoàn Kiếm có thể giúp cho các cán bộ đi sâu tìm hiểu đặc thù và yêu cầu thực tế của từng đơn vị sự nghiệp y tế trên địa bàn, cùng với sự giúp đỡ của các cán bộ thuộc Trung tâm y tế quận. * Nội dung của giải pháp: Yêu cầu phòng Tài chính - Vật giá quận Hoàn Kiếm thực hiện đầy đủ các khâu của chu trình Ngân sách Nhà nước và đáp ứng đúng thực tế của đơn vị: 68 - Về lập dự toán chi Ngân sách Nhà nước: Ngay từ khi lập dự toán, các cán bộ phụ trách các đơn vị sự nghiệp y tế của phòng Tài chính - Vật giá quận tiến hành kiểm tra và xem xét thực tế tại đơn vị có phù hợp với những yêu cầu nêu trong dự toán của các đơn vị hay không: chẳng hạn một trạm y tế phường A yêu cầu cung cấp thuốc men cho năm tới 100 triệu đồng nhưng so với các phường khác, phường A có tỷ lệ dân số mắc bệnh ước tính thấp hơn thì tiến hành cắt giảm kinh phí để chi cho mục khác; hay trạm đa khoa năm tới yêu cầu chi 150 triệu đồng cho mua sắm các thiết bị y tế mà sau khi kiểm tra thấy thiết bị y tế tại trạm đa khoa quá cũ, thì sẽ chi ngay mức yêu cầu hoặc cắt giảm nguồn khác chi thêm cho yêu cầu đó.... Ngoài ra, khi lập dự toán cần xác định lại số tổng hợp của các đơn vị sự nghiệp do trung tâm y tế chuyển lên, đảm bảo tính khách quan, trung thực, tính đủ và đúng. - Về chấp hành chi Ngân sách Nhà nước ngoài việc kiểm tra chi Ngân sách Nhà nước cho các đơn vị sự nghiệp y tế đúng theo dự toán, phòng Tài chính - Vật giá thực hiện cấp phát kinh phí đến các đơn vị kịp thời, đầy đủ, thủ tục nhanh gọn. Nếu trong khi chấp hành chi Ngân sách Nhà nước có những đột biến, phòng Tài chính - Vật giá cần đứng ra chủ động đứng ra xử lý giúp các đơn vị thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. - Về quyết toán chi Ngân sách Nhà nước: Phòng Tài chính - Vật giá quận Hoàn Kiếm đứng ra trực tiếp chỉ đạo về nghiệp vụ đối với các đơn vị: hướng dẫn các đơn vị quyết toán theo đúng các chỉ tiêu, biểu mẫu thống nhất do Bộ Tài chính quy định; đồng thời trực tiếp chỉ đạo các đơn vị xử lý kịp thời các khoản chi hạch toán sai mục chi theo hệ thống Mục lục Ngân sách Nhà nước và thực hiện công khai Ngân sách Nhà nước theo yêu cầu của các cấp có thẩm quyền đối với các khoản thu chi Ngân sách Nhà nước. Trong quá trình kiểm tra quyết toán đối với các đơn vị, cán bộ phòng Tài chính - Vật giá thực hiện kiểm tra một cách nghiêm túc tránh kiểm tra qua loa, đại khái. 69 * Tính tích cực của giải pháp Khi thực hiện giải pháp này, phòng Tài chính - Vật giá đưa công tác quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế của mình sát với thực tế các hoạt động diễn ra của các đơn vị sự nghiệp y tế, góp phần tạo mối liên hệ chặt chẽ giữa phòng với các đơn vị y tế cơ sở cũng như với ban tài chính của các phường, do vậy khả năng tiết kiệm và hiệu quả đối với các khoản chi được bảo đảm, đồng thời phòng Tài chính - Vật giá dễ kiểm tra giám sát chi Ngân sách Nhà nước đối với các đơn vị y tế cơ sở. 3.2.2. Giải pháp 2: Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ làm công tác kế toán tài chính ở các đơn vị sự nghiệp y tế cơ sở * Cơ sở lý luận của giải pháp Trình độ và năng lực làm việc của các cán bộ làm công tác kế toán, tài chính tại đơn vị ảnh hưởng rất lớn trực tiếp đến quản lý chi ngân sách nhà nước cho sự nghiệp y tế của các đơn vị. Chính khả năng làm việc của đội ngũ cán bộ kế toán, tài chính tại các đơn vị y tế cơ sở là động lực thúc đẩy việc giải ngân các khoản chi Ngân sách Nhà nước đáp ứng kịp thời đầy đủ, đúng mục tiêu đã đề ra cho sự nghiệp y tế. Nếu cán bộ kế toán tại các đơn vị sự nghiệp y tế có ý thức chấp hành chế độ, chính sách yếu kém, chưa thực sự nghiêm túc thì việc gây ra tình trạng thất thoát, kém hiệu quả của các khoản chi là không thể tránh khỏi. * Cơ sở thực tiễn của giải pháp Do thường xuyên được công tác trong các hoạt động sự nghiệp y tế nên các cán bộ làm công tác kế toán, tài chính tại các đơn vị mang đầy đủ nét đặc trưng của lĩnh vực y tế,do đó khả năng tiếp thu những đổi mới trong công tác kế toán tài chính, tuân thủ nghiêm ngặt quy trình quản lý Ngân sách Nhà nước theo phương pháp dự toán sẽ tạo điều kiện nâng cao chất lượng quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế trên địa bàn quận Hoàn Kiếm. 70 * Nội dung của giải pháp Phòng Tài chính - Vật giá quận trực tiếp phối hợp với Trung tâm y tế quận và các đơn vị sự nghiệp y tế mở các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ kế toán, tài chính ngắn hạn nhằm cập nhật các quy định, chuẩn mực kế toán mới cho các cán bộ của các đơn vị. Bên cạnh đó, cần nâng cao năng lực quản lý của thủ trưởng các đơn vị sự nghiệp đối với không chỉ các hoạt động y tế mà còn bao gồm cả năng lực về quản lý tài chính nhằm giúp các thủ trưởng có khả năng bao quát hết hoạt động của đơn vị mình để có những hướng quản lý phù hợp với tình hình thực tế. * Tính tích cực của giải pháp Giải pháp nhằm thúc đẩy năng lực làm việc của các cán bộ tài chính kế toán từ cơ sở góp phần quản lý chi Ngân sách Nhà nước thiết thực hơn và làm giảm sự sai lệch giữa các đơn vị y tế cơ sở và phòng Tài chính - Vật giá quận Hoàn Kiếm. Bởi vì, các đơn vị y tế cơ sở vừa đóng vai trò là khâu đầu tiên ( trong lập dự toán, quyết toán) vừa đóng vai trò là khâu cuối cùng (trong thực hiện các khoản chi ) nên giải pháp sẽ góp phần nâng cao chất lượng làm việc của các đơn vị y tế cơ sở tạo điều kiện cho công tác quản lý chi Ngân sách Nhà nước của phòng Tài chính - Vật giá quận Hoàn Kiếm sát thực và đúng hướng hơn. 3.2.3. Giải pháp 3: Mở rộng phát triển khoa học công nghệ và ứng dụng tin học trong công tác quản lý tài chính Ngân sách Nhà nước đối với sự nghiệp y tế * Cơ sở lý luận của giải pháp Chất lượng của bất kỳ công việc nào cũng phải dựa trên phương tiện làm việc tốt nhất và khả năng tận dụng tính hữu ích, công suất phương tiện của con người là tối đa nhất, trong đó quản lý chi Ngân sách Nhà nước không nằm ngoài nội dung này. Ngày nay, với sự phát triển của khoa học công nghệ và ứng dụng tin học giúp cho việc tính toán, phân tích, truyền số 71 liệu được chính xác và nhanh nhất. Để đạt được mục tiêu quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế tốt nhất đòi hỏi việc ứng dụng tin học trong các đơn vị phải được chú trọng. * Cơ sở thực tiễn của giải pháp Hiện nay, Phòng Tài Chính - Vật giá quận Hoàn Kiếm và hầu hết các đơn vị sự nghiệp y tế đều được trang bị máy tính đến từng người phục vụ cho công tác quản lý Ngân sách Nhà nước. Phòng Tài Chính - Vật giá quận Hoàn Kiếm có một hệ thống máy tính đầy đủ nhất đến từng cán bộ và thường xuyên được nâng cấp và đổi mới; thêm vào đó, các máy tính cá nhân được nối mạng nội bộ và nối mạng trong toàn ngành ( nối mạng với Sở Tài chính - Vật giá thành phố Hà Nội, UBND quận Hoàn Kiếm ), tạo điều kiện cho các cán bộ thuộc phòng sử dụng máy tính vào hầu hết các công việc của mình ( nhập số liệu, báo cáo số liệu, soạn thảo công văn...). Trong năm 2003, Phòng Tài Chính - Vật giá quận đã cử cán bộ đi học về quản lý mạng máy tính nhằm đáp ứng yêu cầu sử dụng mạng và khai thác mạng trong công tác quản lý chi Ngân sách Nhà nước. * Nội dung của giải pháp Trên cơ sở số máy tính hiện có, Phòng Tài Chính - Vật giá và các đơn vị y tế cần phải phát huy hết công suất của máy tính ( sử dụng máy tính vào tính toán, lưu trữ, phân tích và báo cáo số liệu trong phạm vi công việc của mình. Trong năm 2003, thực hiện hoàn chỉnh hệ thống mạng máy tính trong nội bộ Phòng Tài Chính - Vật giá và kết hợp với hệ thống mạng của Sở Tài chính - Vật giá, Sở y tế ( gồm cả Trung tâm y tế quận ) và UBND quận; tiến tới kết nối mạng máy tính tới tận các đơn vị y tế cơ sở. * Tính tích cực của giải pháp Thực hiện giải pháp này, góp phần tăng năng suất công tác quản lý của Phòng Tài Chính - Vật giá quận Hoàn Kiếm cũng như của các đơn vị, 72 tạo điều kiện có được báo cáo số liệu nhanh nhất, chính xác nhất khi có bất kỳ yêu cầu nào của cấp trên. 3.2.4 Giải pháp 4: Thực hiện phân chia các khoản chi Ngân sách Nhà nước một cách hợp lý cho các đơn vị sự nghiệp y tế quận Hoàn Kiếm * Cơ sở lý luận của giải pháp Với nguyên tắc sử dụng hợp lý, tiết kiệm và hiệu quả các nguồn chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế, các khoản chi sát thực với tình hình của các đơn vị là yêu cầu cấp thiết nhất. Hình thức thể hiện chính của tăng cường quản lý chi Ngân sách Nhà nước thông qua cơ cấu phân chia các khoản chi tiêu cho sự nghiệp y tế hợp lý. * Cơ sở thực tiễn của giải pháp Việc lập ra các đơn vị y tế cơ sở nhằm cung cấp các dịch vụ y tế công cộng và thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế nên các khoản chi thường xuyên phải luôn chiếm tỷ trọng cao nhất. Phòng Tài Chính - Vật giá quận Hoàn Kiếm và các đơn vị đã thực hiện theo đúng mục tiêu đề ra của cấp trên về chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế ( các khoản chi thường xuyên thường chiếm hơn 60% tổng chi Ngân sách Nhà nước ). * Nội dung của giải pháp Vẫn duy trì mức chi thường xuyên từ Ngân sách Nhà nước cho các đơn vị sự nghiệp y tế ở mức cao như đã thực hiện những năm trước nhưng tùy thuộc vào điều kiện thực tế cần muc sắm, sửa chữa ở các đơn vị mà có thể điều tiết các khoản chi cho mua sắm, sửa chữa cao hơn một chút trong tổng chi tiêu để đảm bảo. Hơn nữa, cần có sự bổ sung từ chi Ngân sách Nhà nước của các phường, các đơn vị khác, mục tiêu khác cho nâng cấp, mua sắm trang thiết bị, tài sản cho các đơn vi y tế hay có thể dùng từ nguồn thu để lại đơn vị, huy động sự đóng góp và viện trợ từ bên ngoài. * Tính tích cực của giải pháp 73 Do phần chi cho mua sắm, sửa chữa còn thấp trong tổng chi tiêu nên giải pháp bước đầu sẽ giải quyết thiếu hụt chi tiêu cho phần này. Hơn nữa, giải pháp góp phần nỗ lực từ các đơn vị tiết kiệm chi tiêu để có thể nâng cấp, mua sắm trang thiết bị, tài sản cho đơn vị mình. 3.2.5. Giải pháp 5: Đẩy mạnh thực hiện công tác y tế dự phòng và tuyên truyền, giáo dục sức khoẻ sâu rộng trong dân cư trên địa bàn quận * Cơ sở lý luận của giải pháp Thông tin tuyên truyền và công tác y tế dự phòng là yếu tố dẫn đến sự thành công của các hoạt động y tế trên địa bàn quận Hoàn Kiếm một cách toàn diện nhất. Khi những thông tin về y tế đến được với nhân dân sẽ góp phần làm cho nhận thức về các hoạt động y tế được rõ ràng nhất tạo tiền đề cho các đơn vị triển khai công tác chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho nhân dân, phục vụ cho mục tiêu xã hội hoá các hoạt động y tế trên địa bàn quận. Còn công tác y tế dự phòng góp phần ngăn ngừa lây lan và nguy cơ mắc một số bệnh dễ lây trong dân cư, các đợt dịch bệnh ngoài vòng kiểm soát... * Cơ sở thực tiễn của giải pháp Quận là địa bàn trung tâm của thành phố nên công tác tuyên truyền về các hoạt động y tế rất dễ thực hiện, hầu hết các phường đều có đài phát thanh và nhiều hình thức sinh hoạt tập trung của quần chúng ( các câu lạc bộ người cao tuổi, các chi đoàn thanh niên hoạt động sôi nổi...). Thêm vào đó, công tác y tế dự phòng luôn là những hoạt động được sự quan tâm của nhiều đơn vị và nhân dân. * Nội dung của giải pháp Kết hợp giữa tuyên truyền, giáo dục sức khoẻ và công tác y tế dự phòng trên địa bàn quận: sử dụng các đài phát thanh của phường, các câu 74 lạc bộ người cao tuổi, các chi đoàn thanh niên... để tuyên truyền về công tác y tế dự phòng và các thông tin về y tế đến nhân dân. 75 * Tính tích cực của giải pháp Giải pháp góp phần thúc đẩy sự tham gia sâu rộng và đồng tình ủng hộ của quần chúng nhân dân vào các hoạt động y tế của quận nhằm đưa công tác y tế của quận đạt được các chỉ tiêu đã đề ra. 3.2.6. Giải pháp 6: Nâng cao chất lượng khám chữa bệnh và thực hiện nghiêm chỉnh các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế * Cơ sở lý luận của giải pháp Để thu hút được sự tham gia của các tầng lớp dân cư tới khám chữa bệnh tại các trạm y tế phường, trạm đa khoa.. thì chất lượng khám chữa bệnh là yếu tố quyết định. Hơn nữa, để đạt được các mục tiêu đã đề ra đối với các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế thì việc thực hiện nghiêm túc các chương trình này là rất quan trọng. * Cơ sở thực tiễn của giải pháp Các trạm y tế phường, trạm đa khoa có thể trực tiếp khám bệnh và chữa một số bệnh thường gặp cho nhân dân; nhà hộ sinh quận có thể tiếp nhận sản phụ 24/24 ( với số giường bệnh tương đối lớn: 40 giường) và đảm bảo tốt cho việc sinh đẻ được thuận tiện. Cùng với các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế đã được triển khai và bước đầu tương đối khả quan, ngày càng giảm số người mắc các bệnh như: bướu cổ, phong, lao, suy dinh dưỡng trẻ em... * Nội dung của giải pháp Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện các chỉ tiêu đã đề ra của các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế, thực hiện quản lý về nghiệp vụ y tế nhằm nâng cao chất lượng các dịch vụ y tế do các đơn vị sự nghiệp y tế trên địa bàn quận cung cấp và kiểm soát cả đối với các dịch vụ y tế do tư nhân cung cấp. 76 * Tính tích cực của giải pháp Giải pháp góp phần thanh toán một số bệnh đã đề ra trong các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế, đồng thời nâng cao chất lượng các dịch vụ y tế nhằm thu hút nhân dân đến khám, chữa bệnh tại các đơn vị y tế cơ sở, giảm bớt sự quá tải ở các bệnh viện tuyến trên. 3.2.7. Giải pháp 7: Tiếp thu và cập nhật các thông tin y tế nhằm nâng cao trình độ chuyên môn của các y, bác sỹ * Cơ sở lý luận của giải pháp Trình độ chuyên môn của các y, bác sỹ và khả năng cập nhật thông tin y tế là yếu tố nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh tại các đơn vị y tế cơ sở trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, tạo điều kiện cho các hoạt động y tế tiếp thu những thành tựu của y học trong nước cũng như của thế giới và theo kịp sự phát triển về các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ trên các địa bàn khác trong thành phố. * Cơ sở thực tiễn của giải pháp Đội ngũ cán y, bác sỹ trong các đơn vị y tế cơ sở quận Hoàn Kiếm đều có trình độ phù hợp, có thể tiếp thu với những thay đổi trong ngành y tế và nâng cao trình độ chuyên môn. * Nội dung của giải pháp Khuyến khích các y, bác sỹ hoạt động trong các đơn vị sự nghiệp y tế quận Hoàn Kiếm tự nâng cao và tích luỹ kiến thức về y học cho chính bản thân mình thông qua việc tham gia đầy đủ, nghiêm túc các lớp bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ do Sở y tế tổ chức, đồng thời năng tìm tòi, học hỏi qua các tài liệu, sách báo về y học. * Tính tích cực của giải pháp Năng lực làm việc của các y, bác sỹ góp phần nâng cao chất lượng các hoạt động y tế, tạo sự tin tưởng của nhân dân; đồng thời khi thực hiện 77 giải pháp này sẽ rất hữu ích cho thực hiện triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế. 3.2.8. Giải pháp 8: Đa dạng hoá các hoạt động khám, chữa bệnh trong các đơn vị sự nghiệp y tế * Cơ sở lý luận của giải pháp Mục tiêu của các đơn vị y tế quận là chăm sóc sức khoẻ ban đầu, khám, chữa bệnh cho nhân dân nên phạm vi của các hoạt động y tế tương đối rộng đòi hỏi các hoạt động phải đa dạng đáp ứng nhu cầu phong phú của người dân. * Cơ sở thực tiễn của giải pháp Các dịch vụ y tế được các đơn vị thực hiện cung cấp đáp ứng phần nào nhu cầu về khám chữa bệnh và phòng bệnh cho nhân dân trong quận, và dân tạm trú trên địa bàn quận. * Nội dung của giải pháp Các đơn vị sự nghiệp y tế củng cố lại các dịch vụ y tế cung cấp từ trước và cung cấp thêm các dịch vụ y tế mới trên cơ sở kết hợp giữa các phương pháp khám chữa bệnh hiện đại và y dược học cổ truyền. * Tính tích cực của giải pháp Các nhu cầu về khám, chữa bệnh của nhân dân được các đơn vị sự nghiệp y tế cung cấp một cách đầy đủ nhất thông qua thực hiện giải pháp này, nhân dân không phải di chuyển đến cơ sở khác khi gặp phải những bệnh mà các đơn vị y tế đã thực hiện được. 3.2.9. Giải pháp 9: Tích cực khai thác các nguồn thu để lại tại các đơn vị y tế cơ sở * Cơ sở lý luận của giải pháp Các đơn vị sự nghiệp y tế của quận mặc dù thực hiện cung cấp các dịch vụ y tế công cộng nhưng vẫn có nguồn thu từ các hoạt động y tế, mà 78 các nguồn thu này có thể giải quyết được nhu cầu bổ sung một phần chi tiêu tại các đơn vị. * Cơ sở thực tiễn của giải pháp Nguồn thu từ các hoạt động y tế của các đơn vị chủ yếu từ viện phí, bảo hiểm y tế, cho thuê địa điểm: các nguồn thu được tăng lên hàng năm vào khoảng trên 200 triệu đồng/năm. * Nội dung của giải pháp Cần xác định một cách rõ ràng các khoản thu cả về số lượng và mức thu cụ thể; thực hiện đúng, đủ các khoản thu có trong dự toán thu Ngân sách Nhà nước. Trên cơ sở được chủ động chi từ nguồn thu để lại, đơn vị phải có kế hoạch cụ thể cho các các mục chi này tránh lãng phí và không hiệu quả. * Tính tích cực của giải pháp Thực hiện giải pháp này giúp cho các đơn vị dần chủ động thu và chi tiêu các khoản chi của mình; đồng thời góp phần thực hiện những quy định của yêu cầu về chủ động tài chính trong các đơn vị sự nghiệp có thu ( theo hướng dẫn của Nghị định 10/2002/NĐ-CP và Thông tư 25/2002/TT-BTC) đã được ban hành, góp phần đẩy mạnh khuyến khích xã hội hoá các hoạt động y tế. 3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ THÁO GỠ KHÓ KHĂN TRONG QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CHO SỰ NGHIỆP Y TẾ QUẬN HOÀN KIẾM Qua thực tế công tác quản lý tài chính Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế trên địa bàn quận Hoàn Kiếm đã gặp phải một số khó khăn trong việc thực hiện các chính sách và các quy định cụ thể do Nhà nước và các ban ngành đề ra. Để thúc đẩy sự phối kết hợp giữa các cơ quan cấp trên và phòng Tài chính - Vật giá nhằm tăng cường công tác quản lý chi 79 Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế địa bàn quận Hoàn Kiếm, đề tài đề cập tới một số kiến nghị sau: - UBND thành phố và Sở Tài chính - Vật giá thành phố Hà Nội cần đưa ra định mức chi tiêu mới cao hơn phù hợp với yêu cầu thực tế của các đơn vị sự nghiệp y tế. - Chính phủ và Bộ Tài chính cần có những chính sách và đầu tư ngân sách nhà nước lớn hơn cho sự nghiệp y tế góp phần nâng cao chất lượng y tế cả ở tuyến cơ sở và trung ương. - Việc ra quyết định giữa các ban ngành, đặc biệt là giữa ngành Tài chính và ngành Y tế cần tránh chồng chéo và phải đổi mới theo yêu cầu của phát triển sự nghiệp y tế; góp phần định hướng rõ ràng, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thực hiện các văn bản pháp luật trong quản lý chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế. - Bộ Tài chính, Sở Tài chính - Vật giá thành phố Hà Nội cần cụ thể hoá các chính sách ưu đãi thông qua các chỉ tiêu định mức về thu, chi Ngân sách Nhà nước và các chính sách ưu đãi cho khu vực y tế tư nhân nhằm khuyến khích phát triển, đa dạng hoá các loại hình hoạt động y tế góp phần khuyến khích xã hội hoá các hoạt động y tế trên địa bàn. - Các chương trình y tế quốc gia do Bộ y tế và Sở Y tế kết hợp với Bộ Tài chính phải hoàn thiện hơn nữa: có chế độ chính sách ưu đãi về khám chữa bệnh cho người nghèo, đối tượng chính sách xã hội... đảm bảo mức công bằng tối thiểu trong chăm sóc sức khoẻ, khám chữa bệnh cho nhân dân trong điều kiện sự phân hoá giàu nghèo ngày càng nhanh, sự khác biệt ngày càng lớn về mức sống trên địa bàn quận Hoàn Kiếm. Việc thực hiện triệt để và trên cơ sở ngày càng hoàn thiện các cơ chế, chính sách của quản lý nhà nước về tài chính cho sự nghiệp y tế tuyến cơ sở góp phần thúc đẩy không chỉ cho công tác quản lý chi ngân sách nhà 80 nước mà còn cả đối với sự nghiệp y tế cơ sở và nâng cao chất lượng cuộc sống dân cư trên địa bàn. 81 Kết luận Vươn lên không ngừng nâng cao chất lượng cuộc sống và cải thiện các điều kiện chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho dân cư, bước đầu sự nghiệp y tế do các đơn vị của quận Hoàn Kiếm thực hiện đã tạo được lòng tin của nhân dân đối với chủ trương, chính sách Nhà nước đã đề ra. Mặc dù, trong quá trình hoạt động còn một số mặt hạn chế nhưng với sự nỗ lực không ngừng của toàn thể cán bộ nhân viên ngành y tế quận Hoàn Kiếm, cùng với sự quản lý và hướng dẫn trực tiếp của phòng Tài chính - Vật giá quận, các đơn vị sự nghiệp y tế quận đang từng bước tăng cường năng lực và phát triển. Qua vài năm gần đây sự nghiệp chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho nhân dân trong quận đã đạt được nhiều thành quả to lớn, có nhiều chuyển biến tích cực, các chỉ tiêu cơ bản đề ra đều đạt và vượt cả về lĩnh vực phòng bệnh và khám chữa bệnh. Các hoạt động y tế quận Hoàn Kiếm đã đáp ứng cơ bản nhu cầu về chăm sóc sức khoẻ của nhân dân, có được niềm tin của người dân, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của Sở y tế Hà Nội giao cho. Thành tích trên của các đơn vị sự nghiệp y tế có phần đóng góp không nhỏ của phòng Tài chính - Vật giá quận Hoàn Kiếm trong phạm vi quản lý nguồn chi Ngân sách Nhà nước cho sự nghiệp y tế của quận.