Trải qua nhiều thế kỷ, với truyền thống của người Việt Nam luôn lấy
dân làm gốc đã tiếp tục được khẳng định trong Hiến pháp 2013 của thế kỷ 21
(quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 2): “Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do
nhân dân, vì nhân dân”; “Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam do
nhân dân làm chủ; tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng
là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí
thức”.
Vì mọi quyền lực của nhà nước thuộc về nhân dân nên đối với hoạt
động QLNN nói chung và hoạt động QLNN tại địa phương (UBND phường)
nói riêng đều cần đến sự tham gia của người dân. Đặc biệt hiện nay, Việt Nam
chúng ta đang trong tiến trình cải cách hành chính cũng hướng tới chuyển đổi
mô hình hành chính công truyền thống sang mô hình quản lý công mới và
quản trị nhà nước tốt. Để thực hiện được việc chuyển đổi thành công và hiệu
quả đòi hỏi các cấp chính quyền phải tạo điều kiện cho người dân tham gia
vào các công việc của nhà nước. Trong các cấp chính quyền thì chính quyền
tại địa phương phải là cấp đầu tiên và cơ bản để thu hút người dân tham gia
vào hoạt động QLNN.
Từ kết quả hệ thống hóa cơ sở lý luận và pháp lý, kết hợp với việc đánh
giá thực trạng thu hút sự tham gia của người dân vào hoạt động QLNN của
UBND phường, đặc biệt là dựa trên những nguyên nhân của hạn chế, luận văn
đã đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thu hút sự tham gia của
người dân vào hoạt động QLNN của UBND phường trên địa bàn quận Thủ
Đức.
109 trang |
Chia sẻ: yenxoi77 | Lượt xem: 690 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Thu hút sự tham gia của người dân vào hoạt động quản lý nhà nước của UBND phường trên địa bàn quận Thủ Đức, thành phố Hồ Chí Minh, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ng. Vì vậy, công tác vận động quần chúng ở một số nơi chưa được
quan tâm chú trọng.
Một số CBCC còn chưa nhận thức được vai trò và sức mạnh nhân dân,
trách nhiệm trong việc đảm bảo quyền tham gia QLNN của người dân, vì vậy
họ còn thiếu tin tưởng ở người dân, vẫn coi việc QLNN là công việc riêng
vốn có của Nhà nước mà không phải là nhiệm vụ của chính nhân dân trong
việc quản lý xã hội. Một số CBCC và người dân cho rằng việc thu hút sự
tham gia của người dân vào hoạt động QLNN không được quy định trong
pháp luật mà do sự chủ động của chính quyền.
Theo kết quả khảo sát của HĐND Quận thì có đến 25,67% đội ngũ
CBCC được hỏi cho rằng việc thu hút sự tham gia của người dân không được
quy định trong pháp luật mà là do sự chủ động của chính quyền. Điều này
chứng tỏ rằng một số bộ phận không nhỏ CBCC vẫn coi việc thu hút là quyền
của bản thân cơ quan nhà nước mà chưa xem nó là trách nhiệm cần phải làm.
73
Trong 25,67% nhận thức như vậy thì có đến 23,49% là Chủ tịch HĐND,
UBND phường. Chính nhận thức không đúng đắn này dẫn đến việc nhiều
CBCC cho rằng việc thu hút này không phải là yêu cầu bắt buộc, vì vậy họ có
thể tiến hành hoặc không tiến hành. Trong khi đó 50,5% người dân cũng cho
rằng việc mình tham gia QLNN không được quy định trong pháp luật mà do
sự chủ động của chính quyền.
Một số CBCC được hỏi cho rằng UBND phường không phải là cấp cần
đến sự tham gia của người dân nhất. Trong khi đó đa số người dân lại mong
muốn tham gia vào hoạt động của UBND phường. Như vậy, một số bộ phận
CBCC của UBND phường chưa nắm bắt được nhu cầu của người dân.
Người dân chỉ tham gia khi thấy được những lợi ích mang lại. Tuy
nhiên, hiện nay người dân chưa nhận thức đầy đủ và chính xác về những lợi
ích mang lại của việc tham gia. Chính vì vậy, một số người dân cũng tỏ ra thờ
ơ với hoạt động của chính quyền.
Thứ sáu, vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội và các đơn vị tự
quản ở cơ sở chưa cao
MTTQ và các đoàn thể chính trị chưa thực sự phát huy được vai trò của
mình trong việc tập hợp người dân, chưa thực sự là cầu nối giữa nhà nước với
nhân dân. Nhiều nơi hoạt động của các tổ chức này còn mang tính phong trào,
đi theo các hoạt động của nhà nước mà chưa chủ động trong việc thu hút, lôi
cuốn nhân dân. Ở một số nơi, các tổ chức này chưa có những phong trào riêng
để tập hợp quần chúng. Vai trò của Mặt trận trong việc phản biện xã hội cũng
chưa được thể hiện rõ nét. Việc tập hợp các ý kiến phản ánh của người dân
còn chậm và chưa thực sự được chú trọng. Sự tham gia của các tổ chức chính
trị xã hội vào việc thực hiện các chương trình kinh tế xã hội là chưa cao. Các
tổ chức đoàn thể có vai trò chủ yếu của mình là “huy động nhân dân” và “chất
vấn, giám sát cán bộ địa phương”. Nhưng hiện chưa có cơ chế rõ ràng để thực
74
hiện quyền kiểm tra của họ. Việc công khai tạo điều kiện cho MTTQ và các
đoàn thể chính trị tham gia giám sát, tham gia đóng góp xây dựng chính
quyền có lúc có nơi chưa tốt.
Hoạt động của các đơn vị tự quản ở một số nơi cũng chưa thực sự hiệu
quả. Một số nơi các đơn vị tự quản không nắm bắt kịp thời tâm tư, nguyện
vọng của người dân. Năng lực quản lý, điều hành của một số cán bộ Tổ dân
phố, khu phố ở một số phường chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, chưa nhạy
bén, chủ động, chưa sâu sát, nắm bắt được tình hình. Việc chủ động trong
công tác tập hợp tổ chức, vận động người dân còn hạn chế. Hoạt động của các
khu phố, Tổ dân phố còn mang nặng tính kinh nghiệm, chưa được tổ chức
khoa học vì vậy khả năng tập hợp người dân còn chưa cao.
75
Tiểu kết chƣơng 2
Trong Chương 2, luận văn đã khái quát tổng quan về thực trạng sự
tham gia của người dân vào hoạt động QLNN cũng như khái quát về thực
trạng thu hút sự tham gia của người dân vào hoạt động QLNN của UBND
phường trên địa bàn quận Thủ Đức. Chương 2 đã tìm hiểu thực trạng thu hút
sự tham gia của người dân dựa trên ba nội dung luận văn đã tiếp cận trong
chương cơ sở lý luận. Dựa trên thực trạng, chương 2 của luận văn đã đánh giá
những thành tựu và hạn chế của hoạt động thu hút sự tham gia của người dân
vào hoạt động QLNN của UBND phường trên địa bàn quận Thủ Đức. Đồng
thời, chỉ ra các nguyên nhân dẫn đến những hạn chế trong quá trình thu hút sự
tham gia của người người dân vào hoạt động QLNN của UBND phường ở
quận Thủ Đức.
Nội dung của chương 2 chính là cơ sở thực tiễn cùng với cơ sở lý luận
ở chương 1 để có thể đề xuất các giải pháp và đưa ra các kiến nghị nhằm thu
hút sự tham gia của người dân vào hoạt động QLNN của chính quyền địa
phương tại quận Thủ Đức.
76
CHƢƠNG 3
PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN NHẰM
THU HÚT SỰ THAM GIA CỦA NGƢỜI DÂN VÀO
HOẠT ĐỘNG QLNN CỦA UBND PHƢỜNG
TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN THỦ ĐỨC
3.1. Phƣơng hƣớng tăng cƣờng thu hút sự tham gia của ngƣời dân
vào hoạt động quản lý nhà nƣớc
Người dân tham gia vào hoạt động QLNN và xã hội là một nội dung
quan trọng trong đường lối, quan điểm của Đảng và Nhà nước, đây là một yêu
cầu, một nguyên tắc trong tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước. Muốn
phát triển và mở rộng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa thì phải coi trọng việc
thực hiện sự tham gia của người dân vào QLNN và xã hội. Vì vậy, đây chính
là trách nhiệm của nhà nước nói chung và chính quyền địa phương nói riêng.
Việc xây dựng các giải pháp để thu hút sự tham gia của người dân phải xuất
phát từ quan điểm của Đảng và Nhà nước về vấn đề dân chủ và vai trò của
người dân trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước.
Dân chủ là một vấn đề được Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm và
thực hiện. Vì vậy, đây là một nội dung quan trọng trong tư tưởng của Người.
Đây chính là cơ sở lý luận, tư tưởng giúp Đảng Cộng sản Việt Nam vận dụng
trong xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong xây dựng nền
dân chủ xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng khẳng
định “Dân chủ là của quý báu nhất của nhân dân”, “Thực hành dân chủ là
chìa khóa vạn năng có thể giải quyết mọi khó khăn”. Hồ Chí Minh cũng đã
nhận thức sâu sắc về sức mạnh của quần chúng nhân dân. Người luôn chủ
trương thực hành dân chủ để phát huy sức mạnh của người dân “Có phát huy
dân chủ đến cao độ thì mới động viên được tất cả các lực lượng của nhân dân
đưa cách mạng tiến lên”.
77
Những giá trị tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ được vận
dụng và thực hiện trong giai đoạn đấu tranh giành chính quyền mà ngày nay
trong quá trình phát triển đất nước những giá trị ấy vẫn là nền tảng cho tổ
chức và hoạt động của bộ máy nhà nước. Kế thừa những quan điểm của Chủ
tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta luôn coi trọng và phát huy dân chủ. Một trong
những bài học kinh nghiệm mà Đảng ta đã đúc rút ra qua quá trình hoạt động
là “Sự nghiệp cách mạng là của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.
Chính nhân dân là người làm nên những thắng lợi lịch sử. Toàn bộ hoạt động
của Đảng phải xuất phát từ lợi ích và nguyện vọng chính đáng của nhân dân.
Sức mạnh của Đảng là ở sự gắn bó mật thiết với nhân dân. Quan liêu, tham
nhũng, xa rời nhân dân sẽ dẫn đến những tổn thất khôn lường đối với vận
mệnh của đất nước, của chế độ xã hội chủ nghĩa và của Đảng”.
Đảng ta luôn xác định “Dân chủ xã hội chủ nghĩa là bản chất của chế
độ ta, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển đất nước. Xây dựng
và từng bước hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm dân chủ
được thực hiện trong thực tế và cuộc sống ở mỗi cấp, trên tất cả các lĩnh vực.
Dân chủ gắn liền với kỷ luật, kỷ cương và phải được thể chế hóa bằng pháp
luật, được pháp luật bảo đảm”. Quyền làm chủ của nhân dân được thực hiện
thông qua hoạt động của nhà nước, của cả hệ thống chính trị và các hình thức
dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện.
Chỉ thị số 30-CT/TW ngày 18 tháng 02 năm 1998 của Bộ Chính trị về
xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở đã khẳng định “Mở rộng dân
chủ xã hội chủ nghĩa, phát huy quyền làm chủ của nhân dân là mục tiêu, đồng
thời là động lực bảo đảm cho thắng lợi của cách mạng, của công cuộc đổi
mới”.
Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần XII của Đảng đã xác định
“Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm tất
78
cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân; mọi đường lối, chủ trương của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đều là vì lợi ích của nhân dân;
CBCC phải hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao, tôn trọng nhân
dân, tận tụy phục vụ nhân dân. Nâng cao ý thức về quyền và nghĩa vụ công
dân, năng lực làm chủ, tham gia quản lý xã hội của nhân dân. Có cơ chế cụ
thể để nhân dân thực hiện trên thực tế quyền làm chủ trực tiếp. Thực hiện tốt
hơn Quy chế dân chủ ở cơ sở và Pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã, phường,
thị trấn”.
Quan điểm của Đảng là tiếp tục đẩy mạnh các hình thức dân chủ, đặc
biệt là hình thức dân chủ trực tiếp “Hoàn thiện cơ chế để nhân dân đóng góp
ý kiến, phản biện xã hội và giám sát công việc của Đảng và Nhà nước nhất là
về các chính sách kinh tế, xã hội, về quy hoạch, kế hoạch, chương trình và dự
án phát triển quan trọng. Quy định chế độ cung cấp thông tin và trách nhiệm
giải trình của cơ quan nhà nước trước nhân dân. Hoàn thiện và thực hiện tốt
Quy chế dân chủ ở cơ sở. Phát huy vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội,
tổ chức xã hội và của mỗi người dân trong việc quản lý và tổ chức đời sống
cộng đồng theo quy định của pháp luật”.
Trong những biểu hiện rõ nét của dân chủ thì quyền tham gia QLNN là
vấn đề mang tính chất cốt lõi. Việc thực hiện quyền tham gia QLNN được
tiến hành dưới nhiều cấp độ, hình thức. Trong đó, quyền tham gia QLNN ở
địa phương là vấn đề hết sức quan trọng và được quan tâm chú trọng. Nhận
thức được những vấn đề trên, Đảng và Nhà nước luôn tạo điều kiện để người
dân tham gia các công việc chung của Đảng và Nhà nước ở cơ sở..Những
quan điểm, chủ trương đường lối của Đảng là cơ sở để nhà nước tổ chức và
hoạt động. Những định hướng về xây dựng nhà nước pháp quyền, phát huy
quyền làm chủ của nhân dân, của Đảng sẽ được các cơ quan nhà nước cụ thể
hóa thành quyền tham gia QLNN của người dân. Trong các cấp chính quyền,
79
việc thu hút sự tham gia của người dân cần phải được thể hiện ngay từ cấp cơ
sở. Đây chính là nền tảng cho việc phát huy dân chủ. Vì vậy, việc xây dựng
các giải pháp của chính quyền địa phương cần phải dựa trên việc cụ thể các
quan điểm chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của nhà nước.
3.2. Một số giải pháp hoàn thiện về thu hút sự tham gia của ngƣời
dân vào hoạt động quản lý nhà nƣớc của Ủy ban nhân dân phƣờng
3.2.1. Hoàn thiện thể chế, cơ chế phối hợp
Pháp luật là một trong những công cụ rất quan trọng để đảm bảo thực
hiện quyền dân chủ của người dân. Để việc thu hút sự tham gia của người dân
thực sự có hiệu quả thì việc hoàn thiện hệ thống pháp luật là điều quan trọng
và cần thiết. Hệ thống pháp luật sẽ tạo thành hành lang pháp lý cho việc thu
hút của UBND phường. Trong khi đó đối với người dân, một hệ thống pháp
luật đầy đủ và chính xác sẽ tạo ra những cơ chế, hình thức rõ ràng để người
dân tham gia. Trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền thì việc hoàn
thiện hệ thống pháp luật nói chung và pháp luật trong lĩnh vực thu hút sự
tham gia của người dân nói riêng là vấn đề cấp bách và cần thiết.
So với Hiếp pháp 1992, sửa đổi, bổ sung năm 2001 thì Hiến pháp năm
2013 đã bổ sung đầy đủ hơn các hình thức thực hiện quyền lực nhà nước của
nhân dân, không chỉ bằng dân chủ đại diện thông qua Quốc hội và HĐND
như trước đây mà còn thông qua các cơ quan khác của Nhà nước và bằng các
hình thức dân chủ trực tiếp. Việc Hiến pháp quy định như vậy đã mở đường
cho việc cụ thể hóa các hình thức tham gia QLNN của người dân.
Dựa trên tinh thần Hiến pháp năm 2013 và thực tiễn quy định pháp lý
trong thời gian qua về quyền tham gia QLNN của người dân, hệ thống pháp
luật liên quan đến quyền tham gia QLNN của người dân nói chung và tham
gia vào hoạt động QLNN của UBND phường nói riêng cần chú trọng hoàn
thiện các vấn đề sau đây:
80
Thứ nhất, quy định chi tiết về quyền tham gia của người dân vào
hoạt động QLNN
Để cụ thể hóa các quyền thì chúng ta cần phải sớm luật hóa các quyền
tham gia QLNN được quy định trong Hiến pháp 2013. Những vấn đề như
quyền tiếp cận thông tin, quyền trưng cầu dân ý, phản biện xã hội cần phải
được luật hóa bằng các luật như Luật tiếp cận thông tin, luật Trưng cầu dân
ý.. Các luật này cần quy định những cơ sở, điều kiện để người dân tham
gia, quy trình thủ tục, cách thức và trách nhiệm của cơ quan nhà nước, đặc
biệt đối với chính quyền địa phương. Ngoài ra, để phát huy hiệu quả của dân
chủ cơ sở thì cần nâng tầm Pháp lệnh Dân chủ cơ sơ lên thành Luật. Điều này
sẽ một lần nữa khẳng định vị trí và vai trò của chính quyền cấp cơ sở cũng
như vấn đề dân chủ cơ sở - cốt lõi của vấn đề dân chủ trong chính quyền.
Pháp luật cần quy định cụ thể các hình thức, cơ chế, cách thức tham gia
của người dân cả về trực tiếp và gián tiếp. Đặc biệt khi Hiến pháp 2013 đã
khẳng định hình thức tham gia trực tiếp thì hình thức này cần phải được quy
định cụ thể và chi tiết. Hệ thống pháp luật cần định hình được cơ chế và cách
thức để người dân tham gia QLNN. Đối với những nội dung bắt buộc phải lấy
ý kiến của người dân thì phải đảm bảo cho người dân. Đối với những vấn đề
trưng cầu dân ý hay lấy ý kiến của người dân thì cần quy định rõ ràng vấn đề
lấy ý kiến, nội dung lấy ý kiến, cách thức lấy ý kiến....
Cần hoàn thiện các quy định về bầu cử; cụ thể hóa các quy định về bãi
miễn đại biểu dân cử; hoàn thiện cơ sở pháp lý và tổ chức triển khai cho nhân
dân tham gia đóng góp ý kiến xây dựng chính sách, pháp luật, nghiên cứu, bổ
sung và thực hiện các hình thức dân chủ trực tiếp mới.
Dựa trên những quy định của pháp luật thì UBND quận Thủ Đức cần
cụ thể hóa quyền tham gia QLNN của người dân trên địa bàn. Các cấp chính
81
quyền cần xây dựng một hành lang pháp lý cho quá trình thu hút này gắn với
địa bàn hành chính của mình.
Thứ hai, quy định cụ thể trách nhiệm của cơ quan nhà nước, CBCC
Hệ thống pháp luật cần đề cao chế độ trách nhiệm, sự cam kết thu hút
sự tham gia của người dân vào hoạt động QLNN của UBND phường. Đồng
thời, cần phải làm rõ trách nhiệm của các cơ quan cũng như đội ngũ CBCC
đối với hoạt động này. Muốn vậy cần phải cố hệ thống chế tài đi kèm với hệ
thống quy định. Những quy định của nhà nước có tính khả thi cao khi nó có
những điều kiện đảm bảo. Trong hoạt động QLNN thì chế tài là điều kiện để
đảm bảo việc thực hiện. Hiện nay, việc quy định chế tài đối với các cơ quan
nhà nước chưa thực sự rõ ràng và cũng vì không quy định chế tài nên nhiều
cơ quan nhà nước, CBCC chưa chú trọng cũng như chưa thể hiện rõ trách
nhiệm của mình trong vấn đề thu hút. Dựa trên những quy định của pháp luật
thì UBND quận Thủ Đức cần xác định rõ trách nhiệm đối với người đứng đầu
cơ quan nhà nước cũng như CBCC. Đặc biệt, cần phải có chế tài phù hợp đối
với những hành vi cản trở hoặc không tạo điều kiện cho người dân tham gia.
Các văn bản pháp luật cần xác định rõ trách nhiệm của Chủ tịch
HĐND, các đại biểu HĐND, Chủ tịch UBND, các CBCC hoạt động trong
UBND. Tùy theo từng vị trí đảm nhận mà có những quy định trách nhiệm
đảm bảo khác nhau. Người đứng đầu cơ quan nhà nước ở phường chịu trách
nhiệm chung về việc thu hút sự tham gia của người dân vào hoạt động của cơ
quan mình, các CBCC sẽ chịu trách nhiệm thu hút trong công việc của mình
được phân công. Việc quy định trách nhiệm của lãnh đạo sẽ giúp cho lãnh đạo
kiên quyết hơn trong hoạt động quản lý của tổ chức, còn đối với CBCC giúp
cho họ thấy rõ được trách nhiệm của mình.
Pháp luật chỉ là điều kiện cần để thu hút sự tham gia của người dân,
điều kiện đủ ở đây là những quy định đó phải được triển khai trên thực tế. Vì
82
vậy các cơ quan nhà nước, CBCC ở phường cần phải triển khai thực hiện
nghiêm túc những quy định trên. Ngoài ra, cũng cần làm tốt công tác tuyên
truyền, phố biến để các tầng lớp nhân dân nâng cao hiểu biết về pháp luật,
tích cực tham gia hoạt động giám sát và phản biện xã hội nhất là về luật
MTTQ Việt Nam, luật Thanh tra, luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, pháp lệnh dân
chủ ở cơ sở và các văn bản có liên quan.
3.2.2. Các nội dung nhằm thu hút sự tham gia của người dân vào
hoạt động quản lý nhà nước của Ủy ban nhân dân phường
Việc thu hút sự tham gia của người dân chỉ thực sự phát huy hiệu quả
cao khi sự liên kết giữa chính quyền địa phương và người dân được chặt chẽ.
Vì vậy, cần phải xây dựng được mối quan hệ gắn bó chặt chẽ với người dân.
Cần tạo nên sự tin tưởng từ phía người dân khi tham gia QLNN.
Để tạo được mối quan hệ chặt chẽ giữa người dân và chính quyền thì
chính quyền địa phương cần thực hiện tốt một số biện pháp sau:
Thứ nhất, xây dựng một chính quyền thân thiện, gần dân
UBND phường cần xây dựng một mô hình “chính quyền thân thiện”
đối với người dân. Có như vậy người dân mới thực sự yên tâm và chủ động
khi giao dịch hay tham gia QLNN. Tại phường cũng cần chủ động xây dựng
một “chính quyền thân thiện”. Để xây dựng được chính quyền thân thiện thì
vai trò của đội ngũ CBCC là hết sức quan trọng. Chính thái độ ứng xử, cách
thức giải quyết công việc của CBCC là thước đo về một “chính quyền thân
thiện”. Chính quyền chỉ thực sự thân thiện khi đội ngũ CBCC hướng tới phục
vụ người dân, sẵn sàng chia sẻ và giúp đỡ người dân. CBCC cần xóa bỏ rào
cản trong tâm lý của người dân về khoảng cách của chính quyền và người
dân. Cán bộ lãnh đạo ở phường cần quán triệt cho đội ngũ CBCC của phường
hướng tới phục vụ nhân dân, không quan liêu hách dịch cửa quyền, với tinh
thần “chính quyền là bạn là đối tác, là người hướng dẫn tận tình của người
83
dân”. Lãnh đạo phường cần nhắc nhở CBCC thực hiện nhiệm vụ với tinh
thần “Người dân tìm đến cơ quan công sở là tạo cơ hội để CBCC phục vụ”.
CBCC phải luôn thể hiện tinh thần phục vụ khi giải quyết những công việc
với người dân, phải đảm bảo tôn trọng, cầu thị với người dân. CBCC cần xây
dựng một môi trường công sở thân thiện với người dân, với hình ảnh “nụ cười
công chức” khi thực thi công vụ.
Mối quan hệ thân thiện không chỉ được thể hiện trong giao tiếp công
vụ, trong công sở mà nó cần phải được thể hiện trong đời sống thường nhật.
CBCC cần chủ động lắng nghe trao đổi với người dân để nắm bắt kịp thời các
thông tin từ phía người dân. Khi về nơi cư trú thì CBCC cũng cần tích cực
lắng nghe ý kiến của người dân. Sự cởi mở của CBCC là chìa khóa để lôi
cuốn người dân tham gia. Điều này giúp cho sự tin cậy của người dân đối với
chính quyền ngày càng tăng lên. Sự cởi mở và chủ động của người dân vì thế
cũng được tăng lên.
Thứ hai, mở rộng đối thoại trực tiếp giữa lãnh đạo phường với người
dân.
Để tạo mối quan hệ gắn bó giữa lãnh đạo phường với người dân thì cần
tăng cường đối thoại giữa lãnh đạo phường với người dân, thực hiện phương
châm “Tăng cường đối thoại, tiếp xúc trực tiếp với dân”. Cơ chế đối thoại
này có thể do phường trực tiếp tổ chức hoặc thông qua các cuộc họp của khu
phố và Tổ dân phố. Thông qua các cuộc đối thoại này, chính quyền và người
dân sẽ ngày càng hiểu nhau hơn. Chính quyền và người dân sẽ trao đổi thẳng
thắn với nhau những vấn đề còn vướng mắc. Những rào cản trong mối quan
hệ giữa chính quyền và người dân sẽ từng bước được xóa bỏ. Chính quyền
cần quan tâm, lắng nghe, chia sẻ các vấn đề bức xúc, nguyện vọng chính đáng
và giải trình kịp thời của người dân. Lãnh đạo phường cần tổ chức đối thoại
84
với người dân định kỳ hoặc đột xuất nhằm nắm bắt ý kiến của người dân, tiếp
thu ý kiến xây dựng và hợp tác của người dân.
Chính quyền địa phương cần quan tâm và chú trọng đến công tác tiếp
dân. Việc tiếp công dân phải được thực hiện đúng theo những quy định của
Luật. Tiếp công dân và các văn bản hướng dẫn thi hành. Công tác tiếp dân
cần phải được tiến hành thường xuyên và có thể bổ sung thêm tùy theo yêu
cầu của người dân. Lịch tiếp công dân cần phải được công khai để người dân
biết. Việc công khai này không chỉ dừng lại ở việc niêm yết ở trụ sở mà cần
phải được thông báo rộng rãi để cho người dân nắm bắt. Công tác tiếp dân
không chỉ dừng lại ở việc giải quyết khiếu nại, tố cáo mà còn là cơ hội để
chính quyền địa phương, lãnh đạo lắng nghe ý kiến đóng góp của người dân.
Không chỉ dừng lại ở việc tiếp dân ở trụ sở UBND phường, CBCC
phường cần chủ động liên hệ trực tiếp với người dân để lắng nghe các ý kiến
đóng góp của người dân. Cần nhân rộng và áp dụng có thực chất phong trào
“gần dân, sát dân” của tỉnh Bình Dương. Cần làm cho phong trào này không
chỉ dừng lại ở việc thí điểm mà cần hiện thực hóa thành phương pháp làm
việc của CBCC ở phường. UBND phường cần học hỏi cách làm của các xã tại
tỉnh Bình Dương để thực hiện có hiệu quả tại quận Thủ Đức. Việc đối thoại
trực tiếp với người dân cần phải được chú trọng và dành nhiều thời gian hơn
nữa. CBCC phường cần sắp xếp thời gian hợp lý để tiếp xúc với người dân và
tăng cường đi cơ sở.
Đối với chính quyền địa phương càng phải tăng cường các hình thức
dân chủ trực tiếp, phải thực hiện phương thức “trưng cầu ý dân” khi quyết
định các vấn đề quan trọng như sáp nhập, chia tách các đơn vị hành chính –
lãnh thổ, phân vạch, điều chỉnh địa giới hành chính, quyết định các nhiệm vụ
có tính chất tự quản của cộng đồng như các công trình dự án do nhân dân
85
đóng góp xây dựng, các công việc tôn tạo di tích lịch sử, phong tục tập quán,
truyền thống, lễ nghi
Bên cạnh các việc góp ý thông qua khu phố, Tổ dân phố thì tỷ lệ người
dân mong muốn góp ý trực tiếp cũng khá cao. Vì vậy chính quyền cần chủ
động liên hệ trực tiếp với người dân để nắm bắt ý kiến của người dân. Chính
quyền cần quan tâm và khai thác các kênh thông tin trực tiếp.
Thứ ba, nâng cao chất lượng các cuộc họp dân
Họp dân là một hình thức giao tiếp trực tiếp chủ yếu và phổ biến hiện nay
giữa chính quyền địa phương và đông đảo người dân. Việc họp dân chủ yếu
được thực hiện thông qua Tổ dân phố, khu phố. Để các cuộc họp này phát
huy hiệu quả thì chính quyền địa phương cần có sự tham gia đầy đủ với các
cuộc họp này. Hiện nay, mức độ tham gia các cuộc họp Tổ dân phố, khu phố
của lãnh đạo phường là không cao. UBND phường cần chỉ đạo các Tổ dân
phố, khu phố có sự chuẩn bị chu đáo và thông báo rộng rãi đến đông đảo
người dân tham gia. Việc lựa chọn thời gian họp phải đảm bảo thuận tiện để
có thể tập hợp đông đảo người dân tham gia. Trong cuộc họp chính quyền và
người dân cần thẳng thắn trao đổi để làm rõ các vấn đề vướng mắc. Chính
quyền cần khuyến khích người dân tham gia phát biểu, đặc biệt là các ý kiến
góp ý, phản biện. Chất lượng cuộc họp không chỉ được phản ánh và đánh giá
khi cuộc họp kết thúc mà còn thể hiện sau đó. Những vấn đề bàn trong cuộc
họp thì UBND phường cần ghi nhận và giải quyết thấu đáo để người dân
thấy rõ được các lợi ích và kết quả mang lại của các cuộc họp. Cũng cần làm
cho người dân nhận thức được rằng họp dân là để người dân bày tỏ tâm tư
nguyện vọng của mình chứ không phải để thu các khoản đóng góp của người
dân. Phải gắn nội dung các cuộc họp với các vấn đề mà người dân quan tâm,
có như vậy họ mới tham gia đầy đủ và hiệu quả.
86
3.2.3. Đa dạng hóa các hình thức nhằm thu hút sự tham gia của
người dân vào hoạt động quản lý nhà nước của Ủy ban nhân dân phường
Người dân chỉ tham gia và tham gia có hiệu quả khi họ có đầy đủ
những thông tin. Muốn vậy, UBND phường cần tiến hành công khai minh
bạch các thông tin để người dân nắm bắt kịp thời. Bên cạnh đó việc huy động
sự tham gia của người dân nhất là đối với các khoản đóng góp cần phải được
công khai minh bạch. Việc công khai minh bạch này một mặt là sự ghi nhận
những đóng góp của người dân, mặt khác nó tạo nên cơ chế kiểm soát chặt
chẽ các khoản đóng góp, các ý kiến của người dân. Khi những khoản đóng
góp, các ý kiến của người dân được công khai minh bạch thì người dân cảm
thấy tin tưởng hơn ở chính quyền. Ngoài ra, sự công khai minh bạch còn là cơ
sở để việc tuyên truyền vận động các cá nhân khác tham gia đóng góp một
cách nhanh chóng và dễ dàng.
Cùng với việc công khai minh bạch thì UBND phường cũng cần đẩy
mạnh hoạt động giải trình đối với việc sử dụng các nguồn huy động đóng góp
của người dân, việc giải quyết các ý kiến của người dân. Việc sử dụng đối với
các nguồn vốn này cần phải giải thích để cho người dân thấy rõ. Công khai
minh bạch và trách nhiệm giải trình sẽ tạo nên sự tin tưởng, gắn bó giữa chính
quyền và người dân. Thực hiện tốt trách nhiệm giải trình là chìa khóa quyết
định thành công việc huy động và mở rộng các khoản đóng góp từ phía người
dân.
Để thực hiện việc công khai minh bạch và thực hiện trách nhiệm giải
trình thì UBND phường cần thực hiện một số biện pháp sau:
Một là, đa dạng hóa các hình thức công khai minh bạch
Chính quyền địa phương cần lựa chọn nhiều cách thức và con đường
khác nhau để công khai minh bạch các thông tin liên quan đến QLNN, các
khoản đóng góp và ý kiến của người dân. Chính quyền có thể niêm yết tại trụ
87
sở cơ quan, thông báo trên loa phát thanh của địa phương, thông báo tại các
cuộc họp của khu phố, Tổ dân phố.. Tăng cường cung cấp thông tin thông
qua các cuộc họp Tổ dân phố, khu phố, hội nghị nhân dân để phổ biến các
chính sách đến người dân. Đồng thời, việc niêm yết thông tin cần được tiến
hành khoa học để người dân có thể dễ dàng tiếp nhận. Hiện nay các phường
đều có hệ thống loa phát thanh, vì vậy chính quyền cần thường xuyên tuyên
truyền, phổ biến các chính sách, pháp luật để người dân nắm bắt kịp thời. Để
việc công khai minh bạch phát huy hiệu quả thì chính quyền cần kết hợp có
hiệu quả các hình thức công khai. Bên cạnh đó, chính quyền cần thường
xuyên tiếp xúc để cung cấp thông tin cho người dân. Việc công khai phải đi
vào thực chất, tránh căn bệnh “hình thức”. UBND phường cần đảm bảo rằng
mọi thông tin được chia sẻ và trao đổi với người dân.
Các khoản đóng góp, các ý kiến của người dân cũng cần được công
khai để mọi người nắm rõ. Việc công khai minh bạch không chỉ diễn ra khi
ghi nhận các khoản đóng góp, các ý kiến mà quá trình sử dụng các nguồn lực,
xử lý các ý kiến cũng cần được công khai minh bạch. Có như vậy việc công
khai minh bạch mới thực sự mang lại ý nghĩa.. Và khi người dân có nhu
cầu thì những thông tin đó phải được cung cấp đầy đủ và chính xác, tránh
hiện tượng “bưng bít thông tin”. Chính quyền cần chủ động cung cấp thông
tin chứ không chỉ dừng lại ở việc cung cấp khi người dân có yêu cầu
Hai là, giải quyết kịp thời các ý kiến đóng góp của người dân, sử
dụng hiệu quả các khoản đóng góp của người dân.
Mỗi thông tin do người dân cung cấp, các cơ quan nhà nước cần xem
xét và giải quyết kịp thời. Có như vậy thì những thông tin người dân cung cấp
mới có ý nghĩa và người dân sẽ sẵn sàng cung cấp cho những lần tiếp theo.
Nếu thông tin những người dân cung cấp không được cơ quan nhà nước xử lý
thì sẽ làm giảm lòng tin của người dân đối với cơ quan nhà nước. Các cơ quan
88
nhà nước cần làm cho người dân hiểu rằng việc lấy thông tin này không phải
là chỉ mang tính hình thức mà những thông tin này sẽ được cơ quan nhà nước
tiếp nhận và xử lý. Chính quyền cần chủ động và kịp thời giải quyết các ý
kiến phản ánh của người dân, đồng thời công khai minh bạch quá trình giải
quyết. Ngoài ra, chính quyền cũng cần thể hiện rõ thiện chí và quyết tâm của
mình trong quá trình giải quyết các ý kiến của người dân. Chính quyền cần
thông tin kịp thời để người dân nắm bắt kết quả giải quyết các ý kiến, kiến
nghị của mình.
Các khoản đóng góp bên cạnh việc công khai minh bạch thì quá trình
sử dụng cũng cần được chú trọng. Đối với các khoản đóng góp của người dân
thì UBND phường cần sử dụng có hiệu quả và tiết kiệm. Việc sử dụng các
khoản đóng góp cũng cần tham khảo ý kiến của người dân.
Ba là, việc sử dụng các khoản đóng góp, giải quyết các kiến nghị của
người dân cần được giải trình rõ ràng.
Bên cạnh việc công khai minh bạch các khoản đóng góp, các kiến nghị của
người dân thì vấn đề trách nhiệm giải trình cũng cần phải được đưa ra và giải
quyết một cách thấu đáo. Việc sử dụng nguồn vốn đóng góp của người dân
phải có sự giải thích và trình bày rõ ràng và minh bạch để người dân thấy
được cách thức và nội dung sử dụng đối với những khoản đóng góp. Khi
người dân thắc mắc thì UBND phường cần giải đáp kịp thời. Vấn đề trách
nhiệm giải trình đối với người dân – khách hàng là một nội dung hiện nay
chúng ta đang chú trọng thực hiện. Tuy nhiên đây lại là một vấn đề mới và
rào cản tâm lý của cơ chế quản lý cũ cũng là thách thức đối với trách nhiệm
giải trình. UBND phường cần xóa bỏ quan niệm “độc quyền”, cơ chế “xin –
cho”. Mọi hoạt động của phường cần phải được giải trình với người dân.
Lãnh đạo các phường cần chú trọng và quan tâm đến trách nhiệm giải trình.
Đối với UBND phường việc giải trình với người dân là một vấn đề cần phải
89
được quan tâm và chú trọng. Trong các cấp hành chính thì trách nhiệm giải
trình của UBND phường đối với người dân phải được đặt lên hàng đầu. Và
trong các cấp hành chính thì UBND phường cũng có nhiều điều kiện thuận lợi
để thực hiện trách nhiệm giải trình với người dân.
3.2.4. Đổi mới biện pháp nhằm thu hút sự tham gia của người dân
vào hoạt động quản lý nhà nước của Ủy ban nhân dân phường
Chính quyền địa phương là yếu tố trụ cột của hệ thống chính trị cơ sở,
hiệu quả hoạt động của nó có vai trò hết sức quan trọng trong việc thu hút sự
tham gia của người dân. Một chính quyền hoạt động hiệu lực, hiệu quả thì
việc thu hút sự tham gia của người dân cũng dễ dàng và nhanh chóng hơn.
Một chính quyền hoạt động hiệu quả sẽ có những giải pháp phù hợp trong
việc thu hút sự tham gia của người dân. Ngoài ra, người dân cũng sẽ yên tâm
và chủ động hơn trong việc tham gia vào hoạt động QLNN.
Hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương được thể hiện thông
qua hiệu quả hoạt động của HĐND và UBND, do đó cần chú trọng nâng cao
hiệu quả hoạt động của hai nhóm cơ quan này.
Thứ nhất, đối với HĐND phường
Hoạt động của HĐND phường cần đi vào thực chất và hiệu quả hơn.
HĐND cần đổi mới và nâng cao chất lượng các kỳ họp của mình. Công tác
chuẩn bị cho kỳ họp phải được chú trọng. Phát huy tính dân chủ khi thực hiện
các kỳ họp. Ngoài ra, HĐNĐ phường cũng cần thực hiện tốt chức năng giám
sát của mình. Để thực hiện tốt chức năng giám sát của mình thì HĐND cần
phối hợp chặt chẽ với các tổ chức chính trị - xã hội (đại diện là MTTQ
phường). Xây dựng và hoàn thiện cơ chế đối với các cơ quan này.
Đại biểu HĐND phải thực sự là cầu nối giữa chính quyền và người dân.
Đại biểu HĐND phường cần gắn bó mật thiết với người dân, thường xuyên
lắng nghe và tiếp thu ý kiến của người dân. Ngoài hai kỳ họp theo quy định
90
của pháp luật thì mỗi đại biểu HĐND cần tích cực hoạt động hơn nữa. Trong
đó đại biểu HĐND phải làm sao để trở thành một địa điểm tin cậy để người
dân chia sẻ những đóng góp. Không chỉ liên hệ mật thiết với người dân, đại
biểu HĐND cũng cần giám sát chặt chẽ hoạt động của UBND phường. Phát
hiện và kiến nghị kịp thời để HĐND xử lý đối với hoạt động của UBND.
HĐND cần phối hợp với MTTQ thực hiện việc xây dựng kế hoạch lấy
phiếu tín nhiệm đối với các đại biểu HĐND. Việc lấy phiếu tín nhiệm là hết
sức cần thiết. HĐND có thể chủ động việc lấy phiếu tín nhiệm hằng năm,
không nhất thiết là hai năm lấy một lần như hiện nay.
Thứ hai, đối với UBND phường
Cần phải chú trọng xây dựng UBND phường thực sự là người đại diện
cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân, có đủ khả năng thể chế hóa đường lối,
chính sách của Đảng, Nhà nước thành chương trình, kế hoạch phát triển kinh
tế - xã hội ở địa phương một cách thiết thực. Có như vậy, dân mới tin tưởng
vào chính quyền, mới cùng chính quyền thực hiện tốt hoạt động QLNN.
Chúng ta cần phải có những giải pháp để nâng cao chất lượng của đội ngũ
CBCC phường. CBCC phường cần phải được trang bị những kỹ năng kiến
thức trong thực hiện công việc cũng như trong giao tiếp với người dân. Tổ
chức hoặc cử CBCC phường tham gia các khóa bồi dưỡng về kỹ năng dân
vận, kỹ năng giao tiếp ứng xử nơi công vụ
UBND phường cần đẩy mạnh quá trình cải cách hành chính. Tiếp tục
thực hiện cải cách hành chính trong các hoạt động của mình, tập trung xây
dựng đội ngũ CBCC có phẩm chất, năng lực hoàn thành nhiệm vụ được giao;
áp dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của mình. Lãnh đạo UBND
phường cần tăng cường công tác kiểm tra hoạt động của đội ngũ CBCC
phường để đảm bảo thực hiện đúng những quy định của pháp luật. UBND
91
phường cần nghiên cứu và áp dụng các mô hình quản lý có hiệu quả của các
địa phương và vận dụng vào hoạt động của mình.
UBND phường cần nghiên cứu áp dụng hiệu quả Hệ thống quản lý chất
lượng theo TCVN ISO 9001:2008 vào hoạt động của mình. Hiện nay việc áp
dụng hệ thống quản lý chất lượng đối với UBND phường là bắt buộc. Việc áp
dụng hệ thống quản lý chất lượng này sẽ góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu
quả hoạt động QLNN. Mặt khác nó cũng giúp cải thiện mối quan hệ giữa nhà
nước và người dân. Trong ISO đòi hỏi chính quyền phải coi công dân là
khách hàng và tạo điều kiện để người dân tham gia vào hoạt động của mình.
Thực hiện 4 biết: biết chủ trương; biết tiếp thu, biết thấu hiểu; biết cười.
3.2.5. Bồi dưỡng, nâng cao năng lực thực thi công vụ của cán bộ,
công chức phường và năng lực các Trưởng ban điều hành khu phố, Tổ
trưởng dân phố
Trong việc thu hút sự tham gia của người dân vào QLNN thì người dân
chính là đối tượng của việc thu hút, trong khi đó cơ quan nhà nước, CBCC lại
là những chủ thể sẽ thực hiện hoạt động thu hút. Vì vậy để thực hiện tốt hoạt
động này của chính quyền địa phương thì trước hết cần nâng cao nhận thức
của cả chủ thể và đối tượng về nội dung, ý nghĩa và sự cần thiết của việc thu
hút sự tham gia của người dân vào hoạt động QLNN. Nhận thức có vai trò hết
sức quan trọng đối với mỗi người. Chỉ khi nào có nhận thức đúng đắn và đầy
đủ thì họ mới có những hành động phù hợp và kịp thời. Sự tham gia của
người dân không chỉ mang lại lợi ích cho nhà nước mà còn mang lại lợi ích
cho chính người dân. Chính vì vậy họ phải nhận thức đúng đắn về điều này.
Trước hết cần nâng cao nhận thức cho đội ngũ CBCC. CBCC cần nhận
thức được việc thu hút sự tham gia của người dân là trách nhiệm của cơ quan
nhà nước, CBCC khi thực thi công vụ. Việc người dân tham gia QLNN không
phải là quyền tự chọn, tự quyết định của cơ quan nhà nước mà đây là một nội
92
dung đã được quy định trong Hiến pháp và nhiều văn bản luật. Mỗi CBCC
cần thấy rằng trong xu thế dân chủ hóa hiện nay thì mối quan hệ giữa chính
quyền và người dân đã có sự thay đổi. Đó không còn là quan hệ mang tính
chất mệnh lệnh một chiều mà đó là quan hệ mang tính chất hai chiều, có sự
gắn bó chặt chẽ, sự tương tác giữa chính quyền và người dân ngày một tăng
lên. Bên cạnh đó, việc người dân tham gia cũng là một cách thức hỗ trợ cho
hoạt động QLNN. Hoạt động QLNN sẽ trở nên hiệu lực hiệu quả hơn, hoạt
động của CBCC sẽ dễ dàng và thuận lợi hơn khi huy động được sự tham gia
của người dân.
Trong khi đó đối với người dân việc nâng cao nhận thức này tập trung
vào việc nhận thức được vai trò, ý nghĩa cũng như lợi ích của việc tham gia
vào hoạt động QLNN ở địa phương. Người dân cần thấy rõ được lợi ích của
mình khi tham gia vào hoạt động này. Chính quyền cần làm cho người dân
thấy rõ việc tham gia QLNN là cách để người dân thực hiện và bảo vệ các
quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Người dân cần hiểu rõ phương châm “dân
biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” và biến nó thành những hành động cụ
thể trong thực tế. Bên cạnh đó, người dân cũng cần nắm rõ được nội dung,
cách thức và những con đường để tham gia. Chỉ khi họ nắm bắt được những
điều này thì việc tham gia của họ mới đầy đủ và thiết thực hơn.
Để Tổ dân phố, khu phố phát huy vai trò của mình trong công tác tập
hợp, vận động nhân dân tham gia vào hoạt động QLNN của chính quyền địa
phương thì cần thực hiện các biện pháp sau:
Một là, tăng cường tập huấn, bồi dưỡng cho những người đang hoạt
động trong các đơn vị tự quản
Các tổ chức tự quản hoạt động một cách tự nguyện, dựa trên sự tin
tưởng của nhân dân. Tuy nhiên, để các đơn vị này hoạt động hiệu quả thì cần
phải được tổ chức khoa học, bài bản. Đối với những người hoạt động trong
93
các đơn vị tự quản cần phải được tập huấn, bồi dưỡng các kỹ năng kiến thức
về mặt pháp luật cũng như về công tác vận động quần chúng nhân dân. Nếu
nắm bắt được các kỹ năng một cách khoa học cũng như hiểu biết đầy đủ về
pháp luật, chính sách thì hoạt động của họ sẽ hiệu quả hơn.
Thường xuyên tổ chức các khóa bồi dưỡng cho các Tổ trưởng dân phố,
Trưởng khu phố. Nội dung tập trung vào các vấn đề như kỹ năng dân vận, các
chủ trương, chính sách pháp luật của nhà nước.
Hai là, nâng cao tinh thần trách nhiệm của những người hoạt động
trong đơn vị tự quản ở cơ sở
Sự chủ động của những người hoạt động trong các đơn vị tự quản đóng
vai trò quyết định hiệu quả hoạt động của các đơn vị tự quản. Hiện nay những
người hoạt động ở các đơn vị tự quản này không được xếp vào nhóm CBCC.
Họ không được hưởng lương từ ngân sách nhà nước mà được hưởng các
khoản trợ cấp. Hoạt động của những người làm việc bán chuyên trách này dựa
trên tinh thần tự nguyện là chính. Tuy nhiên, chính quyền cũng cần tăng
cường các khoản hỗ trợ cho họ. Có chính sách hỗ trợ cho họ trong hoạt động
của mình. Đồng thời, cũng cần phải khuyến khích và vận động họ thực hiện
tốt những công việc tại đơn vị tự quản. Những người hoạt động trong các đơn
vị tự quản cần phải gắn bó mật thiết với người dân hơn nữa. Họ phải thực sự
đại diện cho tiếng nói và nguyện vọng của nhân dân, phản ánh kịp thời các ý
kiến, kiến nghị của nhân dân. Đồng thời, họ cũng phải cùng với UBND
phường tuyên truyền vận động người dân thực hiện các chủ trương chính sách
của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Chính quyền cũng cần lựa chọn những
người thực sự có phẩm chất năng lực, đặc biệt là có trách nhiệm và uy tín để
giới thiệu cho người dân địa phương bầu cử.
Để phát huy tính chịu trách nhiệm của những người hoạt động trong Tổ
dân phố, khu phố thì chính quyền cũng phải thường xuyên kiểm tra, chỉ đạo,
94
nhắc nhở kịp thời họ trong công tác vận động quần chúng. UBND phường
cũng cần kiến nghị với các cấp có thẩm quyền tăng các khoản trợ cấp để hỗ
trợ cho họ trong hoạt động của mình.
Như vậy để có thể phát huy vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội và Tổ
dân phố, khu phố thì cần phát huy tính chủ động, sáng tạo và khơi dậy ý thức
tự nguyện trong các tổ chức này. UBND phường cũng cần tạo điều kiện để
cho các tổ chức này hoạt động hiệu quả hơn, cần chủ động trong công tác tiếp
nhận thông tin phản ánh từ các tổ chức trên và giải quyết một cách kịp thời.
3.2.6. Tuyên truyền, vận động sâu rộng đối với người dân nhằm thu
hút sự tham gia của người dân vào hoạt động quản lý nhà nước của Ủy
ban nhân dân phường
Thứ nhất, tăng cường tuyên truyền giáo dục cho cán bộ công chức
và người dân
UBND phường cần tăng cường tuyên truyền, giáo dục CBCC và người
dân thấy rõ được vai trò và ý nghĩa của việc người dân tham gia vào hoạt
động QLNN. Phải tuyên truyền để CBCC thấy rõ được tầm quan trọng của
người dân trong hoạt động QLNN. Lãnh đạo phường cần thường xuyên tuyên
truyền, giáo dục CBCC có nhận thức đúng đắn hơn. Việc tuyên truyền, giáo
dục CBCC có thể thực hiện bằng nhiều cách khác nhau. UBND phường có
thể cử CBCC của mình tham gia các lớp tập huấn về vấn đề này. Ngoài ra,
cũng cần tạo điều kiện để họ tham khảo các mô hình thu hút có hiệu quả của
các địa phương. Từ việc tham khảo và trải nghiệm thực tế của các địa phương
sẽ giúp cho CBCC thấy được “bằng chứng sống” về lợi ích, cách thức trong
thu hút sự tham gia của người dân. Việc tuyên truyền, giáo dục như vậy sẽ
thực sự hiệu quả hơn khi CBCC thấy được những hiệu quả mà các địa phương
khác đã làm.
95
UBND phường phải thường xuyên tuyên truyền, nâng cao nhận thức
cho đội ngũ CBCC thông qua các cuộc họp thường niên. Trong đó chủ yếu
tập trung làm rõ những quy định pháp lý, lợi ích, những cách thức thu hút.
Lãnh đạo phường cần phải là những tấm gương trong quá trình thu hút thì
việc tuyên truyền đội ngũ CBCC mới thực sự mang lại hiệu quả. Bên cạnh
công tác chuyên môn thì cần chú trọng giáo dục đội ngũ công chức về vai trò,
ý nghĩa của công tác vận động quần chúng đối với chính quyền, giúp cho
công chức thấy rõ được vai trò và trách nhiệm của mình trong công tác dân
vận.
Đối với người dân thì CBCC cần tích cực tuyên truyền để họ thấy được
lợi ích của việc tham gia. Hoạt động QLNN của UBND phường sẽ trực tiếp
tiếp xúc của người dân, giải quyết những quyền và lợi ích hợp pháp hàng
ngày của người dân. Vì vậy, người dân muốn đảm bảo quyền và lợi ích hợp
pháp của mình thì cần tham gia vào hoạt động. Người dân chỉ tham gia khi họ
thấy được những lợi ích thực sự mang lại từ việc tham gia. Vì vậy cơ quan
nhà nước, CBCC của phường cần làm cho người dân thấy rõ được lợi ích của
sự tham gia, với tinh thần “Việc đó là lợi ích cho họ, là nhiệm vụ của họ, họ
phải hăng hái làm cho kỳ được”. Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn khẳng định thay
vì thông báo cho người dân những người phục vụ của họ thì nên thông báo
cho họ những quyền lợi của họ. Cần tuyên truyền để người dân thấy rõ được
các lợi ích trực tiếp và gián tiếp, trước mắt và lâu dài đối với việc tham gia
QLNN. Chính quyền cần phải gắn với việc tham gia QLNN của người dân
với các lợi ích thiết thực của họ để họ chủ động hơn trong việc tham gia.
Thường xuyên tuyên truyền, phổ biến để nhân dân hiểu rõ về các nội
dung trong Pháp lệnh về dân chủ cơ sở như những nội dung dân được biết,
dân được bàn, dân quyết định và những việc dân được kiểm tra bằng các hình
thức đa dạng như: loa phát thanh, phát tờ rơi, tổ chức hội thi tìm hiểu các nội
96
dung trong Quy chế dân chủ cơ sở.. Để việc tuyên truyền phát huy hiệu quả
thì cần gắn các nội dung về thực hiện dân chủ ở cơ sở vào các cuộc thi, hội
thảo, hội diễn của người dân qua đó tuyên truyền tới đông đảo người dân hiểu
rõ hơn về quyền tham gia QLNN cũng như về vấn đề dân chủ ở cơ sở. Đối
với mỗi chương trình, chính sách cần phải nhấn mạnh tầm quan trọng của sự
tham gia của người dân đối với việc xây dựng và thực hiện những chính sách
đó.
Thứ hai, việc tuyên truyền, giáo dục phải gắn liền với việc phổ biến
các chính sách, chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước
Việc tuyên truyền nâng cao nhận thức của CBCC và người dân phải đặt
trong mối quan hệ với việc tuyên truyền phổ biến pháp luật, các chủ trương
chính sách của Đảng, pháp luật, kế hoạch của nhà nước. Bởi sự tham gia của
người dân vào hoạt động QLNN không phải được quy định chung chung mà
nó gắn với từng vấn đề cụ thể trên từng lĩnh vực. Vì vậy, cần nâng cao hiểu
biết pháp luật, các chính sách kế hoạch của nhà nước nói chung và của UBND
phường nói riêng. Chỉ khi nào họ hiểu chính xác và đầy đủ những vấn đề trên
thì việc tham gia mới dễ dàng hơn. Đồng thời, thông qua việc tìm hiểu như
vậy sẽ giúp cho họ nắm bắt những nội dung trên để việc triển khai thực hiện
thuận lợi hơn.
Việc tuyên truyền chính sách, pháp luật của nhà nước cần phải được
tiến hành thường xuyên với nhiều hình thức đa dạng, phong phú. UBND
phường cần phối hợp với các trường học đóng trên địa bàn đẩy mạnh các hình
thức tuyên truyền. Cấp ủy, chính quyền cần thường xuyên tuyên truyền, giáo
dục đội ngũ CBCC, giúp họ nhận thức đúng đắn việc thực hiện thu hút. Bên
cạnh đó, cần thường xuyên kiểm tra, đánh giá hoạt động của Đảng viên,
CBCC để có những điều chỉnh kịp thời. Đối với người dân cần thực hiện tốt
công tác dân vận. Công tác dân vận cần phải được UBND phường chú trọng
97
và thực hiện thường xuyên liên tục. Công tác dân vận phát huy hiệu quả thì
cần đa dạng hóa các hình thức vận động trong nhân dân.
Nâng cao nhận thức của CBCC và người dân có ý nghĩa rất lớn trong
quá trình thu hút. Vì vậy, việc nâng cao nhận thức cần được tiến hành thường
xuyên, liên tục với những hình thức đa dạng, phong phú. Việc tuyên truyền
vận động cần áp dụng các phương pháp hiệu quả, gắn với đặc điểm của từng
nơi và từng đối tượng. Đồng thời, phát huy được vai trò của các đoàn thể
trong quá trình vận động
Đối với chính quyền thì việc nâng cao nhận thức phụ thuộc rất nhiều vào
quyết tâm thực hiện của lãnh đạo chính quyền, sự chủ động của đội ngũ
CBCC. Trong khi đó với người dân thì đó lại chính là công tác dân vận.
Chính quyền cần chú trọng cả khía cạnh trên để góp phần nâng cao nhận
thức của CBCC và người dân.
98
Tiểu kết chƣơng 3
Dựa trên các cơ sở lý luận ở chương 1 và thực trang thu hút sự tham gia
của người dân vào hoạt động QLNN của UBND phường đã được đề cập tại
chương 2. Chương 3 của luận văn đã đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường
thu hút sự tham gia của người dân vào hoạt động QLNN của UBND phường
trên địa bàn quận Thủ Đức.
Các giải pháp của luận văn xây dựng xuất phát từ quan điểm, chủ
trương, đường lối của Đảng và thực tiễn ở quận Thủ Đức. Nó thể hiện nhiều
khía cạnh khác nhau của việc thu hút sự tham gia của người dân vào hoạt
động QLNN của chính quyền địa phương. Để thực hiện được các giải pháp
mà luận văn xây dựng đòi hỏi có sự liên kết với nhau trong quá trình thực
hiện vì vậy cần phải được thực hiện một các đồng bộ. Bên cạnh đó, nó cũng
đòi hỏi cần có sự tham gia của nhiều cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, đối với
UBND phường vẫn đóng vai trò chủ đạo. Các giải pháp chỉ thực sự phát huy
hiệu quả khi có lộ trình cụ thể để thực hiện và phải tiến hành thường xuyên,
liên tục.
99
KẾT LUẬN
Trải qua nhiều thế kỷ, với truyền thống của người Việt Nam luôn lấy
dân làm gốc đã tiếp tục được khẳng định trong Hiến pháp 2013 của thế kỷ 21
(quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 2): “Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do
nhân dân, vì nhân dân”; “Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam do
nhân dân làm chủ; tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng
là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí
thức”.
Vì mọi quyền lực của nhà nước thuộc về nhân dân nên đối với hoạt
động QLNN nói chung và hoạt động QLNN tại địa phương (UBND phường)
nói riêng đều cần đến sự tham gia của người dân. Đặc biệt hiện nay, Việt Nam
chúng ta đang trong tiến trình cải cách hành chính cũng hướng tới chuyển đổi
mô hình hành chính công truyền thống sang mô hình quản lý công mới và
quản trị nhà nước tốt. Để thực hiện được việc chuyển đổi thành công và hiệu
quả đòi hỏi các cấp chính quyền phải tạo điều kiện cho người dân tham gia
vào các công việc của nhà nước. Trong các cấp chính quyền thì chính quyền
tại địa phương phải là cấp đầu tiên và cơ bản để thu hút người dân tham gia
vào hoạt động QLNN.
Từ kết quả hệ thống hóa cơ sở lý luận và pháp lý, kết hợp với việc đánh
giá thực trạng thu hút sự tham gia của người dân vào hoạt động QLNN của
UBND phường, đặc biệt là dựa trên những nguyên nhân của hạn chế, luận văn
đã đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thu hút sự tham gia của
người dân vào hoạt động QLNN của UBND phường trên địa bàn quận Thủ
Đức.
100
Việc thu hút sự tham gia của người dân vào hoạt động QLNN không
phải là hình thức và cũng không phải là phong trào mà cần phải thể hiện bằng
những hành động cụ thể, thiết thực và hiệu quả. Có như vậy mới đảm bảo
đúng bản chất nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì
dân. Sự thu hút chỉ phát huy hiệu quả khi chúng ta tìm ra được “tiếng nói
chung” giữa cơ quan QLNN tại địa phương với người dân. Ngoài ra, còn cần
đến sự chung tay của cả hệ thống chính trị ở cơ sở. Việc thu hút sự tham gia
của người dân vào hoạt động QLNN của UBND phường không chỉ là trách
nhiệm của chính quyền mà nó còn cần đến sự chỉ đạo hỗ trợ của các cấp chính
quyền khác. Mỗi cấp chính quyền phải thể hiện rõ được trách nhiệm và vai trò
của mình trong quá trình thu hút người dân tham gia vào công tác QLNN
(thông qua hình thức gián tiếp hay trực tiếp).
101
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban Chấp hành Trung ương (2012), Nghị quyết số 16-NQ/TW ngày
10/8/2012 của Bộ chính trị về phương hướng nhiệm vụ phát triển
Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2020.
2. Ban Dân vận quận Thủ Đức (2011), Báo cáo về công tác vận động
quần chúng của Ban dân vận Quận ủy (5 năm từ năm 2011 – 2016).
3. Ban Dân vận quận Thủ Đức (2011), Báo cáo sơ kết 5 năm về thực hiện
Quy chế dân chủ ở cơ sở.
4. Ban Dân vận quận Thủ Đức (2011), Báo cáo tổng kết 5 năm về hoạt
động của MTTQ và các đoàn thể Quận (2011 – 2016).
5. Công an quận Thủ Đức, Báo cáo các mô hình tự quản của Công an
Quận.
6. Đảng bộ quận Thủ Đức (2010), Văn kiện Đại hội Đảng bộ Quận Thủ
Đức nhiệm kỳ 2010 – 2015.
7. Đảng bộ quận Thủ Đức (2015), Văn kiện Đại hội Đảng bộ Quận Thủ
Đức nhiệm kỳ 2015 – 2020.
8. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
XII, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội.
9. Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb.Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
10. Hội đồng nhân dân quận Thủ Đức, Báo cáo kết quả về tỷ lệ cử tri tham
dự các kỳ họp HĐND cấp Quận –Phường.
11. Hội đồng nhân dân quận Thủ Đức (2016), Báo cáo tổng kết công tác
bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm
kỳ 2016 – 2021.
12. V.I.Lênin toàn tập, Nxb.Tiến bộ.
NHỮNG HÌNH ẢNH MINH HỌA
Đại biểu HĐND Thành phố trao đổi, gặp gỡ với nhân dân quận Thủ Đức
Hội nghị tiếp xúc trực tiếp giữa lãnh đạo với nhân dân
Nhân dân trao đổi, kiến nghị những vấn đề bức xúc chính đáng
với đại biểu Quốc hội
Nhân dân trao đổi, kiến nghị những vấn đề bức xúc chính đáng
với đại biểu Quốc hội
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- luan_van_thu_hut_su_tham_gia_cua_nguoi_dan_vao_hoat_dong_qua.pdf