Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam - Tình hình hoạt động của các Doanh nghiệp liên doanh

xÝ nghiÖp hoÆc C«ng ty hçn hîp. - H×nh thøc xÝ nghiÖp hoÆc C«ng ty hçn hîp quy ®Þnh phÇn vèn do bªn n­íc ngoµi ®Çu t­ gãp vèn vµo xÝ nghiÖp hoÆc c«ng ty hçn hîp lµ Ýt nhÊt ph¶i b»ng 30% vµ nhiÒu nhÊt kh«ng qu¸ 49% tæng sè vèn. ViÖc quy ®Þnh phÇn vèn gãp cña bªn n­íc ngoµi tèi ®a kh«ng qu¸ 49% lµ rÊt phi thùc tÕ bëi v× c¸c doanh nghiÖp quèc doanh ViÖt Nam trong thêi kú nµy rÊt thiÕu vèn kh«ng thÓ nµo gãp ®­îc ®Õn 51% tæng sè vèn. ViÖc quy ®Þnh nh­ vËy ®· trùc tiÕp c¶n trë ®Çu t­ theo h×nh thøc xÝ nghiÖp hoÆc C«ng ty hçn hîp. Trong thêi kú nµy §iÒu lÖ vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 1977 ra ®êi chñ yÕu lµ kªu gäi sù ®Çu t­ cña nh÷ng n­íc trong hÖ thèng x· héi chñ nghÜa cho nªn cã rÊt nhiÒu h¹n chÕ. Trong ®iÒu lÖ quy ®Þnh chñ thÓ tham gia h×nh thøc “xÝ nghiÖp hoÆc C«ng ty hçn hîp” chØ bã hÑp trong c¸c thÓ nh©n vµ ph¸p nh©n n­íc ngoµi víi tæ chøc kinh tÕ quèc doanh ViÖt Nam. §ång thêi viÖc quy ®Þnh thêi h¹n ®Çu t­ ng¾n tõ 10 → 15 n¨m. QuyÒn lîi cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng ®­îc b¶o ®¶m thªm vµo ®ã Nhµ n­íc l¹i can thiÖp s©u s¾c vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 5§iÒu lÖ ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 1977 l¹i lµ v¨n b¶n d­íi luËt v× vËy nã kh«ng ®¶m b¶o ®­îc tÝnh cã hiÖu lùc cña nã. V× vËy, trong suèt 10 n¨m (tõ 1977 → 1987) kÓ tõ khi ban hµnh §iÒu lÖ vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 1977 th× kh«ng cã mét dù ¸n ®Çu t­ nµo ®­îc thùc hiÖn d­íi h×nh thøc ®Çu t­ xÝ nghiÖp hoÆc C«ng ty hçn hîp. 2 - Sau khi cã luËt ®Çu t­ n¨m 1987 cho ®Õn nay. 2.1. Theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 1987 th× h×nh thøc ®Çu t­ xÝ nghiÖp hoÆc C«ng ty hçn hîp ®· ®­îc chuyÓn thµnh h×nh thøc “xÝ nghiÖp hoÆc C«ng ty liªn doanh, gäi chung lµ xÝ nghiÖp liªn doanh”. “XÝ nghiÖp liªn doanh” lµ xÝ nghiÖp do bªn n­íc ngoµi vµ bªn ViÖt Nam hîp t¸c thµnh lËp t¹i ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång kinh doanh hoÆc hiÖp ®Þnh ký gi÷a chÝnh phñ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam víi chÝnh phñ n­íc ngoµi. Trong luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 1987 ®· quy ®Þnh “Bªn ViÖt Nam” lµ mét bªn gåm mét hoÆc nhiÒu tæ chøc kinh tÕ ViÖt Nam cã t­ c¸ch ph¸p nh©n; c¸c t­ nh©n ViÖt Nam cã thÓ chung vèn víi tæ chøc kinh tÕ ViÖt Nam thµnh bªn ViÖt nam ®Ó hîp t¸c kinh doanh víi bªn n­íc ngoµi. §èi víi “Bªn n­íc ngoµi” lµ mét bªn gåm mét hoÆc nhiÒu tæ chøc kinh tÕ cã t­ c¸ch ph¸p nh©n hoÆc c¸ nh©n n­íc ngoµi. Nh­ vËy ta cã thÓ thÊy chñ thÓ cña bªn ViÖt Nam tham gia xÝ nghiÖp liªn doanh ®· ®­îc më réng mét c¸ch ®¸ng kÓ nã kh«ng chØ bã hÑp lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc doanh ViÖt Nam mµ bÊt cø tæ chøc kinh tÕ nµo cã t­ c¸ch ph¸p nh©n ®Òu cã thÓ tham gia hîp t¸c ®Çu t­ víi n­íc ngoµi. Hai bªn tøc lµ bªn ViÖt Nam vµ bªn n­íc ngoµi ®­îc hîp t¸c víi nhau ®Ó thµnh lËp xÝ nghiÖp liªn doanh. XÝ nghiÖp liªn doanh cã t­ c¸ch ph¸p nh©n theo ph¸p luËt ViÖt Nam. LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 1987 quy ®Þnh phÇn gãp vèn cña bªn n­íc ngoµi vµo vèn ph¸p ®Þnh cña xÝ nghiÖp liªn doanh kh«ng bÞ h¹n chÕ vÒ møc cao nhÊt theo sù tho¶ thuËn cña hai bªn nh­ng møc thÊp nhÊt lµ kh«ng ®­îc d­íi 30% tæng sè vèn. 2.2. LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi söa ®æi bæ sung n¨m 1990 nªn kh¸i niÖm “xÝ nghiÖp liªn doanh” lµ doanh nghiÖp do hai bªn hoÆc nhiÒu bªn hîp t¸c thµnh lËp t¹i ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh hoÆc hiÖp ®Þnh ký gi÷a chÝnh phñ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam víi chÝnh phñ n­íc 6ngoµi hoÆc lµ xÝ nghiÖp míi do xÝ nghiÖp liªn doanh hîp t¸c víi tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi thµnh lËp t¹i ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh. Tõ kh¸i niÖm trªn ta cã thÓ thÊy luËt ®Çu t­ söa ®æi, bæ sung n¨m 90 ®· thõa nhËn mäi tæ chøc kinh tÕ ViÖt Nam cã t­ c¸ch ph¸p nh©n ®­îc hîp t¸c kinh doanh víi tæ chøc c¸ nh©n n­íc ngoµi hay nãi mét c¸ch kh¸c lµ luËt ®· cô thÓ ho¸ chñ thÓ ®Çu t­ phÝa ViÖt Nam b»ng c¸ch quy ®Þnh ®ã lµ c¸c ph¸p nh©n. Ngoµi ra luËt cßn ®Ò cËp ®Õn vai trß cña doanh nghiÖp t­ nh©n “c¸c tæ chøc kinh tÕ t­ nh©n ViÖt Nam ®­îc hîp t¸c kinh doanh víi tæ chøc c¸ nh©n n­íc ngoµi trong lÜnh vùc ®iÒu kiÖn do Héi ®ång bé tr­ëng quy ®Þnh” cã thÓ nãi viÖc quy ®Þnh më réng c¸c ®èi t­îng cña bªn ViÖt Nam ®­îc tham gia hîp t¸c ®Çu t­ ®· lµm cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi dÔ dµng t×m kiÕm ®èi t¸c ®Ó tiÕn hµnh liªn doanh. VÒ h×nh thøc liªn doanh nhiÒu bªn th× luËt ®Çu t­ söa ®æi bæ sung n¨m 1990 ®· thõa nhËn h×nh thøc liªn doanh nhiÒu bªn lµ bªn ViÖt Nam vµ c¸c bªn ViÖt Nam hoÆc lµ c¸c bªn n­íc ngoµi vµ c¸c bªn ViÖt Nam. Ngoµi ra luËt còng ®· cô thÓ ho¸ h×nh thøc liªn doanh míi lµ “xÝ nghiÖp liªn doanh ®­îc hîp t¸c víi tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi ®Ó thµnh lËp xÝ nghiÖp liªn doanh míi t¹i ViÖt Nam”. Nh­ vËy “hîp ®ång liªn doanh” lµ v¨n b¶n ký kÕt gi÷a hai bªn hoÆc nhiÒu bªn vÒ viÖc thµnh lËp xÝ nghiÖp liªn doanh víi tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi ®Ó thµnh lËp xÝ nghiÖp liªn doanh míi t¹i ViÖt Nam. 2.3. LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi söa ®æi bæ sung n¨m 1992 vÉn gi÷ nguyªn kh¸i niÖm xÝ nghiÖp liªn doanh theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi söa ®æi bæ sung n¨m 1990. LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi söa ®æi n¨m 1992 chØ cã quy ®Þnh l¹i vÒ chñ thÓ “Bªn ViÖt Nam lµ mét bªn gåm mét hoÆc nhiÒu doanh nghiÖp thuéc nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ”. Nh­ vËy, luËt söa ®æi 92 ®· më réng h¬n n÷a cho c¸c ®èi t­îng cã ®Þa vÞ ph¸p lý ®éc lËp ®­îc phÐp hîp t¸c ®Çu t­ víi bªn n­íc ngoµi. Víi quy ®Þnh nµy th× c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n còng ®­îc coi lµ chñ thÓ chÝnh thøc cña luËt ®Çu t­. 3 - Kh¸i niÖm doanh nghiÖp liªn doanh. §iÒu 2, kho¶n 7: LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1996: “Doanh nghiÖp liªn doanh lµ doanh nghiÖp do hai bªn hoÆc nhiÒu bªn hîp t¸c thµnh lËp t¹i ViÖt Nam trªn bªn hoÆc nhiÒu bªn hîp t¸c thµnh lËp t¹i ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh hoÆc hiÖp ®Þnh ký gi÷a chÝnh phñ 7n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ chÝnh phñ n­íc ngoµi hoÆc doanh nghiÖp do doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi hîp t¸c víi doanh nghiÖp ViÖt Nam hoÆc do doanh nghiÖp liªn doanh hîp t¸c víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh”. Doanh nghiÖp liªn doanh lµ doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp t¹i ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh ký gi÷a Bªn hoÆc c¸c Bªn ViÖt Nam víi Bªn hoÆc c¸c Bªn n­íc ngoµi ®Ó ®Çu t­, kinh doanh t¹i ViÖt nam. “Bªn ViÖt Nam” lµ mét bªn gåm mét hoÆc nhiÒu hoÆc nhiÒu nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Doanh nghiÖp liªn doanh míi lµ doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp gi÷a doanh nghiÖp liªn doanh ®· ®­îc phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi hoÆc víi doanh nghiÖp ViÖt Nam hoÆc víi doanh nghiÖp liªn doanh, doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi ®· ®­îc phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. Trong tr­êng hîp ®Æc biÖt, doanh nghiÖp liªn doanh cã thÓ ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së hiÖp ®Þnh ký kÕ gi÷a chÝnh phñ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam víi chÝnh phñ n­íc ngoµi. Doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc thµnh lËp theo h×nh thøc C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n theo ph¸p luËt ViÖt Nam; mçi bªn liªn doanh chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi bªn kia, víi doanh nghiÖp liªn doanh trong ph¹m vi phÇn vèn gãp cña m×nh vµo vèn ph¸p ®Þnh. 4 - So s¸nh doanh nghiÖp liªn doanh víi c¸c h×nh thøc ®Çu t­ kh¸c. 4.1. Doanh nghiÖp liªn doanh víi h×nh thøc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh. Gièng nhau: - C¶ hai h×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh vµ hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh ®Òu lµ nh÷ng h×nh thøc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®­îc quy ®Þnh trong luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1996. - C¶ hai h×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh vµ hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh ®ªï cã sù hîp t¸c gi÷a hai bªn hoÆc nhiÒu bªn cã quèc tÞch kh¸c nhau trªn c¬ së cïng gãp vèn, cïng tham gia qu¶n lý, cïng ph©n phèi lîi nhuËn vµ cïng chia sÎ rñi ro. Kh¸c nhau: - Doanh nghiÖp liªn doanh lµ doanh nghiÖp do hai bªn hoÆc nhiÒu bªn hîp t¸c thµnh lËp t¹i ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh hoÆc hiÖp ®Þnh ký gi÷a chÝnh phñ n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ 8chÝnh phñ n­íc ngoµi hoÆc lµ doanh nghiÖp do doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi hîp t¸c víi doanh nghiÖp ViÖt Nam hoÆc do doanh nghiÖp liªn doanh hîp t¸c víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh. Doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc thµnh lËp theo h×nh thøc C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n theo ph¸p luËt ViÖt Nam. Mçi bªn liªn doanh chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi bªn kia, víi doanh nghiÖp liªn doanh trong ph¹m vi phÇn vèn gãp cña m×nh vµo vèn ph¸p ®Þnh. Doanh nghiÖp liªn doanh lµ mét mèi liªn kÕt l©u dµi gi÷a c¸c bªn ®Ó cïng thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh víi thêi h¹n kÐo dµi hµng chôc n¨m. C¸c cam kÕ trong doanh nghiÖp liªn doanh chÆt chÏ h¬n c¶ vÒ mÆt kinh doanh lÉn vÒ mÆt ph¸p lý. - Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh lµ v¨n b¶n ký kÕt gi÷a hai bªn hoÆc nhiÒu bªn ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng ®Çu t­ mµ kh«ng thµnh lËp ph¸p nh©n. Trong viÖc hîp doanh, c¸c bªn cïng nhau tiÕn hµnh néi dung hîp doanh, c¸c bªn tho¶ thuËn tr¸ch nhiÖm vµ ph©n bè kÕt qu¶ kinh doanh tuú theo kh¶ n¨ng cña mçi bªn. Bªn n­íc ngoµi thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ vµ c¸c nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi. Bªn ViÖt nam thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ vµ c¸c nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c theo c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp trong n­íc. Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh do ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn cña c¸c bªn hîp doanh ký. Trong hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh c¸c bªn tho¶ thuËn víi nhau mÒm dÎo h¬n do c¸c bªn tham gia vÉn gi÷ nguyªn t­ c¸ch cña m×nh. Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh lµ mét mèi quan hÖ b¹n hµng ng¾n h¹n diÔn ra cã tÝnh chÊt tøc thêi ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh ®¬n lÎ, nhá hÑp. Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh nhiÒu khi ®­îc gäi lµ liªn doanh theo vô viÖc. 4.2. Doanh nghiÖp liªn doanh víi doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Gièng nhau: Doanh nghiÖp liªn doanh vµ doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Òu lµ nh÷ng ph¸p nh©n cña n­íc ViÖt Nam vµ chÞu sù qu¶n lý cña hÖ thèng ph¸p luËt n­íc ViÖt Nam. Doanh nghiÖp liªn doanh vµ doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Òu ®­îc thµnh lËp theo h×nh thøc C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n theo ph¸p luËt ViÖt Nam. Kh¸c nhau: Doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ doanh nghiÖp thuéc së h÷u cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi do nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi thµnh lËp t¹i ViÖt 9Nam, tù qu¶n lý vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ kinh doanh trong khu«n khæ ph¸p luËt n­íc së t¹i. Doanh nghiÖp liªn doanh cã sù tham gia qu¶n lý cña bªn n­íc së t¹i. C¸c bªn tham gia cña n­íc së t¹i trong doanh nghiÖp liªn doanh cã quyÒn ra quyÕt ®Þnh theo tû lÖ gãp vèn vµo vèn ph¸p ®Þnh tøc lµ quyÒn lùc cña bªn n­íc ngoµi bÞ chia sÎ cho bªn n­íc së t¹i trong doanh nghiÖp liªn doanh. 10 Ch­¬ng II QuyÒn vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp liªn doanh theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1996. I - VÊn ®Ò thµnh lËp, gi¶i thÓ, thanh lý, ph¸ s¶n doanh nghiÖp liªn doanh 1. VÊn ®Ò thµnh lËp cña doanh nghiÖp liªn doanh. 1.1. Thñ tôc thµnh lËp: Doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc thµnh lËp t¹i ViÖt Nam trªn c¬ së c¸c bªn tham gia liªn doanh tho¶ thuËn ký kÕt hîp ®ång liªn doanh. Néi dung cña hîp ®ång liªn doanh ph¶i cã nh÷ng néi dung chñ yÕu sau ®©y: - Quèc tÞch, ®Þa chØ, ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn cña c¸c bªn liªn doanh. - Môc tiªu vµ ph¹m vi kinh doanh. - Vèn ®Çu t­, vèn ph¸p ®Þnh, tû lÖ gãp vèn ph¸p ®Þnh, ph­¬ng thøc, tiÕn ®é gãp vèn vµ tiÕn ®é x©y dùng doanh nghiÖp. - S¶n phÈm chñ yÕu, tØ lÖ xuÊt khÈu vµ tiªu thô trong n­íc. - Thêi h¹n ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. - QuyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn. - Söa ®æi vµ chÊm døt hîp ®ång, ®iÒu kiÖn chuyÓn nh­îng, ®iÒu kiÖn kÕt thóc, gi¶i thÓ doanh nghiÖp. - Gi¶i quyÕt tranh chÊp. Hå s¬ xin cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­: Sau khi ký kÕt hîp ®ång liªn doanh th× c¸c bªn hoÆc mét trong c¸c bªn hoÆc nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi göi cho c¬ quan cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ hå s¬ xin cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­. Hå s¬ xin cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ gåm cã: - §¬n xin cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­. - Hîp ®ång liªn doanh. - §iÒu lÖ doanh nghiÖp liªn doanh. - V¨n b¶n x¸c nhËn t­ c¸ch ph¸p lý, t×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸c bªn tham gia liªn doanh. - Gi¶i tr×nh kinh tÕ - kü thuËt. - C¸c hå s¬ kh¸c cã liªn quan. C¬ quan cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ sau khi nhËn ®­îc hå s¬ hîp lÖ th× chËm nhÊt trong thêi h¹n 60 ngµy ph¶i xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh cho nhµ ®Çu 11 t­. QuyÕt ®Þnh chÊp thuËn ®­îc th«ng b¸o d­íi h×nh thøc GiÊy phÐp ®Çu t­. GiÊy phÐp ®Çu t­ lµ giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh. Trong hå s¬ xin cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ ph¶i cã ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp liªn doanh cho nªn c¸c bªn tham gia liªn doanh ph¶i lËp ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp liªn doanh. §iÒu lÖ cña doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i cã nh÷ng néi dung chñ yÕu sau: - Quèc tÞch, ®Þa chØ, ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn cña c¸c bªn liªn doanh, tªn, ®Þa chØ cña doanh nghiÖp. - Môc tiªu vµ ph¹m vi kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Vèn ®Çu t­, vèn ph¸p ®Þnh, tû lÖ gãp vèn ph¸p ®Þnh, ph­¬ng thøc vµ tiÕn ®é gãp vèn ph¸p ®Þnh. - Sè l­îng, thµnh phÇn, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ nhiÖm kú cña Héi ®ång qu¶n trÞ, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña Tæng gi¸m ®èc vµ c¸c phã Tæng gi¸m ®èc cña doanh nghiÖp. - §¹i diÖn cña doanh nghiÖp tr­íc toµ ¸n, träng tµi vµ c¬ quan Nhµ n­íc ViÖt Nam. - C¸c nguyªn t¾c vÒ tµi chÝnh. - Tû lÖ ph©n chia l·i vµ lç cho c¸c bªn liªn doanh. - Thêi h¹n ho¹t ®éng, kÕt thóc vµ gi¶i thÓ doanh nghiÖp. - Quan hÖ lao ®éng trong doanh nghiÖp, kÕ ho¹ch ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý, kü thuËt, nghiÖp vô, vµ c«ng nh©n. - Thñ tôc söa ®æi ®iÒu lÖ doanh nghiÖp liªn doanh. Nh­ vËy doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng kÓ tõ ngµy ®­îc cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­. Sau khi ®­îc cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ th× doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i c«ng khai ho¸ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp b»ng c¸ch lµ ph¶i bè c¸o trªn b¸o Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng nh÷ng th«ng tin chÝnh ®­îc quy ®Þnh trong GiÊy phÐp ®Çu t­. 1.2. Bé m¸y qu¶n lý cña doanh nghiÖp liªn doanh: Doanh nghiÖp liªn doanh khi ®i vµo ho¹t ®éng th× ph¶i tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña doanh nghiÖp bao gåm: - Héi ®ång qu¶n trÞ lµ c¬ quan l·nh ®¹o cña doanh nghiÖp liªn doanh. Héi ®ång qu¶n trÞ bao gåm ®¹i diÖn cña c¸c bªn tham gia liªn doanh, chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ do c¸c bªn tho¶ thuËn cö ra, c¸c thµnh viªn kh¸c cña Héi ®ång qu¶n trÞ lµ ®¹i diÖn cña c¸c bªn tham gia liªn doanh cö ra theo tû lÖ t­¬ng øng víi phÇn vèn gãp vµo vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp liªn 12 doanh. NhiÖm kú cña Héi ®ång Qu¶n trÞ do c¸c bªn tham gia liªn doanh tho¶ thuËn nh­ng kh«ng ®­îc qu¸ 5 n¨m. Héi ®ång qu¶n trÞ häp mçi n¨m Ýt nhÊt 1 lÇn. Cuéc häp cña Héi ®ång qu¶n trÞ do chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ triÖu tËp. Héi ®ång qu¶n trÞ cã thÓ häp bÊt th­êng do 2/3 thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ tham gia. C¸c thµnh viªn cña Héi ®ång qu¶n trÞ cã thÓ uû quyÒn b»ng v¨n b¶n cho ng­êi ®¹i diÖn tham gia cuéc häp vµ biÓu quyÕt thay vÒ c¸c vÊn ®Ò ®· ®­îc uû quyÒn. Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ cã tr¸ch nhiÖm triÖu tËp, chñ tr× c¸c cuéc häp cña Héi ®ång qu¶n trÞ vµ gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c¸c nghÞ quyÕt cña Héi ®ång qu¶n trÞ. Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ cã thÓ uû quyÒn cho phã chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ triÖu tËp vµ chñ tr× cuéc häp cña Héi ®ång qu¶n trÞ. Nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt trong tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn doanh gåm: bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm Tæng gi¸m ®èc, Phã Tæng gi¸m ®èc thø nhÊt, kÕ to¸n tr­ëng; söa ®æi, bæ sung ®iÒu lÖ doanh nghiÖp, duyÖt quyÕt to¸n thu chi tµi chÝnh hµng n¨m vµ quyÕt to¸n c«ng tr×nh; vay vèn ®Çu t­ do Héi ®ång qu¶n trÞ quyÕt ®Þnh theo nguyªn t¾c nhÊt trÝ gi÷a c¸c thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ cã mÆt t¹i cuéc häp. Nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c Héi ®ång qu¶n trÞ quyÕt ®Þnh theo nguyªn t¾c biÓu quyÕt qu¸ b¸n sè thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ cã mÆt t¹i cuéc häp. - Ban gi¸m ®èc lµ c¬ quan qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh c«ng viÖc hµng ngµy cña doanh nghiÖp liªn doanh. Tæng gi¸m ®èc vµ c¸c phã Tæng gi¸m ®èc cña doanh nghiÖp liªn doanh do Héi ®ång qu¶n trÞ bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Héi ®ång qu¶n trÞ vµ tr­íc ph¸p luËt ViÖt Nam vÒ viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn doanh. Tæng gi¸m ®èc hoÆc phã Tæng gi¸m ®èc thø nhÊt ph¶i lµ bªn ViÖt Nam vµ lµ c«ng d©n ViÖt Nam th­êng tró t¹i ViÖt Nam. Tæng gi¸m ®èc chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Héi ®ång qu¶n trÞ vÒ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn doanh. 2. Gi¶i thÓ doanh nghiÖp liªn doanh: Gi¶i thÓ doanh nghiÖp liªn doanh lµ mét h×nh thøc chÊm døt sù tån t¹i cña doanh nghiÖp liªn doanh, chÊm døt sù giµng buéc cña c¸c bªn liªn doanh víi nhau trong mét ph¸p nh©n chung. - Doanh nghiÖp liªn doanh chÊm døt ho¹t ®éng trong nh÷ng tr­êng hîp sau: + HÕt thêi h¹n ghi trong GiÊy phÐp ®Çu t­. Thêi h¹n ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®­îc quy ®Þnh trong GiÊy phÐp ®Çu t­ do nhµ ®Çu t­ ®Ò nghÞ vµ ®­îc c¬ quan cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ chuÈn y. 13 + Do ®Ò nghÞ cña mét hoÆc c¸c bªn vµ ®­îc c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi chÊp thuËn. + Theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi do vi ph¹m nghiªm träng ph¸p luËt vµ quy ®Þnh cña GiÊy phÐp ®Çu t­. + Trong nh÷ng tr­êng hîp kh¸c theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt. - Thñ tôc gi¶i thÓ doanh nghiÖp liªn doanh: Trong vßng 15 ngµy kÓ tõ ngµy chÊm døt ho¹t ®éng, doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i th«ng b¸o trªn b¸o Trung ­¬ng hoÆc b¸o ®Þa ph­¬ng vÒ viÖc chÊm døt ho¹t ®éng vµ tiÕn hµnh thanh lý tµi s¶n cña doanh nghiÖp, thanh lý hîp ®ång. 3. Thanh lý doanh nghiÖp liªn doanh: VÊn ®Ò thanh lý tµi s¶n cña doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc quy ®Þnh nh­ sau: - Thêi h¹n thanh lý doanh nghiÖp, kh«ng qu¸ 6 th¸ng kÓ tõ khi hÕt thêi h¹n ho¹t ®éng hoÆc tõ khi cã quyÕt ®Þnh gi¶i thÓ doanh nghiÖp. Trong tr­êng hîp ®Æc biÖt cÇn thiÕt ®­îc c¬ quan cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ chuÈn y, thêi h¹n nµy cã thÓ kÐo dµi h¬n, nh­ng kh«ng qu¸ mét n¨m. - Thñ tôc thanh lý doanh nghiÖp liªn doanh th× chËm nhÊt lµ 6 th¸ng tr­íc khi hÕt thêi h¹n ho¹t ®éng hoÆc chËm nhÊt lµ 30 ngµy sau khi cã quyÕt ®Þnh gi¶i thÓ doanh nghiÖp liªn doanh tr­íc thêi h¹n, Héi ®ång qu¶n trÞ cã tr¸ch nhiÖm thµnh lËp ban thanh lý doanh nghiÖp gåm ®¹i diÖn cña c¸c bªn liªn doanh, quy ®Þnh quyÒn h¹n vµ nhiÖm vô cña ban thanh lý. C¸c thµnh viªn ban thanh lý cã thÓ ®­îc chän trong c¸c nh©n viªn cña doanh nghiÖp liªn doanh hoÆc c¸c chuyªn gia ngoµi doanh nghiÖp liªn doanh. - Mäi chi phÝ vÒ thanh lý doanh nghiÖp do doanh nghiÖp chÞu vµ ®­îc ­u tiªn thanh to¸n so víi c¸c nghÜa vô kh¸c. - C¸c nghÜa vô kh¸c cña doanh nghiÖp ®­îc thanh to¸n theo thø tù ­u tiªn sau: + L­¬ng vµ chi phÝ b¶o hiÓm x· héi mµ doanh nghiÖp cßn nî ng­êi lao ®éng. + C¸c kho¶n thuÕ vµ c¸c nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c cña doanh nghiÖp ®èi víi Nhµ n­íc ViÖt Nam. + C¸c kho¶n vay (kÓ c¶ l·i). + C¸c nghÜa vô kh¸c cña doanh nghiÖp. - Sau khi kÕt thóc thanh lý, chËm nhÊt lµ 30 ngµy doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i cã tr¸ch nhiÖm nép l¹i GiÊy phÐp ®Çu t­, b¸o c¸o thanh lý, hå s¬ 14 ho¹t ®éng cho c¬ quan cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ vµ nép con dÊu cho c¬ quan cÊp dÊu. B¸o c¸o thanh lý ph¶i ®­îc c¬ quan cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ chuÈn y. 4. Ph¸ s¶n doanh nghiÖp liªn doanh: Doanh nghiÖp liªn doanh bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n th× ®­îc gi¶i quyÕt theo ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh thanh lý, nÕu xÐt thÊy doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n th× viÖc xö lý tµi s¶n cña doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc tiÕn hµnh theo thñ tôc cña ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n doanh nghiÖp. II - QuyÒn vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp liªn doanh. Doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam cã quyÒn b×nh ®¼ng víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c tr­íc ph¸p luËt. Cã nghÜa vô ho¹t ®éng ®óng quy ®Þnh ghi trong GiÊy phÐp ®Çu t­, trong hîp ®ång liªn doanh, trong ®iÒu lÖ doanh nghiÖp vµ phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt. ViÖc quy ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô cô thÓ ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c lÜnh vùc sau: 1. Gãp vèn, tû lÖ vèn gãp, tiÕn ®é gãp vèn: - §iÒu 7 LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi quy ®Þnh: Bªn n­íc ngoµi tham gia doanh nghiÖp liªn doanh gãp vèn ph¸p ®Þnh b»ng: + TiÒn n­íc ngoµi, tiÒn ViÖt Nam cã nguån gèc tõ ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam. + ThiÕt bÞ, m¸y mãc, nhµ x­ëng, c«ng tr×nh x©y dùng kh¸c. + Gi¸ trÞ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, bÝ quyÕt kü thuËt, quy tr×nh c«ng nghÖ, dÞch vô kü thuËt. - Bªn ViÖt Nam tham gia doanh nghiÖp liªn doanh gãp vèn ph¸p ®Þnh b»ng: + TiÒn ViÖt Nam, tiÒn n­íc ngoµi. + Gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai. + C¸c nguån tµi nguyªn, gi¸ trÞ quyÒn sö dông mÆt n­íc, mÆt biÓn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. + ThiÕt bÞ, m¸y mãc, nhµ x­ëng, c«ng tr×nh x©y dùng kh¸c. + Gi¸ trÞ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, bÝ quyÕt kü thuËt, quy tr×nh c«ng nghÖ, dÞch vô kü thuËt. - C¸c bªn liªn doanh gãp vèn ph¸p ®Þnh theo sù tho¶ thuËn cña c¸c bªn nh­ng phÇn vèn gãp cña Bªn n­íc ngoµi hoÆc c¸c Bªn n­íc ngoµi vµo vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp liªn doanh kh«ng d­íi 30% vèn ph¸p ®Þnh. Trõ nh÷ng tr­êng hîp, c¨n cø vµo lÜnh vùc kinh doanh, c«ng nghÖ, thÞ tr­êng, hiÖu qu¶ kinh doanh vµ c¸c lîi Ých kinh tÕ x· héi cña dù ¸n c¬ quan 15 cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ cã thÓ xem xÐt cho phÐp Bªn n­íc ngoµi tham gia liªn doanh cã tû lÖ gãp vèn ph¸p ®Þnh thÊp ®Õn 20%. §èi víi doanh nghiÖp liªn doanh nhiÒu bªn, tû lÖ gãp vèn tèi thiÓu cña mçi bªn ViÖt Nam do chÝnh phñ quy ®Þnh. - TiÕn ®é gãp vèn: Vèn ph¸p ®Þnh cã thÓ ®­îc gãp trän mét lÇn khi thµnh lËp doanh nghiÖp liªn doanh hoÆc tõng phÇn trong mét thêi gian hîp lý. Ph­¬ng thøc vµ tiÕn bé gãp vèn ph¶i ®­îc quy ®Þnh trong hîp ®ång liªn doanh vµ phï hîp víi qu¸ tr×nh kinh tÕ kü thuËt, ®­îc c¬ quan cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ chÊp thuËn. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, doanh nghiÖp liªn doanh kh«ng ®­îc gi¶m vèn ph¸p ®Þnh. ViÖc t¨ng vèn ®Çu t­, vèn ph¸p ®Þnh, thay ®æi tû lÖ vèn gãp cña c¸c bªn liªn doanh do Héi ®ång qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh vµ ph¶i ®­îc c¬ quan cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ chuÈn y. 2. Tæ chøc kinh doanh: Theo §iÒu 31 cña luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi: “Doanh nghiÖp liªn doanh cã quyÒn tù chñ kinh doanh theo môc tiªu quy ®Þnh trong GiÊy phÐp ®Çu t­”. Nh­ vËy, doanh nghiÖp liªn doanh cã toµn quyÒn quyÕt ®Þnh ch­¬ng tr×nh kÕ ho¹ch kinh doanh cña m×nh, cã quyÒn chñ ®éng trong viÖc xuÊt nhËp khÈu, tiªu thô s¶n phÈm cña m×nh ®Ó thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t­ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Doanh nghiÖp liªn doanh cã quyÒn chñ ®éng trong viÖc tiªu thô s¶n phÈm ë trong n­íc vµ ë n­íc ngoµi, cã thÓ trùc tiÕp tiªu thô s¶n phÈm hoÆc uû th¸c tiªu thô s¶n phÈm. VÒ gi¸ b¸n c¸c s¶n phÈm th× do doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh trõ nh÷ng hµng ho¸ dÞch vô do Nhµ n­íc qu¶n lý th× gi¸ b¸n ph¶i theo khung gi¸ b¸n do Nhµ n­íc quy ®Þnh. Doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc nhËp khÈu thiÕt bÞ, m¸y mãc, vËt t­, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh. Tuy nhiªn khi nhËp khÈu ph¶i b¶o ®¶m tiªu chuÈn chÊt l­îng vµ ph¶i phï hîp víi yªu cÇu b¶o vÖ m«i tr­êng, an toµn lao ®éng vµ ph¶i phï hîp víi ph¸p luËt vÒ xuÊt khÈu, nhËp khÈu. Doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ ®¨ng ký s¶n phÈm tiªu thô trong n­íc víi Bé th­¬ng m¹i trong vßng 60 ngµy sau khi ®­îc cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­. 16 Doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i ­u tiªn mua hµng ho¸ t¹i ViÖt Nam thay v× nhËp khÈu nÕu trong ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i nh­ nhau. 3. Lao ®éng: §iÒu 25 luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi quy ®Þnh: Doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc tuyÓn dông lao ®éng theo nhu cÇu kinh doanh vµ ph¶i ­u tiªn tuyÓn dông c«ng nh©n ViÖt Nam; chØ ®­îc tuyÓn dông ng­êi n­íc ngoµi lµm nh÷ng c«ng viÖc ®ßi hái tr×nh ®é kü thuËt vµ qu¶n lý mµ ViÖt Nam ch­a ®¸p øng ®­îc, nh­ng ph¶i ®µo t¹o lao ®éng ViÖt Nam thay thÕ. QuyÒn lîi vµ nghÜa vô cña ng­êi lao ®éng lµm viÖc trong doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc b¶o ®¶m b»ng hîp ®ång lao ®éng, tho¶ ­íc lao ®éng tËp thÓ vµ c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ lao ®éng. Ng­êi sö dông lao ®éng, ng­êi lao ®éng ViÖt Nam vµ ng­êi lao ®éng n­íc ngoµi ph¶i tu©n thñ cßn quy ®Þnh cña ph¸p luËt lao ®éng vµ ph¸p luËt cã liªn quan; t«n träng danh dù, nh©n phÈm vµ phong tôc cña nhau (§iÒu 26). Doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i t«n träng quyÒn cña ng­êi lao ®éng ViÖt Nam tham gia tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam (§iÒu 27). 4. TÝn dông, ng©n hµng: §iÒu 35, luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi quy ®Þnh: Doanh nghiÖp liªn doanh më tµi kho¶n b»ng tiÒn ViÖt Nam vµ tiÒn n­íc ngoµi t¹i ng©n hµng liªn doanh hoÆc t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng n­íc ngoµi ®Æt t¹i ViÖt Nam. Trong tr­êng hîp ®Æc biÖt ®­îc ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam chÊp thuËn, doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc phÐp më tµi kho¶n vèn vay t¹i ng©n hµng ë n­íc ngoµi. 5. C©n ®èi ngo¹i tÖ: §iÒu 33 luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi: Doanh nghiÖp liªn doanh tù b¶o ®¶m nhu cÇu vÒ tiÒn n­íc ngoµi cho ho¹t ®éng cña m×nh. §èi víi c¸c dù ¸n x©y dùng c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng, s¶n xuÊt hµng thay thÕ vµ nhËp khÈu thiÕt yÕu vµ mét sè dù ¸n ®Æc biÖt quan träng, Ng©n hµng Nhµ n­íc b¶o ®¶m cho doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc chuyÓn ®æi tiÒn ViÖt Nam ra tiÒn n­íc ngoµi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu hîp lý theo ®óng chÕ ®é qu¶n lý ngo¹i hèi cña ViÖt Nam. Doanh nghiÖp liªn doanh kh«ng thuéc ®èi t­îng ®­îc b¶o ®¶m hç trùo c©n ®èi ngo¹i tÖ nãi trªn, nÕu cã khã kh¨n trong viÖc c©n ®èi ngo¹i tÖ 17 th× Ng©n hµng Nhµ n­íc cã thÓ xem xÐt cho phÐp chuyÓn ®æi, mua ngo¹i tÖ theo quy ®Þnh cña Ng©n hµng Nhµ n­íc. 6. C¸c vÊn ®Ò vÒ tµi chÝnh. 6.1. ThuÕ lîi tøc. §iÒu 38 luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi quy ®Þnh: Doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i nép thuÕ lîi tøc 25% lîi nhuËn thu ®­îc. Trong tr­êng hîp khuyÕn khÝch ®Çu t­ th× møc thuÕ lîi tøc lµ 20% lîi nhuËn thu ®­îc. Tr­êng hîp cã nhiÒu tiªu chuÈn khuyÕn khÝch ®Çu t­ th× møc thuÕ lîi tøc lµ 15% lîi nhuËn thu ®­îc. Møc thuÕ lîi tøc cã thÓ lµ 10% lîi nhuËn thu ®­îc nÕu lµ trong tr­êng hîp ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t­. Tuú thuéc vµo lÜnh vùc ®Çu t­, ®Þa bµn ®Çu t­ theo quy ®Þnh trong luËt ®Çu t­ th× cã thÓ ®­îc miÔn thuÕ lîi tøc trong mét thêi gian tèi ®a lµ hai n¨m, kÓ tõ khi b¾t ®Çu kinh doanh cã l·i vµ ®­îc gi¶m 50% thuÕ lîi tøc trong mét thêi gian tèi ®a lµ hai n¨m tiÕp theo. NÕu thùc hiÖn dù ¸n cã nhiÒu tiªu chuÈn khuyÕn khÝch ®Çu t­ th× ®­îc miÔn thuÕ lîi tøc trong mét thêi gian tèi ®a lµ 4 n¨m, kÓ tõ khi b¾t ®Çu kinh doanh cã l·i vµ ®­îc gi¶m 50% thuÕ lîi tøc trong mét thêi gian tèi ®a lµ 4 n¨m tiÕp theo. NÕu lµ tr­êng hîp ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t­ th× thêi gian miÔn thuÕ lîi tøc tèi ®a lµ 8 n¨m. §èi víi lÜnh vùc dÇu khÝ vµ mét sè tµi nguyÒn quý hiÕm kh¸c th× møc thuÕ lîi tøc theo quy ®Þnh cña luËt dÇu khÝ vµ ph¸p luËt cã liªn quan. 6.2. ThuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi: §iÒu 43: “Khi chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ph¶i nép mét kho¶n thuÕ lµ 5%, 7%, 10% sè lîi nhuËn chuyÓn ra n­íc ngoµi, tuú thuéc vµo møc vèn gãp cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp liªn doanh”. 6.3. ThuÕ xuÊt nhËp khÈu: ThuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu ®èi víi hµng xuÊt khÈu vµ hµng nhËp khÈu cña doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc ¸p dông theo luËt thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu (§iÒu 47). Doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi: - ThiÕt bÞ, m¸y mãc nhËp khÈu ®Ó t¹o tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp. - Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i chuyªn dïng n»m trong d©y chuyÒn c«ng nghÖ nhËp khÈu ®Ó t¹o tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp vµ ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn dïng ®Ó ®­a ®ãn c«ng nh©n. 18 - Linh kiÖn, chi tiÕt, bé phËn rêi, phô tïng, phô kiÖn ®i kÌm víi thiÕt bÞ, m¸y mãc, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i chuyªn dïng. - C¸c gièng c©y trång, gièng vËt nu«i, n«ng d­îc ®Æc chñng ®­îc phÐp nhËp khÈu ®Ó thùc hiÖn dù ¸n n«ng, l©m, ng­ nghiÖp. - Hµng ho¸, vËt t­ kh¸c dïng cho c¸c dù ¸n ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t­ theo quyÕt ®Þnh cña thø tr­ëng chÝnh phñ. Doanh nghiÖp chÕ xuÊt ®­îc miÔn thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu ®èi víi hµng ho¸ tõ khu chÕ xuÊt ra n­íc ngoµi vµ tõ n­íc ngoµi nhËp khÈu vµo khu chÕ xuÊt (§iÒu 48). Doanh nghiÖp chÕ xuÊt, doanh nghiÖp liªn doanh trong khu c«ng nghiÖp ®­îc h­ëng c¸c ­u ®·i vÒ thuÕ ®èi víi tr­êng hîp khuyÕn khÝch, ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t­. 6.4. TiÒn thuª mÆt ®Êt, mÆt n­íc, mÆt biÓn: §iÒu 46: Doanh nghiÖp liªn doanh sö dông mÆt ®Êt, mÆt n­íc, mÆt biÓn ph¶i tr¶ tiÒn thuª; trong tr­êng hîp khai th¸c tµi nguyªn ph¶i nép thuÕ tµi nguyªn theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt. 6.5. C¸c lo¹i thuÕ kh¸c: Ngoµi c¸c lo¹i thuÕ qui ®Þnh t¹i luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i nép c¸c lo¹i thuÕ kh¸c theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt nh­: ThuÕ tµi nguyªn, thuÕ doanh thu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt... Ng­êi n­íc ngoµi vµ ng­êi ViÖt Nam lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i nép thuÕ thu nhËp theo quy ®Þnh cñaph¸p luËt (§iÒu 50). 7. ChÝnh s¸ch ­u ®·i ¸p dông cho ng­êi ViÖt nam ®Þnh c­ ë n­íc ngoµi ®Çu t­ vÒ n­íc - §iÒu 44: Ng­êi ViÖt Nam ®Þnh c­ ë n­íc ngoµi ®Çu t­ vÒ n­íc theo quy ®Þnh cña luËt nµy ®­îc gi¶m 20% thuÕ lîi tøc so víi c¸c dù ¸n cïng lo¹i, trõ tr­êng hîp ®­îc h­íng møc thuÕ lîi tøc lµ 10%, ®­îc h­ëng møc thuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi lµ 5% sè lîi nhuËn chuyÓn ra n­íc ngoµi. 8. ChuyÓn nh­îng vèn. C¸c bªn trong doanh nghiÖp liªn doanh cã quyÒn chuyÓn nh­îng gi¸ trÞ phÇn vèn cña m×nh trong doanh nghiÖp liªn doanh. Khi chuyÓn nh­îng vèn th× ph¶i ­u tiªn chuyÓn nh­îng cho c¸c bªn trong doanh nghiÖp liªn doanh. Trong tr­êng hîp chuyÓn nh­îng cho doanh nghiÖp ngoµi liªn 19 doanh th× ®iÒu kiÖn chuyÓn nh­îng kh«ng ®­îc thuËn lîi h¬n so víi ®iÒu kiÖn ®· ®Æt ra cho c¸c bªn trong doanh nghiÖp liªn doanh. ViÖc chuyÓn nh­îng ph¶i ®­îc c¸c bªn trong trong doanh nghiÖp liªn doanh tho¶ thuËn (§iÒu 34). ViÖc chuyÓn nh­îng vèn chØ cã hiÖu lùc sau khi c¬ qu¶n qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi chuÈn y hîp ®ång chuyÓn nh­îng vèn. Trong tr­êng hîp chuyÓn nh­îng vèn cã ph¸t sinh lîi nhuËn th× bªn chuyÓn nh­îng nép thuÕ lîi tøc víi thuÕ suÊt lµ 25% lîi nhuËn thu ®­îc. Tr­êng hîp chuyÓn nh­îng vèn cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc cña ViÖt Nam hoÆc cho c¸c doanh nghiÖp mµ trong ®ã Nhµ n­íc n¾m cæ phÇn chi phèi th× nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc miÔn thuÕ lîi tøc chuyÓn nh­îng vèn. Tr­êng hîp nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi chuyÓn nh­îng vèn cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng ph¶i lµ c¸c doanh nghiÖp nãi trªn th× ph¶i nép thuÕ lîi tøc chuyÓn nh­îng vèn víi møc thuÕ suÊt lµ 10%. 9. ChuyÓn lç: §iÒu 40 quy ®Þnh “Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc chuyÓn kho¶n lç cña bÊt kú n¨m thuÕ nµo sang n¨m tiÕp theo vµ ®­îc bï kho¶n lç ®ã b»ng lîi nhuËn cña nh÷ng n¨m tiÕp theo, nh­ng kh«ng ®­îc qu¸ 5 n¨m. 10. KÕ to¸n thèng kª: (§iÒu 37 luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi) Doanh nghiÖp liªn doanh ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam. Tr­êng hîp cÇn ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n th«ng dông kh¸c th× ph¶i ®­îc bé tµi chÝnh chÊp thuËn. Doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i ®¨ng ký chÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông víi Bé tµi chÝnh vµ chÞu sù kiÓm tra cña c¬ quan tµi chÝnh. Doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i göi b¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m ®Õn c¬ quan cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­, Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­, Bé Tµi chÝnh, Tæng côc thèng kª trong vßng 3 th¸ng kÕ tõ ngµy kÕt thóc n¨m tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. B¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m cña doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i ®­îc kiÓm to¸n bëi mét C«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp cña ViÖt Nam hoÆc C«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp kh¸c ®­îc phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ kiÓm to¸n. B¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp liªn doanh ®· ®­îc kiÓm to¸n cã thÓ ®­îc sö dông lµm c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh vµ quyÕt to¸n c¸c nghÜa vô thuÕ vµ c¸c nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c ®èi víi Nhµ n­íc ViÖt Nam. 20 11. B¶o hiÓm x· héi: §iÒu 28, luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 1996 quy ®Þnh: “Doanh nghiÖp liªn doanh b¶o hiÓm tµi s¶n vµ tr¸ch nhiÖm d©n sù t¹i c¸c C«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam hoÆc t¹i c¸c C«ng ty b¶o hiÓm kh¸c ®­îc phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam”. Doanh nghiÖp liªn doanh thùc hiÖn viÖc b¶o hiÓm trªn c¬ së hîp ®ång b¶o hiÓm ký víi c¸c C«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam hoÆc C«ng ty b¶o hiÓm kh¸c ®­îc phÐp ho¹t ®éng hîp ph¸p t¹i ViÖt Nam. Doanh nghiÖp liªn doanh thùc hiÖn viÖc b¶o hiÓm tù nguyÖn vµ b¾t buéc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 12. B¶o vÖ m«i tr­êng: §iÒu 50, luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi 1996 quy ®Þnh: “Doanh nghiÖp liªn doanh cã tr¸ch nhiÖm tu©n thñ nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng. 13. ChuyÓn giao c«ng nghÖ: - ViÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam trong c¸c dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc thùc hiÖn d­íi d¹ng gãp vèn b»ng gi¸ trÞ c«ng nghÖ hoÆc mua c«ng nghÖ trªn c¬ së hîp ®ång, phï hîp víi ph¸p luËt vÒ chuyÓn giao c«ng nghÖ (§iÒu 29 luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi). - Gi¸ trÞ cong nghÖ chuyÓn giao dïng ®Ó gãp vèn do c¸c bªn tho¶ thuËn vµ trong mäi tr­êng hîp kh«ng v­ît qu¸ 20% vèn ph¸p ®Þnh. - ViÖc gãp vèn b»ng c«ng nghÖ ph¶i ®­îc c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ c«ng nghÒ vµ m«i tr­êng xem xÐt. - Khi gãp vèn b»ng c«ng nghÖ, nhµ ®Çu t­ ph¶i lËp hå s¬ chuyÓn giao c«ng nghÖ. 14. T¸i ®Çu t­: Tr­êng hîp t¸i ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n khuyÕn khÝch ®Çu t­ sÏ ®­îc hoµn l¹i mét phÇn hoÆc toµn bé thuÕ lîi tøc ®· nép cho sè lîi nhuËn t¸i ®Çu t­ (§iÒu 42). Nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi dïng lîi nhuËn ®­îc chia ®Ó t¸i ®Çu t­ ®­îc hoµn l¹i sè thuÕ lîi tøc ®· nép cña sè lîi nhuËn t¸i ®Çu t­ nÕu ®¸p øng ®­îc c¸c ®iÒu kiÖn sau: - T¸i ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n thuéc lÜnh vùc khuyÕn khÝch ®Çu t­. - Vèn t¸i ®Çu t­ ®­îc sö dông tõ ba n¨m trë l¹i. - §· gãp ®ñ vèn ph¸p ®Þnh ghi trong GiÊy phÐp ®Çu t­. 21 Møc hoµn thuÕ lîi tøc do t¸i ®Çu t­ lµ cã ba møc: 100%, 75% vµ 50%, tuú theo lÜnh vùc, ®Þa bµn khuyÕn khÝch ®Çu t­. 15. Më chi nh¸nh: §iÒu 32, luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi quy ®Þnh: “Doanh nghiÖp liªn doanh ®­îc më chi nh¸nh ngoµi tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng n¬i doanh nghiÖp ®Æt trô së chÝnh ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh trong ph¹m vi, môc tiªu quy ®Þnh trong GiÊy phÐp ®Çu t­ vµ ph¶i ®­îc uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng, n¬i më chi nh¸nh chÊp thuËn. 16. LËp quü: §iÒu 41 luËt ®Çu n­íc ngoµi: Sau khi nép thuÕ lîi tøc, doanh nghiÖp liªn doanh trÝch 5% lîi nhuËn cßn l¹i ®Ó lËp quü dù phßng. Quü dù phßng ®­îc giíi h¹n ë møc 10% vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp. Tû lÖ lîi nhuËn dµnh ra ®Ó lËp quü phóc lîi vµ c¸c quü kh¸c do c¸c bªn tho¶ thuËn vµ ghi trong ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp. 17. Gi¶i quyÕt tranh chÊp: Tranh chÊp gi÷a c¸c bªn tham gia doanh nghiÖp liªn doanh víi nhau tr­íc hÕt ph¶i ®­îc gi¶i quyÕt th«ng qua th­¬ng l­îng vµ hoµ gi¶i gi÷a c¸c bªn. Trong tr­êng hîp hoµ gi¶i kh«ng thµnh, c¸c bªn tranh chÊp cã thÓ tho¶ thuËn mét trong c¸c ph­¬ng thøc gi¶i quyÕt sau: - Toµ ¸n ViÖt Nam - Träng tµi ViÖt Nam hoÆc träng tµi n­íc ngoµi, träng tµi Quèc tÕ. - Träng tµi do c¸c bªn tho¶ thuËn thµnh lËp. 22 Ch­¬ng III T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp liªn doanh. 1. T×nh h×nh thùc hiÖn luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi trong 10 n¨m qua. §¹i héi VI cña §¶ng víi chÝnh s¸ch ®æi míi t­ duy nãi chung vµ t­ duy kinh tÕ nãi riªng ®· thùc sù ph¶n ¸nh nhu cÇu ph¸t triÓn kh¸ch quan cña x· héi. ChÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ cña §¶ng ®· t¹o ra b­íc chuyÓn biÕn quan träng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ, gãp phÇn ®­a ®Êt n­íc tho¸t ra khái cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ - x· héi ®Ó b­íc vµo thêi kú ph¸t triÓn míi. Mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng t¹o ra sù chuyÓn biÕn tÝch cùc ®ã lµ viÖc thu hót cã hiÖu qu¶ vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Mét trong nh÷ng b­íc chuyÓn biÕn lín trong ®Þnh h­íng ®æi míi kinh tÕ lµ viÖc ban hµnh luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1987 vµ ®­îc söa ®æi, bæ sung vµo nh÷ng n¨m 1990, 1992 vµ míi ®©y lµ n¨m 1996. KÓ tõ khi luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1987 ®­îc ban hµnh ®Õn hÕt th¸ng 6 n¨m 1998, trªn ®Þa bµn c¶ n­íc ®· cã 2437 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp víi tæng sè vèn ®¨ng ký 32,3 tû USD. §iÒu chØnh t¨ng vèn víi tæng sè vèn lµ 3,86 tû USD, trong sè c¸c dù ¸n cÊp phÐp hiÖn cßn 2009 dù ¸n cã hiÖu lùc víi sè vèn 33,4 tû USD. Tæng sè vèn ®¨ng ký cÊp míi vµ t¨ng vèn bæ sung ®¹t 36,16 tû USD. Nh×n l¹i ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong 10 n¨m qua, ta cã thÓ thÊy ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã nh÷ng mÆt tÝch cùc ®èi víi viÖc ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ - x· héi trªn mét sè mÆt sau: 1.1. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi: §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· bæ sung nguån vèn quan träng cho t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi thêi kú 1991 - 1995 chiÕm b×nh qu©n 25,7% vµ tõ n¨m 1995 ®Õn nay chiÕm gÇn 30% tæng sè vèn ®Çu t­ x· héi, ®· gãp phÇn ®­a tèc ®é t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ ®¹t 8,5% trong thêi kú 1991 - 1997. Tû lÖ ®ãng gãp cña khu vùc vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong GDP t¨ng dÇn qua c¸c n¨m, n¨m 1992 lµ 2%, n¨m 1993 lµ 3,6%, n¨m 1996 lµ 8,6%, ®Õn n¨m 1997 ®· lªn ®Õn trªn 8,6%; nÕu tÝnh c¶ x©y dùng c¬ b¶n vµ dÞch vô kh¸c, tû lÖ nµy ®¹t kho¶ng 10% GDP. §ãng gãp cña c¸c doanh nghiÖp vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo nguån thu ng©n s¸ch tiÕp tôc t¨ng: n¨m 1994 ®¹t 128 triÖu USD, n¨m 1995 ®¹t 23 19,5 triÖu n¨m 96 ®¹t 263 triÖu USD vµ n¨m 1997 ®¹t 315 triÖu USD. ChiÕm khaáng 6 - 7% tæng thu ng©n s¸ch hµng n¨m (nÕu tÝnh c¶ nguån thu tõ dÇu khÝ, tû lÖ nµy ®¹t trªn 20%). Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña khu vùc vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¨ng nhanh: n¨m 91 ®¹t 52 triÖu USD, n¨m 95 ®¹t 440 triÖu USD, n¨m 96 ®¹t 786 triÖu USD vµ n¨m 1997 ®¹t 1500 triÖu USD, chiÕm 17% kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc (ch­a kÓ gi¸ trÞ xuÊt khÈu dÇu th«). 1.2. Nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi gãp phÇn tÝch cùc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt. Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi chñ yÕu ®Çu t­ vµo khu vùc c«ng nghiÖp, x©y dùng chiÕm 48,5% vµ dÞch vô chiÕm 47,5%, gãp phÇn n©ng cao tû träng cña khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô trong nÒn kinh tÕ. Nhê ho¹t ®éng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt quan träng cña nÒn kinh tÕ ®· xuÊt hiÖn nh­ th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ, l¾p r¸p, s¶n xuÊt « t« xe m¸y; ... HiÖn nay, khu vùc vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi chiÕm 100% vÒ khai th¸c dÇu th«; 53,8% c¸n thÐp; 24% xi m¨ng. Víi n¨ng suÊt lao ®éng cao víi kh¶ n¨ng t¹o ra tèi 25% gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh c«ng nghiÖp, víi tèc ®é t¨ng tr­ëng 21 - 24%/n¨m, khu vùc vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã t¸c ®éng ngµy cµng lín ®Õn nÒn kinh tÕ. 1.3. Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, tham gia ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. TÝnh ®Õn nay khu vùc vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· thu hót kho¶ng 27 v¹n lao ®éng trùc tiÕp; nÕu tÝnh c¶ lao ®éng gi¸n tiÕp (cung øng dÞch vô, x©y dùng...) ­íc lªn ®Õn 35 - 40 v¹n ng­êi. Thu nhËp cña ng­êi lao ®éng trong khu vùc vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ­íc tÝnh lªn tíi trªn 300 triÖu USD. Qua hîp t¸c ®Çu t­, ng­êi lao ®éng viÖt nam cã ®iÒu kiÖn ®­îc ®µo t¹o n©ng cao tay nghÒ, tiÕp thu kü n¨ng vµ kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn, t¸c phong lao ®éng c«ng nghiÖp. 1.4. Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi gãp phÇn më réng quan hÖ ®èi ngo¹i, gãp phÇn ®Èy nhanh tiÕn tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. HiÖn nay ®· cã trªn 60 n­íc vµ vïng l·nh thæ ®· cã dù ¸n vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë ViÖt Nam, bao gåm nhiÒu c«ng ty vµ tËp ®oµn n«Ø tiÕng trªn thÕ giíi. 1.2. MÆt h¹n chÕ: 24 - Mét lµ: §Çu t­ n­íc ngoµi vÉn tËp trung chñ yÕu vµo mét sè ®Þa ph­¬ng nh­: Thµnh phè Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, §ång Nai, B×nh D­¬ng... cßn c¸c vïng s©u, vïng xa, nh÷ng vïng ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi khã kh¨n, c¬ së h¹ tÇn l¹c hËu, thÞ tr­êng ch­a ph¸t triÓn th× l­îng vèn ®Çu t­ rÊt h¹n chÕ. - Hai lµ: Trªn ph¹m vi c¶ n­íc còng nh­ tõng ngµnh, tõng ®Þa ph­¬ng ch­a cã quy ho¹ch cô thÓ vÒ hîp t¸c ®Çu t­ víi n­íc ngoµi vµ trong tæng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, dÉn ®Õn viÖc kh«ng thèng nhÊt ý kiÕn trong qu¸ tr×nh xÐt duyÖt nhiÒu dù ¸n gi÷a c¸c c¬ quan Nhµ n­íc, ®ång thêi nhiÒu tr­êng hîp ®· kh«ng c©n ®èi ®­îc s¶n xuÊt víi thÞ tr­êng, ch­a kÕt hîp chÆt chÏ nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ víi yªu cÇu b¶o ®¶m quèc phßng. - Ba lµ: NhiÒu nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi chuyÓn giao vµo ViÖt Nam c«ng nghÖ l¹c hËu víi gi¸ c¶ cao. ViÖc ®­a c«ng nghÖ l¹c hËu vµo ViÖt Nam mét phÇn do sù kÐm hiÓu biÕt cña c¸n bé ViÖt Nam vµ thiÕu th«ng tin vÒ gi¸ c¶, mÆt kh¸c do ®éng c¬ m­u lîi c¸ nh©n cña mét sè c¸n bé ViÖt Nam vµ sù qu¶n lý Nhµ n­íc trong thÈm ®Þnh c«ng nghÖ cßn khiÕm khuyÕn. Theo kÕt qu¶ thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu t­ ®· ®­îc c«ng bè, chØ cã trong mét sè lÜnh vùc: v« tuyÕn viÔn th«ng, lÜnh vùc khai th¸c dÇu khÝ th× c«ng nghÖ chuyÓn giao vµo ViÖt Nam ®­îc ®¸nh gi¸ lµ tiªn tiÕn. Trong c¸c lÜnh vùc kh¸c th× c«ng nghÖ chuyÓn giao vµo ViÖt Nam ch­a ph¶i lµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn. C¸ biÖt c«ng nghÖ ®­îc chuyÓn giao vµo ViÖt Nam lµ c«ng nghÖ l¹c hËu g©y ra hËu qu¶ kinh tÕ lµ bÞ thua thiÖt mµ cßn g©y ra t×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr­êng. - Bèn lµ: ViÖc triÓn khai dù ¸n gÆp nhiÒu khã kh¨n, kh«ng ®óng h¹n, vi ph¹m ph¸p luËt cña ViÖt Nam. Nã thÓ hiÖn ®Ëm nÐt ë qu¸ tr×nh triÓn khai dù ¸n: CÊp giÊy phÐp sö dông ®Êt... vÒ mÆt kh¸ch quan: thÞ tr­êng ®Çu t­ ë n­íc ta ch­a ph¶i lµ mét thÞ tr­êng cã søc mua lín, v× vËy tÝnh kinh tÕ theo quy m« cña ho¹t ®éng ®Çu t­ thÊp, kh¶ n¨ng sinh lîi cña ®ång vèn ®Çu t­ võa kh«ng cao võa kh«ng cã triÓn väng l©u dµi. MÆt kh¸c, c¬ së h¹ tÇng cña n­íc ta ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu më réng ®Çu t­ nhÊt lµ hÖ thèng giao th«ng, s©n bay, bÕn c¶ng, hÖ thèng ®iÖn n­íc... - N¨m lµ: Qu¸ tr×nh c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ ë n­íc ta diÔn ra chËm ch¹p, chñ yÕu do thñ tôc hµnh chÝnh vÉn cßn r­êm ra, chÝnh s¸ch “më cöa” trªn thùc tÕ vÉn ch­a ®­îc thùc hiÖn. Tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé trùc tiÕp qu¶n lý ho¹t ®éng ®Çu t­ ch­a ®­îc coi träng, c¬ chÕ xin - cho vÉn cßn phæ 25 biÕn. C¸c lo¹i thñ tôc vÒ xin GiÊy phÐp ®Çu t­, sö dông ®Êt, x©y dùng doanh nghiÖp, tÝn dông, ng©n hµng, thuÕ, ... cßn r­êm rµ. - S¸u lµ: §èi víi c¸c doanh nghiÖp liªn doanh th× phÝa ViÖt nam trong qu¶n lý tiÕn hµnh cßn yÕu kÐm vµ s¬ hë g©y ra nh÷ng thua thiÖt cho phÝa ViÖt Nam kh«ng nh÷ng chØ trong tr­íc m¾t vµ l©u dµi. Tû lÖ gãp vèn cña bªn ViÖt Nam trong c¸c doanh nghiÖp liªn doanh thÊp g©y ra nh÷ng khã kh¨n cho bªn ViÖt Nam trong qu¶n lý doanh nghiÖp liªn doanh. ë nhiÒu doanh nghiÖp liªn doanh ®· x¶y ra t×nh tr¹ng c¸n bé qu¶n lý n­íc ngoµi lÊn l­ít c¸n bé ViÖt Nam trong c¸c quyÕt ®Þnh quan träng vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kd cña liªn doanh. MÆt kh¸c, c¸c c¸n bé ViÖt Nam trong liªn doanh ch­a ®ñ kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é ®¶m nhiÖm c¸c nhiÖm vô trong doanh nghiÖp liªn doanh. 2. KiÕn nghÞ: Trong bèi c¶nh cuéc c¹nh tranh thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cña c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi gia t¨ng m¹nh mÏ, viÖc tiÕp tôc c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña n­íc ta trong viÖc thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu thu hót 13 → 15 tû USD vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (vèn thùc hiÖn) ®Õn n¨m 2000 cÇn thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p sau ®©y nh»m t¨ng tÝnh hÊp dÉn cña m«i tr­êng ®Çu t­: Gi¶i ph¸p 1: TiÕp tôc c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ theo xu thÕ c¹nh tranh víi c¸c n­íc trong khu vùc. MÆc dï m«i tr­êng ®Çu t­ ®· ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ so víi nh÷ng ngµy ®Çu thùc hiÖn nh­ng so víi c¸c n­íc trong khu vùc m«i tr­êng ®Çu t­ ë ViÖt Nam vÉn cßn rÊt nhiÒu ®iÓm ph¶i hoµn thiÖn theo xu h­íng ph¸t triÓn chung cña viÖc thu hót vèn ®Çu t­ cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn, chÝnh s¸ch x©y dùng ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi võa ph¶i phï hîp víi ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cña ViÖt Nam, võa ph¶i so s¸nh, ®èi chiÕu víi c¸c n­íc trong khu vùc ®Ó t¹o ra ®é hÊp dÉn cao h¬n. Gi¶i ph¸p 2: TËp trung cao ®é c«ng t¸c qu¶n lý, ®iÒu hµnh, th¸o gì khã kh¨n, hç trî c¸c dù ¸n ®ang ho¹t ®éng. §©y lµ c¸ch lµm ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ míi. - §èi víi c¸c dù ¸n ®ang lµm thñ tôc hµnh chÝnh hoÆc x©y dùng c¬ b¶n cÇn b·i bá c¸c thñ tôc, giÊy tê kh«ng cÇn thiÕt. Cè g¾ng tËp trung ®Çu 26 mèi tr¸nh ph¸ quyÒn cho qu¸ nhiÒu c¬ quan lµm phøc t¹p qu¸ tr×nh xö lý, g©y khã kh¨n phiÒn hµ. - Cho phÐp chuyÓn mét sè cã lùa chän liªn doanh thua lç nÆng mµ phÝa ViÖt Nam kh«ng cã kh¶ n¨ng cïng g¸nh chÞu thµnh doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi. - Thùc hiÖn tho¶ ®¸ng nguyªn t¾c kh«ng khëi tè ®èi víi c¸c dù ¸n ®· ®­îc cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ trong nh÷ng tr­êng hîp sau khi dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp mµ luËt míi cña ta quy ®Þnh cao h¬n lµm ®¶o lén ph­¬ng ¸n kinh doanh cña doanh nghiÖp ®­îc cÊp giÊy phÐp. Gi¶i ph¸p 3: B¶o hé nÒn s¶n xuÊt trong n­íc mét c¸ch hîp lý vµ coi träng viÖc b¶o hé ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. G¾n víi viÖc b¶o hé nÒn kinh tÕ nãi chung cÇn cã nh÷ng c«ng cô vµ biÖn ph¸p b¶o hé cã chän läc ®èi víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh lín ®Õn tiÒm lùc kinh tÕ ViÖt Nam, viÖc sö dông c«ng cô b¶o hé cÇn kÕt hîp gi÷a b¶o hé thuÕ quan vµ b¶o hé phi thuÕ quan, b¶o hé th«ng qua chÝnh s¸ch hèi ®o¸i theo tõng khu vùc cÇn ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn. Gi¶i ph¸p 4: §µo t¹o ®éi ngò c¸n bé lµ mét gi¶i ph¸p cùc kú quan träng, khi ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ang tõng b­íc ®i vµo chiÒu s©u vµ møc ®é c¹nh tranh gi÷a c¸c nhµ ®Çu t­ ngµy cµng lín. C¸c c¸n bé ®µo t¹o hiÖn nay kh«ng chØ cã c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ, c¸n bé qu¶n trÞ kinh doanh mµ cßn cã c¸n bé kü thuËt vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ. Gi¶i ph¸p 5: §Çu t­ vµo c«ng t¸c quy ho¹ch ®Ó t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. Nhanh chãng x©y dùng quy ho¹ch cho tõng ngµnh nghÒ, ®Þa ph­¬ng còng nh÷ng quy ho¹ch tæng thÓ trªn ph¹m vi c¶ n­íc, x¸c ®Þnh ®óng thÕ m¹nh cña tõng ®Þa ph­¬ng vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh nghÒ, tõ ®ã x©y dùng c¬ cÊu ®Çu t­ hîp lý. 27 KÕt luËn KÓ tõ khi Nhµ n­íc ta ban hµnh luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1987 cho tíi nay ®· ®­îc h¬n 10 n¨m. Trong qu·ng thêi gian nµy, ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· t¹o ra nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc, gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. §Çu t­ n­íc ngoµi gãp phÇn gia t¨ng tèc ®é t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Tèc ®é t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ n¨m 1996 ®¹t 9,5% kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng ®¸ng kÓ (n¨m 1996 t¨ng 37% so víi n¨m 1995) khu vùc ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm phÇn ®¸ng kÓ trong GDP cña c¶ n­íc. N¨m 1996 th× khu vùc ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm kho¶ng 13% GDP cña toµn bé nÒn kinh tÕ, 21,7% GDP cña ngµnh c«ng nghiÖp, gÇn 1/4 tæng thu ng©n s¸ch, 19,4% vÒ s¶n xuÊt bia vµ 20,7% vÒ s¶n xuÊt v¶i, 100% s¶n l­îng dÇu th«, 60% vÒ s¶n xuÊt thÐp, 63% vÒ s¶n xuÊt xe cã ®éng c¬... Nguån vèn ®Çu t­ ch¶y vµo n­íc ta t¨ng kh¸ nhanh, n¨m 1988 míi chØ ®¹t 365 triÖu USD th× ®Õn n¨m 1996 ®¹t 8 tû 538 triÖu USD. Tuy nhiªn, ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi cã biÓu hiÖn chËm l¹i, 11 th¸ng ®Çu n¨m 1997 ®· cÊp giÊy phÐp cho 288 dù ¸n víi tæng vèn ®Çu t­ ®¹t 3,937 tû USD, chØ b»ng 76% vèn ®Çu t­ cïng kú n¨m 1996. TÝnh ®Õn hÕt th¸ng 11 n¨m 1997, cã 1887 dù ¸n ®ang cßn hiÖu lùc víi tæng sè vèn ®¨ng ký 32,328 tû USD. §Ó cã nh÷ng thµnh tùu trªn kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn viÖc Nhµ n­íc ta lu«n chó träng ®Õn kh©u hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ®Çu t­ nãi chung vµ luËt ®Çu t­ nãi riªng. Tõ khi ra ®êi cho ®Õn nay, luËt ®Çu t­ ®· qua nh÷ng söa ®æi bæ sung n¨m 1996, 1997 vµ nhÊt lµ n¨m 1996 luËt ®Çu t­ ®· ®­îc coi lµ kh¸ hoµn thiÖn tr­íc yªu cÇu cña ®Êt n­íc. Tuy nhiªn ®©y lµ mét lÜnh vùc cßn kh¸ míi mÎ vµ phøc t¹p nªn kh©u hoµn thiÖn luËt còng khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ h¹n chÕ cÇn ph¶i kh¾c phôc. 28 Tµi liÖu tham kh¶o 1. §iÒu lÖ vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 1977 2. LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1987, 1990, 1992. 3. LuËt c«ng ty 4. LuËt t­ ph¸p quèc tÕ. 5. NghÞ ®Þnh sè 12/CP cña chÝnh phñ: “Quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam”. 6. T¹p chÝ céng s¶n 7. B¶o c¸o tæng kÕt cña Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­. 29 Môc lôc Lêi Nãi §Çu .............................................................................2 Ch­¬ng I - Kh¸i niÖm doanh nghiÖp liªn doanh theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. ...............4 1 - Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp liªn doanh tr­íc khi cã luËt ®Çu t­ n¨m 1987. ............................................................4 2 - Sau khi cã luËt ®Çu t­ n¨m 1987..................................................5 3 - Kh¸i niÖm doanh nghiÖp liªn doanh. ............................................6 4 - So s¸nh doanh nghiÖp liªn doanh víi c¸c h×nh thøc ®Çu t­ kh¸c. ....7 Ch­¬ng II - QuyÒn vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp liªn doanh theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1996.10 I - VÊn ®Ò thµnh lËp, gi¶i thÓ, thanh lý, ph¸ s¶n doanh nghiÖp liªn doanh .................................................................10 1. Thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp liªn doanh...................10 2. Gi¶i thÓ doanh nghiÖp liªn doanh ...............................................12 3. Thanh lý doanh nghiÖp liªn doanh ..............................................13 4. Ph¸ s¶n doanh nghiÖp liªn doanh ...............................................14 II - QuyÒn vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp liªn doanh..........14 1. Gãp vèn, tû lÖ vèn gãp, tiÕn ®é gãp vèn ........................................14 2. Tæ chøc kinh doanh...................................................................15 3. Lao ®éng ..................................................................................16 4. TÝn dông, ng©n hµng .................................................................16 5. ThuÕ lîi tøc. .............................................................................17 6. ChuyÓn nh­îng vèn. .................................................................17 7. ChuyÓn lç.................................................................................19 8. KÕ to¸n thèng kª .......................................................................19 9. B¶o hiÓm x· héi ........................................................................20 10. B¶o vÖ m«i tr­êng ...................................................................20 11. ChuyÓn giao c«ng nghÖ ............................................................20 12. ThuÕ xuÊt, nhËp khÈu ..............Error! Bookmark not defined. 13. T¸i ®Çu t­ ...............................................................................20 14. Më chi nh¸nh .........................................................................21 15. C¸c lo¹i thuÕ kh¸c ...................Error! Bookmark not defined. 16. Gi¶i quyÕt tranh chÊp...............................................................21 Ch­¬ng III - T×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp liªn doanh...............................................................22 1. T×nh h×nh thùc hiÖn luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp liªn doanh trong 10 n¨m qua....................................22 2. KiÕn nghÞ .................................................................................25 KÕt luËn ..............................................................................27 Tµi liÖu tham kh¶o.................................................................28