Mâu thuẫn biện chứng và sự thống nhất giữa các mặt đối lập Bài viết: Mâu thuẫn biện chứng và sự thống nhất giữa các mặt đối lập

Lời nói đầu Mâu thuẫn là hiện tượng có trong tất cả các lĩnh vực: tự nhiên, Xã hội và tư duy con người. Trong hoạt động kinh tế, mặt trận cũng mang tính phổ biến, chẳn hạn như cung - cầu tích luỹ và tiêu dùng, tính kế hoạch hoá của từng xí nghiệp, từng công ty và tính tự phát vô chính phủ của nền sản xuất hàng hoá Mâu thuẫn tồn tại khi sự vật xuất hiện đến khi sự vật kết thúc. Trong mỗi một sự vật mâu thuẫn hình thành không phải chỉ là một mà là nhiều mâu thuẫn, và sự vật trong cùng một lúc có nhiều mặt đối lập thì mâu thuẫn này mất đi thì mâu thuẫn khác lại hình thành. Trong sự nghiệp đổi mới ở nước ta do Đảng khởi xướng và lãnh đạo đã dành được nhiều thắng lợi bước đầu mang tính quyết định, quan trọng trong việc chuyển nền kinh tế từ cơ chế quan liêu bao cấp sang cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng Xã hội chủ nghĩa. Trong những chuyển biến đó đã đạt được nhiều thành công to lớn nhưng trong những thành công đó luôn luôn tồn tại những mâu thuẫn làm kìm hãm sự Phát triển của công cuộc đổi mới. Đòi hỏi phải được giải quyết và nếu được giải quyết sẽ thúc đẩy cho sự Phát triển của nền kinh tế. Với mong muốn tìm hiểu thêm những vấn đề của nền kinh tế, quan điểm lý luận cũng như những vướng mắc trong giải pháp, quy trình xử lý các vấn đề Chính trị - Xã hội có liên quan đến quá trình tiến hành cải cách trong việc chuyển nền kinh tế em chọn làm đề tài cho tiểu luận môn Triết học Mác - Lênin. Mâu thuẫn biện chứng và sự thống nhất giữa các mặt đối lập Mục lục Lời nói đầu 1 Nội dung 2 I. Lý luận chung 2 1. Sự đấu tranh của các mặt đối lập trong một thể thống nhất 2 2. Chuyển hoá của các mặt đối lập 3 II. Tính tất yếu của quá trình Xây dựng nền kinh tế thị trường ở Việt Nam 3 1. kinh tế thị trường và những đặc điểm 3 2. Chuyển sang nền kinh tế thị trường là một yếu tố khách quan trong quá trình Phát triển nền kinh tế đất nước 4 III. Quy luật mâu thuẫn trong quá trình xã hội nền kinh tế mới ở nước ta hiện nay 5 1. Thực chất nền kinh tế thị trường ở Việt Nam 5 2. Những mâu thuẫn phát sinh trong quá trình Xây dựng nền kinh tế thị trường theo định hướng XHCN ở nước ta 6 Kết luận 12

doc15 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 3278 | Lượt tải: 1download
Bạn đang xem nội dung tài liệu Mâu thuẫn biện chứng và sự thống nhất giữa các mặt đối lập Bài viết: Mâu thuẫn biện chứng và sự thống nhất giữa các mặt đối lập, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu M©u thuÉn lµ hiÖn t­îng cã trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc: tù nhiªn, x· héi vµ t­ duy con ng­êi. Trong ho¹t ®éng kinh tÕ, mÆt trËn còng mang tÝnh phæ biÕn, ch¼n h¹n nh­ cung - cÇu tÝch luü vµ tiªu dïng, tÝnh kÕ ho¹ch ho¸ cña tõng xÝ nghiÖp, tõng c«ng ty vµ tÝnh tù ph¸t v« chÝnh phñ cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸… M©u thuÉn tån t¹i khi sù vËt xuÊt hiÖn ®Õn khi sù vËt kÕt thóc. Trong mçi mét sù vËt m©u thuÉn h×nh thµnh kh«ng ph¶i chØ lµ mét mµ lµ nhiÒu m©u thuÉn, vµ sù vËt trong cïng mét lóc cã nhiÒu mÆt ®èi lËp th× m©u thuÉn nµy mÊt ®i th× m©u thuÉn kh¸c l¹i h×nh thµnh. Trong sù nghiÖp ®æi míi ë n­íc ta do §¶ng khëi x­íng vµ l·nh ®¹o ®· dµnh ®­îc nhiÒu th¾ng lîi b­íc ®Çu mang tÝnh quyÕt ®Þnh, quan träng trong viÖc chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ c¬ chÕ quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Trong nh÷ng chuyÓn biÕn ®ã ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh c«ng to lín nh­ng trong nh÷ng thµnh c«ng ®ã lu«n lu«n tån t¹i nh÷ng m©u thuÉn lµm k×m h·m sù ph¸t triÓn cña c«ng cuéc ®æi míi. §ßi hái ph¶i ®­îc gi¶i quyÕt vµ nÕu ®­îc gi¶i quyÕt sÏ thóc ®Èy cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Víi mong muèn t×m hiÓu thªm nh÷ng vÊn ®Ò cña nÒn kinh tÕ, quan ®iÓm lý luËn còng nh­ nh÷ng v­íng m¾c trong gi¶i ph¸p, quy tr×nh xö lý c¸c vÊn ®Ò chÝnh trÞ - x· héi cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh tiÕn hµnh c¶i c¸ch trong viÖc chuyÓn nÒn kinh tÕ em chän lµm ®Ò tµi cho tiÓu luËn m«n triÕt häc M¸c - Lªnin. Néi dung I. Lý luËn chung Mçi mét sù vËt, hiÖn t­îng ®ang tån t¹i ®Òu lµ mét thÓ thèng nhÊt ®­îc cÊu thµnh bëi c¸c mÆt, c¸c khuynh h­íng, c¸c thuéc tÝnh ph¸t triÓn ng­îc chiÒu nhau, ®èi lËp nhau… ë ®©y chóng ta chia lµm hai phÇn. 1. Sù ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp trong mét thÓ thèng nhÊt. Trong phÐp biÖn chøng duy vËt, kh¸i niÖm mÆt ®èi lËp lµ sù kh¸i qu¸t nh÷ng thuéc tÝnh, nh÷ng khuynh h­íng ng­îc chiÒu nhau tån t¹i trong cïng mét sù vËt hiÖn t­îng, t¹o nªn sù vËt hiÖn t­îng ®ã. Do ®ã, cÇn ph¶i ph©n biÖt r»ng bÊt kú hai mÆt ®èi lËp nµo còng t¹o thµnh m©u thuÉn. Bëi v× trong c¸c sù vËt hiÖn t­îng cña thÕ giíi kh¸ch quan kh«ng ph¶i chØ tån t¹i hai mÆt ®èi lËp. Trong cïng mét thêi ®iÓm ë mçi sù vËt hiÖn t­îng cã thÓ cïng tån t¹i nhiÒu mÆt ®èi lËp. ChØ cã nh÷ng mÆt ®èi lËp lµ tån t¹i thèng nhÊt trong cïng mét sù vËt nh­ mét chØnh thÓ, nh­ng cã khuynh h­íng ph¸t triÓn ng­îc chiÒu nhau, bµi trõ, phñ ®Þnh vµ chuyÓn ho¸ lÉn nhau th× cã hai mÆt ®èi lËp nh­ vËy míi gäi lµ hai mÆt ®èi lËp m©u thuÉn "thèng nhÊt" cña hai mÆt ®èi lËp ®­îc hiÓu víi ý nghÜa kh«ng ph¶i chung ®øng c¹nh nhau mµ n­¬ng tùa vµo nhau, t¹o ra sù phï hîp c©n b»ng nh­ liªn hÖ phô thuéc, quy ®Þnh vµ rµng buéc lÉn nhau. MÆt ®èi lËp nµy lÊy mÆt ®èi lËp kia lµm tiÒn ®Ò cho sù tån t¹i cña m×nh vµ ng­îc l¹i. NÕu thiªu mét trong hai mÆt ®èi lËp chÝnh t¹o thµnh sù vËt th× nhÊt ®Þnh kh«ng cã sù tån t¹i cña sù vËt. Bëi vËy sù thèng nhÊt cña c¸c mÆt ®èi lËp lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cho sù tån t¹i cña bÊt kú sù vËt nµo. - Thø nhÊt: §ã ph¶i lµ mét kh¸i niÖm chung nhÊt ®­îc kh¸i qu¸t tõ c¸c mÆt phï hîp kh¸c nhau ph¶n ¸nh ®ù¬c b¶n chÊt cña sù phï hîp cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. - Thø hai: §ã ph¶i lµ mét kh¸i niÖm "®éng" ph¶n ¸nh ®­îc tr¹ng th¸i biÕn ®æi th­êng xuyªn cña sù vËn ®éng, ph¸t triÓn trong quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt. - Thø ba: §ã ph¶i lµ mét kh¸i niÖm cã ý nghÜa thùc tiÔn. Ngoµi ý nghÜa nhËn thøc, kh¸i niÖm vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt ®­îc coi lµ tho¶ ®¸ng ph¶i cã t¸c dông ®Þnh h­íng, chØ d©n cho viÖc x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt, sao cho nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt cã kh¶ n¨ng phï hîp cao nhÊt víi lùc l­îng s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, kh¸i niÖm thèng nhÊt nµy chØ mang tÝnh t­¬ng ®èi, b¶n th©n néi dung kh¸i niÖm còng ®· nãi lªn tÝnh chÊt t­¬ng ®èi cña nã; Thèng nhÊt cña c¸i ®èi lËp, trong thèng nhÊt ®· bao hµm vµ chøa ®ùng trong nã sù ®èi lËp. §Êu tranh c¸c mÆt ®èi lËp. Sù thèng nhÊt cña c¸c mÆt ®èi lËp trong cïng mét sù vËt kh«ng t¸ch rêi sù ®Êu tranh chuyÓn ho¸ gi÷a chóng. Bëi v× c¸c mÆt ®èi lËp cïng tån t¹i trong mét sù vËt thèng nhÊt nh­ mét chØnh thÓ trän vÑn nh­ng kh«ng n»m yªn bªNhµ n­íc hau mµ ®iÒu chØnh chuyÓn ho¸ lÉn nhau t¹o thµnh ®éng lùc ph¸t triÓn cña b¶n th©n sù vËt. Sù ®Êu tranh chuyÓn ho¸, bµi trõ, phñ ®Þnh lÉn nhau gi÷a c¸c mÆt trong thÕ giíi kh¸ch quan thÓ hiÖn d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. 2. ChuyÓn ho¸ cña c¸c mÆt ®èi lËp Kh«ng ph¶i bÊt kú sù ®Êu tranh nµo cña c¸c mÆt ®èi lËp ®Òu dÉn ®Õn sù chuyÓn ho¸ gi÷a chóng. ChØ cã sù ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp ph¸t triÓn ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh, héi ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt míi dÉn ®Ðn chuyÓn ho¸, bµi trõ vµ phñ ®Þnh nhau. Trong giíi tù nhiªn, chuyÓn ho¸ cña c¸c mÆt ®èi lËp th­êng diÔn ra mét c¸ch tù ph¸t, cßn trong x· héi, chuyÓn ho¸ cña c¸c mÆt ®èi lËp nhÊt thiÕt ph¶i diÔn ra th«ng qua ho¹t ®éng cã ý thøc cña con ng­êi. Do ®ã, kh«ng nªn hiÓu sù chuyÓn ho¸ lÉn nhau gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp chØ lµ sù ho¸n ®æi vÞ trÝ mét c¸ch ®¬n gi¶n, m¸y mãc. Th«ng th­êng th× m©u thuÉn chuyÓn ho¸ theo hai ph­¬ng thøc: Ph­¬ng thøc thø nhÊt: MÆt ®èi lËp nµy chuyÓn ho¸ thµnh mÆt ®èi lËp kia nh­ng ë tr×nh ®é cao h¬n xÐt vÒ ph­¬ng diÖn chÊt cña sù vËt. C¸c mÆt ®èi lËp nµy l¹i ®Êu tranh chuyÓn ho¸ vµ phñ ®Þnh lÉn nhau ®Ó t¹o thµnh sù vËt míi h¬n. Cø nh­ vËy mµ c¸c sù vËt, hiÖn t­îng trong thÕ giíi kh¸ch quan th­êng xuyªn ph¸t triÓn vµ biÕn ®æi kh«ng ngõng. V× vËy, m©u thuÉn lµ nguån gèc vµ ®éng lùc cña mäi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. II. TÝnh tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam 1. Kinh tÕ thÞ tr­êng vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm Sù nghiÖp ®æi míi ë ViÖt Nam theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ mét tÊt yÕu lÞch sö. Nã nh»m dÉn ®Õn nh÷ng môc tiªu rÊt cô thÓ vµ mang tÝnh c¸ch m¹ng. Nã thay cò ®æi míi hµng lo¹t vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn, c¶ vÒ kinh tÕ vµ chu tr×nh x· héi, nã b¶o vÖ ph¸t triÓn chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh trong ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh míi. Nh­ chóng ta ®· biÕt tõ khi chñ nghÜa x· héi ®­îc x©y dùng, tÊt c¶ c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa ®Òu thùc hiÖn nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch tËp trung c¬ chÕ vËn hµnh vµ qu¶n lý kinh tÕ nµy ®­îc duy tr× trong mét thêi gian kh¸ dµi vµ xem nh­ lµ mét ®Æc tr­ng riªng biÖt cña chñ nghÜa x· héi, lµ c¸i ®èi lËp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng cña CNTB. Sù thùc th× kh«ng ph¶i hoµn toµn nh­ vËy, nÒn kinh tÕ tËp trung kh«ng chØ lµ s¶n phÈm riªng biÖt cña CNXH, còng nh­ nÒn kinh tÕ tËp trung kh«ng chØ lµ s¶n phÈm riªng biÖt cña CNXH, còng nh­ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng kh«ng ph¶i duy nhÊt ®­îc thiÕt lËp trong CNTB. NÒn kinh tÕ tËp trung ®· ®­îc c¸c n­íc t­ b¶n ¸p dông tõ tr­íc nhiÒu n­íc x¸c lËp chÕ ®é XHCN. Nh­ng c¸c n­íc TBCN ®· xãa bá c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sau khi chiÕn tranh kÕt thóc vµ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu lín vÒ kinh tÕ, x· héi. Nh­ng c«ng b»ng mµ nãi, nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng còng ch­a ph¶i lµ c¸i duy nhÊt b¶o ®¶m cho sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña x· héi. 2. ChuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. Thùc tiÔn vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi nh÷ng n¨m gÇn ®©y cho thÊy, m« h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ theo h­íng thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« tõ trung t©m, trong bèi c¶nh cña thêi ®¹i ngµy nay, lµ m« h×nh hîp lý h¬n c¶. M« h×nh nµy, vÒ ®¹i thÓ cã thÓ ®¸p øng nh÷ng th¸ch thøc cña sù ph¸t triÓn. ë n­íc ta, viÖc thùc hiÖn m« h×nh nµy, trong thùc tÕ, ch¼ng nh÷ng lµ néi dung cña c«ng cuéc ®æi míi mµ h¬n thÕ n÷a cßn lµ c«ng cô, lµ ph­¬ng thøc ®Ó n­íc ta ®i tíi môc tiªu x©y dùng CNXH. NÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay chØ cã thÓ nãi ®ang trong giai ®o¹n qu¸ ®é, chuyÓn tiÕp tõ nÒn kinh tÕ tËp trung, hµnh chÝnh, bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN. Do vËy nh÷ng ®Æc ®iÓm cña giai ®o¹n qu¸ ®é trong nÒn kinh tÕ n­íc ta, ®­¬ng nhiªn lµ mét vÊn ®Ò rÊt cã ý nghÜa, rÊt cÇn ®­îc nghiªn cøu, xem xÐt. NhËn thøc ®­îc nh÷ng ®Æc ®iÓm phøc t¹p cña giai ®o¹n qu¸ ®é, chi phèi nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã, chóng ta sÏ tr¸nh ®ù¬c nh÷ng sai lÇm chñ quan, nãng véi, duy ý chÝ hoÆc nh÷ng khuynh h­íng cùc ®oan, m¸y mãc, sao chÐp, chÊp nhËn nguyªn b¶n kinh tÕ thÞ tr­êng tõ bªn ngoµi vµo. Kinh tÕ thÞ tr­êng , nh­ chóng ta ®· biÕt, lµ mét kiÓu quan hÖ kinh tÕ - x· héi mµ trong ®ã s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt x· héi g¾n liÒn víi thÞ tr­êng, tøc lµ g¾n chÆt víi quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ. Víi quan hÖ cung - cÇu… Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, nÐt biÓu hiÖn cã tÝnh chÊt bÒ mÆt cña ®êi s«ng x· héi quan hÖ hµng ho¸. NÕu nh­ tr­íc ®©y, nÒn kinh tÕ n­íc ta chØ cã mét kiÓu së h÷u t­¬ng ®èi thuÇn nhÊt víi hai thµnh phÇn tËp thÓ vµ quèc doanh, th× hiÖn nay, cïng víi thµnh phÇn së h÷u chñ ®¹o lµ së h÷u Nhµ n­íc, cßn tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c. Nh÷ng h×nh thøc së h÷u ®ã, trong thùc tÕ vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ, kh«ng h¼n ®· ®ång bé víi nhau, ®«i khi chóng cßn cã m©u thuÉn víi nhau. Song vÒ tæng thÓ, chóng lµ nh÷ng bé phËn kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ, cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái ®a d¹ng vµ n¨ng ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta, thÞ tr­êng võa lµ c¨n cø, võa lµ ®èi t­îng cña c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸. ViÖc ®iÒu tiÕt vÜ m« ®èi víi thÞ tr­êng, mét mÆt lµm cho nÒn kinh tÕ n­íc ta thùc sù trë thµnh mét thÞ tr­êng thèng nhÊt - thèng nhÊt trong c¶ n­íc vµ thèng nhÊt víi thÞ tr­êng thÕ giíi - mÆt kh¸c cßn cã t¸c dông lµm cho mçi ®¬n vÞ kinh tÕ ph¶i tù kh¼ng ®Þnh kh¶ n¨ng vµ vai trß cña m×nh trong thÞ tr­êng. Tuy nhiªn, nhËn ra søc m¹nh cña c¬ chÕ thÞ tr­êng bao nhiªu, chóng ta l¹i còng hiÓu râ h¬n bÊynhiªu mÆt tr¸i cña nã ®èi víi sù vËn ®éng cña ®êi sèng x· héi. Sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®­¬ng nhiªn lµ mét môc tiªu cña ph¸t triÓn x· héi; nã cã kh¶ n¨ng t¹o ra ®iÒu kiÖn ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi. Nh­ng t¨ng tr­ëng kinh tÕ kh«ng nhÊt thiÕt ®i liÒn víi tiÕn bé x· héi. Do vËy, nh÷ng quan niÖm cña §¶ng ta, ®Ó thùc hiÖn sù nghiÖp x· héi CNXH víi môc tiªu d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh, nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nhÊt thiÕt ph¶i cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. III. Quy luËt m©u thuÉn trong qu¸ tr×nh x©y dùng nÒn kinh tÕ ë n­íc ta hiÖn nay 1. Thùc chÊt nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam 1.1. Kh¸i niÖm kinh tÕ thÞ tr­êng Kinh tÕ thÞ tr­êng lµ mét kiÓu quan hÖ kinh tÕ mµ trong ®ã, s¶n xuÊt x· héi g¾n chÆt víi thÞ tr­êng, tøc lµ g¾n chÆt chÏ víi quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ,l víi quan hÖ cung cÇu… Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nÐt biÓu hiÖn cã tÝnh chÊt bÒ mÆt cña ®êi sèng x· héi lµ quan hÖ hµng ho¸. Mäi ho¹t ®éng x· héi ®Òu ph¶i tÝnh ®Õn quan hÖ hµng ho¸, hay Ýt nhÊt còng ph¶i sö dông c¸c quan hÖ hµng ho¸ nh­ m¾t kh©u trung gian 1.2. Kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN ë n­íc ta Thµnh tùu cña 15 n¨m ®æi míi võa qua ë n­íc ta ®· cã t¸c dông lµm cho n­íc ta quen dÇn víi c¸c quan hÖ hµng ho¸. Hµm l­îng kinh tÕ trong c¸c ho¹t ®éng x· héi ngµy cµng ®­îc chó ý. Nh÷ng kÕ ho¹ch nh÷ng ho¹t ®éng x· héi bÊt chÊp kinh tÕ hoÆc phi kinh tÕ ®· gi¶m ®¸ng kÓ. B­íc chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng nµy ®­¬ng nhiªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng mÆt tiªu cùc cña nã,nh­ng dÉu sao nã còng nãi lªn søc sèng vµ kh¶ n¨ng t¸c ®éng cña nh÷ng quan hÖ thÞ tr­êng "ë ViÖt Nam, dï nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng míi chØ ®ang h×nh thµnh, cßn ®ang trong nh÷ng b­íc chËp ch÷ng ban ®Çu vµ ®­îc ®iÒu tiÕt mét c¸ch cã ý thøc theo ®Þnh h­íng XHCN, song còng t¸c ®éng kh¸ râ ®Õn mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi vµ ®Ó l¹i ®ã nh÷ng dÊu Ên cña m×nh…" NÕu nh­ tr­íc ®©y, nÒn kinh tÕ n­íc ta chØ cã mét kiÓu së h÷u thuÇn nhÊt víi hai thµnh phÇn kinh tÕ tËp thÓ vµ quèc doanh, th× hiÖn nay cïng víi thµnh phÇn së h÷u chñ ®¹o lµ së h÷u Nhµ n­íc th× cßn tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn së h÷u kh¸c, vÒ tæng thÓ, chóng lµ nh÷ng bé phËn kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ, cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái ®a d¹ng vµ n¨ng ®éng cña kinh tÕ thÞ tr­êng. Trªn con ®­êng CNH- H§H, viÖc chóng ta b¾t ®Çu sö dông thÞ tr­êng nh­ mét c«ng cô, mét ph­¬ng thøc ®Ó ®¶m b¶o t¨ng tr­ëng kinh tÕ, trªn thùc tÕ, ®· ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ tÝch cùc vÒ c¶ ph­¬ng diÖn, thùc tiÔn lÉn ph­¬ng diÖn nhËn thøc. Trong nÒn kinh tÕ th nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta, thÞ tr­êng võa lµ c¨n cø, võa lµ ®èi t­îng cña c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸. ViÖc ®iÒu tiÕt vÜ m« ®èi víi thÞ tr­êng, mét mÆt lµ nÒn kinh tÕ n­íc ta thùc sù trë thµnh mét thÞ tr­êng thèng nhÊt. 2. Nh÷ng m©u thuÉn ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta Theo c¸c nhµ kinh ®iÓn cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin th× kinh tÕ quyÕt ®Þnh chÝnh trÞ: "chÝnh trÞ lµ sù biÓu hiÖn tËp trung cña kinh tÕ?. Trong lÞch sö ph¸t triÓn x· héi loµi ng­êi kh«ng ph¶i b¸o vÒ còng cã vÊn ®Ò chÝnh trÞ x· héi nguyªn thuû ch­a cã giai cÊp, ch­a cã vÊn ®Ò chÝnh trÞ. Tõ khi x· héi xuÊt hiÖn giai cÊp vµ Nhµ n­íc th× vÊn ®Ò chÝnh trÞ míi h×nh thµnh. VÊn ®Ò chÝnh trÞ lµ vÊn ®Ò thuéc quan hÖ giai cÊp vµ ®Êu tranh giai cÊp. Trung t©m cña vÊn ®Ò chÝnh trÞ lµ vÊn ®Ò ®Êu tranh gi÷a c¸c giai cÊp c¸c lùc l­îng x· héi nh»m giµnh vµ gi÷ chÝnh quyÒn Nhµ n­íc vµ sö dông chÝnh quyÒn ®ã lµm c«ng cô ®Ó x©y dùng vµ b¶o vÖ chÕ ®é x· héi phï hîp víi lîi Ých cña giai cÊp cÇm quyÒn. QuyÒn lùc chÝnh trÞ lµ c«ng cô m¹nh mÏ nhÊt ®Ó b¶o vÖ chÕ ®é x· héi. Sù thèng trÞ vÒ chÝnh trÞ vÒ kinh tÕ. §Êu tranh giai cÊp, vÒ thùc chÊt lµ ®Êu tranh v× lîi Ých kinh tÕ, ®­îc thùc hiÖn th«ng qua ®Êu tranh chÝnh trÞ. VÊn ®Ò kinh tÕ kh«ng thÓ t¸ch rêi vÊn ®Ò chÝnh trÞ mµ nã ®­îc xem xÐt gi¶i quyÕt theo mét lËp trêng chÝnh trÞ nhÊt ®Þnh. Giai cÊp nµo cÇm quyÒn còng h­íng kinh tÕ ph¸t triÓn theo lËp tr­êng chÝnh trÞ cña giai cÊp ®ã nh»m phôc vô cho môc tiªu kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh. Vµ lËp tr­êng chÝnh trÞ ®óng hay sai sÏ thóc ®Èy hoÆc k×m h·m sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Trong khi ®Ò ra ®æi míi chÝnh trÞ. §¶ng ta lu«n nhÊn m¹nh ph¶i æn ®Þnh chÝnh trÞ, gi÷ v÷ng vµ t¨ng c­¬ng sù l·nh ®¹o cña §¶ng. §iÒu nµy t­ëng nh­ mét nghÞch lý nh­ng hoµn toµn cã lý vµ khoa häc. æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, nãi mét c¸ch kh¸i qu¸t lµ giai cÊp cÇm quyÒn ph¶i t¨ng c­êng quyÒn lùc chÝnh trÞ cña m×nh; Nhµ n­íc cña giai cÊp ®ã ph¶i m¹nh vµ cã hiÖu lùc, luËt ph¸p ph¶i nghiªm minh; chÕ ®é x· héi ®· x¸c lËp ph¶i ®­îc gi÷ v÷ng. §èi víi n­íc ta hiÖn nay, æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ thùc chÊt lµ gi÷ v÷ng vµ t¨ng c­êng vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng, t¨ng c­êng vai trß cña Nhµ n­íc XHCH, b¶o vÖ vµ x©y dùng thµnh c«ng CNXH. æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ l¹i kh«ng thÓ t¸ch rêi ®æi míi vÒ chÝnh trÞ. Nh­ng ®æi míi chÝnh trÞ kh«ng ph¶i lµ ®æi míi v« nguyªn t¾c, mµ ®æi míi lµ ®Ó gi÷ v÷ng æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, gi÷ v÷ng vµ t¨ng c­êng vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng, vai trß tæ chøc qu¶n lý cña Nhµ n­íc XHCH. §æi míi chÝnh trÞ ph¶i g¾n liÕn víi ®æi míi vÒ kinh tÕ, phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña kinh tÕ th× míi cã thÓ t¨ng c­êng vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng vµ vai trß tæ chøc qu¶n lý cña Nhµ n­íc XHCN, vµ nhê ®ã míi gi÷ v÷ng æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ. Song ®æi míi vÒ kinh tÕ còng kh«ng ph¶i ®æi míi mét c¸ch tuú tiÖn mµ theo mét ®Þnh h­íng nhÊt ®Þnh. §ã lµ chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang "nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa" hay nãi ng¾n gän lµ kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN. ChuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN lµ nh»m thùc hiÖn môc tiªu "d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh", vµ ®ã còng lµ c¬ së ®Ó gi÷ v÷ng æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ. Tãm l¹i: æn ®Þnh vµ ®æi míi vÒ chÝnh trÞ lµ hai mÆt ®èi lËp nh­ng thèng nhÊt biÖn chøng víi nhau. Cã æn ®Þnh th× míi ®æi míi, vµ ®æi míi ®iÒu kiÖn æn ®Þnh, hai mÆt ®ã t¸c ®éng qua l¹i víi nhau vµ g¾n bã chÆt chÏ víi ®æi míi kinh tÕ, trªn nÒn t¶ng cña ®æi míi kinh tÕ. + M©u thuÉn gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt Trong cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN ë n­íc ta hiÖn nay, vÊn ®Ò lùc l­îng s¶n xuÊt - quan hÖ s¶n xuÊt lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng, lùc l­îng s¶n xuÊt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh quan hÖ s¶n xuÊt, lùc l­îng s¶n xuÊt lµ yÕu tè ®éng, lu«n lu«n thay ®æi. Khi lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh th× quan hÖ s¶n xuÊt sÏ kh«ng cßn phï hîp n÷a vµ trë thµnh yÕu tè k×m h·m lùc l­îng s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn. §Ó më ®­êng cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, cÇn thay thÕ quan hÖ s¶n xuÊt cò b»ng mét quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. ChÝnh quan hÖ s¶n xuÊt tù ph¸t triÓn ®Ó phï hîp víi lùc l­îng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt. ChÝnh quan hÖ s¶n xuÊt tù ph¸t triÓn phï hîp víi lùc l­îng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh ch©t vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt, ®ã lµ quy luËt kinh tÕ chung cho sù ph¸t triÓn x· héi. + M©u thuÉn gi÷a c¸c h×nh th¸i së h÷u tr­íc ®©y vµ trong kinh tÕ thÞ tr­êng Tr­íc ®©y ng­êi ta quan niÖm nh÷ng h×nh thøc së h÷u trong chñ nghÜa x· héi: së h÷u XHCN tån t¹i d­íi hai h×nh thøc së h÷u toµn d©n vµ së h÷u tËpthÓ. Sù tån t¹i hai h×nh thøc së h÷u ®ã lµ tÊt yÕu kh¸ch quan bëi nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö khi tiÕn hµnh c¸ch m¹ng CNXH vµ XDCNXH, quyÕt ®Þnh. Sau khi giµnh ®­îc chÝnh quyÒn giai cÊp c«ng nh©n ®øng tr­íc hai h×nh thøc së h÷u t­ nh©n kh¸c nhau. Së h÷u t­ nh©n t­ b¶n chñ nghÜa vµ së h÷u t­ nh©n cña nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá.Thùc tÕ ®ßi hái giai cÊp c«ng nh©n ph¶i cã th¸i ®é vµ ph¸t triÓn gi¶i quyÕt kh¸c nhau. §èi víi h×nh thøc së h÷u t­ nh©n t­ b¶n chñ nghÜa b»ng c¸ch t­íc ®o¹t hoÆc chuéc l¹i ®Ó chuyÓn th¼ng lªn së h÷u toµn d©n, cßn ®èi víi h×nh thøc së h÷u t­ nh©n cña nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá th× kh«ng thÓ dïng nh÷ng biÖn ph¸p nh­ trªn mµ ph¶i kiªn tr× gi¸o dôc, thuyÕt phôc tæ chøc hä trªn c¬ së tù nguyÖn chuyÓn lªn së h÷u tËp thÓ b»ng con ®­êng hîp t¸c ho¸ hai h×nh thøc. Së h÷u ®ã lµ hai con ®­êng ®¨cj thï lªn CNCS cña giai cÊp c«ng nh©n vµ n«ng d©n tËp thÓ. C¸c h×nh thøc së h÷u tr­íc ®©y vµ trong thêi kú qu¸ ®é chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam H¬n m­êi n¨m ®æi míi theo ®Þnh h­íng XHCN ë n­íc ta ®· chøng minh tÝnh ®óng ®¾n cña ®­êng lèi ®æi míi, cña chÝnh s¸ch ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u do §¶ng ta khëi x­íng vµ l·nh ®¹o toµn d©n thùc hiÖn. Trong giai ®o¹n hiÖn nay nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng XHCN mµ chóng ta ®ang x©y dùng vµ ph¸t triÓn bao gåm nhiÌu h×nh thøc së h÷u nh­ së h÷u toµn d©n, së h÷u Nhµ n­íc, së h÷u tËp thÓ, së h÷u c¸ thÓ vµ së h÷u c¬ b¶n lµ c«ng h÷u vµ t­ h÷u, cßn c¸c h×nh thøc kh¸c chØ lµ h×nh thøc trung gian, qu¸ ®é hoÆc hçn hîp. VÒ së h÷u toµn d©n: tr­íc ®©y ng­êi ta quan niÖm së h÷u toµn d©n trïng víi së h÷u Nhµ n­íc NÒn kinh tÕ cã c¬ cÊu nhiÒu thµnh phÇn th× ®­¬ng nhiªn lµ nã bao gåm nhiÒu h×nh thøc së h÷u, trong ®ã kinh tÕ quèc doanh gi÷ vÞ trÝ then chèt, liªn kÕt vµ hç trî c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn theo h­íng cã lîi cho quèc kÕ d©n sinh. Nhµ n­íc qu¶n lý kinh tÕ víi t­ c¸ch lµ c¬ quan cã quyÒn lùc ®¹i diÖn cho lîi Ých cña nh©n d©n vµ lµ ®¹i diÖn ®èi víi tµi snr së h÷u cña toµn d©n. ë n­íc ta hiÖn nay, nh­ hiÕn ph¸p vµ luËt ®Êt ®ai ®· quy ®Þnh râ ®Êt ®ai thuéc së h÷u toµn d©n . XÐt vÒ mÆt kinh tÕ ®Êt ®ai lµ ph­¬ng tiÖn tån t¹i c¬ b¶n cña c¶ mét céng ®ång x· héi. XÐt vÒ mÆt x· héi ®Êt ®ai lµ l·nh thæ n¬i c­ tró cña c¶ mét céng ®ång. ThÕ nh­ng khi xÐt trªn c¶ hai ph­¬ng diÖn cã thÓ nãi r»ng ®Êt ®ai kh«ng thÓ lµ ®èi t­îng cña riªng ai. Tuy nhiªn, suy cho cïng ®Êt ®ai kh«ng theer lµ ®èi t­îng së h÷u. Bëi thÕ, dï lµ ®Æc biÖt th× trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nã vÉn ph¶i vËn ®éng theo quy luËt cña thÞ tr­êng vµ chÞu sù ®iÒu tiÕt cña quy luËt ®ã. ViÖc ®Êt ®ai thuéc së h÷u toµn d©n mµ Nhµ n­íc lµ ng­êi ®¹i diÖn së h÷u vµ qu¶n lý kh«ng hÒ m©u thuÉn víi viÖc trao quyÒn cho c¸c hé n«ng d©n, kÓ c¶ quyÒn chuyÓn nh­îng, quyÒn sö dông ®Êt ®ai nÕu biÕt gi¶i quyÕt cô thÓ c¸c vÊn ®Ò së h÷u, biÕt t¸ch quyÒn së h÷u víi quyÒn sö dông. VÒ së h÷u Nhµ n­íc Trong thêi kú bao cÊp tr­íc ®©y kh«ng chØ cã n­íc ta mµ cßn cã nh÷ng n­íc kh¸c trong hÖ thèng c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa th­êng ®ång nhÊt së h÷u Nhµ n­íc víi së h÷u toµn d©n. Do nhÇm lÉn nh­ vËy mµ trong mét thêi gian kh¸ l©u, ng­êi ta th­êng bá quªn h×nh thøc së h÷u Nhµ n­íc chØ quan t©m ®Æc biÖt ®Õn së h÷u toµn d©n víi chÕ ®é c«ng h÷u tån t¹i d­íi hai h×nh thøc së h÷u toµn d©n vµ tËp thÓ. Vµ còng bëi së h÷u toµn d©n gøan víi sù ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ quèc doanh mµ chóng ta ra søc quèc doanh ho¸ nÒn kinh tÕ víi niÒm tin cho r»ng chØ nh­ vËy míi cã chñ nghÜa x· héi nhiÒu h¬n. Thùc ra, víi quan niÖm ®ã, së h÷u toµn d©n ®· trë thµnh së h÷u kh«ng ph¶i cña mét chñ thÓ cô thÓ nµo c¶. VÒ së h÷u tËp thÓ. ë n­íc ta tr­íc ®©y së h÷u tËp thÓ chñ yÕu tån t¹i d­íi h×nh thøc HTX (gåm c¶ HTX n«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp) víi néi dung lµ c¶ gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông ®Òu lµ cña chung mµ c¸c x· viªn lµ chñ së h÷u chÝnh. V× vËy víi h×nh thøc së h÷u nµy, quyÒn mua b¸n hoÆc quyÒn nh­îng t­ liÖu s¶n xuÊt, trong thùc tÕ s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸ ë n­íc ta diÔn ra hÕt søc phøc t¹p. QuyÒn cña c¸c tËp thÓ s¶n xuÊt th­êng rÊt h¹n chÕ, song ®«i khi l¹i cã t×nh tr¹mg l¹m quyÒn. Sù kh«ng x¸c ®Þnh, sù nhËp nh»ng víi quyÒn së h÷u Nhµ n­íc vµ së h÷u t­ nh©n tr¸ h×nh còng lµ hiÖn t­îng phæ biÕn. §Ó tho¸t khái t×nh tr¹ng ®ã, trong bèi c¶nh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay cÇn ph¶i x¸c ®Þnh râ quyÒn mua b¸n vµ chuyÓn nh­îng t­ liÖu s¶n xuÊt ®èi víi c¸c tËp thÓ s¶n xuÊt kinh doanh. ChØ cã nh­ vËy th× së h÷u tËp thÓ míi cã thÓ trë thµnh h×nh thøc së h÷u cã hiÖu qu¶. + M©u thuÉn gi÷a kinh tÕ thÞ tr­êng vµ môc tiªu x©y dùng con ng­êi XHCN. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cho r»ng muèn x©y dùng chñ nghÜa x· héi tr­íc hÕt ph¶i cã con ng­êi XHCN. YÕu tè con ng­êi gi÷ vai trß cùc kú quan träng trong sù nghiÖp c¸ch m¹ng, bëi v× con ng­êi lµ chñ thÓ cña mäi s¸ng t¹o, cña mäi nguån cña c¶i vËt chÊt vµ v¨n ho¸. Con ng­êi ph¸t triÓn cao vÒ trÝ tuÖ, c­êng tr¸ng vÒ thÓ chÊt, phong phó vÒ tinh thÇn, trong s¸ng vÒ ®¹o ®øc lµ ®éng lùc cña sù nghiÖp x©y dùng x· héi míi, lµ môc tiªu cña CNXH. Chóng ta ph¶i b¾t ®Çu tõ con ng­êi lµm ®iÓm xuÊt ph¸t. Kinh tÕ thÞ tr­êng lµ mét lo¹i h×nh kinh tÕ mµ trong ®ã c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a con ng­êi víi con ng­êi ®­îc biÓu hiÖn th«ng qua thÞ tr­êng, tøc lµ th«ng qua viÖc mua b¸n, trao ®æi hµng ho¸ tiÒn tÖ trªn thÞ tr­êng. Trong kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ ph¸t triÓn, më réng, bao qu¸t trªn mäi lÜnh vùc, cã ý nghÜa phæ biÕn ®èi víi ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng. XuÊt ph¸t tõ sù ph©n tÝch trªn ®©y, chóng ta ®· thÊy r»ng ®æi míi ë n­íc ta hiÖn nay, kh«ng thÓ x©y dùng vµ ph¸t triÓn con ng­êi nÕu thiÕt yÕu tè kinh tÕ thÞ tr­êng. Do hËu qu¶ cña nhiÒu n¨m chiÕn tranh, cña nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, cña c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp…. nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· tôt hËu nghiªm träng so víi khu vùc vµ quèc tÕ. Trong bèi c¶nh ®ã, kinh tÕ thÞ tr­êng lµ ®iÒu kiÖn rÊt quan träng ®­a nÒn kinh tÕ n­íc ta ra khái khñng ho¶ng vµ ph¸t triÓn, phôc håi s¶n xuÊt, ®Èy m¹nh tèc ®é t¨ng tr­ëng b¾t kÞp b­íc tiÕn cña thêi ®¹i. Trªn c¬ së ®ã, ®êi sèng cña nh©n d©n ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn vµ n©ng cao, nh÷ng nhu cÇu sinh ho¹t vËt chÊt c¬ b¶n ngµy cµng ®­îc ®¸p øng mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ nhanh chãng. Trong nh÷ng n¨m qua, kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta ®· ®­îc nh©n d©n h­ëng øng ræng ·i vµ ®i vµo cuéc sèng rÊt nhanh chãng, gãp phÇn khëi dËy nhiÒu tiÒm n¨ng s¸ng t¹o, lµm cho nÒn kinh tÕ sèng ®éng h¬n, bé mÆt thÞ tr­êng ®­îc thay ®æi vµ s«i ®éng h¬n. §©y lµ nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng mõng, ®¸ng ®­îc ph¸t huy. Nã thÓ hiÖn sù ph¸t triÓn vµ vËn dông ®óng ®¾n c¸c quy luËt kh¸ch quan cña x· héi. Qu¸ tr×nh biÖn chøng ®i lªn CNXH tõ kh¸ch quan ®ang trë thµnh nhËn thøc chñ qu©n trªn quy m« toµn x· héi. Nh÷ng ph©n tÝch trªn ®©y cho th©y, kinh tÕ thÞ tr­êng lµ môc tiªu x©y dùng con ng­êi XHCN lµ mét m©u thuÉn biÖn chøng trong thùc tiÔn n­íc ta hiÖn nay. §©y chÝnh lµ hai mÆt ®èi lËp cña m©u thuÉn x· héi. Gi÷a kinh tÕ thÞ tr­êng vµ qu¸ tr×nh x©y dùng con ng­êi võa cã sù thèng nhÊt, võa cã sù ®Êu tranh. Kinh tÕ thÞ tr­êng võa t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó x©y dùng ph¸t huy nh÷ng nguån lùc con ng­êi, võa t¹o ra nh÷ng ®éc tè huû ho¹i ®Çu ®éc con ng­êi. ViÖc gi¶i quyÕt nh÷ng m©u thuÉn kinh tÕ thÞ tr­êg. §èi víi n­íc ta m©u thuÉn gi÷a kinh tÕ thÞ tr­êng vµ qu¸ tr×nh x©y dùng con ng­êi ®­îc gi¶i quyÕt b»ng vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng, b»ng sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng CNXH. §¶ng ta x¸c ®Þnh "s¶n xuÊt hµng ho¸ kh«ng ®èi lËp víi CNXH mµ lµ thµnh tùu ph¸t triÓn nÒn v¨n minh nh©n lo¹i, tån t¹i kh¸ch quan, cÇn thiÕt cho c«ng cuéc x©y dùng XHCN vµ c¶ khi CNXH ®· ®­îc x©y dùng'. Nh­ vËy §¶ng ta v¹ch râ sù thèng nh©t gi÷a kinh tÕ thÞ tr­êng vµ môc tiªu x©y dùng x· héi chñ nghÜa. ViÖc ¸p dông c¬ chÕ thÞ tr­êng ®ßi hái ph¶i n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý tÇm vÜ m« cña Nhµ n­íc, ®ång thêi x¸c nhËn ®Çy ®ñ chÕ ®é tù chñ cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh. Thùc hiÖn tèt c¸c vÊn ®Ò nµy sÏ ph¸t huy ®­îc nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc to lín còng nh­ ng¨n ngõa h¹n chÕ kh¾c phôc nh÷ng tiªu cùc, khiÕm khuyÕt cña kinh tÕ thÞ tr­êng. C¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i h­íng vµo phôc vô c«ng cuéc x©y dùng nguån lùc con ng­êi. CÇn ph¶i tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ gi¸o dôc nh»m lo¹i bá t©m lý sïng b¸i ®ång tiÒn, bÊt chÊp ®¹o lý coi th­êng c¸c gi¸ trÞ nh©n v¨n, ph¶i ra søc ph¸t huy c¸c gi¸ trÞ tinh thÇn nh©n ®¹o, thÈm mü, c¸c di s¶n v¨n ho¸ nghÖ thuËt cña d©n téc nh­ néi dung cña NghÞ quyÕt TW 5 ®· nªu. §©y chÝnh lµ c«ng cô, lµ ph­¬ng tiÖn quan träng ®Ó t¸c ®éng, gãp phÇn gi¶i quyÕt m©u thuÉn ®· nªu trªn. KÕt luËn M©u thuÉn lµ mét hiÖn t­îng kh¸ch quan phæ biÕn h×nh thµnh tõ nh÷ng cÊu tróc vµ thuéc tÝnh trong vèn cã tù th©n cña tÊt c¶ c¸c sù vËt, hiÖn t­îng trong b¶n th©n thÕ giíi kh¸ch quan… do ®ã trong ho¹t ®éng thùc tiÔn ph©n tÝch tõng mÆt ®éc lËp t¹o thµnh m©u thuÉn cô thÓ nhËn thøc ®­îc b¶n chÊt khuynh h­íng vËn ®éng, ph¸t triÓn cña sù vËt hiÖn t­îng. CÇn n¾m v÷ng nguyªn t¾c ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn. §ã lµ sù ®Êu tranh gi÷a hai mÆt ®èi lËp diÔn ra theo quy luËt ph¸ vì nh÷ng c¸i cò ®Ó thiÕt lËp c¸i míi tiÕn bé h¬n. V× vËy, trong ®êi sèng x· héi, mäi hµnh vi ®Êu tranh cÇn ®­îc coi lµ ch©n chÝnh khi nã thóc ®Èy sù ph¸t triÓn. Trong thêi kú chuyÓn nÒn kinh tÕ ë ViÖt Nam tõ kÕ haäch tËp trung quan liªu bao cÊp chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Chñ tr­¬ng l·nh ®¹o cña §¶ng lµ rÊt ®óng ®¾n tuy nhiªn trong thùc hiÖn cßn nhiÒu thiÕu sãt, m©u thuÉn gi÷a c¸c vÊn ®Ò n¶y sinh, nh­ng nh÷ng m©u thuÉn ®ã l¹i ®ßi hái chóng ta gi¶i quyÕt cã nh­ thÕ nÒn kinh tÕ míi ph¸t triÓn theo ®óng nghÜa ®æi míi cña nã. Môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 Néi dung 2 I. Lý luËn chung 2 1. Sù ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp trong mét thÓ thèng nhÊt 2 2. ChuyÓn ho¸ cña c¸c mÆt ®èi lËp 3 II. TÝnh tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam 3 1. Kinh tÕ thÞ tr­êng vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm 3 2. ChuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ mét yÕu tè kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc 4 III. Quy luËt m©u thuÉn trong qu¸ tr×nh x· héi nÒn kinh tÕ míi ë n­íc ta hiÖn nay 5 1. Thùc chÊt nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam 5 2. Nh÷ng m©u thuÉn ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN ë n­íc ta 6 KÕt luËn 12

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docT104.DOC
Luận văn liên quan