Một số biện pháp để dạy tốt môn “Làm quen văn học”

Mét sè biÖn ph¸p ®Ó d¹y tèt m«n “Lµm quen v¨n häc” I - §Æt vÊn ®Ò: B¸c Hå kÝnh yªu cña chóng ta khi cßn sèng B¸c rÊt quan t©m ®Õn mäi ng­êi, nhÊt lµ c¸c ch¸u thiÕu niªn nhi ®ång. B¸c chó träng tõ b÷a ¨n, giÊc ngñ vµ sù tiÕn bé cña c¸c ch¸u. B¸c Hå nãi: “TrÎ th¬ nh­ bóp trªn cµnh BiÕt ¨n, ngñ, biÕt häc hµnh lµ ngoan” §óng nh­ vËy, trÎ ë tuæi mÇm non thËt ®¸ng yªu, t©m hån trÎ ng©y th¬, hån nhiªn nh­ tê giÊy tr¾ng. Mäi ho¹t ®éng häc tËp vµ vui ch¬i trong qu¸ tr×nh ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ ë tr­êng mÇm non ®Òu ®em l¹i cho trÎ nh÷ng ®iÒu kú l¹, thÇn tiªn. Th«ng qua ho¹t ®éng d¹y vµ häc d­íi h×nh thøc nh­ t¹o h×nh, ho¹t ®éng víi ®å vËt, m«i tr­êng xung quanh... sÏ gióp trÎ ph¸t triÓn trÝ tuÖ, ãc s¸ng t¹o, nh©n c¸ch con ng­êi “Lµm quen v¨n häc” lµ mét ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®èi víi trÎ ë løa tuæi mÇm non, ®Æc biÖt hÊp dÉn ë løa tuæi 24-36 th¸ng, v× th«ng qua c¸c ho¹t ®éng lµm quen víi c¸c t¸c phÈm v¨n häc lµ lo¹i h×nh nghÖ thuËt, ®Æc s¾c, nghÖ thuËt ngµnh tõ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong ®êi sèng con ng­êi. §Æc biÖt nã rÊt gÇn gòi víi trÎ th¬, tõ buæi ®Çu th¬ Êu trÎ ®· sèng chan hoµ trong kh«ng khÝ lêi ru “Çu ¬” ®Çy yªu th­¬ng tËn t×nh cña mÑ, bµ... vµ ®ã còng lµ c¸nh cöa më ra ch©n trêi nhËn thøc cho trÎ. Tõ khi lät lßng mÑ ®Õn lóc chËp ch÷ng tËp ®i, tËp nãi, ®Õn lóc trÓ biÕt viÕt, ®äc th× v¨n häc lµ chiÕc cÇu nèi, lµ ph­¬ng tiÖn dÉn d¾t trÎ. Nãi nh÷ng tiÕng nãi, ®i nh÷ng b­íc ®i ®Çu tiªn, ng«n ng÷ trau chuèt cña trÎ, ca dao, chuyÖn kÓ lµ tÊm g­¬ng mÉu mùc vÒ lêi ¨n tiÕng nãi cho trÎ häc tËp lµ ph­¬ng tiÖn h÷u hiÖu trong viÖc gi¸o dôc trÎ lßng yªu thiªn nhiªn, yªu quª h­¬ng, ®Êt n­íc, t×nh yªu mÕn b¹n bÌ, víi nh÷ng ng­êi th©n, biÕt ®­îc viÖc lµm tèt, biÕt yªu cµu ®Ñp, c¸i thiÖn, ghÐt c¸i ¸c ®éc, phª ph¸n nh÷ng viÖc xÊu, kÝnh yªu B¸c Hå, thËt thµ, ngoan ngo·n... vµ cßn lµ ph­¬ng tiÖn h×nh thµnh c¸c phÈm chÊt ®¹o ®øc trong s¸ng, mµ ®Æc biÖt ë trÎ, nhµ trÎ th× vèn tõ vµ ng«n ng÷ cña trÎ ®­îc ph¸t triÓn m¹nh mÏ, trÎ nãi m¹ch l¹c, nãi diÔn c¶m, nãi day, nãi ®óng c©u, ®óng tõ vµ ®óng ng÷ ph¸p. §ã lµ nh÷ng ®Æc ®iÓm chiÕm ­u thÕ cña v¨n ho¸ nh­ng khai th¸c cho hÕt ®Æc tÝnh cña nã th× t«i ®ang gÆp nhiÒu h¹n chÕ. 1/ VÒ b¶n th©n: - Tuy t«i ®· cã nh÷ng thuËn lîi nh­: Tham quan dù giê c¸c b¹n ®ång nghiÖp trong tr­êng, ngoµi tr­êng, ®­îc sù chØ ®¹o s¸t sao cña Ban, Së vµ Ban gi¸m hiÖu nhµ tr­êng, tæ chuyªn m«n, song víi kh¶ n¨ng cña t«i ë møc h¹n chÕ. - Tr­íc ®©y t«i ®· d¹y ®óng ph­¬ng ph¸p nh­ng ch­a chó träng viÖc g©y høng thó cho mét tiÕt häc, bµi so¹n cßn rËp khu«n, m¸y mãc, lªn líp cßn cøng nh¾c, ch­a linh ho¹t, s¸ng t¹o. - ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc cßn nghÌo nµn, ®¬n gi¶n dÉn ®Õn ch­a khªu gîi ®­îc sù chó ý, trÝ th«ng minh s¸ng t¹o chñ ®éng ë trÎ. 2/ §èi víi phô huynh vµ ®Þa ph­¬ng c¬ së vËt chÊt: - Thùc tr¹ng hiÖn nay chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®· cã ®Çu t­ quan träng ®Õn bËc häc mÇm non nh­ng cßn nhiÒu h¹n chÕ, ch­a ®¸p øng nhu cÇu cho gi¸o dôc mÇm non, nh­ c¬ së vËt chÊt, ®Çu t­ kinh phÝ mua s¾m ®å dïng ®å ch¬i. - Tr­êng ®ãng trªn ®Þa bµn x· nh­ng phÇn ®a lµ d©n lµm n«ng nghiÖp kinh tÕ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, mét sè phô huynh nhËn thøc vÒ bËc häc mÇm non cßn nhiÒu h¹n chÕ, hä quan niÖm trÎ mÇm non nhÊt lµ trÎ th¬ 24-36 th¸ng tuæi ®Õn tr­êng ®¬n thuÇn chØ lµ vui ch¬i, ch¨m sãc vÖ sinh, ¨n ngñ, ngoan lµ ®­îc... cßn lªn tiÓu häc míi quan träng. V× thÕ viÖc ®­a con, ch¸u ®Õn tr­êng mÇm non cß Ýt vµ ®Æc biÖt hä ch­a hiÓu hÕt ®­îc tÇm quan träng cña ho¹t ®éng d¹y vµ häc trong tr­êng mÇm non nhÊt lµ ho¹t ®éng “Lµm quen v¨n häc”. 3/ §èi víi trÎ: - TrÎ ®ang løa tuæi 24-36 th¸ng tuæi, trÎ ®ang cßn t­ duy trùc quan hµnh ®éng. Qua c¸c m« h×nh mµu s¾c sÆc sì, qua c¸c mÉu chuyÖn dÔ nhí c¸c nh©n vËt, víi ®Æc ®iÓm dÔ nhí mau quªn, còng cã mét sè trÎ ®· xuÊt hiÖn thao t¸c t­ duy nh­: So s¸nh ph©n tÝch, thÝch c¸i ®Ñp, ghÐt c¸i ¸c... gióp trÎ h×nh thµnh ý thøc t×m nh÷ng dÊu hiÖu gièng vµ kh¸c nhau cña ®èi t­îng. - Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm nh­ thÕ bªn c¹nh ®ã cßn cã nh÷ng ch¸u yÕu, trë trêi l¹i nghØ häc, ®i häc kh«ng chuyªn cÇn, ng«n ng÷ cña trÎ anh h­ëng bëi ng«n ng÷ ®Þa ph­¬ng, diÔn c¶m ch­a râ rµng, cßn nãi ngäng, nãi thiÕu chñ vÞ, trÎ ch­a biÕt thÓ hiÖn t×nh c¶m víi mäi ng­êi, khi giao tiÕp trÎ cßn nhót nh¸t ch­a chñ ®éng... - Tõ nh÷ng tÇm quan träng trªn t«i thÊy cÇn ph¶i gióp trÎ yªu thÝch vµ rung ®éng tr­íc nh÷ng t¸c phÈm v¨n häc, trÎ thÝch nghe c« kÓ chuyÖn, thÝch nghe c« ®äc chuyÖn. §Ó béc lé t×nh c¶m cña m×nh tr­íc mét t¸c phÈm, t¹o cho trÎ thãi quen thÝch lµm quen víi chuyÖn. X¸c ®Þnh ®­îc nh­ vËy nªn trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y t«i th­êng tr¨n trë, ph¶i lµm g×? lµm nh­ thÕ nµo? ®Ó tæ chøc hiÖu qu¶ mét tiÕt kÓ chuyÖn ®em l¹i sù thµnh c«ng gióp trÎ m¹nh d¹n, hån nhiªn, c¶m thô ®­îc c¸i tèt ®Ñp trong tõng néi dung c©u chuyÖn. Sau nh÷ng n¨m ®øng líp tuy ch­a cã nhiÒu kinh nghiÖm nh­ng t«i vÉn m¹nh d¹n viÕt ra nh÷ng g× ®· ®óc rót ®­îc ®Ó cã sù nhËn xÐt gãp ý vµ tham gia cña ®ång nghiÖp. II - BiÖn ph¸p - gi¶i ph¸p: 1/ Tõ båi d­ìng n©ng cao nghiÖp vô: - NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña m«n “Lµm quen v¨n häc” còng nh­ thùc tÕ ë líp nhµ trÎ 24-36 th¸ng tuæi t«i ®ang trùc tiÕp gi¶ng d¹y cho thÊy: §Ó d¹y tèt m«n “Lµm quen v¨n häc” trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y t«i lu«n lu«n cè g¾ng t×m tßi häc hái n©ng cao chuyªn m«n d¹y tiÕt v¨n häc, ®Æc biÖt lµ nh÷ng tiÕt d¹y chuyÖn. Trong nh÷ng tiÕt d¹y chuyÖn t«i lu«n ®­a ra nh÷ng s¸ng t¹o cña m×nh ®Ó tiÕt häc ®¹t kÕt qu¶ cao nhÊt, cã hiÖu qu¶ nhÊt. - Bé m«n “Lµm quen v¨n häc” lµ bé m«n nghÖ thuËt, nghÖ thuËt ng«n tõ nªn ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i luyÖn d¹y häc, d¹y kÓ diÔn c¶m, hÊp dÉn, ng÷ ®iÖu dïng cho c¸c nh©n vËt ph¶i thÓ hiÖn ®­îc tÝnh c¸ch nh©n vËt, nghÖ thuËt lªn líp ph¶i hay, truyÒn c¶m, s¸ng t¹o, linh ho¹t, sö dông ®å dïng trùc quan khíp víi lêi kÓ míi thu hót ®­îc sù chó ý cña trÎ. V× vËy trong qu¸ tr×nh d¹y trÎ, t«i häc hái ®Ó båi d­ìng n©ng cao nghiÖp vô nh­: - T×m ®äc tµi liÖu, s¸ch vë, c¸c ph­¬ng ph¸p thñ thuËt ®äc, kÓ diÔn c¶m. - Tham gia ®Çy ®ñ c¸c ®ît ph¸t ®éng lµm ®å dïng, ®å ch¬i cña tr­êng t«i ®· tËn dông nh÷ng nguyªn vËt liÖu phÕ th¶i, len, xèp, b×a, v¶i vôn lµm nh÷ng ®å ch¬i cã mµu s¾c ®Ñp, néi dung phong phó, phï hîp víi tõng c©u chuyÖn, tõng mÉu chuyÖn ®¶m b¶o tÝnh an toµn cho trÎ. - Tham gia tèt héi thi “Lµm quen v¨n häc” tr­êng tæ chøc - Tham gia ®Çy ®ñ c¸c líp chuyªn ®Ò do Së, Ban, Tr­êng tæ chøc, th­êng xuyªn th¨m líp dù giê, häc hái c¸c b¹n ®ång nghiÖp, tham gia häc hái tr­êng b¹n. - §óc rót kinh nghiÖm tõ nh÷ng giê d¹y cña m×nh vµ ®ång nghiÖp th× b¶n th©n t«i ®· t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p lªn líp hay nhÊt, s¸ng t¹o nhÊt. 2/ BiÖn ph¸p: a/ ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc b»ng trùc quan ®Ó g©y sù chó ý, t¹o sù hÊp dÉn, kÝch thÝch sù ham muèn ®­îc l¾ng nghe c« kÓ chuyÖn, ®äc th¬: - Trong viÖc chuÈn bÞ ®Çy ®ñ ®å dïng cho tiÕt häc th× t«i lu«n t×m tßi s¸ng t¹o nh÷ng ®å dïng trùc quan dïng ®Ó minh häa cho néi dung cèt chuyÖn sao cho thËt hÊp dÉn trÎ vÒ mµu s¾c, tÝnh chÊt ngé nghÜnh cña tõng nh©n vËt vµ thËt gÇn gòi víi b¶n th©n trÎ tõ ®ã sÏ tËp trung cao ®é ®­îc sù chó ý cña trÎ gióp trÎ tham gia vµo tiÕt häc mét c¸ch say mª, chñ ®éng vµ tÝch cùc. VÝ dô: KÕt hîp nhiÒu lo¹i ®å dïng, con vËt mua s½n nh­ gµ, vÞt, lîn c©y qu¶ vµ c¸c lo¹i con vËt lµm b»ng len, xèp, ®Êt nÆn... víi bµn tay khoÐ lÐo cña m×nh t«i lµm nh÷ng bøc tranh b»ng b«ng len, dùng m« h×nh b»ng sa bµn, hay sö dông rèi tay, tranh c¾t rêi. Cô thÓ: ChuÈn bÞ d¹y tiÕt chuyÖn “§«i b¹n nhá” + T«i ®· lµm cho mét chó gµ con vµ mét chó vÞt con b»ng len cã mµu s¾c ®Ñp, tr«ng rÊt ngé nghÜnh ®¸ng yªu, råi vÏ mét con c¸o rÊt hung ¸c ®Ó trÎ c¶m nhËn ®­îc tÝnh c¸ch ®éc ¸c cña con c¸o giµ. + Lµm sa bµn lµ mét c¸nh ®ång cã hå n­íc, b·i cá non, bôi c©y... ®Ó sö dông trong lóc kÓ chuyÖn cã h×nh ¶nh minh ho¹. Gµ ë trªn b·i cá non, vÞt xuèng ao mµ cua vµ bçng cã mét con c¸o xuÊt hiÖn sau bôi c©y... §Ó ph¸t triÓn vèn tõ, vèn hiÓu biÕt cña trÎ ®èi víi c¸c sù vËt, hiÖn t­îng, c¸c ®Æc ®iÓm, h×nh d¸ng, cÊu t¹o cña mét sè nh©n vËt th­êng xuyªn hiÖn trong c©u chuyÖn kÓ th× viÖc chuÈn bÞ b¸o häa mi, tranh ¶nh rÊt cÇn thiÕt. VÝ dô: §Æt b¸o ho¹ mi, s­u tÇm tranh ¶nh, s¸ch chuyÖn tranh. - Hµng ngµy c« cho trÎ xem b¸o häa mi, s¸ch truyÖn tranh vµo nh÷ng giê ch¬i ®ãn, tr¶ trÎ qua nh÷ng lÇn xem b¸o trÎ quan s¸t, tiÕp xóc víi c¸c lo¹i tranh vÒ con vËt, gµ,vÞt, mÌo, chã, lîn... c©y cá hoa l¸... vµ c« ®äc cho trÎ nghe nh÷ng bµi th¬, mÉu chuyÖn nhá cã néi dung gi¸o dôc trÎ, gÇn gòi víi c¸c hµnh vi cña trÎ... T¹o cho trÎ cã thãi quen thÝch nghe c« kÓ chuyÖn. - X©y dùng gãc tuyªn truyÒn lµ mét c«ng viÖc chuÈn bÞ h÷u Ých trong viÖc h­íng trÎ lµm quen víi chuyÖn kÓ, lµm cho trÎ cã lßng ham muèn, ®­îc hiÓu néi dung cña c©u chuyÖn, thÝch ®­îc nghe c« kÓ chuyÖn. VÝ dô: S­u tÇm c¸c bøc tranh cã néi dung nh­ tranh bÐ vßng tay chµo bè mÑ, c¸c b¹n nhá cïng ch¬i bªn nhau, c¸c con vËt gµ, vÞt qu©y quÇn bªn nhau, hay tranh «ng bµ bÐ trång c©y, bÐ t­íi c©y... b/Lu«n t¹o t×nh huèng bÊt ngê, thó vÞ ®Ó l«i cuèn sù tß mß, sù kÝch thÝch tËp trung chó ý cña trÎ vµo ho¹t ®éng lµm quen víi v¨n häc: TrÎ mÇm non ®Æc biÖt løa tuæi 24-36 th¸ng sù tËp trung, chó ý cña trÎ ch­a cao nÕu c« kh«ng khÐo lÐo t¹o t×nh huèng g©y sù hÊp dÉn, chó ý cña trÎ th× viÖc trÎ tham gia vµo ho¹t ®éng häc tËp sÏ kh«ng cã kÕt qu¶, nã sÏ lµm cho tiÕt häc nhÊt lµ c©u chuyÖn sÏ buån tÎ, mê nh¹t... V× thÕ trong viÖc tæ chøc tiÕt “Lµm quen v¨n häc” ®Æc biÖt ®èi víi trÎ nhµ trÎ ®å dïng trùc quan lµ mét ®iÒu kh«ng thÓ thiÕu ®­îc, nã cµng ®Ñp, cµng phong phó, gÇn gòi víi trÎ th× sÏ thu l¹i ®­îc kÕt qu¶ cµng cao, ®Æc biÖt ph¶i biÕt sö dông c¸c lo¹i ®å dïng trùc quan, minh ho¹ vµo tiÕt häc mét c¸ch hîp lý, ®óng lóc, phï hîp víi néi dung c©u chuyÖn, bµi th¬: VÝ dô: Khi t«i kÓ c©u chuyÖn: “Ch¸u chµo «ng ¹” ë tiÕt 1: T«i sÏ x©y dùng sa bµn gåm: Cã 1 con ®­êng ®i rÊt ®Ñp, trªn ®­êng cã mét «ng giµ vµ 3 nh©n vËt ®ã lµ mét chó gµ nhá cã bé l«ng vµng ë tr­íc mÆt «ng giµ, mét chó chim b¹c m¸ ®Ëu trªn mét cµnh c©y bªn ®­êng vµ mét chó cãc vµng ®Æt trªn mám ®¸. §Ó vµo bµi thu hót ®­îc tÊt c¶ sù chó ý cña trÎ víi nh÷ng lêi dÉn d¾t vµo bµi thËt nhÑ nhµng, cã søc thuyÕt phôc, trÎ thùc sù tham gia tÝch cùc vµo ho¹t ®éng cïng c« VÝ dô: C©u chuyÖn “Thá ngoan” T«i dùng s©n khÊu rèi, phÝa sau cã bøc tranh c¶nh nói rõng, lµm rèi tay: “B¸c gÊu, th¬ con c¸o”, tËn dông giÊy thiÕt mô lµm m­a, vÏ vµo bøc cñi löa, lêi kÓ kÕt hîp víi sö dông rèi mét c¸ch nhuÇn nhuyÔn thu hót ®­îc sù tËp trung cña trÎ, trÎ høng thó ®äc, qua ®ã trÎ thÝch lµm nh÷ng viÖc tèt gióp ®ì mäi ng­êi. VÝ dô: Khi t«i kÓ c©u chuyÖn “Qu¶ trøng” T«i sÏ dïng vá qu¶ trøng vÞt chia lµm 2 n÷a råi nÆn mét chó vÞt con thËt xinh x¾n, ngé nghÜnh bá vµo trong råi ®Ëy n¾p l¹i víi nhau. Khi vµo bµi t«i sÏ g©y t×nh huèng lý thó lµ t«i nãi “Qu¶ trøng lóc l¾c, lóc l¾c råi ®¸nh t¸ch mét c¸i” t«i sÏ g©y tiÕng næ t¸h mét c¸i ë vá trøng ®ång thêi t¸ch hai n÷a vá trøng vµ t«i ®Æt vÞ trÝ qu¶ trøng thËt phï hîp cho tÊt c¶ trÎ ®Òu thÊy râ cã mét chó vÞt lã ®Çu ra khái qu¶ trøng vµ kªu to vÝt... vÝt... vÝt. - Vµ víi tiÕt nµy t«i kÕt hîp sö dông kiÕn thøc cña hai bé m«n. NhËn biÕt tËp nãi vµ ©m nh¹c. T«i ®· thùc sù thu hót ®­îc sù høng thó cña trÎ vµo néi dung c©u chuyÖn. VÝ dô: Víi c©u chuyÖn “C©y t¸o” Trong lóc kÓ chuyÖn t«i kÕt hîp minh häa b»ng m« h×nh trùc quan: - ¤ng giµ trång c©y to¸ xuèng ®Êt - Cã mét be g¸i cÇm b×nh t­íi cho c©y Khi t« kÓ ®o¹n: Gµ trèng ®i qua nãi to: “C©y ¬i, c©y lín mau ThÕ lµ nh÷ng chiÕc l¸ non bËt ra” §ång thêi t«i g¾n mét chiÕc l¸ non lªn c©y lµm cho c©y trë nªn sinh ®éng, hÊp dÉn. - KÓ ®o¹n: “B­¬m b­ín bay qua vµ nãi C©y ¬i c©y lín mau ThÕ lµ c©y ra ®Çy hoa” - T«i sÏ g¾n nhanh nh÷ng b«ng hoa thËt ®Ñp vµ ®¸ng yªu. - §o¹n cuèi: “C©y ra ®Çy qu¶” T«i sÏ g¾n mét sè qu¶ t¸o chÝn lªn c©y Cã thÓ nãi kÕt qu¶ cña tiÕt d¹y chuyÖn cña t«i lu«n lu«n ®¹t kÕt qu¶ cao, bëi víi sù s¸ng t¹o, lu«n t×m ra c¸i míi, c¸i l¹ ®Ó lµm sao thu hót trÎ t¹o cho trÎ nh÷ng ®iÒu bÊt ngê, më ra tr­íc m¾t trÎ nh÷ng ®iÒu kú diÖu. TrÎ n¾m v÷ng néi dung cña c©u chuyÖn, biÕt cô thÓ tõng hµnh ®éng, lêi nãi cña c¸c nh©n vËt, gióp trÎ c¶m thô c©u chuyÖn, biÕt cô thÓ tõng hµnh ®éng, lêi nãi cña c¸c nh©n vËt, gióp trÎ c¶m thô ®­îc vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn nh­ c©y, hoa, l¸ qu¶, ong mÆt trêi, m­a phïn bay ... §Ó tiÕt d¹y kÓ chuyÖn ®­îc thµnh c«ng, trong lóc kÓ t«i cã thÓ t¹o t×nh huèng ®Ó gi¸o dôc trÎ. VÝ dô: Trong c©u chuyÖn “C©y t¸o” Lóc t«i kÓ chuyÖn nhê c« gi¸o cïng líp lÊy n­íc t­íi cho c©y trong b×nh ngay tr­íc cöa líp. T«i liÒn h­íng trÎ vµo viÖc c« t­íi c©y ®Ó gi¸o dôc trÎ biÕt ch¨m sãc, t­íi cho c©y hµng ngµy ®Ó c©y mau lín, ra nhiÒu l¸, nhiÒu hoa. - Bªn c¹nh t¹o t×nh huèng ®Ó trÎ høng thó nghe chuyÖn, hiÓu néi dung c©u chuyÖn vµ gi¸o dôc trÎ mét c¸ch ®Çy ®ñ, cã hiÖu qu¶, th× viÖc t¹o t×nh huèng, ®Æt c¸c c©u hái gîi më ®Ó cung cÊp thªm vÌ vèn tõ cho trÎ, gióp trÎ nãi ®óng tõ, söa sai, söa ngäng cho trÎ còng lµ mét yªu cÇu ®Æt ra rÊt cÇn thiÕt ®èi víi trÎ nhµ trÎ. Bëi vËy t«i lu«n t×m ra nh÷ng t×nh huèng míi l¹ ®Ó gióp trÎ ®­îc luyÖn nãi, ph¸t triÓn ng«n ng÷. VÝ dô: Khi kÓ chuyÖn “Qu¶ trøng” C« tæ chøc cho trÎ buæi ®i th¨m nhµ b¹n bóp bª. §Õn nhµ bóp bª c« nãi: C¸c con nh×n xem nhµ b¹n bóp bª nu«i cã nhiÒu con vËt kh«ng? cã nh÷ng con vËt g× nµo? C« cho trÎ tr¶ lêi: Cã gµ, lîn, vÞt ... §ång thêi kÕt hîp víi bé m«n nhËn biÕt tËp nãi khuyÕn khÝch trÎ tÝch cùc tr¶ lêi, luyÖn ph¸t ©m, nãi ®óng tõ, kh«ng nãi ngäng, nãi l¾p ... VÝ dô: Trong tiÕt d¹y th¬ “Yªu mÑ” T«i l¹i t¹o t×nh huèng: C« rÊt yªu quý mÑ cña m×nh nªn c« ®äc bµi th¬ “Yªu mÑ” rÊt hay, t×nh c¶m, râ rµng, thÕ b¹n nµo yªu mÑ nhÊt nµo? H·y ®äc bµi th¬ “Yªu mÑ” thËt hay cho c« nghe nµo. TrÎ tù nhiªn ®­îc kÝch thÝch, h¨ng say vµ mong muèn ®äc bµi th¬. ChÝnh nh÷ng lóc trÎ luyÖn ®äc th¬ ®· gióp vèn tõ, vèn ng«n ng÷ cña trÎ t¨ng lªn, trÎ ®­îc luyÖn ph¸t ©m, thÓ hiÖn t×nh c¶m qua lêi th¬... - Qua nh÷ng n¨m gi¶ng d¹y vµ tiÕn hµnh c¸c giê lµm quen v¨n häc trªn líp, trªn trÎ t«i thÊy tr­íc ®©y trÎ th­êng rôt rÌ, nhót nh¸t, thô ®éng trong tiÕt häc trÎ chê cho c« nh¾c nhë trÎ míi d¸m tr¶ lêi, lóc tham gia vµo tiÕt häc ch­a h¨ng say, tÝch cùc ... Nh­ng víi sù linh ho¹t, s¸ng t¹o lu«n t×m tßi nh÷ng c¸i míi l¹, c¸i hay trong thñ thuËt lªn líp t«i thaýa trÎ nªn m¹nh d¹n, hån nhiªn, tham gia vµo tiÕt häc mét c¸hc thô ®éng, trÎ say víi nh÷ng bµi th¬, nh÷ng c©u chuyÖn mµ c« gi¸o kÓ. c. BiÖn ph¸p lµm quen, «n luyÖn trong mäi ho¹t ®éng vµ c¸c tiÕt häc kh¸c ë mäi lóc mäi n¬i. Gi¸o dôc trÎ ë mäi lóc mäi n¬i lµ biÖn ph¸p kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®èi víi c¸c m«n häc ®Æt biÖt lµ m«n v¨n häc Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ngoµi trêi, c¸c m«n häc kh¸c, ho¹t ®éng chiÒu ®Ó cho trÎ lµm quen víi c¸c t¸c phÈm v¨n häc, råi «n luyÖn sau nh÷ng bµi th¬, c©u chuyÖn trÎ ®· ®­îc häc trªn tiÕt häc, gióp trÎ luyÖn ph¸t ©m, ph¸t triÓn lêi nãi. VÝ dô: Th«ng qua ho¹t ®éng ngoµi trêi c« cho trÎ lµm quen víi c¸c nh©n vËt trong chuyÖn qua viÖc cho trÎ xem tranh vÏ vÒ néi dung c©u chuyÖn “§«i b¹n nhá” Cho trÎ nh×n tranh - c« ®Æt c©u hái - trong tranh cã ai? - ¤n luyÖn cho trÎ víi viÖc cho trÎ ®äc bµi th¬ “C©y thÞ” - Khi quan s¸t con vËt, con bß, tr©u, lîn .. cã thÓ ®äc bµi th¬ “®µn bß” “Gäi nghД. - Th«ng qua ho¹t ®éng vui ch¬i gióp trÎ thÓ hiÖn t×nh c¶m yªu th­¬ng, giao tiÕp víi b¹n bÌ. VÝ dô: trÎ ch¬i víi b¹n nh­êng ®å ch¬i cho b¹n trong khi xÕp h×nh + TrÎ ch¬i trß ch¬i ph©n vai theo chñ ®Ò: trÎ ch¬i bÕ em, cho em ¨n, ngñ, ®· t¹o cho trÎ thÓ hiÖn t×nh c¶m yªu th­¬ng víi em bÐ, víi bè mÑ. - Th«ng qua ho¹t ®éng chiÒu, mçi tuÇn dµnh riªng mét ®Õn hai tuæi cho trÎ t©p kÓ chuyÖn, ®äc th¬. VÝ dô: H«m nay, líp m×nh cã rÊt nhiÒu b¹n ®Õn th¨m nµo lµ gµ, bß, lîn, vÞt... c¸c con h·y ®äc th¬, kÓ chuyÖn nãi vÒ c¸c con vËt nµy nhÐ. Cho trÎ ®äc th¬ “T×m æ”, “Gäi nghД KÓ chuyÖn “§«i b¹n nhá”, “Qu¶ trøng” - ViÖc tÝch hîp c¸c néi dung cña c¸c m«n häc kh¸c vµo ho¹t ®éng “Lµm quen v¨n häc” còng lµ mét biÖn ph¸p bæ Ých, g©y høng thó cho trÎ. VÝ dô: Dïng mét bµi h¸t, trß ch¬i ®Ó tÝch hîp vµo néi dung c©u chuyÖn, bµi th¬ “Thá con kh«ng v©ng lêi”, “T×m æ”, “§«i b¹n nhá”. 3/ BiÖn ph¸p phèi kÕt hîp: - Th«ng qua viÖc häp phô huynh ®ãn tr¶ trÎ t«i ®· gi¶i thÝch râ cho phô huynh hiÓu môc ®Ých, yªu cÇu tÇm quan träng cña bé m«n “Lµm quen v¨n häc” ®· gióp trÎ h×nh thµnh nh»m tÝnh c¸ch con ng­êi x· héi chñ nghÜa vµ quan träng h¬n nã gióp trÎ ph¸t triÓn vÒ lêi nãi, ng«n ng÷ mét c¸ch tÝch cùc, trÎ nãi ®­îc nhiÒu tõ ng÷ chÝnh x¸c, chuÈn bÞ vÒ ©m tiÕt vµ ®ñ c©u, ý... bëi ë trÎ lªn 3 “C¶ nhµ tËp nãi” “Lµm quen v¨n häc” míi ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu t©m sinh lý ë trÎ løa tuæi 24-36 th¸ng, gióp trÎ b­íc qua giai ®o¹n khñng ho¶ng vÒ t©m lý ë ®é tuæi lªn 3. - X©y dùng gãc tuyªn truyÒn cã tñ bµy mét sè h×nh ¶nh, c©u chuyÖn bµi th¬ cã tÝnh gi¸o dôc cao, chç dÔ nh×n khi phô huynh ®ãn trÎ. - GÆp gì nh÷ng phô huynh cã trÎ c¸ biÖt nh­: Nãi l¾p, nãi ngäng, c« kÕt hîp víi phô huynh kÌm cÆp thªm, tËp cho trÎ ph¸t ©m ®óng, chuÈn. -TrÎ løa tuæi nµy rÊt thÝch nghe chuyÖn kÓ nªn «ng, bµ, bè mÑ ë nhµ nªn kÓ cho trÎ nghe nh÷ng c©u chuyÖn ng¾t Ýt t×nh tiÕt hoÆc c« gi¸o ghi c¸c mÉu chuyÖn ch¸u ®· ®­îc häc ë líp, phèi kÕt hîp cho trÎ lµm quen t¸c phÈm, tËp kÓ chuyÖn. - Tæ chøc tèt nh÷ng buæi biÓu diÔn t¹i líp: KÓ chuyÖn, ®äc th¬ ®Ó t¹o phÊn khëi cho trÎ vµ c¸c bËc phô huynh. - Tham m­u víi phô huynh xin nh÷ng ®å dïng phÕ liÖu, v¶i vôn, xèp, len... ®Ó lµm ®å ch¬i, lµm rèi tay... III - KÕt qu¶: Qua viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p míi, s¸ng t¹o trong viÖc d¹y m«n “Lµm quen v¨n häc” t«i ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ sau: 1/ VÒ trÎ: - Kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ th¨ng dÇn theo tõng giai ®o¹n, c¸c ch¸u ngµy cµng thÝch c« kÓ chuyÖn, nhanh nhÑ tr¶ lêi c¸c c©u hái ®óng, m¹nh d¹n h¬n thÝch kÓ chuyÖn, mét sè trÎ nãi ngäng ®­îc gi¶m ®i râ rÖt, nãi l­u lo¸t h¬n, ng«n g÷ ®Þa ph­¬ng ®­îc thay ®æi b»ng ng«n tõ phæ th«ng. Néi dung Tr­íc ®Êy Sau khi sö dông biÖn ph¸p TrÎ chó ý l¾ng nghe t¸c phÈm tÝch cùc chñ ®éng vµo giê häc 50% 85% Sè trÎ nãi ®óng ng÷ ph¸p, ®óng ©m tiÕt, ng«n ng÷ ph¸t triÓn 45 80% Sè trÎ thÓ hiÖn t×nh c¶m yªu th­¬ng gÇn gòi mäi ng­êi vµ thÕ giíi xung quanh 20% 60% 2/ VÒ phô huynh: + C« gi¸o ®· phãi kÕt hîp víi phô huynh vµ phô huynh ®· nhËn thøc ra tÇm quan träng cña m«n: “Lµm quen v¨n häc” - Phô huynh tù nguyÖn ®ãng s¸ch chuyÖn t¨ng thªm tñ s¸ch cña líp thªm phong phó. - Phô huynh nhiÖt t×nh ®ãng gãp ®Çy ®ñ c¸c lo¹i ®å dïng, mét sè phô huynh gióp c« lµm mét sè sa bµn,rèi dÑp, s©n kh©u rèi... sinh ®éng ®¶m b¶o tÝnh gi¸o dôc. - Phô huynh ®· thùc sù quan t©m ®Õn ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña con, ch¸u m×nh th­êng xuyªn trao ®æi t×nh h×nh häc tËp cña trÎ ë líp ®Ó vÒ luyÖn thªm cho con m×nh ph¸t ©m ®óng, söa nãi ngäng, nãi l¾p. 3/ VÒ c«: Qua nh÷ng n¨m gi¶ng d¹y trÎ cña t«i, lóc ®Çu ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y ch­a linh ho¹t, s¸ng t¹o nªn kÕt qu¶ tiÕt häc ch­a cao. Tõ khi sö dông c¸c nghÖ thuËt lªn líp mét c¸ch linh ho¹t, s¸ng t¹o, sö dông ®å dïng trùc quan nhuÇn nhuyÔn víi lêi kÓ, häc hái kinh nghiÖm cña b¹n ®ång nghiÖp, sù rÌn luyÖn b¶n th©n vµ biÕt t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p hay nhÊt t«i ®· ®em l¹i kÕt qu¶ cao trong giê d¹y, ®Æc biÖt m«n: “Lµm quen v¨n häc” IV - Bµi häc kinh nghiÖm: Qua nh÷ng kinh nghiÖm ®óc rót trong qóa tr×nh gi¶ng d¹y nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña bé m«n “Lµm quen v¨n häc”qua c¸c buæi dù giê b¹n ®ång nghiÖp trong tr­êng, tr­êng b¹n, víi lßng say mª t×m tßi míi ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cho tõng tiÕt d¹y, tõng c©u chuyÖn, bµi th¬ nh»m d¹y tèt m«n “Lµm quen v¨n häc”, qua ®ã gióp trÎ ph¸t triÓn toµn diÖn: §øc - TrÝ - ThÈm mü vµ ng«n ng÷ ë trÎ ph¸t triÓn mét c¸ch tÝch cùc: TrÎ kh«ng nãi l¾p, nãi ngäng, nãi ®ñ c©u, ®óng ng÷ ph¸p... T«i ®· rót ra mét sè kinh nghiÖm qua nh÷ng n¨m d¹y th× thùc hiÖn biÖn ph¸p víi m«n “Lµm quen v¨n häc”. - ChuÈn bÞ tèt tiÕtd¹y, n¾m v÷ng ph­¬ng ph¸p, ®å dïng trùc quan ®Ñp, hÊp dÉn, g©y ®­îc sù chó ý, høng thó trÎ tham gia vµo tiÕt häc mét c¸ch tÝch cùc. - Lu«n lu«n t¹o t×nh huèng bÊt ngê, thó vÞ ®Ó l«i cuèn sù tß mß kÝch thÝch sù tËp trung chó ý vµo bµi häc nh»m thu l¹i kÕt qu¶ cao cho trÎ. - ¤n luyÖn, lµm quen c¸c tiÕt häc kh¸c vµ mäi ho¹t ®éng ë mäi lóc mäi n¬i. - BiÕt lång ghÐp, tÝch hîp hµi hoµ víi c¸c bé m«n ®Ó nh»m ®em l¹i kÕt qu¶ cao cho tiÕt d¹y. - Lµm tèt phèi kÕt hîp víi c¸c bËc phô huynh c¸c cÊp, c¸c ngµnh nh»m gi¸o dôc trÎ ngµy cµng ph¸t triÓn toµn diÖn h¬n, trÎ trë thµnh con ng­êi míi x· héi chñ nghÜa, gãp phÇn x©y dùng ®Êt n­íc x· héi chñ nghÜa. Trªn ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p d¹y m«n “Lµm quen v¨n häc” cña t«i ®· rót ra trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y t«i rÊt mong ®­îc sù gãp ý vµ x©y dùng cña ®ång nghiÖp vµ b¹n ®äc. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! T©n S¬n, ngµy 10 th¸ng 04 n¨m 2011 Ng­êi ViÕt Hµ ThÞ H¹nh