Nâng cao chất lượng tăng trưởng kinh tế ở thành phố Hồ Chí Minh trong thời kì hội nhập kinh tế quốc tế

ác vì vẫn do các nhà đầu tư tự chọn địa điểm, chức năng và hình thù của dự án. Việc hình thành các đô thị ngoại thành theo quy hoạch một cách khoa học sẽ khuyến khích dân chúng ra ngoại thành, với giá nhà rẻ hơn, rộng hơn, tiện nghi hơn. Sự phát triển đô thị ở các nước láng giềng là bài học cho TP.HCM: đừng 150 thay thế khu chật chội bằng khu chật chội hơn (vì xây cao hơn thì dân số sẽ tăng lên). Nên đi ra khỏi khu chật chội! Vì vậy, chính sách phát triển đô thị của TP.HCM trong thời gian tới cần theo hướng: xây nhiều khu trung tâm đô thị ở ngoại thành như Củ Chi, quận 9, Thủ Đức, Bình Chánh... Làm được điều này sẽ giải quyết được rất nhiều vấn đề về hạ tầng cho khu nội thành TP. HCM. Để thu hút người dân cũng như các đơn vị, công ty sang ngoại thành sinh sống và làm việc thì cần giải quyết phát triển đồng bộ các dịch vụ ở các đô thị vệ tinh. Trong đó, bài toán giao thông được xem là quan trọng nhất. Nếu giao thông tư nội thành ra ngoại thành và ngược lại thông suốt, an toàn, nhanh chóng, các loại hình dịch vụ ở ngoại thành phát triển thì không cần sự động viên, khuyến khích của các cấp chính quyền, mà người dân sẽ tự giác chuyển sang ở các khu ngoại thành. Theo chúng tôi, để thực hiện thành công những kế hoạch phát triển thành phố nói trên, một biện pháp quan trọng mà TP.HCM nên áp dụng là khuyến khích mọi thành phần kinh tế trong và ngoài nước tham gia hoạt động với những chính sách ưu đãi nhất định nhằm phát triển nguồn nhân lực, xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông và đô thị. Thứ ba, có chính sách khuyến khích về sử dụng mặt bằng, bảo đảm lợi ích thỏa đáng cho các doanh nghiệp chuyển chức năng từ sản xuất công nghiệp trong khu vực nội thành, sang kinh doanh các ngành dịch vụ phù hợp với quy hoạch. Khuyến khích các doanh nghiệp cảng trong diện phải di dời, chuyển nhanh chức năng sử dụng mặt bằng từ dịch vụ cảng sang các lĩnh vực thương mại - dịch vụ khác phù hợp với quy hoạch, nhằm thúc đẩy nhanh tiến độ di dời hệ thống cảng. Gắn với quá trình di dời hệ thống cảng, cần có chính sách và cơ chế thu hút nguồn vốn và nhà đầu tư, để đầu tư mở rộng quy mô và chức năng của khu công nghiệp Hiệp Phước; gắn khu công nghiệp - chế xuất với các dịch vụ cảng, vận tải biển, kho bãi, hậu cần, thương mại quốc tế, nhằm xây dựng Hiệp Phước thành một đô thị cảng, tạo bước đột phá để phát triển Thành phố hướng ra biển. Tiếp tục mở 151 rộng việc thí điểm cho nhà đầu tư nước ngoài đầu tư xây dựng đô thị mới, xây dựng nhà ở, các công trình phục vụ kinh tế, văn hóa. Xây dựng kế hoạch đầu tư toàn diện, lộ trình đầu tư cụ thể, chính sách ưu đãi và cơ chế quản lý đầu tư phù hợp, nhằm thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia đầu tư xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm với tiến độ nhanh, đón đầu thời điểm hoàn thành các công trình kết nối hạ tầng qua sông Sài Gòn. Cùng với nội dung quy hoạch chi tiết, sử dụng các công cụ kinh tế, tài chính để gắn kết việc xây dựng khu đô thị mới Thủ Thiêm, khu đô thị Tây Bắc; khu đô thị cảng Hiệp Phước với mục tiêu chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tái bố trí dân cư. Thứ tư, xã hội hóa đầu tư các lĩnh vực dịch vụ công và dịch vụ hạ tầng kinh tế. Xây dựng quy chế xã hội hóa đầu tư trong các ngành y tế, giáo dục, văn hóa, thể thao và các dịch vụ kết cấu hạ tầng xã hội khác, với chế độ ưu đãi bình đẳng cho mọi thành phần kinh tế; xây dựng mô hình bệnh viện cổ phần với sự tham gia rộng rãi của xã hội. Đẩy mạnh hình thức khoán hoặc nhà nước thuê dịch vụ từ mọi thành phần kinh tế đối với lĩnh vực cung cấp dịch vụ hạ tầng đô thị (công viên cây xanh, cấp thoát nước, duy tu bảo dưỡng cầu đường và các dịch vụ công cộng khác), vừa tạo cơ hội kinh doanh cho mọi thành phần kinh tế, vừa nâng hiệu quả sử dụng ngân sách. Có chính sách ưu đãi, hỗ trợ để thu hút các thành phần kinh tế đầu tư vào các lĩnh vực giáo dục - đào tạo; y tế; thể dục thể thao; các công trình văn hóa. Thứ năm, phối hợp với các địa phương trong khu vực, nhất là các tỉnh thuộc địa bàn kinh tế trọng điểm phía Nam để xây dựng các chương trình hợp tác trong phát triển cơ sở hạ tầng, công nghiệp, thương mại, du lịch, khoa học công nghệ, thông tin kinh tế, các công trình phúc lợi xã hội chung… nhằm khai thác được nhiều lợi thế của mỗi nơi và tạo sự phát triển bền vững cho cả khu vực, đóng góp có hiệu quả hơn vào sự phát triển kinh tế - xã hội của cả nước. 3.3.2.2. Giải pháp về bảo vệ môi trường sinh thái Xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ có hiệu lực về công tác bảo vệ môi 152 trường; chủ động gắn kết và có chế tài bắt buộc lồng ghép yêu cầu bảo vệ môi trường trong việc lập quy hoạch, kế hoạch, chương trình và dự án phát triển kinh tế xã hội, coi yêu cầu về bảo vệ môi trường là một tiêu chí quan trọng trong đánh giá phát triển bền vững. Thành phố phải có hình thức chế tài, xử phạt thật nặng với các cơ sở gây ô nhiễm môi. Cần sử dụng rộng rãi nguyên tắc “ ngườ___________i gây thiệt hại đối với môi trường thì phải bồi hoàn”. Thời gian qua, các chế tài của chúng ta về kinh tế chưa đủ mạnh để răn đe các cơ sở gây ô nhiễm môi trường. Do đó, các cơ sở vẫn chấp nhận nộp phạt và tiếp tục gây ô nhiễm. Trong thời gian tới, thành phố khẩn trương và kiên quyết trong việc di dời các cơ sở sản xuất gây ô nhiễm môi trường ra khỏi nội thành. Và kiên quyết không cấp phép cho các dự án không sử dụng công nghệ sạch về môi trường và kiểm soát chặt chẽ việc nhập khẩu các sản phẩm điện tử cũ (rác điện tử) từ các nước phát triển. Duy trì diện tích rừng, cây trồng lâu năm nông nghiệp cùng với diện tích công viên, cây xanh đảm bảo tiêu chuẩn đất cây xanh/người, tạo môi trường sống trong lành. Công tác trồng mới, chăm sóc, bảo vệ rừng phòng hộ Cần Giờ, Củ Chi, Bình Chánh cùng với việc xây dựng, tôn tạo các lâm viên, công viên, khu văn hóa lịch sử, các đai rừng phân tán ven các trục lộ giao thông, các công trình thủy lợi cùng với phong trào xanh - sạch - đẹp ngày càng góp phần quan trọng trong việc cải thiện cảnh quan, sinh thái môi trường Thành phố. Những nỗ lực bảo vệ và chăm sóc rừng phòng hộ, năm 2000 đã được tổ chức UNESCO công nhận rừng phòng hộ Cần Giờ là khu dự trữ sinh quyển thế giới đầu tiên của Việt Nam . Việc duy trì diện tích rừng, cây trồng lâu năm nông nghiệp có ý nghĩa to lớn trong việc đảm bảo tiêu chuẩn đất cây xanh/người dân ở Thành phố trong khi quy mô dân số ngày một tăng cũng là để cải thiện môi trường sống chung. 3.3.3. Nhóm giải pháp về thể chế Thứ nhất, đẩy mạnh cải cách hành chính trên địa bàn thành phố. Thành phố tiếp tục đẩy mạnh việc triển khai chương trình tổng thể cải cách hành chính bao 153 gồm: cải cách thể chế, tổ chức bộ máy, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức. Thành phố phải đặt trọng tâm trong thời gian tới là giải quyết các vướng mắc trong các lĩnh vực hành chính, dễ phát sinh tiêu cực. Xử lý nghiêm túc và kiên quyết các hiện tượng tiêu cực, nhũng nhiễu trong các ngành như hải quan, thuế, quản lý thị trường, nhà đất …nhằm giảm tối đa chi phí ngầm có tính chất tiêu cực và gây phiền hà. Tăng cường rà soát để loại bỏ các văn bản pháp quy đã lỗi thời, gây phiền hà cho dân; nâng cao hiệu lực thi hành của các văn bản pháp quy. Xác định trách nhiệm của tập thể và trách nhiệm cá nhân, nhất là chế độ chịu trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu. Quy trình hoá, tiêu chuẩn hoá và đơn giản hoá thủ tục hành chính trên địa bàn thành phố. Hiện nay, điều mà các nhà đầu tư trong và ngoài nước quan tâm nhất khi lựa chọn các địa phương đầu tư không chỉ là các ưu đãi đầu tư mà quan trọng hơn là môi trường đầu tư minh bạch công khai, các công cụ, chính sách ổn định, bình đẳng; các nguồn lực đầu vào, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao. Thủ tục cấp phép nhanh chóng, thuận tiện, cam kết minh bạch, công khai các chính sách, pháp luật, thủ tục, trình tự ….liên quan đến môi trường kinh doanh là yêu cầu cấp thiết của quá trình hội nhập và là trách nhiệm của chính quyền các cấp ở thành phố trong việc cải thiện môi trường kinh doanh của thành phố. Do vậy, quy trình hoá, đơn giản hoá các thủ tục hành chính liên quan đến các khâu, nhất là khâu nộp thuế, hoàn thuế, khâu thông quan, khâu giải thể, phá sản doanh nghiệp là những việc doanh nghiệp rất quan tâm và giải quyết nhanh chóng. Có thể nói, chính sách kích cầu của chính phủ cũng như chính quyền thành phố hiện nay chỉ phát huy tác dụng tốt nếu kết hợp với việc đơn giản hóa thủ tục hành chính để giúp các doanh nghiệp tiếp cận vốn nguồn vốn kích cầu thuận lợi hơn. Tăng cường phân công, phân cấp, nâng cao tính chủ động, thẩm quyền và trách nhiệm của quận, huyện; kiện toàn bộ máy và cán bộ chính quyền các cấp có đủ phẩm chất và năng lực chuyên môn nghiệp vụ, có trách nhiệm với dân, với 154 công cụ để quản lý, giải quyết đúng thẩm quyền những vấn đề do cuộc sống đặt ra. Tăng cường kỷ cương trong thi hành luật pháp, quản lý đô thị. Chú ý giáo dục, bồ___________i dưỡng ý thức chấp hành nghiêm chỉnh quy định của pháp luật, tăng cường chức năng kiểm tra và thực hiện thưởng phạt nghiêm minh; xây dựng và bảo đảm thực hiện nếp sống văn minh, trật tự đô thị; thực hiện đồng bộ các biện pháp giáo dục – kinh tế - hành chánh để mọi người có ý thức chấp hành luật pháp, sống và làm việc theo pháp luật. Thành phố tiếp tục nghiên cứu để kiến nghị với Trung ương mở rộng cơ chế quản lý cho Thành phố trên các mặt hành chính, tài chính, đầu tư…, nâng cao tính chủ động của địa phương trong việc huy động vốn; quản lý và sử dụng ngân sách; chủ động phối hợp với các bộ, ngành giải quyết những tồn tại về vấn đề quản lý Nhà nước theo ngành và theo lãnh thổ trên địa bàn. Thứ hai, phải đổi mới công tác quản lý nhà nước về đầu tư, xây dựng và đấu thầu. Cần phải nghiên cứu, cải tiến cơ chế, chính sách quản lý đầu tư theo hướng loại bỏ dần tình trạng khép kín trong đầu tư xây dựng cơ bản, cần phải tách chức năng quản lý nhà nước với quản lý kinh doanh trong xây dựng cơ bản. Tăng cường công tác quản lý đầu tư đối với các nguồn vốn của nhà nước. Xác định đầy đủ trách nhiệm và thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư, vai trò chủ đầu tư và chỉ đạo thực hiện nghiêm ngặt quy chế đầu tư, xây dựng cơ bản, đặc biệt là quy chế đấu thầu và quy chế giám sát đầu tư. Khắc phục tình trạng tiêu cực, lãng phí, thất thoát trong đầu tư bao gồm các khâu từ thông qua chủ trương đầu tư, chuẩn bị đầu tư, thẩm định và phê duyệt quyết định đầu tư, tổ chức đấu thầu, triển khai thực hiện dự án, quản lý dự án, theo dõi và đánh giá dự án. Phải quy định rõ: người có thẩm quyền quyết định ở các khâu phải chịu trách nhiệm về các quyết định của mình. Nâng cao chất lượng công tác quy hoạch và kiên quyết quản lý đầu tư theo quy hoạch đã duyệt. Các cơ quan có trách nhiệm khi xem xét, phê duyệt các dự án cần phải tuân theo đúng quy hoạch đã được duyệt. Các dự án đầu tư bằng nguồn 155 vốn của Nhà nước khi phê duyệt, các chủ đầu tư phải căn cứ vào khả năng nguồn vốn đầu tư, xem xét cả yếu tố đầu vào, đầu ra của dự án. Kiên quyết chấm dứt tình trạng đầu tư dàn trải, ồ ạt, phân tán, không đồng bộ, không tính đến hiệu quả đầu tư, gây lãng phí lớn và mất niềm tin trong dân chúng. Củng cố và chấn chỉnh các cơ quan quản lý đầu tư, các ban quản lý dự án. Các chủ đầu tư phải thực hiện nghiêm túc chế độ báo cáo tiến độ thực hiện các công trình đầu tư và phải chịu trách nhiệm với cấp trên về tiến độ và chất lượng của dự án đầu tư; phải tăng cường công tác giám sát đầu tư, kiểm tra xà xử lý những hành vi vi phạm quản lý đầu tư, kéo dài chậm trễ các dự án. Có thể thấy, thời gian quan trên địa bàn thành phố, hầu hết các dự án đầu tư bằng vốn nhà nước đều chậm trễ trong việc hoàn thành gây lãng phí lớn trong đầu tư và mất lòng tin đối với người dân. Do đó, trong thời gian sắp tới khi ký kết các hợp đồng, cần phải có các quy định cụ thể trong các hợp đồng giữa chủ đầu tư với các nhà thầu về chất lượng công trình và tiến độ, trong đó phải có những quy định chế tài đủ mạnh đối với các nhà thầu không đảm bảo đúng chất lượng và chậm trễ trong thực hiện. Các biện pháp chế tài có thể là phạt tiền, thậm chí là tạm ngưng hợp đồng đối với các nhà thầu. Nếu có được những quy định chặt chẽ như vậy trong hợp đồng giữa chủ đầu tư với các nhà thầu thì mới thúc đẩy các nhà thầu thực hiện tốt các công việc mà mình đã cam kết. Cần đổi mới tổ chức quản lý dự án đầu tư và xây dựng theo hướng giảm số cấp kiểm tra, xem xét quyết định đầu tư. Chỉ nên giữ lại hai cấp, gồm chủ đầu tư và cấp quyết định đầu tư. Trong đó, cấp chủ đầu tư phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về chất lượng dự án đầu tư và quá trình triển khai xây dựng, cấp quyết định đầu tư chịu trách nhiệm về thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện dự án. Nếu thực hiện như vậy, sẽ tăng trách nhiệm của các đơn vị liên quan và giảm tình trạng đùn đẩy trách nhiệm của các cơ quan hữu quan khi có các sự cố đối với dự án xảy ra. Nâng cao năng lực trách nhiệm của các chủ đầu tư, các tổ chức tư vấn, giám 156 sát trong các khâu khảo sát, thiết kế kỹ thuật, thiết kế thi công; tăng cường kiểm tra giám sát thi công theo đúng qui trình, theo đúng thiết kế kỹ thuật, đúng trang thiết bị trong nội dung thiết kế được phê duyệt. Chấm dứt tình trạng đơn vị thi công và tổ chức giám sát thi công đều thuộc một cơ quan quản lý. Đối với chủ đầu tư, cần tăng cường quyền hạn và trách nhiệm của chủ đầu tư, xem chủ đầu tư là đại diện duy nhất của nhà nước làm chủ dự án. Do đó, chủ đầu tư phải chịu trách nhiệm toàn bộ về dự án. Nên phân cấp cho chủ đầu tư phê duyệt thiết kế chi tiết, bản vẽ thi công và dự toán các hạng mục công trình, nhưng phải phù hợp với thiết kế kỹ thuật và tổng dự toán đã được duyệt. Đồng thời, cần phải quy định cụ thể các tiêu chí và điều kiện đối với các cá nhân và đơn vị làm chủ đầu tư để đảm bảo chủ đầu tư có đủ năng lực chuyên môn về lĩnh vực đang đầu tư và kiến thức về lập thẩm định và quản lý dự án. Rà soát, xây dựng bổ sung các quy định mức giá, đơn giá xây dựng cho phù hợp theo giá cả thị trường; tăng cường quản lý xây dựng, tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát các chủ đầu tư, các nhà thầu thi công, các ban quản lý dự án. Quy định rõ trách nhiệm của cá nhân, đơn vị liên quan đến chất lượng công trình như chủ đầu tư, tổ chức tư vấn, thiết kế, đơn vị thi công, giám sát. Tăng cường công tác giám sát, kiểm tra chất lượng thi công, kịp thời phát hiện những sai phạm, chậm trễ trong tổ chức thi công, nghiệm thu theo đúng những tiêu chuẩn kỹ thuật đã quy định. Thành phố cần sớm tổ chức một bộ phân chuyên đảm nhiệm hoạt động giám sát khách quan chất lượng và tiến độ thi công của các dự án sử dụng vốn nhà nước trên địa bàn thành phố. Điều kiện về nhân sự của các đơn vị này phải là những viên chức có kinh nghiệm trong lĩnh vực chuyên môn của dự án và có khả năng quản trị dự án và họ phải là những người không có quan hệ với dự án đang giám sát với các chủ thể thuộc dự án. Nếu bộ phận này đi vào hoạt động có hiệu quả sẽ là một động lực lớn thúc đẩy các chủ đầu tư và nhà thầu thực hiện đúng tiến độ và đảm bảo chất lượng công trình, dự án đang triển khai 157 Thứ ba, công khai hoá, minh bạch hoá nguồn vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước. Muốn chống thất thoát, lãng phí nguồn vốn đầu tư của nhà nước cần phải tiến hành hàng loạt các biện pháp từ khâu lập kế hoạch đầu tư, tính các dự toán, đến việc quản lý xây dựng và quản lý dự án. Trong đó, biện pháp quan trọng nhất là công khai hoá toàn bộ hoạt động đầu tư bằng nguồn vốn nhà nước. Việc công khai hoá, minh bạch hoá các dự án đầu tư, công bố rộng rãi để nhân dân biết và tham gia giám sát, tạo điều kiện cho các cơ quan dân cử làm tốt chức năng giám sát việc thực hiện đầu tư. Nếu thực hiện tốt được vấn đề này sẽ góp phần hạn chế tình trạng lãnh phí, tham nhũng trong quá trình thực hiện các dự án cũng như hạn chế tình trạng kém chất lượng của các dự án. Thứ tư, phải có quy chế đổi mới cơ chế, chính sách và phương pháp sử dụng cán bộ khoa học kỹ thuật, chuyên gia giỏi. Có chính sách thu hút, sử dụng nhân tài và đội ngũ trí thức khoa học trên địa bàn Thành phố và cả nước, nhất là trí thức đầu đàn trong những ngành nghề mũi nhọn và những lĩnh vực quan trọng; thu hút các nhà khoa học và quản lý nước ngoài, phát huy sự đóng góp của trí thức kiều bào. Mạnh dạn thuê chuyên gia giỏi về các lĩnh vực và có chính sách thỏa đáng về tiền lương, điều kiện và chế độ cư trú, làm việc... phù hợp với sự cống hiến của họ. Xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp, lực lượng doanh nhân có tinh thần yêu nước, có trình độ chuyên môn cao, kinh nghiệm kinh doanh thành thạo; không ngừng đổi mới và sáng tạo, mạnh dạn vận dụng các thành tựu của khoa học và công nghệ, của khoa học tổ chức và quản lý tiên tiến. Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo và quản lý Nhà nước có phẩm chất chính trị, có tâm đức trong sáng, có trách nhiệm trước dân, có năng lực, trí tuệ và nhiệt tình cách mạng cao. Có chính sách thỏa đáng để không ngừng nâng cao trình độ, năng lực tổ chức thực hiện và tăng thu nhập cho cán bộ. Thứ năm, đổi mới căn bản cơ chế quản lý nhà nước thuộc thẩm quyền Thành phố, tạo điều kiện cho hoạt động khoa học gắn kết chặt chẽ với sản xuất kinh doanh và đào tạo. Có những cơ chế chính sách tạo điều kiện cho cộng đồng khoa 158 học gắn với cộng đồng doanh nghiệp, gắn với các cơ chế, nhất là được tự chủ, tự chịu trách nhiệm. Xây dựng cơ chế, chính sách cụ thể khuyến khích đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư của các khu vực kinh tế, các doanh nghiệp cho khoa học và công nghệ. Khoa học và công nghệ ở Việt nam nói chung và TP.HCM nói riêng chậm phát triển, nhất là chuyển giao công nghệ thực hiện chậm là do nhà khoa học chưa có động lực. Động lực ấy phải thể hiện ở việc họ được công nhận, ghi nhận, bằng vật chất, tinh thần. Được sử dụng, họ thấy thích vì mình làm có ích, và được hưởng lợi ích từ đó, tạo động lực cho nhà khoa học làm việc. Vì vậy, cần có chính sách bồi dưỡng và trọng dụng nhân tài, huy động và khai thác có hiệu quả mọi nguồn trí thức, nhất là từ các viện nghiên cứu, trường đại học trên địa bàn Thành phố, Việt kiều... Phát huy hơn nữa vai trò của Liên hiệp các Hội Khoa học - Kỹ thuật Thành phố trong việc tập hợp lực lượng, nghiên cứu, tư vấn và phản biện. Thứ sáu, đa dạng hóa các hình thức hỗ trợ đối với mọi loại hình doanh nghiệp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, giành thuận lợi trong hội nhập Thành phố nên đầu tư nguồn lực tương xứng để mở rộng quy mô và chất lượng các chương trình xúc tiến đầu tư và thương mại đối với mọi thành phần kinh tế trên địa bàn. Tổ chức tốt các chương trình xúc tiến thương mại ra nước ngoài một cách có trọng điểm. Tổ chức một số trung tâm thương mại, giới thiệu sản phẩm doanh nghiệp tại một số thị trường quan trọng. Bên cạnh đó, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện một số loại hình giao dịch hiện đại và thị trường mới cần được quan tâm và đẩy nhanh. Gắn kết các chương trình hỗ trợ phát triển công nghiệp với các chương trình phát triển xuất khẩu. Tranh thủ sử dụng nguồn vốn kích cầu của chính phủ để khuyến khích các doanh nghiệp làm chủ khâu thiết kế thiết kế sản phẩm, hiện đại hoá công nghệ, chủ động mở rộng hệ thống tiêu thụ, hình thành những ngành sản xuất có giá trị gia tăng cao. Chính quyền thành phố nên tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp được tiếp cận được những thông tin về trình tự, thủ tục hành chính, tư pháp; về những thay 159 đổi hoặc ban hành chính sách và pháp luật liên quan đến kinh sản xuất kinh doanh và môi trường đầu tư; về những cam kết trong hội nhập quốc tế, về luật lệ làm ăn với các đối tác nước ngoài…Việc doanh nghiệp được tiếp cận tốt với các nguồn thông tin sẽ giúp họ hoạch định chính xác hơn, xây dựng chiến lược kinh doanh tốt, chuẩn bị tốt cho những thay đổi về môi trường kinh doanh để kịp thời điều chỉnh hoạt động kinh doanh của mình cũng như sẳn sàng hơn trong cuộc chơi đầy thách thức của quá trình hội nhập và giảm bớt tính bị động khi hợp tác với nước ngoài. Xây dựng mối quan hệ và thông tin liên lạc định kỳ giữa doanh nghiệp và lãnh đạo thành phố, tổ chức bộ phận thường trực để giải quyết hoặc đầu mối liên hệ để giải quyết ngay những vướng mắc của doanh nghiệp. Tiếp tục duy trì và mở rộng đối thoại trực tiếp và qua mạng điện tử giữa lãnh đạo thành phố với cộng đồng doanh nghiệp trên địa bàn thành phố. Lãnh đạo thành phố phải cam kết bảo vệ lợi ích hợp pháp của các nhà đầu tư và doanh nghiệp, kiên quyết chống gian lận thương mại để lành mạnh hoá môi trường kinh doanh. Đề nghị với trung ương cho phép thành phố thí điểm áp dụng các chế tài đủ mạnh để hạn chế tình trạng bán hàng kém chất lượng, gian lận thương mại, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, nhãn hiệu và quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng. 3.3.4. Nhóm giải pháp giải quyết các vấn đề liên quan đến phúc lợi xã hội trên địa bàn thành phố 3.3.4.1.Giải pháp giải quyết việc làm cho người lao động Để đạt được mục tiêu đề ra trong chiến lược phát triển kinh tế của thành phố trong những năm sắp tới là tạo ra số lượng chỗ làm việc mới hàng năm ngày càng tăng (mức ổn định khoảng 200.000 chỗ làm việc mới hàng năm), giảm tỷ lệ thất nghiệp chỉ ở mức 4 %, cần tập trung thực hiện các giải pháp sau: Thứ nhất, nhóm giải pháp phát triển cầu lao động. Cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, tháo gỡ các rào cản về cơ chế chính sách nhằm thúc đẩy, khuyến khích 160 mọi nguồn lực trong các thành phần kinh tế ở thành phố phát triển sản xuất, dịch vụ, tạo việc làm cho xã hội. Đặc biệt khuyến khích phát triển các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn thành phố. Nhà nước cần tập trung hỗ trợ thông tin cho các hộ sản xuất kinh doanh cá thể, tiểu chủ, các doanh nghiệp vừa và nhỏ về các vấn đề đầu vào, đầu ra, hỗ trợ vay vốn, kỹ thuật, thị trường tiêu thụ. Tăng cường công tác khuyến nông, khuyến công trong việc cung cấp thông tin cho người dân, doanh nghiệp để chuyển đổi các mô hình kinh doanh từ sản xuất nhỏ, cá thể, tiểu chủ lên quy mô lớn hơn là các doanh nghiệp tư nhân hoặc các công ty trách nhiệm hữu hạn. Nếu thực hiện tốt được việc khuyến khích chuyển đổi này sẽ huy động được một nguồn lực lớn vào phát triển kinh tế trên địa bàn thành phố và tạo ra được nhiều việc làm cho xã hội. Hỗ trợ các hoạt động tạo việc làm ở khu vực phi chính thức và những người lao động tự tìm việc làm thông qua Chương trình mục tiêu quốc gia về việc làm, thực hiện các chính sách ưu đãi khuyến khích phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ với chính sách ưu đãi như vay vốn với lãi suất thấp, miễn giảm thuế. Cấp tín dụng ưu đãi để hộ nghèo có điều kiện tự tổ chức việc làm cho mình, hỗ trợ người sản xuất nhỏ đầu tư mở rộng sản xuất thu hút lao động. Để hỗ trợ tạo việc làm Thành phố nên sử dụng tổng hợp các loại quỹ như: quỹ xóa đói giảm nghèo; quỹ quốc gia hỗ trợ việc làm; ngân hàng phục vụ người nghèo và các quỹ của các tổ chức phi chính phủ, các Đoàn thể xã hội. Các quỹ trên chủ yếu cấp tín dụng ưu đãi để người dân tự tổ chức sản xuất kinh doanh nhỏ giải quyết việc làm cho gia đình. Đặc biệt, cần quản lý việc sử dụng các nguồn vốn xoá đói giảm nghèo, các nguồn vốn từ các quỹ cho vay khác để các nguồn vốn này thật sự đến tay người nghèo, người cần vay vốn, trách tình trạng thất thoát, hoặc cấp phát sai đối tượng. Để thực hiện được điều này, cần công khai hoá, minh bạch hoá mục tiêu, đối tượng và nội dung của các quỹ này đến người dân, trách tình trạng lạm dụng quyền lực, bưng bít thông tin của các cán bộ ở các phường xã, thôn xóm vì lợi ích cá nhân hay cục bộ. Thứ hai, nhóm giải pháp về cung lao động. Đây là nhóm giải pháp cơ bản, lâu dài nhằm phát triển nguồn nhân lực của thành phố đáp ứng cung - cầu lao động 161 bao gồm: Xây dựng chương trình dạy nghề phục vụ cho thị trường lao động, dạy nghề cho đối tượng mới gia nhập thị trường lao động; đối tượng cần đào tạo lại để chuyển đổi công việc và đào tạo nâng cao tay nghề cho đối tượng đang làm việc nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nền kinh tế thị trường. Thúc đẩy việc đào tạo nghề nghiệp cho người lao động nhằm tăng cơ hội kiếm việc làm thông qua chính sách miễn giảm học phí đào tạo tại các trung tâm đào tạo nghề. Để thực hiện chính sách đào tạo nghề - một giải pháp căn bản để giúp người lao động có việc làm ổn định. Thành phố đầu tư và khuyến khích xã hội hóa các Trung tâm dạy nghề. Chú trọng đào tạo có trọng điểm các lĩnh vực công nghệ mới để đáp ứng nhu cầu học nghề; từng bước đẩy mạnh xuất khẩu lao động có chất lượng cao. Đẩy mạnh hơn nữa công tác đào tạo nghề phát huy hiệu quả của các cơ sở dạy nghề trên địa bàn thành phố, gồm cả các cơ sở dạy nghề do các cơ quan trung ương quản lý. Tiếp tục phát triển hình thức liên kết, hợp tác trong công tác bồi dưỡng đào tạo nghề, đào tạo lại, đào tạo có địa chỉ nhằm đáp ứng yêu cầu của người sử dụng lao động, đồng thời giải quyết được việc làm ngay cho người lao động. Khuyến khích thành lập cơ sở dạy nghề theo các quy định hiện hành, thành phố khuyến khích các đơn vị, tổ chức, cá nhân thuộc các thành phần kinh tế góp vốn, thiết bị, kỹ thuật - công nghệ, nhân lực theo hình thức liên kết, hợp tác đầu tư với các cơ sở dạy nghề của nhà nước nhằm mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng đào tạo. Mở rộng, khuyến khích, liên kết dạy nghề bằng các giải pháp, chính sách: các cơ sở dạy nghề được liên kết với các cơ sở sản xuất kinh doanh, các đơn vị, tổ chức, cá nhân có điều kiện phù hợp để tổ chức hoạt động dạy nghề. Các trường dạy nghề có vốn đầu tư nước ngoài, trường dạy nghề, trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp có dạy nghề của các cơ quan Trung ương đóng trên địa bàn thành phố, thành phố xem xét hỗ trợ về đất đai, cơ sở hạ tầng để phát triển dạy nghề. Phát triển các trung tâm giáo dục lao động phụ nữ, trung tâm giáo dục lao động cai nghiện ma túy, trung tâm giáo dục dạy nghề thiếu niên, trung tâm hỗ trợ 162 dạy nghề và việc làm cho người tàn tật đã góp phần thúc đẩy phát triển nguồn lao động việc làm và xã hội hóa hoạt động giải quyết việc làm, tạo việc làm cho đối tượng đặc thù này. Bên cạnh đó tham mưu cho lãnh đạo thành phố các chính sách áp dụng Luật lao động đối với người lao động là người sau cai nghiện và hướng dẫn chính sách bảo hiểm xã hội đối với người lao động là người sau cai nghiện. Thứ ba, nhóm giải pháp phát triển hệ thống thông tin, dự báo thị trường lao động. Tăng cường hoạt động tư vấn, giới thiệu việc làm và cung ứng lao động để người lao động biết được những công việc đang có nhu cầu tuyển dụng lao động, yêu cầu ngành nghề đào tạo. Các đơn vị dịch vụ việc làm nhà nước đã chú trọng tổ chức thông tin, tư vấn việc làm, nghề nghiệp như: - Tổ chức điều tra cập nhật danh sách lao động có nhu cầu việc làm theo địa bàn Phường, Xã, Quận, Huyện và thành phố; - Tổ chức thông tin, dự báo nhu cầu đào tạo, nhu cầu tuyển dụng lao động; - Tổ chức nhiều hình thức hoạt động phong phú để tư vấn việc làm cho người lao động như mỗi tháng, mỗi quý tổ chức ngày giao lưu hội thảo về thông tin thị trường lao động. 3.3.4.2. Nhóm giải pháp nâng cao phúc lợi xã hội trên địa bàn thành phố Phát triển các dịch vụ cơ bản, đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người nghèo thông qua các chính sách ưu đãi xã hội về bảo hiểm y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch, vệ sinh môi trường, nâng cao trình độ dân trí, tín dụng cho người nghèo, xem đây là chìa khoá để thực hiện giảm nghèo bền vững, lâu dài. Xây dựng quy chế xã hội hoá đầu tư trong các ngành y tế, giáo dục, văn hoá, thể thao và các dịch vụ kết cấu hạ tầng xã hội khác với chế độ ưu đãi bình đẳng cho các thành phần kinh tế; kiến nghị với trung ương giao cho Ủy ban nhân nhân thành phố thẩm quyền rộng rãi trong việc xem xét quyết định thành lập các cơ sở giáo dục, đào tạo và y tế; xây dựng các bệnh viện cổ phần với sự tham gia rộng rãi của xã hội. Trong thời gian tới, Thành phố nên tập trung vào các vấn đề sau: Về giáo dục và đào tạo, hoàn thành quy hoạch chi tiết mạng lưới trường học các quận huyện; tiếp tục xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị nhà trường theo 163 tiêu chuẩn quốc gia. Tăng tỷ lệ chi ngân sách cho giáo dục đào tạo. Mở rộng các đối tượng học sinh được miễn, giảm học phí và các khoản đóng góp ngoài học phí trên địa bàn thành phố. Đặc biệt đối con em gia đình chính sách, gia đình hộ nghèo, các hộ vùng sâu của thành phố. Kiên quyết không để cho con em các hộ nghèo bỏ học vì lý do kinh kinh tế. Phải xem đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển cho tương lai. Đảm bảo cơ hội công bằng được học tập cho con em người dân trên địa bàn thành phố, dù là người có hộ khẩu hay nhập cư. Về y tế, tiếp tục thực hiện chỉ thị số 06/CT-TW về củng cố, tăng cường và hoàn thiện mạng lưới y tế; phát triển mạng lưới nhân viên sức khoẻ công đồng; phát huy vai trò mạng lưới y tế cơ sở trong chăm sóc ý tế cho người nghèo. Tăng tỷ lệ chi tiêu ngân sách cho ngành y tế. Cấp phát miễn phí bảo hiểm y tế cho các gia đình chính sách, người khuyết tật và các hộ nghèo trên địa bàn thành phố. Nâng cao chất lượng công khác khám và chữa bệnh bằng bảo hiệm y tế, tạo điều kiện cho các đối tượng trên được tiếp cận với dịch vụ y tế. Thực hiện chính sách xã hội hoá ngành y tế, có chính sách thu viện phí và bảo hiểm y tế hợp lý để đảm bảo kinh phí hoạt động ngành y tế. Thu hút đầu tư từ nhiều nguồn, khuyến khích và đa dạng hoá các hình thức liên doanh đầu tư vào lãnh vực y tế. Có chính sách ưu đãi với cán bộ y tế, đặc biệt là đối với cán bộ y tế tuyến cơ sở, cán bộ trực tiếp trong các bệnh lây nhiễm, bệnh xã hội. Phát động phong trào nâng cao y đức đối với đội ngũ cán bộ y tế trên địa bàn thành phố và kịp thời tuyên dương những tấm gương thầy thuốc tốt. Về văn hoá, củng cố và phát triển các hoạt động sự nghiệp văn hoá; tập trung xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh, đẩy mạnh giao lưu văn hoá, tiếp thu văn hoá nhân loại; đấu tranh chống các hiện tượng tiêu cực trong văn hoá, các hủ tục trong xã hội. Đẩy mạnh hơn nữa việc thực hiện chính sách xã hội hoá trong các lĩnh vực hoạt động văn hoá, đồng thời làm tốt công tác thanh tra, kiểm tra xử lý các vi phạm trong lĩnh vực văn hoá thông tin. Về các vấn đề xã hội, tiếp tục triển khai thực hiện chương trình ba giảm. Tổ chức thực hiện tốt đề án “Tổ chức quản lý, dạy nghề và giải quyết việc làm cho người sau cai nghiện”. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục phòng chống 164 các tệ nạn xã hội ở cộng đồng, đặc biệt là tình trạng mua bán, sử dụng ma tuý. Đồng thời tăng cường công tác quản lý, kiểm tra các cơ sở kinh doanh các loại hình dịch vụ nhạy cảm dễ phát sinh các tệ nạn xã hội. Nhân rộng các điển hình tiên tiến trong lĩnh vực phòng chống các tệ nạn xã hội. 3.3.4.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác xoá đói giảm nghèo Thực tiễn phong trào xóa đói giảm nghèo của thành phố thời gian qua, nhất là trong giai đoạn (2004 - 2008) đã minh chứng rõ nét về sức lan tỏa của các phong trào quần chúng, đã cộng hưởng cùng với sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Do đó, trong giai đoạn sắp tới cần nhân rộng để triển khai ở phạm vi rộng hơn, sâu hơn các mô hình giảm nghèo hiệu quả. Trong đó, có thể kể ra một số mô hình tiêu biểu như sau: Một là, mô hình giảm hộ nghèo theo phương châm cuốn chiếu . Đây là cách làm được thành phố tập trung chỉ đạo cho từng quận - huyện, phường - xã, hàng năm đều phải có kế hoạch khảo sát, thống kê, phân loại; tổ chức tiếp xúc trực tiếp với từng hộ nghèo để cùng bàn bạc, trao đổi, thống nhất về biện pháp hỗ trợ, đảm bảo phù hợp với điều kiện và khả năng tổ chức sản xuất làm ăn của từng hộ. Trên cơ sở đó đề ra chỉ tiêu và thực hiện có hiệu quả việc giảm hộ nghèo theo từng khu phố - ấp, phường - xã, quận - huyện. Hai là, mô hình đầu tư vốn và tạo việc làm cho lao động diện hộ nghèo. Đây là phương thức đầu tư vốn gián tiếp cho hộ nghèo, người nghèo thông qua việc cho những cơ sở sản xuất hoặc những hộ dân có mức sống khá, có dự án vay vốn xóa đói giảm nghèo, nhằm tạo việc làm và thu nhập cho những hộ nghèo không biết cách làm ăn, hoặc lao động phụ của hộ nghèo tăng thêm thu nhập. Mô hình này được tập trung thực hiện ở một số quận nội thành có nhiều cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ. Ba là, mô hình giảm nghèo gắn với kiên trì chăm lo học chữ và học nghề của các đối tượng hộ nghèo. Thực hiện chủ trương chung của thành phố, nhiều quận - huyện đã tập trung đầu tư cho việc học chữ và học nghề cho đối tượng hộ nghèo bằng nhiều hình thức, như đảm bảo thực hiện đầy đủ, kịp thời chính sách miễn, giảm học phí và các khoản đóng góp cơ sở vật chất cho học sinh các cấp 165 học, bậc học phổ thông; tặng học bổng cho học sinh nghèo (từ Quỹ Vì người nghèo và quỹ hỗ trợ của các đoàn thể); vận động các tổ chức xã hội, tổ chức chính trị - xã hội và các mạnh thường quân hỗ trợ sách vở, quần áo, phương tiện đi lại,… nhằm hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng học sinh nghèo phải bỏ học, phụ giúp gia đình kiếm sống. Đối với lao động trong độ tuổi nhưng chưa có được đào tạo nghề, tập trung vận động, tư vấn cho các em học nghề, miễn giảm học phí học nghề và hỗ trợ thêm sinh hoạt phí để các em yên tâm học nghề. Thậm chí có địa phương còn chủ động tổ chức dạy nghề lưu động miễn phí (quận 5, 6, 9, Thủ Đức, huyện Nhà Bè, Cần Giờ….). Từ sự hỗ trợ hết sức thiết thực này, nhiều hộ nghèo đã quan tâm hơn việc cho con em mình học chữ, học nghề đến nơi đến chốn, từ đó có cơ hội chọn lựa việc làm phù hợp, có thu nhập ổn định, giúp gia đình thoát nghèo một cách căn cơ, vững chắc. Bên cạnh việc đẩy mạnh các mô hình xoá đói giảm nghèo thì một trong những giải pháp quan trọng để xoá đói giảm nghèo ở thành phố trong thời gian tới là phát triển nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn thành phố. Đây là khu vực có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất và chịu tác động lớn nhất của quá trình đô thị hoá thời gian qua. Có thể thấy, thời gian qua sản xuất nông nghiệp trên địa bàn thành phố không ổn định do sự mở rộng đô thị ra bên ngoài, Tốc độ đô thị hóa, quy hoạch đô thị, chính sách và khả năng kiểm soát sự phát triển của đô thị ảnh hưởng mạnh đến tính ổn định của nông nghiệp; đất nông nghiệp có xu thế giảm, từ năm 2000 đến năm 2005 trên địa bàn Thành phố đất nông nghiệp giảm 9193 ha, giảm bình quân năm 1532 ha; thành phố càng phát triển, càng tồn tại nhiều hộ nông dân sản xuất quy mô nhỏ do đất đai ngày càng thu hẹp và giá đất ngày một tăng. Nông nghiệp chịu nhiều ảnh hưởng của sự ô nhiễm đô thị. Từ những thực trạng của nông nghiệp thành phố nêu trên, theo chúng tôi để nông nghiệp thành phố phát triển trong thời gian tới, cần tập trung theo các hướng sau: Một là, sản xuất nông nghiệp cần tập trung sản xuất các loại rau trái vụ, rau sạch và rau có chất lượng cao phục vụ cho nhu cầu thành phố . Sản xuất rau an toàn, rau sạch và rau có chất lượng cao phục vụ cho nhu cầu thành phố là nhu cầu, là đòi hỏi khi đời sống, kinh tế ngày một nâng cao và cũng là đòi hỏi trong mở cửa hội nhập . Đây là các loại cây trồng đạt kết quả, hiệu quả kinh tế cao trên một đơn 166 vị diện tích; tùy theo phương thức canh tác rau: trong nhà kính hoặc trồng rau thông thường, trồng rau ăn lá có thể đạt giá trị sản lượng trên 100 triệu đồng/ha/năm, đây cũng là mục tiêu phát triển sản xuất nông nghiệp để góp phần tăng trưởng ngành trong khi đất nông nghiệp giảm dần cho các mục tiêu phi nông nghiệp.. Thêm vào đó, sản xuất các loại rau đậu thực phẩm vốn là loại cây trồng thích nghi trên vùng đất ngọt, lợ của Thành phố; sản phẩm cồng kềnh và dễ hư hỏng. Việc phát triển rau đậu thực phẩm phục vụ cho nhu cầu tươi sống của Thành phố sẽ tiết kiệm được chi phí vận chuyển, đây cũng là một lợi thế của sản xuất nông nghiệp. Hai là, phát triển các làng hoa, cây cá cảnh đặc biệt là các loại giống hoa ngoại nhập chất lượng cao. Phát triển cây ăn quả kết hợp nhà vườn và du lịch sinh thái vườn tạo không gian thư giãn cho dân cư đô thị. Phát triển hoa, cây cá cảnh cũng là sản xuất đặc thù của nông nghiệp đô thị; phát triển hoa, cây cá cảnh đã hình thành từ lâu và phát triển nhanh khi đời sống, kinh tế ngày càng nâng cao. Phát triển hoa, cây cá cảnh cũng đạt kết quả, hiệu quả kinh tế cao trên một đơn vị diện tích. Tùy theo loại hoa, mức đầu tư mà có thể đạt giá trị sản lượng vài trăm triệu đồng/ha/năm, đây cũng là mục tiêu phát triển sản xuất nông nghiệp để góp phần tăng trưởng ngành trong khi đất nông nghiệp giảm dần cho các mục tiêu phi nông nghiệp. Phát triển cây ăn quả kết hợp nhà vườn và du lịch sinh thái vườn tạo không gian thư giãn cho dân cư đô thị cũng là một nhu cầu của đời sống kinh tế phát triển. Ba là, phát huy ưu thế khoa học kỹ thuật của Thành phố, tiếp tục phát triển cây giống, con giống chất lượng cao và là một trung tâm giống cho cả khu vực. Phát triển cây giống, con giống chất lượng cao là khai thác tiềm lực khoa học kỹ thuật của Thành phố, cũng là mục tiêu đạt giá trị cao trên một đơn vị diện tích trong khi đất nông nghiệp giảm dần cho các mục tiêu phi nông nghiệp. 3.3.4.4. Giải pháp giải quyết vấn đề công bằng xã hội Việc thực hiện tốt các giải pháp tạo việc làm; nâng cao phúc lợi xã hội cho người dân, nhất là đối tượng có thu nhập thấp; đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả công tác xoá đói giảm nghèo sẽ góp phần tích cực và việc thực hiện công bằng xã 167 hội trong tăng trưởng kinh tế của thành phố. Song song với các giải pháp trên, theo chúng tôi, để thực hiện tốt vấn đề công bằng xã hội trong tăng trưởng kinh tế của thành phố, cần tập trung giải quyết các vấn đề sau: Một là, thực hiện được chính sách nhà ở cho người có thu nhập thấp. Hiện nay, sở hữu được một căn hộ hay một ngôi nhà quả là một mơ ước rất xa đối với rất nhiều người ở thành phố hiện nay, không chỉ đối với những người có thu nhập thấp mà kể cả các cán bộ công chức trẻ. Khi mà giá cả đất đai của thành phố quá cao so với thu nhập của họ. Nếu thực hiện tốt được chính sách này sẽ góp phần thực hiện tốt vấn đề công bằng xã hội trên địa bàn thành phố Chúng ta có thể tham khảo kinh nghiệm của Singapore về chính sách nhà ở công ích. Hiện nay, Chính phủ đang chủ trương thực hiện chính sách kích cầu, theo chúng tôi, chính quyền thành phố nên tận dụng cơ hội này để kích cầu đầu tư nhà ở xã hội. Theo chúng tôi, để thực hiện thành công các dự án kích cầu nhà ở xã hội hiện nay, điều quan trọng là phải có cơ chế tách bạch giữa việc quản lý vốn phát triển nhà ở xã hội với việc xây dựng nhà ở xã hội và việc quản lý cung ứng nhà ở xã hội. Có tách biệt như vậy, thì sự giúp đỡ của nhà nước mới đến tay người dân có nhu cầu nhà ở xã hội thật sự. Có thể giao cho các ngân hàng, hoặc quỹ phát triển nhà ở làm chủ đầu tư quản lý nguồn vốn phát triển nhà ở xã hội. Các công ty xây dựng tham gia đấu thầu thực hiện thi công, xây dựng nhà ở xã hội và bàn giao nhà hoàn thành cho các chủ đầu tư. Còn việc cung ứng nhà ở cho người lao động nên do các hợp tác xã nhà ở thực hiện độc lập theo quy định của pháp luật và theo giá thành sản xuất. Các hợp tác xã này hoạt động vì mục đích xã hội đáp ứng cho việc cung ứng nhà ở, đại diện cho quyền lợi của những người dân có nhu cầu về nhà ở. Việc giải quyết tốt nhu cầu nhà ở xã hội cho người lao động chẳng những giải quyết tình trạng mất cân đối giữa cung và cầu về nhà ở trên địa bàn thành phố, góp phần đưa giá đất về mức hợp lý so với thu nhập của người lao động mà còn góp phần vào việc giải quyết tốt các vấn đề về an sinh xã hội và công bằng xã hội trong phát triển kinh tế của thành phố trong thời gian tới. Bên cạnh đó, Chính quyền thành phố nên có các chính sách ưu đãi, khuyến 168 khích các người sử dụng lao động ở các khu chế xuất, khu công nghiệp xây dựng nhà ở cho công nhân và kịp thời tháo gở những khó khăn vướng mắc và có những ưu đãi đối với các doanh nghiệp, cá nhân tham gia xây dựng nhà ở cho người có thu nhập thấp. Hai là, sử dụng có hiệu quả công cụ thuế nhằm điều tiết thu nhập giữa các nhóm dân cư. Nhà nước cần phải đánh thuế các loại bất động sản, nên thực hiện đánh thuế luỹ tiến vào bất động sản. Trong đó, đánh thuế cao nhất là những nhà ở cao cấp, biệt thự, đánh thuế những dự án đất đai bỏ hoang, để tránh đầu cơ và góp phần thực hiện công bằng xã hội. Đối với thuế thu nhập cá nhân, chính quyền thành phố cần kiến nghị với cơ quan thuế, khi tính thuế thu nhập cá nhân phải căn cứ vào mức chi phí cho cuộc sống của từng vùng và điều kiện nhà ở của từng cá nhân. Có như vậy, mới đảm bảo tính công bằng trong việc thu thuế. Theo luật thuế thu nhập cá nhân có hiệu lực từ ngày 1/1/2009 quy định mọi người có thu nhập đều phải chịu thuế. Tuy nhiên, mỗi cá nhân được trừ ra một khoản 4 triệu đồng/tháng gọi là chiết giảm gia cảnh và 1,6 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc. Có thể hiểu khoản chiết giảm gia cảnh 4 triệu đồng/ tháng dùng để mua tư liệu sinh hoạt duy trì đời sống của người lao động. Nhưng hiện nay giá cả tư liệu sinh hoạt của các địa phương là khác nhau. Vì vậy, khoản chiết giảm gia cảnh phải phụ thuộc vào từng địa phương, các thành phố lớn như TP.HCM, Hà Nội phải lớn hơn các tỉnh. Thêm vào đó, cùng một mức thu nhập là 4 triệu đồng, người sở hữu nhà hoặc đang ở chung với cha mẹ sẽ thuận lợi hơn những người đang phải thuê nhà. Vì vậy, trong tính khoản trừ gia cảnh phải tính đến vấn đề nhà ở. Thực hiện nghiêm minh và cương quyết trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế của người dân. Thực hiện tốt điều này, vừa tăng được các khoản thu từ thuế, vừa đảom bảo tính công bằng trong việc nộp thuế. Cần xử lý kiên quyết và phạt thật năng với các đối tượng trốn thuế, gian lận thuế. Bên cạnh việc thu thuế, cần quản lý chặt chẽ việc sử dụng các nguồn thu từ thuế, cần công khai rõ ràng việc sử dụng các nguồn thu từ thuế đầu tư vào các công trình phúc lợi trên địa bàn thành phố để người dân thấy được ý nghĩa của 169 những đóng góp của mình cho công đồng và cho xã hội. Ba là, chính quyền thành phố nên rà soát tình hình sử dụng nhà đất công trên đại bàn thành phố và kiến nghị với các cấp thẩm quyền ở trung ương kiên quyết thu hồi các mặt bằng do các cơ quan ban ngành trung ương đóng trên địa bàn thành phố đang sử dụng sai mục đích, hoặc kém hiệu quả. Dùng các mặt bằng này hoặc tiền bán đấu giá các mặt bằng này để xây dựng các công trình phúc lợi như trường học, bệnh viện, nhà dưỡng lão, công viên, khu vui chơi giải trí nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân thành phố, đặc biệt là người nghèo. Chúng tôi cho rằng, đây là một chủ trương sẽ được sự đồng thuận và ủng hộ cao của các tầng lớp dân cư trên địa bàn thành phố Bốn là, đẩy mạnh công tác đấu tranh phòng chống những kẻ làm giàu hợp pháp. Trong đó, tập trung vào hai nhóm chính là những người buôn bán gian lận, lừa đảo, đầu cơ và nhóm cán bộ công thức tham ô tham nhũng. Tóm lược chương 3 Mục tiêu tổng quát của TP.HCM là xây dựng thành phố phát triển giàu mạnh, hiện đại, đảm bảo đời sống vật chất và tinh thần phong phú cho nhân dân; xây dựng thành phố xanh, sạch, đẹp vì sự phát triển bền vững; phát triển kinh tế, xây dựng cơ sở hạ tầng, hợp tác với các thành phố vệ tinh trong vùng động lực; tăng trưởng kinh tế gắn với công bằng và tiến bộ xã hội, giữ vững bản sắc văn hóa dân tộc; xây dựng và sử dụng tốt nguồn nhân lực hợp lý. Để đạt mục tiêu trên, trong thời gian tới phát triển kinh tế của thành phố phải chuyển dần từ mô hình tăng trưởng kinh theo chiều rộng, chủ yếu dựa vào khai thác tài nguyên và vốn sang mô hình tăng trưởng kinh tế theo chiều sâu, trên cơ sở đóng góp chủ yếu của nhân tố năng suất tổng hợp TFP vào tăng trưởng; tăng trưởng kinh tế nhanh phải đi đôi với việc giải quyết các vấn đề về phúc lợi xã hội, xoá đói giảm nghèo và phải gắn việc bảo vệ tài nguyên môi trường. Trong thời gian sắp tới, thành phố cần tiếp tục đẩy mạnh việc cải cách hành chính; nâng cao hiệu quả đầu tư, đặc biệt là đầu tư từ nguồn vốn nhà nước; tập 170 trung các nguồn lực trong và ngoài nước vào việc phát triển cơ sở hạ tầng, nhất là là phát triển hạ tầng giao thông giải quyết vấn đề ùn tắt giao thông và vấn đề môi trường sinh thái trong quá trình tăng trưởng; phải nâng cao khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố trên cơ sở phối hợp đồng bộ giữa chính quyền thành phố với hiệp hội doanh nghiệp thành phố và bản thân các doanh nghiệp; tập trung các nguồn lực và cơ chế chính sách để phát triển khoa học công nghệ và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực có vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao chất lượng tăng trưởng kinh tế; đồng thời phải có các chương trình hành động thiết thực quan tâm đến đời sống và phúc lợi của người dân, nhất là những người có thu nhập thấp. 171 KẾT LUẬN Chất lượng tăng trưởng kinh tế là sự tăng trưởng kinh tế trong dài hạn theo chiều sâu, trên cơ sở sử dụng hiệu quả các nguồn lực tăng trưởng, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế và nâng cao phúc lợi xã hội. Thước đo chất lượng tăng trưởng kinh tế được thể hiện thông qua các chỉ tiêu hiệu quả sử dụng các nguồn lực tăng trưởng; chỉ tiêu liên quan đến phúc lợi xã hội; chuyển dịch cơ cấu kinh tế; khả năng đảm bảo cơ sở hạ tầng và môi trường sinh thái trong quá trình tăng trưởng và năng lực cạnh tranh tăng trưởng . Hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay đem lại nhiều mặt tích cực cũng như những thách thức đối với các nước, đặc biệt là các nước đang phát triển. Để vượt qua những thách thức này đòi hỏi trong quá trình phát triển, các nước đang phát triển không chỉ chú trọng đến vấn đề tốc độ tăng trưởng kinh mà ngày càng phải quan tâm đến việc nâng cao chất lượng tăng trưởng kinh tế, phải ra sức nâng cao hiệu quả, sức cạnh tranh và khả năng tự chủ cuả nền kinh tế, tham gia có hiệu quả vào phân công lao động quốc tế. Thông qua việc nghiên cứu kinh nghiệm các nước cho thấy để duy trì chất lượng tăng trưởng kinh tế cao chính phủ cần phải có chính sách nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, tiết kiệm nguyên liệu, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường sinh thái; thực hiện chính sách kinh tế vĩ mô linh hoạt, minh bạch hoá nhằm chia sẻ công bằng thành quả tăng trưởng; phải có một nhà nước mạnh, nghĩa là nhà nước đó phải phát triển theo hướng tập trung, có quyền lực mạnh, cam kết theo đuổi và thực hiện các chính sách phát triển dài hạn; cần đầu tư cho giáo dục đào tạo nhằm phát triển nguồn nhân. Qua phân tích có thể thấy rằng kinh tế TP.HCM trong giai đoạn 1991 – 2008 đã đạt những thành tựu quan trọng về tăng trưởng kinh tế xét dưới góc độ số lượng. Tốc độ tăng trưởng GDP bình quân hàng năm của thành phố giai đoạn 1991 – 2008 đạt 11,14%/năm. Bên cạnh những thành tựu đạt được, chất lượng tăng trưởng kinh tế của thành phố trong giai đoạn này cũng có một số hạn chế, thể 172 hiện: tăng trưởng kinh tế của thành phố giai đoạn này chủ yếu là do tăng các yếu tố vào – tăng trưởng về lượng, chất lượng của tăng trưởng thể hiện sự đóng góp của nhân tố năng suất tổng hợp - TFP còn khá thấp. Giai đoạn 1994 – 2000 TFP chỉ đóng góp có 18,22% vào tăng trưởng kinh tế của thành phố và giai đoạn 2001 – 2008 đóng góp 21,8 % vào tăng trưởng kinh tế của thành phố. Việc gia tăng về vốn và lao động là những nhân tố chủ yếu đóng góp vào tăng trưởng kinh tế của thành phố; chất của sự tăng trưởng dựa trên sự chuyển dịch cơ cấu nội bộ ngành kinh tế của thành phố còn thấp và chưa rõ nét; cơ sở hạ tầng kỹ thuật không đảm bảo cho tăng trưởng kinh tế; môi trường sinh thái ngày càng bị đe dọa nghiêm trọng; năng lực cạnh tranh tăng trưởng của TP.HCM chưa cao. Tăng trưởng kinh tế thành phố đang đứng trước mâu thuẫn cơ bản giữa thực trạng tăng trưởng theo chiều rộng với yêu cầu đòi hỏi tăng trưởng theo chiều sâu. Mâu thuẫn cơ bản này biểu hiện thành những mâu thuẫn cụ thể sau: mâu thuẫn giữa yêu cầu nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực với tình trạng lãng phí các nguồn lực hiện nay; mâu thuẫn giữa việc tăng trưởng kinh tế nhanh với tình trạng quá tải của hệ thống hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn thành phố; mâu thuẫn giữa việc tăng trưởng kinh tế nhanh với vấn đề môi trường ngày càng ô nhiễm nghiêm trọng mâu thuẫn giữa tăng trưởng kinh tế nhanh với tình trạng phân hóa giàu nghèo trên địa bàn thành phố ngày càng tăng và mâu thuẫn giữa tăng trưởng kinh tế với yêu cầu cải cách hành chính và cải thiện môi trường kinh doanh, môi trường đầu tư trong xu hướng hội nhập quốc tế. Mục tiêu tổng quát của TP.HCM trong thời gian tới là xây dựng thành phố phát triển giàu mạnh, hiện đại, đảm bảo đời sống vật chất và tinh thần phong phú cho nhân dân; xây dựng thành phố xanh, sạch, đẹp vì sự phát triển bền vững; phát triển kinh tế, xây dựng cơ sở hạ tầng, hợp tác với các thành phố vệ tinh trong vùng động lực; tăng trưởng kinh tế gắn với công bằng và tiến bộ xã hội, giữ vững bản sắc văn hóa dân tộc; xây dựng và sử dụng tốt nguồn nhân lực hợp lý. Để đạt mục tiêu trên, trong thời gian tới việc phát triển kinh tế của thành phố 173 phải chuyển dần từ tăng trưởng kinh theo chiều rộng, chủ yếu dựa vào khai thác tài nguyên và vốn sang tăng trưởng kinh tế theo chiều sâu, trên cơ sở đóng góp chủ yếu của nhân tố năng suất tổng hợp TFP vào tăng trưởng; tăng trưởng kinh tế nhanh phải đi đôi với việc giải quyết các vấn đề về phúc lợi xã hội, xoá đói giảm nghèo. Thành phố cần nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực, đặc biệt là hiệu quả đầu tư từ nguồn vốn nhà nước; tập trung các nguồn lực trong và ngoài nước vào việc phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật của thành phố, nhất là hạ tầng giao thông giải quyết vấn đề ùn tắt giao thông, vấn nạn kẹt xe; thành phố cần phối hợp với các địa phương trong khu vực, nhất là các tỉnh thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía Nam để xây dựng các chương trình hợp tác trong phát triển cơ sở hạ tầng, công nghiệp, thương mại, du lịch, khoa học công nghệ, thông tin kinh tế, các công trình phúc lợi xã hội chung; phải nâng cao khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố trên cơ sở phối hợp đồng bộ giữa chính quyền thành phố với hiệp hội doanh nghiệp thành phố và bản thân các doanh nghiệp; tập trung các nguồn lực và cơ chế chính sách để phát triển khoa học công nghệ và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực có vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao chất lượng tăng trưởng kinh tế; thành phố cần tiếp tục đẩy mạnh việc cải cách hành chính, tạo môi trườnng thuận lợi trong việc thu hút đầu tư; đồng thời phải có các chương trình hành động thiết thực quan tâm đến đời sống và phúc lợi của người dân, nhất là những người có thu nhập thấp.