Nghiên cứu đề xuất hoạt động phân loại rác sinh hoạt tại nguồn ở 2 chợ và thị trấn Phú Bài, huyện Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế
MỤC LỤC CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU 1.1 Đặt vấn đề 1 1.2 Mục tiêu của đề tài nghiên cứu 2 1.3 Nội dung của đề tài 3 1.4 Đối tượng nghiên cứu 3 1.5 Địa điểm nghiên cứu 3 1.6 Phương pháp nghiên cứu 4 1.6.1. Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu 4 1.6.2. Phương pháp điều tra x hội học 5 1.6.3. Phương pháp chuyên gia 5 1.6.4. Phương pháp quan sát 5 1.6.5. Phương pháp nghiên cứu ngoài thực địa 5 1.6.6. Phương pháp thống kê và xử lý số liệu 6 CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN VỀ CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT 2.1 khái niệm về chất thải rắn sinh hoạt 7 2.2 nguồn gốc phát sinh chất thải rắn sinh hoạt 7 2.3. Thành phần chất thải rắn 8 2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến thành phần chất thải rắn sinh hoạt 10 2.5. Tính chất chất thải rắn sinh hoạt 13 2.6. Phân loại chất thải rắn 15 2.6.1. Phân loại theo tính chất 15 2.6.2. Phân loại theo vị trí hình thành 17 2.6.3. Phân loại theo nguồn phát sinh 17 2.6.4. Phân loại theo mức độ nguy hại 18 2.7. Tác động của chất thải rắn sinh hoạt 19 2.7.1 Tác động đến sức khoẻ con người 19 2.7.2 Tác động đến cảnh quan đô thị 20 2.7.3 Tác động đến môi trường 20 2.7.3.1 Tác động đến môi trường đất 20 2.7.3.2 Tác động đến môi trường nước 21 2.7.3.3 Tác động đến môi trường không khí 21 CHƯƠNG 3: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ KINH TẾ XÃ HỘI CỦA TT HUẾ 3.1 Điều kiện tự nhiên 24 3.1.1 vị trí địa lí 24 3.1.2. Địa hình 25 3.1.3. Thời tiết khí hậu 25 3.1.4. Thủy văn 27 3.2 Điều kiện kinh tế xã hội 28 3.2.1 Xã hội 28 3.2.1.1 Dân số 28 3.2.1.2 Giáo dục 28 3.2.1.3 Y tế 29 3.2.1.4 Xây dựng cơ bản 29 3.2.2 Kinh tế 30 3.2.2.1 Công nghiệp 30 3.2.2.2. Nông lâm ngư nghiệp 31 CHƯƠNG 4 : TỔNG QUAN VỀ PHÂN LOẠI RÁC TẠI NGUỒN 4.1 khái niệm phân loại rác tại nguồn 33 4.2 Tình hình phân loại rác tại nguồn trên thế giới 33 4.3 Tình hình phân loại rác tại nguồn ở Việt Nam 36 4.4 Dự án phân loại rác tại nguồn ở phường 12,Q 5 40 4.5 Dự án phân loại rác tại nguồn ở phường 8,Q 6 43 4.6 Những lợi ích khi thực hiện phân loại rác tại nguồn 46 4.7 Những khó khăn khi phân loại rác tại nguồn 48 CHƯƠNG 5 : KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 5.1 Đặc điểm rác thải ở khu vực nghiên cứu 50 5.1.1 Nguồn phát sinh 50 5.1.1.1Thị trấn Phú Bài 50 5.1.1.2. Chợ Phú Bài và chợ Mai 51 5.1.2 Khối lượng và thành phần rác thải 53 5.1.2.1 Khối lượng rác thải 53 5.1.2.2 Thành phần rác thải 54 5.2 Hiện trạng hệ thống lưu trữ,thu gom và vận chuyển rác thải ở khu vực nghiên cứu 57 5.2.1 Dụng cụ lưu trữ 57 5.2.2 Hiện trạng hệ thống thu gom và vận chuyển 61 5.2.3 Hiện trạng xử lí 63 5.3 Nhận thức của người dân về rác thải và phân loại rác tại nguồn 67 5.4 Đề xuất mô hình phân loại và các giải pháp cho việc áp dụng mô hình 72 5.4.1 Những cơ sở cho việc đề xuất mô hình 72 5.4.1.1 cơ sở lí luận 72 5.4.1.2 cơ sở thực tiễn 72 5.4.2 Đề xuất mô hình 75 5.4.3 Những giải pháp cho việc áp dụng mô hình 78 5.4.4. Đề xuất quy trình, thu gom, vận chuyển chất thải rắn 81 5.4.4.1. Tồn trữ và phân loại 81 5.4.4.2. Thu gom 82 5.4.4.3. Vận chuyển 83 CHƯƠNG 6 : KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ 6.1 kết luận 84 6.2 kiến nghị 85 PHỤ LỤC TÓM TẮT Nhằm nghiên cứu đề xuất hoạt động phân loại rác sinh hoạt tại nguồn ở thị trấn Phú Bài và hai chợ, đề tài đã tiến hành khảo sát hiện trạng rác thải và điều tra nhận thức của người dân trên địa bàn nghiên cứu về rác thải và phân loại rác tại nguồn. Qua đó tiến tới xây dựng mô hình phân loại rác tại nguồn và các giải pháp cho việc áp dụng mô hình ở khu vực nghiên cứu . Nghiên cứu đề xuất hoạt động phân loại rác sinh hoạt tại nguồn ở 2 chợ và thị trấn Phú Bài – Huyện Hương Thủy – Tỉnh Thừa Thiên - Huế 6 Chương 1 MỞ ĐẦU 1.1. Đặt vấn đề Chất thải rắn được định nghĩa là toàn bộ các loại vật chất được con người loại bỏ trong các hoạt động kinh tế – xã hội của mình (bao gồm các hoạt động sản xuất, các hoạt động sống và duy trì sự tồn tại của cộng đồng .) Hiện nay cùng với sự gia tăng dân số và quá trình đô thị hoá ngày càng nhanh, chất thải rắn được phát sinh ngày càng nhiều và đa dạng về thành phần, chủng loại. Vì vậy, thu gom và xử lí chất thải rắn đã trở thành một vấn đề lớn trên thế giới, đặc biệt là các nước đang phát triển. Trong khi đó, chi phí đầu tư cho công tác quản lí chất thải rắn ở nhiều nơi vẫn còn thấp, hệ thống thu gom chưa hợp lí dẫn đến chưa đáp ứng được nhu cầu thu gom và xử lí lượng rác thải phát sinh ở các đô thị . Phân loại rác tại nguồn là công việc hết sức cần thiết ở các đô thị. Thông qua phân loại rác tại nguồn góp phần làm tăng tỷ lệ chất thải cho mục đích tái sinh, từ đó hạn chế việc khai thác tài nguyên sơ khai và giảm khối lượng rác thải cần phải chôn lấp. Ngoài ra, giúp tiết kiệm quĩ đất, kéo dài thời gian hoạt động của các bãi chôn lấp và giảm phát sinh những vấn đề ô nhiễm môi trường từ bai chôn lấp như khí nhà kính, nước rỉ rác và góp phần nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường cho cộng đồng dân cư . Nhằm thực hiện tốt việc thu gom và xử lí chất thải rắn ở Việt Nam, một trong những mục tiêu trong chiến lược quốc gia về quản lí chất thải rắn là tổ chức thực hiện phân loại rác tại nguồn với tỉ lệ gia tăng qua từng giai đoạn: tối thiểu là 90% năm 2010 và đảm bảo 95% năm 2020. Tuy nhiên cho đến nay công việc này mới chỉ triển khai thí điểm ở một số nơi như Thành Phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và Đà Nẵng. Thị trấn Phú Bài với vai trò là cửa ngõ phía Nam của thành phố Huế, có cụm cảng hàng không miền trung, có khu công nghiệp trọng điểm của tỉnh và mục tiêu trở thành thị xã vào năm 2015 đã được xác định. Phú Bài chiếm vị thế quan trọng trong sự phát triển nền kinh tế của tỉnh, cho nên công tác quản lí chất thải rắn đang là mối quan tâm lớn của các cấp, các ngành hữu quan ở thị trấn Phú Bài và huyện Hương Thuỷ là đơn vị chủ quản. Vì vậy Phú Bài cần thiết phải có một kế hoạch hành động lâu dài trong đó phân loại rác tại nguồn là công việc cần được triển khai sớm, tuy nhiên cho đến nay vẫn chưa có một chương trình nào nghiên cứu nhằm tiến tới phân loại rác tại nguồn ở thị trấn Phú Bài. Thực tế này đã thúc đẩy tôi thực hiện đề tài : “ Nghiên cứu đề xuất hoạt động phân loại rác sinh hoạt tại nguồn ở 2 chợ và Thị trấn Phú Bài, huyện Hương Thuỷ, tỉnh TT Huế”. 1.2. Mục tiêu của đề tài : - Tìm hiểu hiện trạng chất thải rắn ở khu vực nghiên cứu (khối lượng, thành phần chất thải rắn). -Nghiên cứu điều tra thói quen và nhận thức của người dân về công tác quản lí chất thải rắn. - Đề xuất mô hình phân loại rác tại nguồn và các giải pháp thực hiện mô hình. 1.3 Nội dung của đề tài o Nghiên cứu hiện trạng về thành phần, khối lượng rác thải ở khu vực nghiên cứu. o Nghiên cứu về hiện trạng hệ thống lưu trữ, thu gom và vận chuyển rác thải ở khu vực nghiên cứu. o Đề xuất mô hình phân loại và các giải pháp cho việc áp dụng mô hình. 1.4 Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của đề tài là rác thải sinh hoạt phát sinh từ các nguồn sau: Hộ gia đình Trường học Cơ quan – văn phòng Dịch vụ kinh doanh Trung tâm Y tế Quầy hàng cố định trong chợ Cụm cảng hàng không Doanh trại bộ đội 1.5.Địa điểm nghiên cứu : Để thực hiện đề tài này chúng tôi lấy toàn bộ 9 khu phố của thị trấn và 2 chợ (chợ Mai và chợ Phú Bài). Thị trấn Phú Bài là một trong hai thị trấn được lãnh đạo tỉnh quan tâm xây dựng trở thành thị xã vào năm 2015 với diện tích 1570 ha, dân số 13.193 người (năm 2007), với 60% dân cư là cán bộ, công nhân, viên chức. Thị trấn có 2638 hộ được chia ra 9 khu phố và 99 tổ dân phố. Trên địa bàn của thị trấn có 8 trục đường chính và 51 trục đường nhánh, 10 trường học, 5 trường mẫu giáo, 6 nhà hàng, 3 đơn vị quân đội, 65 cơ quan văn phòng và rất nhiều các cơ sở dịch vụ kinh doanh. Việc lựa chọn thị trấn Phú Bài làm địa điểm nghiên cứu xuất phát từ sự đa dạng về thành phần dân cư, trình độ nhận thức, mức sống và thói quen sinh hoạt của người dân. Đây là điều kiện thuận lợi cho việc nghiên cứu và áp dụng mô hình phân loại rác tại nguồn, qua đó chúng ta có thể rút ra những bài học kinh nghiệm để tiến hành sâu hơn. Chợ Mai và chợ Phú Bài nằm trên trục đường quốc lộ 1A, được thành lập cách đây 50 năm, qua nhiều lần sửa đổi và gần đây nhất vào năm 2003 và giữ cho đến bây giờ. Với diện tích 3660 m2 và hơn 400 lô hàng, 2 chợ trên là nơi tập trung mua bán, qua lại của người dân thị trấn cũng như người dân của các xã lân cận. Hai chợ được lựa chọn làm điểm nghiên cứu vì chợ là nơi phát sinh một lượng lớn chất thải hữu cơ và chưa được quan tâm nhiều trong các chương trình phân loại rác tại nguồn. Nếu đươc phân loại tại nguồn tốt, đây sẽ là nguồn nguyên liệu tốt cho dây chuyền sản xuất phân vi sinh chất lượng cao. 1.6 Phương pháp nghiên cứu : Đề tài được thực hiện bằng việc sử dụng những phương pháp sau: Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu Phương pháp điều tra xã hội học Phương pháp chuyên gia Phương pháp thống kê và xử lí số liệu Phương pháp quan sát Phương pháp nghiên cứu ngoài thực địa 1.6.1 Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu Để thực hiện đề tài chúng tôi đã thu thập thông tin qua sách báo, tài liệu nhằm mục đích tìm chọn những khái niệm và tư tưởng làm cơ sở lí luận của đề tài, hình thành giả thuyết khoa học, dự đoán những thuộc tính của đối tượng nghiên cứu, xây dựng những mô hình lí thuyết hoặc thực tiễn ban đầu. Nguồn tài liệu nghiên cứu được tham khảo trong đề tài rất đa dạng bao gồm : giáo trình, Báo cáo khoa học, Số liệu thống kê, văn kiện đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng. 1.6.2 Phương pháp điều tra xã hội học Nhằm đánh giá nhận thức và điều tra khối lượng rác trong dân cư, chúng tôi đã xây dựng bảng câu hỏi phỏng vấn và điều tra trên 120 hộ (xem phụ lục). Đối tượng được phỏng vấn là những người dân thuộc nhiều thành phần dân cư khác nhau như cán bộ, nhân viên, công nhân, viên chức, lao động, buôn bán, 1.6.3 Phương pháp chuyên gia Chúng tôi đã tranh thủ ý kiến của những người có kinh nghiệm trong nghiên cứu khoa học nói chung và phân loai rác tại nguồn ở các sở, phòng về những nội dung của đề tài. 1.6.4 Phương pháp quan sát Chúng tôi đã quan sát và ghi lại thói quen hàng ngày của người dân về lưu trữ và thải bỏ rác củng như ý thức của người dân của họ về vấn đề vệ sinh môi trường. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng đã quan sát nắm bắt cách thức thu gom, vận chuyển rác thải của đội vệ sinh tại điểm nghiên cứu nhằm bổ sung cho việc đề xuất cũng như áp dụng mô hình phân loại rác sau này. 1.6.5 Phương pháp nghiên cứu ngoài thực địa Trong quá trình điều tra xã hội học, chúng tôi đã tiến hành thu mẫu rác, sau đó xử lí mẫu, ghi nhận kết quả và xử lí số liệu a/ Thu mẫu rác thải Để xác định khối lượng và thành phần rác thải của các hộ gia đình, chúng tôi đã đưa các túi nylon để họ bỏ vào. Mẫu rác thải được thu được ở các khu dân cư khác nhau. b/ Xử lí mẫu rác *Dụng cụ Kẹp rác, cân đồng hồ 15 kg, túi nylon chứa rác Xô nhựa 25 lit, thùng chứa rác. *Xác định khối lượng riêng Cân xô nhựa 25lit Cho mẫu rác thải thu được vào xô cho đến đầy; nhấc lên 25-30 cm và thả xuống 3-4 lần; tiếp tục cho rác vào và thực hiện nhấc thả; đến khi thùng rác đầy thì dừng lại Cân tổng khối lượng xô và rác Lấy tổng khối lượng trừ đi cho khố lượng xô ban đầu sẽ thu được khối lượng rác Tính khối lượng rác bằng công thức: D=M/V(kg/m3) Trong đó : D là khối lượng riêng của rác thải M là khối lượng rác thải V là thể tích xô chứa *Xác định thành phần rác thải Từ khối lượng rác đã được cân ở trên, chúng tôi tiến hành nhặt riêng các thành phần khác nhau gồm : rác hữu cơ (thức ăn thừa và hư hỏng, sản phẩm sơ chế), rác tái chế và tái sử dụng (giấy, nylon, kim loại ) và các loại khác Cân khối lượng mỗi loại và tính phần % 1.6.6 Phương pháp thống kê và xử lí số liệu Từ những số liệu ghi nhận được ở các lần xử lí mẫu rác thải và các kết quả phỏng vấn chúng tôi tiến hành thống kê và xử lí số liệu bằng các phần mềm như Word, Excel, Kết quả của quá trình này là các bảng số liệu được trình bày trong luận văn
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Nghiên cứu đề xuất hoạt động phân loại rác sinh hoạt tại nguồn ở 2 chợ và thị trấn Phú Bài, huyện Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
`BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO COÄNG HOØA XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA VIEÄT NAM
ÑAÏI HOÏC KTCN TP.HCM ÑOÄC LAÄP - TÖÏ DO - HAÏNH PHUÙC
****
NHIEÄM VUÏ ÑOÀ AÙN TOÁT NGHIEÄP
KHOA: MOÂI TRÖÔØNG VAØ COÂNG NGHEÄ SINH HOÏC
BOÄ MOÂN: MOÂI TRÖÔØNG
HOÏ VAØ TEÂN: LEÂ HOAØNG HAÛI MSSV: 103108061
NGAØNH: MOÂI TRÖÔØNG LÔÙP: 03MT1
Ñaàu ñeà Ñoà aùn toát nghieäp: Nghieân cöùu ñeà xuaát hoaït ñoäng phaân loaïi raùc sinh hoaït taïi nguoàn ôû 2 chôï vaø thò traán Phuù Baøi, huyeän Höông Thuûy, tænh Thöøa Thieân Hueá.
Nhieäm vuï (yeâu caàu veà noäi dung vaø soá lieäu ban ñaàu):
Toång quan veà chaát thaûi raén sinh hoaït
Khaûo saùt hieän traïng vaø thoùi quen nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân ôû khu vöïc nghieân cöùu veà chaát thaûi raén sinh hoaït
Laäp phieáu ñieàu tra, thu maãu raùc thaûi thoáng keâ vaø xöû lí soá lieäu
Ñeà xuaát moâ hình phaân loaïi raùc sinh hoaït taïi nguoàn vaø caùc giaûi phaùp cho vieäc aùp duïng moâ hình .
Ngaøy giao Ñoà aùn toát nghieäp: 01/10/2007
Ngaøy hoaøn thaønh nhieäm vuï: 25/12/2007
Hoï teân ngöôøi höôùng daãn: Phaàn höôùng daãn
Th.S. LEÂ THÒ VU LAN Toaøn phaàn
Noäi dung vaø yeâu caàu LVTN ñaõ thoâng qua Boä moân
Ngaøy …. thaùng …. naêm 2006
CHUÛ NHIEÄM BOÄ MOÂN NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN CHÍNH
(Kyù vaø ghi roõ hoï teân) (Kyù vaø ghi roõ hoï teân)
PHAÀN DAØNH CHO KHOA, BOÄ MOÂN:
Ngöôøi duyeät (chaám sô boä):
Ñôn vò:
Ngaøy baûo veä:
Ñieåm toång keát:
Nôi löu tröõ Ñoà aùn toát nghieäp:
NHAÄN XEÙT CUÛA GIAÙO VIEÂN HÖÔÙNG DAÃN
( ( (
GVHD
LÔØI CAÛM ÔN
Luaän vaên toát nghieäp vôùi ñeà taøi: ” nghieân cöùu ñeà xuaát hoaït ñoäng phaân loaïi raùc sinh hoaït taïi nguoàn ôû 2 chôï vaø thò traán Phuù Baøi, huyeän Höông Thuyû, tænh Thöøa Thieân Hueá “ ñaõ ñöôïc thöïc hieän vaø hoaøn thaønh ñuùng thôøi gian quy ñònh. Ñeå ñaït ñöôïc keát quaû naøy, ngoaøi nhöõng noã löïc baûn thaân, em ñaõ nhaän ñöôïc söï höôùng daãn vaø giuùp ñôõ taän tình cuûa nhöõng ngöôøi coù lieân quan trong lónh vöïc cuûa ñeà taøi. Qua ñaây cho pheùp em göûi lôøi caùm ôn chaân thaønh vaø saâu saéc ñeán :
Coâ giaùo, Thaïc syõ Leâ thò vu Lan ñaõ taän tình höôùng daãn em trong suoát thôøi gian thöïc hieän ñeà taøi.
Quí thaày, coâ giaùo hieän ñang coâng taùc vaø giaûng daïy taïi khoa Moâi Tröôøng – Coâng ngheä sinh hoïc, Tröôøng Ñaïi hoïc kyõ thuaät coâng ngheä TP HCM ñaõ taän taâm daïy baûo trong suoát quaù trình hoïc taäp.
Caùc cô quan ,ñôn vò :
Phoøng Moâi Tröôøng – sôû Taøi Nguyeân vaø Moâi Tröôøng Thöøa Thieân Hueá
Uyû ban nhaân daân thò traán Phuù Baøi
Ban quaûn lí taïi 2 chôï
Ñoäi veä sinh Moâi Tröôøng thò traán Phuù Baøi
Ñaõ cung caáp nhöõng soá lieäu vaø taøi lieäu lieân quan ñeán ñeà taøi .
Ngöôøi daân vaø caùc tieåu thöông ôû chôï ñaõ nhieät tình cung caáp thoâng tin caàn thieát phuïc vuï ñeà taøi .
Trong suoát thôøi gian thöïc hieän ñeà taøi, em ñaõ nhaän söï ñoäng vieân, giuùp ñôõ vaø taïo ñieàu kieän toát nhaát töø phía gia ñình vaø baïn beø .
Moät laàn nöõa em xin chaân thaønh caùm ôn .
SVTH : Leâ Hoaøng Haûi
MỤC LỤC
CHÖÔNG 1: MÔÛ ÑAÀU
Ñaët vaán ñeà 1
Muïc tieâu cuûa ñeà taøi nghieân cöùu 2
Noäi dung cuûa ñeà taøi 3
Ñoái töôïng nghieân cöùu 3
Ñòa ñieåm nghieân cöùu 3
Phöông phaùp nghieân cöùu 4
1.6.1. Phöông phaùp thu thaäp taøi lieäu, soá lieäu 4
1.6.2. Phương pháp điều tra xã hội học 5
1.6.3. Phương pháp chuyên gia 5
1.6.4. Phương pháp quan sát 5
1.6.5. Phương pháp nghiên cứu ngoài thực địa 5
1.6.6. Phương pháp thống kê và xử lý số liệu 6
CHÖÔNG 2: TOÅNG QUAN VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN SINH HOAÏT
2.1 khaùi nieäm veà chaát thaûi raén sinh hoaït 7
2.2 nguoàn goác phaùt sinh chaát thaûi raén sinh hoaït 7
2.3. Thaønh phaàn chaát thaûi raén 8
2.4. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán thaønh phaàn chaát thaûi raén sinh hoaït 10
2.5. Tính chaát chaát thaûi raén sinh hoaït 13
2.6. Phaân loaïi chaát thaûi raén 15
2.6.1. Phaân loaïi theo tính chaát 15
2.6.2. Phaân loaïi theo vò trí hình thaønh 17
2.6.3. Phaân loaïi theo nguoàn phaùt sinh 17
2.6.4. Phaân loaïi theo möùc ñoä nguy haïi 18
2.7. Taùc ñoäng cuûa chaát thaûi raén sinh hoaït 19
2.7.1 Taùc ñoäng ñeán söùc khoeû con ngöôøi 19 2.7.2 Taùc ñoäng ñeán caûnh quan ñoâ thò 20
2.7.3 Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng 20
2.7.3.1 Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng ñaát 20
2.7.3.2 Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng nöôùc 21
2.7.3.3 Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng khoâng khí 21
CHÖÔNG 3: ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN VAØ KINH TEÁ XAÕ HOÄI CUÛA TT HUEÁ
3.1 Ñieàu kieän töï nhieân 24
3.1.1 vò trí ñòa lí 24
3.1.2. Ñòa hình 25
3.1.3. Thôøi tieát khí haäu 25
3.1.4. Thuûy vaên 27
3.2 Ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi 28
3.2.1 Xaõ hoäi 28
3.2.1.1 Daân soá 28
3.2.1.2 Giaùo duïc 28
3.2.1.3 Y teá 29
3.2.1.4 Xaây döïng cô baûn 29
3.2.2 Kinh teá 30
3.2.2.1 Coâng nghieäp 30
3.2.2.2. Noâng laâm ngö nghieäp 31 CHÖÔNG 4 : TOÅNG QUAN VEÀ PHAÂN LOAÏI RAÙC TAÏI NGUOÀN
4.1 khaùi nieäm phaân loaïi raùc taïi nguoàn 33
4.2 Tình hình phaân loaïi raùc taïi nguoàn treân theá giôùi 33
4.3 Tình hình phaân loaïi raùc taïi nguoàn ôû Vieät Nam 36
4.4 Döï aùn phaân loaïi raùc taïi nguoàn ôû phöôøng 12,Q 5 40
4.5 Döï aùn phaân loaïi raùc taïi nguoàn ôû phöôøng 8,Q 6 43
4.6 Nhöõng lôïi ích khi thöïc hieän phaân loaïi raùc taïi nguoàn 46
4.7 Nhöõng khoù khaên khi phaân loaïi raùc taïi nguoàn 48
CHÖÔNG 5 : KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU VAØ THAÛO LUAÄN
5.1 Ñaëc ñieåm raùc thaûi ôû khu vöïc nghieân cöùu 50
5.1.1 Nguoàn phaùt sinh 50
5.1.1.1Thò traán Phuù Baøi 50
5.1.1.2. Chôï Phuù Baøi vaø chôï Mai 51
5.1.2 Khoái löôïng vaø thaønh phaàn raùc thaûi 53
5.1.2.1 Khoái löôïng raùc thaûi 53
5.1.2.2 Thaønh phaàn raùc thaûi 54
5.2 Hieän traïng heä thoáng löu tröõ,thu gom vaø vaän chuyeån raùc thaûi ôû khu vöïc nghieân cöùu 57
5.2.1 Duïng cuï löu tröõ 57
5.2.2 Hieän traïng heä thoáng thu gom vaø vaän chuyeån 61
5.2.3 Hieän traïng xöû lí 63
5.3 Nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân veà raùc thaûi vaø phaân loaïi raùc taïi nguoàn 67
5.4 Ñeà xuaát moâ hình phaân loaïi vaø caùc giaûi phaùp cho vieäc aùp duïng moâ hình 72
5.4.1 Nhöõng cô sôû cho vieäc ñeà xuaát moâ hình 72
5.4.1.1 cô sôû lí luaän 72
5.4.1.2 cô sôû thöïc tieãn 72
5.4.2 Ñeà xuaát moâ hình 75
5.4.3 Nhöõng giaûi phaùp cho vieäc aùp duïng moâ hình 78
5.4.4. Ñeà xuaát quy trình, thu gom, vaän chuyeån chaát thaûi raén 81
5.4.4.1. Toàn tröõ vaø phaân loaïi 81
5.4.4.2. Thu gom 82
5.4.4.3. Vaän chuyeån 83
CHÖÔNG 6 : KEÁT LUAÄN – KIEÁN NGHÒ
6.1 keát luaän 84
6.2 kieán nghò 85
PHUÏ LUÏC
DANH MUÏC BAÛNG
Baûng 1: Nguoàn phaùt sinh CTR sinh hoaït.
Baûng 2: Thaønh phaàn CTR ñoâ thò phaân theo nguoàn goác phaùt sinh.
Baûng 3: Thaønh phaàn CTR ñoâ thò theo tính chaát vaät lyù.
Baûng 4: Söï thay ñoåi thaønh phaàn theo muøa ñaëc tröng cuûa CTR sinh hoaït.
Baûng 5: Thaønh phaàn khí sin ra töø baõi raùc.
Baûng 6: Nhieät ñoä trung bình cuûa caùc thaùng trong naêm 2003.
Baûng 7: Caùc chæ soá veà giaùo duïc.
Baûng 8: Dieän tích, naêng suaát, saûn löôïng luùa cuûa tænh TT.Hueá.
Baûng 9: Caùc nguoàn phaùt sinh raùc thaûi ôû TT Phuù Baøi.
Baûng 10: Caùc loaïi raùc thaûi ñöôïc phaùt sinh.
Baûng 11: Moät soá quaày haøng chính ôû 2 chôï.
Baûng 12: Baûng ñieàu tra khoái löôïng raùc thaûi treân 120 hoä.
Baûng 13: Thaønh phaàn raùc thaûi ôû thò traán Phuù Baøi.
Baûng 14: Thaønh phaàn raùc thaûi ôû 2 chôï.
Baûng 15: Caùc loaïi duïng cuï ñöôïc söû duïng phoå bieán trong caùc hoä gia ñình.
Baûng 16: Lòch trình thu gom cuûa caùc toå khu phoá.
Baûng 17: Khoái löôïng raùc thaûi ñöôïc choân laáp taïi baõi soá 1 töø naêm 1999 ñeán 2005.
Baûng 18: Keát quaû tieáp nhaän raùc, xöû lyù vaø choân laáp.
Baûng 19: Keát quaû tìm hieåu nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân veà PLRTN.
Baûng 20: Nhöõng loaïi raùc thaûi coù giaù trò ñöôïc taùch rieâng.
Baûng 21: Khoái löôïng raùc thaûi phaùt sinh ôû thaønh phoá Hueá.
Baûng 22: Döï baùo khoái löôïng CTR cuûa ñoâ thò Hueá ñeán naêm 2010.
Baûng 23: Thaønh phaàn raùc thaûi cuûa thaønh phoá Hueá.
DANH MUÏC HÌNH
Hình 1: Moät soá hình aûnh veà hoaït ñoäng PLRTN ôû HongKong.
Hình 2: Hoaït ñoäng PLRTN cuûa ngöôøi daân ôû phöôøng Phan Chu Trinh, quaän Hoaøn Kieám, Haø Noäi.
Hình 3: Baûn ñoà haønh chaùnh huyeän Höông Thuûy.
Hình 4: Tyû leä % raùc thaûi ôû thò traán Phuù Baøi.
Hình 5: Tyû leä % raùc thaûi ôû khu vöïc 2 chôï.
Hình 6: So saùnh tyû leä % thaønh phaàn raùc thaûi ôû thò traán Phuù Baøi vaø 2 chôï.
Hình 7: Tyû leä caùc loaïi duïng cuï chöùa raùc ôû caùc hoä gia ñình ôû thò traán Phuù Baøi.
Hình 8: Moâ hình thu gom raùc thaûi cuûa ñoäi veä sinh thò traán Phuù Baøi.
Hình 9: Tyû leä caùc loaïi raùc thaûi ñöôïc taùch rieâng trong caùc hoä gia ñình.
Hình 10: Moâ hình PLRTN ôû khu vöïc nghieân cöùu.
DANH MUÏC CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉT
PLRSHTN : phaân loaïi raùc sinh hoaït taïi nguoàn.
TW : trung öông .
PE : polyetylen.
TNHHNN : Traùch nhieäm höõu haïn nhaø nöôùc
TOÙM TAÉT
Nhaèm nghieân cöùu ñeà xuaát hoaït ñoäng phaân loaïi raùc sinh hoaït taïi nguoàn ôû thò traán Phuù Baøi vaø hai chôï, ñeà taøi ñaõ tieán haønh khaûo saùt hieän traïng raùc thaûi vaø ñieàu tra nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân treân ñòa baøn nghieân cöùu veà raùc thaûi vaø phaân loaïi raùc taïi nguoàn. Qua ñoù tieán tôùi xaây döïng moâ hình phaân loaïi raùc taïi nguoàn vaø caùc giaûi phaùp cho vieäc aùp duïng moâ hình ôû khu vöïc nghieân cöùu .
Chöông 1
MÔÛ ÑAÀU
1.1. Ñaët vaán ñeà
Chaát thaûi raén ñöôïc ñònh nghóa laø toaøn boä caùc loaïi vaät chaát ñöôïc con ngöôøi loaïi boû trong caùc hoaït ñoäng kinh teá – xaõ hoäi cuûa mình (bao goàm caùc hoaït ñoäng saûn xuaát, caùc hoaït ñoäng soáng vaø duy trì söï toàn taïi cuûa coäng ñoàng….)
Hieän nay cuøng vôùi söï gia taêng daân soá vaø quaù trình ñoâ thò hoaù ngaøy caøng nhanh, chaát thaûi raén ñöôïc phaùt sinh ngaøy caøng nhieàu vaø ña daïng veà thaønh phaàn, chuûng loaïi. Vì vaäy, thu gom vaø xöû lí chaát thaûi raén ñaõ trôû thaønh moät vaán ñeà lôùn treân theá giôùi, ñaëc bieät laø caùc nöôùc ñang phaùt trieån. Trong khi ñoù, chi phí ñaàu tö cho coâng taùc quaûn lí chaát thaûi raén ôû nhieàu nôi vaãn coøn thaáp, heä thoáng thu gom chöa hôïp lí daãn ñeán chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu thu gom vaø xöû lí löôïng raùc thaûi phaùt sinh ôû caùc ñoâ thò .
Phaân loaïi raùc taïi nguoàn laø coâng vieäc heát söùc caàn thieát ôû caùc ñoâ thò. Thoâng qua phaân loaïi raùc taïi nguoàn goùp phaàn laøm taêng tyû leä chaát thaûi cho muïc ñích taùi sinh,
töø ñoù haïn cheá vieäc khai thaùc taøi nguyeân sô khai vaø giaûm khoái löôïng raùc thaûi caàn phaûi choân laáp. Ngoaøi ra, giuùp tieát kieäm quó ñaát, keùo daøi thôøi gian hoaït ñoäng cuûa caùc baõi choân laáp vaø giaûm phaùt sinh nhöõng vaán ñeà oâ nhieãm moâi tröôøng töø baõi choân laáp nhö khí nhaø kính, nöôùc ræ raùc vaø goùp phaàn naâng cao nhaän thöùc baûo veä moâi tröôøng cho coäng ñoàng daân cö .
Nhaèm thöïc hieän toát vieäc thu gom vaø xöû lí chaát thaûi raén ôû Vieät Nam, moät trong nhöõng muïc tieâu trong chieán löôïc quoác gia veà quaûn lí chaát thaûi raén laø toå chöùc thöïc hieän phaân loaïi raùc taïi nguoàn vôùi tæ leä gia taêng qua töøng giai ñoaïn: toái thieåu laø 90% naêm 2010 vaø ñaûm baûo 95% naêm 2020. Tuy nhieân cho ñeán nay coâng vieäc naøy môùi chæ trieån khai thí ñieåm ôû moät soá nôi nhö Thaønh Phoá Hoà Chí Minh, Haø Noäi vaø Ñaø Naüng.
Thò traán Phuù Baøi vôùi vai troø laø cöûa ngoõ phía Nam cuûa thaønh phoá Hueá, coù cụm caûng haøng khoâng mieàn trung, coù khu coâng nghieäp troïng ñieåm cuûa tænh vaø muïc tieâu trôû thaønh thò xaõ vaøo naêm 2015 ñaõ ñöôïc xaùc ñònh. Phuù Baøi chieám vò theá quan troïng trong söï phaùt trieån neàn kinh teá cuûa tænh, cho neân coâng taùc quaûn lí chaát thaûi raén ñang laø moái quan taâm lôùn cuûa caùc caáp, caùc ngaønh höõu quan ôû thò traán Phuù Baøi vaø huyeän Höông Thuyû laø ñôn vò chuû quaûn. Vì vaäy Phuù Baøi caàn thieát phaûi coù moät keá hoaïch haønh ñoäng laâu daøi trong ñoù phaân loaïi raùc taïi nguoàn laø coâng vieäc caàn ñöôïc trieån khai sôùm, tuy nhieân cho ñeán nay vaãn chöa coù moät chöông trình naøo nghieân cöùu nhaèm tieán tôùi phaân loaïi raùc taïi nguoàn ôû thò traán Phuù Baøi. Thöïc teá naøy ñaõ thuùc ñaåy toâi thöïc hieän ñeà taøi :
“ Nghieân cöùu ñeà xuaát hoaït ñoäng phaân loaïi raùc sinh hoaït taïi nguoàn ôû 2 chôï vaø Thò traán Phuù Baøi, huyeän Höông Thuyû, tænh TT Hueá”.
1.2. Muïc tieâu cuûa ñeà taøi :
- Tìm hieåu hieän traïng chaát thaûi raén ôû khu vöïc nghieân cöùu (khoái löôïng, thaønh phaàn chaát thaûi raén).
-Nghieân cöùu ñieàu tra thoùi quen vaø nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân veà coâng taùc quaûn lí chaát thaûi raén.
- Ñeà xuaát moâ hình phaân loaïi raùc taïi nguoàn vaø caùc giaûi phaùp thöïc hieän moâ hình.
Noäi dung cuûa ñeà taøi
Nghieân cöùu hieän traïng veà thaønh phaàn, khoái löôïng raùc thaûi ôû khu vöïc nghieân cöùu.
Nghieân cöùu veà hieän traïng heä thoáng löu tröõ, thu gom vaø vaän chuyeån raùc thaûi ôû khu vöïc nghieân cöùu.
Ñeà xuaát moâ hình phaân loaïi vaø caùc giaûi phaùp cho vieäc aùp duïng moâ hình.
1.4 Ñoái töôïng nghieân cöùu:
Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa ñeà taøi laø raùc thaûi sinh hoaït phaùt sinh töø caùc nguoàn sau:
Hoä gia ñình
Tröôøng hoïc
Cô quan – vaên phoøng
Dòch vuï kinh doanh
Trung taâm Y teá
Quaày haøng coá ñònh trong chôï
Cuïm caûng haøng khoâng
Doanh traïi boä ñoäi
1.5.Ñòa ñieåm nghieân cöùu :
Ñeå thöïc hieän ñeà taøi naøy chuùng toâi laáy toaøn boä 9 khu phoá cuûa thò traán vaø 2 chôï (chôï Mai vaø chôï Phuù Baøi).
Thò traán Phuù Baøi laø moät trong hai thò traán ñöôïc laõnh ñaïo tænh quan taâm xaây döïng trôû thaønh thò xaõ vaøo naêm 2015 vôùi dieän tích 1570 ha, daân soá 13.193 ngöôøi (naêm 2007), vôùi 60% daân cö laø caùn boä, coâng nhaân, vieân chöùc. Thò traán coù 2638 hoä ñöôïc chia ra 9 khu phoá vaø 99 toå daân phoá. Treân ñòa baøn cuûa thò traán coù 8 truïc ñöôøng chính vaø 51 truïc ñöôøng nhaùnh, 10 tröôøng hoïc, 5 tröôøng maãu giaùo, 6 nhaø haøng, 3 ñôn vò quaân ñoäi, 65 cô quan vaên phoøng vaø raát nhieàu caùc cô sôû dòch vuï kinh doanh.
Vieäc löïa choïn thò traán Phuù Baøi laøm ñòa ñieåm nghieân cöùu xuaát phaùt töø söï ña daïng veà thaønh phaàn daân cö, trình ñoä nhaän thöùc, möùc soáng vaø thoùi quen sinh hoaït cuûa ngöôøi daân. Ñaây laø ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc nghieân cöùu vaø aùp duïng moâ hình phaân loaïi raùc taïi nguoàn, qua ñoù chuùng ta coù theå ruùt ra nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm ñeå tieán haønh saâu hôn.
Chôï Mai vaø chôï Phuù Baøi naèm treân truïc ñöôøng quoác loä 1A, ñöôïc thaønh laäp caùch ñaây 50 naêm, qua nhieàu laàn söûa ñoåi vaø gaàn ñaây nhaát vaøo naêm 2003 vaø giöõ cho ñeán baây giôø. Vôùi dieän tích 3660 m2 vaø hôn 400 loâ haøng, 2 chôï treân laø nôi taäp trung mua baùn, qua laïi cuûa ngöôøi daân thò traán cuõng nhö ngöôøi daân cuûa caùc xaõ laân caän.
Hai chôï ñöôïc löïa choïn laøm ñieåm nghieân cöùu vì chôï laø nôi phaùt sinh moät löôïng lôùn chaát thaûi höõu cô vaø chöa ñöôïc quan taâm nhieàu trong caùc chöông trình phaân loaïi raùc taïi nguoàn. Neáu ñöôïc phaân loaïi taïi nguoàn toát, ñaây seõ laø nguoàn nguyeân lieäu toát cho daây chuyeàn saûn xuaát phaân vi sinh chaát löôïng cao.
1.6 Phöông phaùp nghieân cöùu :
Ñeà taøi ñöôïc thöïc hieän baèng vieäc söû duïng nhöõng phöông phaùp sau:
Phöông phaùp thu thaäp taøi lieäu, soá lieäu
Phöông phaùp ñieàu tra xaõ hoäi hoïc
Phöông phaùp chuyeân gia
Phöông phaùp thoáng keâ vaø xöû lí soá lieäu
Phöông phaùp quan saùt
Phöông phaùp nghieân cöùu ngoaøi thöïc ñòa
1.6.1 Phöông phaùp thu thaäp taøi lieäu, soá lieäu
Ñeå thöïc hieän ñeà taøi chuùng toâi ñaõ thu thaäp thoâng tin qua saùch baùo, taøi lieäu nhaèm muïc ñích tìm choïn nhöõng khaùi nieäm vaø tö töôûng laøm cô sôû lí luaän cuûa ñeà taøi, hình thaønh giaû thuyeát khoa hoïc, döï ñoaùn nhöõng thuoäc tính cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu, xaây döïng nhöõng moâ hình lí thuyeát hoaëc thöïc tieãn ban ñaàu.
Nguoàn taøi lieäu nghieân cöùu ñöôïc tham khaûo trong ñeà taøi raát ña daïng bao goàm : giaùo trình, Baùo caùo khoa hoïc, Soá lieäu thoáng keâ, vaên kieän ñöôøng loái, chính saùch cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc, thoâng tin treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng.
1.6.2 Phöông phaùp ñieàu tra xaõ hoäi hoïc
Nhaèm ñaùnh giaù nhaän thöùc vaø ñieàu tra khoái löôïng raùc trong daân cö, chuùng toâi ñaõ xaây döïng baûng caâu hoûi phoûng vaán vaø ñieàu tra treân 120 hoä (xem phuï luïc). Ñoái töôïng ñöôïc phoûng vaán laø nhöõng ngöôøi daân thuoäc nhieàu thaønh phaàn daân cö khaùc nhau nhö caùn boä, nhaân vieân, coâng nhaân, vieân chöùc, lao ñoäng, buoân baùn,…
1.6.3 Phöông phaùp chuyeân gia
Chuùng toâi ñaõ tranh thuû yù kieán cuûa nhöõng ngöôøi coù kinh nghieäm trong nghieân cöùu khoa hoïc noùi chung vaø phaân loaïi raùc taïi nguoàn ôû caùc sôû, phoøng… veà nhöõng noäi dung cuûa ñeà taøi.
1.6.4 Phöông phaùp quan saùt
Chuùng toâi ñaõ quan saùt vaø ghi laïi thoùi quen haøng ngaøy cuûa ngöôøi daân veà löu tröõ vaø thaûi boû raùc cuûng nhö yù thöùc cuûa ngöôøi daân cuûa hoï veà vaán ñeà veä sinh moâi tröôøng. Beân caïnh ñoù, chuùng toâi cuõng ñaõ quan saùt naém baét caùch thöùc thu gom, vaän chuyeån raùc thaûi cuûa ñoäi veä sinh taïi ñieåm nghieân cöùu nhaèm boå sung cho vieäc ñeà xuaát cuõng nhö aùp duïng moâ hình phaân loaïi raùc sau naøy.
1.6.5 Phöông phaùp nghieân cöùu ngoaøi thöïc ñòa
Trong quaù trình ñieàu tra xaõ hoäi hoïc, chuùng toâi ñaõ tieán haønh thu maãu raùc, sau ñoù xöû lí maãu, ghi nhaän keát quaû vaø xöû lí soá lieäu
a/ Thu maãu raùc thaûi
Ñeå xaùc ñònh khoái löôïng vaø thaønh phaàn raùc thaûi cuûa caùc hoä gia ñình, chuùng toâi ñaõ ñöa caùc tuùi nylon ñeå hoï boû vaøo. Maãu raùc thaûi ñöôïc thu ñöôïc ôû caùc khu daân cö khaùc nhau.
b/ Xöû lí maãu raùc
*Duïng cuï
Keïp raùc, caân ñoàng hoà 15 kg, tuùi nylon chöùa raùc
Xoâ nhöïa 25 lit, thuøng chöùa raùc.
*Xaùc ñònh khoái löôïng rieâng
Caân xoâ nhöïa 25lit
Cho maãu raùc thaûi thu ñöôïc vaøo xoâ cho ñeán ñaày; nhaác leân 25-30 cm vaø thaû xuoáng 3-4 laàn; tieáp tuïc cho raùc vaøo vaø thöïc hieän nhaác thaû; ñeán khi thuøng raùc ñaày thì döøng laïi
Caân toång khoái löôïng xoâ vaø raùc
Laáy toång khoái löôïng tröø ñi cho khoá löôïng xoâ ban ñaàu seõ thu ñöôïc khoái löôïng raùc
Tính khoái löôïng raùc baèng coâng thöùc:
D=M/V(kg/m3)
Trong ñoù : D laø khoái löôïng rieâng cuûa raùc thaûi
M laø khoái löôïng raùc thaûi
V laø theå tích xoâ chöùa
*Xaùc ñònh thaønh phaàn raùc thaûi
Töø khoái löôïng raùc ñaõ ñöôïc caân ôû treân, chuùng toâi tieán haønh nhaët rieâng caùc thaønh phaàn khaùc nhau goàm : raùc höõu cô (thöùc aên thöøa vaø hö hoûng, saûn phaåm sô cheá), raùc taùi cheá vaø taùi söû duïng (giaáy, nylon, kim loaïi…) vaø caùc loaïi khaùc
Caân khoái löôïng moãi loaïi vaø tính phaàn %
1.6.6 Phöông phaùp thoáng keâ vaø xöû lí soá lieäu
Töø nhöõng soá lieäu ghi nhaän ñöôïc ôû caùc laàn xöû lí maãu raùc thaûi vaø caùc keát quaû phoûng vaán chuùng toâi tieán haønh thoáng keâ vaø xöû lí soá lieäu baèng caùc phaàn meàm nhö Word, Excel,… Keát quaû cuûa quaù trình naøy laø caùc baûng soá lieäu ñöôïc trình baøy trong luaän vaên
Chöông 2
TOÅNG QUAN VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN SINH HOAÏT
2.1 Khaùi niệm về chất thải raén sinh hoạt
Chaát thaûi raén sinh hoaït laø chaát thaûi raén phaùt sinh töø hoä gia ñình, chung cö, khu coâng coäng, coâng sôû, tröôøng hoïc, beänh vieän, khu thöông maïi, chôï vaø chaát thaûi raén töø hoaït ñoäng sinh hoaït cuûa con ngöôøi trong caùc khu coâng nghieäp.
2.2 Nguoàn goác phaùt sinh chaát thaûi raén sinh hoaït
Chaát thaûi raén sinh hoaït ñöôïc phaùt thaûi töø nhieàu nguoàn khaùc nhau töø sinh hoaït haèng ngaøy cuûa ngöôøi daân, töø caùc tuï ñieåm buoân baùn, cô quan, tröôøng hoïc vaø caùc vieän nghieân cöùu.
Baûng 1: Nguoàn phaùt sinh chaát thaûi raén sinh hoaït
Nguoàn goác phaùt sinh
Thaønh phaàn chuû yeáu
Raùc töø sinh hoaït cuûa daân cö, khaùch vaõng lai
Rau, cuû, quaû hoûng, thöùc aên thöøa, giaáy, carton, nhöïa, vaûi, nilon, raùc vöôøn, goã, ñoà ñieän töû, thuûy tinh, lon ñoà hoäp, moáp xoáp vaø caùc chaát ñoäc haïi (boät giaët, chaát taåy), thuoác dieät coân truøng, nöôùc xòt phoøng).
Raùc töø caùc chôï, tuï ñieåm buoân baùn, nhaø haøng, khaùch saïn, khu vui chôi, giaûi trí, khu vaên hoùa
Rau, cuû, quaû hoûng, thöùc aên thöøa, ruoät vaø ñaàu cuûa toâm, caù, giaáy, carton, nilon, nhöïa.
Raùc thaûi töø vieän nghieân cöùu, cô quan, tröôøng hoïc
Thöïc phaåm thöøa, bao bì, giaáy, ñoà duøng vaên phoøng, duïng cuï hoïc taäp, nhöïa, hoùa chaát phoøng thí nghieäm.
Raùc thaûi töø caùc coâng trình xaây döïng, caûi taïo vaø naâng caáp
Goã, saét, theùp, beâtoâng, thaïch cao, saønh söù, gaïch, buïi, xaø baàn.
Raùc thaûi töø caùc dòch vuï coâng coäng (veä sinh ñöôøng phoá, væa heø, coâng vieân)
Giaáy, nilon, raùc queùt ñöôøng, caønh caây, laù caây, xaùc ñoäng vaät cheát, phaân suùc vaät.
2.3 Thaønh phaàn chaát thaûi raén:
Thaønh phaàn cuûa chaát thaûi raén ñoâ thò ñöôïc xaùc ñònh ôû Baûng 2 vaø Baûng 3. Giaù trò thaønh phaàn trong chaát thaûi raén ñoâ thò thay ñoåi theo vò trí, theo muøa, theo ñieàu kieän kinh teá vaø nhieàu yeáu toá khaùc. Söï thay ñoåi khoái löôïng chaát thaûi raén theo muøa ñaëc tröng ôû Baéc Myõ ñöôïc trình baøy ôû baûng 4. Thaønh phaàn raùc ñoùng vai troø quan troïng nhaát trong vieäc quaûn lyù raùc thaûi.
Baûng 2 : Thaønh phaàn chaát thaûi raén ñoâ thò phaân theo nguoàn goác phaùt sinh
Nguoàn phaùt thaûi
% troïng löôïng
Dao ñoäng
Trung bình
Nhaø ôû vaø thöông maïi, tröø caùc chaát thaûi ñaëc bieät vaø nguy hieåm
50 - 75
62
Chaát thaûi ñaëc bieät( daàu , loáp xe, thieát bò ñieän, bình ñieän)
3 - 12
5
Chaát thaûi nguy haïi
0,1 - 1,0
0,1
Cô quan
3 – 5
3,4
Xaây döïng vaø phaù dôõ
8 – 20
14
Caùc dòch vuï ñoâ thò
Laøm saïch ñöôøng phoá
2 – 5
3,8
Caây xanh vaø phong caûnh
2 – 5
3,0
Coâng vieân vaø caùc khu vöïc tieâu khieån
1,5 – 3
2,0
Löu vöïc ñaùnh baét
0,5 – 1,2
0,7
Buøn ñaëc töø nhaø maùy xöû lyù
3 – 8
6,0
Toång coäng
100
(Nguoàn: George Tchobanoglous, et al , Mc Graw- Hill Inc, 1993)
Baûng 3: Thaønh phaàn chaát thaûi raén ñoâ thò theo tính chaát vaät lyù
Thaønh phaàn
% troïng löôïng
Khoaûng giaù trò
Trung bình
Chaát thaûi thöïc phaåm
6 – 25
15
Giaáy
25 – 45
40
Bìa cöùng
3 – 15
4
Chaát deûo
2 – 8
3
Vaûi vuïn
0 – 4
2
Cao su
0 – 2
0,5
Da vuïn
0 – 2
0,5
Raùc laøm vöôøn
0 – 20
12
Goã
1 – 4
2
Thuûy tinh
4 – 16
8
Can hoäp
2 – 8
6
Kim loaïi khoâng theùp
0 – 1
1
Kim loaïi theùp
1 – 4
2
Buïi , tro , gaïch
0 – 10
4
Toång coäng
100
(Nguoàn: Nhoùm Traàn Hieàu Nhueä, Quaûn Lyù Chaát Thaûi Raén, Haø Noäi 2001)
Baûng 4 : Söï thay ñoåi thaønh phaàn theo muøa ñaëc tröng cuûa CTRSH
Chaát thaûi
% khoái löôïng
% thay ñoåi
Muøa möa
Muøa khoâ
Giaûm
Taêng
Chaát thaûi thöïc phaåm
11,1
13,5
21,6
Giaáy
45,2
40,0
11,5
Nhöïa deûo
9,1
8,2
9,9
Chaát höõu cô khaùc
4,0
4,6
15,0
Chaát thaûi vöôøn
18,7
24,0
28,3
Thuûy tinh
3,5
2,5
28,6
Kim loaïi
4,1
3,1
24,4
Chaát trô vaø chaát thaûi khaùc
4,3
4,1
4,7
Toång coäng
100
100
(Nguoàn: George Tchobanoglous, et al , Mc Graw- Hill Inc, 1993)
2.4 . Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán thaønh phaàn chaát thaûi raén sinh hoaït
Tuyø theo möùc soáng cuûa töøng hoä daân cuõng nhö hoaøn caûnh cuûa moãi hoä daân maø thaønh phaàn raùc sinh hoaït khaùc nhau. Thaønh phaàn raùc sinh hoaït phuï thuoäc cô baûn vaøo caùc yeáu toáâ sau:
- Saûn xuaát vaø phaân phoái thöïc phaåm vaø haøng hoaù tieâu duøng;
- Ñaëc ñieåm nguoàn phaùt sinh;
- Vò trí ñòa lyù;
- YÙ thöùc cuûa ngöôøi daân;
1) Saûn xuaát vaø phaân phoái thöïc phaåm, haøng hoaù tieâu duøng
ÔÛ caáp ñoä toång theå, thaønh phaàn raùc sinh hoaït phuï thuoäc tröôùc heát vaøo vieäc saûn xuaát vaø phaân phoái thöïc phaåm, haøng hoaù tieâu duøng. Ví duï nhö neáu thò tröôøng chæ cung caáp toaøn rau saïch (töùc rau ñaõ ñöôïc nhaët saïch, loaïi boû caùc thaønh phaàn khoâng söû duïng ñöôïc vaø ñöôïc röûa sạch, cho vaøo tuùi nylon – thöôøng thaáy ôû caùc sieâu thò), khi ñoù chaéc chaén trong thaønh phaàn raùc sinh hoaït seõ coù ít raát ít rau quaû thöøa; ngöôïc laïi thò tröôøng chæ cung caáp toaøn rau thoâ, thaønh phaàn raùc sinh hoaït khi ñoù chaéc chaén seõ coù nhieàu thaønh phaàn rau quaû thöøa.
Töông töï nhö vaäy, ñoái vôùi vieäc saûn xuaát vaø phaân phoái haøng hoaù tieâu duøng, caùch thöùc thieát keá maãu maõ haøng hoaù cuûa nhaø saûn xuaát seõ coù aûnh höôûng ñaùng keå ñeán thaønh phaàn raùc sinh hoaït. Ví duï nhö neáu söõa töôi ñöôïc phaân phoái treân thò tröôøng ôû daïng bao bì giaáy, khi ñoù trong thaønh phaàn raùc thaûi sinh hoaït seõ coù nhieàu bao bì giaáy hôn, coøn neáu nhö söõa töôi ñöôïc phaân phoái treân thò tröôøng ôû daïng bao bì nhöïa thì trong thaønh phaàn raùc thaûi sinh hoaït seõ nhieàu nhöïa hôn. Noùi chung, vieäc quyeát ñònh löïa choïn vaät lieäu bao bì ñoà hoäp thöïc phaåm cuûa nhaø saûn xuaát seõ coù aûnh höôûng ñeán thaønh phaàn raùc thaûi sinh hoaït.
Beân caïnh ñoù ñaëc ñieåm baùn haøng cuõng goùp phaàn raát lôùn bao tuùi nylon trong raùc thaûi sinh hoaït. Haàu nhö moïi moùn haøng mua töø chôï ñeàu ñöôïc ñöïng trong caùc tuùi nylon.
Moät ngöôøi ñi chôï bình thöôøng coù khi mang veà nhaø moãi ngaøy 5- 10 tuùi nylon laø chuyeän bình thöôøng, sau ñoù taát nhieân laø chuùng seõ trôû thaønh raùc thaûi. ÔÛ nhieàu nöôùc hieän nay, tuùi nylon khoâng coøn ñöôïc cung caáp mieãn phí nöõa, vì vaäy ngöôøi daân thöôøng raát haïn cheá söû duïng tuùi nylon khi ñi mua haøng vaø nhôø ñoù thaønh phaàn nylon trong raùc thaûi sinh hoaït raát ít.
2) Ñaëc ñieåm nguoàn phaùt sinh
Ñaëc ñieåm nguoàn phaùt sinh coù aûnh höôûng ñaùng keå ñeán thaønh phaàn raùc sinh hoaït. Nhöõng nguoàn phaùt sinh laø hoä daân seõ coù thaønh phaàn raùc khaùc so vôùi nhöõng hoä daân keát hôïp theâm kinh doanh.
Ñoái vôùi nhöõng hoä daân khoâng coù saûn xuaát mua baùn kinh doanh vaø coù möùc thu nhaäp thaáp, thöôøng thì thaønh phaàn chaát thaûi raén khoâng nhieàu vaø löôïng pheá lieäu trong raùc raát ít vì ña soá hoï ñaõ töï phaân loaïi ñeå baùn ve chai.
Ñoái vôùi nhöõng hoä daân coù möùc thu nhaäp cao thì thaønh phaàn chaát thaûi raén ña daïng hôn, ñaëc bieät laø löôïng chaát thaûi raén höõu cô, giaáy, pheá lieäu ñoà hoäp vaø thuyû tinh thaûi ra nhieàu.
Ñoái vôùi nhöõng gia ñình laø coâng nhaân vieân chöùc, coâng nhaân laøm theo ca hoaëc mua baùn thôøi gian sinh hoaït taïi nhaø ít hôn nöûa ñaây phaàn lôùn laø nhöõng hoä gia ñình ít ngöôøi neân löôïng phaùt sinh vaø thaønh phaàn pheá lieäu khoâng nhieàu.
Ñoái vôùi nhöõng hoä coù keát hôïp theâm kinh doanh thì thaønh phaàn chaát thaûi raén phuï thuoäc vaøo loaïi hình kinh doanh ñoù. Treân ñòa baøn thò traán Phuù Baøi, ña soá hoä daân soáng doïc theo truïc ñöôøng quoác loä thöôøng taän duïng maët tieàn nhaø ñeå kinh doanh vaø löôïng caùc hoä kinh doanh haøng aên uoáng chieám tyû leä nhieàu nhaát. Vì vaäy thaønh phaàn raùc thaûi chuû yeáu laø thöïc phaåm vaø nhöïa, chai thuyû tinh, giaáy,…
3) Vò trí ñòa lyù
Thaønh phaàn raùc sinh hoaït cuõng phuï thuoäc vaøo vò trí ñòa lyù. Nhöõng hoä daân soáng ôû khu vöïc thò traán coù thaønh phaàn raùc sinh hoaït khaùc so vôùi nhöõng hoä soáng ôû khu vöïc rìa thò traán giaùp vôùi caùc xaõ Thuyû Taân, Thuyû Phuø,..
Nguyeân nhaân chuû yeáu cuõng do ñieàu kieän kinh teá vaø hoaøn caûnh soáng, nhöõng hoä daân soáng ôû trung taâm thò traán phaàn lôùn laø caùn boä coâng nhaân vieân chöùc neân veà thu nhaäp kinh teá cao hôn so vôùi caùc hoä naèm ôû khu vöïc ven thò traán do ñoù trong thaønh phaàn raùc thaûi coù söï ña daïng hôn veà thaønh phaàn chuûng loaïi.
Nhöõng hoä soáng ôû khu vöïc vuøng ven thò traán ña soá laø nhöõng hoä coù thu nhaäp thaáp hoaëc laø nhöõng hoä chuyeân veà noâng nghieäp (troàng rau, troàng hoa maøu,..) nhu caàu höôûng thuï khoâng cao neân thaønh phaàn raùc chuû yeáu laøthöïc phaåm, goã, xaø baàn,….
4) YÙ thöùc cuûa ngöôøi daân
YÙ thöùc cuûa ngöôøi daân hay thaùi ñoä cuûa coäng ñoàng coù aûnh höôûng nhaát ñònh ñeán thaønh phaàn raùc thaûi ra. Cuï theå laø yù thöùc tieát kieäm trong aên uoáng sinh hoaït haøng ngaøy vaø taùi söû duïng caùc thaønh phaàn chaát thaûi coù khaû naêng söû duïng laïi.
YÙ thöùc coøn tuyø thuoäc vaøo trình ñoä vaên hoaù cuûa ngöôøi daân, beân caïnh ñoù coøn tuyø thuoäc vaøo söï ñoàng tình uûng hoä, tinh thaàn tham gia cuûa ngöôøi daân.
2.5. Tính chaát chaát thaûi raén sinh hoaït
Tính chaát cuûa chaát thaûi raén cuõng coù yù nghóa trong vieäc thöïc thi chöông trình phaân loaïi raùc sinh hoaït taïi nguoàn. Noù aûnh höôûng ñeán vieäc ra quyeát ñònh veà caùc trang thieát bò, phöông tieän phuø hôïp ñeå löu chöùa vaø vaän chuyeån chaát thaûi, cuõng nhö veà coâng ngheä taùi cheá, xöû lí raùc sinh hoaït sau khi phaân loaïi.
Tính chaát cuûa chaát thaûi raén sinh hoaït bao goàm :
Tính chaát vaät lí: troïng löôïng rieâng, ñoä aåm, ñoä xoáp, kích thöôùt, caáp phoái haït. Trong chöông trình phaân loaïi raùc taïi nguoàn, thoâng soá quan troïng nhaát chính laø troïng löôïng rieâng vaø ñoä aåm cuûa raùc thaûi ñeå tính toaùn dung tích, soá löôïng trang thieát bò löu chöùa .
Tính chaát hoaù hoïc: caùc döõ lieäu veà thaønh phaàn caáu taïo neân chaát thaûi raén coù yù nghóa quan troïng trong vieäc löïa choïn coâng ngheä xöû lí chaát thaûi. Tuy nhieân ñoái vôùi vieäc thöïc hieän chöông trình phaân loaïi raùc taïi nguoàn, tính chaát hoaù hoïc cuûa raùc sinh hoaït khoâng quan troïng vì chöông trình phaân loaïi raùc sinh hoaït taïi nguoàn chæ yeâu caàu thöïc hieän phaân loaïi raùc sinh hoaït ra laøm hai loaïi laø raùc thöïc phaåm vaø thaønh phaàn coøn laïi .
Tính chaát sinh hoïc : tính chaát sinh hoïc quan troïng nhaát ñoái vôùi raùc sinh hoaït laø söï taïo ra muøi hoâi vaø phaùt sinh ruoài. Hai yeáu toá naøy quyeát ñònh thôøi gian löu chöùa, caùch thöùc löu chöùa vaø caùch thöùc vaän chuyeån raùc thích hôïp. Ngoaøi ra, tính chaát sinh hoïc quan troïng khaùc cuûa raùc sinh hoaït coøn laø khaû naêng phaân huyû sinh hoïc cuûa caùc thaønh phaàn höõu cô trong raùc thaûi. Ñieàu naøy aûnh höôûng ñeán vieäc löïa choïn coâng ngheä thích hôïp ñeå xöû lí caùc thaønh phaàn höõu cô deã phaân huyû sau khi phaân loaïi taïi nguoàn .
Döôùi ñaây laø moät soá tính chaát quan troïng cuûa raùc sinh hoaït coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán chöông trình phaân loaïi raùc taïi nguoàn :
1)Troïng löôïng rieâng :
Troïng löôïng rieâng (kg/m3) laø moät ñaïi löôïng raát quan troïng trong vieäc tính toaùn nhu caàu ñaàu tö trang thieát bò vaø phöông tieän ñeå löu chöùa vaø vaän chuyeån raùc thaûi . Troïng löôïng rieâng cuûa chaát thaûi raén sinh hoaït thay ñoåi roõ reät theo vò trí ñòa lí theo muøa trong naêm. Troïng löôïng rieâng cuûa raùc chöa phaân loaïi ñöôïc laáy ra töø caùc xe eùp raùc thöôøng vaøo khoaûng 300 kg/m3 (nguoàn : soá lieäu quan traéc chaát thaûi raén ñoâ thò cuûa traïm quan traéc vaø phaân tích moâi tröôøng vuøng III- vieän Moâi tröôøng vaø Taøi nguyeân ). Caên cöù vaøo muïc ñích phaân loaïi raùc sinh hoaït taïi nguoàn, coù theå ñaùnh giaù troïng löôïng rieâng cuûa raùc sinh hoaït theo 2 nhoùm chaùt thaûi töông öùng vôùi yeâu caàu phaân loaïi ôû giai ñoaïn ñaàu nhö sau :
Troïng löôïng rieâng cuûa raùc thöïc phaåm (thaønh phaàn höõu cô deã phaân huûy) : Möùc ñoä bieán ñoäng khoâng lôùn, thay ñoåi phuï thuoäc chuû yeáu vaøo ñoä aåm cuûa raùc (thay ñoåi theo muøa).
Troïng löôïng rieâng cuûa chaát thaûi coøn laïi (thaønh phaàn voâ cô vaø höõu cô tro ): troïng löôïng rieâng thay ñoåi raát lôùn vaø phuï thuoäc nhieàu vaøo ñaëc ñieåm cuûa nguoàn thaûi .
Ngoaøi ra, khi thöïc hieän phaân loaïi taò nguoàn, tyû leä thaønh phaàn vaø khoái löôïng raùc bò bieán ñoåi seõ laøm troïng löôïng rieâng cuûa raùc bò bieán ñoåi theo. Trong ñoù, troïng löôïng rieâng cuûa nhoùm chaát thaûi raén coøn laïi bò taùc ñoäng raát lôùn.
2)Ñoä aåm :
Ñoä aåm cuûa raùc sinh hoaït thöôøng aûnh höôûng ñeán vieäc löïa choïn phöông tieän löu chöùa vaø vaän chuyeån chaát thaûi, ñeán coâng ngheä xöû lí chaát thaûi. Raùc sinh hoaït thöôøng coù ñoä aåm khaù cao (30,77-38,1%), chuû yeáu laø raùc thöïc phaåm öôùt, do vaäy caùc phöông tieän löu chöùa, thu gom vaø vaän chuyeån raùc thaûi phaûi ñaûm baûo traùnh roø ræ, rôi vaõi nöôùc ræ raùc gaây oâ nhieãm moâi tröôøng. Ñoä aåm cuûa raùc noùi chung laø khoâng thuaän tieän cho vieäc xöû lí baèng phöông phaùp ñoát nhöng töông ñoái thuaän lôïi cho vieäc uû raùc laøm phaân (taát nhieân laø phaûi phun theâm nöôùc ñeå duy trì ñoä aåm möùc toái öu 50-60%).
3)Tính chaát hoaù hoïc :
Nhö ñaõ trình baøy ôû treân, tính chaát hoaù hoïc cuûa raùc sinh hoaït khoâng coù yù nghóa quan troïng trong vieäc thöïc hieän chöông trình phaân loaïi raùc taïi nguoàn. Tuy nhieân, trong raùc sinh hoaït cuõng thöôøng coù chöùa caùc thaønh phaàn nguy haïi, ñoäc haïi vaø caùc chaát deã gaây noå nhö : bình gas mini, pin, boùng neon, taøn thuoác laù, vi truøng gaây beänh trong caùc boâng baêng, … Vì vaäy, chöông trình phaân loaïi raùc sinh hoaït taïi nguoàn caàn khuyeán caùo chuû nguoàn thaûi veà caùch thöùc löu chöùa caùc thaønh phaàn nguy haïi naøy .
4)Tính chaát sinh hoïc :
Söï phaùt sinh muøi vaø ruoài trong quaù trình löu chöùa raùc sinh hoaït laø moät trong nhöõng vaán ñeà ñaëc bieät caàn quan taâm trong chöông trình phaân loaïi raùc sinh hoaït taïi nguoàn. Do thaønh phoá Hueá naèm trong khu vöïc noùng aåm coù nhieät ñoä cao, neân toác ñoä phaân huyû caùc thaønh phaàn chaát höõu cô, nhaát laø chaát thaûi thöïc phaåm thöôøng khaù cao. Thoâng thöôøng sau khi löu chöùa moät ngaøy, raùc höõu cô baét ñaàu phaùt sinh muøi. Do vaäy, chính saùch thu gom raùc sinh hoaït caàn ñaëc bieät quan taâm ñeán taàn suaát thu gom raùc höõu cô hôïp lyù ñaûm baûo yeâu caàu veà maët veä sinh moâi tröôøng.
2.6 Phaân loaïi chaát thaûi raén
Vieäc phaân loaïi chaát thaûi raén seõ giuùp xaùc ñònh caùc loaïi khaùc nhau cuûa chaát thaûi raén ñöôïc sinh ra. Khi thöïc hieän vieäc phaân loaïi chaát thaûi raén seõ giuùp chuùng ta gia taêng khaû naêng taùi cheá vaø taùi söû duïng laïi caùc vaät lieäu trong chaát thaûi, ñem laïi hieäu quaû kinh teá vaø baûo veä moâi tröôøng.
Chaát thaûi raén ña daïng vì vaäy coù nhieàu caùch phaân loaïi khaùc nhau nhö:
2.6.1 phaân loaïi theo tính chaát
Phaân loaïi chaát thaûi raén theo daïng naøy ngöôøi ta chia laøm: caùc chaát chaùy ñöôïc, caùc chaát khoâng chaùy ñöôïc, caùc chaát hoån hôïp. Phaân loaïi theo tính chaát ñöôïc theå hieän ôû
Baûng 5: Phaân loaïi theo tính chaát
Loaïi raùc thaûi
Nguoàn goác
1. Caùc chaát chaùy ñöôïc :
Giaáy
Haøng deät
Raùc thaûi
Coû, goãcuûi, rôm
Chaát deûo
Da vaø cao su
Caùc vaät lieäu laøm töø giaáy
Coù nguoàn goác töø sôïi
Caùc chaát thaûi ra töø ñoà aên, thöïc phaåm
Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc cheá taïo töø goã, tre, rôm
Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc cheá taïo töø chaát deûo
Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc cheá taïo töø da vaø cao su
2. Caùc chaát khoâng chaùy ñöôïc :
Kim loaïi saét
Kim loaïi khoâng phaûi saét
Thuyû tinh
Ñaù vaø saønh söù
Caùc loaïi vaät lieäu vaø saûn phaåm ñöôïc cheá taïo töø saét maø deã bò nam chaâm huùt.
Caùc vaät lieäu khoâng bò nam chaâm huùt.
Caùc vaät lieäu vaø saûn phaåm cheá taïo töø thuyû tinh.
Caùc vaät lieäu khoâng chaùy khaùc ngoaøi kim loaïi vaø thuyû tinh
3. Caùc chaát hoãn hôïp :
Taát caû caùc loaïi vaät lieäu khaùc khoâng phaân loaïi ôû phaàn 1 vaø 2 ñeàu thuoäc loaïi naøy. Loaïi naøy coù theå chia laøm hai phaàn vôùi kích thöôùc > 5mm vaø < 5 mm.
( Nguoàn : Baûo veä moâi tröôøng trong xaây döïng cô baûn , Leâ Vaên Naõi, Nhaø xuaát baûn Khoa hoïc Kyõ thuaät, 1999)
2.6.2. phaân loaïi theo vò trí hình thaønh
Ngöôøi ta phaân bieät raùc hay chaát thaûi raén trong nhaø, ngoaøi nhaø, treân ñöôøng phoá, chôï…
2.6.3.phaân loaïi theo nguoàn phaùt sinh
Chaát thaûi sinh hoaït : laø nhöõng chaát thaûi lieân quan ñeán caùc hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi, nguoàn taïo thaønh chuû yeáu töø caùc khu daân cö, caùc cô quan, tröôøng hoïc, caùc trung taâm dòch vuï, thöông maïi. Chaát thaûi raén sinh hoaït coù thaønh phaàn bao goàm kim loaïi, saønh söù, thuyû tinh, gaïch ngoùi vôõ, ñaát, ñaù, cao su, chaát deûo, thöïc phaåm dö thöøa hoaëc quaù haïn söû duïng, xöông ñoäng vaät, tre, goã, loâng gaø loâng vòt, vaûi, giaáy, rôm raï, xaùc ñoäng vaät, voû rau quaû v.v… Theo phöông dieän khoa hoïc, coù theå phaân bieät caùc loaïi chaát thaûi raén sau :
Chaát thaûi thöïc phaåm : bao goàm caùc thöùc aên thöøa, rau, quaû … loaïi chaát thaûi naøy mang baûn chaát deã bò phaân huyû sinh hoïc, quaù trình phaân huyû taïo ra caùc muøi khoù chòu, ñaëc bieät, ñaëc bieät trong ñieàu kieän thôøi tieát noùng, aåm. Ngoaøi caùc loaïi thöùc aên dö thöøa töø gia ñình coøn coù thöùc aên dö thöøa töø caùc beáp aên taäp theå, caùc nhaø haøng, khaùch saïn, kyù tuùc xaù, chôï …
Chaát thaûi tröïc tieáp cuûa ñoäng vaät chuû yeáu laø phaân, bao goàm phaân ngöôøi vaø phaân ñoäng vaät khaùc.
Chaát thaûi loûng chuû yeáu laø buøn ga coáng raõnh, laø caùc chaát thaûi ra töø caùc khu vöïc sinh hoaït daân cö.
Tro vaø caùc chaát dö thöøa thaûi boû khaùc bao goàm : caùc loaïi vaät lieäu sau ñoát chaùy, caùc saûn phaåm sau khi ñun naáu baèng than, cuûi vaø caùc chaát thaûi deã chaùy khaùc trong gia ñình, trong kho cuûa caùc coâng sôû, cô quan, xí nghieäp, caùc loaïi xæ than.
Chaát thaûi raén coâng nghieäp : laø chaát thaûi phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp. Caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi coâng nghieäp goàm :
Caùc pheá thaûi töø vaät lieäu trong quaù trình saûn xuaát coâng nghieäp, tro, xæ, trong caùc nhaø maùy nhieät ñieän;
Caùc pheá thaûi töø nguyeân nhieân lieäu phuïc vuï cho saûn xuaát;
Caùc pheá thaûi trong quaù trình coâng ngheä;
Bao bì ñoùng goùi saûn phaåm.
Chaát thaûi xaây döïng : laø caùc pheá thaûi nhö ñaát, ñaù, gaïch ngoùi, beâtoâng vôõ do caùc hoaït ñoäng phaù dôõ, xaây döïng coâng trình v.v… chaát thaûi xaây döïng goàm :
Vaät lieäu xaây döïng trong quaù trình dôõ boû coâng trình xaây döïng;
Ñaát ñaù do vieäc ñaøo moùng trong xaây döïng;
Caùc vaät lieäu nhö kim loaïi, chaát deûo …
Chaát thaûi töø caùc heä thoáng cô sôû haï taàng kyõ thuaät nhö traïm xöû lyù nöôùc thieân nhieân, nöôùc thaûi sinh hoaït, buøn caën töø caùc coáng thoaùt nöôùc thaønh phoá.
Chaát thaûi noâng nghieäp : laø nhöõng chaát thaûi vaø maãu thöøa thaûi ra töø caùc hoaït ñoäng noâng nghieäp, thí duï nhö troàng troït, thu hoaïch caùc loaïi caây troàng, caùc saûn phaåm thaûi ra töø caùc cheá bieán söõa, cuûa caùc loø gieát moå …
2.6.4 phaân loaïi theo möùc ñoä nguy haïi
Chaát thaûi nguy haïi : bao goàm caùc loaïi hoaù chaát deã gaây phaûn öùng, ñoäc haïi, chaát thaûi sinh hoïc thoái röõa, caùc chaát deã chaùy, noå hoaëc caùc chaát thaûi phoùng xaï, caùc chaát thaûi nhieãm khuaån, laây lan … coù nguy cô ñe doaï tôùi söùc khoeû ngöôøi, ñoäng vaät vaø caây coû. Nguoàn phaùt sinh chaát thaûi nguy haïi chuû yeáu töø caùc hoaït ñoäng y teá, coâng nghieäp vaø noâng nghieäp.
Chaát thaûi y teá nguy haïi : laø chaát thaûi coù chöùa caùc chaát hoaëc hôïp chaát coù moät trong caùc ñaëc tính gaây nguy haïi tröïc tieáp hoaëc töông taùc vôùi caùc chaát khaùc gaây nguy haïi tôùi moâi tröôøng vaø söùc khoeû coäng ñoàng. Caùc nguoàn phaùt sinh chaát thaûi beänh vieän bao goàm :
Caùc loaïi boâng baêng, gaïc, neïp duøng trong khaùm beänh, ñieàu trò, phaãu thuaät;
Caùc loaïi kim tieâm, oáng tieâm
Caùc chi theå caét boû, toå chöùc moâ caét boû
Chaát thaûi sinh hoaït töø caùc beänh nhaân;
Caùc chaát thaûi coù chöùa caùc chaát coù noàng ñoä cao sau ñaây : chì, thuyû ngaân, Cadimi, Arsen, Xianua …
Caùc chaát thaûi phoùng xaï trong beänh vieän.
Caùc chaát nguy haïi do caùc cô sôû coâng nghieäp hoaù chaát thaûi ra coù tính ñoäc haïi cao, taùc ñoäng xaáu ñeán söùc khoeû, do ñoù vieäc xöû lyù chuùng phaûi coù nhöõng giaûi phaùp kyõ thuaät ñeå haïn cheá taùc ñoäng ñoäc haïi ñoù.
Caùc chaát thaûi nguy haïi töø hoaït ñoäng noâng nghieäp chuû yeáu laø caùc loaïi phaân hoaù hoïc, caùc loaïi thuoác baûo veä thöïc vaät.
Chaát thaûi khoâng nguy haïi : laø nhöõng loaïi chaát thaûi khoâng chöùa caùc chaát vaø caùc hôïp chaát coù moät trong caùc ñaëc tính nguy haïi tröïc tieáp hoaëc töông taùc thaønh phaàn.
2.7.Taùc ñoäng cuûa chaát thaûi raén sinh hoaït
2.7.1 Taùc ñoäng ñeán söùc khoeû con ngöôøi
Trong moâi tröôøng khí haäu nhieät ñôùi, gioù muøa, noùng aåm, chaát thaûi bò thoái röûa nhanh laø nguyeân nhaân gaây ra dòch beänh cho con ngöôøi vaø sinh vaät.
Ñoäi nguõ lao ñoäng cuûa caùc ñôn vò laøm veä sinh ñoâ thò laøm vieäc trong ñieàu kieän naëng nhoïc, oâ nhieãm naëng neân deã bò nhieãm beänh.
Moät soá hoä daân cö soáng gaàn baõi raùc bò aûnh höôûng do muøi hoâi töø raùc phaân huûy. Khi trôøi möa lôùn thì löôïng nöôùc möa chaûy traøn cuoán theo chaát oâ nhieãm töø baõi raùc vaø coù theå traøn vaøo caùc gieáng nöôùc sinh hoaït mieäng hôû gaây aûnh höôûng ñeán chaát löôïng cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân nhaát laø caùc hoä gia ñình soáng ôû khu vöïc thaáp.
Raùc sinh hoaït treân ñòa baøn coù thaønh phaàn chaát höõu cô cao laø moâi tröôøng soáng toát cho caùc vi sinh vaät gaây beänh gaây aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söùc khoûe ngöôøi daân vaø coâng nhaân veä sinh bôûi caùc beänh veà ñöôøng ruoät, hoâ haáp,…
2.7.2 Taùc ñoäng ñeán caûnh quan ñoâ thò
Quaù trình thu gom vaø vaän chuyeån raùc khoâng trieät ñeå seõ daãn ñeán tình traïng toàn ñoïng chaát thaûi ôû caùc Ñoâ thò. Caùc chaát thaûi naøy khi phaân huûy laøm boác muøi hoâi thoái aûnh höôûng ñeán daân cö sinh soáng taïi khu vöïc vaø laøm maát veû myõ quan Ñoâ thò bôûi nhöõng ñoáng raùc ñoù.
Chaát thaûi bò rôi vaõi trong quaù trình vaän chuyeån vaø quaù trình thaûi boû voâ yù thöùc cuûa ngöôøi daân (nhaát laø nhöõng khu nhaø saøn, nhaø ven soâng) laøm taét ngheõn doøng nöôùc, gaây ngaäp luït, taét ngheõn giao thoâng khi gaëp möa vaø raùc noåi boàng beành treân maët nöôùc khi thuyû trieàu leân xuoáng.
2.7.3 Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng
2.7.3.1 Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng ñaát
Khoái löôïng chaát thaûi caøng nhieàu thì dieän tích ñaát söû duïng cho baõi choân laáp caøng lôùn, laøm giaûm dieän tích ñaát söû duïng cho muïc ñích xaây döïng nhaø ôû, khu coâng nghieäp vaø khu cheá xuaát.
Söï coù maët cuûa chaát thaûi laøm cho cheát vi sinh vaät trong moâi tröôøng ñaát do thaønh phaàn vaø cô caáu cuûa ñaát thay ñoåi, do thieáu nguoàn khoâng khí cung caáp cho moâi tröôøng ñaát.
Caùc chaát höõu cô phaân huyû trong moâi tröôøng ñaát trong ñieàu kieän yeám khí vaø hieáu khí taïo ra caùc chaát khoaùng ñôn giaûn, caùc chaát CH4, H2S, NH3, CO2… gaây ñoäc haïi cho moâi tröôøng. Theá nhöng khaû naêng töï laøm saïch cuûa moâi tröôøng ñaát coù haïn neáu löôïng raùc quaù lôùn seõ gaây oâ nhieãm moâi tröôøng ñaát (ñaëc bieät laø nöôùc ræ raùc).
Taùc ñoäng lôùn nhaát cuûa baõi raùc ñoái vôùi moâi tröôøng ñaát laø laøm cho moâi tröôøng ñaát bò oâ nhieãm kim loaïi naëng. Söï tích tuï caùc chaát chöùa kim loaïi naëng, caùc chaát khoù phaân huûy nhö nilon, saønh söù, thuûy tinh… trong ñaát laøm aûnh höôûng ñeán chaát löôïng ñaát sau naøy..
2.7.3.2 Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng nöôùc
Chaát thaûi ñöôïc ngöôøi daân ñoå tröïc tieáp xuoáng coáng raõnh, ao, hoà, keânh, raïch laøm taét ngheõn theâm heä thoáng thoaùt nöôùc ñoâ thò vaø laø nguoàn gaây oâ nhieãm chính cho moâi tröôøng nöôùc maët vaø nöôùc ngaàm.
Raùc thaûi laøm ñuïc nöôùc, laøm giaûm beà maët trao ñoåi oxy cuûa nöôùc vôùi khoâng khí vaø laøm maát myõ quan Thaønh phoá.
Raùc thaûi sau khi ñöôïc thu gom vaø vaän chuyeån ñeán baõi raùc taäp trung chöa ñöôïc xöû lyù kòp thôøi coøn öù ñoïng trong moät thôøi gian daøi laøm phaùt sinh nöôùc ræ raùc maø hieän nay chöa coù giaûi phaùp xöû lyù hieäu quaû. Khi nöôùc ræ raùc naøy thaám xuoáng ñaát gaây oâ nhieãm moâi tröôøng ñaát, gaây aûnh höôûng ñeán chaát löôïng nöôùc xung quanh khu vöïc baõi raùc vaø nguy haïi hôn laø chuùng thaám saâu xuoáng taàng nöôùc ngaàm gaây oâ nhieãm nguoàn nöôùc ngaàm.
2.7.3.3 Taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng khoâng khí
Quaù trình choân laáp raùc laøm phaùt sinh khí CH4, H2S, NH3, CO2 … Söï coù maët cuûa CH4, CO2 goùp phaàn laøm khí haäu noùng leân do hieän töôïng hieäu öùng nhaø kính.
Trong quaù trình vaän chuyeån raùc laøm phaùt sinh buïi vaø hôi hoâi thoái vaøo trong moâi tröôøng khoâng khí gaây oâ nhieãm khoâng khí. Ngoaøi ra, moâi tröôøng khoâng khí taïi baõi choân laáp vaø khu vöïc xung quanh coøn bò aûnh höôûng bôûi caùc loaïi vi truøng gaây beänh.
Quaù trình thoái röûa xaùc thöïc vaät, ñoäng vaät coù chöùa caùc hôïp chaát goác sulphat laøm phaùt sinh caùc hôïp chaát coù muøi hoâi ñaëc tröng nhö: caùc hôïp chaát metyl mercaptan vaø acide amino butiric.
CH3SCH2CH2CH(NH2)COOH ( CH3SH + CH3CH2CH2(NH3)COOH
(Methuonine) (metyl mercaptan) (aminobutiric acide)
Metyl mercaptan coù theå bieán ñoåi trong ñieàu kieän coù heä men phaân huyû taïo ra methyl alcohol vaø H2S:
CH3 + H2O ( CH4OH + H2S
Quaù trình phaân giaûi caùc chaát thaûi chöùa nhieàu ñaïm trong raùc bao goàm caû leân men chua, leân men thoái, moác xanh, moác vaøng, coù muøi hoâi thiu. Coù hai loaïi vi sinh vaät, loaïi thöù nhaát tieát ra nhieàu enzyme hoãn hôïp, ñeå coù theå phaân huyû taát caù caùc thaønh phaàn hoâi thiu gluxit vaø lipid trong raùc. Loaïi thöù hai, vi sinh vaät tieát ra moät enzyme rieâng leû vaø khaû naêng cuûa chuùng chæ phaân huyû ñöôïc moät thaønh phaàn nhaát ñònh trong raùc. Tuyø ñieàu kieän moâi tröôøng maø caùc raùc thaûi coù nhöõng heä vi sinh vaät phaân huyû acide amin thieáu khí vaø yeám khí.
+ Trong ñieàu kieän hieáu khí: acide amin trong chaát thaûi höõu cô ñöôïc men phaân giaûi vaø vi khuaån taïo thaønh acide höõu cô vaø NH3. Söï coù maët cuûa NH3 gaây neân muøi hoâi: R1CH2NH2CH ( R2CH2CH2COOH + NH3
+ Trong ñieàu kieän yeám khí: caùc acide amin trong raùc bò phaân giaûi thaønh caùc chaát daïng amin vaø CO2.
Trong soá caùc amin môùi ñöôïc taïo thaønh coù nhieàu loaïi gaây ñoäc cho ngöôøi vaø ñoäng vaät. Treân thöïc teá quaù trình phaân huyû kò khí vaø hieáu khí xen laãn nhau. Nhö vaäy, raùc laøm phaùt sinh moät löôïng ñaùng keå caùc chaát ñoäc ñoàng thôøi phaùt taùn oâ nhieãm ra moâi tröôøng khoâng khí.
Baûng 6: Thaønh phaàn khí sinh ra töø baõi raùc
Thôøi gian
( thaùng)
Thaønh phaàn khí (% theå tích)
N2
CO2
CH4
0 - 3
3 - 6
6 - 12
12 - 18
18 – 24
24 – 30
30 – 36
36- 42
42 – 48
5.2
3.8
0.4
1.1
0.4
0.2
1.3
0.9
0.4
88
76
65
52
53
52
46
50
51
5
21
29
40
47
48
51
47
48
(Nguoàn: Leâ Huy Baù vaø coäng söï, 2000
Chöông 3
ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN VAØ KINH TEÁ XAÕ HOÄI CUÛA TÆNH THÖØA THIEÂN HUEÁ
3.1.Ñieàu kieän töï nhieân
3.1.1 Vò trí ñòa lí
Thöøa thieân Hueá laø moät trong boán tænh thuoäc vuøng kinh teá troïng ñieåm mieàn Trung coù toaï ñoä ñòa lyù 16-16,80 ñoä vó Baéc vaø 107,8-108,20 ñoä kinh ñoâng.
Phía Baéc giaùp tænh Quaûng Trò, phía Nam, giaùp thaønh phoá Ñaø Naüng, Quaûng Nam, phía Taây giaùp coäng hoaø daân chuû nhaân daân Laøo, phía Ñoâng giaùp Bieån Ñoâng. Dieän tích töï nhieân 5.055 km2, veà toå chöùc haønh chaùnh, Thöøa Thieân Hueá coù 8 huyeän vaø thaønh phoá Hueá vôùi 150 xaõ, phöôøng, thò traán .
Thöøa Thieân Hueá naèm treân truïc ñöôøng quan troïng xuyeân Baéc-Nam, truïc haønh lang Ñoâng –Taây noái Thaùi Lan – Laøo –Vieät Nam theo quoác loä 9. Thöøa Thieân Hueá naèm vaøo vò trí trung ñoä cuûa caû nöôùc, naèm giöõa thaønh phoá Haø Noäi vaø thaønh phoá Hoà Chí Minh laø hai trung taâm lôùn cuûa hai vuøng kinh teá phaùt trieån nhaát nöôùc ta, laø nôi giao thoa giöõa ñieàu kieän töï nhieân – kinh teá – xaõ hoäi cuûa caû hai mieàn Nam – Baéc. Thöøa Thieân Hueá laø moät trong nhöõng trung taâm vaên hoaù, du lòch ,trung taâm giaùo duïc- ñaøo taïo, y teá lôùn cuûa caû nöôùc vaø laø truïc phaùt trieån kinh teá troïng ñieåm cuûa vuøng kinh teá mieàn Trung.
Bôø bieån daøi 128 km coù caûng Thuaän An vaø caûng Chaân Maây coù ñoä saâu 18-20m ñuû ñieàu kieän ñoùn caùc taøu coù troïng taûi lôùn caäp beán, coù caûng haøng khoâng Phuù Baøi naèm treân quoác loä 1A vaø ñöôøng saét xuyeân Vieät chaïy doïc theo tænh, coù 81 km bieân giôùi vôùi Laøo.
Vò trí ñòa lyù cuûa tænh heát söùc thuaän lôïi, taïo ñieàu kieän cho tænh phaùt trieån toaøn dieän veà kinh teá, vaên hoaù, xaõ hoäi vaø môû roäng giao löu vôùi caùc tænh trong nöôùc vaø quoác teá.
3.1.2 Ñòa hình
Thöøa Thieân Hueá coù chieàu daøi 127 km, chieàu roäng trung bình 60 Km, vôùi ñaày ñuû caùc daïng ñòa hình röøng nuùi, goø ñoài, ñoàng baèng Duyeân haûi, ñaàm phaù vaø bieån,….. Ñòa hình thaáp daàn töø Taây sang Ñoâng. Phía Taây chuû yeáu laø nuùi ñoài chieám 70% dieän tích töï nhieân, tieáp ñeán laø caùc löu vöïc soâng Höông, soâng Boà, soâng Truoài, soâng OÂ Laâu,…, taïo neân caùc boàn ñòa truõng vôùi daûi ñoàng baèng ven bieån vaø vuøng ñaàm phaù coù dieän tích 22.000 ha lôùn nhaát Ñoâng Nam AÙ .
Các file đính kèm theo tài liệu này:
noi dung.doc
